Akide

Tri parimet dhe argumentet e tyre.

Titulli i Librit: “Tri Parimet”

Titulli i librit në origjinal: “شرح ثلاثة الأصول”

Autor: Shejhul islam, Muhamed bin Abdulvehab (RahimehUllah)

Përktheu: Xhabir Sheme

Rencensoi: Enes Ajdini

 

Parathënie:

Falënderimet i takojnë vetëm Allahut të Madhëruar. Mëshira dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të Dërguarin e fundit, Muhamedin (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) mbi familjen e tij, shokët e tij dhe mbi të gjithë atë që ndjekin rrugën e tij deri në ditën e Fundit!

Transmetohet nga Ebi Hurejra (radijAllahu ‘anhu), nga i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) se ka thënë: “Me të vërtetë Allahu i dërgon këtij populli në krye të çdo njëqind vjetësh dikë që t’ua ripërtërijë atyre fenë.”[1]

Prej këtyre është edhe shejhu i islamit, Muhamed bin Abdulvehab (RahimehUllah). U lind ky dijetar në qytetin e El Ujejne në vitin 1115 h. në një shtëpi që shquhej për dijen. Babai i tij ka qenë dijetar i madh, ndërsa gjyshi i tij, Sulejmani, ka qenë dijetari i Nexhdit në kohën e tij. Shejhu e mësoi Kuranin përmendësh para pjekurisë, që në moshën dhjetë vjeçare. Ai ishte i dhënë shumë pas librave të shejhul islam, Ibën Tejmije dhe nxënësit të tij, Ibën el Kajjim (Allahu i mëshiroftë!). Armiqtë e islamit nuk qëndruan pa folur edhe kundra këtij dijetarit të madh. Fushata e tyre nuk la pa përfshirë edhe një pjesë të mirë të muslimanëve që dashur padashur u bënë “viktima” të kësaj lufte. Ka shumë prej muslimanëve që mendojnë se shejh Muhamed bin Abduluehabi ka ardhur me Fe të re apo me medh-heb të ri.

Ky është një gabim shumë i madh. Shejhul islam, Muhamed bin Abduluehab (RahimehUllah) nuk ka ardhur me asgjë të re, por ai ishte pasuesi i të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), shokëve të tij dhe të atyre që erdhëm më pas. Ai i bëri thirrje njerëzve që të largohen nga adhurimi i varreve, idhujve, pemëve, gurëve etj. që në kohën e tij ishin shumë të përhapura. Dhe i thirri njerëzit në teuhidin e pastër, që të adhurohet vetëm Një Zot. Kjo pra, ka qenë thirrja e këtij dijetari të madh (RahimehUllah).

Fjala e shejh Salih el Feuzanit në lidhje me thirrjen dhe librat e dijetarit të madh, Muhamed bin Abdulvehab

Është pyetur shejhu bujar, dijetari i madh, Salih el Feuzani (Allahu e ruajtë!): Shejh i nderuar, a konsiderohet bidatçi ai person i cili ofendon dhe flet kundër thirrjes së dijetarit novator (përtërirës), Muhamed bin Abdulvehab (RahimehUllah) edhe pse qëllimi i tij mund të jetë i mirë?

Shejhu u përgjigj: Sikur qëllimi i tij të kishte qenë i mirë, ai nuk do të kishte folur keq për thirrjen e shejh Muhamed Abdulvehab-it. Por një gjë e tillë ndodh nga qëllimi i keq. Çfarë e shtyn atë të flas keqë për shejhun? Nëse ky gjen ndonjë gabim të shejhut, të na e sqarojë atë neve, të na e sqarojë gabimin e shejhut. Falënderimet i takojnë Allahut, librat e tij janë prezente, shkrimet e tij po ashtu. Më sill mua një gabim nga çdo lloj libri apo shkrese të tij. Përkundrazi, ato janë të mbushura me verifikime dhe recensime, me dije e këshillë, sa që kur i lexon ato, gjen dritë në zemrën tënde.

Gjithashtu gjen dashuri për të mirën dhe thirrjen tek Allahu i Madhëruar. Megjithatë nuk ka çudi, pasi që edhe i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) është akuzuar dhe i janë thënë fjalë të shumta nga armiqtë e islamit. I është thënë se ai është magjistar, i çmendur, etj. Siç e ka përmendur Allahu i Madhëruar këtë gjë në Kuran; se ata i thoshin se ai është poet, i mësuar nga dikush tjetër, i çmendur, e shumë fjalë të tjera fyese si këto. Po kështu, kanë thënë edhe për pejgamberët e mëparshëm, se ata kanë dashur të sundojnë mbi njerëzit dhe të marrin pushtet, etj. Këtë e kanë thënë për Musain dhe Harunin (‘alejhimus-salatu ues-selam) “…dhe që ju të dy të mund të keni madhështi në tokë. Ne nuk do t’ju besojmë ju të dyve.” Ndërsa Nuhut i thanë: “Ai nuk është më tepër veçse një njeri sikur edhe ju, kërkon të bëhet mbisudues mbi ju.” D.m.th. kërkon pushtet dhe ngritje mbi ju. Kështu e akuzuan Nuhun se gjoja ai kërkonte të kishte vend më të ngritur tek ata dhe të kishte pushtet mbi njerëzit.

Pra, kjo nuk është për t’u habitur, që të akuzohet shejhu i islamit, Muhamed bin Abdulvehabi, e të thuhet për të ajo që është thënë, pasi që kjo u është thënë edhe pejgamberëve. Por ne mund t’i kthehemi fjalëve të shejhut dhe shkrimeve të tij dhe shohim; nëse gjejmë ndonjë gabim, e sqarojmë atë gabim dhe ia bëjmë të qartë njerëzve. E nëse ato (librat dhe shkrimet) janë ndryshe nga kjo, dhe ashtu janë (El-hamdulilah), të gjitha ato janë përmbledhje të mira nga Libri i Allahut, nga Suneti i të Dërguarit të Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe udhëzimet e selefëve tanë të mirë.

Kështu që, muslimani nuk ka rrugë tjetër veçse të pranojë të vërtetën dhe të ecë me të vërtetën që të mos humb rrugë dhe të mos sprovohet me verbim të syçelësisë, sepse nëse njeriut i bëhet e qartë e vërteta dhe nuk e pranon atë, atëherë ai sprovohet me devijim dhe shmangie nga e vërteta. Allahu na ruajtë nga kjo! Pra, sprovohet me devijim dhe shmangie: “Dhe Ne do t’i largojmë zemrat dhe sytë e tyre larg (rrugës së drejtë), pasi ata nuk pranuan të besojnë në të herën e parë dhe ne do t’i lëmë ata të enden verbërisht në cënimet e tyre.” “Kështu, kur ata u larguan (nga Rruga e Allahut), Allahu ua largoi zemrat. Dhe Allahu nuk e udhëzon popullin e prishur dhe tejkalues të kufijve.” Është detyrë për muslimanin që ta pranojë të vërtetën para se të sprovohet me të pavërtetën, verbim të syçelësisë dhe shmangie nga e vërteta. Atë nuk duhet ta pushtojë epshi apo të dëgjojë fjalët e njerëzve. Nëse ti dëgjon nga dikush që të flasë fjalë të keqe për shejh Muhamed bin Abduluehab, mos e prano atë deri sa të kthehesh te librat e shejhut. Kthehu tek fjalët e shejhut, tek librat dhe shkrimet e tij. Në këtë mënyrë e ballafaqon atë që ke dëgjuar për shkrimet e tij dhe ke për të parë se kjo është shpifje dhe gënjeshtër kundër tij. Por që ta pranosh atë fjalë pa u kthyer tek fjalët e shejhut, kjo gjë është prej hauasë (epshit, pasionit) Allahu na ruajtë![2]

Përkthyesi

 

Me emrin e Allahut,  i Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti

Dije, Allahu të mëshiroftë, se është detyrë mbi ne që t’i mësojmë katër çështje:

E para: Dija.[3] Dhe ajo është njohja e Allahut të Madhëruar, njohja e të Dërguarit të Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) si dhe njohja e fesë islame me argumenta.

E dyta: Të punuarit me këtë dije.

E treta: Thirrja për tek kjo dije.[4]

E katërta: Durimi ndaj dëmeve që mund të ndodhin gjatë kësaj thirrjeje.[5]

Argument për këtë është Fjala e Allahut të Madhëruar:

وَالْعَصْرِ إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِي خُسْرٍإِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ

“(Betohem) për kohën! Me të vërtetë që njeriu është në humbje të plotë. Përveç atyre që besojnë dhe punojnë mirësi e drejtësi, edhe që e këshillojnë njëri-tjetrin për të vërtetën edhe të jenë të durueshëm.” [El Asër, 1-3] [6]

Imam Shafiu (RahimehUllah) ka thënë: “Sikur Allahu i Madhëruar të mos zbriste argument tjetër për krijesat e Tij vetëm se këtë sure, kjo do t’u mjaftonte atyre.”

Buhariu ka thënë: Kapitulli: “Dija para fjalës dhe punës.” Argument për këtë është Fjala e Allahut të Lartësuar:

فَاعْلَمْ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَاسْتَغْفِرْ لِذَنبِكَ

“Dije pra, se padyshim nuk ka të adhuruar tjetër të merituar pos Allahut dhe kërko falje për gjynahin tënd.” [Muhamed, 19]

Pra, Allahu i Madhëruar e nisi me dijen para fjalës dhe punës.[7]

Dije, Allahu të mëshiroftë, se është obligim për çdo musliman dhe muslimane që t’i mësojë tri çështje si dhe të punojë me to:

E para: Allahu i Madhëruar është Ai i Cili na ka krijuar, Ai është Furnizuesi ynë dhe nuk na ka lënë në shpërkujdesje por na dërgoi të dërguar[8]. Kush i binden (përgjigjet) thirrjes së tij do të hyj në xhenet[9] dhe kush e kundërshton atë (nuk i bindet) do të hyj në zjarr.[10] Argument për këtë është Fjala e Allahut të Madhëruar:

انَّا أَرْسَلْنَا إِلَيْكُمْ رَسُولاً شَاهِداً عَلَيْكُمْ كَمَا أَرْسَلْنَا إِلَى فِرْعَوْنَ رَسُولاً فَعَصَى فِرْعَوْنُ الرَّسُولَ فَأَخَذْنَاهُ أَخْذاً وَبِيلا

“Vërtet që Ne ju kemi çuar juve të dërguar për të dëshmuar mbi ju, ashtu siç çuam të dërguar te Faraoni. Por Faraoni nuk iu bind të dërguarit, andaj Ne e mbërthyem atë me ndëshkim të ashpër.” [El Muzemil, 15-16]

E dyta: Allahu i Madhëruar nuk është i kënaqur që t’i shoqërohet Atij shokë në adhurim, qoftë ai engjëll i afërt apo i dërguar. Argument për këtë është Fjala e Allahut të Lartësuar:

وَأَنَّ الْمَسَاجِدَ لِلَّهِ فَلَا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَداً

“Dhe vërtet që xhamitë janë për Allahun, kështu që mos lutni asnjë tjetër bashkë me Allahun.” [El Xhinë, 18]

E treta: Me të vërtetë kush i bindet të Dërguarit dhe e njëson Allahun e Madhëruar, nuk i lejohet atij që t’i dojë ata të cilët e kundërshtojnë Allahun dhe të Dërguarin e Tij, edhe nëse (ai kundërshtuesi) është prej njerëzve më të afërm. Argument është Fjala e Allahut të Madhëruar:

لَا تَجِدُ قَوْماً يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ كَانُوا آبَاءهُمْ أَوْ أَبْنَاءهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ أُوْلَئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمَانَ وَأَيَّدَهُم بِرُوحٍ مِّنْهُ وَيُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ أُوْلَئِكَ حِزْبُ اللَّهِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ

“Nuk gjen popull që e beson Allahun dhe ditën e gjykimit, e ta dojë atë që e kundërshton Allahun dhe të dërguarin e Tij, edhe sikur të jenë ata prindërit e tyre, ose fëmijët e tyre, ose vëllezërit e tyre, ose farefisi i tyre. Ata janë që në zemrat e tyre (Ai) ka skalitur besimin dhe e ka forcuar me shpirt nga ana e Tij dhe ata do t’i shpjerrë në xhenete, nëpër të cilët rrjedhin lumenj. Aty janë, përgjithmonë. Allahu ua ka pëlqyer punën e tyre dhe ata janë të kënaqur me shpërblimin e Tij. Të tillët janë palë e Allahut, ta dini pra, se pala e Allahut janë ata të shpëtuarit.” [El Muxhadileh, 22]

Parimi i parë:

Dije, Allahu të udhëzoftë në bindjen ndaj Tij! Me të vërtetë El Hanifijjete[11] është feja e Ibrahimit (‘alejhis–selam): të adhurosh Allahun Një e të vetëm duke ia përkushtuar fenë vetëm Atij. Me këtë gjë (besimin e pastër Islam në Një Zot të vetëm) Allahu i Madhëruar i urdhëroi të gjithë njerëzit, e për këtë arsye i krijoi ata. Siç thotë Allahu i Lartësuar:

وَمَا خَلَقْتُ الجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ

“Dhe Unë nuk i kam krijuar xhinët dhe njerëzit vetëm që të më adhurojnë Mua” [Edh Dharijat, 56]. “Të më adhurojnë Mua” d.m.th. të më njësojnë.

Çështja më madhore për zbatimin e secilës Allahu i Lartësuar ka urdhëruar është Teuhidi: dhe ai është të veçuarit e Allahut në adhurim. Ndërsa çështja më të mëdhore prej secilës Allahu i Madhëruar na ka ndaluar është Shirku: dhe ai është të lutësh dikë tjetër bashkë me Allahun.

Argument për këtë është Fjala e Allahut, Një e të vetëm:

وَاعْبُدُواْ اللّهَ وَلاَ تُشْرِكُواْ بِهِ شَيْئاً

“Adhuroni Allahun dhe mos i shoqëroni Atij asgjë.” [En Nisa, 36]

Nëse të thuhet ty: Kush janë tri parimet, njohjen e të cilave çdo njeri e ka obligim?

Thuaj: Njohja nga ana e robit (njeriut) Zotin e tij, fenë e Tij si dhe njohja e të Dërguarit të Tij, Muhamedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).

Nëse ty të thuhet: Kush është Zoti yt?

Thuaj: Zoti im është Allahu, i Cili përkujdeset për mua si dhe për të gjitha krijesat me mirësitë e Tij. Ai është i Adhuruari im, dhe unë nuk kam të Adhuruar tjetër përveç Tij. Argument për këtë është Fjala e Allahut të Lartësuar:

الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ

“Falënderimet i takojnë vetëm Allahut, Zotit të botëve.” [El Fatiha,1]

Çdo gjë tjetër përveç Allahut të Madhëruar është krijim i Tij…e edhe unë jam njëri prej krijesave të Tij.

Nëse ty të thuhet: Si e njohje Zotin tënd?

Thuaj: Me anë të argumenteve dhe me anë të krijesave të Tij.

Prej argumenteve të Tij është: Dita dhe Nata, Dielli dhe Hëna.

Prej krijesave të Tij: Shtatë qiejt dhe shtatë tokat dhe çfarë ka në brendësi të tyre dhe ndërmjet tyre. Argument për këtë është Fjala e Allahut të Lartësuar:

وَمِنْ آيَاتِهِ اللَّيْلُ وَالنَّهَارُ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ لَا تَسْجُدُوا لِلشَّمْسِ وَلَا لِلْقَمَرِ وَاسْجُدُوا لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَهُنَّ إِن كُنتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُون

“Dhe prej argumenteve të Tij janë nata dhe dita edhe dielli dhe hëna. Mos u bini në sexhde as diellit e as hënës, por bini në sexhde vetëm ndaj Allahut i Cili i krijoi ato, nëse jeni vërtet që e adhuroni Atë.” [Fusilet, 37]

Gjithashtu Fjala e Tij:

إنَّ رَبَّكُمُ اللّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ يَطْلُبُهُ حَثِيثاً وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بِأَمْرِهِ أَلاَ لَهُ الْخَلْقُ وَالأَمْرُ تَبَارَكَ اللّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ

“Vërtet që Zoti juaj është Allahu, i Cili krijoi qiejt dhe tokën në gjashtë ditë dhe pastaj Ai Isteva (u ngrit lart e qëndroi mbi) Arsh. Ai sjell natën si mbulesë të ditës dhe secila duke synuar tjetrën pandërprerë;dhe Ai krijoi edhe diellin, edhe hënën, edhe yjet të nënshtruar ndaj urdhërit të Tij. Padyshim që i Tij është krijimi dhe komandimi. I Lartësuar qoftë Allahu, Zoti i aleminit.” [El Araf, 54]

Zoti është Ai i Cili meriton të adhurohet me të drejtë. Argument për këtë është Fjala e Allahut të Madhëruar:

يَا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُواْ رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ وَالَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُون الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الأَرْضَ فِرَاشاً وَالسَّمَاء بِنَاء وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاء ً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقاً لَّكُمْ فَلاَ تَجْعَلُواْ لِلّهِ أَندَاداً وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ

“O njerëz! Adhuroni Allahun, Zotin tuaj, i Cili ju krijoi ju dhe ata që ishin para jush, që të mund të bëheni të përkushtuar. I Cili e ka bërë tokën vend pushimi për ju dhe qiellin me kupë si mbulesë duke dërguar që andej ujë për të prodhuar fruta si furnizim për ju. Atëherë pra, mos i vini shokë Allahut (në adhurim) kur ju e dini.” [El Bekare, 21-22]

Ibën Kethiri (RahimehUllah) ka thënë: “Krijuesi i këtyre gjërave, Ai është i Cili e meriton adhurimin.”

Prej llojeve të adhurimit me të cilat Allahu i Madhëruar na ka urdhëruar përmendim: Islami, Besimi dhe Ihsani. Po ashtu prej tyre: Lutja, frika, shpresa, mbështetja, dëshira, frikrespekti, nënshtrimi, druajtja, të kthyherit tek Allahu, kërkimi i ndihmës, kërkimi i mbrojtjes, përgjërimi, bërja kurban, en nedhru (përmbushja e zotimit) si dhe të tjera adhurime përveç tyre për të cilat Allahu ka urdhërur. Pra, që të gjitha këto janë vetëm për Allahun e Madhëruar.[12] Argument për këtë është Fjala e Allahut të Madhëruar:

وَأَنَّ الْمَسَاجِدَ لِلَّهِ فَلَا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَداً

“Dhe vërtet që xhamitë janë për Allahun, kështu që mos lutni asnjë tjetër bashkë me Allahun.” [El Xhinë, 18]

Kush i kryhen ndonjë nga këto për tjetërkënd përveç Allahut, atëherë ai është mushrik-kafir. Argument për këtë është Fjala e Allahut:

وَمَن يَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَهاً آخَرَ لَا بُرْهَانَ لَهُ بِهِ فَإِنَّمَا حِسَابُهُ عِندَ رَبِّهِ إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الْكَافِرُونَ

“Dhe kushdo që lut (ose adhuron) në vend të Allahut çdo zot tjetër për të cilin nuk ka asnjë provë, atëherë llogaria e tij është vetëm te Zoti i tij. Vërtet që jobesimtarët nuk do të kanë kurrë sukses.” [El Muminun, 11]

Argument nga hadithi:

“Duaja (lutja) është truri i adhurimit”[13]

Po ashtu Fjala e Allahut të Lartësuar:

وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ

“Dhe Zoti juaj thotë: “M’u lutni Mua, Unë do t’ju përgjigjem. Me të vërtetë se ata të cilët e përbuzin adhurimin ndaj Meje, ata padyshim që do të hyjnë në xhehenem me poshtërim!” [El Gafir, 60]

* Argumenti për frikën. Fjala e Allahut të Madhëruar:

فَلاَ تَخَافُوهُمْ وَخَافُونِ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ

“Kështu që, mos iu frikësoni atyre aspak, por m’u frikësoni vetëm Mua, nëse jeni besimtarë të vërtetë.” [Al Imran, 175]

* Argumenti për shpresën. Fjala e Allahut të Madhëruar:

فَمَن كَانَ يَرْجُو لِقَاء رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلاً صَالِحاً وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَداً

“Kështu pra, kushdo që shpreson për takimin me Zotin e tij, le të punojë mirësie drejtësi dhe të mos i bashkojë askënd për shok në adhurim Zotit të tij.” [El Kehf, 110]

* Argumenti për mbështetjen. Fjala e Allahut të Lartësuar:

وَعَلَى اللّهِ فَتَوَكَّلُواْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ

“Dhe mbështetja juaj vetëm tek Allahu të jetë, nëse jeni besimtarë të vërtetë.” [El Maide, 23]

Po ashtu Fjala e Allahut të Madhëruar:

وَمَن يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ

“Dhe kushdo që mbështetet tek Allahu, atëherë Ai do t’i mjaftojë atij plotësisht.” [Et Talak, 3]

* Argumenti për dëshirën (e cila është e shoqëruar më shpresë), frikrespektin dhe nënshtrimin. Fjala e Allahut të Madhëruar:

إِنَّهُمْ كَانُوا يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَيَدْعُونَنَا رَغَباً وَرَهَباً وَكَانُوا لَنَا خَاشِعِينَ

“Ata vërtet që ishin që nxitonin të bënin punë të mira dhe gjithnjë na luteshin Neve me shpresë dhe frikë dhe gjithnjë nënshtroheshin ndaj Nesh.” [El Enbija, 90]

* Argumenti për druajtjen. Fjala e Allahut të Madhëruar:

فَلاَ تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِي

“Kështu që, mos iu frikësoni atyre, por m’u frikësoni vetëm Mua!” [El Bekare, 150]

* Argumenti për të kthyherit tek Allahu. Fjala e Allahut të Madhëruar:

وَأَنِيبُوا إِلَى رَبِّكُمْ وَأَسْلِمُوا لَهُ

“Dhe kthehuni tek Zoti juaj dhe nënshtrojuni Atij.” [Ez Zumer, 54]

* Argumenti për kërkimin e ndihmës. Fjala e Allahut të Madhëruar:

إِيَّاكَ نَعْبُدُ وإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ

“Vetëm Ty të adhurojmë dhe vetëm Ty të mbështetemi e të kërkojmë ndihmë.” [El Fatiha, 1]

Ndërsa në hadith thuhet:

“إذا استعنت فاستعن بالله”

“Nëse kërkon ndihmë kërko vetëm nga Allahu.”[14]

* Argumenti për kërkimin e mbrojtjes. Fjala e Allahut të Madhëruar:

قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ

“Thuaj: “Mbrohem (me Allahun) Zotin e agimit. ” [El Felek, 1]

قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ

“Thuaj: “Mbrohem (me Allahun) Zotin e njerëzve.” [Nas, 1]

* Argumenti për përgjërimin. Fjala e Allahut të Madhëruar:

إِذْ تَسْتَغِيثُونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجَابَ لَكُمْ

“(Përkujtoni) kur ju kërkuat ndihmë me përgjërim te Zotit tuaj dhe Ai u përgjigj.” [El Enfal, 9]

* Argumenti për bërjen kurban. Fjala e Allahut të Madhëruar:

قُلْ إِنَّ صَلاَتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ لاَ شَرِيكَ لَهُ وَبِذَلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَاْ أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ

“Thuaj: “Sigurisht falja ime, kurbani im, jeta ime dhe vdekja ime janë për Allahun, Zotin e botëve. Ai nuk ka asnjë shok e të barabartë me Të.” [El Enam, 162-163]

Ndërsa nga hadithi: “E mallkoftë Allahu atë i cili therë për tjetër kënd përveç Allahut.”[15]

* Argumenti për en nedhru (përmbushjen e zotimit). Fjala e Allahut të Madhëruar:

يُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَيَخَافُونَ يَوْماً كَانَ شَرُّهُ مُسْتَطِيراً

“Ata (janë të cilët) përmbushin betimet (e tyre) dhe i frikësohen një Dite, e keqja e së cilës ka përmasa të mëdha.” [El Insan, 7]

Parimi i dytë:

Njohja e fesë islame me argumenta dhe ajo është: dorëzimi (nënshtrimi) ndaj Allahut me teuhid (me njësim) dhe nënshtrimi ndaj Tij me bindje si dhe largimi prej idhujtarisë (shirkut) dhe idhujtarëve.

Ajo përmbledh tri kategori:

01 - Islami

02 - Besimi

03 - Ihsani

Dhe secila nga këto kategori ka shtyllat e saj.[16]

Shtyllat e Islamit janë pesë:

Dëshmia se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut, e se Muhamedi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) është i Dërguari i Allahut. Falja e namazit, dhënia e zekatit, agjërimi i Ramazanit si dhe bërja e haxhit në Shtëpinë e Shenjtë (Kabe).

Argumenti për dëshminë është Fjala e Allahut të Madhëruar:

شَهِدَ اللّهُ أَنَّهُ لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ وَالْمَلاَئِكَةُ وَأُوْلُواْ الْعِلْمِ قَآئِمَاً بِالْقِسْطِ لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ

“Allahu dëshmon se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Atij; edhe melekët, edhe ata që kanë mend e që dinë. Ai e mban Krijimin e Tij në Drejtësi të plotë. Askush nuk ka të drejtë të adhurohet përveç Atij, i Gjithëfuqishmi, më i Urti Gjithëgjykues.” [Al Imran, 18]

Kuptimi i të cilës është: Nuk ka të të adhuruar tjetër më të drejtë përveç Allahut.

Me “La ilahe” është për qëllim mohimi i çdo gjëje që adhurohet përveç Allahut. Ndërsa “il lAllah” është pohimi (me ngulm) se vetëm Allahu është Ai i Cili e meriton adhurimin me të drejtë. Ai nuk ka shok në adhurim ndaj Tij, ashtu siç Ai nuk ka shok në sundimin e Tij. Kuptimin e së cilës na e sqaron Fjala e Allahut të Madhëruar:

وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ لِأَبِيهِ وَقَوْمِهِ إِنَّنِي بَرَاء مِّمَّا تَعْبُدُون إِلَّا الَّذِي فَطَرَنِي فَإِنَّهُ سَيَهْدِينِ وَجَعَلَهَا كَلِمَةً بَاقِيَةً فِي عَقِبِهِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ

“Dhe (kujto) kur Ibrahimi i tha babait të tij dhe popullit të tij: “Me të vërtetë që unë jam i pafajshëm nga çfarë ju adhuroni në vend të Atij i Cili më krijoi mua dhe padyshim që Ai do të më udhëzojë mua.” Dhe ai (Ibrahimi) e bëri atë (fjalën La ilahe il lAllah) fjalë të jetonte ndër pasardhësit e tij, që ata të mund të riktheheshin.” [Ez Zuhruf, 26-28]

قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْاْ إِلَى كَلَمَةٍ سَوَاء بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلاَّ نَعْبُدَ إِلاَّ اللّهَ وَلاَ نُشْرِكَ بِهِ شَيْئاً وَلاَ يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضاً أَرْبَاباً مِّن دُونِ اللّهِ فَإِن تَوَلَّوْاْ فَقُولُواْ اشْهَدُواْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ

“Thuaj: “O ithtarë të librave të parë! Ejani te një fjalë që është e drejtë dhe e përbashkët mes nesh dhe jush: që të mos adhurojmë askënd përveç Allahut, që të mos i vëmë shokë Atij në adhurim, dhe që asnjë prej nesh të mos marrë të tjerë për zot përveç Vetëm Allahut.” Pastaj në qoftë se ata largohen, thuaju: “Dëshmoni për ne se jemi muslimanë.” [Al Imran, 64]

Argumenti i pjesës së dytë së dëshmisë: Dhe se Muhamedi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) është i Dërguari i Allahut, është Fjala e Allahut të Madhëruar:

لَقَدْ جَاءكُمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُم بِالْمُؤْمِنِينَ رَؤُوفٌ رَّحِيمٌ

“Vërtet që ju ka ardhur juve një i Dërguar nga vetë ju. Ai pikëllohet nëse juve ju bie ndonjë lëndim e vështirësi. Ai është i merakosur dhe i dëshiruar për ju dhe për besimtarët ai është që ndjen shumë, mëshirues.” [Et Teube, 128]

Kuptimi i dëshmisë: “Dhe se Muhamedi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) është i Dërguari i Allahut” bindja ndaj tij në atë që ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka urdhëruar, të besuarit në atë që ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka lajmëruar, të shmangurit (të larguarit) nga ajo që ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka ndaluar dhe të mos adhurohet Allahu ndryshe vetëm se me atë që Ai ka ligjëruar.

Argumeti për namazin dhe dhënien e zekatit, dhe shpjegimin i teuhidit është Fjala e Allahut të Madhëruar:

وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاء وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ وَذَلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ

“Dhe ata nuk u urdhëruan për tjetër, pos asaj që të adhuronin vetëm Allahun dhe të mos adhuronin tjetër përveç a përkrah Tij, të kryenin faljen e detyruar të namazit e të jepnin zekatin: dhe kjo është feja e drejtë, e vërtetë.” [El Bejjine, 5]

Argumenti i agjërimit të Ramazanit. Fjala e Allahut të Madhëruar:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ

“O ju që keni besuar! Ju është urdhëruar juve edhe agjërimi siç u qe urdhëruar edhe atyre përpara jush me qëllim që të mund të bëheni el muttekunë (të përkushtuar).” [El Bekare, 183]

Argumenti për bërjen e Haxhit. Fjala e Allahut të Madhëruar:

وَلِلّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ الله غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ

“Dhe Haxhi është një detyrë që njerëzit i detyrohen Allahut për ta kryer, ata të cilët munden të përballojnë shpenzimet. Dhe kushdo që nuk beson, atëherë Allahu është më i Pasuri, nuk ka nevojë për askënd në alemin.” [Al Imran, 97]

Kategoria e dytë: Besimi[17]

Ai është shtatëdhjetë e disa degë, ku më e larta e saj është fjala La ilahe il la Allah, dhe më e ulta e saj është heqja e të pengesës nga rruga. Edhe turpi është prej degëve (pjesëve) të besimit.

Shtyllat e besimit janë gjashtë:

01 - Të besosh në Allahun e Madhëruar

02 - Të besosh në engjëjt e Tij

03 - Të besosh në librat e Tij

04 - Të besosh në të dërguarit e Tij

05 - Të besosh në ditën e Fundit

06 - Të besosh në paracaktimin e Allahut për mirë dhe për keq.

Argumenti për pesë kushtet e para të besimit është Fjala e Allahut të Madhëruar:

لَّيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَـكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَالْمَلآئِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ

“Nuk është përkushtim se ju e ktheni fytyrën tuaj drejt lindjes dhe perëndimit, por përkushtim është (cilësi e atij) i cili beson në Allahun, në ditën e Fundit, në melekët, në Librin, në pejgambrët.” [El Bekare, 177]

Ndërsa argumenti për paracaktimin e Allahut është Fjala e Tij:

إِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ

“Me të vërtetë që Ne e kemi krijuar çdo gjë me Kader.” [El Kamer, 49]

Kategoria e tretë: Ihsani.

Ka vetëm një shtyllë dhe ajo është: Ta adhurosh Allahun e Madhëruar sikur je duke e parë, se edhe pse ti nuk e shikon Atë, Ai me të vërtetë të shikon ty. Argument për këtë është Fjala e Allahut të Lartësuar:

إِنَّ اللّهَ مَعَ الَّذِينَ اتَّقَواْ وَّالَّذِينَ هُم مُّحْسِنُونَ

“Sigurisht që Allahu është me ata që i frikësohen Atij dhe që janë muhsinunë (mirëpunues).” [El Nahl. 128]

وَتَوَكَّلْ عَلَى الْعَزِيزِ الرَّحِيمِ الَّذِي يَرَاكَ حِينَ تَقُومُ وَتَقَلُّبَكَ فِي السَّاجِدِينَ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ

“Dhe mbështetu e vari shpresat tek i Gjithëfuqishmi, Mëshirëploti i Cili të sheh ty kur ti ngrihesh. Dhe lëvizjet e tua në mesin e atyre që bien në sexhde. Vërtet që Ai, vetëm Ai është Gjithëdëgjuesi, i Gjithëdituri.” [Esh Shuara, 217-220]

وَمَا تَكُونُ فِي شَأْنٍ وَمَا تَتْلُو مِنْهُ مِن قُرْآنٍ وَلاَ تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلاَّ كُنَّا عَلَيْكُمْ شُهُودا

“As ti (o Muhamed) nuk bën ndonjë vepër, as nuk këndon ndonjë pjesë nga Kurani dhe as ju nuk bëni ndonjë vepër, veçse Ne jemi Dëshmues mbi ju kur ju e kryeni atë.” [Junus, 61]

Argumenti nga suneti.

Hadithi i njohur i Xhibrilit i transmetuar nga Umeri (radijAllahu ‘anhu) i cili ka thënë: Një ditë ishim duke qëndruar me të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), kur na u shfaq një burrë me rroba shumë të bardha dhe me flokë shumë të zinj, nuk dukeshin tek ai gjurmët e udhëtimit dhe askush nga ne nuk e njihte atë. U ul pranë Profetit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe mbështeti gjunjët e tij tek gjunjët e të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe vendosi duart te kofshët e tij dhe tha: “O Muhamed, më trego për Islamin.” I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: “Islami është të dëshmuarit se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut dhe se Muhamedi është i Dërguari i Allahut, të falësh namazin, të japësh zekatin, të agjërosh muajin e Ramazanit dhe të kryhesh haxhin nëse ke mundësi.” Tha: “Të vërtetën ke thënë.” (Umeri thotë) U habitëm me të, edhe pyet edhe vërteton! Tha: “Më trego për besimin.” I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: “Të besosh në Allahun e Madhëruar, në engjëjt e Tij, në librat e Tij, në të dërguarit e Tij, në ditën e Fundit si dhe të besosh në paracaktimin e Allahut për mirë dhe për keq.” Tha: “Të vërtetën ke thënë.”

Tha: “Më trego për ihsanin.” I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: “Ta adhurosh Allahun e Madhëruar sikur je duke e parë, se edhe pse ti nuk e shikon Atë, Ai me të vërtetë të shikon ty.” Tha: “Më trego për Kiametin.” I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: “I pyeturi nuk di më shumë se ai që pyet në lidhje me të!” [18] Tha: “Më trego për shenjat e tij.” I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: “Kur të lindë robëresha zonjën e saj, kur të shihen barinjtë këmbëzbathur, të zhveshur e të mjerë se si garojnë në ndërtimin e ndërtesave të mëdha.” Tha (Umeri): Ai u largua ndërsa ne mbetëm të habitur. I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: “O Umer, a e di se kush ishte pyetësi?” Thashë: “Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë më së mirë!” i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: “Ai ishte Xhibrili, erdhi që t’ua mësojë çështjet e fesë tuaj.” [19]

Parimi i tretë: ^[20]

Njohja e të Dërguarit tuaj, Muhamedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).

Dhe ai është: Muhamed bin Abdullah bin Abdul Mutalib bin Hashimi, ndërsa Hashimi është prej kurejshve, e kurejshët janë prej arabëve. Arabët janë prej pasardhësve të Islamil bin Ibrahim el Khalil (Mikut të Allahut). Mbi të dhe mbi të Dërguarin tonë qofshin salavatet dhe selamet më të mira. Ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ndëroi jetë në moshën 63 vjeçare, ku prej tyre 40 vjeç i kaloi para se t’u bënte i Dërguar dhe 23 prej tyre i kaloi duke qenë Profet dhe i Dërguar. U bë Profet me Fjalën e Allahut të Madhëruar: “Lexo!” dhe u bë i Dërgua me Fjalën e Allahut të Madhëruar: “O ti i mbuluar!” Vendi i tij i lindjes është Meka dhe më pas migroi për në Medine. Allahu i Madhëruar e dërgoi atë çrrënjosës të shirkut dhe thirrës për në teuhid.

Argument për këtë është Fjala e Allahut të Madhëruar:

يَا أَيُّهَا الْمُدَّثِّر قُمْ فَأَنذِرْ وَرَبَّكَ فَكَبِّرْ وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ وَلَا تَمْنُن تَسْتَكْثِرُ وَلِرَبِّكَ فَاصْبِرْ

“O ti i mbështjellur! Ngrihu dhe këshillo! Dhe madhëroje Zotin tënd! Dhe rrobat e tua pastro! Dhe larg nga Er Ruxhz qëndro! Dhe mos jep për të marrë më shumë! Dhe për hir të Zotit tënd, duro!” [El Mudethir, 1-7]

Kuptimi “Ngrihu dhe këshillo!” Është që të tërheqë vërejtjen (të ndaloi) prej shirkut dhe të ftoi për në teuhid (njësimin e Allahut).

“Dhe madhëroje Zotin tënd!” d.m.th. Madhëroje Atë me teuhid (duke e njësuar në të gjitha adhurimet).

“Dhe rrobat e tua pastro!” d.m.th. pastroi punët e tua prej shirkut.

“Dhe larg nga Er Ruxhzu qëndro!” Er Ruxhz: (Idhujt).

Me qëndrimi larg prej tyre është për qëllim braktisja e idhujve dhe idhujtarëve. I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) kaloi plotë dhjetë vjetë duke ftuar në teuhid dhe mbas kësaj u ngritë në qiell dhe u urdhërua me pesë namazet. Mbas kësaj u fal në Meke tri vjetë e më pas u urdhërua (nga Allahu) që të bënte hixhret për në Medine.[21]

Hixhreti:

Me hixhretin është për qëllim: “Migrimi prej vendit të shirkut për në vendin e islamit.” Është detyrë mbi këtë popull (umet) që të bëjë hixhret prej vendit të shirkut për në vendin e islamit. E kjo (hixhreti) do të mbesë deri sa të bëhet Kiameti. Argument është Fjala e Allahut të Madhëruar:

إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلآئِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ قَالُواْ فِيمَ كُنتُمْ قَالُواْ كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِي الأَرْضِ قَالْوَاْ أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُواْ فِيهَا فَأُوْلَـئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَسَاءتْ مَصِيرا إِلاَّ الْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاء وَالْوِلْدَانِ لاَ يَسْتَطِيعُونَ حِيلَةً وَلاَ يَهْتَدُونَ سَبِيلاً فَأُوْلَـئِكَ عَسَى اللّهُ أَن يَعْفُوَ عَنْهُمْ وَكَانَ اللّهُ عَفُوّاً غَفُوراً

“Sigurisht për ata të cilët melekët i marrin në vdekje ndërkohë që po i bënin padrejtësi vetvetes së tyre duke qëndruar me jobesimtarët, në një kohë kur shpërngulja ishte e detyrueshme për ta, ata u thonë: “Në çfarë gjendje ishit?” Ata përgjigjen: “Ne ishim të dobët dhe të shtypur në tokë.” Melekët u thonë: “A nuk ishte toka e Allahut e gjerë dhe e mjaftueshme për ju për t’u shpërngulur në të?” Njerëz të tillë do ta gjejnë vendbanimin e tyre në xhehenem. Sa përfundim i keq!“ Përveç të dobtëve, burra, gra dhe fëmijë, të cilët nuk mund të mendojnë ndonjë rrugëdalje dhe nuk janë në gjendje të drejtohen në rrugën e tyre. Për këta ka shpresë se Allahu do t’i falë. Dhe Allahu është kurdoherë Falës, gjithnjë Falës i Madh.” [El Nisa, 97-99]

Gjithashtu Fjala e Allahut:

يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ أَرْضِي وَاسِعَةٌ فَإِيَّايَ فَاعْبُدُونِ

“O robërit e Mi që më besoni! Vërtet që toka Ime është e gjerë. Pra, më adhuroni vetëm Mua.” [El Ankebut, 56]

El Begauiju (RahimehUllah) ka thënë: “Shkaku i zbritjes së këtij ajeti është për muslimanët të cilët nuk u larguan prej Mekes (nuk bën hixhret). Allahu i Madhëruar i thirri ata në emër të besimit.” [22]

Argumeti për hixhretin nga suneti është fjala e të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“لا تنقطع الهجرة حتى تنقطع التوبة و لا تنقطع التوبة حتى تطلع الشمس من مغربها”

“Nuk ndërpritet hixhretit derisa të ndërpritet pendimi, dhe nuk ndërpritet pendimi derisa të lindë dielli nga perëndimi.” [23]

Kur i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) u vendos në Medine u urdhërua (nga Allahu i Madhëruar) me plotësimin e sheriatit islam, siç janë: zekati, agjërimi, haxhi, xhihadi, ezani, urdhërimi për të mirë dhe ndalimi nga e keqja si dhe me dispozitat e tjera të fesë islame. Kjo periudhë zgjati dhjetë vjet, e pas kësaj ai ndërroi jetë, salavatet dhe selamet e Allahut qofshin mbi të, ndërsa feja e tij mbeti përgjithmon. Kjo pra, është feja e tij! Nuk ka mirësi veçse ai e udhëzoi umetin për tek ajo, dhe nuk ka ndonjë të keqe veçse ai i ndaloi prej saj. Mirësia të cilën ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ia tregoi popullit (umetit) është teuhidi dhe çdo gjë që Allahu i Madhëruar e do dhe është i kënaqur me të, ndërsa e keqja prej së cilës ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ndaloi është; shirku dhe çdo gjë që Allahu i Madhëruar e urren dhe e refuzon. Allahu i Madhëruar e dërgoi atë (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) për mbarë njerëzimin dhe e bëri obligim bindjen ndaj tij për xhindët dhe njerëzit. Argument është Fjala e Allahut të Madhëruar:

قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللّهِ إِلَيْكُمْ جَمِيعاً

“Thuaj: “O njerëz! Vërtet që unë jam sjellë tek ju të gjithë si i Dërguar i Allahut.” [El Araf, 158]

Allahu i Madhëruar e plotësoi me të (sal-lAllahu ‘alejhi ue ‘ala Aalihi ue sel-lem) fenë. Argument është Fjala e Allahut të Madhëruar:

الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلاَمَ دِيناً

“Këtë ditë Unë e përsosa fenë tuaj për ju, plotësova Mirësinë Time mbi ju dhe zgjodha për ju Islamin fe.” [El Maide, 3]

Argument për vdekjen e të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) është Fjala e Allahut të Madhëruar:

إِنَّكَ مَيِّتٌ وَإِنَّهُم مَّيِّتُون ثُمَّ إِنَّكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عِندَ رَبِّكُمْ تَخْتَصِمُونَ

“Sigurisht që ti do të vdesësh dhe padyshim që edhe ata do të vdesin, pastaj ditën e Ringjalljes, para Zotit tuaj ju do të haheni e do të kundërshtoheni mes njëri-tjetrit.” [Ez Zumer, 30-31]

“Të gjithë njerëzit do të vdesin e më pas do të ringjallen.” [24]

Argument është Fjala e Allahut të Madhëruar:

مِنْهَا خَلَقْنَاكُمْ وَفِيهَا نُعِيدُكُمْ وَمِنْهَا نُخْرِجُكُمْ تَارَةً أُخْرَى

“Prej saj Ne ju kemi krijuar, dhe në të do t’ju kthejmë ju, dhe prej saj Ne do t’ju nxjerrim ju përsëri edhe një herë tjetër.” [Ta Ha, 55]

Gjithashtu Fjala e Tij:

وَاللَّهُ أَنبَتَكُم مِّنَ الْأَرْضِ نَبَاتاً ثُمَّ يُعِيدُكُمْ فِيهَا وَيُخْرِجُكُمْ إِخْرَاجاً

“Dhe Allahu ju ka nxjerrë prej (dheut të) tokës?. Pastaj Ai do t’ju kthejë në të dhe do t’ju nxjerrë prej saj.” [Nuh, 17-18]

Dhe pas ringjalljes do të llogariten dhe do të shpërblehen për punët e tyre. Argument është Fjala e Allahut të Madhëruar:

وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ لِيَجْزِيَ الَّذِينَ أَسَاؤُوا بِمَا عَمِلُوا وَيَجْزِيَ الَّذِينَ أَحْسَنُوا بِالْحُسْنَى

“Që Ai të shpërblejë ata që kanë bërë të këqen me atë që ata kanë bërë dhe që Ai t’i shpërblejë ata që bëjnë mirë me më të mirën.” [En Nexhm, 31]

Kush e përgenjështron (mohon) ringjalljen ai ka bërë kufër. Argument është Fjala e Allahut të Madhëruar:

زَعَمَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَن لَّن يُبْعَثُوا قُلْ بَلَى وَرَبِّي لَتُبْعَثُنَّ ثُمَّ لَتُنَبَّؤُنَّ بِمَا عَمِلْتُمْ وَذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ

“Ata që nuk besuan, mendojnë se kurrë nuk do të ringjallen. Thuaju: “Po! Për Zotin tim! Ju padyshim që do të ringjalleni, pastaj ju do të njoftoheni për çfarë punuat dhe kjo është mjaft e lehtë për Allahun.” [Et Tegabun, 7] [25]

Allahu i Madhëruar i dërgoi të gjithë të dërguarit si përgëzues dhe qortues. Argument për këtë është Fjala e Allahut të Madhëruar:

رُّسُلاً مُّبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ لِئَلاَّ يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُل

“Të Dërguar si përgëzues dhe si paralajmërues në mënyrë që njerëzimi të mos ketë më arsye për t’u shfajësuar ndaj Allahut pas të dërguarve.” [En Nisa, 165]

I pari prej tyre (të dërguarve) është Nuhu (‘alejhis–selam) dhe i fundi është Muhamedi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Argument për këtë është Fjala e Allahut të Madhëruar:

إِنَّا أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ كَمَا أَوْحَيْنَا إِلَى نُوحٍ وَالنَّبِيِّينَ مِن بَعْدِهِ

“Vërtet, Ne të kemi frymëzuar ty (o Muhamed), siç frymëzuam Nuhin dhe pejgamberët pas tij.” [En Nisa, 163]

Çdo popull Allahu i Madhëruar i dërgoi të dërguar që prej Nuhut (‘alejhis–selam) e deri tek Muhamedi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) duke i urdhëruar që të adhuronin vetëm Allahun Një e të vetëm dhe duke i ndaluar ata nga adhurimi i tagutëve (idhujve). Argument për këtë është Fjala e Allahut të Madhëruar:

وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولاً أَنِ اعْبُدُواْ اللّهَ وَاجْتَنِبُواْ الطَّاغُوتَ

“Dhe me të vërtetë që Ne kemi dërguar te çdo popull të Dërguar (duke shpallur): “Adhuroni vetëm Allahun dhe shmanguni dhe i rrini larg tagutit.” [En Nahl, 36]

Allahu i Madhëruar e ka bërë obligim për të gjithë robërit e Tij që ta mohojnë tagutin dhe t’i besojnë Atij. Ibën el Kajjim (RahimehUllah) ka thënë: “Taguti është çdo gjë në lidhje me të cilin njeriu i ka kaluar kufijtë duke e adhuruar atë, duke e pasuar apo duke iu bindur.”

Tagutët janë shumë e më kryesorët janë pesë:

01 - Iblisi, mallkimi i Allahut qoftë mbi të!

02 - Kush adhurohet dhe ai është i kënaqur me këtë adhurimi.

03 - Kush i fton njerëzit në adhurimin e vetvetes.

04 - Kush pretendon se di diçka nga e fshehta.

05 - Kush gjykon me tjetër gjë pos asaj që ka zbritur Allahu.

Argument është Fjala e Allahut të Madhëruar:

لاَ إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَد تَّبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِن بِاللّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَىَ لاَ انفِصَامَ لَهَا

“Nuk ka detyrim në fe. Vërtet, Rruga e drejtë është bërë e qartë nga rruga e gabuar. Kushdo që mohon tagutin dhe beson në Allahun, atëherë ai është kapur për mbajtësin më të sigurt që nuk thyhet kurrë.” [El Bekare, 256]

Ky pra, është edhe kuptimi i fjalës “La ilahe il lAllah”

Argument nga hadithi:

“رأس الأمر الاسلام وعموده الصلاة و ذ روة سنامه الجهاد فى سبيل الله”

“Kreu i çdo çështjeje është Islami, shtylla e tij është namazi dhe kulmi i tij është xhihadi në rrugën e Allahut.” [26]

Allahu e di më së miri!

Ue sala Allahu ala Muhamedin ue alihi ue sahbihi ue sel-lem!

———————————————————————————————

[1] - “Silsiletu el Ehadithi es Sahihah” e imam Albanit (RahimehUllah) me nr. 599

[2] - Shkëputur nga DVD-ja me titull “Përgjegjësia e dijetarëve dhe e thirrësve.” Publikim i studios “Rrugët e Paqes.”

[3] - Dija në kuptimin gjuhësor: Dija është e kundërta e injorancës. Përkufizimi i saj mund të ishte kështu: “Perceptimi i diçkaje ashtu si është në realitet me një perceptim të sigurtë.”

Ndërsa në kuptimin terminologjik: Disa dijetarë kanë thënë se dija është të njohurit, e cila është e kundërta e injorancës. Ndërsa disa të tjerë thonë: “Dija është më e qartë se sa të pasurit nevojë për përkufizim.” Pra, dija e lavdëruar dhe pozitive është dija e Shpalljes, dija të cilën e ka zbritur Allahu. I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Atij të cilit Allahut i do të mirën, Ai i jep atij kuptim (dije) në Fe.” Buhariu. Gjithashtu ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) thotë: “Pejgamberët nuk kanë lënë trashëgimi ar e argjend, por kanë lënë dijen dhe kushdo që e merr atë, ai ka trashëguar një pasuri të madhe.” Ebu Daudi dhe Tirmidhiu. Kështu që, dija fetare është ajo dije e cila është e lavdëruar dhe poseduesi i së cilës gjithashtu lavdërohet. Kërkimi i dijes fetare është farz kifaje – obligim i përgjithshëm; nëse ngrihet me të një numër i mjaftueshëm njerëzish, atëherë për të tjerët ai është sunet. Kërkimi i dijes mund të jetë edhe farz ajn – obligim i posaçëm për një person të caktuar, dhe kjo dallohet nëse kryerja e një adhurimi apo vepre të caktuar të cilën dikush kërkon ta kryejë, qëndron në të mësuarit e saj, në këtë rast ai e ka obligim që të mësojë se si ta adhurojë Allahun e Madhëruar me atë adhurim apo me atë vepër. Ndërsa përveç këtij rasti, dija është farz kifaje dhe kërkuesi i dijes duhet ta ndjejë se ai po ngrihet me kryerjen e një farzi kifai, me qëllim që ai të arrijë njësoj si shpërblimi i vepruesit të asaj dijeje pas njohjes respective të saj. (Shejh Uthejmini) shkëputur nga “Kitabul Ilm” i përkthyer nga vëllai ynë, Bledar Albani. (Sh.P.)

[4] - D.m.th. thirrja për tek ajo me të cilën erdhi i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), për tek sheriati i Allahut të Madhëruar përfshi këtu tri ose katër kategoritë e saj, të cilat Allahu i Madhëruar i ka përmendur në Fjalën e Tij: “Ftoji (njerëzit o Muhamed) në Udhën e Zotit tënd me urtësi dhe me thirrje të ndershme dhe të bukur dhe bisedo me ta në mënyrën më të mirë.” [El Nahl, 125]. Dhe e katërta: Fjala e Allahut të Madhëruar: “Dhe mos diskuto me popujt e librave të parë, përveç se në një mënyrë që është më e mirë, përjashtuar ata që bëjnë padrejtësi nga mesi i tyre…” [El Ankebut, 46]. Nuk mundet të ngrihet kjo thirrje veçse me dije të sheriatit të Allahut dhe të jetë thirrja e bazuar me dije dhe syçelësi. Argument për këtë është Fjala e Allahut: “Thuaj: “Kjo është Udha ime; unë ju ftoj drejt Allahut me dije të sigurt, unë dhe kushdo që më ndjek mua. Lavdi i qoftë Allahut dhe unë nuk jam prej mushrikëve.” [Jusuf, 108]. Sferat e thirrjes janë të shumta ku prej tyre përmendim: Thirrja për tek Allahu i Madhëruar me anë të ligjëratave, nëpërmjet leksioneve, me anë të tubemive të dijes, thirrja për tek Allahu me anë të botimeve të librave fetarë, me anë të takimeve të posaçme etj. (Shejh Uthejmini).

[5] - Kushtet e thirrësit për tek Allahu:

01 - Sinqeriteti: Të jetë nijeti i thirrësit dhe qëllimi i tij i pastër, duke kërkuar me këtë vepër kënaqësinë e Allahut dhe shpërblimin e Tij. Gjithashtu, të ketë për qëllim këshillimin e njerëzve dhe nxjerrjen e tyre prej errësirës së shirkut për në dritën e teuhidit, me lejen e Allahut. Prandaj dhe në Kuran kur bëhet fjalë për thirrjen tek Allahu thuhet: “Dhe kush është më fjalë mirë se ai që fton për tek Allahu.” [Fuslilet, 33] “Thuaj: “Kjo është Udha ime; unë ju ftoj drejt Allahut.” [Jusuf, 108] “Dhe si ftues për tek Allahu me Vullnetin e Tij dhe si një llambë që shpërndan dritë.” [El Ahzab, 46] Pra, të jetë qëllimi për t’i ftuar njerëzit për tek Allahu dhe jo për syefaqësi.

02 - Dija: Allahu i Madhëruar thotë: “Thuaj: “Kjo është Udha ime; unë ju ftoj drejt Allahut me dije të sigurt.” [Jusuf, 108] Thirrësi duhet të jetë i ditur për atë në të cilën ai fton. I ditur në lidhje me Librin e Allahut, Kuranin dhe Sunetin e të Dërguarit të Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Sepse ai mund të ftojë në diçka duke menduar se ajo është vaxhib ndërsa në të vërtetë ajo në sheriatin islam nuk është vaxhib, të ndalojë nga diçka duke menduar se është haram ndërsa ajo në të vërtetë nuk është haram apo sunetit t’i thotë bidat dhe bidatit sunet. Ibën el Kajjim (RahimehUllah) ka thënë: “Dija është: “Allahu thotë”, “I Dërguari thotë”, “Sahabët kanë thënë.” Dija është ajo: “Me anë të së cilës njihet Allahu i Madhëruar. Me anë të së cilës njihet teuhidi prej shirkut. Me anë të së cilës njihet suneti nga bidati. Me anë të së cilës njihet hallalli nga harami.” Me anë të së cilës njihet e vërteta nga e kota. “Dhe thuaj: “Zoti im! Ma shto mua dijen.” [Ta Ha, 114] Thirrja pa pasur dije është thirrje në injorancë dëmi i së cilës është shumë i madh. Transmetohet nga Xhabiri (radijAllahu ‘anhu) se ka thënë: “Dolëm në udhëtim dhe u godit një burr prej nesh me gur në kokë dhe u plagos.” Pastaj u bë xhunub dhe pyeti shokët e tij: “A mendoni se më lejohet mua që të marr tejemum?” Thanë: “Nuk e shohim të lejueshme për ty që të marrësh tejemum, përderisa ti je në gjendje që të lahesh. Ai u la dhe mbas kësaj vdiq.” Kur mbërritëm te i Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) u njoftua për këtë që ndodhi, dhe tha: “E vranë Allahu i vraftë! A nuk ishte më mirë që të pyesnin nëse nuk e dinin, sepse shërimi i injorancës është pyetja. Me të vërtetë atij i mjaftone që të merrte tejemum.” Sahih, Ebu Daud 336 etj. I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ishte që thoshte në dua: “O Zoti im, unë të kërkoj Ty dije të dobishme, furnizim të mirë si dhe punë të pranueshme.” Sahih, Ibën Maxhe 920, Ahmedi në “Musnedin.”

03 - Me urtësi dhe me mënyrën më të mirë: Duke u bazuar në Fjalën e Allahut të Madhëruar: “Ftoji (njerëzit o Muhamed) në Udhën e Zotit tënd me urtësi dhe me thirrje të ndershme e të bukur dhe bisedo me ta në mënyrën më të mirë.” [En Nahl, 125]

04 - Të punuarit me atë në të cilën ai (thirrësi) fton: Sepse thirrësi mund t’i ftojë të tjerët në punë të mira dhe vetë është prej atyre që nuk i vepron. P.sh. këshillon që namazin ta falin me xhemat dhe thotë hadithin e të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Me të vërtetë namazi më i vështirë për munafikët është namazi i sabahut dhe i jacisë…” Buhariu, 657. Pastaj e gjen këtë person, i cili këshillon për faljen e namazit me xhemat, që të mos vijë në xhami për namazin e sabahut dhe të jacisë. Allahu i Madhëruar thotë: “O ju që keni besuar! Pse e thoni atë që nuk e bëni? Më e urryera është tek Allahu ajo që ju të thoni atë që nuk e bëni.” [Es Saf, 2-3]

Dhe së fundi: Durimi gjatë thirrjes. Duke u bazuar në Fjalën e Allahut: “Dhe ti bëj durim, se durimi yt është vetëm prej Allahut.” [En Nahl, 127] (Sh.P.)

[6] - Fjala e Tij “Përveç atyre që besojnë” është për qëllim dija, sepse besimi nuk mund të jetë vetëm se me dije.

Fjala e Tij “dhe punojnë mirësi e drejtësi” është për qëllim puna me këtë dije.

Fjala e Tij “këshillojnë njëri-tjetrin për të vërtetën” është për qëllim thirrja.

Fjala e Tij “e këshillojnë të jenë të durueshëm.” Durimi ndaj dëmeve. Kjo sure e shkurtër i përmban të katër çështjet. Dhe Lukmani (‘alejhis–selam) kur birit të tij i tha: “O biri im! Fale rregullisht namazin, urdhëro për punë të mira dhe ndalo nga të këqijat si dhe bëj durim për çfarëdo që të bie e të ndodh. Vërtet që këto janë disa nga detyrimet e rëndësishme.” [Lukman, 17]. Pasi ai e këshillon të birin që të urdhërojë për punë të mira dhe të ndalojë nga të këqiat tha: “si dhe bëj durim për çfarëdo që të bie e të ndodh.” Sepse ai i cili urdhëron për punë të mira, ndalon nga të këqiat dhe fton për tek Allahu, ai (thirrësi) gjatë kësaj do të bëhet subjekt i sulmeve dhe dëmeve nga njerëzit, prandaj ai ka nevojë për durim gjatë kësaj thirrje për tek Allahu i Madhëruar. Kjo është fjala e shejh Feuzanit (hafidhahUllah) shkëputur nga “Muhadaratun fil akideti ued dauah.”

[7] - Buhariu (RahimehUllah) është argumentuar me këtë ajet, për obligimin e të filluarit me dijen para fjalës dhe punës. Ky argument fetar tregon se njeriu në fillim duhet të mësojë pastaj të punojë. Këtë gjë e mbështet edhe logjika e shëndoshë, pasi fjala dhe vepra nuk është e saktë dhe e pranuar derisa të jetë në përputhje me sheriatin, dhe nuk mundet që njeriu ta dijë nëse puna e tij (që bën) është në përputhje me sheriatin veçse nëpërmjet dijes. (Shejh Uthejmini).

[8] - D.m.th. Allahu i Lartësuar na dërgoi neve, këtij umetit, umetit të Muhamedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) të dërguar që të na i lexojë ajetetet e Zotit tonë, të na pastrojë neve, të na mësojë Librin dhe Urtësinë (Kuranin dhe sunetin) ashtu siç dërgoi edhe (te popujt) para nesh të dërguar. Allahu i Madhëruar thotë: “Dhe nuk ka pasur asnjë popull që të mos ketë shkuar mes tyre këshillues.” [El Fatir, 24] Dhe është mëse e nevojshme që Allahu i Madhëruar t’i dërgojë çdo populli këshillues për t’iu ngritur atyre argumenti, si dhe t’i mësojnë njerëzit sesi ta adhurojnë Allahun ashtu siç Ai do dhe është i kënaqur me të. Allahu i Madhëruar thotë: “Vërtet, Ne të kemi frymëzuar ty siç frymëzuam Nuhin dhe pejgamberët pas tij. Ne gjithashtu frymëzuam Ibrahimin, Ismailin, Is’hakun, Jakubin dhe al Asbat (dymbëdhjetë bijtë e Jakubit), Isain, Ejubin, Junusin, Harunin dhe Sulejmanin. E Daudit Ne i dhamë Zeburin. Ka të dërguar që Ne t’i kemi përmendur më parë, ka edhe të dërguar që Ne nuk t’i kemi përmendur ty, dhe Musait Allahu i foli drejtpërdrejtë me fjalë. Të dërguar si përgëzues dhe si paralajmërues në mënyrë që njerëzimi të mos ketë më arsye për t’u shfajësuar ndaj Allahut pas të dërguarve. Dhe Allahu është kurdoherë i Gjithëfuqishëm, më i Urti Gjithëgjykues.” [En Nisa, 163-165] Ne nuk mundemi që ta adhurojmë Allahun me atë që Ai do dhe është i kënaqur veçse me anë të rrugës së të dërguarve (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Për arsye se ata janë të cilët na sqaruan neve çfarë Allahu do, me çfarë Ai është i kënaqur dhe me çfarë ne mund të afrohemi tek Ai. Për këtë arsye është prej urtësisë së Allahut të Madhëruar që dërgoi për krijesat të dërguar përgëzues dhe qortues. Argument i kësaj është Fjala e Allahut të Madhëruar: “Vërtet që Ne ju kemi çuar juve të Dërguar për të dëshmuar mbi ju, ashtu siç çuam të Dërguar te Faraoni. Por Faraoni nuk iu bind të Dërguarit, andaj Ne e mbërthyem atë me ndëshkim të ashpër.” [El Muzemil, 15-16] (Shejh Uthejmini).

[9] - Këtë rregull e përfitojmë nga Fjala e Allahat të Madhëruar: “Dhe bindjuni Allahut dhe të Dërguarit që të mund të mëshiroheni. Dhe nxitoni në rrugën e faljes nga Zoti juaj dhe drejt xhenetit të gjërë sa hapësira e qiejve dhe e tokës, i përgatitur për muttekunët.” [Al Imran, 132-133]. Dhe prej Fjalës së Allahut të Madhëruar: “Kushdo që i bindet Allahut dhe të Dërguarit të Tij do të pranohet në kopshtet e xhenetit nën të cilin rrjedhin lumenj për të banuar atje dhe ky është ngadhënjimi madhështor.” [En Nisa, 13]. Dhe prej Fjalës së Allahut të Madhëruar: “Dhe kushdo që i bindet Allahut dhe të Dërguarit të Tij, i frikësohet Allahut dhe i përkushtohet Atij, të tillët janë ata të fituarit.” [En Nur, 52]. “Dhe kushdo që i bindet Allahut dhe të Dërguarit të Tij, me të vërtetë që ka arritur fitoren më të madhe.” [El Ahzab, 71]. Ajetet në lidhje me këtë janë të shumta. Ndërsa prej fjalës së të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “I gjithë umeti im do të futet në xhenet përveç atij që refuzon.” I thanë: “O i Dërguari i Allahut, kush është ai që refuzon? ” Tha: “Kush më bindet mua do të hyjë në xhenet dhe kush më kundërshton do të hyjë në zjarr.” Transmeton Buhariu në “Të kapurit pas Kuranit dhe Sunetit” 7280/ Fet’h. (shejh Uthejmini).

[10] - Gjithashtu këtë rregull e përfitojmë nga Fjala e Allahut të Madhëruar: “Dhe kushdo që nuk i bindet Allahut dhe të Dërguarit të Tij dhe i kalon kufijtë e Tij, Ai do ta flakë atë në zjarr për të banuar atje dhe për të do të ketë ndëshkim poshtërues.” [En Nisa, 14]. “Dhe kushdo që nuk i bindet Allahut dhe të Dërguarit të Tij, padyshim që ka humbur në gabim të qartë.” [El Ahzab, 36]. Po ashtu Fjala e Allahut të Madhëruar: “Dhe kushdo që kundërshton Allahun dhe të Dërguarin e Tij, atëherë vërtet që për të është zjarri i xhehenemit për të banuar në të përgjithmonë.” [El Xhinë, 23]. Ndërsa nga fjala e të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) është hadithi i mësipërm: “Dhe kush më kundërshton do të hyj në zjarr.” (Shejh Uthejmini).

[11] - D.m.th. Besimi i pastër Islam në Një Zot të Vetëm. (Sh.P.)

[12] - D.m.th të gjitha llojet e adhurimit siç janë ato që u përmendën më sipër edhe të tjera përveç tyre, janë vetëm për Allahun e Madhëruar i Cili nuk ka shokë. Pra, nuk lejohet që këto adhurime të kryhen për tjetër kënd përveç Tij. (Shejh Uthejmini).

[13] - Imam Albani (RahimehUllah) e ka vlerësuar të dobët këtë hadith. Shiko hadithin me nr. 3003 “Sahihu ue Daifi el Xhami es Sagir.”

[14] - Hadith sahih, e ka nxjerr Tirmidhiu në “Sifatu el Kijameh” me nr. 2516. E ka saktësuar hadithin imam Albani (RahimehUllah) në “Sahihu el Xhami” me nr. 7957

[15] - Muslimi 1978

[16] - Argument për këtë është fjala e të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) në hadithin të cilin e transmeton prijësi i besimtarëve, Umer bin Hatabi (radijAllahu ‘anhu) kur erdhi Xhibrili dhe e pyeti të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) për: Islamin, Besimin dhe Ihsanin. I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i sqaroi këto dhe tha: “Ky ishte Xhibrili, ju erdhi që tua mësonte fenë tuaj.” (shejh Uthejmini).

[17] - Prej rrugës së pasuesve të sunetit është se: Besimi është fjalë (pohimi i shehadetit), vepër (kryerja e kushteve të Islamit) dhe njohje (besim me zemër); shtohet me bindje e devotshmëri dhe pakësohet me gjynahe. Ku më e larta e tij (besimit) është fjala la ilahe il lAllah – Nuk ka të adhutuar tjetër me të drejtë përveç Allahut, ndërsa më e ulta është largimi i ndonjë pengese nga rruga. Ashtu siç ka ardhur në hadithin e saktë ku i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) thotë: “Besimi është shtatëdhjetë e disa degë, më e larta prej tyre është fjala “La ilahe il lAllah” dhe më e ulëta është largimi i një pengese nga rruga, edhe turpi është një prej degëve të besimit.” Buhariu 9 dhe Muslimi 35. Na ka treguar El Humejdi se ka thënë: Na ka treguar Jahja bin Selim se ka thënë: Kam pyetur Sufjan eth Theurin në lidhje me besimin? Tha: “(Besimi është) fjalë dhe vepër.” Pyeta Ibën Xhurejxh dhe tha: “(Besimi është) fjalë dhe vepër.” Pyeta Muhamed bin Abdullah bin Amër bin Uthman, dhe tha: “(Besimi është) fjalë dhe vepër.” Pyeta Naif bin Umer el Xhumhi, dhe tha: “(Besimi është) fjalë dhe vepër.” Pyeta Malik bin Enes, dhe tha: “(Besimi është) fjalë dhe vepër.” Pyeta Fudejl bin Ijad, dhe tha: “(Besimi është) fjalë dhe vepër.” Pyeta Sufjan bin Ujejneh, dhe tha: “(Besimi është) fjalë dhe vepër.” Hasen “Esh Sheriah” imam El Axhurrij (Sh.P.)

[18] - Ibën el Kajjim (RahimehUllah) thotë: Dolën disa gënjeshtarë në kohën tonë, të cilët pretendojnë se kanë dituri dhe duan të lavdërohen me diçka që ata nuk e posedojnë. Këta pretendojnë se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e ka ditur se kur do të ndodhë Kiameti. U themi atyre: I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i tha Xhibrilit (‘alejhis–selam): “I pyeturi nuk di më shumë se sa ai që pyet.” Ata e shtrembërojnë kuptimin e saj duke thënë: “Se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka patur për qëllim me këtë përgjigje se vetëm unë dhe ti (Xhibrili) e dimë se kur do të bëhet Kiameti.” Dhe kjo është prej injorancës më të madhe dhe shrembërim i shëmtuar. I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ishte më i dituri në lidhje me Allahun dhe nuk mund t’i thonte një personi që s’e njihte; se vetëm unë dhe ti e dime. E nuk ngelet vetëm që këta injorantë të thonë se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e njihte se ai ishte Xhibrili. Por i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë dhe ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) është më i vërteti dhe besniku në thënie: “Pasha Atë në Dorën e të Cilit është shpirti im, në çdo formë që më ka ardhur Xhibrili e kam njohur përveç kësaj forme.” Hadithi gjendet tek “Musnedi” i imam Ahmedit 1/314-315 (ح315). Ahmed Shakir ka thënë: “Isnadi (zinxhiri) i këtij hadithi është Sahih.” I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e ka marrë vesh pas disa ditësh se ai që e pyeste ka qenë Xhibrili (‘alejhis–selam). Shkëputur nga “Eshratus Sa’ah” Jusuf el Uabil. (Sh.P.)

[19] - Hadithin e ardhjes së Xhibrilit tek i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e ka nxjerr Buhariu dhe Muslimi prej hadithit të Ebu Hurejrës (radijAllahu ‘anhu). Buhariu e ka nxjerrë në: “El Iman” 1/114 dhe në “Et Tefsir, Suratu Lukman” 8/513 si dhe Muslimi në “El Iman” 1/40. Gjithashtu prej hadithit të Umer bin El Hatabit (radijAllahu ‘anhu) e ka nxjerrë Muslimi, Ibën Huzejme në “Sahihun” e tij 1/3-4, Ibën Hibbani 1/389, autorët e suneneve si dhe imam Ahmedi në “Musnedin” e tij 1/27-28, 51-53 dhe 2/107 dhe 406. (Sh.P.)

[20] - D.m.th. prej tri parimeve të cilat çdo njeri e ka detyrë njohjen e tyre dhe ato janë; njohja e Zotit nga ana e robit, e fesë dhe e të Dërguarit.

Parimi i tretë: është njohja e të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) përmban pesë çështje:

E para: Njohja e prejardhjes së tij dhe ai për nga prejardhja është njeriu më fisnik. Ai është Hashimi, Kurajshi, Arab. Ai është Muhamed bin Abdullah bin Abdul Mutalib bin Hashim.

E dyta: Njohja e moshës së tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), vendlindjes së tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe migrimit të tij, ashtu siç e sqaron dhe vetë shejhu me fjalët e tij: “Dhe ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) jetoi 63 vjeç, vendi i tij i lindjes ishte Meka dhe migroi (bëri hixhret) për në Medine.” Pra, ai u lind në Meke dhe qëndroi në të 53 vjet, pastaj bëri hixhret për në Medine dhe qëndroi në të dhjetë vitet e fundit të jetës së tij Ai ndërroi jetë në muajin Rabie el Euel të vitit njëmbëdhjetë mbas emigrimit.

E treta: Njohja e periudhës së jetës së tij si i dërguar dhe ajo është 23 vjet. I zbriti Shpallja atij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) për herë të parë në moshën dyzetë vjeçare ashtu siç ka thënë njëri prej poetëve të tij:

Ai ishte dyzetë vjeç

kur dielli i profetësisë në Ramazan shkëlqeu

E katërta: Me çfarë ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) u bë Profet dhe më çfarë u bë i Dërguar? U bë Profet (Nebij) në kohën që i zbriti atij Fjala e Allahut të Madhëruar: “Lexo! Me emrin e Zotit tënd, i Cili krijoi (çdo gjë). Ka krijuar njeriun nga alak (copë gjaku e mpiksur në mitrën e nënës). Lexo! Dhe Zoti yt është më i Begati Dhurues. Ai që e mësoi (njeriun) të shkruajë me pendë. Ai i mësoi njeriut atë që nuk e dinte.” [El Alak, 1-5]. Pastaj u bë i Dërguar (Rasul) në kohën që i zbriti Fjala e Allahut të Madhëruar: “O ti i mbështjellur në rroba! Ngrihu dhe këshillo! Dhe madhëroje Zotin tënd! Dhe rrobat e tua i pastro! Dhe larg nga idhujt qëndro! Dhe mos jep (me qëllim) për të marrë më shumë! Dhe për hir të Zotit tënd, duro!” [El Muddethir, 1-7].

Mbas kësaj i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) filloi t’i thërrasë njerëzit për në fenë e Allahut të Madhëruar duke zbatuar urdhërin e Tij.

E pesta: Me çfarë u dërgua dhe për çfarë? U dërgua me teuhidin e Allahut të Madhëruar dhe me Sheriatin e Tij, i cili përfshin në vetvete zbatimin e urdhëresave dhe lënien e ndalesave. Ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) u dërgua mëshirë për të gjithë krijesat për t’i nxjerr prej errësirës së shirkut, kufrit dhe injorancës për në dritën e dijes, besimit dhe teuhidit. Në mënyrë që ata me këtë të fitojnë mëshirën e Allahut, kënaqësin e Tij dhe të shpëtojnë prej dënimit dhe zemërimit të Tij. (Shejh Uthejmini).

[21] - Allahu i Madhëruar e urdhëroi të Dërguarin e Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) me hixhret për në Medine, sepse banorët e Mekes e ndaluan atë për ngritjen e thirrjes së tij. Dhe në muajin Rabia el Euel të vitit 13 të dërgimit të tij mbërriti i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) për në Medine si muhaxhir prej Mekes, vendit të parë të Shpalljes, vendi më i dashur tek Allahu dhe i Dërguari i Tij. Doli prej Mekes si migrues me lejen e Zotit të tij pasi qëndroi në të 13 vjet duke shpallur Mesazhin dhe duke thirrur në të me syçelësi. (Shejh Uthejmini).

[22] - Mesa duket shejhu (RahimehUllah) këtë fjalë të El Begauijut e ka marrë me kuptimin e saj (dhe jo shprehimisht). Gjithnjë, nëse ai e ka shkëputur atë prej tefsirit të El Begavijut, pasi kjo fjalë shprehimisht nuk përmendet në tefsirin e tij ku ai shpjegon ajetin e lartpërmendur. (Shejh Uthejmini).

[23] - Sahih, e ka njerë Ebu Daud në “El Xhihad” me nr. 2479, Ahmedi vëll. II/ 192. E ka saktësuar hadithin imam Albani (RahimehUllah) në “Sahihu el Xhami” 7469

[24] - Shejhu (RahimehUllah) na bën të qartë në këtë fjali, se njerëzit nëse vdesin do të ringjallen. Allahu i Madhëruar do t’i ringjallë ata të gjallë pas vdekjes së tyre për t’i shpërblyer. Ky pra, është rezultati i dërgimit të të dërguarve, që njeriu të punojë për këtë ditë, ditën e Ringjalljes dhe të Grumbullimit. Ditë, të cilën Allahu i Madhëruar e ka përmendur: “Atëherë si do të mundeni ju ta mënjanoni ndëshkimin në qoftë se mohoni e nuk besoni, Ditën e cila do t’i bëjë fëmijët të thinjur. (Ditë) në të cilën qielli do të çahet? Sigurisht që premtimi i Tij patjetër që do të përmbushet.” (El Muzemil, 17-18). Kjo fjali na bën me shenjë për besimin në ringalljen me të cilën është argumentuar edhe shejhu (RahimehUllah) me këto dy ajetet e mësipërme. (Shejh Uthejmini).

[25] - Kush e përgenjështron ringjalljen ai është jobesimtar, duke u bazuar në Fjalën e Allahut të Madhëruar: “Dhe thonin: “Nuk ka më jetë tjetër përveç kësaj që jemi në këtë botë dhe se kurrë nuk do të ringjallemi më. Vetëm sikur t’i shihje kur të sillen se si rrinë para Zotit të tyre! Ai do t’u thotë: “A nuk është kjo (Ringjallja) e vërtetë?” Ata do të thonë: “Po, për Zotin tonë!” Pastaj Ai do t’u thotë: “Kështu pra, shijoni dënimin, sepse kurrë nuk besuat.” (El Enam, 29-30). Po ashtu Fjala e Allahut: “Mjerë atë Ditë për përgënjeshtruesit! Ata që përgënjeshtrojnë Ditën e Shpërblimit. Dhe askush nuk mund ta përgënjeshtrojë atë, përveç çdonjërit prej atyre që kalojnë çdo kufi! Kur i këndohen atij vargjet Tona ai thotë: “Përralla të të parëve!” Jo, kurrë nuk është kështu! Por në zemrat e tyre ka mbulesë të cilën ata e patën fituar. Dhe për më tepër! Sigurisht që ata do të mbulohen (që të mos shohin dot) nga të parët Zotin e tyre atë Ditë. Pastaj, padyshim që do të hyjnë patjetër dhe do të shijojnë flakën e zjarrtë të xhehenemit. Pastaj do t’u thuhet atyre: “Ky është ai që ju gjithnjë e mohuat!” (El Mutafifin, 10-17). Dhe shejhu (RahimehUllah) u argumentua me Fjalën e Allahut të Madhëruar: “Ata që nuk besuan…” ajeti. (Shejh Uthejmini).

[26] - Sahih, e ka njxerr Tirmidhiu në “El Iman” 2616, Ibën Maxheh në “El Fitne” 3973. E ka saktësuar hadithin imam Albani (RahimehUllah) në “Sahihu el Xhami” 5136.

Tri Parimet Themelore.

Autor: Shejkhul Islam Muhamed ibëm ‘Abdul-Uehhab.

Burimi: Tri Parimet Themelore.

shpjeguar nga: Shejkh ‘Abdul-Azijz ibën Baz.

Përktheu: Alban Malaj

E Enjte, 25 Rabij’ eth-Thanij 1424 Hixhrij / 07.03.2013 Miladij ‘Auali, Mekkeh.

 

Tri Parimet Themelore1:

Dije Allahu të mëshiroftë se e kemi obligim mësimin e katër çështjeve2:

E para është dituria3, e cila është:

A - njohja e Allahut,

B - njohja e Pejgamberit4 të Tij

C - dhe njohja e Fesë Islame me argumente.

E dyta është: të punuarit me të.5

E treta: të thërrasësh tek kjo.6

E katërta: të durosh dëmtimet që has gjatë kësaj.7

Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit:

“Pasha kohën. Me të vërtetë njeriu është në humbje të sigurtë. Me përjashtim të atyre që besuan dhe bënë vepra të mira, si dhe këshilluan njëri-tjetrin me të vërtetën dhe këshilluan njëri-tjetrin me durimin.” [el-Asr, 1-3]8

Ka thënë esh-Shafi’ij,9 RahimehUllah: “Sikur Allahu të mos kishte zbritur mbi krijesat argument tjetër pos kësaj sureje, ajo do t’u kishte mjaftuar.”10

Dhe tha Bukhari,11 RahimehUllah: “Kapitull: dija vjen para fjalës dhe punës.” Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit:

“Andaj, dije se s’ka të adhuruar tjetër me të drejtë pos Allahut, dhe kërko falje për gjynahun tënd.” [Muhammed, 19]

Pra, ai filloi me dijen përpara fjalës dhe punës.

Dije – Allahu të mëshiroftë – se është detyrë për çdo Musliman e Muslimane që t’i dijë këto tri çështje12 dhe të punojë me to:

E para: që Allahu na ka krijuar e furnizuar dhe nuk na ka braktisur.13

Përkundrazi, ai na dërgoi një të dërguar14: kush i bindet atij hyn në Xhenet, e kush nuk i bindet hyn në Zjarr.15 Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit:

“Ne, me të vërtetë, ju kemi sjellë një të Dërguar dëshmitar mbi ju, ashtu siç ia çuam një të dërguar Faraonit. Por Faraoni nuk iu bind të Dërguarit, andaj i çuam dënim të rëndë.” [el-Muzemmil, 15-16]

E dyta16: që Allahu nuk është i kënaqur që t’i shoqërohet dikush në adhurimin e Tij, as ndonjë melek që është i afërt tek Ai, e as ndonjë pejgamber i dërguar. Argumenti është Fjala e të Lartësuarit:

“E me të vërtetë xhamitë janë të Allahut, prandaj mos iu lutni askujt tjetër krahas Allahut.” [el-Xhinn, 18]

E treta17: se kush i bindet të Dërguarit dhe e veçon Allahun, nuk i lejohet atij që të miqësojë atë që kundërshton Allahun dhe të Dërguarin e Tij, edhe në qoftë ai prej njerëzve më të afërt. Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit:

“Nuk gjen njerëz, që besojnë në Allahun dhe në Ditën e Fundit, që të ushqejnë dashuri ndaj atyre, të cilët kundërshtojnë Allahun dhe të Dërguarin e tij, edhe në qofshin ata etërit e tyre ose bijtë e tyre, ose vëllezërit e tyre, ose farefisi i tyre. Allahu ka skalitur besimin në zemrat e tyre dhe i ka fuqizuar ata me shpalljen e Vet. Ai do t’i shpjerë ata në kopshte, nëpër të cilat rrjedhin lumenj e ku do të qëndrojnë përgjithmonë. Allahu është i kënaqur me ata, por edhe ata do të jenë të kënaqur me Të. Ata janë Pala e Allahut dhe, vërtet që Pala e Allahut do të jetë fituese.” [el-Muxhadileh, 22]

Dije, Allahu të udhëzoftë në bindjen ndaj Tij18, se Hanifija19 është feja e Ibrahimit, dhe ajo është: që ta adhurosh Allahun të vetëm, duke e bërë të githë adhurimin me sinqeritet vetëm për Atë.

Dhe me këtë Allahu ka urdhëruar të gjithë njerëzit, si dhe i ka krijuar për këtë20, sikurse ka thënë Allahu i Lartësuar:

“Dhe Unë nuk i kam krijuar xhindët dhe njerëzit përveç se që të më adhurojnë Mua.” [edh-Dharijat, 56]

- “të më adhurojnë Mua” do të thotë: të më veçojnë Mua në adhurim.

Dhe urdhëri më i madh nga Allahu është Teuhidi21, i cili është: veçimi i Allahut në adhurim.

Kurse ndalesa më e madhe nga Allahu është Shirku22, që është: t’i lutesh dikujt tjetër krahas Allahut.

Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit:

“Andaj adhurojeni Allahun dhe mos i shoqëroni askënd Atij në adhurim.” [en-Nisaa`, 36]

E nëse të thonë: Cilat janë tre parimet23 themelore që njeriu e ka detyrë t’i dijë?

Atëherë thuaj: Që robi të njohë Zotin e tij, Fenë e tij dhe Pejgamberin e tij, Muhamedin.

Parimi i Parë: që robi të njohë Zotin e tij.

E nëse të thonë24: Kush është Zoti yt?

Atëherë thuaj25: Zoti im është Ai që më ka krijuar dhe furnizuar mua dhe të gjitha botët me mirësitë e Tij, dhe Ai është i Adhuruari im, pos të Cilit nuk kam asnjë të adhuruar tjetër.

Dhe argumenti26 është Fjala e të Lartësuarit:

“Të gjitha lavdet i takojnë Allahut, Zotit të Botëve.” [el-Fatihah, 2]

Dhe tek bota [el-Alem] hyn gjithçka27, me përjashtim të Allahut, dhe unë jam pjesë e asaj bote.28

E nëse të thonë29: Qysh e njohe Zotin tënd?

Atëherë thuaj30: Nëpërmjet shenjave dhe krijesave të Tij. E prej shenjave të Allahut është nata dhe dita, Dielli dhe Hëna. Kurse prej krijesave të Tij janë shtatë qiejt e shtatë tokat dhe gjithçka që ndodhet brenda tyre e ndërmjet tyre.

Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit:

“Ndër shenjat e Tij janë nata dhe dita, si dhe Dielli dhe Hëna. Mos bëni sexhde as për Diellin, as për Hënën, por, nëse jeni adhurues të Atij, bëni sexhde për Allahun i Cili i ka krijuar ato.” [Fussilet, 37]31

Dhe Fjala e të Lartësuarit:

“Në të vërtetë, Zoti juaj është Allahu, i Cili krijoi qiejt dhe Tokën për gjashtë ditë e pastaj u ngrit mbi Arsh. Ai me errësirën e natës e mbulon ditën, e cila e ndjek atë; Dielli, Hëna dhe yjet i përulen urdhrit të Tij. Vetëm Atij i përket Krijimi dhe Urdhërimi. I pashtershëm është bereqeti i Allahut, Zoti i botëve.” [el-E’araf, 54]32

Zoti (er-Rrabb): Ai është i Adhuruari.33

Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit: “O njerëz adhuroni Zotin tuaj, i Cili ju ka krijuar ju dhe ata që ishin para jush, që të mund të ruheni (nga të këqijat); i Cili e ka bërë për ju tokën shtresë dhe qiellin ndërtesë; i Cili prej qiellit zbret ujë dhe nëpërmjet tij bën që të rriten fruta si ushqim për ju. Prandaj mos i bëni krijesat të barabarta me Allahun ndërkohë që ju e dini (që s’ka asnjë të barabartë me Allahun).” [el- Bekarah, 21-22]34

Ka thënë Ibn Kethiri, RahimehUllah 35: “Krijuesi i këtyre gjërave është Ai që e meriton adhurimin.”

Dhe llojet e adhurimit36 që ka urdhëruar Allahu janë:

Për shembull Islami, Imani dhe Ihsani. E po ashtu është edhe lutja (ed-Du’a), frika (el-Khauf), shpresa (er-Rraxhaa`), mbështetja (et-Teuekkul), shpresa në shpërblimin e Allahut (er-Rragbeh), frika e tmerrshme nga dënimi i Allahut (er-Rrahbeh), përulja (el-Khushuë), frikërespekti (el-Khashijeh), kthimi (el-Inabeh), kërkimi i ndihmës (el-Isti’aneh), kërkimi i mbrojtjes nga e keqja (el-Isti’adheh), kërkimi i ndihmës në rast vështirësie (el-Istigatheh), kurbani (edh-Dhebh), zotimi (en-Nedhr),37 si dhe lloje të tjera të adhurimit që ka urdhëruar Allahu, të cilat që të gjitha janë vetëm për Allahun e Lartësuar.

Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit:

“Xhamitë i janë kushtuar vetëm Allahut, prandaj mos iu lutni askujt, krahas Allahut.” [el-Xhinn, 18]

Dhe kush i kushton dikujt tjetër diçka prej adhurimit në vend të Allahut, atëherë ai është mushrik (idhujtar) kafir (mosbesimtar).

Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit:

“E ai që u lutet të tjerëve krahas Allahut s’ka asnjë argument për këtë, por gjithësesi llogaria e tij është tek Allahu. E s’ka dyshim që mosbesimtarët s’kanë për të shpëtuar.” [el-Mu`minun, 117]38

Dhe në hadith ka ardhur: “Lutja është esenca e adhurimit.”39

Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit:

“Zoti juaj ka thënë: “Lutmuni Mua, se do t’ju përgjigjem. Me të vërtetë, ata që tregohen mendjemëdhenj e nuk duan të Më adhurojnë, do të hyjnë në Xhehenem të poshtëruar”.” [Gafir, 60]

Dhe argumenti i frikës është Fjala e të Lartësuarit:40

“Prandaj mos iu frikësoni atyre por frikësomuni Mua, nëse jeni besimtarë.” [Aali-Imran, 175]

Dhe argumenti për shpresën (er-Rraxhaa`)41 është Fjala e të Lartësuarit:

“Kështu, kush shpreson takimin me Zotin e vet, le të bëjë vepra të mira dhe të mos i shoqërojë askënd në adhurim Zotit të vet.” [el-Kehf, 110]

Dhe argumenti për mbështetjen (et-Teuekkul)42 është Fjala e të Lartësuarit:

“Dhe Allahut mbështetjuni nëse jeni besimtarë.” [el-Ma`ideh, 23]

Dhe Ai ka thënë:

“Dhe kush i mbështetet Allahut, Ai i mjafton atij.” [et-Talak, 3]

Dhe argumenti i shpresës në shpërblimin e Allahut (er-Rragbeh), frikës së tmerrshme nga dënimi i Allahut (er-Rrahbeh) dhe përuljes (el-Khushuë)43, është Fjala e të Lartësuarit:

“Me të vërtetë, ata nxitonin për vepra të mira dhe Na luteshin, me shpresë e frikë dhe ishin të përulur ndaj Nesh.” [el-Enbija`, 90]

Dhe argument i frikërespektit (el-Khashijeh) është Fjala e të Lartësuarit:

“...e atyre mos iu frikësoni, frikësohuni vetëm prej Meje.” [el-Bekarah, 150]

Dhe argumenti i kthimit (el-Inabeh)44 është Fjala e të Lartësuarit:

“Kthehuni tek Zoti juaj dhe nënshtrojuni Atij...” [ez-Zumer, 54]

Dhe argumenti i kërkimit të ndihmës (el-Isti’aneh)45 është Fjala e të Lartësuarit:

“Ty të vetëm të adhurojmë dhe vetëm prej Teje ndihmë kërkojmë.” [el-Fatihah, 5]

Dhe ka ardhur në hadith:

“E nëse kërkon ndihmë, kërko vetëm nga Allahu.”

Dhe argumenti i kërkimi të mbrojtjes (el-Isti’adheh)46 është Fjala e të Lartësuarit:

“Thuaj: Kërkoj mbrojtje nga Zoti i agimit.” [el-Felek, 1]

Dhe Fjala e të Lartësuarit:

“Thuaj: Kërkoj mbrojtje nga Zoti i njerëzve.” [en-Nas, 1]

Dhe argumenti i kërkimit të ndihmës në rast vështirësie (el-Istigatheh)47 është Fjala e të Lartësuarit:

“Ju kërkuat ndihmë nga Zoti juaj e Ai ju përgjigj.” [el-Enfal, 9]

Dhe argumenti i kurbanit48 është Fjala e të Lartësuarit:

“Thuaj: Në të vërtetë, namazi im, kurbani im, jeta ime dhe vdekja ime, i përkasin vetëm Allahut, Zotit të botëve. Ai nuk ka asnjë ortak.” [el-En’am, 162-163]

Dhe argumenti nga Suneti është fjala e të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem):

“E mallkoftë Allahu atë që bën kurban për të tjerë në vend të Allahut.”

Dhe argumenti i zotimit (en-Nedhr)49 është Fjala e të Lartësuarit:

“Ata e zbatojnë zotimin dhe i frikësohen Ditës (së Kijametit), tmerri i së cilës përhapet gjithkund.” [el-Insan, 7]

Parimi i Dytë: që robi të njohë Fenë Islame me argumente⁵⁰

Islami është: t’i dorëzohesh Allahut me Teuhijd dhe t’i nënshtrohesh Atij duke iu bindur e duke u distancuar nga shirku dhe mushrikunët.

Islami është në tre grada: Islami, Imani dhe Ihsani. Dhe secila gradë ka shtylla.

Shtyllat e Islamit janë pesë51: dëshmia “La ilahe il-lAllah, Muhamedur Rasulul-llah”, falja e namazit, dhënia e zekatit52, agjërimi i Ramadanit53 dhe haxhi në Shtëpinë e Shenjtë të Allahut.54

Argumenti për dëshminë55 është Fjala e të Lartësuarit:

“Allahu dëshmon, e po ashtu edhe engjëjt, edhe njerëzit e dijes, se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Tij, duke mbajtur drejtësinë. S’ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Atij, të Plotfuqishmit, të Urtit.” [Aali-Imran, 18]

Dhe kuptimi i dëshmisë [La ilahe il-lAllah] është: s’ka të adhuruar tjetër me hak, me të drejtë përveç Allahut.

La ilahe: kjo pjesë e dëshmisë mohon gjithçka që adhurohet në vend të Allahut.

Il-lAllah: kurse kjo pohon adhurimin për Allahun të vetëm e të paortakë në adhurimin e Tij, ashtu siç nuk ka Ai ortakë në sundimin e Tij.

Dhe shpjegimi i dëshmisë ku sqarohet mohimi dhe pohimi i saj ka ardhur në Fjalën e të Lartësuarit:

“(Kujto) kur Ibrahimi i tha babait dhe popullit të tij: “Në të vërtetë, Unë distancohem dhe jam i pastër nga ato që adhuroni ju. [Unë nuk adhuroj asnjë nga ato] përveç Atij, që më ka krijuar dhe i Cili do të më udhëzojë në rrugën e drejtë.” Ai e bëri këtë fjalë të përhershme te pasardhësit e tij, me qëllim që ata të kthehen (vazhdimisht tek Allahu).” [ez-Zukhruf, 26-28]

Dhe në Fjalën e të Lartësuarit:

“Thuaj: “O ithtarët e Librit, ejani të biem në një fjalë të përbashkët mes nesh dhe jush: se do të adhurojmë vetëm Allahun, se nuk do t’i shoqërojmë Atij asgjë (në adhurim) dhe se nuk do ta mbajmë për zot njëri-tjetrin, në vend të Allahut.” Nëse ata nuk pranojnë, atëherë thoni: “Dëshmoni se ne i jemi nënshtruar Allahut.”” [Aali-Imran, 26-28]

Dhe argument për dëshminë “Muhamedur Rasul-lullah” është Fjala e të Lartësuarit:

“Tashmë ju ka ardhur një i Dërguar nga gjiri juaj. Atij i vjen rëndë për hallet tuaja, jua dëshiron të mirën me gjithë zemër dhe përpiqet që ju të shkoni rrugës së drejtë dhe është i butë e i mëshirshëm me besimtarët.” [et-Teubeh, 128]

Dhe kuptimi i dëshmisë “Muhammedur Rasul-lullah” është: t’i bindesh urdhërit të tij, të pohosh lajmet që ka sjellë ai, të qëndrosh larg gjërave që ka ndaluar ai dhe të adhurosh Allahun veçse me atë që ka ligjëruar ai.

Dhe argument për namazin, zekatin dhe shpjegimin e Teuhidit është Fjala e të Lartësuarit:

“E megjithatë, ata qenë urdhëruar vetëm që të adhuronin Allahun me përkushtim të sinqertë, duke qenë Hunefa (në fenë e pastër të Ibrahimit), si dhe të falnin namazin e të jepnin zekatin. Kjo është feja e drejtë.” [el-Bejjineh, 5]

Dhe argument për agjërimin është Fjala e të Lartësuarit:

“O besimtarë. Ju është urdhëruar agjërimi, ashtu si u ishte urdhëruar atyre para jush, që të mund të bëheni të devotshëm (duke zbatuar urdhërat e Allahut e duke u larguar nga ndalesat e Tij).” [el-Bekarah, 183]

Dhe argument për haxhin është Fjala e të Lartësuarit:

“Dhe për Allahun është vizita (për haxh) e Shtëpisë së Shenjtë, e cila është detyrë për çdo njeri që ka mundësi ta përballojë rrugën. E kush nuk beson, Allahu nuk ka nevojë për askënd.” [Aali-Imran, 97]

Grada e dytë është Imani.56

Dhe ai është shtatëdhjetë e disa degë. Më e larta prej tyre është fjala “La ilahe il-lAllah”, kurse më e ulta është largimi i pengesës nga rruga. Edhe turpi është një degë e Imanit.

Shtyllat e Imanit janë gjashtë: të besosh në Allahun, në Melaiket e Tij, në Librat e Tij, në të Dërguarit e Tij, në Ditën e Kijametit, në Kaderin dhe në të mirën e të keqen që vjen prej tij.

Dhe argumenti për këto gjashtë shtylla është Fjala e të Lartësuarit:

“Mirësia nuk është të kthyerit e fytyrës suaj nga lindja dhe perëndimi, por mirësia është (cilësi) e atij që beson Allahun, Ditën e Fundit, Melaiket, Librin dhe Pejgamberët.” [el-Bekarah, 177]

Dhe argument për Kaderin është Fjala e të Lartësuarit:

“Me të vërtetë që Ne çdo gjë e kemi krijuar me Kader (me paracaktim).” [el-Kamer, 49]

Grada e tretë është Ihsani.57 Ai ka vetëm një shtyllë, e cila është: “Që ta adhurosh Allahun sikur e sheh Atë, por edhe pse nuk e sheh Atë, s’ka dyshim se Ai të shikon ty.”

Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit:

“Vërtet, Allahu është me ata që e kanë frikë dhe që janë muhsinun (punëmirë).” [en-Nahl, 128]

Dhe Fjala e të Lartësuarit:

“Dhe mbështetu në të Plotfuqishmin, Mëshirëplotin, i Cili e sheh qëndrimin tënd në këmbë (gjatë namazit), dhe lëvizjet e tua midis atyre që përulen në sexhde.” [esh-Shu’araa`, 217-220]

Dhe Fjala e të Lartësuarit:

“Në çfarëdo pune që të jesh, çfarëdo gjëje që të lexosh nga Kurani dhe çfarëdo pune që të bëni (o njerëz), Ne jemi dëshmitarë, kur ju të thelloheni në të.” [Junus, 61]

Dhe argumenti nga Suneti është hadithi i famshëm i Xhibrilit, të cilin e ka transmetuar ‘Umeri (radij-Allahu ‘anhu).

Ai ka thënë:

“Një ditë, kur ishim ulur me të Dërguarin e Allahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, befas, para nesh u duk një njeri me rroba shumë të bardha dhe flokë shumë të zinj. Në të nuk dukej asnjë gjurmë udhëtimi dhe asnjëri prej nesh nuk e njihte. Ai u ul pranë Pejgamberit, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, mbështeti gjunjtë e vet mbi gjunjtë e tij, vendosi duart në kofshët e tij dhe tha: “O Muhamed, më trego çfarë është Islami.”

I Dërguari i Allahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, tha:

“Islami është: të dëshmosh se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përpos Allahut dhe se Muhamedi është i Dërguari i Allahut, të falësh namazin, të japësh zekatin, të agjërosh muajin e Ramadanit, dhe të bësh Haxhin në Shtëpinë e Shenjtë nëse ke mundësi.” Kurse ai tha: “Të vërtetën the.” Ne u çuditëm me të; ai e pyeste dhe pastaj e vërtetonte. Ai tha: “Më trego çfarë është Imani.” Ai u përgjigj: “(Imani është) të besosh Allahun, Ëngjëjt e Tij, Librat e Tij, të Dërguarit e Tij, Ditën e Fundit dhe Kaderin (paracaktimin), të mirën dhe të keqen e tij.” Ai tha: “Të vërtetën the.” Pastaj i tha: “Më trego çfarë është Ihsani?” Ai u përgjigj: “(Ihsani është) ta adhurosh Allahun sikur po e shikon Atë, por edhe pse ti nuk e shikon Atë, s’ka dyshim se Ai të shikon ty.” Ai tha: “Më trego për Orën e Fundit.” Ai tha: “I pyeturi nuk di më shumë se ai që po pyet.” Atëherë ai tha: “Kur robëresha të lindë padronen e saj; kur t’i shohësh barinjtë e dhenve, këmbëzbathur, të zhveshur e varfanjakë që garojnë me njëri-tjetrin në ndërtimin e godinave të larta.” Pastaj njeriu u largua, kurse unë ndenja për pak çaste. Atëherë ai (i Dërguari i Allahut) tha: “O ‘Umer, a e di kush ishte pyetësi?” Unë u përgjigja: “Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë më së miri.” Ai tha: “Ai ishte Xhibrili. Erdhi t’ua mësojë Fenë tuaj.”

Parimi i Tretë⁵⁸: që të njihni pejgamberin tuaj, Muhamedin (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem)

Dhe ai është Muhamedi,59 i biri i ‘Abdullahut, i biri i ‘Abdul-Mutalibit, i biri i Hashimit, kurse Hashimi është nga Kurejshët.

Kurejshët janë nga Arabët dhe Arabët janë nga pasardhësit e Isma’ilit, i cili është i biri i Ibrahimit. Kurse Ibrahimi është miku (el-Khaliil) i Allahut, mbi të dhe mbi Pejgamberin tonë qofshin lavdërimet dhe bekimet më të mira.

Ai jetoi 63 vjet, prej të cilave 40 vjet i kaloi përpara pejgamberisë dhe 23 vjet si pejgamber dhe i dërguar. U bë pejgamber me suren “Ikra`” 60 dhe u bë i dërguar me suren “el-Muddethir.” Vendlindja e tij është Mekkah, por më pas ai u shpërngul në Medineh.

Allahu e dërgoi atë që të paralajmërojë kundër shirkut dhe që të thërrasë në Teuhid.

Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit:

“O ti, i mbështjellë (o Muhamed). Çohu dhe paralajmëro. Dhe Zotin tënd madhëroje. Dhe rrobat e tua pastroji. Dhe ndyrësirën braktise. Dhe mos jep gjë, me synimin që të marrësh më shumë. Dhe për hir të Zotit tënd, duro.” [el-Mudethir, 1-7]

Kuptimi i ajetit: “Çohu dhe paralajmëro.” është që të paralajmërojë kundër shirkut dhe të thërrasë në Teuhid,

- “Dhe Zotin tënd madhëroje.” – domethënë madhëroje me Teuhid.

- “Dhe rrobat e tua pastroji.” – domethënë pastroji veprat e tua nga shirku.

- “Dhe ndyrësirën braktise.” – ndyrësia (er-rrixhz) janë idhujt.

- “Braktise” do të thotë lëre, distancohu nga ajo dhe nga ithtarët e saj (d.m.th. idhujtarët).

Ai vazhdoi të thërrasë në Teuhid për 10 vjet me radhë61, dhe mbas 10 viteve u ngrit lart në qiell dhe iu dha detyra e faljes së pesë namazeve. U fal në Mekkeh për tre vjet, dhe pastaj u urdhëruar që të bënte hixhret në Medineh.

Dhe hixhreti është shpërngulja nga vendi i shirkut për në vendin e Islamit. Hixhreti është obligim për këtë Umet, që Muslimanët të shpërngulen nga vendi i shirkut për në vendin e Islamit, dhe ai do të mbetet gjer në Orën e Fundit.

Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit:

“Kur engjëjt ua marrin shpirtrat atyre që e kanë ngarkuar veten me zullume, u thonë: “Ku ishit?” Ata përgjigjen: “Ishim të pafuqishëm në Tokë”. (Melaiket) do t’u thonë: “A nuk qe Toka e Allahut e gjerë që të emigronit në të?” Këta janë ata (njerëz), vendbanimi i të cilëve është Xhehenemi; eh, sa i keq është ai vendbanim. Me përjashtim të meshkujve të pafuqishëm, grave dhe fëmijëve, të cilët nuk kanë as fuqinë e as mundësinë të drejtohen në rrugë, Allahu do t’i falë, se Allahu, me të vërtetë, është Shlyes dhe Falës i gjynaheve.” [en-Nisa, 97-99]

Dhe Fjala e të Lartësuarit:

“O robërit e Mi, që keni besuar. Toka Ime është vërtet e gjerë, andaj më adhuroni vetëm Mua.” [el-Ankebut, 56]

Ka thënë el-Begauij, RahimehUllah: “Shkaku i zbritjes së këtij ajeti është për Muslimanët që ishin në Mekkeh, të cilët nuk emigruan. Allahu i thirri ata me emrin e Imanit.”

Dhe argumenti për hixhretin nga Suneti është fjala e tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem):

“Nuk ndërpritet hixhreti derisa të ndërpritet teubeja, dhe nuk ndërpritet teubeja derisa të lindë Dielli nga perëndimi.”

Dhe kur u vendos në Medine,62 ai u urdhërua me pjesën tjetër të ligjeve Islame, siç ishte zekati, agjërimi, haxhi, xhihadi, ezani, urdhërimi i të mirës, ndalimi i të keqes, si dhe ligjet e tjera të Islamit. Ai vazhdoi kështu për 10 vjet me radhë, e pastaj vdiq,63 lavdërimet dhe bekimet qofshin mbi të, kurse feja e tij do të vazhdojë të mbetet. Dhe kjo është feja e tij. Nuk la mirësi pa e udhëzuar Umetin e tij tek ajo, dhe nuk la të keqe pa e paralajmëruar Umetin që të ruhen prej saj.

Dhe mirësia në të cilën udhëzoi ai është Teuhidi dhe gjithçka që Allahu e do dhe kënaqet prej saj.

Kurse e keqja nga e cila ai paralajmëroi është Shirku dhe gjithçka që Allahu e urren dhe e ka refuzuar.

Allahu e dërgoi atë për të gjithë njerëzimin dhe Ai e bëri obligim bindjen ndaj tij për të gjithë xhindët dhe njerëzit.

Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit:

“Thuaj (o Muhamed): O ju njerëz, me të vërtetë unë jam i Dërguari i Allahut për të gjithë ju.” [el-E’araf, 158]

Nëpërmjet tij Allahu e përsosi Fenë. Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit:

“Sot jua përsosa fenë tuaj, e plotësova dhuntinë Time ndaj jush dhe zgjodha që Islami të jetë feja juaj.” [el-Ma`ideh, 3]

Dhe argumenti që ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka vdekur është Fjala e të Lartësuarit:

“Sigurisht që ti (o Muhamed) do të vdesësh një ditë e, sigurisht që edhe ata do të vdesin. Pastaj, në Ditën e Gjykimit, ju do të grindeni para Zotit tuaj.” [ez-Zumer, 30-31]

Njerëzit nëse vdesin, do të ringjallen.64 Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit:

“Ne ju kemi krijuar prej tokës, aty do t’ju kthejmë dhe nga ajo do t’ju nxjerrim edhe një herë tjetër.” [Ta-Ha, 55]

Dhe Fjala e të Lartësuarit:

“Allahu ju ka krijuar nga toka, ashtu si bimët, pastaj ju kthen tek ajo dhe prej saj sërish do t’ju nxjerrë.” [Nuh, 17-18]

Dhe mbas ringjalljes ata do të japin llogari dhe do të shpërblehen në varësi të veprave të tyre. Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit:

“Allahut i përket gjithçka që gjendet në qiej dhe në Tokë, për t’i dënuar ata që bëjnë keq, sipas veprave të veta e, për t’i shpërblyer ata që bëjnë mirë, me shpërblimin më të mirë.” [en-Nexhm, 31]

Kush e mohon ringjalljen ka bërë kufër. Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit:

“Mohuesit kujtojnë se nuk do të ringjallen kurrsesi. Thuaju: “Po, për Zotin tim, me siguri që do të ringjalleni e pastaj do të njoftoheni për atë ç’keni bërë.” Dhe kjo është e lehtë për Allahun.” [et-Tegabun, 7]

Allahu i dërgoi65 të gjithë të Dërguarit si përgëzues dhe si paralajmërues. Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit:

“Të dërguar që janë përgëzues dhe paralajmërues, në mënyrë që njerëzit të mos kenë ndonjë justifikim ndaj Allahut, pas ardhjes së të dërguarve.” [en-Nisa`, 165]

I pari nga të dërguarit është Nuhu (‘alejhis-selam), kurse i fundit është Muhamedi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).66

Dhe argumenti që i dërguari i parë ishte Nuhu (‘alejhis-selam) është Fjala e të Lartësuarit:

“Ne të kemi shpallur ty (o Muhamed), ashtu siç i kemi shpallur Nuhut dhe pejgamberëve pas tij.” [en-Nisa`, 163]

Çdo populli Allahu i ka dërguar të dërguar, që nga Nuhu e deri tek Muhamedi, të cilët i urdhëruan popujt e tyre që ta adhurojnë Allahun të vetëm67 dhe i ndaluan nga adhurimi i Tagutëve.68

Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit:

“Me të vërtetë Ne kemi çuar tek çdo popull të dërguar (që t’u thonin): Adhuroni Allahun dhe largohuni nga Tagutët.” [en-Nahl, 36]

Allahu e bëri detyrë për të gjithë popujt që ta mohonin Tagutin dhe që të besonin Allahun.

Ka thënë Ibnul-Kajjim, RahimehUllah: “Tagut është: çdo gjë me të cilën robi kalon kufirin e tij, duke u adhuruar, duke u pasuar apo duke iu bindur atij,”

Dhe tagutët janë të shumtë, kurse kokat e tyre janë pesë:

01 - Iblisi, mallkimi i Allahut qoftë mbi të.

02 - ai që adhurohet në vend të Allahut dhe është i kënaqur që adhurohet.

03 - ai që u bën thirrje njerëzve që të adhurohet vetja e tij.

04 - ai që pretendon se posedon diçka nga dija e Gajbit (e Fshehta të cilën e di vetëm Allahu).

05 – ai që gjykon me ligjet të cilat nuk i ka zbritur Allahu.

Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit:

“S’ka detyrim në fe, sepse tashmë është dalluar e drejta nga e shtrembura. Ai që mohon tagutët dhe beson Allahun është kapur në lidhjen më të fortë.” [el-Bekarah, 256]

Dhe ky është kuptimi i fjalës La ilahe il-lAllah.

Kurse në hadith ka ardhur: “Koka e çështjes është Islami, shtylla e saj është namazi kurse kulmi i saj është xhihadi në Rrugë të Allahut.”69

1 - Kjo është një broshurë e rëndësishme rreth Akijdes, të cilën e shkroi Shejkhu Ebu ‘Abdullah, el-Imam Muhamed Ibn ‘Abdul-Uehhab Ibn Sulejman Ibn ‘Ali et-Temijmi el-Hanbelij, Imami i famshëm, Ringjallësi i gjurmëve të Islamit të cilat u fshinë gjatë gjysmës së dytë të shekullit të dymbëdhjetë, RahimehUllah dhe ia bëftë të këndshëm vendbanimin. Ai - RahimehUllah - ua mësonte këto parime nxënësave të dijes dhe popullit të thjeshtë që t’i mësonin përmendësh dhe që të rrënjoseshin në zemrat e tyre ngase ato janë prej parimeve të Akijdes. Ai vdiq në vitin 1206 Hixhrij, ndërsa lindi në vitin 1115 Hixhrij. Pra, ai jetoi nëntëdhjetë e një vite. Jeta e tij qe e mbushur përplot me bamirësi dhe thirrje për tek Allahu, duke dhënë mësim e udhëzim dhe duke bërë durim përgjatë kësaj veprimtarie. Nëpërmjet tij Allahu shpëtoi robërit dhe vendin në kohën kur ka jetuar, në këtë Gadishull. Thirrja e tij u përhap gjithashtu edhe jashtë Gadishullit (Arabik), që nga Shami, Egjipti, Iraku, India etj, si rezultat i thirrësave që morën dijen prej tij dhe pastaj shkuan në ato vende e shtete, dhe si rezultat i letrave dhe librave të tij që u përhapën nga ai dhe nga pasuesit, përkrahësit dhe thirrësat që ndiqnin thirrjen e tij për tek Allahu.

2 - Është obligim për Besimtarin dhe Besimtaren, të voglin e të madhin, që t’i mësojë këto çështje.

3 - Pra, njeriu e ka obligim që të ketë dije dhe të meditojë derisa të jetë i qartë dhe të njohë Fenë e Allahut, i Cili e krijoi atë pikërisht për këtë gjë. Kjo dije është njohja e Allahut, njohja e Pejgamberit të Tij dhe njohja e Fesë Islame me argumente. Dhe kjo është gjëja e parë rreth të cilës mediton robi: kush është Zoti i tij? Kështu, ai e mëson që Zoti i Tij është Krijuesi që e ka krijuar, e ka furnizuar dhe i ka dhënë atij mirësi, Ai që ka krijuar të tjerët para tij dhe krijon ata që do të vijnë pas tij; Ai është Zoti i gjithçkaje që egziston dhe, vërtet, Ai është i Adhuruari me të drejtë, pos të Cilit askush nuk e meriton adhurimin, kurrën e kurrës, as ndonjë melek (ëngjëll) i afërt tek Ai, as ndonjë profet i dërguar, as ndonjë xhind, njeri, bust apo çdo gjë tjetër. Zaten, adhurimi i takon vetëm Allahut dhe Ai është i Adhuruari me hak dhe Ai meriton që të adhurohet. Dhe Ai është Zoti i gjithçkaje që egziston, Ai është Zoti yt dhe i Adhuruari yt me hak, i Pastër dhe i Lartësuar nga çdo e metë është Ai. Prandaj mësoje këtë çështjen e parë, e cila është: të njohësh Zotin tënd, të njohësh Pejgamberin tënd dhe të njohësh Fenë tënde me argumente, “ka thënë Allahu” dhe ka thënë i Dërguari”, e jo me opinione apo me fjalën e filanit, porse me argumente nga ajetet dhe hadithet. Dhe kjo është feja Islame në të cilën ti je i urdhëruar që të hysh dhe t’i përmbahesh saj. Dhe Islami është adhurimi i Allahut. Ka thënë i Përsosuri e i Lartësuari nga çdo e metë për adhurimin: “Dhe Unë nuk i kam krijuar xhindët dhe njerëzit përveç se që të më adhurojnë Mua.” Ky adhurim është Islami. Ai është bindje ndaj Allahut dhe ndaj të Dëguarit të Tij, është zbatim i urdhërave të Allahut dhe braktisje e harrameve (ndalesave) që ka vendosur Ai. Ky është adhurimi për të cilin u krijuan njerëzit. Ai urdhëroi ata me Fjalën e Tij që t’ia përkushtojnë adhurimin Atij: “O ju njerëz adhuroni Zotin tuaj.” Domethënë, adhurojeni Atë duke iu bindur urdhërave të Tij, duke qëndruar larg ndalesave që ka vendosur Ai, duke nënshtruar fytyrën për Të dhe duke e veçuar me adhurim Allahun e Përsosur e të Lartësuar nga çdo e metë.

4 - E prej saj është që ta njohësh Profetin tënd, i cili është Muhamed Ibn ‘Abdullah Ibn ‘Abdul-Mutalib el-Hashimij el-Kureshij el-Mekkij, pastaj el-Medenij, sal-lAllahu ‘alejhi ue ‘ala Aalihi ue sel-lem. Pra, ta mësosh që ai është Pejgamberi yt dhe se Allahu e dërgoi atë tek ty me Fenë e Vërtetë, që të të mësojë e të të udhëzojë ty, prandaj beso që ai është i Dërguari i Allahut me të vërtetë dhe se Allahu e dërgoi atë për të gjitha krijesat nga xhindët dhe njerëzit; dhe se është obligim pasimi i tij dhe ecja në rrugën e tij. Do të vijë më mbas një sqarim i detajuar për këtë tek parimi i tretë.

5 - Domethënë, që të punohet me këtë Fe, me namazin, agjërimin, xhihadin, haxhin, besimin dhe devotshmërinë. Pra, që të punojë me Islamin pasi robi është krijuar për këtë, është i krijuar për adhurimin e Allahut. Kështu që, ti e ke detyrë që të mësosh dhe të punosh me këtë Fe dhe ta adhurosh Allahun të vetëm, të falësh namazin, të japësh zekatin, të agjërosh Ramadanin, të bësh haxhin në Qabe, të besosh në Allahun, në Melaiket e Tij, në të Dërguarit dhe Librat e Tij, në Ditën e Gjykimit, në Kaderin dhe të mirën e të keqen që vjen me të, si dhe të urdhërosh të mirën e të ndalosh të keqen, të jesh bamirës me prindërit, të mbash lidhjet me farefisin, si dhe vepra të tjera. Pra, të punosh me atë që të ka urdhëruar Allahu dhe të përmbahesh nga ajo që të ka ndaluar Allahu, t’i lësh gjynahet të cilat janë të ndaluara për ty dhe të bësh detyrat me të cilat je urdhëruar.

6 - Domethënë, të thërrasësh tek kjo Fe e t’i këshillosh njerëzit që t’i përmbahen asaj, t’i udhëzosh, t’i urdhërosh për të mira e t’i ndalosh nga të këqijat, kjo është thirrja në Fenë Islame. Andaj, çdo Musliman e ka detyrë që të thërrasë tek Allahu sipas mundësisë dhe dijes së tij. Pra gjithësecili, burrë apo grua, duhet të marrë përsipër një pjesë nga detyra e përcjelljes së thirrjes, përcjelljes së udhëzimit dhe këshillës, si dhe të thërrasë në Teuhidin e Allahut, të thërrasë në namaz dhe në faljen e tij rregullisht, në dhënien e Zekatit, në agjërimin e Ramadanit, në kryerjen e Haxhit për këdo që ka mundësi, në bamirësinë ndaj prindërve, në mbajtjen e lidhjeve të gjakut dhe në braktisjen e të gjitha gjynaheve.

7 - Domethënë, të durojë dëmtimet që përjeton gjatë gjithë kësaj, ngase njeriu mund të dëmtohet, mund të lodhet nga ai të cilin po e thërret., ose nga dikush tjetër, ose nga familja e tij apo nga njerëz të tjerë. Kështu që, është detyrë që të durohet dhe të shpresohet shpërblimi tek Allahu. Pra, besimtari bën durim në besimin që ka në Allahun dhe bën durim në punimin me atë që e ka urdhëruar Allahu dhe lënien e asaj që e ka ndaluar Allahu, si dhe bën durim në thirrjen tek Allahu, në mësimdhënie dhe në urdhërimin e të mirës dhe ndalimin e të keqes. Andaj, doemos që duhet bërë durim në të gjitha këto çështje, pasi e gjithë Feja kërkon durim; durim në thirrjen tek Allahu i Vetëm, durim në faljen e namazit, në dhënien e zekatit, në agjërim, në kryerjen e haxhit, në urdhërimin e të mirës dhe ndalimin e të keqes, durim në përmbajtjen nga harramet dhe të këqijat dhe durimin në paralajmërimin e të tjerëve që të mos u afrohen atyre. Dhe nëse njeriu nuk bën durim, ai do të bjerë në atë që ia ka ndaluar Allahu ose do të lërë atë që ia ka urdhëruar Allahu. Prandaj i Lartësuari i ka thënë të Dërguarit të Tij: “Prandaj, ti bëhu i durueshëm, ashtu siç kanë duruar me këmbëngulje të Dërguarit e vendosur.” [el-Ahkaf, 35]

Dhe ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë: “Prandaj, duro për gjykimin e Zotit tënd se, me të vërtetë, ti je nën Sytë Tanë.” [et-Tur, 48] Dhe ka thënë i Lartësuari: “Prandaj duro. Durimi yt është vetëm me ndihmën e Allahut.” [en-Nahl, 127] Dhe ka thënë i Lartësuari: “Vërtet, vetëm ata që janë të durueshëm, do të shpërblehen pa masë.” [ez-Zumer, 10] Dhe ka thënë i Lartësuari: “Andaj duroni. S’ka  dyshim  se  Allahu  është  me  durimtarët.” [el-Enfal,  46]

Domethënë: duroni në bindjen  ndaj Allahut dhe në lënien e mosbindjes ndaj Tij, si dhe kini kujdes urdhërin e Tij dhe rënien në ndalesat që Ai u ka vendosur.

8 - Dhe ky është argumenti për këto katër çështje. Tek kjo sure madhështore është argumenti i këtyre çështjeve dhe kjo është e gjithë Feja, ngase e gjithë Feja është besim, vepër, thirrje dhe durim; besim në të vërtetën, veprim sipas saj, thirrje drejt saj dhe durim gjatë dëmtimeve që has në të gjitha këto. Dhe njerëzit që të gjithë janë në humbje: “Me përjashtim të atyre që besuan dhe bënë vepra të mira...” e gjer në fund të ajetit. Domethënë, këta janë ata të cilët i ka kursyer Allahu nga humbja. Pra, të gjithë bijtë e Ademit janë në humbje dhe në rrugën e shkatërrimit, me përjashtim të atyre që besuan dhe bënë vepra të mira, si dhe këshilluan njëri-tjetrin me të vërtetën dhe këshilluan njëri-tjetrin me durimin, kështu që, ata janë të shpëtuarit dhe të lumturit. Dhe me të vërtetë Allahu u betua për këtë me Fjalën e Tij: “Pasha kohën.” Dhe Ai është që e thotë të vërtetën, i Përsosuri e i Lartësuari nga çdo e metë, edhe nëqoftëse Ai nuk betohet, mirëpo Ai u betua për ta përforcuar atë që tha. Dhe Allahu Subhanehu ue Te’ala betohet në cilën do Ai nga krijesat e Tij dhe askush nuk e ndalon dot nga kjo. Ai është betuar në qiellin me yje, është betuar në qiellin dhe në yllin trokitës, në paraditen, në diellin dhe shkëlqimin e tij, në natën kur ajo mbulon me terr, në Melaiket që marrin shpirtërat, si dhe në gjëra të tjera, ngase krijesat tregojnë madhështinë e Tij dhe se i Përsosuri nga çdo e metë është Ai që e meriton adhurimin, dhe se ato bëjnë të qartë madhështinë e krijimit të këtyre krijesave, të cilat tregojnë Teuhidin e Tij dhe se Ai i vetëm e meriton adhurimin. Por ama krijesës nuk i takon që të betohet në diçka tjetër përveç se në Zotin e tij. Kështu që, ai nuk betohet e përbetohet përveç se në Allahun, dhe nuk i lejohet që të betohet në pejgamberët, as në idhujt, as në njerëzit e devotshëm, as në besë, as në Qabe e as në ndonjë gjë tjetër. Kjo është detyra që ka Muslimani, në sajë të fjalës së Pejgamberit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Kush betohet në diçka tjetër në vend të Allahut ka bërë shirk.” E ka tansmetuar Imam Ahmedi me zinxhir të saktë. Ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë gjithashtu: “Kush do të betohet, le të betohet në Allahun, ose përndryshe të heshtë.” Pra, detyra e Muslimanit dhe e Muslimanes është që të ruhen e të kenë kujdes nga të betuarit në diçka tjetër pos Allahut, dhe të gjitha betimet e tyre të jenë vetëm në Allahun Subhanehu ue Te’ala.

9 - Esh-Shafi’ij është Imami i famshëm, një prej dijetarëve të mëdhenj dhe një prej katër imamëve. Ai është Muhamed Ibn Idris esh-Shafi’ij el-Muttalibij, i lindur në vitin 150 Hixhrij dhe ka vdekur në vitin 204 Hixhrij.

10 - Ai, RahimehUllah, thotë: “Sikur Allahu të mos kishte zbritur mbi krijesat argument tjetër pos kësaj sureje, ajo do t’u kishte mjaftuar.” Domethënë, nëse ata do ta analizonin e do të meditonin në të, ajo do të kishte qenë e mjaftueshme që ata t’i përmbaheshin të vërtetës, të zbatonin detyrat që ua ngarkoi Allahu dhe të qëndronin larg gjërave që Ai ua ndaloi, ngase Allahu e bëri të qartë se ata të cilët besuan dhe bënë vepra të mira, si dhe këshilluan njëri-tjetrin me të vërtetën dhe këshilluan njëri-tjetrin me durimin, ata janë të shpëtuarit, kurse çdokush tjetër pos atyre është i humbur. Dhe ky argument dëshmon obligueshmërinë e porosisë dhe këshillës reciproke, obligueshmërinë e besimit, durimit, vërtetësisë, dhe dëshmon gjithashtu se s’ka rrugë tjetër drejt lumturisë dhe triumfit përveç se me këto katër cilësi.

11 - El-Bukharij është Ebu ‘Abdullah Muhammed Ibn Isma’il Ibn Ibrahim el-Bukharij, nga Bukharaja, në Lindjen e mesme. Lindi në mesin e shekullit të tretë. Ka qenë në moshën 26 vjeçare kur shkroi Sahihun e tij. Ai ka gjithashtu vepra të tjera madhështore e të dobishme, Allahu pastë mëshirë për të. Ai thotë: “Kapitull: dija vjen para fjalës dhe punës.” Kjo për shkak të Fjalës së Allahut të Përsosur nga çdo e metë: “Andaj, dije se s’ka të adhuruar tjetër me të drejtë pos Allahut.” Pra, ai filloi me dijen përpara fjalës dhe punës. Kështu që, njeriu e ka detyrë që së pari të mësojë, pastaj të punojë. Pra, të mësojë Fenë e tij dhe të punojë me dije të qartë. Dhe Allahu e di më së miri.

12 - Këto tri çështje janë nga çështjet më të rëndësishme që lidhen me Teuhidin dhe të drejtat e tij.

13 - Allahu i krijoi krijesat që ata ta adhurojnë Atë, dhe nuk i krijoi ata që më pas t’i braktiste, t’i linte në jetë kot e pa qëllim, porse Ai i krijoi ata për një çështje e urtësi madhështore, në të cilën gjendet lumturia dhe shpëtimi i tyre, e cila është: që ta adhurojnë Allahun të vetëm e pa i shoqëruar askënd në adhurim. Sikurse ka thënë i Lartësuari: “Dhe Unë nuk i kam krijuar xhindët dhe njerëzit përveç se që të më adhurojnë Mua.” [edh-Dharijjat, 56]  Dhe me këtë adhurim Allahu i ka urdhëruar ata në Fjalën e Tij: “O ju njerëz adhuroni Zotin tuaj.” [el-Bekarah, 21] Si dhe në Fjalën e të Lartësuarit: “Dhe ka urdhëruar Zoti yt që të mos adhurosh askënd tjetër pos Atij.” [el-Israa`, 23] Si dhe në Fjalën e Tij: “Andaj adhurojeni Allahun dhe mos i shoqëroni Atij asgjë (në adhurim).” [en-Nisa`, 36] Si dhe në Fjalën e Tij: “Andaj adhurojeni Allahun me sinqeritet duke ia dedikuar Fenë vetëm Atij.” [ez-Zumer, 2] Si dhe në Fjalën e Tij: “Dhe ata nuk u urdhëruan përveç se që ta adhuronin Allahun me sinqeritet duke ia dedikuar Fenë vetëm Atij.” [el-Bejjineh, 5] Në ajete të shumta Ai i ka urdhëruar ata me adhurim, dhe adhurimi është Teuhidi i Allahut të Madhërishëm e të Lartësuar dhe veçimi i Tij me adhurim, siç është lutja (ed-du’aa), frika (el-khauf), shpresa (er-rraxhaa`), mbështetja (et-teuekkul), dëshira dhe përmallimi (er-rragbeh), tmerri (er-rrahbeh), namazi (es-salatu), agjërimi (es-saum), si dhe lloje të tjera të adhurimit. Pra, Allahu i Madhëruar e i Lartësuar është Ai që e meriton adhurimin dhe askush tjetër pos Tij. Dhe tek adhurimi hyn edhe zbatimi i urdhërave dhe braktisja e gjërave të ndaluara. Pra, kryerja e urdhërave që t’i ka dhënë Allahu dhe i Dërguari i Tij, si dhe braktisja e gjërave që na i ka ndaluar Allahu dhe i Dërguari i Tij, e gjithë kjo është prej adhurimit. Dhe ky është Islami, kjo është Feja, ky është Imani dhe Udhëzimi. Prandaj mos u fal për askënd tjetër pos Allahut, mos iu përul (në ruku) askujt tjetër pos Tij, mos prij kurban për askënd tjetër pos Tij, mos iu lut askujt tjetër pos Tij, mos iu mbështet askujt tjetër pos Atij, sikurse të gjitha llojet e tjera të adhurimit. Kurse kur i kërkon ndihmë (el-isti’aneh) atij që është prezent dhe ka mundësi të të ndihmojë, kjo nuk është ibadet, sikurse ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë tek historia e Musait: “Ai i palës së vet i kërkoi ndihmë (Musait) kundër atij të popullit armik.” [el-Kasas, 15] – sepse me të vërtetë Musai kishte mundësi që ta ndihmonte atë. Ama për sa i përket lutjes drejtuar të vdekurit, apo lutjes drejtuar atij që nuk është prezent, atij që nuk e dëgjon fjalën tënde, apo lutja drejtuar idhullit, apo xhindit, apo pemëve etj., atëherë ky është pikërisht shirku i mushrikëve. Dhe ky është shirku i madh, për të cilin Allahu ka thënë: “Me të vërtetë, s’ka dyshim se shirku është padrejtësi e madhe.” [Lukman, 13] Dhe ka thënë i Lartësuari: “E nëse bëjnë shirk, atyre do t’u asgjësohen veprat që kanë bërë.” [el-En’am, 88] Dhe ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë: “Me të vërtetë Allahu nuk fal që Atij t’i bëhet shirk, kurse të tjerat përveç kësaj ia fal kujt të dojë Ai.” [en-Nisa`, 116] Dhe ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë: “E padyshim, tashmë të është shpallur ty dhe atyre që ishin para teje se po bëre shirk do të asgjesohet puna jote.” [ez-Zumer, 65] Pra, Allahu na krijoi dhe na furnizoi dhe nuk na ka lënë të jetojmë të braktisur, por na urdhëroi që ta veçojmë Atë, t’i bindemi dhe t’i lëmë gjynahet dhe mosbindjen ndaj Tij.

14 - Dhe na dërgoi neve një të dërguar, i cili është Muhamedi (‘alejhis-salatu ues-selam), siç e thamë më herët. Allahu i zbriti atij Kur'anin, që ne të udhëzohemi me të në Rrugën e Drejtë, të punojmë me urdhërat e tij, të përmbahemi nga ndalesat e tij, si dhe t’i përmbahemi udhëzimit të Muhamedit, të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), Vula e Pejgamberëve dhe të Dërguarëve, i cili erdhi që t’u mësojë njerëzve fenë e tyre. Pra, ai është Vula e Pejgamberëve, Imami i tyre dhe më i miri prej tyre.

15 - Pra, kush i bindet këtij të Dërguari i përmbahet fesë së tij, për të është Xheneti. Dhe kush nuk i bindet këtij të Dërguari dhe devijon nga Feja e tij, për të është Zjarri. Sikurse ka thënë i Lartësuari: “Ne, me të vërtetë, ju kemi sjellë një të Dërguar dëshmitar mbi ju.” – domethënë: dëshmitar i veprave tuaja. “ashtu siç ia çuam një të dërguar Faraonit” – pra, ai ishte i dërguar (‘alejhis-salatu ues-selam). “por Faraoni nuk iu bind të Dërguarit, andaj i çuam dënim të rëndë.” – domethënë: e dënuam Faraonin me dënim të rëndë në dynja, me mbytje, kurse në Ahiret me Zjarr.

16 - Kjo çështja e dytë në të vërtetë është përmbushje e çështjes së parë: që ta dish se Allahu nuk është i kënaqur që t’i shoqërohet dikush në adhurimin e Tij, pasi Ai është Krijuesi, Furnizuesi, Dhënësi i jetës dhe i vdekjes, Ai i Cili të krijoi dhe të dha mirësitë. Prandaj Ai, i Përsosuri nga çdo e metë, nuk është i kënaqur që t’i shoqërohet dikush tjetër nga krijesat, as ndonjë pejgamber i dërguar, as ndonjë melek i afërt e as ndonjë tjetër, ngase adhurimi është e drejtë që i takon vetëm Allahut. Sikurse ka thënë i Lartësuari: “Dhe ka urdhëruar Zoti yt që të mos adhurosh askënd tjetër pos Atij.” [el-Israa`, 23] Dhe siç ka thënë i Lartësuari: “Ty të vetëm të adhurojmë dhe vetëm nga Ty ndihmë kërkojmë.” Sepse të bërit ortak Atij është gjynahu më i madh nga të gjitha gjynahet. Dhe ka ardhur në ajete të shumta urdhëri që adhurimi të bëhet me sinqeritet vetëm për Allahun, si dhe ndalimi nga adhurimi i të tjerëve pos Atij. Andaj, bëji bashkë këto dy urdhëra dhe beso që Allahu është Krijuesi, Furnizuesi dhe Dhënësi i jetës dhe i vdekjes, e të besosh që i Përsosuri nga çdo e metë, Ai e meriton adhurimin, siç është prerja e kurbanit, namazi, agjërimi, si dhe llojet e tjera të adhurimit, ashtu siç ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë: “Dhe i adhuruari juaj me të drejtë është një i vetëm.” [el-Bekarah, 163] Dhe ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë: “Andaj mos i lut askujt tjetër krahas Allahut.” [el-Xhinn, 18]

17 - Dhe kjo është çështja e tretë: dhe ajo është prej obligimeve më të rëndësishme, që ta dijë çdo Musliman e Muslimane se nuk u lejohet atyre që t’i miqësojnë mushrikët apo t’i duan ata. Prandaj, kushdo që i bindet Allahut dhe të Dërguarit të Tij, dhe e veçon Allahun Xhel-le ue ‘Alaa, ai obligohet që t’i armiqësojnë mosbesimtarët dhe t’i urrejë për hir të Allahut. Dhe nuk i lejohet atij që t’i miqësojë e t’i dojë ata, për shkak të Fjalës së të Lartësuarit: “Nuk gjen njerëz” – domethënë: nuk gjen ti o Muhamed njerëz me iman të vërtetë që të duan ata që kundërshtojnë Allahun dhe të Dërguarin e Tij. Dhe ka thënë i Lartësuari: “O ju që besoni, mos i bëni miq e mbrojtës hebrenjtë dhe të krishterët. Ata janë mbrojtës të njëri-tjetrit. Kushdo prej jush që i bën ata miq, është me ata. Vërtet, Allahu nuk i udhëzon në rrugë të drejtë keqbërësit.” [el-Ma`ideh, 51] Dhe ka thënë Allahu ‘Azze ue Xhel-le: “Shembull i mrekullueshëm për ju është Ibrahimi dhe ata që kanë qenë me të, kur i thanë popullit të vet: “Ne distancohemi nga ju dhe nga ato që ju i adhuroni në vend të Allahut; ne ju mohojmë dhe armiqësia e urrejtja midis nesh është e përhershme, derisa të besoni tek Allahu Një dhe i Vetëm.”.” [el-Mumtehineh, 4] Pra, duhet patjetër që të ketë urrejtje dhe armiqësi ndaj armiqve të Allahut, ndërkohë që duhet patur miqësi dhe dashuri për Besimtarët. Kështu është Besimtari: do ata që i do Allahu dhe bashkëpunon me ata në mirësi, si dhe urren dhe ka neveri për armiqtë e Allahut dhe i armiqëson ata për hir të Allahut, edhe nëqoftëse i thërret ata tek Allahu, edhe nëqoftëse i pranon ata në vendin e tij apo merr xhizjen (taksën e qëndrimit në tokat e Muslimanëve) prej tyre, siç vepron udhëheqësi. Ngase i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ua merrte xhizjen Çifutëve, të Krishterëve dhe Mexhusëve, si ndihmë për Muslimanët, e jo duke patur dashuri për ata (Çifutët, të Krishterët dhe Mexhusët). Merret xhizja nga ata nëqoftëse nuk hyjnë në Islam dhe nuk luftojnë, e për më tepër ata pranohen të jetojnë (në tokat e Muslimanëve) duke patur urrejtje për ta për hir të Allahut dhe duke mos i miqësuar.

E nëse ata nuk e pranojnë Islamin dhe as nuk pranojnë të japin xhizjen, atëherë luftohen në varësi të fuqisë (së Muslimanëve), dhe kjo është vetëm për Ehli-Kitabët (Çifutët dhe të Krishterët) dhe Mexhusët. Ama sa i përket pjesës tjetër të mosbesimtarëve, atyre nuk u pranohet xhizja, porse luftohen derisa të hyjnë në Islam, siç janë idhujtarët, komunistët dhe kategoritë e tjera të mosbesimtarëve.

Kjo bëhet nëse Muslimanët kanë fuqi për t’i luftuar, për shkak se Allahu i Përsosur nga çdo e metë ka thënë: “Dilni në luftë, qofshi të shëndoshë ose të sëmurë dhe luftoni me pasurinë e jetën tuaj në rrugën e Allahut. Kjo është më mirë për ju, veç sikur ta dinit.” [et-Teubeh, 41] Dhe ka thënë Allahu i Përsosur nga çdo e metë: “Kur të kalojnë muajt e shenjtë (në të cilët ndalohet lufta), atëherë i vritni idhujtarët kudo që t’i ndeshni, i zini robër, i rrethoni dhe u bëni pusi kudo. Por, nëse pendohen, falin namazin dhe japin zekatin, atëherë i lini të qetë. Vërtet, Allahu është Falës dhe Mëshirëplotë.” [et-Teubeh, 5] Dhe ajetet me këtë kuptim janë të shumta.

Dhe Allahu i Përsosur nga çdo e metë ka për qëllim luftimin e tyre duke patur fuqinë për t’i luftuar ata, ngase Allahu ‘Azze ue Xhel-le ka thënë: “Allahu nuk e ngarkon askënd përtej fuqisë që ka.” [el- Bekarah, 286] Dhe ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë: “Andaj kijeni frikë Allahun (duke iu përmbajtur urdhërave të Tij) sa të keni mundësi.” [et-Tegabun, 16] Dhe sepse Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) nuk i luftoi mushrikët (idhujtarët) derisa arriti fuqinë për t’i luftuar ata. I Lartësuari tha më pas në fundin e ajetit: “Allahu ka skalitur besimin në zemrat e tyre dhe i ka fuqizuar ata me shpalljen e Vet.” [el-Muxhadileh, 22]  Domethënë, Allahu I fuqizoi ata me fuqi prej Tij.

18 - Ai – RahimehUllah – tha: “Dije, Allahu të udhëzoftë në bindjen ndaj Tij” – pra, ai bashkoi dhënien e mësimit me bërjen e duasë (për atë që po mëson).

19 - “Hanifija është feja e Ibrahimit: dhe ajo është: që ta adhurosh Allahun të vetëm, duke e bërë të githë adhurimin me sinqeritet vetëm për Atë” – dhe ajo është feja për të cilën Allahu i tha Pejgamberit të Tij: “Pastaj ty të shpallëm: Paso me sinqeritet fenë e Ibrahimit, që ishte Hanijf (nuk ka qenë prej idhujtarëve).” [en-Nahl, 123] Pra, el-Hanifijeh është feja që ka adhurimin e pastër për Allahun, miqësinë për hir të Tij dhe braktisjen e të bërit shirk Allahut të Përsosur nga çdo e metë. Kurse el-Hanijf është ai që është i kthyer nga Allahu dhe ka braktisur gjithçka tjetër që adhurohet në vend të Atij, duke e bërë adhurimin me sinqeritet vetëm për Allahun, siç ishte Ibrahimi dhe pasuesit e tij, e kështu janë edhe pejgamberët e tjerë me pasuesit e tij.

20 - Ai tha: “Dhe me këtë Allahu ka urdhëruar të gjithë njerëzit, si dhe i ka krijuar për këtë” – pra Ai i urdhëroi ata me Teuhid dhe sinqeritet dhe i krijoi që ta adhurojnë Atë; i urdhëroi që ta adhurojnë Atë të vetëm në namazin e tyre, në agjërimin e tyre, në lutjet e tyre, në frikën e tyre, në shpresën e tyre, në kurbanin e tyre, në zotimin e tyre dhe në të gjitha format e tjera të adhurimit. Të gjitha ato adhurime janë vetëm për Allahun, sikurse ka thënë i Lartësuari: “Zoti yt ka urdhëruar, që të mos adhuroni askënd tjetër përveç Atij.” [el-Israa`, 23] Dhe Ai ka thënë: “Ty të Vetëm të adhurojmë dhe vetëm prej Teje ndihmë kërkojmë.” [el-Fatihah, 5] Dhe ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë: “Andaj adhurojeni Allahun duke e bërë adhurimin me sinqeritet vetëm për Atë.” [ez-Zumer, 2] Dhe ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë: “O ju njerëz adhuroni Zotin tuaj.” [el-Bekarah, 21] Ky është adhurimi për të cilin u krijuan njerëzit. Për të u krijuan xhindët dhe njerëzit, dhe ky është Teuhidi i Allahut dhe bindja ndaj urdhërave të Tij dhe largimi nga gjërat që Ai ua ka ndaluar. Ka thënë i Lartësuari: “Dhe Unë nuk i kam krijuar xhindët dhe njerëzit përveç se që të më adhurojnë Mua.” [edh-Dharijjat, 56] Domethënë, të më veçojnë Mua në adhurim, ta bëjnë adhurimin vetëm për Mua, duke kryer urdhërat dhe duke braktisur gjërat e ndaluara, siç ka ardhur dhe në shumë ajete të tjera.

21 - “Dhe urdhëri më i madh nga Allahu është Teuhidi, i cili është: veçimi i Allahut në adhurim” – pra me adhurimin tënd ti ke për qëllim vetëm Allahun e askënd tjetër pos Tij, kështu që, as nuk adhuron krahas Atij ndonjë idhull, as ndonjë profet, as ndonjë melek, as ndonjë gur, as ndonjë xhind e as ndonjë gjë tjetër.

22 - “Shirku është: t’i lutesh dikujt tjetër krahas Allahut” – dhe ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë: “E nëse i bëjnë shirk Allahut, padyshim që atyre do t’u asgjësohen veprat që kanë bërë.” [el-En’am, 88] Dhe ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë: “Me të vërtetë, të është shpallur ty (o Muhamed), si dhe atyre që kanë qenë para teje: “Nëse i shoqëron Allahut diçka tjetër (në adhurim), me siguri që punët e tua do të zhvlerësohen dhe do të jesh ndër të humburit.” [ez-Zumer, 65]

Dhe tek dy Sahihët ka ardhur se Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) u pyet: Cili është gjynahu më i madh? Ai tha: “T’i bësh Allahut dikë të barabartë me Të, ndërkohë që Ai të ka krijuar ty.” I thanë: Cili është më pas? Ai tha: “Që të vrasësh birin tënd nga frika se mos ai ha nga ushqimi jot.” I thanë: Cili është më pas? Ai tha: “Të bësh zina me gruan e komshiut tënd.” Pra, Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e bëri të qartë që Shirku është padrejtësia më e madhe, më e rëndë dhe më e rrezikshme. Dhe në një hadith tjetër, ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) thotë: “A t’ju njoftoj për gjynahun më të madh?” Thamë: Posi jo o i Dërguari i Allahu! Ai tha: “Të bërit shirk Allahut.” (Hadithin e ka transmetuar Bukhari dhe Muslimi)

Pra, Teuhidi është: ta veçosh Allahun me ibadet (adhurim). Kurse Shirku është: t’i lutesh dikujt tjetër krahas Allahut, pra t’i lutesh atij, t’i frikësohesh, të shpresosh nga ai, të bësh kurban për të, të zotohesh në të dhe t’i dedikosh atij forma të tjera të ibadetit krahas Allahut. Ky është Shirku i Madh, qoftë i luturi profet apo xhind apo pemë apo gur apo çfarëdo gjëje tjetër. Prandaj ka thënë i Lartësuari: “Andaj adhurojeni Allahun dhe mos i shoqëroni askënd Atij në adhurim.” “asgjë” – është në trajtën e pashquar që vjen në kuptimin e mohimit dhe kështu që ajo përfshin gjithçka. Dhe ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë: “Dhe ata qenë urdhëruar vetëm që të adhuronin Allahun me sinqeritet, duke e bërë adhurimin vetëm për Atë.” [el-Bejjineh, 5] Pra, gjëja më e madhe që ka urdhëruar Allahu është Teuhidi, që është veçimi i Allahut me adhurim, kurse gjëja më e madhe që ka ndaluar Allahu është të bërit shirk Allahut ‘Azze ue Xhel-le, siç u tha më përpara. Për këtë arsye Allahu Subhanehu ue Te’ala e ka përmendur shumë në Kur'an urdhërin e Teuhidit dhe ndalimin e shirkut.

23 - Këto tri parime përmbledhin të gjithë Fenë: Kush është Zoti yt? Cila është feja jote? Kush është profeti jot? Dhe këto janë ato tri pyetjet që i bëhen robit në varrin e tij.

24 - Pra, nëse të pyet ndokush: Kush është Zoti yt?

25 - “Atëherë thuaj: Zoti im është Ai që më ka krijuar dhe furnizuar mua dhe të gjitha botët me mirësitë e Tij, dhe Ai është i Adhuruari im, pos të Cilit nuk kam asnjë të adhuruar tjetër.” – Ky është Zoti i të gjitha botëve, sikurse ka thënë i Lartësuari: “Të gjitha lavdet i takojnë Allahut, Zotit të botëve.” Dhe tek “botët” [el-Alemiin] hyjnë të gjitha krijesat, xhindët, njerëzit, kafshët, malet, pemët, që të gjitha këto janë pjesë e botës. Ka thënë i Lartësuari: “Në të vërtetë, Zoti juaj është Allahu, i Cili krijoi qiejt dhe Tokën për gjashtë ditë e pastaj u ngrit mbi Arsh. Ai me errësirën e natës e mbulon ditën, e cila e ndjek atë; Dielli, Hëna dhe yjet i përulen urdhrit të Tij. Vetëm Atij i përket Krijimi dhe Urdhërimi. I pashtershëm është bereqeti i Allahut, Zoti i botëve.” [el-E’araf, 54] Pra, Ai është Zoti i gjithçkaje, i Tij është krijimi dhe i Tij është urdhërimi, dhe vetëm Ai meriton të adhurohet. Prandaj ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë: “O ju njerëz adhuroni Zotin tuaj...” [el-Bekarah, 21] Dhe Ai është i Adhuruari im, pos të Cilit nuk kam asnjë të adhuruar tjetër.

26 - “Dhe argumenti është Fjala e të Lartësuarit: “Të gjitha lavdet i takojnë Allahut, Zotit të Botëve.” [el-Fatihah, 2]” – domethënë, të gjitha lavdërimet janë për Allahun, dhe adhurimi është prej lavdërimit dhe falenderimit.

27 - “Dhe tek bota [el-Alem] hyn gjithçka, me përjashtim të Allahut” – pra xhindët, njerëzit, kafshët dhe malet, të gjitha këto hyjnë tek botët [el-Alemiin].

28 - “dhe unë jam pjesë e asaj bote” – të cilën e krijoi Allahu dhe e solli në egzistencë dhe ua obligoi banorëve të saj që t’i binden Atij. Kështu që, të gjitha botët dhe ata që janë të ngarkuar me detyrat e Sheriatit, prej xhindëve dhe njerëzve, janë të obliguar që t’i binden Allahut dhe të Dërguarit të Tij dhe ta veçojnë Allahun Xhel-le ue ‘Alaa në adhurim. Po ashtu, edhe Melaiket janë të obliguar që ta adhurojnë Allahun të vetëm. Prandaj ka thënë i Lartësuari për Melaiket: “Ata nuk i kundërshtojnë urdhërat e Allahut, por i zbatojnë menjëherë ato.” [et-Tahriim, 6] “Ata nuk flasin para (Fjalës së) Tij dhe veprojnë me Urdhërin e Tij. Ai e di se ç’ka para tyre (ç’kanë vepruar) dhe ç’ka pas tyre (çfarë do të veprojnë), ndërsa ata ndërmjetësojnë vetëm për atë me të cilin Ai është i kënaqur, e prej frikës së Tij qëndrojnë me nderim dhe frikë.” [el-Enbija`, 27-28]

29 - Nëse të thonë ty o Musliman: Qysh e njohe Zotin tënd të Cilin ti e adhuron?

30 - Atëherë thuaj: E njoha Atë nëpërmjet shenjave dhe krijesave të Tij, pra nga shenjat e shumta dhe nga krijesat e mahnitshme të cilat tregojnë se Ai është Zoti i Madhërishëm dhe Krijuesi i Gjithëdijshëm, se vetëm Ai meriton të adhurohet, se Ai krijon ç’të dojë, se Ai është që jep dhe privon, Ai të jep dobi dhe Ai të dëmton, çdo gjë është në Dorën e Tij, i Përsosuri e i Lartësuari nga çdo e metë e mangësi. Ai meriton që ta adhurojmë duke iu bindur, duke iu lutur, duke i kërkuar ndihmë dhe me të gjitha punët dhe adhurimet tona, ngase Allahu na krijoi për këtë gjë. Ka thënë i Lartësuari: “Dhe Unë nuk i kam krijuar xhindët dhe njerëzit përveç se që ata të më adhurojnë Mua.” Dhe ky adhurim është veçimi i Tij, bindja ndaj Tij, pasimi i Ligjit të Tij dhe madhërimi i urdhëresave dhe ndalesave të Tij me fjalë dhe vepra.

31 - “Ndër shenjat e Tij janë nata dhe dita, si dhe Dielli dhe Hëna.” – Të gjitha këto tregojnë se Ai është Zoti i botëve dhe se Ai është Krijuesi i Gjithëdijshëm. Vjen nata me errësirën e saj dhe ikën dita me dritën e saj, pastaj vjen dita dhe ikën nata. Dhe ky Diell ngrihet lart mbi të gjithë botën dhe të gjithë kanë dobi nga ai. Edhe Hëna po ashtu, si dhe shenja të tjera madhështore, siç është toka dhe krejt ç’ka në të, malet, lumenjtë, detet, pemët dhe kafshët. Po ashtu edhe këto qiej që i shikojnë njerëzit, të gjitha ato janë prej shenjave që tregojnë për madhështinë e Tij dhe se Ai është Zoti i botëve, se Ai është Krijuesi i Gjithëdijshëm dhe se vetëm Ai e meriton adhurimin. Prandaj Ai tha: “Ndër shenjat e Tij janë nata dhe dita, si dhe Dielli dhe Hëna. Mos bëni sexhde as për Diellin, as për Hënën, por, nëse jeni adhurues të Atij, bëni sexhde për Allahun i Cili i ka krijuar ato.” – Domethënë, mos i adhuroni këto krijesa por adhuroni Atë që i krijoi dhe i solli ato në egzistencë, Atë që është i Përsosur e i Lartësuar nga çdo e metë, pasi vetëm Ai meriton që robi t’i nënshtrohet, t’i përulet, t’u bindet urdhërave të Tij dhe të qëndrojë larg ndalesave të Tij (Subhanehu ue Te’ala), duke e madhëruar Atë, duke mohuar çdo mangësi apo të metë apo të ngjashëm për Të, duke iu frikësuar Atij dhe duke qenë i përmalluar për atë që premton Ai.

32 - Dhe ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë: “Në të vërtetë, Zoti juaj është Allahu” – domethënë, në të vërtetë Zoti juaj - o ju robër nga xhindët e nga njerëzit – është Allahu. “Zoti juaj” domethënë Krijuesi juaj, dhe Ai është i Adhuruari juaj i Vërtetë, i Vetmi, i Cili nuk ka asnjë ortak. “...i Cili krijoi qiejt dhe Tokën për gjashtë ditë e pastaj u ngrit mbi Arsh” – domethënë, më pas Ai u ngrit lart mbi Arsh dhe mbi të është Allahu Subhanehu ue Te’ala. Këshu që, Dija e Tij përfshin çdo gjë, kurse Ai është mbi Arsh, mbi të gjitha krijesat. Arshi është çatia e krijesave dhe ai është krijesa më e lartë, dhe Allahu Xhel-le ue ‘Alaa është mbi të, u ngrit lart mbi të ashtu siç i ka hije Madhërisë së Tij që të ngrihet, duke mos përngjasuar aspak krijesat e Tij me Cilësitë e Tij. Ka thënë i Lartësuari: “Asgjë nuk është e ngjashme me Të, dhe Ai është Gjithëdëgjuesi dhe Gjithëshikuesi.” [esh-Shuura, 11] Dhe ka thënë i Lartësuari: “Dhe askush nuk është i barabartë me Të.” [el-Ikhlas, 4] Kurse Fjala e Tij: “Ai me errësirën e natës e mbulon ditën, e cila e ndjek atë” – do të thotë, Ai e mbulon atë me këtë dhe anasjelltas. “e cila e ndjek atë” – domethënë, menjëherë, dhe secila prej tyre shkon mbas tjetrës, nëse mbaron kjo hyn ajo tjetra, vazhdojnë kështu derisa të vijë Ora e Fundit. “Dielli, Hëna dhe yjet” – domethënë, Ai krijoi Diellin, Hënën dhe yjet, i krijoi ato të nënshtruara nën urdhërin e Tij, të bindura e të përulura para urdhërit të të Përsosurit nga çdo e metë. Pastaj tha i Përsosuri nga çdo e metë: “Vetëm Atij i përket Krijimi dhe Urdhërimi” – pra, krijimi është i Tij dhe urdhërimi është i Tij. Ai është Krijuesi, të Cilit nuk i kundërshtohet urdhëri universal që hyn në fuqi mbi njerëzit, sikurse ka thënë i Lartësuari: “Vërtet, urdhri i Tij, kur Ai dëshiron diçka, është që t’i thotë asaj “Bëhu.” - dhe ajo bëhet.” [Ja-Siin, 82] Dhe Fjala e Tij: “Ne urdhërojmë vetëm një herë dhe vullneti Ynë përmbushet sa çel e mbyll sytë.” [el-Kamer, 50] Pra, urdhëri universal i përcaktuar i Allahut nuk kundërshtohet nga askush. Prandaj Ai ka thënë: “Vetëm Atij i përket Krijimi dhe Urdhërimi. I pashtershëm është bereqeti i Allahut, Zoti i botëve!” “Tebarake” në ajet domethënë: Ai ka bereqetin absolut dhe kjo frazë nuk bën të përdoret për askënd tjetër pos Allahut. Kështu që, nuk i thuhet robit “Tebarakte ja fulan”, kjo nuk bën të thuhet, porse ajo është e veçantë për Allahun, sikurse ka thënë i Lartësuari: “I pashtershëm është bereqeti i Atij, në Dorën e të Cilit është i gjithë sundimi.” [el-Mulk, 1] Kurse për krijesën thuhet: “BarakAllahu fij fulan” – Allahu i dhëntë bereqet filanit! Ose: “Fulan Mubarak” – Filanit i është dhënë bereqet. Kurse shprehja “Tebarakte” nuk përdoret për askënd tjetër pos Allahut të vetëm.

33 - Zoti (er-Rrabb): Ai është i Adhuruari, kurse botët (el-Alemiin) janë të gjitha krijesat, që nga xhindët, njerëzit, qielli, toka... dhe Ai është Zoti i tyre, i Përsosuri dhe i Lartësuari nga çdo e metë e mangësi, dhe Ai është Zoti dhe Krijuesi i të gjitha krijesave, i Madhërishmi e i Larti.

34 - Ka thënë i Lartësuari: “O njerëz adhuroni Zotin tuaj, i Cili ju ka krijuar ju dhe ata që ishin para jush, që të mund të ruheni (nga të këqijat).” Ai i krijoi të gjithë ata që kanë qenë përpara nesh dhe ata që do të vijnë mbas nesh nga Ademi. Pastaj tha i Përsosuri dhe i Pastri nga çdo e metë: “...i Cili e ka bërë për ju tokën shtresë...” – pra, Ai i krijoi të gjithë që t’i frikësohen Atij duke zbatuar urdhërat e Tij dhe duke u distancuar nga ndalesat e Tij, si dhe që ta adhurojnë Atë, siç ka thënë i Lartësuari: “...që të mund të ruheni (nga të këqijat).” Pastaj, i Përsosuri nga çdo e metë sqaroi veprat e Tij duke thënë: “...i Cili e ka bërë për ju tokën shtresë dhe qiellin ndërtesë...” – pra, Ai e bëri tokën shtresë për njerëzit dhe të sheshtë për ta që të jetojnë në të, të ndërtojnë mbi të, të flenë mbi të, të ecin mbi të, dhe pastaj e përforcoi atë me male. Pastaj tha: “dhe qiellin ndërtesë” – pra, e bëri qiellin ndërtesë dhe çati të mbrojtur dhe e zbukuroi atë me yjet, Diellin dhe Hënën, kurse ata ua kthejnë shpinën të gjitha këtyre shenjave. “...i Cili prej qiellit zbret ujë...” – domethënë prej reve. “...dhe nëpërmjet tij bën që të rriten fruta si ushqim për ju.” – lloje të ndryshme ushqimesh në çdo vend, dhe nëpërmjet tij Allahu e ringjall tokën pasiqë ajo ka vdekur. Pastaj tha Allahu i Lartësuar: “Prandaj mos i bëni krijesat të barabarta me Allahun ndërkohë që ju e dini (që s’ka asnjë të barabartë me Allahun).” – domethënë, mos i bëni të barabartë e të njëjtë me Allahun e pastaj t’i adhuroni krahas Atij, as ndonjë idhull, as ndonjë xhind, as ndonjë melek e asgjë tjetër. Pra, adhurimi është e drejtë vetëm e Allahut dhe Ai s’ka asnjë të barabartë, asnjë të njëllojtë e asnjë të ngjashëm, porse Ai është i Adhuruari i Vërtetë. Kurse mushrikët (idhujtarët) i bënin idhujt, xhindët dhe melaiket të barabartë, të njëjtë e të ngjashëm me Allahun, i adhuronin në vend të Atij dhe kërkonin ndihmë prej tyre. Kështu, Allahu e refuzoi atë që bënin ata dhe e bëri të qartë se këto krijesa nuk kanë asnjë të drejtë që të adhurohen dhe as nuk posedojnë ndonjë fuqi për të bërë diçka, përveç se me Lejen dhe Caktimin e Allahut të Përsosur e të Pastër nga çdo e metë.

35 - Ka thënë el-Hafidh Ibn Kethir, Allahu pastë mëshirë për të, në Tefsirin e tij: “Krijuesi i këtyre gjërave” – siç është qielli, toka, frutat, pemët, shiut etj., Ai është Merituesi i adhurimit, i Përsosuri, i Pastri dhe i Larti nga çdo e metë, dhe Ai meriton që t’i bindesh, ngase Ai është Zoti dhe Krijuesi i të gjithëve. Sikurse ka thënë i Lartësuari: “Dhe i adhuruari juaj është një, s’ka të adhuruar tjetër me të drejtë pos Atij, i Gjithëmëshirëshmi, Mëshirëploti.” [el-Bekarah, 163]

36 - Adhurimi është disa llojësh: prej atyre llojeve është Islami me shtyllat e tij. Dhe çdo vepër e Islamit të cilën e ka urdhëruar Allahu është adhurim, siç është namazi, agjërimi e të tjera. E po kështu është edhe Imani me veprat e fshehta, siç është besimi në Allahun, në Melaiket e Tij, në Librat e Tij, në të Dërguarit e Tij, në Ditën e Gjykimit, besimi në Kaderin dhe në të mirën dhe të keqen që vjen prej tij, gjithashtu frika, dashuria, shpresa etj. Pra, çdo gjë që lidhet me zemrën hyn tek adhurimi, madje adhurimi i zemrës është lloji më i lartë e më madhështor nga të gjitha llojet e adhurimit. Kështu që, detyra e çdo njeriu që është i ngarkuar me detyrat sheriatike është që ta bëjë adhurimin me sinqeritet për Allahun të vetëm e të mos u lutet krahas Allahut pejgamberëve, as njerëzve të mirë që kanë vdekur, as idhujve, as pemëve dhe as gurëve, ngase adhurimi është e drejtë e Allahut të vetëm. Ka thënë i Lartësuari: “Xhamitë i janë kushtuar vetëm Allahut, prandaj mos iu lutni askujt, krahas Allahut.” Dhe ka thënë i Lartësuari: “Ty të vetëm të adhurojmë dhe vetëm prej Teje ndihmë kërkojmë.” Dhe ka thënë i Lartësuari: “Andaj mos iu lut në vend të Allahut atij që as të bën dobi e as të dëmton. E nëse e bën, atëherë s’ka dyshim që do të jesh prej zullumqarëve.” [Junus, 106]

Dhe ka thënë i Përsosuri, i Pastri e i Larti nga çdo e metë: “E ai që u lutet të tjerëve krahas Allahut s’ka asnjë argument për këtë, por gjithësesi llogaria e tij është tek Allahu. E s’ka dyshim që mosbesimtarët s’kanë për të shpëtuar.” [el-Mu`minun, 117] Dhe ka thënë Allahu ‘Azze ue Xhel-le: “Ai është Allahu, Zoti juaj. Pushteti është i Tij! Kurse ata që ju i adhuroni krahas Tij, nuk zotërojnë as sa cipa e bërthamës së hurmës. Nëse ju u luteni atyre, ata nuk e dëgjojnë lutjen tuaj, por edhe sikur ta dëgjonin, nuk do t’ju përgjigjeshin. Në Ditën e Kijametit, ata do ta mohojnë shirkun (lutjen) që u bënit atyre. Askush nuk mund të të njoftojë ty (o Muhamed) ashtu si Ai që është i Gjithëdijshëm.” [Fatir, 13-14] Pra, i Përsosuri nga çdo e metë e quajti lutjen e tyre shirk. Kështu që, detyra e çdo njeriu që është i ngarkuar me detyrat sheriatike është që ta bëjë adhurimin me sinqeritet për Allahun të vetëm, siç është shpresa, kërkimi i ndihmës, kërkimi i shpëtimit, kurbani, zotimi, frikërespekti, namazi, agjërimi, që të gjitha të jenë vetëm për Allahun, si dhe të gjitha llojet e tjera të adhurimit të jenë vetëm për Allahun. Dhe kush i afrohet dikujt tjetër në vend të Allahut, ndonjë njeriu të mirë që ka vdekur apo ndonjë profeti apo ndonjë idhulli apo ndonjë peme apo ndonjë guri, me lutje apo me kurban apo me zotim apo me namaz apo me agjërim apo me ndonjë lloj tjetër adhurimi, atëherë ai është mushrik kafir. Ai i ka bërë shirk Allahut dhe adhuroi të tjerë krahas Atij, ashtu siç bënin mushrikët e hershëm që adhuronin varret, pemët, gurët apo idhujt. Prandaj ka thënë Allahu ‘Azze ue Xhel-le: “E nëse bëjnë shirk, atyre do t’u asgjësohet ajo që kanë punuar.” [el-En’am, 88] Dhe ka thënë i Lartësuari: “Sigurisht, atij që adhuron tjetërkënd përveç Allahut, Allahu do t’ia ndalojë Xhenetin dhe strehim i tij do të jetë Zjarri.” [el-Ma`ideh, 72] Dhe ka thënë Allahu Subhanehu ue Te’ala: “Me të vërtetë, të është shpallur ty (o Muhamed), si dhe atyre që kanë qenë para teje: Nëse i shoqëron Allahut diçka tjetër (në adhurim), me siguri që punët e tua do të zhvlerësohen dhe do të jesh ndër të humburit. Prandaj, adhuro vetëm Allahun dhe bëhu falenderues!” [ez-Zumer, 65-66]

37 - Pra, është obligim që të gjitha këto adhurime t’i kushtohen me sinqeritet vetëm Allahut, dhe ai që i kushton dikujt tjetër në vend të Allahut diçka prej adhurimit, qoftë sikur t’ia kushtojë ndonjë idhulli apo ndonjë peme apo ndonjë guri apo ndonjë varri, ai i ka bërë shirk Allahut.

38 - Për shkak të Fjalës së të Lartësuarit: “E ai që u lutet të tjerëve krahas Allahut s’ka asnjë argument për këtë, por gjithësesi llogaria e tij është tek Allahu. E s’ka dyshim që mosbesimtarët s’kanë për të shpëtuar.” Si dhe për shkak të ajeteve të tjera që u përmendën më përpara, dhe ky është argument për atë që u tha më lart.

39 - Ka ardhur në hadith: “Lutja është esenca e adhurimit.” Kurse në një transmetim tjetër ka ardhur: “Lutja është adhurimi.” Dhe ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë: “Zoti juaj ka thënë: “Lutmuni Mua, se do t’ju përgjigjem. Me të vërtetë, ata që tregohen mendjemëdhenj e nuk duan të Më adhurojnë, do të hyjnë në Xhehenem të poshtëruar”.”

Pra, Ai e quajti lutjen adhurim në Fjalën e Tij: “...do t’ju përgjigjem. Me të vërtetë, ata që tregohen mendjemëdhenj...” – domethënë tregohen mendjemëdhenj që të më luten Mua. Lutja (ed-du’a) është të përulësh veten para Allahut duke i lutur Atij, duke kërkuar shpëtimin nga Ai, duke kërkuar rrizkun nga Ai, e gjithë kjo është adhurim. E nëse njeriu ia kushton këtë lloj adhurimi ndonjë idhulli apo ndonjë peme apo ndonjë guri apo ndonjë të vdekuri, ai i ka bërë shirk Allahut ‘Azze ue Xhel-le. Prandaj është obligim që të paralajmërohet kundër të gjitha formave të shirkut, i vogël apo i madh, në mënyrë që adhurimi të jetë i gjithi vetëm për Allahun.

Mirëpo, nëse i kërkon ndihmë të gjallit, atij që është i pranishëm dhe ka mundësi të të ndihmojë në atë që i kërkon, këtu s’ka ndonjë gjë të keqe dhe kjo nuk hyn tek shirku. Për shembull, nëse i thua vëllait tënd që është prezent: O robi i Allahut më ndihmo që ta pres pemën apo që të bëj një pus, në këtë rast nuk ka ndonjë gjë të keqe, sikurse ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë në ngjarjen e Musait: “Ai i grupit të vet i kërkoi ndihmë kundër atij të popullit armik.” [el-Kasas, 15] Çifuti i kërkoi ndihmë Musait kundër atij kobtit, sepse Musai kishte mundësi që ta ndihmonte atë kundër atij dhe sepse Musai fliste e dëgjonte. Ama po t’i mbështetesh krijesës për diçka që ai s’ka mundësi të të ndihmojë, përveç Allahut, qoftë ajo krijesë e pranishme apo jo e pranishme apo e vdekur, dhe njeriu beson se ka dobi apo dëm nga lutja që i bën asaj krijese, pa patur asnjë shkak të prekshëm, atëherë ky është shirk ndaj Allahut. Sikurse ka thënë i Lartësuari për ata që thanë: “Ata janë ndërmjetësuesit tanë tek Allahu.” [Junus, 18] Pra, ata mendojnë se duke i adhuruar ato krijesa, ato do të ndërmjetësojnë për ta tek Allahu që të arrijnë plotësimin e kërkesave të tyre ose që ato t’i afrojnë akoma më shumë tek Allahu. Sikurse ka thënë për ta Allahu i Përsosur nga çdo e metë në ajetin tjetër: “Ne nuk i adhurojmë ato përveç se që të na afrojnë akoma më shumë tek Allahu.” [ez-Zumer, 3] Dhe ky është rezultati i injorancës dhe devijimit të tyre për sa i përket ndërmjetësuesit dhe atij për të cilin bëhet ndërmjetësimi. Porse i gjithë ndërmjetësimi i takon Allahut Subhanehu ue Te’ala, Ai i vendos robërit të Tij ku të dojë Ai dhe nuk ia jep të drejtën e ndërmjetësimin askujt tjetër pos atij që Allahu është i kënaqur me punën e tij.

Dhe askush nuk ndërmjetëson tek Allahu përveç se pasi të ketë marrë leje prej Tij, sikurse ka thënë i Lartësuari: “Kush mund të ndërmjetësojë tek Ai pa lejen e Tij?” [el-Bekarah, 255]

Dhe ka thënë i Lartësuari: “E nuk ndërmjetësojnë përveç se për atë me të cilin Ai është i kënaqur.” [el-Enbija`, 28] Pra, ndërmjetësimi ndodh veçse atëherë kur Ai i jep leje ndërmjetësuesit dhe është i kënaqur me atë për të cilin do të ndërmjetësohet. Dhe i Përsosuri nga çdo e metë kënaqet vetëm me ndërmjetësimin për njerëzit e Teuhidit, sikurse ka ardhur në transmetim të saktë nga Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) se kur e pyeti Ebu Hurejrah: “Kush është njeriu më i lumtur me ndërmjetësimin tënd o i Dërguari i Allahut?” Ai tha: “Ai që thotë La ilahe il-lAllah me sinqeritet nga zemra e tij.” (E ka transmetuar Bukhari në Sahihun e tij)

Pra, ndërmjetësimi (esh-Shefa’ah) do të jetë vetëm për njerëzit e Teuhidit dhe Imanit, dhe që fjalët e veprat e tyre e kënaqin Allahun.

40 - E prej llojeve të adhurimit është frika (el-Khauf), dhe ajo është tre llojëshe: E para: frika e fshehtë, dhe kjo është e veçantë vetëm për Allahun sepse Ai është i Plotëfuqishëm për gjithçka dhe Atij i duhet patur frikë e tmerr. Sikurse ka thënë i Lartësuari: “Prandaj mos iu frikësoni atyre por frikësomuni Mua, nëse jeni besimtarë.” [Aali-Imran, 175] Dhe ka thënë i Lartësuari: “...e që nuk i frikësohen askujt, përveç Allahut.” [et-Teubeh, 18] Dhe ka thënë i Lartësuari: “Prandaj, mos kini frikë nga njerëzit, por kini frikë vetëm prej Meje.” [el-Ma`ideh, 44] Pra, është obligim që të kesh tmerr e frikë nga Allahu sepse Ai i rrotullon zemrat dhe e ndryshon gjendjen e saj, sepse Ai është i Plotëfuqishëm për gjithçka, sepse Ai të bën dobi ose dëm, Ai të jep ose të privon. Prandaj është obligim që Allahu të veçohet me këtë frikë dhe që të mos i frikësohesh askujt tjetër me këtë frikë pos Allahut, për të gjitha çështjet. Duhet që frika e fshehtë të jetë vetëm për Allahun e Përsosur nga çdo e metë. Dhe kjo frikë është atëherë kur njeriu frikësohet nga një fuqi e veçantë, e fshehtë, e cila nuk mund të perceptohet. Dhe kjo është arsyeja përse adhuruesit e varreve besojnë se disa njerëz kanë fuqi që të lëvizin universin krahas Allahut të Madhërishëm e të Lartë, si dhe besojnë se këtë fuqi e kanë idhujt, xhindët e të tjerë veç tyre.

Dhe pikërisht ky është shirku i madh. Gjithashtu, ata besojnë se ata (idhujt, xhindët, të vdekurit...) kanë fuqi që të japin ose të të privojnë, kanë fuqi që t’i devijojnë zemrat, kanë fuqi që të të japin vdekjen. Ata i besojnë të gjitha këto pa patur ndonjë shkak të prekshëm apo të perceptueshëm (porse ky besim i tyre është i gjithi besëtytni dhe supersticion i pabazë). E dyta është frika nga shkaqe të prekshme e reale, sikurse ka thënë i Lartësuari në ngjarjen kur i thanë Pejgamberit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Me të vërtetë mushrikët (idhujtarët) janë bashkuar kundër jush dhe do t’ju sulmojnë.” Atëherë, Allahu zbriti ajetin: “Në të vërtetë shejtani i frikëson ithtarët e vet, prandaj mos iu frikësoni atyre por frikësomuni Mua, nëse jeni besimtarë.” [Aali-Imran, 175] Pra, shejtani i frikëson njerëzit nga ithtarët e tij dhe i egzagjeron ata në zemrat e njerëzve derisa ata të kenë frikë prej tyre. Kurse Allahu thotë: “...prandaj mos iu frikësoni atyre...” por mbështetuni tek Unë dhe përgatituni kundër tyre dhe mos ua vini veshin atyre, sikurse ka thënë i Lartësuari: “Andaj përgatisni forcë kundër tyre sa të keni mundësi...” [el-Enfal, 60]

Dhe s’ka ndonjë gjë të keqe tek kjo frikë nga rreziku i perceptueshëm, mirëpo frika që është e ndaluar është frika e zemrës që është frikë e fshehtë. Kurse frika nga rreziku apo e keqja e perceptueshme është për shembull kur frikësohesh nga grabitësi apo nga hajduti apo nga armiku. Në këtë mënyrë përgatit armët e domosdoshme për t’u mbrojtur. Prandaj i Lartësuari ka thënë: “O ju që besoni përgatituni dhe merrni të gjitha masat...” [en-Nisa`, 71] Dhe ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë në ngjarjen e Musait kur doli nga Egjipti i frikësuar nga Faraoni dhe populli i tij: “Musai doli prej qytetit i frikësuar, duke pritur se ç’do të ndodhte...” [el-Kasas, 21] Sepse në të vërtetë kjo frikë është nga një rrezik i prekshëm, real, dhe nuk ka gjë të keqe në të. Mirëpo nuk lejohet t’i frikësohesh armikut me një frikë që të ndalon nga xhihadi dhe të ndihmuarit e hakut, porse duhet që kjo frikë të shtyjë në përgatitjen dhe marrjen e masave të domosdoshme kundër armikut.

E treta është frika e natyrshme me të cilën karakterizohet njeriu, dhe tek kjo nuk ka gjë të keqe, siç është për shembull frika e njeriut nga gjarpri apo akrepi, kështu ai distancohet nga ato dhe i vret, si dhe largohet nga strofulla e egërsirave në mënyrë që të mos rrezikohet e të dëmtohet nga ato.

Kjo është diçka e pandryshueshme. Allahu e ka bërë natyrën njerëzore të karakterizohet me frikën nga ato gjëra që e dëmtojnë atë, në mënyrë që ai të marrë masa që të ruhet. Ai ka frikë nga të ftohtit prandaj vesh rroba të trasha, ka frikë nga uria prandaj ushqehet, ka frikë nga etja prandaj pi. Të gjitha këto janë gjëra të natyrshme e s’ka ndonjë gjë të keqe në to.

41 - Po kështu edhe shpresa (er-Rraxhaa`) është adhurim për Allahun. Robi shpreson tek Allahu dhe ka mendim të mirë për Allahun, sikurse ka thënë i Lartësuari: “Kështu, kush shpreson takimin me Zotin e vet, le të bëjë vepra të mira dhe të mos i shoqërojë askënd në adhurim Zotit të vet.”

Pra, malli për Të dhe shpresa në shpërblimin e Tij është adhurim për Allahun Subhanehu ue Te’ala. Ka thënë i Lartësuari: “Me të vërtetë, ata nxitonin për vepra të mira dhe Na luteshin, me shpresë e frikë dhe ishin të përulur ndaj Nesh.” [el-Enbija`, 90] “Er-Rragabeh” është “er-Rraxhaa`”, kurse “er-Rrahbeh” është “el-Khauf”, dhe që të dyja janë adhurim. Prandaj robi e ka detyrë që të ketë mendim të mirë për Zotin e tij dhe të bëjë shkaqet sheriatike, sepse mendimi i mirë dhe bërja e shkaqeve i kthehet robit në mirësi, mëshirë, hyrje në Xhenet dhe falje të gjynaheve.

42 - Po kështu edhe mbështetja (et-Teuekkul) është adhurim, dhe ajo është: t’ia besosh çështjen Allahut dhe t’i mbështetesh Atij për të gjitha çështjet, si dhe duke bërë shkaqet. Pra, i mbështetesh Allahut për t’u ruajtur nga e keqja, për të qenë i sigurt nga fitnet, për të arritur furnizimin, për të hyrë në Xhenet dhe për të shpëtuar nga Zjarri, duke bërë shkaqet e ligjëruara. Ka thënë i Lartësuari: “Dhe Allahut mbështetjuni nëse jeni besimtarë.” Dhe ka thënë i Lartësuari: “Dhe kush i mbështetet Allahut, Ai i mjafton atij.”

43 - Po kështu edhe shpresa “er-Rragbeh”, frika e tmerrëshme “er-Rrahbeh” dhe frikërespekti “el-Khashijeh” nga Allahu, që të gjitha këto janë adhurim. Ka thënë i Lartësuari për disa pejgamberë të devotshëm: “Me të vërtetë, ata nxitonin për vepra të mira dhe Na luteshin, me shpresë e frikë dhe ishin të përulur ndaj Nesh.” – domethënë kishin frikë, i përuleshin Allahut dhe kishin frikë nga Madhëria e Tij, domethënë i ulnin poshtë vetet e tyre.

44 - Po kështu edhe kthimit (el-Inabeh) është adhurim. Ka thënë i Lartësuari: “Kthehuni tek Zoti juaj dhe nënshtrojuni Atij...” Kuptimi i “el-Inabeh” është; të kthesh tek Allahu, të pendohesh tek Ai dhe t’i përmbahesh bindjes ndaj Tij, e gjithë kjo është adhurim për Allahun. Njerëzit e kanë detyrë që t’i kthehen Allahut, që të pendohen tek Ai dhe që t’i përmbahen bindjes ndaj Tij.

45 - Po kështu edhe kërkimi i ndihmës (el-Isti’aneh) është adhurim, sikurse ka thënë i Lartësuari: “Ty të vetëm të adhurojmë dhe vetëm prej Teje ndihmë kërkojmë.” Dhe ka ardhur në hadith: “E nëse kërkon ndihmë, kërko vetëm nga Allahu.” Kështu, robi i kërkon ndihmë Allahut dhe thotë: “O Allah më ndihmo të të përkujtoj e të të falenderoj, o Allah më ndihmo të të bindem Ty, o Allah më ndihmo në çdo të mirë”, si dhe për gjëra të tjera. Pra, i kërkon ndihmë Allahut për çdo gjë që të intereson.

46 - Po kështu edhe kërkimi i mbrojtjes (el-Isti’adheh) është adhurim, që robi të kërkojë mbrojtjen e Allahut nga të këqijat dhe t’i mbështetet Atij, sikurse ka thënë i Lartësuari: “Thuaj: Kërkoj mbrojtje nga Zoti i agimit.” Dhe Fjala e Tij: “Thuaj: Kërkoj mbrojtje nga Zoti i njerëzve.” Pra, t’i kërkosh Allahut të të mbrojë nga Shejtani apo nga çdo gjë e dëmshme apo nga çdo armik, kjo është e urdhëruar, siç ka thënë i Lartësuari: “Nëse shejtani përpiqet të të shtyjë drejt së keqes, kërko mbrojtje nga Allahu.” [el-E’araf, 200]

47 - Edhe kërkimi i ndihmës në rast vështirësie (el-Istigatheh) është adhurim, që t’i kërkosh ndihmë Allahut kur je në vështirësi nga armiku ose të kërkosh të bjerë shi i begatë ose të kërkosh ndihmë për të larguar dëmin. Sikurse ka thënë i Lartësuari: “Ju kërkuat ndihmë nga Zoti juaj e Ai ju përgjigj.”

48 - Po kështu edhe kurbani (edh-Dhebh) është adhurim. Ka thënë i Lartësuari: “Thuaj: Në të vërtetë, namazi im, kurbani im” – domethënë therja e bagëtive – “jeta ime dhe vdekja ime, i përkasin vetëm Allahut, Zotit të botëve.”

49 - Po kështu edhe zotimi (en-Nedhr – të marrësh përsipër për të bërë një vepër, të japësh fjalën për të kryer një punë) është adhurim. Ka thënë i Lartësuari: “Ata e zbatojnë zotimin.” Dhe ka thënë i Lartësuari: “Çfarëdo gjëje që të jepni dhe çdo zotim që të bëni, me siguri që Allahu ka dijeni për atë.” [el-Bekarah, 270]

Dhe ka thënë i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Kush është zotuar që t’i bindet Allahut, duhet t’i bindet Atij; dhe kush është zotuar që të mos i bindet Allahut në diçka, duhet që të mos e bëjë atë që është mosbindje ndaj Atij.”

Pra, zotimi është adhurim dhe bindje për Allahun. Nëse njeriu zotohet, atëherë ai e ka detyrë që ta përmbushë atë. Mirëpo zotimi është i urryer sepse në të ka detyrim dhe vështirësim për vetveten. Prandaj ka ndaluar Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) nga zotimi, dhe ka thënë: “Zotimi nuk vjen me mirësi.” Porse, nëse njeriu zotohet për të bërë një vepër që është bindje ndaj Allahut, ai obligohet që ta përmbushë zotimin për shkak të fjalës së të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Kush është zotuar që t’i bindet Allahut, duhet t’i bindet Atij.” Kështu që, zotimi (en-Nedhr) është adhurim, siç është namazi apo agjërimi apo adhurimet e tjera, dhe është obligim përmbushja e tij, siç u tha më përpara.

50 - Ky është parimi i dytë, që është feja Islame. Islami i ka tre grada, të cilat i ka sqaruar i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). E para prej tyre është Islami, i cili është: që adhurimi të bëhet i pastër, i sinqertë vetëm për Allahun, domethënë ai është nënshtrim me adhurim për Allahun, ta veçosh Allahun me adhurim duke përjashtuar çdokënd e çdogjë tjetër nga adhurimi, si dhe të distancohesh nga shirku dhe nga mushrikët (ata që i bëjnë shirk Allahut).

Nëse njeriu e bën të gjithë këtë, atëherë ai ka hyrë në Islam. Domethënë: të nënshtrohesh, të ulësh veten tënde dhe të përulesh për Allahun të vetëm me adhurim, dhe për askënd e asgjë tjetër pos Atij, si dhe të distancohesh nga shirku dhe nga mushrikët. Ka thënë i Lartësuari: “Ai që mohon tagutët dhe beson Allahun është kapur në lidhjen më të fortë...” [el-Bekarah, 256] Domethënia e mohimit të tagutëve është: të distancohesh nga shirku dhe nga mushrikët, t’i refuzosh ato dhe të besosh se ato janë të pavlera. Pastaj vjen grada e Imanit dhe grada e Ihsanit. Të gjitha këto hyjnë tek feja Islame, feja të cilën e ligjëroi Allahu për robërit e Tij dhe me të cilën i dërgoi të gjithë të Dërguarit. Grada e Islamit përfshin veprat e dukshme.

51 - Shtyllat e Islamit janë pesë: Dëshmia La ilahe il-lAllah, Muhammedur Rasul-lullah; falja e namazit; dhënia e zekatit; agjërimi i Ramadanit; dhe haxhi në Shtëpinë e Shenjtë për atë që ka mundësi. Sikurse është vërtetuar nga Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) se ai ka thënë: “Islami është ndërtuar mbi pesë: dëshmia La ilahe il-lAllah; falja e namazit; dhënia e zekatit; agjërimi i Ramadanit; dhe haxhi në Shtëpinë e Shenjtë.” Shtylla e parë e Islamit është dëshmia La ilahe il-lAllah dhe me të robi hyn në Islam, duke dëshmuar “La ilahe il-lAllah”, domethënë: duke dëshmuar se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë pos Allahut. Dhe kjo dëshmi përmban një mohim dhe një pohim. Tek pjesa “La ilahe” ka mohim, kurse tek pjesa “il-lAllah” ka pohim. Ka thënë i Lartësuari: “Ty të vetëm të adhurojmë dhe vetëm prej Teje ndihmë kërkojmë.” Dhe ka thënë i Lartësuari: “Dhe ata nuk u urdhëruan përveç se që ta adhuronin Allahun me sinqeritet duke ia dedikuar Fenë vetëm Atij.” Dhe ka thënë i Lartësuari: “Kjo është kështu, sepse Allahu është e Vërteta (i vetmi që meriton të adhurohet), kurse gjithçka që adhurohet përveç Tij, është e pavërteta.” [el-Haxh, 62]

Ama, që kjo dëshmi të thuhet pa punuar me të, ajo s’të bën dobi. Si për shembull: të thuhet “La ilahe il-lAllah” dhe të mos veçohet Allahu me adhurim, në këtë rast thënia e dëshmisë nuk ka dobi. Njësoj si munafikët, ngase ata e thonin dëshminë porse nuk e besonin atë, prandaj ata janë në shkallën më të fundit të Zjarrit të Xhehenemit. Pra, ai që thotë “La ilahe il-lAllah” dhe adhuron varret dhe idhujt, atij nuk i bën dobi thënia e dëshmisë, porse thënia e saj është e pavlerë.

Ndërsa për dëshminë e dytë, që është “Muhamedur Rasulullah”, argumenti i saj është Fjala e të Lartësuarit: “Tashmë ju ka ardhur një i Dërguar nga gjiri juaj.” - domethënë: ju e njihni Muhamedin (‘alejhis-salatu ues-selam), sepse ai është nga gjiri juaj dhe ai është nga fiset tuaja më fisnike, nga fisi Beni Hashim. “Atij i vjen rëndë për hallet tuaja” – domethënë: ai rëndohet nga ato gjëra që ju rëndojnë juve. “jua dëshiron të mirën me gjithë zemër dhe përpiqet që ju të shkoni rrugës së drejtë” – domethënë: përpiqet t’ju udhëzojë e t’ju shpëtojë nga Zjarri i Xhehenemit. Dhe ka thënë i Lartësuari: “Muhamedi është i Dërguari i Allahut.” Dhe pas kësaj dëshmie, robi e ka detyrë që t’i bindet të Dërguarit në urdhërat e tij, t’i besojë lajmet që ka sjellë ai dhe të qëndrojë larg nga gjërat që ai i ka ndaluar dhe i ka qortuar, si dhe ta adhurojë Allahu veçse sipas mënyrës që ka përshkruar ai. Pra, këto katër çështje janë të domosdoshme:

E para: t’i bindesh atij në urdhërat e tij, siç është namazi, zekati etj.

E dyta: të besosh lajmet që solli ai rreth Ahiretit, Xhenetit, Xhehenemit etj.

E treta: të largohesh nga ato që ka ndaluar dhe ka qortuar ai, siç është zinaja, kamata dhe të gjitha ato gjëra që i ka ndaluar Allahu dhe i Dërguari i Tij.

E katërta: që ta adhurosh Allahun veçse sipas mënyrës që ka përshkruar ai, si dhe të mos shpikësh në fe gjëra të cilat nuk i ka ligjëruar Allahu, për shkak se Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush bën një vepër të cilën ne nuk e kemi urdhëruar, ajo është e refuzuar.” Kurse në një transmetim tjetër ka ardhur: “Kush shpik në këtë çështjen tonë diçka që nuk është prej saj, ajo është e refuzuar.” Domethënë ajo hidhet poshtë.

52 - Argumenti për namazin, zekatin dhe shpjegimin e Teuhidit është Fjala e të Lartësuarit: “Dhe ata nuk u urdhëruan përveç se që ta adhuronin Allahun me sinqeritet duke ia dedikuar Fenë vetëm Atij, të jenë Hunefa (në fenë e Ibrahimit), si dhe të falin namazin e të japin zekatin. Kjo është feja e drejtë.” Dhe ka thënë i Lartësuari: “Megjithatë, nëse ata pendohen, falin namazin dhe japin zekatin, atëherë janë vëllezërit tuaj në fe.” [et-Teubeh, 11] Dhe ka thënë i Lartësuari: “Por, nëse pendohen, falin namazin dhe japin zekatin, atëherë i lini të qetë.” [et-Teubeh, 5]

53 - Argumenti për agjërimin është Fjala e të Lartësuarit: “O besimtarë. Ju është urdhëruar agjërimi, ashtu si u ishte urdhëruar atyre para jush.” [el-Bekarah, 183] – e deri tek Fjala e Tij: “Muaji i Ramadanit...” [el-Bekarah, 183-185] Domethënë që agjërimi është obligim për ju çdo vit, në muajin e Ramadanit.

54 - Argumenti për haxhin është Fjala e të Lartësuarit: “Dhe për Allahun është vizita (për haxh) e Shtëpisë së Shenjtë, e cila është detyrë për çdo njeri që ka mundësi ta përballojë rrugën. E kush nuk beson, Allahu nuk ka nevojë për askënd.” [Aali-Imran, 97] Dhe haxhi është detyrë që të kryhet një herë në jetë, për shkak të fjalës së të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Haxhi është vetëm një herë; kush shton mbi këtë e ka haxh vullnetar.”

55 - E përmendëm më herët shpjegimin për këtë faqe dhe për faqen që vijon mbas kësaj.

56 - Imani është ai që lidhet me zemrën, siç është pohimi i ekzistencës së Allahut, pohimi që Ai është Zoti i të gjitha botëve, se Ai e meriton adhurimin, të pohosh ekzistencën e Melaikeve, Librave, të Dërguarve, ringjalljen mbas vdekjes, Xhenetin dhe Xhehenemin, Kaderin, si dhe të mirën e të keqen që vjen me të. Të gjitha këto lidhen me zemrën dhe këto janë baza themelore të domosdoshme, dhe s’ka Islam pa Iman dhe s’ka Iman pa Islam. Kështu që, duhet patjetër që të jenë të dyja këto, duhet patjetër që të jetë Islami i gjymtyrëve, duhet patjetër që të jetë Islami i zemrës me Imanin e tyre. Prandaj Allahu i ka vendosur bashkë të dyja këto çështje në Librin e Tij madhështor, e po kështu edhe i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i ka përmendur ato të dyja së bashku.

Islami është nënshtrimi i shfaqur me bindjen për Allahun dhe braktisjen e mos-bindjes ndaj Tij, kurse Imani përfshin veprat e fshehta të cilat lidhen me zemrën dhe pohimin e saj. Islami përdoret edhe me kuptimin e Imanit dhe Imani përdoret edhe me kuptimin e Islamit. Nëse përmendet Imani, ai i përfshin të gjitha, e nëse përmendet Islami, edhe ai i përfshin të gjitha. Ka thënë i Lartësuari: “Me të vërtetë Feja e pranuar tek Allahu është Islami.” [Aali-Imran, 19] Pra, ai përfshin atë që lidhet me të fshehtën dhe atë që lidhet me të shfaqurën. E po kështu është edhe Imani: nëse përmendet, ai i përfshin të gjitha, për shkak të fjalës së Pejgamberit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) në hadithin e saktë: “Imani është shtatëdhjetë e disa degë. Më e larta prej tyre është fjala “La ilahe il-lAllah”, kurse më e ulta është largimi i pengesës nga rruga.” Pra, Imani këtu i përfshin të gjitha, përfshin shtyllat e Islamit, përfshin veprat e shfaqura, ashtu siç përfshin ato të fshehtat dhe siç përfshin edhe Ihsanin.

57 - Kurse Ihsani është përsosja e adhurimit haptazi dhe fshehurazi. Ihsani është që ta adhurosh Allahun sikur ti po e shikon Atë, por edhe pse ti nuk e shikon Atë, Ai të shikon ty. Dhe kush e adhuron Allahun me këtë ndjenjë ka arritur gradën e Ihsanit dhe tek ai është tubuar e gjithë mirësia. Sikurse ka thënë i Lartësuari: “Vërtet, Allahu është me ata që e kanë frikë dhe që janë muhsinun (punëmirë).” Dhe ka thënë Allahu ‘Azze ue Xhe-le: “Vërtet, Mëshira e Allahut është afër muhsinunëve (punëmirëve).” [el-E’araf, 56] Dhe ajetet me këtë kuptim janë të shumta.

58 - Dhe ky është parimi i tretë, që është: njohja e Pejgamberit tonë, Muhamedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Pra, njeriu e ka obligim që të njohë Pejgamberin e tij, të cilin ia dërgoi Allahu; dhe ai e përcolli Mesazhin, ia sqaroi atij ligjet që ia ka urdhëruar Allahu dhe ia bëri të qartë adhurimin për të cilin na krijoi Allahu.

59 - Ky Pejgamber është Muhamedi (‘alejhis-salatu ues-selam), Vula e Pejgamberëve dhe i Dërguari i Allahut për këtë Umet, për xhindët dhe për njerëzit. Atë e dërgoi Allahu për të gjithë njerëzimin. Ka thënë i Lartësuari: “Thuaj (o Muhamed): O ju njerëz, me të vërtetë unë jam i Dërguari i Allahut për të gjithë ju.” [el-E’araf, 158] Dhe ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë: “Ne të kemi dërguar ty (o Muhamed) vetëm si përgëzues dhe paralajmërues për të gjithë njerëzimin.” [Sebe`e, 28] Pra, emri i tij është Muhamed, është gjithashtu Ahmed, është gjithashtu el-Hashir dhe el-Mukfij, ngase ai është Vula e Pejgamberëve, ai është Pejgamberi i pendimit, është Pejgamberi i mëshirës dhe i luftës. Të gjitha këto janë emrat e tij (‘alejhis-salatu ues-selam), mirëpo emri i tij më i famshëm, më i mirë e më i lartë është Muhamed, me të cilin e ka quajtur familja e tij dhe që ka ardhur në Kur'an. Ka thënë i Lartësuari:

“Muhamedi është i Dërguari i Allahut...” [el-Fet`h, 6] I tillë është edhe emri tjetër i tij, Ahmed, sikurse ka përgëzuar ‘Ijsa (‘alejhis-selam) për ardhjen e tij: “...dhe për t’ju sjellë lajmin e gëzueshëm për një të dërguar, emri i të cilit është Ahmed.” [es-Saff, 6] Pra, ai është Muhamedi, emri i babait të tij është ‘Abdullah, emri i i gjyshit të tij është ‘Abdul-Muttalib, dhe kjo është nofka e tij sepse emri i tij i vërtetë është Shejbeh, kurse emri i babait të gjyshit të tij është Hashim, dhe ai është një prej fisnikëve të Kurejshëve, sikurse ‘Abdul-Muttalibi. Hashimi është prej Kurejshëve, dhe ata janë një fis i madh dhe më të mirët nga të gjithë Arabët. Kurse Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) është më i dalluari nga Benij Hashim, kurse Benij Hashim janë më të mirët nga Kurejshët. Emri i Kurejshit është Fehr Ibn Malik, dhe është thënë gjithashtu se Kurejshi është en-Nadr Ibn Kinaneh, gjyshi i Fehr Ibn Malik. Kurejshi është nga Arabët e arabizuar, ata të cilëve iu mësua gjuha me gjuhën Arabe dhe kështu gjuha e tyre u bë Arabishtja e kulluar. Ata janë më Arabë sesa Kahtanët, prandaj thuhet se ata janë Arabët me prejardhje të pastër arabe dhe Arabët e arabizuar. Dhe Kurejshët janë pasardhësit e Isma’il Ibn Ibrahim el-Khaliil.

60 - Dhe ky është pejgamberi i madh, Muhamedi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), i cili u bë pejgamber me suren “Ikra.” Ajeti i parë që i zbriti atij ishte: “Lexo me emrin e Zotit tënd, i Cili krijoi (gjithçka).” [el-Alak, 1] dhe me këtë ai u bë pejgamber, atëherë kur i erdhi Xhibrili teksa ai po rrinte në shpellë, në shpellën Hira`, dhe i lexoi këtë sure.

61 - Ai vazhdoi kështu për dhjetë vjet, duke thirrur në Teuhid e duke paralajmëruar kundër shirkut, duke urdhëruar që të braktiset adhurimi për të tjerët në vend të Allahut të Përsosur nga çdo e metë, që të braktiset adhurimi i idhujve dhe i qenieve njerëzore, si dhe që të veçohet Allahu me adhurim, duke ia kushtuar vetëm Atij lutjet, zotimet, kurbanet dhe të gjitha llojet e tjera të adhurimit.

62 - “Dhe kur u vendos në Medine, ai u urdhërua me pjesën tjetër të ligjeve Islame” – siç ishte zekati, agjërimi i Ramadanit, haxhi në Shtëpinë e Shenjtë, xhihadi, urdhërimi i të mirës dhe ndalimi i të keqes, ngaqë Medina u bë toka e Islamit dhe ajo është kryeqyteti i pari i Muslimanëve. Prandaj ata u urdhëruan me këto gjëra, sepse ata kishin mundësi që të urdhëronin të mirën dhe të ndalonin të keqen. Dhe është prej mëshirës së Allahut ‘Azze ue Xhel-le që i vonoi këto obligime derisa ai emigroi në Medine. Fillimisht, zekati u ligjërua në Mekkeh, siç ka thënë i Lartësuari në suren el-En’am, e cila është sure e shpallur në Mekkeh: “...dhe jepni atë që është detyrë në ditën e vjeljes së tyre.” [el-En’am, 141] Mirëpo përcaktimi i masave dhe vlerave monetare, detajeve dhe dispozitave të zekatit, të gjitha këto erdhën në Medine.

- Po kështu edhe agjërimi i Ramadanit; ai u ligjërua në vitin e dytë të Hixhretit.

- Po kështu edhe haxhi, i cili u ligjërua në vitin e nëntë ose të dhjetë të Hixhretit dhe Allahu zbriti për të ajetin: “Dhe për Allahun është vizita (për haxh) e Shtëpisë së Shenjtë, e cila është detyrë për çdo njeri që ka mundësi ta përballojë rrugën.” - në suren Aali-Imran, e cila ka zbritur në Medine.

- Po kështu edhe xhihadi, i cili u urdhërua në Medine. Në fillim u urdhërua që të bëhej xhihad kundër atyre që i luftonin dhe të mos sulmonin ata që nuk i sulmonin. Pastaj u urdhërua që të fillonin luftën kundër atyre dhe që të bënin xhihad kundër qafirave edhe nëse ata nuk e fillonin luftën. Kështu, fillimisht Muslimanët i thërrisnin dhe i udhëzonin ata për tek Allahu dhe ata ose do të pranonin ose përndryshe do të luftoheshin derisa t’i përgjigjeshin hakut, me përjashtim të Ithtarëve të Librit (Çifutët dhe të Krishterët), sepse atyre u pranohej pagesa e taksës (xhizja) për të jetuar në tokat e Muslimanëve. Pastaj Allahu ligjëroi për Mexhusët të njëjtin ligj, ose të pranonin Islamin ose të paguanin xhizjen. Kurse pjesa tjetër e qafirave ose të pranojnë Islamin ose do të përballen me shpatën, në varësi të fuqisë së Muslimanëve.

63 - Pasi që Allahu e përsosi fenë nëpër tij, Ai e mori atë nga kjo dynja, dhjetë vjet mbas Hixhretit. Ka thënë Allahu i Lartësuar: “Sot jua përsosa fenë tuaj, e plotësova dhuntinë Time ndaj jush dhe zgjodha që Islami të jetë feja juaj.” Dhe ka thënë Allahu Xhel-le ue ‘Alaa: “Sigurisht që ti (o Muhamed) do të vdesësh një ditë e, sigurisht që edhe ata do të vdesin. Pastaj, në Ditën e Gjykimit, ju do të grindeni para Zotit tuaj.” [ez-Zumer, 30-31]

64 - “Njerëzit nëse vdesin, do të ringjallen” – sikurse ka thënë i Lartësuari: “Allahu ju ka krijuar nga toka, ashtu si bimët, pastaj ju kthen tek ajo dhe prej saj sërish do t’ju nxjerrë.” Dhe ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë: “Mohuesit kujtojnë se nuk do të ringjallen kurrsesi. Thuaju: “Po, për Zotin tim, me siguri që do të ringjalleni e pastaj do të njoftoheni për atë ç’keni bërë.” Dhe kjo është e lehtë për Allahun.” Dhe ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë: “Allahut i përket gjithçka që gjendet në qiej dhe në Tokë, për t’i dënuar ata që bëjnë keq, sipas veprave të veta e, për t’i shpërblyer ata që bëjnë mirë, me shpërblimin më të mirë.”

Pra, ata do të merren në llogari dhe do të marrin shpërblimin e tyre Ditën e Kijametit. Atyre do t’u jepen librat e tyre (me veprat që kanë punuar) në të djathtën apo në të majtën e tyre. Ai që është i lumtur do t’i jepet libri nga e djathta e tij, kurse fatkeqit do t’i jepet libri nga e majta e tij. Të lumturit do t’i rëndojnë më shumë veprat e mira në peshore, ndërsa veprat e mira të fatkeqit do të jenë të lehta në peshore. Kurse gjynahqarët janë në rrezik. Ka të ngjarë që veprat e mira në peshoren e tyre të rëndohen nga teubeja (pendimi) apo nga falja e Allahut apo nga sevapet.

Dhe ka të ngjarë që veprat e mira në peshoren e tyre të jenë të lehta dhe kështu ata do të jenë prej banorëve të Zjarrit dhe do të dënohen atje aq sa të dojë Allahu. Pastaj Allahu do t’i nxjerrë për shkak se ata kanë vdekur në Islam. Kështu që, detyra e çdokujt që e ka detyrë zbatimin e urdhërave të Sheriatit, qoftë xhind apo njeri, është që ruhet nga veprat e këqija, të mos heqë dorë nga teubeja dhe t’i përmbahet Islamit, ngase ai nuk e di se kur do t’i dalë shpirti. Prandaj Muslimani duhet të jetë sa më i zellshëm dhe i vendosur dhe të luftojë me veten e tij që t’i përmbahet hakut dhe të pendohet vazhdimisht me pendim të sinqertë nga të gjitha gjynahet, në mënyrë që, nëse i vjen çasti që të ndahet nga kjo jetë, ai do të jetë duke bërë vepra të mira dhe duke iu përmbajtur Islamit. Kështu, ai do të fitojë lumturinë dhe shpëtimin në Ditën e Kijametit.

65 - I Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) erdhi për të gjithë njerëzimin, për xhindët dhe për njerëzit, sikurse ka thënë i Lartësuari: “Thuaj (o Muhamed): O ju njerëz, me të vërtetë unë jam i Dërguari i Allahut për të gjithë ju.” [el-E’araf, 158]

Dhe ka thënë i Lartësuari: “Ne të kemi dërguar ty (o Muhamed) vetëm si përgëzues dhe paralajmërues për të gjithë njerëzimin.” [Sebe`e, 28] Dhe ai është Vula e Pejgamberëve dhe mbas tij nuk ka pejgamber tjetër. Kështu pra, të gjithë të Dërguarit erdhën tek popujt e tyre si përgëzues e paralajmërues, që nga i pari i tyre e deri tek i fundit.

Dhe i dërguari i parë ishte Nuhu, të cilin e dërgoi Allahu atëherë kur u shfaq shirku tek populli i tij. Përpara tij ka qenë Ademi, i cili ishte pejgamber, i dërguar dhe i ngarkuar me detyra, e dërgoi Allahu tek pasardhësit e tij që ata ta adhuronin Allahun me sheriatin që ua solli babai i tyre, Ademi (‘alejhis-salatu ues-selam). Ata vazhduan të jenë në Islam dhe t’i përmban ligjeve të tij derisa u shfaq shirku tek populli i Nuhut. Dhe kur u shfaq shirku tek populli i Nuhut, Allahu u dërgoi atyre Nuhun (‘alejhis-salatu ues-selam), dhe ai është i dërguari i parë për banorët e Tokës, mbas shfaqjes së shirkut. Dhe çdo populli Allahu i çoi të dërguar. Popullit të Adit Allahu i çoi Hudin, pastaj Allahu çoi Salihun tek populli i Themudit, pastaj çoi Ibrahimin, Lutin dhe Shuajbin në një kohë të afërt me njëri-tjetrin, pastaj erdhën me radhë të dërguarit e tjerë. Midis tyre është Musai, Haruni, ‘Ijsa, Ejubi, Daudi, Sulejmani, e pastaj vargu i tyre u vulos me Muhamedin (’alejhis-salatu ues-selam).

66 - Pastaj vargu i të Dërguarve u vulos me Muhamedin (‘alejhis-salatu ues-selam), dhe ai është vula e tyre, i fundit i tyre dhe më i miri prej tyre (‘alejhis-salatu ues-selam). Ka thënë Allahu Xhel-le ue ‘Alaa: “Të dërguar që janë përgëzues dhe paralajmërues, në mënyrë që njerëzit të mos kenë ndonjë justifikim ndaj Allahut, pas ardhjes së të dërguarve.” Dhe Fjala e Tij: “përgëzues” – domethënë: i përgëzojnë me Xhenet ata që u binden atyre (d.m.th. të Dërguarve). “dhe paralajmërues” – domethënë: i paralajmërojnë njerëzit nga të bërit shirk Allahut, i paralajmërojnë nga Zjarri dhe dënimi i dhembshëm, nëse ata kundërshtojnë urdhërin e Allahut. Po kështu edhe Muhamedi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), të cilin Allahu e dërgoi si përgëzues dhe paralajmërues, sikurse ka thënë i Lartësuari: “Ne të kemi dërguar ty si dëshmitar, si përgëzues dhe paralajmërues, si thirrës, që i fton njerëzit në rrugën e Allahut me urdhrin e Tij dhe si pishtar ndriçues.” [el-Ahzab, 45-46]

Dhe ka thënë i Lartësuari: “Muhamedi nuk është babai i askujt prej burrave tuaj, por është i Dërguari i Allahut dhe Vula e Pejgamberëve.” [el-Ahzab, 40] Kështu që, detyra e të gjithë popujve është që ta pasojnë të Dërguarin e tyre.

Pra, çdo popull e ka detyrë që të pasojë të Dërguarin e tij, që t’i nënshtrohet udhëzimit me të cilin erdhi ai. E me të vërtetë Allahu u ka premtuar atyre lumturinë në dynja e në Ahiret nëse u binden të Dërguarit të tyre, porse shumica e njerëzve nuk iu bindën të Dërguarit të tyre dhe e kundërshtuan udhëzimin që u sollën të Dërguarit. Ka thënë i Lartësuari: “Shumica e njerëzve, sado që të mundohesh ti, nuk janë besimtarë.” [Jusuf, 103] Dhe ka thënë i Lartësuari: “E nëse i bindesh shumicës së njerëzve që janë në tokë, ata do të të devijojnë ty nga Rruga e Allahut.” [el-En’am, 116] Dhe ka thënë i Lartësuari: “Dhe pak nga robërit e Mi janë mirënjohës.” [Sebe`e, 13] Dhe ka thënë i Lartësuari: “Me të vërtetë, hamendja e Iblisit për ata u vërtetua; ata shkuan pas tij, përveç një grupi besimtarësh të vërtetë.” [Sebe`e, 20]

67 - Dhe çdo i dërguar e thërriti popullin e tij në Teuhidin e Allahut, në bindjen ndaj Tij, që të heqin dorë nga të bërit shirk Atij dhe nga mosbindja ndaj urdhërave të Tij. Ka thënë i Lartësuari: “Me të vërtetë Ne kemi çuar tek çdo popull të dërguar (që t’u thonin): Adhuroni Allahun dhe largohuni nga Tagutët.” “Adhuroni Allahun” – domethënë: bindjuni Atij dhe veçojeni Atë, përmbajuni fesë së Tij dhe qëndroni larg Tagutëve.

68 - Taguti është çdokush që adhurohet në vend të Allahut dhe është i kënaqur që adhurohet, si dhe çdokush që nuk gjykon me ligjet që ka zbritur Allahut dhe bën thirrje që të mos gjykohet me to.

Gjithashtu, Taguti është ai që i kalon kufijtë ose me shirkun e tij ose me kufrin e tij ose me thirrjen e tij për shirk e kufër. Taguti më i keq dhe koka e të gjithë tagutëve është Iblisi, mallkimi i Allahut qoftë mbi të, e mbas tij vjen çdokush që thërret që të adhurohet në vend të Allahut dhe është i kënaqur që adhurohet në vend të Allahut, siç është Faraoni dhe Nemrudi; ose ai që pretendon se ka dije rreth Gajbit, siç janë fallxhorët, falltorët dhe magjistarët në Xhahilijet, përpara Islamit. Gjithashtu, është edhe ai që me vullnetin e tij gjykon me ligje të cilat nuk i ka zbritur Allahu.

Pra, ata janë kokat e tagutëve. Dhe çdokush që kalon kufirin dhe del nga bindja e Allahut quhet tagut. Ka thënë i Lartësuari: “S’ka detyrim në fe, sepse tashmë është dalluar e drejta nga e shtrembura.” “E drejta” është Islami dhe ajo me të cilën erdhi Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Kurse “e shtrembura” është kufri, mohimi i Allahut, si dhe devijimi. Ka thënë i Lartësuari: “S’ka detyrim në fe, sepse tashmë është dalluar e drejta nga e shtrembura. Ai që mohon tagutët dhe beson Allahun është kapur në lidhjen më të fortë e cila nuk këputet kurrë. Dhe Allahu është Gjithëdëgjues dhe i Gjithëdijshëm.”

- “mohon tagutin” - domethënë: distancohet nga taguti dhe beson se ai është i pavlerë, i kotë, si dhe distancohet nga shirku.

- “dhe beson Allahun” - domethënë: të besojë se Allahu është i Adhuruari i tij i vërtetë dhe me hak, si dhe të besojë në Sheriatin e tij, të besojë Muhamedin (‘alejhis-salatu ues-selam) dhe t’i nënshtrohet këtij besimi. Ky është besimtari.

- “është kapur” – domethënë: është mbajtur fort.

- “në lidhjen më të fortë” – që është: La ilahe il-lAllah, fjala e Teuhidit.

Domethënë, ai është kapur fort në lidhjen e cila nuk këputet kurrë.

Madje, kush kapet fort në të me vërtetësi dhe i qëndron besnik asaj, ai ka arritur Xhenetin dhe lavdinë, ngase kjo lidhje ka të drejtat e saj, të cilat janë: Teuhidi i Allahut, bindja ndaj Tij dhe pasimi i Sheriatit të Tij.

Kurse Muhamedi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) është Vula e Pejgamberëve dhe e të Dërguarve, dhe ai është i Dërguari i Allahut për të gjithë banorët e tokës, xhindë dhe njerëz. Kështu që, është obligim për të gjithë ata që t’i binden atij dhe ta ndjekin Sheriatin e tij, dhe nuk i lejohet askujt që të dalë nga Sheriati i tij. Kurse të gjitha sheriatet e mëparëshme janë shfuqizuar nga Sheriati i Muhamedit (‘alejhis-salatu ues-selam), sikurse ka thënë i Lartësuari: “Thuaj (o Muhamed): “O njerëz, unë jam i Dërguari i Allahut për të gjithë ju.” [el-E’araf, 158] Dhe ka thënë i Lartësuari përpara këtij ajeti: “Prandaj, ata që do ta besojnë, nderojnë dhe përkrahin atë, duke ndjekur dritën që është zbritur me të, pikërisht ata janë të fituarit.” [el-E’araf, 157]

Dhe ka thënë i Dërguari (‘alejhis-salatu ues-selam) në hadithin e saktë: “Betohem në Atë, në Dorën e të Cilit është shpirti im, çdokush nga ky Umet që dëgjon për mua, si dhe çdo Çifut e i Krishter, pastaj vdes pa besuar në shpalljen me të cilën u dërgova unë, ai do të jetë prej banorëve të Zjarrit.” (E ka transmetuar Muslimi në Sahihun e tij)

Ajetet dhe hadithet rreth kësaj çështjeje janë të shumta. Dijetarët, Allahu pastë mëshirë për ata, janë pajtuar të gjithë njëzëri se nuk i lejohet askujt nga ky Umet që të dalë nga Sheriati i Muhamedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), dhe se kush beson se lejohet të dalësh nga Sheriati i tij, ai është kafir (mosbesimtar) me kufër të madh që të nxjerr nga feja.

Allahu na dhëntë mirëqënie e na ruajt.

69 - Kurse në hadith ka ardhur: “Koka e çështjes është Islami, shtylla e saj është namazi kurse kulmi i saj është xhihadi në Rrugë të Allahut.” Pra, detyra e të gjithë xhindëve dhe njerëzve është që ta veçojnë Allahun dhe ta adhurojnë Atë të vetëm e asgjë tjetër pos Tij, të mohojnë tagutin dhe ta refuzojnë adhurimin e tij, të kapen fort mbas Teuhidit, të ndjekin Sheriatin e Allahut Subhanehu ue Te’ala dhe t’i madhërojnë urdhëresat dhe ndalesat e Tij.

- “Koka e çështjes” domethënë, koka e fesë është Islami, domethënë është dëshmia “La ilahe il-lAllah, Muhammedur Rasul-lullah.” Dhe kush i përmbahet kësaj dëshmie hyn në Islam.

- “shtylla e saj është namazi” dhe ai është shtylla e dytë dhe është shtylla më e madhe mbas dy dëshmive. Mbas namazit vjen zekati, agjërimi, haxhi dhe pjesa tjetër e urdhërave të Allahut.

- “dhe kulmi i saj është xhihadi në Rrugë të Allahut” sepse me të ruhet dhe mbrohet feja, me të thirren njerëzit në fenë e Allahut dhe detyrohen që të kapen pas të vërtetës.

Prandaj ai është kulmi i Islamit, ngaqë ai përmban mbrojtjen e fesë dhe thirrjen në të vërtetën.

Dhe Allahu e di më së miri.

Lavdërimet dhe bekimet e Allahut qofshin mbi Muhamedin, si dhe mbi Familjen e tij dhe Shokët e tij.

Katër Rregullat e Shirkut.

 

Katër Rregullat e Shirkut nga Shejkhul-Islam, Imami dhe Muxhedidi, Muhamed Ibn Abdul-Uehab (RahimehUllah)

me shpjegim të Shejkh Salih Ibn Feuzan Ibn Abdullah Ali-Feuzan (hafidhahUllah)

Përktheu: Alban Malaj

Kontrolloi: Emin Ago

Burimi: SalafiPublications.com

 

Pjesa e Parë: Hyrje.

 

Thotë Shejkh Salih el-Feuzan:

Të gjitha falënderimet janë vetëm për Allahun, salati dhe selami i Allahut qoftë mbi Profetin tonë Muhamed, familjen dhe shokët e tij.

E më pas:

Ky është shpjegimi i librit “el-Kaua’idul-Erba” (Katër Parimet), shkruar nga Shejkhul-Islam, Muxhedidi, Muhamed Ibn Abdul-Uehab, Allahu pastë mëshirë për të. Për faktin se nuk kam gjetur ndonjë shpjegim për këtë libër, vendosa ta shkruaj një të tillë me aq sa e kam kapacitetin dhe aftësinë. Allahu më faltë për ndonjë mangësi në të.

Teksti:

“Me Emrin e Allahut, të Gjithëmëshirëshmit, Mëshirëplotit Unë i lutem Allahut, më Bujarit, Zotit të Arshit, që t’ju ruajë në këtë botë dhe në botën Tjetër, dhe t’ju bekojë kudo që ndodheni dhe t’ju bëjë prej atyre që janë mirënjohës kur u jepet, të duruar kur sprovohen, dhe prej atyre që kërkojnë falje kur bëjnë gjynah, sepse vërtet këto janë tri shenjat e lumturisë.”

Shpjegimi:

Ky është libri “el-Kaua’idul-Erba” (Katër Parimet), të cilin e ka shkruar Shejkhul-Islam Muhamed Ibn Abdul- Uehab, Allahu pastë mëshirë ndaj tij. Kjo është një broshurë e shkurtër dhe vjen menjëherë pas librit “Tri Parimet Themelore”, nga aspekti i domosdoshmërisë që ka kjo broshurë për t’u përvetësuar nga nxënësit e dijes.

Kauaid (parimet) është shumësi i fjalës Kaideh (parim), dhe ky është themeli prej të cilit dalin shumë çështje apo degëzime. Dhe kuptimi i përgjithshëm i këtyre katër parimeve që i ka përmendur Shejkhu, Allahu pastë mëshirë ndaj tij, është dija dhe njohja e teuhijdit dhe shirkut.

Cili është pra parimi i teuhijdit? Dhe cili është parimi i shirkut? Kjo, për shkak se shumë njerëz kanë devijuar tek këto dy çështje. Ata pra kanë devijuar për sa i përket kuptimit të teuhijdit dhe shirkut, ku çdo person i shpjegon ato sipas qejfit të vet.

Megjithatë, ajo çfarë është obligim është që të kthehemi tek Kur’ani dhe Suneti, në mënyrë që ky besim të jetë i saktë dhe i pastër, i nxjerrë nga Libri i Allahut dhe Suneti i Pejgamberit të Tij, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, e veçanërisht tek këto dy çështje të teuhijdit dhe shirkut.

Dhe Shejkhu, Allahu pastë mëshirë ndaj tij, nuk i ka përmendur këto parime nga vetja apo nga mendimet e tija, ashtu siç bëjnë shumë prej atyre që kanë devijuar, por, më saktë, i ka nxjerrë këto parime nga Libri i Allahut dhe Suneti dhe historia e të Dërguarit të Allahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem. Kështu që, kur t’i mësosh e t’i kuptosh këto parime, do të jetë e lehtë pastaj që të fitosh dije dhe njohje mbi teuhijdin, arsyen përse Allahu dërgoi Pejgamberët e Tij dhe përse shpalli Librat e Tij, si dhe dije dhe njohje për shirkun kundër të cilit tërhoqi vëmendjen Allahu dhe shpjegoi rrezikun dhe dëmin e tij në këtë botë dhe në botën Tjetër. Kjo është një çështje shumë e rëndësishme, më saktë, dija rreth tij është më e obligueshëm sesa dija rreth rregullave të namazit, zekatit, dhe formave të tjera të adhurimit dhe asaj çka mbetet nga çështjet e dynjasë. Kjo për arsye se namazi, zekati, haxhi dhe të tjera forma të adhurimit nuk janë të sakta, nëse ato nuk janë ndërtuar mbi themelin e akijdes së saktë, e cila është teuhijdi i pastër e i sinqertë për Allahun ‘Azze ue Xhel.

Dhe ai, Allahu pastë mëshirë ndaj tij, u ka paraprirë këtyre katër parimeve me një prezantim madhështor, i cili përmban një lutje për nxënësit e dijes dhe një tregues për atë çfarë do të thotë ai.

Ai tha: “Unë i lutem Allahut, më Bujarit, Zotit të Arshit, që t’ju ruajë ju në këtë botë dhe në botën Tjetër, dhe t’ju bekojë kudo që ndodheni dhe t’ju bëjë prej atyre që janë mirënjohës kur u jepet, të duruar kur sprovohen, dhe prej atyre që kërkojnë falje kur bëjnë gjynah, sepse vërtet këto janë tri shenjat e lumturisë.”

Ky prezantim madhështor përmban një lutje për çdo nxënës të dijes që është duke mësuar akijden, duke dëshiruar me të të vërtetën dhe shmangien e humbjes nga shirku, sepse me të vërtetë ai ka nevojë që Allahu të jetë ndihmësi i tij në këtë botë dhe në botën Tjetër, në mënyrë që të mos t’u lihet ndonjë shteg fatkeqësive që ta humbasin atë, qoftë në fe apo në dynja. Më i Larti ka thënë:

“Allahu është Ueli (Mbrojtësi, Ruajtësi) i atyre që besojnë. Ai i nxjerr ata nga errësira në dritë. Por, sa për ata që nuk besojnë, Eulija (mbështetës, ndihmues) të tyre janë Tagutët.” [el-Bekare, 257]

Kështu pra, kur të mbron Allahu, atëherë ti do të nxirresh nga errësirat e shirkut, kufrit, përçarjes dhe ateizmit (ilhad) për në dritën e imanit, dijes së dobishme dhe veprave të mira.

“Kjo sepse Allahu është Meula (Zoti, Zotëruesi, Ndihmuesi, Mbrojtësi) i atyre që besojnë, ndërsa mosbesimtarët nuk kanë asnjë meula.” [Muhamed, 11]

Kështu që kur Allahu të ndihmon me mbikëqyrjen e Tij, suksesin dhe udhëzimin e Tij në këtë botë dhe në botën Tjetër, atëherë ti do të arrish lumturinë, pas të cilës nuk do të ketë kurrë mjerim. Në këtë botë, Ai do të të ndihmojë me udhëzim dhe me ecjen mbi menhexhin e sigurt. Dhe, në Botën Tjetër, Ai do të të ndihmojë duke të futur në Xhenetin e tij përjetësisht, pa patur kurrfarë frike, sëmundje, mjerimi, plakje dhe fatkeqësie. Kjo është ndihma e Allahut për robin e tij besimtar, në këtë botë dhe në botën Tjetër.

Thënia e tij “dhe t’ju bekojë kudo që ndodheni”: Kur Allahu të bekon kudo që ti ndodhesh, kjo është arritja më e madhe. Allahu të bekon në jetën tënde, në ushqimin, në dijen, në veprat dhe në pasardhësit e tu. Kudo që je dhe ngado që kthehesh, ti do të shoqërohesh nga bekimet. Kjo është një mirësi e madhe dhe dhuratë nga Allahu, i Vetmi që është i pastër dhe larg prej çfarëdo mangësie.

Thënia e tij “t’ju bëjë prej atyre që janë mirënjohës kur u jepet”: Kjo është e kundërt me atë i cili është mosmirënjohës ndaj dhuratës që i është dhënë dhe e shpërfill atë.

Shumë nga njerëzit, kur u jepet ndonjë dhuratë, janë mosmirënjohës, ata e hedhin poshtë dhe e shpenzojnë atë në mosbindje ndaj Allahut ‘Azze ue Xhel, dhe kështu që kjo bëhet shkak për mjerimin e tyre. Kurse ai që është mirënjohës, Allahu ia shton dhuratën.

“Dhe (kujto) kur Zoti juaj shpalli: Nëse falënderoni (duke pranuar besimin dhe duke mos adhuruar askënd veç Allahut), Unë do t’ju jap akoma më shumë (nga Bekimet e Mia).” [Ibrahim, 7]

Allahu i Plotfuqishëm e i Lartësuar e shton dhuratën dhe mirësinë e Tij ndaj atij që është falënderues. Kështu që, nëse dëshiron që të shtohen dhuratat, atëherë falënderoje Allahun ‘Azze ue Xhel, dhe nëse dëshiron që mirësitë dhe dhuratat të mbarojnë, atëherë bëhu mosmirënjohës.

Thënia e tij “të duruar kur sprovohen”: Allahu i Plotfuqishëm e i Lartësuar i sprovon robërit e Tij me fatkeqësi, me mjerimi, me armiq nga mesi i mosbesimtarëve dhe i hipokritëve. Pra, atyre u lipset durimi, të mos dëshpërohen, të mos e humbasin shpresën nga Mëshira e Allahut, dhe të përforcohen në fenë e tyre dhe të mos lëkunden për shkak të fitneve apo t’u nënshtrohen atyre. Më saktë, atyre u kërkohet që të përforcohen në fenë e tyre dhe të tregohen të durueshëm ndaj vështirësive që hasin gjatë fitneve. Në të kundërt me atë që, kur sprovohet, brengoset, zemërohet dhe dëshpërohet ndaj Mëshirës së Allahut. Kështu që këtij personi i jepen më shumë sprova e fitne.

Ai, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, ka thënë: “Vërtet, kur Allahu e do një popull, Ai i sprovon ata. Kështu, kushdo që është i kënaqur, atëherë ai ka kënaqësi (nga Allahu); kushdo që hidhërohet, ka hidhërimin e Tij.” [Tirmidhi 4/601, Ibn Maxheh 4031, dhe Ahmed 5/428]

Dhe: “Njerëzit që më së shumti janë sprovuar janë profetët, pastaj ata që më së shumti janë si ata, pastaj ata që më së shumti janë si ata.” [Pjesë nga hadithi i transmetuar nga Tirmidhi 4/601,602, Ibn Maxheh 4023, Ahmed 1/172,173, 174, 180, 185, Darimij 2/320, Ibn Hibban në Sahijhun e tij 7/131, dhe Bejhaki 3/372]

Pejgamberët, besnikët (sidikunët), shehidët dhe robërit besimtarë të Allahut janë sprovuar që të gjithë, por ata qenë të duruar. Kurse hipokriti, për të Allahu ka thënë:

“Dhe nga njerëzit është edhe ai, i cili adhuron Allahun si të ishte mu në cak (të dyshimit); nëse i bie e mira, ai kënaqet me të, por nëse e godet ndonjë sprovë, ai kthehet prapë nga vetja e tij (duke u kthyer në mosbesim, pasi e kishte pranuar Islamin), duke i humbur kështu të dyja, edhe jetën e kësaj botë, edhe Jetën e Fundit. Kjo është një humbje e qartë.” [el-Haxh, 11]

Allahu i Lartësuar thotë:

“Kështu janë ditët (të mira dhe jo aq të mira), të cilat ua çojmë njerëzve me radhë.” [Ali-Imran, 140]

Pra robi duhet të jetë i vetëdijshëm se, kur ai sprovohet, kjo nuk është në mënyrë të veçantë vetëm për të. Këto sprova u kanë rënë edhe eulijave të Allahut, prandaj le ta përgatisë ai veten e vet, të tregohet i duruar e të presë ndihmën prej Allahut. Dhe përfundimi final është për ata që i frikësohen Allahut.

Thënia e tij “ata që kërkojnë falje kur bëjnë gjynah”: Kurse ai që bën gjynah dhe nuk kërkon falje, porse vazhdon në gjynah, atëherë ai është një person i mjeruar. Dhe kërkohet strehim tek Allahu. Megjithatë, sa për robin besimtar, ai nxiton që të kërkojë falje, sa herë që bën gjynah.

“Dhe ata të cilët kanë bërë Fahisheh (shkelje të kurorës apo marrëdhënie të tjera të paligjshme) apo që e kanë njollosur veten me gjynah, e kujtojnë Allahun dhe kërkojnë falje për gjynahun e tyre, dhe kush mund t’i falë gjynahet veç Allahut?” [Ali-Imran, 135]

“Allahu pranon vetëm pendimin e atyre që bëjnë gjynah nga padija dhe marrëzia dhe pendohen menjëherë pas kësaj.” [en-Nisa, 17]

Dhe injoranca këtu nuk ka kuptimin e mungesës së dijes, sepse ai që është injorant nuk dënohet. Por, injoranca këtu është e kundërta e të kuptuarit. Pra, kushdo që nuk i bindet Allahut, është injorant, domethënë, i mangët në të kuptuar, në logjikë dhe në njerëzi. Dhe ai mund të jetë i ditur, porse është injorant nga një këndvështrim tjetër, në kuptimin që ai nuk ka të kuptuar dhe qëndrueshmëri ndaj çështjeve.

Thënia e tij “dhe pendohen menjëherë pas kësaj.” [en-Nisa, 17]

Kjo do të thotë se, sa herë që bëjnë gjynah, ata pendohen. Nuk ka njeri që nuk bën gjynah, por, elhamdulilah, të gjitha falënderimet i takojnë vetëm Allahut që i ka hapur dyert e faljes. Pra, është detyrë mbi robin që ta pasojë gjynahun e tij me pendim. Por, nëse ai nuk pendohet apo nuk kërkon falje, atëherë kjo është një shenjë e mjerimit, kështu që ai i humb shpresat nga mëshira e Allahut dhe shejtani i afrohet e i thotë: “Nuk ka falje për ty.”

Tri çështjet e lartpërmendura janë shenjë e lumturisë. Cilitdo që i janë dhënë këto dhurata, ka arritur lumturinë, dhe cilitdo që i janë mohuar ato, krejt apo disa prej tyre, është i mjeruar.

Pjesa e Dytë: Shpjegimi i Hanifijes.

Shejkh Salih el-Feuzan thotë:

Teksti:

Dije, Allahu të udhëzoftë në bindjen ndaj Tij, se Hanifije është feja e Ibrahimit: Ajo është që ti ta adhurosh Allahun duke e bërë fenë të pastër për Të, sikurse Ai thotë:

“Dhe Unë nuk i kam krijuar xhinët dhe njerëzit, përveç që ata të më adhurojnë Mua (të Vetëm).” [edh-Dharijat, 56]

Shpjegimi:

“Dije, Allahu të udhëzoftë në bindjen ndaj Tij”: Kjo është një lutje nga Shejkhu, Allahu pastë mëshirë ndaj tij, dhe është e nevojshme për mësuesin që të lutet për nxënësin e tij. Dhe kuptimi i bindjes ndaj Allahut është bindja ndaj urdhrave të Tij dhe shmangja nga ato që Ai i ka ndaluar.

“Hanifijeh është feja e Ibrahimit”: Allahu ‘Azze ue Xhel, e urdhëroi Profetin e Tij që të ndjekë fenë e Ibrahimit. Ai, më i Larti, ka thënë:

“Ndiqe fenë Hanifeh të Ibrahimit (adhurimi i Allahut të Vetëm) dhe ai nuk ishte prej Mushrikëve.” [en-Nahl, 123]

El-Hanifijeh është feja e el-Hanif, i cili është Ibrahimi. Hanif është ai që e pranon Allahun me zemrën e tij, me veprat e tij dhe me qëllimet e tij, duke i bërë këto të gjitha për Allahun, dhe e refuzon çdo gjë tjetër veç Tij. Dhe Allahu na ka urdhëruar që ta ndjekim fenë e Ibrahimit:

“Dhe Ai nuk ka vënë mbi ju ndonjë mundim në fe; është feja e babait tuaj, Ibrahimit.” [el-Haxh, 78]

Dhe feja e Ibrahimit, el-Hanifije është: “Që ti ta adhurosh Allahun duke e bërë fenë të pastër për Të.” Ai nuk tha vetëm: “Që ti ta adhurosh Allahun” porse ai tha: “duke e bërë fenë të pastër për Të”, që do të thotë se ti po largohesh nga shirku, sepse kur adhurimi është i përzier me shirk, ai bëhet i pavlerë. Dhe nuk konsiderohet si adhurim në qoftë se ai nuk është i pastër nga shirku i madh dhe shirku i vogël. Sikurse Ai, më i Larti, ka thënë:

“Dhe ata nuk u urdhëruan për tjetër, veçse që ta adhuronin Allahun dhe të mos adhuronin tjetër përveç Tij të Vetëm Hunefa.” [el-Bejine, 8]

Hunefa është shumësi i fjalës hanif, ai që është i sinqertë me Allahun ‘Azze ue Xhel. Dhe Allahu i ka urdhëruar të gjitha krijesat me këtë adhurim, sikurse Ai, më i Larti, ka thënë:

“Dhe nuk i kam krijuar xhinët dhe njerëzit përveç që ata të më adhurojnë Mua (të Vetëm).” [edh-Dharijat, 56]

Dhe kuptimi i adhurimit është që ta veçosh vetëm Allahun për adhurim. Pra urtësia që qëndron pas krijimit të krijesave është që ata të adhurojnë Allahun Tebarake ue Te‘ala, duke e bërë fenë të sinqertë për Të. Dhe mes krijesave ka nga ata që binden dhe nga ata që nuk binden. Megjithatë, kjo është urtësia që qëndron pas krijimit. Dhe ai që adhuron të tjerë në vend të Allahut e ka kundërshtuar urtësinë që qëndron pas krijimit të krijesave dhe ka kundërshtuar urdhrin dhe ligjin.

Ibrahimi është babai i atyre profetëve që erdhën pas tij, pra të gjithë ata që erdhën pas tij janë nga pasardhësit e tij. Dhe prandaj Allahu Tebarake ue Te‘ala ka thënë:

“Dhe sollëm në rradhët e pasardhësve të tij Pejgamberinë dhe Librin.” [el-Ankebut, 27]

Të gjithë ata pra janë nga Beni-Israilët, pasardhësit e Ibrahimit, alejhis-selam, përveç Muhamedit, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, i cili është nga pasardhësit e Ismailit, alejhis- selam. Kështu që të gjithë profetët janë fëmijët e Ibrahimit, alejhis-selam, si një nder për të. Dhe Allahu e bëri atë Imam, domethënë e bëri atë një shembull për njerëzit që të ndiqet.

“Ai i tha (atij): Vërtet, Unë po të bëj ty prijës për njerëzimin.” [el-Bekare, 124] Domethënë, një shembull për t’u ndjekur.

“Me të vërtetë që Ibrahimi ishte Umet.” [en-Nahl, 120]

Që do të thotë Imam që merret si shembull për t’u ndjekur, dhe Allahu i urdhëroi të gjitha krijesat që ta adhurojnë vetëm Atë, sikurse Ai, më i Larti, ka thënë:

“Dhe nuk i kam krijuar xhinët dhe njerëzit, përveç që ata të më adhurojnë Mua (të Vetëm).” [edh-Dharijat, 56]

Ibrahimi, pra, e thirri popullin e tij në adhurimin e Allahut Tebarake ue Te‘ala, sikurse vepruan dhe profetët e tjerë. Të gjithë profetët i thirrën njerëzit që ta adhurojnë Allahun dhe ta braktisin adhurimin e të tjerëve veç Tij, sikurse Ai, më i Larti, ka thënë:

“Dhe me të vërtetë që ne kemi dërguar tek çdo Umet (popull) Pejgamberë (duke u shpallur): Adhuroni vetëm Allahun dhe largohuni Tagutit (krejt ç’ka adhurohet në vend të Allahut).” [en-Nahl, 36]

Kurse për ligjet dhe gjykimet, ato janë urdhëresat dhe ndalesat, të lejuarat dhe të ndaluarat, dhe ato ndryshojnë nga njëri popull tek tjetri sipas kërkesave të tyre. Allah e ligjëron një sheriat dhe më pas e shfuqizon atë me një sheriat tjetër, derisa më në fund erdhi sheriati i Islamit, dhe ky i shfuqizoi të gjitha ligjet e mëparshme dhe do të mbetet deri në Orën e Fundit. Sa për bazën themelore të fesë së profetëve, i cili është teuhijdi, atëherë ky nuk është shfuqizuar dhe nuk ka për t’u shfuqizuar kurrë. Feja e tyre është një dhe ajo është feja Islame, që do të thotë sinqeritet ndaj Allahut me teuhijd. Sa për ligjet, atëherë ato ndryshojnë dhe janë shfuqizuar, e kundërta me teuhijdin dhe akiden, që nga koha e Ademit e deri tek profeti e fundit. Të gjithë ata thirrën për në teuhijd dhe në adhurimin e Allahut të vetëm, i cili është bindja ndaj Tij në çdo kohë, duke i kryer ato që na ka urdhëruar Ai në ligjet e Tij. Kështu që kur një ligj (sheriat) shfuqizohet atëherë veprimi sipas ligjit (sheriatit) shfuqizues bëhet adhurim dhe veprimi sipas ligjit të shfuqizuar nuk është adhurim ndaj Allahut.

Pjesa e Tretë: Pastrimi i Teuhidit.

Shejkh Salih el-Feuzan thotë:

Teksti:

“Kur ta dish që Allahu të ka krijuar ty për adhurimin e Tij, atëherë dije se adhurimi nuk do të konsiderohet i tillë, nëse ai nuk shoqërohet me teuhijd, ashtu sikurse namazi nuk konsiderohet namaz, nëse ai nuk shoqërohet me pastrim (tahera). Kështu që, kur shirku hyn në adhurim, ai e prish atë, ashtu sikurse papastërtia e shfuqizon pastrimin.”

Shpjegimi:

“Kur ta dish që Allahu të ka krijuar ty për adhurimin e Tij”: do të thotë kur ta njohësh ajetin:

“Dhe Unë nuk i kam krijuar xhinët dhe njerëzit, përveç që ata të më adhurojnë Mua (të Vetëm).” [edh-Dharijat, 56]

Dhe ti e pranon se, përderisa je prej njerëzve, ky ajet bie dhe mbi ty. Dhe ti e pranon se Allahu nuk të krijoi ty thjesht për të bërë qejf, ose që veç të hash e të pish, të jetosh në këtë botë, duke bredhur lartë e poshtë e duke u tallur, porse Ai të krijoi ty për adhurimi e Tij. Megjithatë, Ai i nënshtroi këto gjëra me qëllim që të ndihmojë në adhurimin e Tij, sepse ti s’je i aftë të jetosh pa këto gjëra dhe nuk do të mund ta kryesh adhurimin e Allahut veçse me këto gjëra. Ai i ka nënshtruar këto për ty, që ta adhurosh Atë, jo që të kënaqesh me to e të bredhësh lirshëm e të tallesh dhe të bësh gjynahe e gjëra të këqija, të hash e të pish atë çfarë të do qejfi. Kjo është gjendja e kafshëve. Kurse njerëzit, Allahu Tebarake ue Te‘ala i ka krijuar ata për një qëllim të lartë dhe urtësi madhështore, që është adhurimi.

“Dhe Unë nuk i kam krijuar xhinët dhe njerëzit, përveç që ata të më adhurojnë Mua (të Vetëm). Unë nuk kërkoj ndonjë furnizim prej tyre (për vetët e tyre apo për krijesat e Mia).” [edh-Dharijat, 56-57]

Nuk të krijoi Allahu që të fitosh apo të mbledhësh pasuri për Të, siç bëjnë bijtë e Ademit, e disa prej tyre i punësojnë të tjerët që nxjerrin fitim prej tyre. Jo, Allahu nuk ka nevojë për asgjë nga këto, dhe Ai nuk ka nevojë për krejt Aleminin (botën e xhinëve, njerëzve, melaikeve, dhe gjithçkaje që Ai e ka krijuar, sh.p.). Prandaj, për shkak të kësaj, Ai ka thënë:

“Unë nuk kërkoj ndonjë furnizim prej tyre dhe as nuk u kërkoj atyre që të më ushqejnë Mua.” [edh-Dharijat, 57]

Allahu Tebarake ue Te‘ala është Ai i Vetmi që të ushqen, ndërsa Ai nuk mund të ushqehet. Ai nuk ka nevojë për ushqim dhe Ai Tebarake ue Te‘ala nuk ka nevojë për asgjë dhe Ai nuk ka nevojë për adhurimin tënd. Nëse nuk do t’i besoje Atij, kjo nuk do të pakësonte asgjë nga sundimi i Allahut, porse ti je ai që ke nevojë për Të dhe ti je ai që ke nevojë për ta adhuruar Atë. Dhe prej mëshirës së Tij është që Ai të ka urdhëruar për ta adhuruar Atë, duke qenë kjo në dobi të tënden, sepse kur ti e adhuron Atë, atëherë Ai, i Vetmi, i Cili është i pastër nga çdo mangësi, do të të nderojë me kompensim dhe me shpërblim. Pra, adhurimi është shkak që Allahu të nderojë në këtë botë dhe në Botën Tjetër, dhe kush është, atëherë, ai që përfiton nga adhurimi?

Ai që përfiton nga adhurimi, është vetë adhuruesi, kurse sa për Allahun Tebarake ue Te‘ala, Ai nuk ka nevojë për krijesat e Tij.

Thënia e tij “atëherë dije se adhurimi nuk do të konsiderohet i tillë, nëse ai nuk shoqërohet me teuhijd, ashtu sikurse namazi nuk konsiderohet namaz, nëse ai nuk shoqërohet me pastrim.” Kur ta pranosh se Allahu të ka krijuar që ta adhurosh Atë, atëherë duhet ta dish se adhurimi nuk është i saktë dhe nuk e kënaq Allahun, i Vetmi, i Cili është i pastër nga çdo e metë, në qoftë se nuk i plotëson dy kushte. Nëse njëri prej këtyre dy kushteve mungon, atëherë krejt adhurimi është i pavlefshëm.

Kushti i parë: është që ai (adhurimi) duhet të bëhet me sinqeritet për hir të Allahut pa shirk në të, sepse nëse shirku hyn në të, ai (adhurimi) është i pavlerë, njësoj si pastrimi që bëhet i pavlerë nga papastërtitë. Pra, nëse e ke adhuruar Allahun dhe pastaj i ke bërë shirk Atij, adhurimi që ke bërë është i pavlefshëm.

Kushti i dytë: është që të ndjekësh të Dërguarin, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, dhe çdo formë adhurimi, me të cilën nuk ka ardhur Profeti, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, është e kotë dhe e refuzuar, sepse është bidat (shpikje e re në fe) dhe gënjeshtër. Dhe prandaj, ai, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, ka thënë: “Kushdo që bën një vepër, e cila nuk është urdhëruar nga ne, ajo është e refuzuar.” [Muslim, 1718] Dhe në një transmetim tjetër: “Kushdo që fut në këtë çështjen tonë atë që nuk është prej saj, ajo do t’i refuzohet.” [Bukhari, 2697]

Kështu që është e domosdoshme që adhurimi të jetë në përputhje me atë që erdhi i Dërguari, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, dhe jo me atë që njerëzve u duket e mirë apo është në përputhje me qëllimet dhe epshet e tyre. Për sa kohë që vepra nuk argumentohet me argumente nga feja ajo është bidat dhe nuk i bën dobi punuesit të saj, më saktë e dëmton atë sepse kjo është mosbindje, edhe nëse ai pretendon se me këtë veprim ai kërkon që të afrohet tek Allahu ‘Azze ue Xhel.

Prandaj, është e domosdoshme që adhurimi të jetë në përputhje me këto dy kushte: sinqeriteti dhe pasimi i Pejgamberit, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, që ky adhurim të jetë i saktë dhe t’i bëjë dobi kryesit. Dhe nëse shirku hyn në të, ai bëhet i pavlerë dhe bëhet i shpikur, pa patur ndonjë argument për të, dhe, prapëseprapë, ai është i pavlerë. Nuk ka dobi adhurimi i cili kryhet pa këto dy kushte, sepse ai është diçka të cilin Allahu nuk e ka ligjëruar dhe Allahu pranon vetëm atë çfarë ka ligjëruar Ai në Librin e Tij ose nëpërmjet gjuhës së Pejgamberit të Tij, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Dhe nuk ka kush nga krijesat për të cilin është obligim që të ndiqet, përveç Pejgamberit, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem. Kurse, sa për ndonjë tjetër veç Pejgamberit, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, ndiqet dhe i bindesh atij, kur ai ndjek Pejgamberin, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem. Kurse, kur ai e kundërshton Pejgamberin, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, atëherë nuk ka bindje ndaj tij. Allahu, Më i Larti, thotë:

“Bindjuni Allahut dhe bindjuni të Dërguarit, dhe atyre që janë në udhëheqjen tuaj.” [en-Nisa, 59]

Ata të cilët janë në udhëheqje janë prijësit dhe dijetarët, kështu që, kur ata i binden Allahut, është obligim bindja dhe pasimi i tyre. Ndërsa, kur ata e kundërshtojnë urdhrin e Allahut, nuk lejohet t’i pasosh apo t’u bindesh atyre, për arsye se askujt prej krijesave nuk mund t’u bindesh në mënyrë të verbër, përveç të Dërguarit, sal-lAllahu alejhi ue sel- lem. Kurse njerëz të tjerë veç tij, që i binden dhe e ndjekin atë - Pejgamberin, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - u bindesh dhe i ndjek ata, dhe kjo është rruga e saktë e adhurimit.

Teksti:

Dhe kur ta dish që nëse shirku hyn në adhurim, ai e prish atë, i fshin të gjitha veprat dhe ai që e bën atë hyn përjetësisht në Zjarrin e Xhehenemit, atëherë do ta kuptosh se çështja më e rëndësishme që është obligim mbi ty është: njohja e këtij fakti, me qëllim që Allahu të ruajë nga humnerat e të bërit shirk Atij, për të cilën Ai, Më i Larti, ka thënë:

“Vërtet, Allahu nuk fal që t’i bësh shok Atij në adhurim, por Ai ia fal çdokujt që Ai dëshiron të tjerat, përveç kësaj.” [en-Nisa, 116]

Dhe kjo dije përbëhet nga katër parime të cilat Allahu, më i Larti, i ka përmendur në Librin e Tij.

Shpjegimi:

Kjo do të thotë se, për sa kohë që e ke kuptuar teuhijdin, i cili është njësimi dhe veçimi i Allahut të vetëm për adhurim, është obligim mbi ty që ta njohësh shirkun, sepse ai që nuk e njeh diçka, bie tek ajo. Kështu që është e domosdoshme për ty që te njohësh llojet e shirkut, me qëllim që t’i shmangësh ato, sepse Allahu na ka tërhequr vëmendjen kundra shirkut dhe ka thënë:

“Vërtet, Allahu nuk fal që t’i bësh shok Atij në adhurim, por Ai ia fal çdokujt që Ai dëshiron të tjerat, përveç kësaj.” [en-Nisa, 116]

Pra, rreziku që kanos shirku është ndalimi i hyrjes në Xhenet.

“Vërtet, kushdo që i bën shirk Allahut në adhurim, Allahu e ka bërë të ndaluar Xhenetin për të.” [el-Maide, 72]

Dhe shirku e ndalon robin që të jetë i falur nga Allahu:

“Vërtet, Allahu nuk fal që t’i bësh shok Atij në adhurim.” [en-Nisa, 116]

Prandaj, shirku është një rrezik i madh për të cilin ti e ke obligim që të kesh dije, përpara çdo lloj rreziku tjetër, sepse shirku e humb kuptimin dhe logjikën. Me qëllim që ne të kemi dije rreth shirkut nga Kur’ani dhe Suneti, nuk na ka paralajmëruar Allahu për diçka e që të mos na i ketë sqaruar atë dhe Ai nuk na ka urdhëruar që të bëjmë diçka, përveç që Ai ua ka sqaruar atë njerëzve. Kështu që Ai nuk mund ta ndalonte shirkun e ta linte atë në vija të përgjithshme, porse Ai e sqaroi atë në Kur'an dhe Pejgamberi e sqaroi atë në Sunetin e tij. Prandaj, kur duam të dimë si çfarë është shirku, duhet të kthehemi tek Libri (Kur’ani) dhe Suneti dhe nuk kthehemi tek fjalët e filanit apo filanit. Dhe kjo do të përmendet më pas.

Pjesa e Katërt: Parimi i Parë.

 

Shejkh Salih el-Feuzan thotë:

Teksti:

Parimi i parë është që ti ta dish se kufarët, mosbesimtarët, të cilët i luftoi Pejgamberi, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, e pranonin se Allahu, më i larti, ishte Krijuesi dhe Sistemuesi i të gjitha çështjeve, por kjo nuk i futi ata në Islam, dhe argument është fjala e Tij, më të lartit:

“Thuaj (O Muhamed): Kush ju sjell furnizim nga qielli dhe nga toka dhe kush është Zotëruesi i të dëgjuarit dhe të shikuarit? Dhe kush e nxjerr të gjallën nga e vdekura dhe të vdekurën nga e gjalla? Dhe kush është rregulluesi dhe sunduesi i të gjitha çështjeve? Ata do të thonë: “Allahu.” Thuaju: A nuk do të keni frikë nga Ndëshkimi i Allahut atëherë (për atë që i bëni shok Atij në adhurim)?” [Junus, 31]

Shpjegimi:

Parimi i parë: është që ti ta dish se mosbesimtarët që i luftoi Pejgamberi, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, e pranonin teuhijdin rububije, por, megjithëkëtë, ky teuhijd nuk i bëri ata që të hynin në Islam dhe ky nuk e ndaloi derdhjen e gjakut të tyre dhe marrjen e pasurisë së tyre.

Kjo pra dëshmon se teuhijdi nuk është thjesht pranimi i rububijes (pranimin e ekzistencës së Zotit, dhe pranimi se Ai është Krijuesi, Sunduesi, Furnizuesi… sh.p.) dhe shirku nuk është vetëm shirk në rububije, porse nuk ka njeri që të ketë bërë shirk në rububije, përveç më të devijuarve nga krijesat, ndryshe nga të gjithë popujt që e pranonin/pohonin Teuhijdin Rububije.

Teuhijdi Rububije është pranimi/pohimi që Allahu është Krijuesi, Mbajtësi (i qiejve dhe tokës dhe krejt çfarë ka në to, sh.p.), Ai që jep jetë, Ai që jep vdekje, Sistemuesi/Rregulluesi i të gjitha çështjeve. Më shkurt, ai është njësimi i Allahut në veprat e Tij, i Vetmi i Cili është i pastër nga çdo mangësi dhe më i larti.

Pra nuk ka njeri që pretendon se është edhe dikush tjetër që krijon bashkë me Allahun, më të lartin, apo që mban (qiejt dhe tokën) bashkë me Allahun, apo që jep jetë ose vdekje, përkundrazi, madje edhe mushrikët e pranonin/pohonin se Allahu është Krijuesi, Mbajtësi, Dhënësi i jetës dhe vdekjes, Sistemuesi i të gjitha çështjeve.

“Dhe nëse ti i pyet ata: Kush i krijoi qiejt dhe tokën? Ata padyshim që do të përgjigjen:”Allahu.” [Llukman, 25]

“Thuaj: Kush është Zoti i shtatë qiejve dhe Zoti i Arshit Madhështor? Ata do të thonë: “Allahu.” [el-Mu’minun, 86]

 

Lexoji ajetet aty nga fundi i sures Mu’minun dhe aty do të gjesh se mushrikët e pranonin/pohonin Teuhijdin Rububije. Dhe po ashtu në suren Junus:

“Thuaj: Kush ju sjell furnizim nga qielli dhe nga toka dhe kush është Zotëruesi i të dëgjuarit dhe të shikuarit? Dhe kush e nxjerr të gjallën nga e vdekura dhe të vdekurën nga e gjalla? Dhe kush është rregulluesi dhe sunduesi i të gjitha çështjeve? Ata do të thonë: “Allahu.” [Junus, 31]

Pra ata e pranonin këtë fakt.

Kështu që teuhijdi nuk është thjesht pranimi apo pohimi i teuhidit rububije, sikurse thonë dijetarët e filozofisë (ehlul-kelam uen-nudhar) në akijden e tyre. Ata pohojnë se teuhijdi është pohimi që Allahu është Krijuesi, Mbajtësi, Dhënësi i jetës dhe vdekjes, dhe thonë: “I Vetëm në Qenien e Tij, nuk ka ndarje në Të. I Vetëm në Cilësitë e Tija, asgjë nuk është si Ai. I Vetëm në veprat e Tija, nuk ka shok Ai në këtë.”

Ky është Teuhijdi Rububije, dhe nëse i kthehesh ndonjërit prej librave të dijetarëve të filozofisë (ehlul-kelam), do të gjesh se ata nuk shkojnë përtej sferës së teuhijdit rububije.

Sidoqoftë, ky nuk ishte teuhijdi me të cilin Allahu dërgoi të Dërguarit e Tij dhe vetëm pohimi i teuhijdit rububije nuk i bën dobi robit. Kjo për shkak se mushrikët dhe udhëheqësit e mosbesimtarëve e pranonin këtë, por kjo nuk i nxori ata nga kufri dhe nuk i futi në Islam. Ky pra është një gabim i rëndë. Kushdo që e beson këtë, nuk e ka akijden më të mirë sesa ajo e Ebu Xhehlit apo e Ebu Lehebit. Dhe i gjejmë disa prej edukatorëve se ata janë vetëm në pohimin e teuhijdit rububije. Ata nuk shkojnë në teuhijdin uluhije dhe ky është një gabim i rëndë sa i përket kuptimit të teuhijdit. Kurse për shirkun, ata thonë: “Ai është të besosh se dikush tjetër krijon apo mban bashkë me Allahun.” Në përgjigje të kësaj ne u themi: “Kjo ishte thënia e Ebu Xhehlit dhe Ebu Lehebit dhe ata nuk thoshin se dikush tjetër krijon e mban bashkë me Allahun, porse ata e pranonin se Ai është Krijuesi, Mbajtësi dhe Dhënësi i jetës dhe vdekjes.”

Pjesa e Pestë: Parimi i Dytë.

Shejkh Salih el-Feuzan thotë:

Teksti:

Parimi i dytë: Se ata (mushrikët) thonë: “Ne nuk u lutemi dhe nuk u drejtohemi atyre veçse që të kërkojmë afrim dhe ndërmjetësim (tek Allahu).” Kështu, që argument kundër kërkimit të afrimit (nëpërmjet eulijave), është thënia e Tij:

“Dhe ata që marrin për eulija (mbrojtës e ndihmues) të tjerë në vend të Allahut (thonë): “Ne i adhurojmë ata vetëm që ata të mund të na afrojnë tek Allahu.” Padyshim që Allahu do të gjykojë mes tyre në lidhje me atë për çfarë ata patën mosmarrëveshje. Vërtet, Allahu nuk e udhëzon atë që është gënjeshtar dhe mohues.” [ez-Zumer, 3]

 

Dhe argument kundër ndërmjetësimit (nëpërmjet eulijave) është thënia e Tij, Më të Lartit:

“Dhe ata adhurojnë në vend të Allahut gjëra që as i dëmtojnë e as u bëjnë dobi dhe thonë: “Këta janë ndërmjetësuesit tanë tek Allahu.” [Junus, 18]

Dhe ndërmjetësimi është dy llojesh: Ndërmjetësimi i ndaluar dhe ndërmjetësimi i pranuar. Ndërmjetësimi i ndaluar është ai i cili kërkohet nga të tjerë veç Allahut, në lidhje me atë që vetëm Allahu është i aftë ta bëjë. Dhe argument është thënia e Tij, Më të Lartit:

“O ju që besoni! Shpenzoni nga ajo me të cilën Ne ju kemi furnizuar, para se të vijë një Ditë kur nuk do të ketë as marrëveshje, as shoqëri dhe as ndërmjetësim. E janë mosbesimtarët ata që janë Dhalimunë (idhujtarë, zullumqarë, keqbërës).” [el-Bekare, 254]

Kurse ndërmjetësimi i pranuar është ai që kërkohet nga Allahu ndërsa ndërmjetësuesi është i nderuar me ndërmjetësimin dhe ai që ndërmjetësohet është dikush që veprat dhe fjalët e tij e kënaqin Allahun, pasi që Ai jep leje, sikurse thotë Ai, Më i Larti:

“E kush është ai që mund të ndërmjetësojë tek Ai përveç se me Lejen e Tij?” [el- Bekare, 255]

Shpjegimi:

Parimi i dytë: është se mushrikë, që janë quajtur kështu nga Allahu dhe janë deklaruar se do të jenë përjetësisht në Zjarr, nuk bëjnë shirk në rububije, porse bëjnë shirk në uluhije. Ata nuk thonë se të adhuruarit e tyre krijojnë dhe mbajnë bashkë me Allahun apo se ata të sjellin dobi apo të shkaktojnë dëm, apo i rregullojnë çështjet bashkë me Allahun, porse i marrin ata si ndërmjetës, siç ka thënë për ta Allahu, Më i Larti:

“Dhe ata adhurojnë në vend të Allahut gjëra që as i dëmtojnë e as u bëjnë dobi dhe thonë: “Këta janë ndërmjetësuesit tanë tek Allahu.” [Junus, 18]

“…gjëra që as i dëmtojnë e as u bëjnë dobi…” Mushrikët e pranojnë se eulijatë e tyre nuk mund t’u bëjnë dobi dhe as nuk mund t’u sjellin dëm, porse i marrin ata si ndërmjetës para Allahut, me qëllim që të plotësojnë nevojat e tyre. Kështu që presin kurban për ta dhe zotohen (bëjnë nedhr) për ta, jo se ata krijojnë, të furnizojnë, të bëjnë dobi apo të sjellin dëm, sikurse besojnë ata, përkundrazi, ata besojnë se ata janë përafruesit dhe ndërmjetësuesit e tyre tek Allahu. I tillë është besimi i mushrikëve.

Dhe kur debaton me ndonjë adhurues të varreve të kohës që po jetojmë, ai do të ta përsëris këtë thënie fjalë-për-fjalë duke thënë: “Unë e di se ky ueli apo ky njeri i mirë nuk mund të sjelli dëm apo dobi. Megjithatë, ai është një njeri i mirë dhe dua që ai të ndërmjetësojë për mua para Allahut.”

Ndërmjetësimi mund të jetë i vlefshëm apo i kotë. Ndërmjetësimi i cili është i vlefshëm dhe i saktë, përputhet me dy kushte. Kushti i parë është se ndodh me Lejen e Allahut dhe kushti i dytë është se ai që po ndërmjetësohet është nga njerëzit e teuhijdit, me fjalë të tjera, ai mund të jetë një person gjynahqar prej mu-uahidinëve, njerëzit e teuhijdit. Kështu që nëse njëri prej këtyre dy kushteve mungon, atëherë ndërmjetësimi është i pavlerë dhe i kotë. Ai, Më i Larti, ka thënë: “E kush është ai që mund të ndërmjetësojë tek Ai, përveç se me Lejen e Tij?” [el- Bekare, 255]

“Dhe ata nuk mund të ndërmjetësojnë, përveç për atë me të cilin Ai është i kënaqur.” [el-Enbija, 28]

Dhe ata janë (mu`uahidinët), njerëzit e Teuhidit, edhe nëse ata mund të jenë gjynahqarë. Sa për kufarët dhe mushrikët, atyre nuk u bën dobi ndërmjetësimi i atyre që ndërmjetësojnë për ta.

“Nuk do të ketë asnjë shok, as ndonjë ndërmjetësues për Dhalimunët (ata që i bëjnë shirk Allahut, zullumqarët…), të cilëve mund t’u kushtohet vëmendje.” [Gafir, 18]

Këta pra janë njerëzit që dëgjuan për ndërmjetësimin por ata nuk e dinin kuptimin e tij dhe filluan që ta kërkonin atë prej njerëzve, pa lejen e Allahut ‘Azze ue Xhel. Më saktë, ai kërkohej nga ai që i bënte shirk Allahut, ai që nuk do të ketë dobi nga ndërmjetësimi i ndërmjetësuesve. Ata pra janë injorantë rreth kuptimit të llojit të vlefshëm e llojit të pavlefshëm të ndërmjetësimit.

Ndërmjetësimi ka kushte dhe kufij, ai nuk është i pakufizuar dhe ai është dy llojësh:

01 - Ndërmjetësimi pa Lejen e Allahut, të cilën Ai ‘Azze ue Xhel e ka ndaluar. Kështu që askush nuk mund të ndërmjetësojë tek Allahu, përveç se me Lejen e Tij. Kur më i miri i krijesave dhe i fundit nga profetët, Muhamedi, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, të ndërmjetësojë për njerëzit që qëndrojnë para Zotit të tyre në Ditën e Gjykimit, ai, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, do të bjerë në sexhde para Zotit të tij, duke e lutur, lavdëruar dhe madhëruar Atë. Ai do të vazhdojë me sexhde, derisa t’i thuhet atij: “Ngrije kokën, fol dhe do të dëgjohesh, ndërmjetëso dhe ndërmjetësimi i yt do të pranohet.” [Bukhari, 7510]

Pra ai nuk do të ndërmjetësojë, përveç se pasi të lejohet.

02 - Ndërmjetësimi i pranuar është ai që ndodh për njerëzit e teuhijdit. Dhe mushrikët nuk përfitojnë nga ky ndërmjetësim. Ai që kërkon përafrim (teuesul) dhe zotohet për varret është mushriku i cili nuk do të ketë dobi nga ndërmjetësimi.

Duke i përmbledhur këto, ndërmjetësimi i ndaluar është ai që kërkohet pa Lejen e Allahut apo kërkohet për ndonjë mushrikë, kurse ndërmjetësimi i lejuar është ai që ndodh për njerëzit e teuhijdit, pasi është dhënë Leja e Allahut.

Pjesa e Gjashtë: Parimi i Tretë.

Shejkh Salih el-Feuzan thotë:

Teksti:

Parimi i tretë është se Profeti, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, hasi njerëz që ndryshonin në adhurimin e tyre nga njëri-tjetri. Mes tyre kishte njerëz që adhuronin engjëjt, disa adhuronin profetët dhe njerëzit e mirë dhe të tjerë adhuronin gurët, pemët, diellin dhe hënën. I Dërguari i Allahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, i luftoi dhe nuk bëri dallim midis tyre.

Argument është thënia e Allahut, më të lartit:

“Dhe luftoji ata derisa të mos mbetet më Fitne (mosbesim dhe adhurim i të tjerëve bashkë me Allahun) dhe e gjithë feja (adhurimi) është për Allahun (të Vetëm).” [el- Bekare, 193]

Dhe argument që dielli dhe hëna (janë adhuruar) është thënia e më të lartit:

“Dhe prej shenjave të Tij janë dita dhe nata, dielli dhe hëna. Mos i bini në sexhde diellit apo hënës.” [Fusilet, 37]

Dhe argument që engjëjt (janë adhuruar) është thënia e më të lartit:

“As nuk do t’ju urdhëronte që të merrnit engjëjt dhe profetët për zota.” [Ali-Imran, 80] Dhe argument që profetët (janë adhuruar) është thënia e më të lartit:

 

“Dhe kur Allahu të thotë (në Ditën e Ringjalljes): O Isa i biri i Merjemes! A mos u the ti njerëzve: “Adhuromëni mua dhe nënën time si dy zota përkrah Allahut.” Ai do të thotë: “I pastër je Ti! Si mund ta thoja një gjë të tillë, kur nuk kisha aspak të drejtë (për ta thënë). Sikur unë ta kisha thënë një gjë të tillë, Ti me siguri do ta dije. Ti e di se çfarë ka brenda meje edhe pse unë nuk di asgjë se çfarë ka në Ty. Vërtet, Ti je i Gjithëdijshëm për atë që është e fshehtë.” [el-Maide, 116]

Dhe argument që njerëzit e mirë (janë adhuruar) është thënia e më të lartit:

“Ata të cilëve u thërrasin, vetë duan (për vetët e tyre) rrugë për t’u afruar tek Zoti i tyre (Allahu), se kush prej tyre do të jetë më i afërti dhe ata shpresojnë për Mëshirën e Tij dhe i frikësohen Ndëshkimit të Tij.” [el-Isra, 57]

Dhe argument që gurët dhe pemët (janë adhuruar) është thënia e Tij, më të lartit:

“A i konsideruat ju Latin dhe Uza-n. dhe Menatin si të tretë?” [en-Nexhm, 19-20]

Dhe hadithi i Ebu Uakid el-Lejthit, radij-Allahu anhu, i cili ka thënë: “U nisëm për në Hunejn me Profetin, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, dhe ne sapo kishim braktisur kufrin. Mushrikët kishin një pemë që i kushtoheshin asaj dhe i varnin armët e tyre në të, të cilën e quanin ‘Dhat Enuat.’” Ne kaluam pranë një peme të tillë dhe thamë: “O i Dërguari i Allahut, na cakto neve një Dhat Enuat sikurse ata kanë të tyren.” Ai tha: “Allahu Ekber! Allahu Ekber! Allahu Ekber! Pasha Atë, në Dorën e të Cilit është shpirti im, këto janë rrugët.” Keni thënë ashtu sikurse i thanë Beni Israilët Musait:

“Na bëj dhe ne një zot, siç kanë ata zotat e tyre.” Ai tha: “Vërtet ju jeni një popull injorant.” [el-Araf, 138] [Transmetuar nga et-Tirmidhi (2180), i cili ka thënë se hadithi është Hasen Sahijh, dhe Ahmedi (5/218), Ibn Ebi Asim në es-Sunen (76) Ibn Hibbani në Sahijhun e tij (6702) dhe është saktësuar nga Ibn Haxher në el-Isabeh (4/216)]

Shpjegimi:

Parimi i tretë: është se Profeti, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, u dërgua tek njerëz që ishin idhujtarë (mushrikë), e midis tyre kishte nga ata që adhuronin engjëjt dhe ata që adhuronin diellin dhe hënën, ndërsa të tjerë adhuronin idhujt, gurët dhe pemët, dhe disa të tjerë adhuronin eulijatë dhe njerëzit e mirë.

Dhe prej shëmtisë së shirkut është se ai që e bën atë, nuk mund të bashkohet mbi një gjë të vetme, e kundërta me (mu`uahidinët), njerëzit e teuhijdit, të cilët adhurojnë vetëm Një, Ai i Cili është i pastër nga çdo mangësi, më i larti:

“A janë më mirë shumë zota të ndryshëm apo Allahu, Një, i Vetmi, i Papërballueshmi? Ata të cilët ju i adhuroni në vend të Tij, janë emra, të cilët ju vetë ua keni vënë.” [Jusuf, 39-40]

Pra, nga aspektet negative dhe absurditeteve të shirkut, është se njerëzit e tij ndryshojnë në adhurimin e tyre. Ata nuk mund të bashkohen nën një rregull të përgjithshëm, sepse nuk kanë ndonjë themel. Më saktë, ata ecin sipas epsheve të tyre dhe propagandës së thirrësve të humbur, kështu që mospërputhja mes tyre shtohet.

“Allahu ju sjell një shembull ngjasues: një rob e kanë në bashkëpronësi disa pronarë së bashku (si ata që adhurojnë shumë zota së bashku përkrah apo përveç Allahut), që hahen me njëri-tjetrin dhe një rob, i cili i përket plotësisht një pronari të vetëm (si ata që adhurojnë Allahun Një të Vetëm). A janë këta të dy të barabartë në krahasim? Gjithë lavdërimit dhe falënderimet qofshin për Allahun! Por shumica e tyre nuk e dinë.” [ez-Zumer, 29]

Pra, ai që e adhuron Allahun të vetëm, është si ai robi që i shërben një pronari, i cili është i kënaqur me të, ai i di qëllimet e tij dhe dëshirat e tij dhe është i kënaqur t’i shërbejë atij. Kurse mushriku është si puna e atij që ka shumë pronarë: ai nuk di cilin prej tyre të kënaqë, çdonjëri prej tyre ka epshet dhe dëshirat e tij dhe çdonjëri prej tyre e do atë për vete. Prandaj, Allahu, i Vetmi, i Cili është i pastër nga çdo e metë, ka thënë:

“Allahu ju sjell një shembull ngjasues: një rob e kanë në bashkëpronësi disa pronarë së bashku (si ata që adhurojnë shumë zota së bashku, përkrah apo përveç Allahut), që hahen me njëri-tjetrin.” [ez-Zumer, 29]

Domethënë, ai zotërohet nga shumë njerëz dhe nuk di cilin prej tyre të kënaqë.

“Dhe një rob, i cili i përket plotësisht një pronari të vetëm.” [ez-Zumer, 29]

Ai ka vetëm një zotërues që është i kënaqur me të. Allahu e krahason shembullin e tyre me shembullin e mushrikut dhe mu`uahidit.

Pra, mushrikët ndryshonin në adhurimin e tyre, porse Profeti, sal-lAllahu alejhi ue sel- lem, i luftoi ata të gjithë dhe nuk bëri dallim midis tyre. Ai luftoi adhuruesit e idhujve, Çifutët, Kristianët, Mexhusit (adhuruesit e zjarrit), ata që adhuronin engjëjt, eulijatë dhe njerëzit e mirë Në fakt ai i luftoi të gjithë mushrikët dhe nuk bëri ndonjë dallim midis tyre.

Kështu që kjo përmban një refuzim kundër atyre që thonë: “Ai që adhuron një idhull, nuk është si ai që adhuron një njeri të mirë apo një engjëll. Kjo, sepse mushrikët adhurojnë gurët, pemët, dhe objektet e pajetë. Kurse sa për atë që adhuron një njeri të mirë apo një ueli të Allahut, ai nuk është si ai që adhuron një idhull.”

Këta njerëz duan të thonë se ai që adhuron varret në kohën tonë, ka një gjykim tjetër nga ai që adhuron një idhull. Kështu që ata nuk e deklarojnë atë mosbesimtar dhe as nuk e konsiderojnë këtë vepër të tijën si shirk dhe ata nuk e lejojnë luftimin e tij.

Prandaj, ne i themi: “Profeti, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, nuk bëri dallim midis tyre, përkundrazi, ai i konsideroi që të gjithë ata mushrikë dhe e lejoi derdhjen e gjakut të tyre dhe marrjen e pasurisë së tyre. Pastaj, ishin ata që adhuronin Mesinë, të Dërguarin e Allahut, por, megjithëkëtë, ai, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, i luftoi ata. Dhe Çifutët adhuronin Uzejrin, i cili ishte nga profetët apo nga njerëzit e mirë, porse i Dërguari i Allahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, i luftoi ata dhe nuk bëri dallim midis tyre. Kështu që brenda shirkut nuk ka dallim midis një mushrikë, që adhuron një njeri të mirë, një idhull, një gur a pemë, pasi shirku është adhurimi i të tjerëve veç Allahut, çfarëdo qoftë e kushdo qoftë.” Dhe, për këtë arsye, Ai ka thënë:

“Adhurojeni Allahun dhe mos i bashkoni asgjë Atij në adhurim.” [en-Nisa, 36]

Dhe fjala ‘asgjë’ këtu është përmendur në kontekstin e mohimit. Ajo mbulon dhe përfshin çdo gjë që shoqërohet bashkë me Allahun ‘Azze ue Xhel, siç janë engjëjt, profetët, njerëzit e mirë, eulijatë, gurët e pemët.

Thënia e tij “Argument është thënia…”, domethënë argument për luftimin e mushrikëve, pa bërë dallim midis tyre sipas atyre që ata i adhuronin. Thënia e më të lartit: “Dhe luftojini ata” është e përgjithshme për të gjithë mushrikët dhe nuk përjashton ndonjë prej tyre. Pastaj, Ai tha: “…derisa të mos mbetet më Fitne.” Dhe fitneja këtu është shirku, kështu që ajeti nënkupton derisa të mos mbetet më shirk, dhe ky shirk është i përgjithshëm qoftë ai shirk me eulijatë, njerëzit e mirë, gurët, pemët, diellin apo hënën.

“Dhe e gjithë feja është për Allahun (të Vetëm).” Do të thotë i gjithë adhurimi është për Allahun të vetëm, nuk ka pjesë në të askush, kushdo qoftë ai. Kështu që nuk ka ndonjë ndryshim midis shirkut me eulijatë, njerëzit e mirë, pemët apo shejtanët.

Dhe thënia e tij “Dhe argument që dielli dhe hëna (janë adhuruar)…” tregon se ka njerëz që i bëjnë sexhde diellit dhe hënës. Dhe, për shkak të kësaj, i Dërguari, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, e ndaloi faljen (e namazit), kur del dielli dhe kur ai perëndon, në mënyrë që të bllokojë çdo rrugë që të shpie në shirk. Përderisa ka njerëz që i bëjnë sexhde diellit në lindje dhe në perëndim të tij, ai na ndaloi ne që të falemi gjatë këtyre dy kohëve, edhe sikur falja t’i drejtohet Allahut. Sidoqoftë, meqenëse namazi në këto kohë i ngjante veprimit të mushrikëve, ai u ndalua, në mënyrë që të bllokonte rrugët që të çojnë në shirk. Dhe i Dërguari, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, erdhi me ndalimin kundra shirkut dhe me bllokimin e gjithçkaje që të çon tek ai.

Thënia e tij “Dhe argument se engjëjt…” tregon se ka njerëz që adhurojnë engjëjt dhe profetët, dhe se kjo është shirk.

Dhe adhuruesit e varreve të ditëve të sotshme thonë: “Ai që adhuron engjëjt dhe profetët, nuk është mosbesimtar.”

Thënia e tij “Dhe argument që profetët…” përmban argumentin që adhurimi i profetëve është shirk i ngjashëm me adhurimin e idhujve.

Kështu që kjo përmban një refuzim kundër atyre që adhurojnë varret, të cilët bëjnë dallim tek kjo çështje. Ky është një refuzim kundra atyre që thonë se shirk është vetëm adhurimi i idhujve. Sipas tyre, ai që adhuron idhujt, nuk është njësoj si ai që adhuron një ueli apo një njeri të mirë, dhe ata mohojnë që të gjitha këto lloje të shirkut të jenë njësoj me njëri-tjetrin. Ata pretendojnë se shirku kufizohet vetëm në adhurimin e idhujve. Dhe ky është një gabim i qartë nga dy aspekte:

I pari: është se në Kur’an, Allahu ‘Azze ue Xhel iu kundërvu të gjithë mushrikëve dhe urdhëroi të luftohet kundra të gjithëve atyre.

I dyti: është se Profeti, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, nuk bëri dallim midis adhuruesit të një idhulli dhe adhuruesit të një engjëlli apo të një njeriu të mirë.

Thënia e tij “Dhe argument që njerëzit e mirë…” do të thotë argumenti se ka nga mesi i njerëzve, që adhurojnë njerëzit e mirë, është thënia e Tij, më të lartit:

“Ata të cilëve u thërrasin, vetë duan (për vetet e tyre) rrugë për t’u afruar tek Zoti i tyre (Allahu), se kush prej tyre do të jetë më i afërti.” [el-Isra, 57]

Është thënë se ky ajet u shpall për ata që adhuronin Mesinë (Isa, alejhis-selam), mamanë e tij dhe Uzejrin. Prandaj, Allahu, i Vetmi, i Cili është i pastër nga çdo mangësi, përmendi se Mesia, mamaja e tij Merjemja dhe Uzejri ishin që të gjithë robër të Allahut, të cilët vetë kërkojnë afrim tek Allahu dhe shpresojnë për Mëshirën e Tij, ndërkohë që i frikësohen Dënimit të Tij. Pra, ata janë robër të Allahut, të cilët mbështeten në Allahun dhe janë në nevojë për Të. Ata i luten Atij dhe kërkojnë rrugë apo mënyra afrimi tek Ai me anë të bindjes:

“Duan (për vetët e tyre) rrugë për t’u afruar.” [el-Isra, 57]

Domethënë, ata kërkojnë afrim tek Ai me bindje ndaj Tij dhe adhurimin e Tij. Dhe kjo tregon se ata nuk meritojnë të adhurohen, sepse ata janë njerëz, të varur e të varfër. Ata i luten Allahut, shpresojnë për Mëshirën e Tij dhe i frikësohen Dënimit të Tij. Dhe kushdo që është kështu, nuk meriton që të adhurohet përkrah Allahut ‘Azze ue Xhel.

Komenti i dytë i këtij ajeti është se ai u shpall për disa njerëz nga mushrikët, të cilët adhuronin një grup prej Xhinëve. Më pas, Xhinët u bënë Muslimanë, por ata që i adhuronin këta, nuk e morën vesh për kthimin e tyre në Islam. Kështu që Xhinët filluan të kërkojnë afrim tek Allahu me bindje dhe nënshtrim, duke shpresuar për Mëshirën e Tij dhe duke iu frikësuar Dënimit të Tij. Ata, pra, janë robër të varur e të varfër, që nuk e meritojnë adhurimin.

Çdonjëri nga këto dy komentime është kuptimi që kihet për qëllim në këtë ajet, që tregon se adhurimi i njerëzve të mirë nuk lejohet, edhe nëse ata janë prej profetëve dhe sidikunëve (njerëzit e vërtetë, besnikë e të sinqertë) apo prej eulijave dhe njerëzve të mirë. Nuk lejohet adhurimi i tyre, sepse ata janë robër të Allahut, të varfër para Tij. Si mund të adhurohen ata, pra, përkrah Allahut ‘Azze ue Xhel?

Dhe kuptimi i fjalës “uesile” këtu është bindja dhe kërkimi i afrimit (tek Allahu) dhe kuptimi nga ana gjuhësore është diçka që të çon tek ajo që dëshirohet. Kështu që ajo që të çon tek Kënaqësia dhe Xheneti i Allahut është uesile - afrimi tek Ai. Kjo është uesilja e ligjëruar, e përmendur në thënien e Tij, më të lartit:

“Kërkoni rrugë për t’iu afruar Atij.” [el-Maide, 35]

Kurse, të devijuarit dhe njerëzit e pamend thonë: “Uesile është të vësh mes vetes tënde dhe Allahut ndërmjetës nga mesi i eulijave, njerëzve të mirë dhe të vdekurit, me qëllim kërkimin e afrimit tek Allahu.”

“Ne i adhurojmë ata vetëm që ata të na afrojnë tek Allahu.” [ez-Zumer, 3]

Pra, kuptimi i uesiles, sipas këtyre njerëzve të pamend, është që ti të vësh ndërmjetës midis teje dhe Allahut, të cilët të prezantojnë ty tek Allahu dhe i përcjellin Atij nevojat e tua dhe e njoftojnë Atë për ty. Kjo është sikur Allahu ‘Azze ue Xhel, nuk e di, ose sikur Ai, ‘Azze ue Xhel, është koprrac dhe nuk të jep, vetëm në qoftë se kërkojnë prej Tij ndërmjetës. Mjaft i lartë është Allahu nga ajo që thonë ata. Për këtë arsye, ata hedhin dyshime tek njerëzit dhe thonë:

“Allahu ‘Azze ue Xhel, thotë:

 

 “Ata të cilëve u thërrasin, vetë duan (për vetët e tyre) rrugë për t’u afruar tek Zoti i tyre (Allahu).” [el-Isra, 57]

 

Kjo, pra, dëshmon se marrja e ndërmjetësve nga krijesat (njerëzit, xhinët, engjëjt…), është një çështje e ligjëruar tek Allahu, sepse Allahu i ka lavdëruar ata që e bëjnë një gjë të tillë. Dhe në një ajet tjetër: “O ju që besoni! Plotësoni detyrat ndaj Allahut dhe kijeni frikë Atë. Kërkoni rrugë për t’iu afruar Atij dhe përpiquni e luftoni për Çështjen e Tij sa më shumë që të keni mundësi.” [el-Maide, 35]

Ata thonë: “Allahu na ka urdhëruar që të marrim uesile ndaj Tij, dhe kuptimi i uesiles këtu janë ndërmjetësit.”

Në këtë mënyrë, ata e shtrembërojnë fjalën nga kuptimi i saj korrekt. Uesileja që është e ligjëruar në Kur'an dhe Sunet, është bindja me të cilën kërkohet afrimi tek Allahu dhe që të sjell pranë Tij, nëpërmjet Emrave dhe Cilësive të Tij, i Vetmi, i Cili është i pastër nga çdo mangësi dhe më i larti. Kurse, kërkimi i përafrimit me anë të krijimit, kjo është uesileja e ndaluar, që përbën shirk të cilin e përdornin mushrikët e hershëm.

“Dhe ata adhurojnë në vend të Allahut gjëra që as nuk i dëmtojnë ata e as u bëjnë dobi, dhe ata thonë: “Këta janë ndërmjetësit tanë tek Allahu.” [Junus, 18]

“Dhe ata që marrin eulija (mbrojtës e ndihmues) të tjerë në vend të Tij (thonë): “Ne i adhurojmë ata vetëm që ata të mund të na afrojnë tek Allahu.” [ez-Zumer, 3]

Ky është pikërisht i njëjti shirk i brezave të mëhershëm e të mëvonshëm. Edhe pse ata e quanin atë uesile, ai është i njëjti shirk (siç ishte më parë). Ajo nuk është uesileja që ka ligjëruar Allahu, sepse Allahu kurrë nuk e ka bërë shirkun uesile për Të, përkundrazi, shirku shkakton ndarjen nga Allahu:

“Vërtet, ai që i vë shokë Allahut në adhurim, atëherë Allahu e ka bërë haram Xhenetin për të dhe vendbanimi i tij do të jetë Zjarri. Dhe për Dhalimunët (mushrikët, zullumqarët) nuk do të ketë asnjë ndihmues.” [el-Maide, 72]

Pra, si mund të jetë shirku rrugë për t’u afruar tek Allahu? Shumë larg nga ajo që thonë ata është Allahu.

Është e qartë nga ajeti [el-Isra, 57] se në të ka argument se nga mushrikët ka njerëz, që adhurojnë njerëzit e mirë, që kur Allahu e ka sqaruar atë dhe e ka shpjeguar se ata që po i adhurojnë ata (njerëzit e mirë), janë të varfër për vetët e tyre.

“Ata të cilëve u thërrasin, vetë duan (për vetët e tyre) rrugë për t’u afruar tek Zoti i tyre (Allahu).” [el-Isra, 57]

Do të thotë se ata kërkojnë afrim tek Ai, nëpërmjet bindjes (ndaj Tij).

“…se kush prej tyre do të jetë më i afërti.” [el-Isra, 57]

Do të thotë që ata garojnë me njëri-tjetrin në bërjen e adhurimit për Allahun, për shkak të varfërisë së tyre para Tij dhe nevojës që kanë ata për Të.

“Ata shpresojnë për Mëshirën e Tij dhe i frikësohen Ndëshkimit të Tij.” [el-Isra, 57]

 

Kushdo, pra, që është i tillë, nuk meriton të jetë i adhuruar, i cili lutet dhe adhurohet përkrah Allahut ‘Azze ue Xhel.

“A i konsideruat ju Latin dhe Uza-n. Dhe Menatin si të tretë?” [en-Nexhm, 19-20] Në këtë ajet ka argument se mes mushrikëve janë ata që adhurojnë gurët dhe pemët.

 

Thënia e tij “A i konsideruat ju…”, është një pyetje negative, që do të thotë: më njoftoni Mua, në aspektin e refuzimit dhe qortimit.

El-Lat me takhfijf (pa shedde) mbi gërmën ‘t’, ishte emri i një idhulli në Ta’if, që i referohej një guri të gdhendur, mbi të cilin ishte ndërtuar një monument. Ai qe rrethuar me perde, që të ngjante me Kaben, dhe përreth tij ishte një oborr me kujdestarë. Njerëzit e adhuronin atë përkrah Allahut ‘Azze ue Xhel, dhe ai i përkiste fisit Thekijf dhe fiseve që ishin të lidhur me të dhe ata krenoheshin me të.

Po ashtu, lexohet edhe el-Latt pa teshdijd mbi gërmën ‘t’. Ai është një emër tipik, që vjen nga lette, julettu dhe i adresohet një njeriu të mirë, i cili gatuante qull për të ushqyer haxhinjtë. Pas vdekjes së tij, njerëzit ndërtuan një monument mbi varrin e tij dhe varën perde rreth tij, dhe vazhduan ta adhuronin atë përkrah Allahut ‘Azze ue Xhel.

Kurse el-Uzza, ai ishte në formën e një peme tek ca palma, mes Mekës dhe Ta’ifit. Një ndërtesë me perde e rrethonte atë dhe ajo kishte kujdestarë. Atje, kishte shejtanë, që i flisnin njerëzve dhe njerëzit injorantë kujtonin se po u fliste pema ose ndërtesa që ishte ndërtuar mbi të, megjithëse ishin shejtanët që u flisnin atyre për t’i larguar nga Rruga e Allahut. Dhe Kurejshët, njerëzit e Mekës dhe ata përreth tyre, e madhëronin atë.

Menati ishte një gur i madh, që ishte në vendin pranë Xhebel Kudejd, midis Mekës dhe Medines. Ai nderohej nga fiset Khuza’a, Eus dhe Khazrexh. Dhe ata vishnin Ihramin në të, rrugës për haxh, dhe ata e adhuronin atë përkrah Allahut.

Këta ishin tre idhujt më të mëdhenj të Arabëve. Allahu, më i lartësuari, ka thënë:

“A i konsideruat ju Latin dhe Uza-n. dhe Menatin…” [en-Nexhm, 19-20]

Do të thotë, a ju pasurojnë ata në ndonjë mënyrë, apo ju bëjnë dobi, apo a krijojnë e mbajnë ata apo japin jetë dhe vdekje, çfarë shikoni tek ata? Ky është refuzim dhe këshillim për logjikën, që të kthehet në udhëzim, sepse vërtet këta janë vetëm gurë e pemë, që nuk përmbajnë kurrfarë dobie apo dëmi, më saktë, ata janë të krijuar.

Kur Allahu solli Islamin dhe kur Pejgamberi, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, e pushtoi Mekën, ai, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, dërgoi Mugira bin Shu’ben dhe Sufjan bin Harbin tek Lati, në Ta’if, për ta shkatërruar atë. Dhe ai, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, dërgoi Khalid bin Uelidin të shkatërronte Uzzan dhe të priste pemën dhe të vriste xhinin femër, që i thërriste njerëzit tek ai dhe i devijonte ata. Dhe ajo (pema) u shkul me gjithë rrënjë, derisa asgjë nuk mbeti më prej saj – dhe të gjitha falënderimet janë vetëm për Allahun. Dhe ai, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, dërgoi Ali bin Ebi Talibin tek Menati, për ta shkatërruar atë. Ata, pra, nuk qenë të aftë t’i shpëtonin vetët e tyre, e si mund t’i shpëtonin ata njerëzit dhe adhuruesit e tyre?

“A i konsideruat ju Latin dhe Uza-n. Dhe Menatin si të tretë?” [en-Nexhm, 19-20]

A ishin ata të aftë që të bënin dobi dhe a ishin ata të aftë që të shpëtonin vetet e tyre nga ushtarët e Allahut dhe ushtria e njerëzve të Teuhidit (mu`uahidinët)?

Kjo, pra, përmban argument se ka njerëz që adhurojnë pemët dhe gurët. Porse këta tre idhuj ishin më të mëdhenjtë nga idhujt e tyre e, megjithëkëtë, Allahu i zhduki ata nga ekzistenca, e, prapëseprapë, ata nuk qenë të aftë të mbronin vetët e tyre apo t’u bënin dobi njerëzve të tyre. I Dërguari i Allahu, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, i luftoi njerëzit, por idhujt e tyre nuk ishin të aftë që t’i shpëtonin ata. Kjo, pra, përmban atë që Shejkhu e ka përdorur si argument për faktin se ka njerëz që adhurojnë gurët e pemët.

SubhanAllah! Njerëz me logjikë që adhurojnë pemë dhe gurë të pashpirt, që nuk kanë as mendje e që janë të palëvizshëm e të pajetë. Ku është logjika e këtyre njerëzve? Shumë larg është Allahu nga ajo çfarë thonë ata.

Nga Ebu Uakid el-Lejthi, radij-Allahu anhu, - ai ishte një nga ata që e pranoi Islam, pas vitit kur u bë Pushtimi (i Mekës), tetë vjet pas Hixhretit.

Thënia e tij “Ata e quanin ‘Dhat Enuat’.” Enuat është shumësi i neut, që do të thotë të kapësh apo të varësh, domethënë, diçka mbi të cilën janë varur gjëra. Ata i varnin shpatat e tyre në të, për të kërkuar bereqet prej saj. Kështu që disa prej sahabëve thanë këtë fjalë, pasi ata e kishin pranuar Islamin kohët e fundit dhe ata nuk ishin plotësisht në dijeni rreth teuhijdit.

Thënia e tij “Na cakto neve një Dhat Enuat, sikurse ata kanë të tyren.” Ky është problemi i pasimit të verbër dhe imitimit. Kjo është një nga fitnet më të mëdha dhe, për këtë shkak, Profeti, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, u çudit dhe tha: “Allahu Ekber! Allahu Ekber! Allahu Ekber!” Dhe kur ai, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, çuditej nga diçka ose kur refuzonte diçka, ai bënte tekbir ose thoshte “SubhanAllah” vazhdimisht.

Thënia e tij “Këto janë rrugët…” do të thotë rrugët në të cilat ecin njerëzit, disa duke ndjekur të tjerët. Kështu që arsyeja, që të çon në këtë, është ndjekja e rrugëve të atyre që erdhën përpara teje dhe imitimi i mushrikëve.

Thënia e tij “Keni thënë ashtu sikurse i thanë Beni Israilët Musait: “Na bëj dhe ne një zot, siç kanë ata zotat e tyre.” Ai tha: “Vërtet ju jeni një popull injorant.” [el-Araf, 138]

Kur Musa, alejhis-selam, kaloi detin me Beni Israilët dhe Allahu i mbyti armiqtë e tyre në të, ndërsa ata po i shihnin, ata kaluan pranë disa mushrikëve që i kushtonin vetët e tyre tek idhujt e tyre. Kështu që ata i thanë Musait, alejhis-selam: “Na bëj dhe ne një zot, siç kanë ata zotat e tyre.” Ai tha: “Vërtet ju jeni një popull injorant.” [el-Araf, 138]

Ai e refuzoi thënien e tyre dhe tha:

“Me të vërtetë, këta njerëz do të shkatërrohen për atë çfarë po veprojnë.” [el-Araf, 139] Domethënë, nga e keqja dhe e kota (e asaj që punuan).

 

“Dhe e gjithë kjo që po veprojnë është e kotë.” [el-Araf, 139]

…për shkak se ishte shirk.

“Ai tha: A të kërkoj për ju një ilah (të adhuruar) tjetër përveç Allahut, ndërkohë që Ai ju ka zgjedhur ju përmbi Aleminin (njerëzit dhe xhinët).” [el-Araf, 140]

Pra, Musa e refuzoi thënien e tyre ashtu sikurse Profeti ynë e refuzoi thënien e këtyre personave. Megjithatë, njerëzit e Musait dhe ata që ishin me Profetin, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, nuk bënë shirk. Kështu që Beni Israilët nuk bënë shirk, kur e thanë këtë fjalë, sepse ata nuk e kryen atë veprim ashtu sikurse Shokët e Profetit, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, nuk e kryen atë. Por, Allahu i shpëtoi ata dhe, kur Profeti i tyre i ndaloi ata, ata hoqën dorë dhe e thanë këtë fjalë nga injoranca dhe jo qëllimisht. Dhe kur ata e morën vesh se ky ishte shirk, ata hoqën dorë dhe nuk e vepruan atë. Dhe, nëse ata do ta kishin kryer atë, do t’i kishin bërë shirk Allahut ‘Azze ue Xhel.

Pra, është e qartë nga ajeti se ka njerëz që adhurojnë pemët, përderisa këta mushrikë kanë marrë Dhat Enuat (për ta adhuruar) dhe Sahabët, në zemrat e të cilëve dija nuk ishte vendosur akoma fuqishëm, tentuan t’i imitonin ata, vetëm se Allahu i shpëtoi ata me të Dërguarin e Tij, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Në të është, gjithashtu, e qartë se ka njerëz që kërkojnë bereqet nga pemët dhe u kushtohen atyre. Kuptimi i kushtimit (‘akuf), është që të qëndrosh në një vend për një periudhë kohe, që të kërkosh afrim tek diçka.

Kështu që kjo tregon disa parime të mëdha:

I pari: rreziku i të qenit injorant për teuhijdin, sepse ai që është injorant për teuhijdin ka të ngjarë të bjeri në shirk pa e ditur fare. Kështu që, për shkak të kësaj pike, është e obligueshme të merret dija e teuhijdit dhe të mësohet ajo çfarë i kundërvihet atij prej shirkut, derisa personi të jetë në dije të qartë (basirah), në mënyrë që ai të mos shkatërrohet nga injoranca e tij, e veçanërisht, kur ai shikon dikë që po kryen një akt (shirku) dhe e konsideron atë si të vërtetë, për shkak të injorancës së tij. Pra, hadithi përmban një paralajmërim të madh rreth rrezikut të injorancës, në mënyrë të veçantë në çështjet e akijdes.

I dyti: hadithi tregon rrezikun e përngjasimit me mushrikët dhe fakti që ai të çon në shirk. Ai, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, ka thënë: “Kushdo që imiton një popull, ai është prej tyre.” [Ebu Davud (4031), Ahmedi (2/50), Shejkhul-Islam ka thënë në Iktida’ Siratul- Mustekijm (1/236-239) se zinxhiri i tij është i mirë]. Kështu që nuk është e lejuar që t’u përngjasësh mushrikëve.

I treti: se kërkimi i bereqetit nëpërmjet gurëve, pemëve dhe ndërtesave është shirk, edhe nëse ky quhet me emër tjetër. Kjo, sepse ky është kërkim i bereqetit nga diçka tjetër veç Allahut, siç janë gurët, pemët, varret, monumentet, dhe ky është shirk, edhe nëse quhet apo i është dhënë emër tjetër veç shirkut.

Pjesa e Shtatë: Parimi i Katërt.

Shejkh Salih el-Feuzan thotë:

Teksti:

Parimi i katërt është se mushrikët e kohës sonë janë më të këqij në shirkun e tyre sesa mushrikët që erdhën para tyre. Kjo, sepse ata që erdhën para tyre bënin shirk gjatë kohëve të rehatisë dhe e bënin e adhurimin të pastër për Allahun gjatë kohëve të vështira. Megjithatë, shirku I mushrikëve të kohës sonë është I vazhdueshëm, gjatë kohëve të rehatisë dhe vështirësisë. Argument është thënia e Tij, më të lartit:

 

“Dhe kur ata hipin në anije, lusin Allahun duke e bërë besimin e tyre të pastër vetëm për Të, po kur Ai I sjell ata shëndoshë e mirë në tokë, ç’të shohësh! Ata u japin një pjesë të adhurimit të tyre të tjerëve (veç Allahut).” [el-Ankebut, 65]

Shpjegimi:

Parimi i katërt: - dhe ky është i fundit – është ai se mushrikët e kohës sonë janë më të këqij në shirkun e tyre sesa mushrikët, tek të cilët u dërgua Pejgamberi i Allahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem. Arsyeja për këtë është e qartë: Allahu ‘Azze ue Xhel përmendi se mushrikët që erdhën më përpara, ia kushtonin adhurimin e tyre Allahut në mënyrë krejt të pastër, kur çështjet u vështirësoheshin dhe nuk i luteshin tjetërkujt veç Allahut ‘Azze ue Xhel, për shkak se e dinin se askush nuk mund t’i shpëtonte ata nga vështirësitë, përveç Allahut, sikurse Ai, më i larti, ka thënë:

“Ndërsa, kur ju kap e keqja në det, ata të cilët ju i lusni përkrah Atij, shuhen e zhduken prej jush, përveç Atij (Allahut të Vetëm). Por, kur Ai ju sjell shëndoshë e mirë në tokë, ju i ktheni shpinën (Atij). Dhe njeriu është gjithnjë mosmirënjohës.” [el- Isra, 67]

 

Dhe në një ajet tjetër:

“Dhe kur ata i mbulon dallga si hije, ata lusin Allahun, duke e bërë fenë të pastër për Të…” [Llukman, 32] Domethënë, e bëjnë du'anë e tyre të pastër për Allahun.

“Por, kur Ai i nxjerr ata shëndoshë e mirë në tokë, ka prej atyre të cilët ndalen në mes (ndërmjet besimit dhe mosbesimit).” [Llukman, 32] Dhe në një ajet tjetër: “Po kur Ai i sjell ata shëndoshë e mirë në tokë, ç’të shohësh! Ata u japin një pjesë të adhurimit të tyre të tjerëve (veç Allahut).” [el-Ankebut, 65]

Pra, ata që erdhën më përpara, bënin shirk gjatë kohëve të rehatisë dhe u luteshin idhujve, gurëve dhe pemëve. Sidoqoftë, kur binin në ndonjë vështirësi dhe mbërrinin pranë shkatërrimit, ata nuk u luteshin idhullit, pemës, gurit apo ndonjë qenieje të krijuar, porse i luteshin vetëm Allahut, të Vetmit, i Cili është i pastër nga çdo mangësi, më i larti. Kështu që, nëse vetëm Allahu mund t’i ndihmonte në kohë të vështirësisë, atëherë si mund t’i luten ata dikujt tjetër përkrah Allahut gjatë kohëve të rehatisë?

Kurse mushrikët e sotshëm, domethënë, ata nga Umeti i Muhamedit, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, të kohëve të mëvonshme, mes të cilëve po ndodh shirku, ky shirku i tyre është i vazhdueshëm, gjatë kohëve të rehatisë dhe vështirësisë. Ata nuk e drejtojnë adhurimin e tyre të pastër kah Allahu, madje qoftë edhe në kohë të vështirësisë. Përkundrazi, sa herë që çështjet e tyre përkeqësohen, shirku i tyre bëhet akoma më i ashpër dhe ata i luten Hasanit, Husejnit, Abdul-Kadirit dhe Refaiut e të tjerëve, dhe kjo gjë dihet mjaft mirë.

Histori të çuditshme janë rrëfyer rreth disa ngjarjeve që u kanë ndodhur atyre në det, të tilla që, kur çështjet u janë përkeqësuar, ata thërrasin emrat e eulijave dhe njerëzve të mirë, dhe u kërkojnë ndihmë përkrah Allahut ‘Azze ue Xhel. Kjo, për shkak se ata që thërrasin për në të kotën dhe për në humbje, u thonë atyre: “Ne do t’ju shpëtojmë nga detet, kështu që, kur të goditeni me diçka (me ndonjë fatkeqësi), thërrisni emrat tanë dhe ne do t’ju shpëtojmë.”

Dhe kjo është transmetuar nga Dijetarët e drejtimit Sufi, dhe, nëse dëshiron, lexo atëherë librin ‘Tabakatush-She’rani’, sepse ai përmban atë që e bën lëkurën të rrëqethet. Në të përmenden ato që quhen mrekulli të eulijave dhe fakti se ato mund t’i shpëtojnë njerëzit nga detet. Në të ai (autori) thotë se e shtrin dorën e tij në det, i mban të gjitha anijet dhe i dërgon ato në breg dhe as një pikë uji nuk e prek mëngën e tij, e të tjera gjëra si këto gënjeshtra e besëtytni. Pra, shirku i tyre është i vazhdueshëm, gjatë kohëve të rehatisë dhe fatkeqësisë, dhe prandaj ata janë më të këqij sesa mushrikët që erdhën më parë.

Gjithashtu, Shejkhu ka thënë në ‘Keshfush-Shubuhat’ - nga një tjetër aspekt – “Se mushrikët që erdhën më përpara, adhuronin njerëzit e mirë, që nga melaiket, profetët dhe eulijatë, kurse sa për njerëzit e kohës sonë, këta adhurojnë njerëzit më të prishur, dhe ata e pranojnë këtë fakt.” Kështu që këta, të cilët ata i quajnë Aktab (shtyllat e universit) dhe Aguath (ndihmuesit), nuk falen e nuk agjërojnë, dhe nuk janë të pastër nga zinaja, nga homoseksualizmi dhe nga veprat e turpshme. Kjo, sepse ata pretendojnë se ata njerëz janë të lirë nga detyrat dhe përgjegjësitë fetare. Kështu që ata besojnë se nuk ka hallall apo haram për ta, porse këto gjëra janë për njerëzit e zakonshëm. Dhe ata e pranojnë faktin se prijësit e tyre nuk falen e nuk agjërojnë dhe se ata nuk tërhiqen nga veprat e këqija, e, megjithëkëtë, ata i dhurojnë këta, më saktë, ata adhurojnë më të prishurit dhe më të neveritshmit e njerëzve, si Hal-laxhin, Ibn Arabiun, Refaiun, Bedeuiun e të tjerë përkrah tyre.

Dhe Shejkhu ka përmendur argumentin për faktin se mushrikët e kohës sonë janë më të ashpër dhe më të këqij në shirkun e tyre sesa ata që erdhën më përpara, sepse ata e bënin fenë e tyre të sinqertë për Allahun gjatë kohëve të vështirësisë dhe bënin shirk gjatë kohëve të rehatisë, dhe ai e mbyll atë me thënien e Tij, më të lartit:

“Dhe kur ata hipin në anije, lusin Allahun duke e bërë besimin e tyre të pastër vetëm për Të.” [el-Ankebut, 65]

Lavdërimi dhe Bekimi i Allahut qoftë mbi Profetin tonë Muhamed, mbi Familjen e tij dhe të gjithë Shokët e tij.

Libri i Teuhidit.

Autor: Shejkh Muhammed Ibn AbdulUehab.

Punoi dhe përktheu: Sadetin Fani.

 

Kapitulli i parë: Teuhidi, Njëshmëria e Allahut.

Allahu i plotfuqishëm, thotë: “Dhe Unë (Allahu) nuk i krijova njerëzit dhe xhindet, veçse që ata duhet të më adhurojnë vetëm Mua.” (Edh-Dharijat 51:56)

Allahu, i Lartësuar dhe i Madhëruar qoftë Ai, thotë: “Dhe me të vërtetë që Ne kemi dërguar te çdo Ummet (bashkësi njerëzish, popull, komb) të Dërguar (duke shpallur): “Adhuroni vetëm Allahun dhe shmanguni dhe i rrini larg Tagutit (shejtanëve ose çdo gjëje tjetër që adhurohet pos Allahut).” Pastaj, pati prej atyre popujve të cilët Allahu i drejtoi, pati edhe të tjerë të cilët e merituan dhe iu bë e pashmangshme rruga e gabuar. Udhëtoni pra nëpër tokë dhe shikoni se si ishte fundi i atyre të cilët përgënjeshtruan (të vërtetën).” (En-Nahl 16:36)

Allahu i Plotfuqishëm, thotë: “Ndërsa Zoti yt ka përcaktuar që ti të mos adhurosh akënd e asgjë veç Atij dhe që të jesh i përkushtuar ndaj prindërve të tu. Në qoftë se njëri prej tyre ose që të dy arrijnë moshën e pleqërisë dhe ti je gjallë me ta, mos u thuaj atyre ndonjë fjalë pakënaqësie e mosrespekti, as mos e ngritni zërin (duke u thënë “uf!”), por t’u drejtoheni atyre me shprehje nderuese e me respekt. Dhe ule mbi ta krahun e nënshtrimit, të mirësisë e të përuljes me mëshirë dhe thuani: “Zoti im! Dhuro mbi ta Përkujtimin Tënd siç më rritën mua, kur unë isha i mitur.” (El-Isra 23:24)

Allahu, i Lartësuar dhe i Madhëruar qoftë Ai, thotë: “Adhuroni Allahun dhe mos i vini Atij shok në adhurim, dhe u bëni mirësi prindërve, të afërmve, jetimëve, të varfërve që lypin, fqinjit të afërt, fqinjit të ardhur, shokut pranë, udhëtarit (që takoni) dhe atyre (robërve) që i keni nën pushtetin tuaj. Vërtet Allahu nuk i do ata që janë kryepërpjetë e që mburren.” (En-Nisa 4:36)

Allahu i Plotfuqishëm, thotë: “Thuaj: “Ejani, unë do t’ju shpall çfarë ju ka ndaluar Zoti juaj: Mos të bashkoni kënd në adhurim me Të dhe të jeni të mirë dhe të përkushtuar ndaj prindërve; dhe mos i vrisni fëmijët tuaj nga varfëria - Ne ju furnizojmë ju dhe ata; dhe mos iu afroni gjynaheve të turpshme (marrëdhënieve të paligjshme të tradhtisë bashkëshortore ose jashtë martesës etj) të hapura e të fshehura dhe mos vrisni atë njeri që ua ka ndaluar Allahu, përveç për një çështje të drejtë (sipas ligjit Islam). Këtë jua ka urdhëruar Ai me qëllim që të kuptoni. Dhe mos iu afrohuni pasurisë së jetimëve, përveç në rast se doni ta përmirësoni atë, deri sa ata të arrijnë moshën e pjekurisë dhe matni e peshoni saktësisht dhe me drejtësi. Ne nuk ngarkojmë ndokënd përveçse aq sa ka mundësi ai. Po kështu, kurdoherë që të flisni (për të dhënë fjalën, për dëshmi, për gjykim etj), thoni të vërtetën, edhe në qoftë se çështja mund t’i takojë një të afërmi tuaj dhe përmbushni Besën e Allahut. Këtë Ai jua urdhëron që të mund të përkujtoni. Dhe vërtet, kjo është Rruga Ime e Drejtë, kështu që ndiqeni atë dhe mos ndiqni rrugë të tjera pasi ato do t’ju ndajnë e t’ju largojnë nga Udha e Tij. Këtë jua ka urdhëruar Ai që të mund të bëheni Muttekinë (të përkushtuar në Besimin e Pastër Islam).” (El-En’am 6:151-153)

Ibn Mesudi radijAllahu ‘anhu ka thënë: Kushdo që dëshiron të konstatoj vullnetin e vërtetë të Profetit Muhamed sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, në të cilën Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka vënë vulën, le të lexojë deklaratën e Allahut të Plotfuqishem: “Thuaj: “Ejani, unë do t’ju shpall çfarë ju ka ndaluar Zoti juaj: Mos të bashkoni kënd në adhurim me Të… Dhe vërtet, kjo është Rruga Ime e Drejtë…” (El-En’am 6:151-153) [Tirmidhiu (3080), Et-Taberani në El-Muxhemul-Euset (1208) dhe Ebu Isa ka thënë është hasen gharib.

Transmetohet se Muadh ibn Xhebeli radijAllahu ‘anhu ka thënë: Isha hipur pas Profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem mbi një gomar dhe ai më tha: “O Muadh, a e di cila është e drejta e Allahut të Plotfuqishëm, mbi robërit e Tij dhe cila është e drejta e robëve mbi Allahun e Plotfuqishëm?” Unë iu përgjigja: “Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë më mirë.” Ai vazhdoi: “E drejta e Allahut mbi robërit e Tij është që ata të adhurojnë vetëm Atë dhe kurrë mos ti bëjnë shok. E drejta e robërve të Tij mbi Të është, që të mos ndëshkojë askënd që nuk i bën shok Atij.” I thashe: “O i Dërguari Allahut, a mos t’ia jap lajmin e mirë njerëzve?” Ai u përgjigj: “Jo. Mos i informo ata që të mos mbështeten në të (në këtë premtim dhe nuk kryejnë detyrimet ndaj Tij).” [El-Buhari (2856) dhe Muslimi (30)]

Kapitulli i dytë: Superioriteti i Teuhidit dhe cilat gjynahe fshin.

Allahu më i Lartësuari thotë: “Janë mu ata që besojnë (në Njësinë e Allahut dhe nuk adhurojnë tjetër përveç Atij) dhe nuk e përziejnë besimin e tyre me Dhulm (me të gabuarën), për të cilët ka siguri të plotë. Mu këta janë të udhëzuarit.” (El-En’am 6:82)

Transmeton Ubadeh bin Es-Samit radijAllahu ‘anhu se Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kushdo që dëshmon që ska të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut, i Cili ska shok, dhe se Muhamedi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem është rob dhe i Dërguari i Tij, dhe se Isa alejhi selam është rob i Allahut, i Dërguari i Tij, dhe Fjala e Tij, të cilën ia dhuroi Merjemes dhe një shpirt (i krijuar) nga Ai, dhe se Xheneti dhe Xhehnemi janë të vërteta, Allahu do ta pranojë atë në Xhenet, si do që të jenë veprat e tij.” [El-Buhari (3435), Muslimi (28), Et-Tirmidhi (2640) dhe Ahmedi në librin e tij, El-Musned (5/314)]

Itban ibn Malik radijAllahu ‘anhu transmeton se Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Me të vërtetë Allahu e ka ndaluar nga Xhehnemi personin i cili dëshmon: ‘Nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë perveç Allahut’, duke mos kërkuar gjë tjetër përveç Fytyrës (kënaqësisë) së Allahut.” [El-Buhari (425), Muslimi (33) dhe Ahmedi në librin e tij, El-Musned (5/449)]

Ebu Seid El-Khudri radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Musa alejhi selam ka thënë: ‘O Zoti im, më mëso mua diçka që nëpërmjet saj të kujtoj dhe të të lus Ty.’ Allahu tha: ‘O Musa, në qoftë se shtatë qiejt dhe çfarë ka në ta përveç Meje (Ghairi) dhe shtatë tokat po ashtu, të vendosen në një anë të peshores dhe La ilahe il-la Allah në anën tjetër kjo e dyta do rëndonte më shumë.” [Hadithin e transmeton Ibn Hibani dhe El-Hakimi e deklaron Sahih]

Et-Tirmidhiu transmeton nga Enesi radijAllahu ‘anhu se ai e ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem të thotë: “Allahu më i Lartësuari ka thënë: ‘O biri Ademit, sikur të vije te Unë me gjynahe plot sa bota, dhe më takon Mua duke mos më bërë ortak (Shirk), Unë do të vija te ti me falje në madhësi të ngjashme.” [Et-Tirmidhi (3534), Ed-Daremi (2791), Ahmedi (5/172), dhe Et-Tirmidhiu e klasifikon hasen.]

Kapitulli i tretë: Kush e pastron Teuhidin (nga Shirku, etj) do të hyjë në Xhenet pa dhënë llogari.

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Me të vërtetë që Ibrahimi ishte Ummet (shembull i besimit, udhëheqës me cilësitë e virtytet më të larta, ose një komb i vetëm përballë një populli mosbesimtar, ose besimi i tij qe aq i madh sa vlente sa besimi i një populli të tërë), i bindur ndaj Allahut, Hanif (i vërtetë në besim, që adhuronte Vetëm Allahun Një e të Vetëm) dhe ai nuk ishte prej Mushrikëve (politeistëve, paganëve, mohuesve të Njësisë së Allahut, që i vënë shokë dhe ortakë Allahut).” (En-Nahl 16:120)

Dhe Ai, i Plotfuqishmi më tej thotë: “Edhe ata që nuk bashkojnë kënd (në adhurim) si shokë me Zotin e tyre;” (El-Muminun 23:59)

Husejn bin Abdur-Rahman transmeton: Një herë isha me Seid bin Xhubeirin radijAllahu ‘anhu, dhe ai pyeti: “Cili nga ju e ka parë yllin që këputet (meteorin) mbrëmë?” Unë iu përgjigja: “Unë e kam parë atë,” dhe pastaj shpjegova se nuk isha duke u falur në atë kohë por isha thumbuar nga një akrep helmues. Ai tha: “E çfarë bëre pastaj?” Iu përgjigja: “Bëra Rukje (këndim Kurani) për ta shëruar!” Ai tha: “Çfarë të shtyu ta bësh atë?” I thashë: “Një hadith që e kam dëgjuar nga Esh-Shabi radijAllahu ‘anhu.” Ai tha: “Cilin hadith ka treguar Shabi?” Iu përgjigja: “Ai e tregonte nga Burejdeh bin El-Husejb, radijAllahu ‘anhu, i cili ka thënë që Rukja nuk është e lejuar përveç se për trajtimin e ‘syrit të keq’ (‘Ain) dhe thumbimit (helmues).” Ai (Seid bin Xhubjeri) tha, “Ai ka vepruar mirë që është ndalur te ajo që ka dëgjuar.” (p.sh. të veprojë me dije dhe jo me injorancë.) Sidoqoftë Ibn Abasi radijAllahu ‘anhu, na ka tregur ne se Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Të gjithë popujt u bënë që të kalonin para meje, dhe Unë pashë nje Profet me një grup të vogël njerëzish, dhe një Profet me dy apo tre veta dhe një Profet me asnjë. Pastaj u shfaq një grup i madh njerëzish të cilët mendova se jane Umeti im. Por mu tha se ata janë të Musës alejhi selam. Më vonë, një grup edhe më i madh u shfaq dhë mu tha se ata ishin njerëzit e mi. Midis tyre ishin shtatëdhjetë mijë, të cilët do hynin në Xhenet pa llogari apo dënim.” Pastaj Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, shkoi në shtëpinë e tij dhe njerëzit filluan të diskutonin se kush mund të ishin ata njerëz. Disa thane: “Ka mundësi që ata janë shoket e Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.” Tjerë thane: “Ndoshta ata janë të cilët kanë lindur në Islam dhe nuk i kanë bërë asnjëherë shok Allahut.” Ndërsa ata po hamendësonin dhe shkëmbenin mendime në lidhje me këtë, Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem doli nga shtëpia dhe u informua për lajmin. Ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Ata njerëz, janë ata të cilët nuk e shërojnë veten e tyre me Rukje, as nuk besojnë në shenjat e mira ose të keqija (nga zogjt etj.), as nuk i bëjnë vetes djegie (shërim i plagës me djegie), por i mbështëten Zotit të tyre.” Pas kësaj ‘Ukasheh bin Mihsan radijAllahu ‘anhu u ngrit dhe i tha Profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem: “Lute Allahun që unë të jem njëri nga ata.” Ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Ti je njëri nga ata.” Pastaj një tjetër u ngrit dhe tha: “Lute Allahun të më bëjë një prej tyre.” Ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Ukashe ta ka paraprirë.” [El-Buhari (3410), Muslimi (220), Et-Tirmidhi (2448), Ed-Darimi (2810) dhe Ahmedi (1/271).]

Kapitulli i katërt: Frika nga Shirku (Politeizmi)

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Vërtet, Allahu nuk fal që të adhurohet dikush apo diçka tjetër veç Atij, por gjynahet e tjera më të vogla ia fal kujt të dojë…” (En-Nisa 4:48, 116)

Për më tepër, Allahu, i Lartësuar qoftë Ai, rrëfen në Kuranin Famëlartë se Ibrahimi alejhi selam, shoku i Tij i afërt, e ka lutur atë duke thënë: “Dhe përkujto kur Ibrahimi tha: “Zoti im! Bëje këtë qytet (Mekën) të paqës dhe të sigurisë dhe më largo e më ruaj mua dhe bijtë e mi nga adhurimi i idhujve.” (Ibrahim 14:35)

Transmetohet në hadith se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Ajo çfarë kam më shumë frikë për ju është një formë Shirku.” Kur e pyetën për të, ai tha: “Er-Rija (syfaqësia).” [Ahmedi në El-Musned (5/428 dhe 429), dhe Et-Taberani në El-Mu’xhem El-Kebir (4/253 Nr. 4301)]

Ibn Mesudi radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu alejhu ue sel-lem ka thënë: “Kushdo që vdes duke i bërë shok Allahut, hyn në zjarrin e Xhehnemit.” [El-Buhari (4497)]

Muslimi tregon nga Xhabiri radijAllahu ‘anhu se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kushdo që e takon Allahun (në ditën e Gjykimit) pa bashkuar askënd (asgjë) me Të (në adhurim), do të hyjë në Xhennet; dhe kushdo që e takon Atë dhe ka bërë Shirk në çfarëdo lloj mënyre, do të hyjë në zjarrin e Xhehnemit.” [Muslimi (95) dhe Ahmedi në El-Musned (3/345)]

Kapitulli i pestë: Thirrja për të dëshmuar se asgjë nuk meriton të adhurohet me të drejtë përveç Allahut.

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Thuaj: “Kjo është rruga ime: të ftoj drejt Allahut me dituri të plotë, unë dhe çdokush që më pason mua. I përlëvduar qoftë Allahu; unë nuk jam prej idhujtarëve!” (Jusuf 12:108)

Ibn Abasi radijAllahu ‘anhu transmeton: “Kur i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e dërgoi Muadhin radijAllahu ‘anhu në Jemen, i tha: “Atje do të gjesh Ithtarët e Librit, le të jetë gjëja e parë që ti i thërret ata dëshmia se – Ska të adhuruar tjetër me të drejtë perveç Allahut.”

Dhe në një tranmetim tjetër tha: “Ta veçojnë Allahun në adhurim, p.sh të përmbushin Njëshmërinë (Teuhidin) e Allahut – në qoftë se të binden në këtë, atëherë lajmëroji se Allahu ka urdhëruar që të falin pesë vakte Namaz çdo dite dhe natë. Në qoftë se të binden në këtë, atëherë lajmëroji se Allahu ka urdhëruar që të merret Zekati nga të pasurit e tyre dhe tu shperndahet të varfërve të tyre. Në qoftë se të binden në këtë, atëherë bëj kujdes dhe mos i merr pjesën më të mirë nga pasuritë e tyre (për Zekat), dhe bëj kujdes nga lutja e atij që i bëhet padrejtësi sepse nuk ka perde midis lutjes së tij dhe Allahut.” [El-Buhari (1389/1425) dhe Muslimi]

Sahl bin Sad radijAllahu ‘anhu ka thënë: Në ditën e Khajberit, i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem shpalli: “Neser, me të vërtëtë unë do t’ia jap flamurin një personi i cili e do Allahun dhe të Dërguarin e Tij dhe atë e do Allahu dhe i Dërguari i Tij. Allahu do të mundësojë fitore nën udhëheqjen e tij.” Njerëzit kaluan natën të zhytur në diskutime se kujt mund ti jepej flamuri! Në mëngjes ata erdhën me padurim te i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, secili prej tyre duke shpresuar që ti jepej flamuri. I Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem pyeti: “Ku është Ali ibn Ebu Talib?” Ata u përgjigjën: “Ai është duke vuajtur nga sëmundja e syve.” Dikush u dergua te ai dhe e sollën. I Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, i pështyu lehte mbi sy dhe u lut për te, ndërsa ai u shërua sikur mos të kishte qënë asnjëhere sëmurë. Atëherë i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ia dha flamurin dhe i tha: “Avanco me urtësi dhe butësi derisa të arrish në mesin e tyre, pastaj thirri ata në Islam dhe informoji për detyrat e tyre ndaj Allahut në Islam. Pasha Allahun, në qoftë se Ai udhëzon një njeri të vetëm nëpërmjet teje, është më mirë për ty se devetë e kuqe.” [El-Buhari (2942) dhe Muslimi (2406)]

Kapitulli i gjashtë: Shpjegim i Teuhidit dhe Dëshmisë: La ilahe il-la Allah.

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Ata të cilëve u thërrasin (si Isai - biri i Merjemes, Uzeiri ose ndonjë tjetër) vetë kërkojnë mënyrë e rrugë për të drejtë hyrje e afrimi tek Zoti i tyre (Allahu), secili prej tyre do të dëshironte të jetë më i afërti dhe ata vetë shpresojnë për Mëshirën e Tij dhe kanë frikë Ndëshkimin e Tij. Vërtet që Ndëshkimit të Zotit tënd është për t’ju frikësuar!” (El-Isra 17:57)

Dhe Ai, i Plotfuqishmi thotë: “Dhe (kujto) kur Ibrahimi i tha babait të tij dhe popullit të tij: “Me të vërtetë që unë jam i pafajshëm nga çfarë ju adhuroni, në vend të Atij i Cili më krijoi mua dhe padyshim që Ai do të më udhëzojë mua. Dhe ai (Ibrahimi) e bëri atë (Fjalën La ilahe il-la Allah - nuk ka tjetër të adhuruar të merituar përveç Allahut Një e të Vetëm) Fjalë të jetonte ndër pasardhësit e tij, që ata të mund të riktheheshin (me pendim tek Allahu ose të merrnin mësim).” (Ez-Zuhruf 43:26-28)

Dhe Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Ata (jehuditë dhe të krishterët) morën rabinët dhe murgjit e tyre si perëndi të tyre në vend të Allahut (duke iu bindur atyre në gjërat që i bënë ata vetë të ligjshme ose të paligjshme sipas dëshirave të tyre pa u urdhëruar nga Allahu dhe në kundërshtim me Ligjet e Allahut), (morën për Zot të tyre) edhe Mesihun, birin e Merjemes, ndërkohë që ata (jehuditë dhe të krishterët) qenë urdhëruar (në Teurat dhe Inxhil) të mos adhurojnë kënd tjetër por vetëm Një Ilah (një të adhuruar të vetëm - Allahun), La ilahe il-la Huve (Askush nuk meriton, nuk ka të drejtë e nuk duhet të adhurohet përveç Atij) Lavdi e Madhështi i qoftë Atij. (I Lartë është Ai) nga të pasurit shokë ato që ata ia mveshin Atij!” (Et-Teube 9:31)

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “E megjithatë, disa njerëz zgjedhin (për të adhuruar) në vend të Allahut (zota) të tjerë, (duke i konsideruar) si të barabartë me Atë dhe duke i dashur siç duhet Allahu. Por ata që besojnë, e duan shumë më tepër Allahun (se sa ç’i duan idhujtarët idhujt e tyre). Sikur keqbërësit të shihnin që tani çastin kur të përballen me ndëshkimin, do ta kuptonin se e tërë fuqia i përket Allahut dhe se dënimi i Tij është fort i ashpër.” (El-Bekare 2:165)

Në Sahihun e Muslimit transmetohet se Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Ai i cili shpall se nuk ka Zot tjetër që duhet të adhurohet përveç Allahut dhe mohon gjithçka tjetër që njerëzit adhurojnë përveç Atij (Allahut), pasuria dhe gjaku i tij bëhën të pacënueshëm, dhe çështja e tij i takon Allahut.” [Muslimi (23) dhe Ahmedi në El-Musned (3/472)]

Kapitulli i shtatë: Të vësh nje unazë, lidhës, apo diçka të ngjashme me të për parandalimin ose heqjen e dëmit apo ndonjë të keqe, është vepër Shirku.

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Dhe padyshim, nëse i pyet ata: “Kush i krijoi qiejt dhe tokën”, sigurisht që do të thonë: “Allahu.” Thuaju: “Më thoni pra, gjërat që ju i lutni në vend të Allahut, nëse Allahu do të donte të më bënte mua ndonjë të keqe, a do të mundeshin ata ta largonin të keqen e Tij, apo nëse Ai do të donte të më bënte mua ndonjë të mirë, a do të mundeshin ata ta ndalonin Mëshirën e Tij?” Thuaju: “Më se i Mjaftueshëm për mua është Allahu dhe ata që i mbështeten, le të mbështeten vetëm tek Ai.” (Ez-Zumer 39:38)

Imran bin Husejn radijAllahu ‘anhu transmeton: “Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, një herë pa një njeri me një unazë bronzi në dorën e tij dhe e pyeti: “Cfarë është kjo?” Njeriu u përgjigj: “Për të kapërcyer dobësinë e moshës së vjetër.” Ai i tha: “Hiqe atë, sepse, ajo mundet vetëm të ta shtojë dobësinë. Të të kishte zënë vdekja duke e mbajtur atë, ti sdo kishe pasur kurrë sukses.” [Ahmedi në El-Musned (94/445), Ibn Hibani në Mauarid Ez-Zam’an Nr. (1410 dhe 1411), Ibn Maxhe (3531) dhe El-Hakimi ne El-Mustedrek (4/216) e cilëson Sahih po ashtu edhe Edh-Dhehebiu]

Ukbe bin Amir radijAllahu ‘anhu transmeton se Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kushdo që var një hajmali nuk do ti plotësohen dëshirat e tij nga Allahu. Dhe kushdo që var një guackë deti sdo të gjejë kurrë paqe dhe qetësi.” [Ahmedi në El-Musned (4/154), Ibn Hibani në Mauarid Ez-Zam’an (1413) dhe El-Hakimi ne El-Mustedrek (4/417)]

Në një transmetim tjetër Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kushdo që var një hajmali ka bërë Shirk.” [Ahmedi në El-Musned (4/156) dhe El-Hakimi ne El-Mustedrek (4/417)]

Ibn Ebi Hatimi transmeton nga Hudhejfe radijAllahu ‘anhu se: Ai pa një njeri me një copë spango në dorë (si mbrojtje apo kurë nga temperatura) kështu që ia preu spangon dhe i lexoi ajetin: “Shumica e tyre nuk besojnë në Allahun, pa i shoqëruar Atij njëkohësisht (idhuj të rremë) në adhurim.” (Jusuf 12:106) [Ibn Ebi Hatim]

Kapitulli i tetë: Rukja (yshtje), Hajmalitë dhe Stolitë (varëset).

Ebu Beshir El-Ensari radijAllahu ‘anhu transmeton: Isha në shoqërinë e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu alejhu ue sel-lem në një prej udhëtimeve të tij. I Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dërgoi një lajmëtar me urdhër që: “Mos të mbetet asnjë gjerdan prej lidhësave ose çdo lloj tjetër gjerdani në qafat e deveve, veç se duhet ta prisni.” [El-Buhari (3005), Muslimi (2115) dhe Ebu Daudi (2552)]

Ibn Mesudi radijAllahu ‘anhu tregon se e ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem të thotë: “Er-Ruka (yshtje e paligjëruar), Et-Teme’im (hajmali, stoli) dhe Et-Tiualeh (një lloj magjie që përdoret për ta bërë gruan të dojë burrin) janë të gjitha vepra Shirku (idhujtarie).” [Ahmedi (1/381), Ebu Daudi (3883), Ibn Maxhe (3530), El-Hakimi në El-Mustedrek (4/418) i cili e bën Sahih dhe Edh-Dhehebiu bie dakord]

Et-Teme’im është vendosja e një hajmalie rreth qafës së fëmijës, që ta ruaj atë nga syri i keq! Në qoftë se hajmalia përmban ajete nga Kurani ose Emrat e Allahut apo Cilësitë e Tij atëherë lejohet nga disa prej të parëve dhe ndalohet nga disa tjerë. Ibn Mesudi radijAllahu ‘anhu është nga ata që e ndalojnë.

Er-Ruka ose El-Aza’im është leximi i yshtjeve, magjepsje etj. Këto lejohen kur nuk ka në to gjurmë Shirku, Profeti Muhamed sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e ka lejuar atë në rastin kur thumbohesh nga insekte helmuese apo kur ke shqetesime nga syri i keq.

Et-Tiualeh (magji) është diçka që bëhet nga ata të cilët pretendojnë se mund të shkaktojnë që burri apo gruja ta duan njëri tjetrin më shumë.

Abdullah bin Ukejm radijAllahu ‘anhu transmeton një hadith Marfu: “Kushdo që përdor, e ngjit apo e var një hajmali, do të lihet nën kujdesin e saj.” [Ahmedi në El-Musned (4/211) dhe Et-Tirmidhiu (2073)]

Ahmedi transmeton nga Ruuajfi’ radijAllahu ‘anhu se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i ka thënë: “O Ruuaifi’, mund të ndodhë që të jetosh më gjatë se unë, kështu që lajmëroji njerëzit se kushdo që lidh një nyje në mjekër, var në qafë ndonjë lidhëse apo varëse (si hajmali), apo e pastron veten (pas nevojës) me bajgat e bagëtive apo me kocka, atëhërë Muhamedi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e ka mohuar atë (ska të bëjë me të).” [Ahmedi (4/108, 109) dhe Ebu Daudi (36)]

Uaki’ tregon se Seid bin Xhubejri radijAllahu ‘anhu ka thënë: “Kushdo që ia këput (heq) një hajmali dikujt, ajo do të jetë e barabartë për të sikur të ketë liruar një skllav.”

Uaki’ tregon se Ibrahimi ka thënë: “Ata (ndjekësit e Abdullah Ibn Mesudit) nuk i kanë pëlqyer anjë nga format e hajmalive; qoftë edhe ato të cilat përmbanin ajete Kurani.”

Kapitullli i nëntë: Kushdo që kërkon bekime përmes një peme, guri apo të ngjashme.

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “A e keni parë Latën dhe Uzzën? Po Menatën, të tretën, të fundit? Vallë, për ju janë djemtë, ndërsa për Atë vajzat?! Kjo ndarje është e padrejtë. Këta janë vetëm emra që ua keni ngjitur (idhujve) ju dhe të parët tuaj, kurse Allahu nuk ju ka dërguar për ata asnjë provë. Ata ndjekin vetëm hamendjet dhe atë që ua ka qejfi, ndonëse u ka ardhur prej Zotit të tyre udhëzimi (për rrugën e drejtë).” (En-Nexhm 53:19-23)

Ebu Uakid El-Lejthi radijAllahu ‘anhu ka thënë: U nisëm me të dërguarin e Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem në fushatën e Hunejnit, ndërsa ne sapo e kishim lënë mosbesimin (Kufr) për Islamin. Mushrikinët kishin një Sidra (pemë) që ata shkonin dhe qëndronin aty dhe i varnin armët e tyre në të, të quajtur Dhat Anuat. Kur kaluam një Sidra, ne pyetem: “O i Dërguari i All-llahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, a nuk do të bëni për ne një Dhat Anuat ashtu si Dhat Anëati i tyre?” I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Allahu Ekber (All-llahu është më i Madhi)! Pasha Atë (Allahun) i cili mban shpirtin tim në dorën e Tij, me të vërtetë këto janë rrugët e kombeve të mëparshme, ju keni thënë saktësisht ashtu siç i thanë Beni Israilët Musait alejhi selam:” Ata i thanë Musait: “Na bëna edhe neve një zot, ashtu si kanë ata zota.” Musai tha: “Ju qenkeni vërtet një popull i paditur!” (El-A'raf 7:138) “Sigurisht që ju do të ndiqni rrugët e atyre që shkuan para jush.” [Et-Tirmidhiu (2181), Ahmedi në El-Musned (5/218), Et-Tirmidhiu e cilëson hasen Sahih]

Kapitulli i dhjetë: Therja e Kurbanit për dikë tjetër përveç Allahut.

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Thuaj: “Në të vërtetë, namazi im, kurbani im, jeta ime dhe vdekja ime, i përkasin vetëm Allahut, Zotit të botëve. Ai nuk ka asnjë ortak. Kështu jam urdhëruar dhe unë jam i pari që i nënshtrohem Atij.” (En-Nam 6:162-163)

Allahu i Plotfuqishëm gjithashtu thotë: “Andaj, falu (vetëm) për Zotin tënd dhe ther kurban!” (El-Keuther 108:2)

Ali ibn Ebu Talib radijAllahu ‘anhu ka thënë: I Dërguari Allahut më informoi mua në lidhje me katër vendime (të Allahut):

01. Mallkimi i Allahut është mbi atë i cili ther (flijon, bën kurban) për çdo gjë tjetër përveç se për Allahun.

02. Mallkimi i Allahut është mbi atë i cili i mallkon prindërit e vet.

03. Mallkimi i Allahut është mbi atë i cili strehon një heretik (që ka sjellë një bidat në fe).

04. Mallkimi i Allahut është mbi atë që ndryshon kufijtë (vijat e kufirit të tokës). [Muslimi (1978)]

Tarik bin Shihab radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Një burrë hyri në Xhennet për një mizë, dhe një burrë hyri në Xhehnem për një mizë.” Ata (shokët) e pyetën: “Si është kjo e mundur o i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem?” Ai tha: “Dy burra kaluan andej nga disa njerëz, që kishin një idhull të cilin e adhuronin dhe nuk lejonin askënd të kalonte pa sakrifikuar diçka për atë (idhullin).” Ata e urdhëruan njërin që të sakrifikonte diçka. Ai tha: “Nuk kam asgjë për të sakrifikuar.” Njerëzit i thanë atij: “Sakrifiko (flijo) ç’farë të duash, qoftë ajo edhe një mizë.” Kështu ai paraqiti (flijoi një mizë) për idhullin e tyre. Ata e hapën rrugën për të, dhe kështu ai hyri në Zjarrin e Xhehennemit. Ata i thanë njeriut tjetër: “Sakrifiko diçka.” Ai tha: “Unë kurrë nuk do të sakrifikoj asgjë për ndonjë tjetër pos All-llahut, më Madhështorit dhe më të Lëvduarit.” Kështu e goditën në fyt dhe e mbytën dhe ai, për këtë arsye hyri në Xhennet.” [Ahmedi në librin e ez-Zuhd (Asketizmi) (p.22). Ebu Nua'im në El-Hiljah (Stoli (1/203), dhe Ibn Ebu Shejbe në El-Musenef (Përmbledhja) (6/477 Nr.33028) duke e cilësuar atë mauquf (të ndërprerë) hadithi i përshkruhet Selman El-Farisiut.]

Kapitulli i njëmbëdhjetë: Mos therni Kurban në ato vende që ështe therur kurban për dikë tjetër përveç Allahut.

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Ti në atë xhami kurrë mos fal namaz. Ndërsa xhamia e themeluar në përkushtim (ndaj Allahut) që në ditën e parë, pa dyshim që është më e denjë për të falur namaz në të. Aty ka njerëz që duan të pastrohen. Allahu i do ata që pastrohen shpesh.” (Et-Teube 9:108)

Tabit bin Dahak radijAllahu ‘anhu ka thënë: Një njeri u betua për të sakrifikuar një deve në vendin e quajtur Bu’uaneh, kështu që ai e pyeti Profetin sal-lAllahu aljehi ue sel-lem në lidhje me të. Ai tha: “A ka qënë ndonjë idhull që adhurohej në atë vend në kohën e xhahiljetit?” Ata u përgjigjën: “Jo.” Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e pyeti përsëri: “A kanë festuar jobesimtarët festat e tyre në atë vend?” Ata u përgjigjën: “Jo.” I Dërguari Allahut sal-lAllahu alehi ue sel-lem i tha. “Përmbushë betimin tënd. Me të vërtetë nuk përmbushet betimi në qoftë se të çon në mosbindje ndaj Allahut, as kur është përtej mundësive të një personi.” [Ebu Daudi (3313) sipas kushteve të Buharit dhe Muslimit]

Kapitulli i dymbëdhjetë: Të betohesh në dicka tjetër perveç Allahut ështe vepër Shirku.

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Ata (janë të cilët) përmbushin betimet (e tyre) dhe i frikësohen një Dite, e keqja e së cilës ka përmasa të mëdha.” (El-Insan 76:7)

Allahu i Plotfuqishëm gjithashtu thotë: “Dhe çfarëdo që të jepni për shpenzimet (p.sh., për Sadaka - lëmoshë për Çështjen e Allahut etj), apo për çfarëdo që të betoheni, të jeni të bindur se vërtet Allahu e di plotësisht. Dhe për Dhalimunët (keqbërësit, mosbesimtarët) nuk ka asnjë ndihmues.” (El-Bekare 2:270)

Transmeton Aishja radijAllahu anha se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kushdo që betohet se do ti bindet Allahut, duhet ti bindet Atij; dhe kushdo që betohet se do nuk do ti bindet Allahut, ai nuk duhet ta kundërshtojë Atë.” [El-Buhari (6696), Ebu Daudi (3289), Et-Tirmidhi (1526), Ibn Maxhe (2126), dhe Ahmedi në El-Musned (6/36, 41)]

Kapitulli i trembëdhjetë: Të kërkosh strehim te dicka tjetër përvec Allahut është Shirk.

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Në të vërtetë, ka pasur njerëz që kërkonin mbrojtje nga xhindet, por kjo vetëm sa i çoi më tej në gabime.” (El-Xhin 72:6)

Khaulah bint Hakim radijAllahu anha ka thënë se e ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem duke thënë: “Kushdo që shkon në një banesë dhe thotë (duke u futur në të): ‘Kërkoj strehim në fjalët e përsosura të Allahut nga e keqja (e krijesave), të cilat Ai ka krijuar,’ asnjë e keqe nuk do ti ndodhë atij deri sa të largohet nga ai vënd.” [Muslimi (2708), Et-Tirmidhi (3433), Ibn Maxhe (3547) dhe Ahmedi në El Musned (6/377,409)]

Kapitulli i katërmbëdhjetë: Të kërkosh ndihmë në diçka tjetër perveç Allahut (Istighadha), apo të lutesh dikë tjetër pos Tij është vepër Shirku.

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Përveç Allahut, mos iu lut tjetërkujt nga ata që nuk të sjellin as dobi, as dëm. Nëse do ta bëje këtë, atëherë, ti do të ishe vërtet keqbërës.” (Junus 10:106)

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Nëse Allahu vendos që të të godasë ndonjë e keqe, askush nuk mund të ta largojë atë, përveç Tij e, nëse Ai do të të bëjë ndonjë të mirë, s’ka kush që ta pengojë mirësinë e Tij. Ai ia jep atë mirësi kujt të dojë prej robërve të Tij. Ai është Falës dhe Mëshirëplotë.” (Junus 10:107)

Dhe i Plotfuqishmi thotë: “Vërtet, ata që ju i adhuroni në vend të Allahut, janë vetëm idhuj. Ju po shpifni gënjeshtra. Në të vërtetë, ata që ju i adhuroni në vend të Allahut, nuk kanë pushtet t’ju furnizojnë, andaj, vetëm tek Allahu kërkoni risk dhe adhuroni e falënderoni vetëm Atë. Tek Ai do të ktheheni.” (El-Ankebut 29:17)

Ai i Plotfuqishmi thotë: “Kush është më i humbur se ai, i cili, në vend Allahut, u lutet atyre që nuk mund t’u përgjigjen deri në Ditën e Kiametit e që janë krejt të pavetëdijshëm ndaj lutjes së tyre?! Kur të tubohen njerëzit (në Ditën e Gjykimit), idhujt do të jenë armiq të tyre dhe do ta mohojnë adhurimin e tyre.” (El-Ahkaf 46:5-6)

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “A ka më të mirë se Ai që i vjen në ndihmë nevojtarit të këputur, kur i lutet Atij, që jua largon të keqen dhe ju bën juve trashëgimtarë në tokë?! Vallë, a ka krahas Allahut zot tjetër?! Sa pak që reflektoni!” (En-Naml 27:62)

Ubade ibn Samit radijAllahu ‘anhu transmeton: Gjatë kohës së Profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ishte një hipokrit që vazhdimisht i dëmtonte besimtarët, disa nga ata (besimtarët) thane: “Ejani me ne (në mbështetje), që të kërkojmë te i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ndihmë kundër këtij hipokriti.” Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem u përgjigj: “Me të vërtetë, askush nuk duhet të më kërkojë mua për ndihmë. Në të vërtetë, është Allahu ai Cili duhet ti kërkohet ndihmë dhe mbështetje.” [Et-Taberani – El-Hajthemi ka thënë në Maxhma Ez-Zaëa'id (10/109): Ky hadith është transmetuar nga Taberaniu dhe transmetuesit e tij janë në mesin e atyre të hadithit të transmetuar nga El-Buhari dhe Muslimi, me përjashtim të Ibën Lai'ah i cili vlerësohet si një transmetues i pranueshëm i Hadithit.]

Kapitulli i pesëmbëdhjetë: Krijesa nuk mund te jetë objekt adhurimi.

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “A mos vallë ata i veshin Atij si ortakë idhuj që nuk mund të krijojnë asgjë, ndërkohë që vetë janë të krijuar?! Idhuj, që nuk mund t’u japin ndonjë ndihmë atyre e as veten nuk mund ta ndihmojnë?!” (El-Araf 7:191-192)

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Ai e bën natën të kalojë në ditë dhe ditën të kalojë në natë. Ai i ka nënshtruar Diellin dhe Hënën, kështu që secili lëviz për një kohë të caktuar. Ky është Allahu, Zoti juaj. Pushteti është i Tij! Kurse ata që ju i adhuroni krahas Tij, nuk zotërojnë as sa cipa e bërthamës së hurmës. Nëse ju u luteni atyre, ata nuk e dëgjojnë lutjen tuaj, por edhe sikur ta dëgjonin, nuk do t’ju përgjigjeshin. Në Ditën e Kiametit, ata do ta mohojnë adhurimin që u bënit atyre. Askush nuk mund të të njoftojë ty (o Muhamed) ashtu si Ai që është i Gjithëdijshëm.” (El-Fatir 35:13-14)

Transmetohet në dy Sahihet (El-Buhari dhe Muslimi) nga Enesi radijAllahu ‘anhu: I Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem u godit në betejën e Uhudit dhe iu thyen dhëmbët. Kështu ai tha: “Si mund të kenë sukses disa njerëz të cilët godasin Profetin e tyre?” Atëherë u shpall Ajeti (3:128): “Ti nuk ke asgjë në dorë, nëse do t’ua pranojë Ai pendimin apo do t’i dënojë, se ata janë vërtet keqbërës.”

Transmetohet nga Ibn Omeri radijAllahu ‘anhu se e ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem duke thënë pasi që e ka ngritur kokën nga sexhdeja në rekatin e fundit të Namazit: “O Allah, mallkoje filanin e filanin” pasi tha: “All-llahu e dëgjon atë që e lavdëron Atë. Zoti ynë, gjithë lavdërimi është për Ty!” Pastaj Allahu shpalli: “Ti nuk ke asgjë në dorë, nëse do t’ua pranojë Ai pendimin apo do t’i dënojë, se ata janë vërtet keqbërës.” [El-Buhari (4069)]

Në një transmetim tjetër: “Ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem iu lut Allahut kundër Safuan bin Umejeh dhe Suhejl bin Amr dhe El-Harith bin Hisham”, pastaj u shpall Ajeti: “Ti nuk ke asgjë në dorë, nëse do t’ua pranojë Ai pendimin apo do t’i dënojë, se ata janë vërtet keqbërës.” [El-Buhari (4070)]

Transmetohet nga Ebu Hurejre radijAllahu ‘anhu: I Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem u ngrit në këmbë kur iu shpall atij: “Paralajmëroje farefisin tënd më të afërm.” (26:214) dhe Ai sal-lAllahu aljehi ue sel-lem tha: “O Kurejshë” – apo fjalë të ngjashme – “bleni (ruajini) shpirtrat tuaj. Unë nuk mund t’ju vi në ndihmë para Allahut; O Abas ibn Abdul-Muttalib, unë nuk mund të vi në ndihmë para Allahut; O Safijeh, halla e të Dërguarit të Allahut, unë nuk mund të vi në ndihmë para Allahut; O Fatime, vajza e Muhamedit, kërko nga pasuria ime çfarë të duash, unë nuk mund të bëj dobi për ty para Allahut.” [El-Buhari (2753), Muslim (206) dhe Et-Tirmidhiu (3184)]

Kapitulli i gjashtëmbëdhjetë: Çfarë ka thënë Zoti.

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Asnjë ndërmjetësim tek Ai nuk bën dobi, përveçse për atë që Ai jep leje. Kur t’u hiqet frika nga zemrat e tyre, ata do të thonë: “Çfarë tha Zoti juaj?” dhe do të përgjigjen: “Të vërtetën! Ai është i Lartësuar dhe i Madhërishëm.” (Sebe 34:23)

Ebu Hurejre radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kur Allahu cakton disa urdhra në qiell, engjëjt valëvisin krahët e tyre duke treguar dorëzim të plotë në fjalët e tij, e cila tingëllon si zinxhirët e qenit duke u zvarritur mbi shkëmb. Dhe kur frika të hiqet nga zemrat e tyre, ata thonë: “Çfarë tha Zoti juaj?” dhe do të përgjigjen: “Të vërtetën! Ai është i Lartësuar dhe i Madhërishëm.” (34:23) Pastaj dëgjuesit e fshehtë (djajtë) dëgjojnë këtë urdhër, dhe këto dëgjuesit e fshehtë janë si kjo, njëri mbi tjetrin (Sufjani, një nën-transmetues tregoi duke e mbajtur dorën e tij drejtë dhe duke i ndarë gishtat). Një dëgjues i fshehtë dëgjon një fjalë të cilën ia përcjellë atij që është poshtë tij, dhe i dyti ia përcjellë atij që është poshtë tij, derisa i fundit prej tyre do t’ia përcjellë një magjistari apo një falltori. Ndonjëherë një flakë (zjarr), mund ta godasi djallin para se ai mund të përcjellë atë, dhe nganjëherë ai mund të përcjellë atë para se flaka (zjarri) ta godasi atë, pastaj magjistari i shton kësaj fjale njëqind gënjeshtra. Njerëzit pastaj thonë: “A nuk tha (magjistari) një gjë të tillë se, keshtu kështu dhe në këtë datë kështu kështu?” Kështu që magjistarit i thuhet se ka thënë të vërtetën për shkak të Caktimiti (deklaratës) që është dëgjuar në qiell.” [El-Buhari (4701)]

En-Nauas bin Sim’an radijAllahu ‘anhu ka transmetuar se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kur Allahu dëshiron t’i zbulojë diçka njëriut, Ai flet fjalët e zbulesës. Në këtë kohë, qiejt dridhen fort nga frika e Tij. Kur fjalët e Allahu bien mbi banorët e qiellit, ata i zë shoku dhe bien në përulje. I pari prej tyre që ngre kokën është engjëlli Xhibril alejhi selam të cilit Allahu i flet jashtë zbulesës atë që Ai dëshiron. Pastaj Xhibrili alejhi selam kalon nga engjëjt e tjerë në qiej të ndryshëm, dhe pyetet në ç’do ndalesë: ‘Çfarë ka thënë Zoti ynë, o Xhibril?' ai përgjigjet: “Të vërtetën! Ai është i Lartësuar dhe i Madhërishëm.” dhe të gjithë përsërisin të njëjtën gjë pas tij. Pastaj Xhibrili alejhi selam mbërrin në destinacion me zbulesën, për ku është urdhëruar nga Allahu, më i Lartësuari.” [Ibn Khuzejme në librin e tij me titull Et-Teuhid (monoteizmi) (206), dhe Ibn Ebu Asim në librin e tij Es-Sunneh (Tradita Profetike) (515), dhe el-Axhurri në librin e tij Esh-Sheriah (Ligji Islam)]

Kapitulli i shtatëmbëdhjetë: Ndërmjetësimi.

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Paralajmëroji (me Kuran) ata që i frikësohen daljes para Zotit të tyre, se atëherë nuk do të kenë as mbrojtës, as ndihmës tjetër përveç Tij, me qëllim që të ruhen nga gjynahet.” (El-En’am 6:51)

Allahu i Plotfuqisëhm thotë: “Thuaju: “Ndërmjetësimi është i gjithi në duart e Allahut; Atij i takon pushteti i qiejve dhe i Tokës e pastaj tek Ai do të ktheheni.” (Ez-Zumer 39:44)

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Kush mund të ndërhyjë tek Ai për ndokënd pa lejen e Tij?” (El-Bekare 2:255)

Ai i Plotfuqishmi thotë: “Sa engjëj ka në qiej, ndërmjetësimi i të cilëve nuk bën asnjë dobi, veçse pasi të japë leje Allahu, për kë të dojë e të pëlqejë Vetë!” (En-Nexhm 53:26)

Ai i Plotfuqishmi thotë: “Thuaju (o Muhamed): “Thirrini ata që i hyjnizoni krahas Allahut! Ata nuk kanë pushtet as sa pesha e një thërrmije, qoftë në qiej apo në Tokë; për ata nuk ka pjesë as në qiej, as në Tokë dhe Allahu nuk ka asnjë ndihmës nga radhët e tyre.” Asnjë ndërmjetësim tek Ai nuk bën dobi, përveçse për atë që Ai jep leje. (Sebe 34:22-23)

Ebul-Abasi (Ibn Tejmije) RahimehUllah ka thënë: “All-llahu i Plotfuqishëm, i ka mohuar në mënyrë të barabartë të gjitha ato që mushrikinët i kanë bashkangjitur (zotave të tyre të rremë). Sepse Ai ka mohuar se dikush ka ndonjë sundim, apo ndonjë pjesë prej tij përveç Atij, apo se ka ndonjë ndihmës ndaj Allahut më të Lartësuarit, dhe se nuk ka asgjë që të mbetet me përjashtim të ndërmjetësimit.” Është e qartë se nuk do të ketë dobi për të gjithë me përjashtim të kujt i është dhënë leje nga Zoti siç Ai tha: “Ata nuk mund të ndërhyjnë përveç për ata me të cilët Ai është i kënaqur.” (El-Enbija 21:28)

Dhe për këtë arsye, ndërmjetësimi që mushrikinët besojnë do të refuzohet në Ditën e Ringjalljes, ashtu siç është refuzuar nga Kur'ani.

Dhe siç na ka informuar Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem: Ai do të vijë dhe dhe do ti bëjë sexhde Zotit të tij dhe do ta lavdërojë Atë, dhe ai nuk do të fillojë me ndërhyrje që në fillim. Më pas do ti thuhet: “Ngrije kokën, fol dhe do të dëgjohesh, kërko dhe do të jepet, ndërmjetëso dhe ndërmjetësimi do të pranohet.” [El-Buhari (3340) dhe Muslimi (194)]

“Kush do të jetë më i lumturi prej njerëzve me ndërmjetësimin tuaj?” Ai (Pejgamberi, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: “Kushdo që thotë La ilahe illa Allah sinqerisht me qëllim të pastër nga zemra e tij.”

Pra, ky ndërmjetësim është për ata njerëz me qëllim të pastër, nëse All-llahu më i Lartësuari kështu dëshiron, dhe nuk do të jetë për ata që kryejnë Shirk.

Thelbi i çështjes është Allahu më i Lartësuari, i Cili është mbi çdo të metë, i favorizon njerëzit e sinqertë në adhurimin e tyre dhe i falë ato permes atij që i ka dhënë leje për të ndërmjetësuar si një nder për të dhe për t'i dhënë atij vendin më të lartë (El-Makam-el-Mahmud).

Ndërmjetësimi i cili është refuzuar dhe mohuar në Kur'an është ai që përfshin

Shirk, dhe kjo është arsyeja pse ndërmjetësimi është konfirmuar dhe afirmuar me lejen e All-llahut të Plotfuqishëm në shumë vende. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e bëri të qartë se ky ndërmjetësim sdo jetë për tjetër pos njerëzve të Teuhidit (monoteizmit islam) dhe Ihlasit (sinqeritet në fenë Islame).

Kapitulli i tetëmbëdhjetë: Allahu udhëzon atë që Ai dëshiron.

“Vërtet, ti (Muhamed) nuk mund të udhëzosh kë të duash, por është Allahu Ai që udhëzon kë të dëshirojë. Ai i njeh më mirë ata që janë të udhëzuar.” (El-Kasas 28:56)

Ibn El-Musejeb radijAllahu ‘anhu transmeton nga i ati: Kur iu afrua vdekja Ebu Talibit, i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem erdhi te ai dhe gjeti Abdullah bin Ebu Umejeh dhe Ebu Xhehlin në shoqërinë e tij. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i tha: “O xhaxha, thuaj: ‘Nuk ka te adhuruar tjetër të vërtetë perveç Allahut.’ Një fjalë e cila do të më lejojë të ndërhyj për ty te Ai.” Ata dy thanë: “A do ta braktisësh fenë e (babait) AbdulMuttalibit o Ebu Talib?” Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e përsëriti (kërkesën) edhe ato dy e përsëritën (pyetjen e tyre). Fjala e fundit e Ebu Talibit ishte se ai është në fenë e AbdulMuttalibit dhe refuzoi të thoshte: La ilahe il-la Allah. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Unë do të vazhdoj të lutem për faljen tënde derisa të mos më ndalohet.” Ishte ky çasti kur Allahu i Plotfuqishëm shpalli Ajetin: “Nuk i takon të Dërguarit dhe besimtarëve që të kërkojnë falje për idhujtarët, qofshin këta edhe të afërmit e tyre, pasi u është bërë e qartë se ata janë banorë të Xhehenemit.” (Et-Teube 9:113) [El-Buhari (1360), Muslimi (24) dhe Ahmedi në El-Musned (5/168, 433)]

Allahu i Plotfuqishëm, gjithashtu shpalli në lidhje me Ebu Talibin: “Vërtet, ti (Muhamed) nuk mund të udhëzosh kë të duash, por është Allahu Ai që udhëzon kë të dëshirojë. Ai i njeh më mirë ata që janë të udhëzuar.” (El-Kasas 28:56)

Kapitulli nëntëmbëdhjetë: Teprimi me njerëzit e drejtë, është rrënja dhe shkaku i mosbesimit të njerëzimit dhe devijimit nga besimi i vërtetë.

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “O ithtarët e Librit! Mos e kaloni kufirin në besimin tuaj dhe për Allahun thoni vetëm të vërtetën!...” (En-Nisa 4:171)

Ibn Abasi radijAllahu ‘anhu ka komentuar për ajetin: “Dhe thanë: ‘Mos i lini kurrsesi zotat tuaj! Mos e lini kurrsesi as Veddin, as Suvain, as Jeguthin, as Jaukën, as Nesrin’!” (Nuh 71:23)

Ai radijAllahu ‘anhu ka thënë: “Këta janë disa persona të drejtë nga populli i Nuhut alejhi selam. Kur ata ndërruan jetë, shejtani i shtyu njerëzit e tyre ti bëjnë statuja për nderim dhe ti vendosin në vendet ku ata mblidheshin, dhe ia vendosën këtyre statujave emrat e tyre. Ata e bënë këtë por nuk i adhuruan ata deri sa disa breza ndërruan jetë dhe dija e origjinës së tyre u harrua, atëhërë njerëzit filluan ti adhurojnë ata.” [El-Buhari (4920)]

Ibn El-Kajim RahimehUllah ka thënë: “Shumica e parardhësve tanë kanë thënë: Pas vdekjes (së njerëzve të drejtë), ata veçoheshin te varret e tyre dhe i bënë statuja dhe pas shumë kohësh ata filluan t’i adhurojnë ata.”

Omer ibn El-Khattabi radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Mos e ekzagjeroni duke më lavdëruar mua siç bënë të krishterët duke ekzagjeruar me Jezusin, të birin e Merjemes. Unë jam veç një rob, kështu që më thirrni robi Allahut dhe i Dërguari i Tij.” [El-Buhari (3445). Ahmedi (1/23, 24, 47 dhe 55)]

I Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Ruhuni nga ekzagjerimi. Paraardhësit tuaj u zhdukën nga ekzagjerimi i tyre.” [Ahmedi (1/215, 347), Ibn Maxhe (3029), Ibn Khuzejmeh (2867) dhe El-Hakim (1/466) dhe e cilëson Sahih, dhe Dhehebiu është dakord me El-Hakimin.

Abdullah ibn Mesudi radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Ekstremistët (në fe) janë të shkatërruar.” Ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e tha këtë tre herë. [Muslimi (2670), Ebu Daudi (4608) dhe Ahmedi (1/386)]

Kapitulli njëzetë: Dënimi i atij që adhuron Allahun te varri i një njeriu të drejtë dhe se si pastaj kjo kalon në adhurimin e njeriut.

Aishja radijAllahu ‘anha transmeton: “Um Selemeh radijAllahu anha i përmendi të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu aljehi ue sel-lem se në Abasini kishte parë një kishë plot me figura dhe statuja. Ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Kur një njeri i drejtë apo një adhurues i devotshëm vdes në mesin e tyre ata I ndërtojnë një faltore mbi varrin e tij dhe vendosin aty çdo lloj figure dhe statuje. Ata janë krijesat më të këqija nga të gjitha para Allahut.” [El-Buhari (427) Muslimi (528) dhe Ahmedi (6/51)]

Shejkhul Islam ibn Tejmije RahimehUllah, në lidhje me hadithin ka thënë: “Ata bashkojnë dy të këqijat; adhurimin në varreza dhe bërjen e pikturave dhe statujave.”

Aishja radijAllahu ‘anhatransmeton: Kur iu afrua vdekja të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, ai e vendoste një copë në fytyrë, (herë mbulohej herë zbulohej nga shqetësimi), ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha kur ishte në këtë gjëndje: “Mallkimi i Allahut qoftë mbi Çifutët dhe të Krishtërët që i bënë varret e Profëtëve të tyre vënde adhurimi.” Kështu ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i paralajmëroi njerëzit nga ky veprim. Sikur mos të ishte frika se varri i tij mund të kthehej në vend adhurimi, varri i tij do të ishtë i hapur sikur varret e shokëve të tij radijAllahu ‘anhum. [El-Buhari (435) dhe Muslimi (531)]

Xhundub bin Abdullah radijAllahu ‘anhu transmeton: E kam dëgjuar Profetin sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem të thotë vetëm pesë ditë para vdekjes: “Jam i lirë dhe i pastër ndaj Allahut që të kem ndonjërin prej jush si Khalil (mik shumë i afërt). Vërtet, Allahu më ka bërë mua Khalil-in e Tij ashtu siç e ka bërë më parë Ibrahimin alejhi selam Khalil. Në qoftë se unë do kisha bërë dikë Khalil nga Umeti im, ai do të ishtë Ebu Bekri radijAllahu ‘anhu. Kujdes! Mos i ktheni varret në vende adhurimi. Unë ju ndaloj ta bëni ktë.” [Muslimi (532)]

Duke komentuar mbi hadithet më lart, Shejkhul Islam ibn Tejmije RahimehUllah ka thënë: “Menjëherë para vdekjes së tij, Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ndaloi Muslimanët që ti bëjnë varret vënde adhurimi, dhe i mallkoi ata që e bëjnë këtë gjynah të madh. Ngjashëm, të falësh Namazin në varreza është e njëjta gjë edhe në qoftë se nuk ka faltore të ndërtuar, dhe ky është kuptimi i thënies së Aishes: “Por frikësoheshin se mund të kthehej në vend adhurimi”, pasi Sahabët s’do ndërtonin kurrë një xhami mbi varrin e Profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Gjithashtu, çdo vend ku falet Namazi quhet xhami, siç përmendet në hadith: “…dhe toka është bërë për mua (dhe ndjekësit e mi) vend falje dhe mjet pastrimi.” [El-Buhari (355) dhe Muslimi (521)]

Ahmedi transmeton me zinxhir të mirë transmetimi se Ibn Mesudi radijAllahu ‘anhu tregon në një hadith Marfu’: “Njerëzit më të këqinj janë ata të cilët (shenjat) Dita (e ringjalljes) vjen ndërsa ata janë gjallë, dhe ata të cilët i marrin varret si vende adhurimi (xhami).” [Ahmedi dhe Ibn Hibbani (340) Sahih]

Kapitulli njëzetënjë: Ekzagjerimi në varret e njerëzve të drejtë i drejton ata drejt adhurimit të idhujve krahas Allahut.

Imam Maliku RahimehUllah, transmeton në librin e tij Muuata’ se Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “O Allah! Mos e kthe varrin tim asnjëherë në një idhull për tu adhuruar. Zemërimi i Allahut intensifikohet mbi një popull, që kthejnë varret e Profetëve në Xhami.” [Malik në Muuata’ (85), dhe Ahmedi në El-Musned (2/246)]

Në lidhje me ajetin: “A e keni parë Latën dhe Uzzën?” (En-Nexhm 53:19)

Ibn Xheriri (Et-Tabari) transmetuar nga Sufjani, prej Mensurit, nga Muxhahidi: “Ai (Lati) u shërbentë haxhilerëve duke u përgatitur Sauik (majë mielli elbi ose gruri i përzier me ujë). Pas vdekjes së tij, njërëzit filluan të qëndrojnë dhe veçohen te varri i tij me qëllim shpërblimi.”

Ebul Xheuzi transmeton se Ibn Abasi radijAllahu ‘anhu ka thënë: “Al-Lat ka qënë një burrë që përziente Sauik për haxhilerët.”

Ibn Abasi radijAllahu ‘anhu transmeton: “I Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka mallkuar gruan që viziton varret. Ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem gjithashtu ka mallkuar ata që bëjnë xhamia dhe ndriçojnë mbi varre.” [Ebu Daudi (3236), Et-Tirmidhi (320), Ibn Maxhe (1575) dhe Ahmedi në El-Musned (1/229, 287, 324 dhe 337)]

Kapitulli njëzetëdy: Mbrojtja e të Dëguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ndaj Teuhidit dhe bllokimi i tij ndaj çdo rruge që të çon në shirk.

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Tashmë ju ka ardhur një i Dërguar nga gjiri juaj. Atij i vjen rëndë për gjynahet që bëni ju, jua dëshiron të mirën me gjithë zemër që ju të shkoni rrugës së drejtë dhe është i butë e i mëshirshëm me besimtarët. Nëse ata largohen (nga e vërteta), thuaj: “Më mjafton Allahu, s’ka zot tjetër përveç Tij. Unë mbështetem tek Ai që është Zot i Fronit të Madh!” (Et-Teube 9:128-129)

Ebu Hurejre radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Mos i bëni shtëpitë tuaja varreza. Mos e bëni varrin tim vend kremtimi. Dërgoni Salauat mbi mua. Salauti juaj do të përcillet mua, kudo që mund të jeni.” [Ebu Daudi (3042) dhe Ahmedi në El-Musned (2/367)]

Ali bin Husejn radijAllahu ‘anhu tregon: Ai pa një burrë në një hapsirë që ndodhej te varri i Profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe i cili hynte dhe lutej. Kështu ai (Ali bin Husejn) e ndaloi atë dhe e këshilloi duke i thënë: “A të tregoj një hadith të cilin e kam dëgjuar nga babai im, i cili e ka dëgjuar nga gjyshi im (Aliu radijAllahu ‘anhu) i cili e ka dëgjuar prej të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem se ka thënë: ‘Mos i bëni shtëpitë tuaja varreza. Mos e bëni varrin tim vend kremtimi. Dërgoni Salauat mbi mua. Salauti juaj do të përcillet mua, kudo që mund të ndodheni.’” [El-Mukhtadrah (përmbledhja e Imam El-Makdisit)]

Kapitulli njëzet e tre: Disa njerëz nga ky Umet do të adhurojnë idhuj.

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “A nuk i ke parë ata që u është dhënë një pjesë e Librit? Besojnë në idhuj dhe hyjni të rreme dhe thonë për jobesimtarët: “Këta janë në rrugë më të drejtë se ata që besojnë64”.” (En-Nisa 4:51)

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Thuaj: “A doni t’ju tregoj kush do të marrë dënimin më të rëndë nga Allahu? Ata që Allahu i ka mallkuar dhe me të cilët është zemëruar, duke i shndërruar në majmunë dhe derra, si dhe ata që adhurojnë djallin. Ata janë në vendin më të mjerueshëm dhe janë më larg rrugës së vërtetë”. (El-Maide 5:60)

Allahu më i Lartësuari thotë: “Dhe kështu, Ne bëmë që ata të zbuloheshin, me qëllim që të dihej se premtimi i Allahut është i vërtetë dhe, që të mos ketë asnjë dyshim për Orën (e Kiametit, se ajo do të vijë). Kur ata (banorët e qytetit) po haheshin me njëri-tjetrin për këtë rast, disa thoshin: “Ndërtojini atyre (në hyrje të shpellës) një ndërtesë! Zoti i tyre i njeh më mirë ata”. Ata që e fituan çështjen e tyre, thanë: “Ne do të ndërtojmë një faltore mbi ta!” (El-Kehf 18:21)

Ebu Said radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguri Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Me siguri, ju do të ndiqni rrugët e atyre kombeve që ishin para jush, në çdo gjë si një shigjetë që i ngjan tjetrës, (dmth ashtu si ato), aq shumë në mënyrë që edhe nëse ata hynë në një vrimë të një hardhucë, ju do të hyni në të.” Ata thanë: “O I Dërguari i Allahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem! A do të thotë se ne do të ndjekim hebrenjtë dhe të krishterët?” Ai u përgjigj: “Kë tjetër?” (Dmth, natyrisht çifutët dhe Të krishterët).” [El-Buhari (3456) dhe Mulimi (2669)]

Muslimi transmeton nga Teubani radijAllahu ‘anhu se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Allahu Më i Lartësuari e palosi për mua tokën, aq shumë në mënyrë që unë pashë lindjet e saj dhe perëndimet (dmth ekstremet). Mbretëria e Umetit tim do të arrijë aq larg sa toka që u palos për mua. Të dy thesaret, i kuqi (ari) dhe i bardhi (argjendi) më janë dhuruar mua, unë iu luta Zotit tim që ai mos ta shkatërrojë Umetin tim nga uria mbizotëruese, dhe mos T’ia japi kontrollin e tyre një armiku i cili i asgjëson ato masivisht me përjashtim nga mesi i tyre. Zoti im më tha: “Muhammed, nëse unë jap një urdhër, ai nuk tërhiqet; Unë kam premtuar për Ummetin tënd që nuk do të shkatërrohet nga uria mbizotëruese, dhe nuk do T’ia jap kontrollin e tyre një armiku - përveç se nga mesi i tyre - që i asgjëson ato në masë, edhe nëse ata sulmohen nga të gjitha anët e tokës; vetëm se një pjesë prej tyre do të shkatërrojë një pjesë tjetër, dhe një pjesë do të marrë si të burgosur një pjesë tjetër.” [Muslimi (2889)]

El-Barkani RahimehUllah e ka shkruar në Sahihun e tij këtë hadith me disa fjalë shtesë: “Unë jam i frikësuar për Umetin tim nga ata udhëheqës të devijuar që do t’i çojnë në rrugë të gabuar. Kur shpata të përdoret në mesin e popullit tim, ajo nuk do të tërhiqet prej tyre deri në Ditën e Ringjalljes, dhe Ora e fundit nuk do të vijë deri kur fiset e populli tim t’i bashkëngjiten politeistëve dhe fiset e popullit tim të adhurojnë idhuj. Do të dalin nga mesi i popullit tim tridhjetë gënjeshtarë të mëdhenj ku secili prej tyre duke pohojë se është një profet, ndërsa unë jam vula e Profetëve, pas të cilit (mua) nuk do të ketë profet; dhe një pjesë e popullit tim do të vazhdojë të mbahet për të vërtetën dhe ata do të jetë fitimtarë dhe ata nuk do të dëmtohen nga ata që i kundërshtojnë derisa të vijë caktimi i All-llahut.”

Kapitulli njëzet e katër: Magjia (Es-Sihr).

Allahu më i Lartësuari thotë: “Në të vërtetë, ata e dinin se ai që e përvetësonte këtë mjeshtëri (magjinë), nuk do të kishte kurrfarë të mire në jetën tjetër.” (El-Bekare 2:102)

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Ata besojnë në El-Xhibt dhe Et-Taghut (idhuj dhe hyjni të rremë).” (En-Nisa’ 4:51)

Omeri radijAllahu ‘anhu transmetohet të ketë thënë: “El-Xhibt është magjia ndërsa Et-Taghut është Shejtani.”

Xhabiri radijAllahu ‘anhu transmetohet të ketë thënë: “Et-Tagut janë magjistarët mbi të cilët i fryn shejtani (i ndez) dhe çdo fis e ka nga një.”

Ebu Hurejre radijAllahu ‘anhu transmeton se e ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem të thotë: “Ruajeni veten nga shtatë shkatërrueset.” Sahabet radijAllahu ‘anhum e pyeten: “O i Dërguari Allahut kush janë ato?” Ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Ti bashkangjitësh ndonjë gjë Allahut, magjia, të marrësh jetën me të pa drejtë që e ka ndaluar Allahu, kamata, marrja me pa të drejtë nga pasuria e jetimit, arratisja nga fushëbeteja, dhe të akuzosh për imoralitet gruan e ndershme por të shkujdesur.” [El-Buhari (2766), Muslimi (89) dhe Ebu Daudi (2874)]

Xhundubi radijAllahu ‘anhu transmeton: “Dënimi për magjistarin është të ekzekutohet me shpatë.” [Et-Tirmidhi (1460), El-Bejhekiu në përmbledhjen e tij Es-Sunen El-Kubra (8/136), dhe El-Hakimi në El-Mustedrek (4/360)]

Në Sahih El-Buhari, Bexheleh bin Abadeh radijAllahu ‘anhu transmeton: “Omeri bin El-Khatab radijAllahu ‘anhu shkroi: Ekzekutoni çdo magjistar ose magjistare.” Kështu, Bexheleh radijAllahu ‘anhu vazhdon: “Ekzekutuam tre magjistarë.” [El-Buhari (3156) dhe Ahmedi në El-Musned (1/190)]

Transmetohet se Hafsah radijAllahu ‘anhu të ketë urdhëruar ekzekutimin e një robëreshe që i kishte bërë magji dhe e ekzekutuan. Një rast si ky është transmetuar edhe nga Xhundubi radijAllahu ‘anhu. [Malik në El-Muuata (2/872)]

Sipas Imam Ahmedit RahimehUllah: Ekzekutimi i magjistarëve është dëshmuar nga tre Sahabë të të Dërguarit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, Omeri, Hafsah dhe Xhundubi radijAllahu ‘anhum.

Kapitulli njëzet e pesë: Sqarim i llojeve të magjisë.

Imam Ahmedi RahimehUllah transmeton; Muhamed bin Xhafar tregon nga Aufi, nga Hajan bin El-Ala’, nga Katan bin Kabisah, nga babai i tij se ai e ka dëgjuar Profetin sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem të thotë: “Vërtet, El-'liafah (të lëshosh zogjtë të fluturojnë për të parathënë një ngjarje) dhe Et-Tark (vizatimi i vizave në tokë për të parashikuar ngjarjet) dhe Et-Tijarah (të vështrosh ndonjë objekt si një shenjë e keqe) janë El-Xhibt (magji).” [Ahmedi në El-Musned (3/477), Ebu Daudi (3907), dhe Ibn Hibani në Mauarid Ez-Zam’an (1426)]

Aufi RahimehUllah ka thënë: “El-‘liafah është të lëshosh zogjt të fluturojnë për të parathënë një ngjarje ndërsa Et-Tark është vizatimi i vizave në tokë.”

Hasan Basriu RahimehUllah ka thënë: “El-Xhibt është ë bërtitura e shejtanit.”

[Hadithet më sipër janë transmetuar nga Ebu Daudi, En-Nesai dhe Ibn Hibani me zinxhir transmetimi të mirë.]

Ebu Daudi transmeton në librin e tij me Sahih se Ibn Abasi radijAllahu ‘anhu tregon se e ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem duke thënë: “Kushdo që mëson një pjesë nga astrologjia (të marrësh njohuri nga yjet) ka mësuar një pjesë nga magjia. Ata që mësojnë më shumë marrin më shumë (gjynah mbi vete).” [Ebu Daudi (3905), Ibn Maxhe (3726) dhe Ahmedi (1/277, 311)]

Ebu Hurejre radijAllahu ‘anhu transmeton se Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kushdo që lidh një nyje dhe fryn në të, ka bërë magji dhe kushdo që bën magji ka bërë Shirk. Kushdo që vendos një hajmali do të lihet në dorë të saj.” [Këtë hadith e transmeton En-Nesai dhe pjesa e fundit e tij mbështetet dhe nga të tjerët, Et-Tirmidhi (2703), Ahmedi (4/310, 311) dhe El-Hakimi (4/216)]

Ibn Mesudi radijAllahu ‘anhu transmeton se e ka dëgjuar të Dërguarin e Allahu sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem të thotë: “A mos t’ju tregoj çfarë është El-‘Adh (fjalë për fjalë: gënjeshtër, magji etj.)? Është percjellja e thashemeve të rreme me qëllim shkaktimin e mosmarrveshjeve midis njerëzve.” [Muslimi(2606)]

Ibn Omer radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Disa të folura elekuente (janë aq të bukura sa) mund të jenë magji.” [El-Buhari (5146) dhe Muslimi (869)]

Kapitulli njëzet e gjashtë: Për magjistarët dhe të ngjashmit.

Njëra nga gratë e Profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tregon se Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kushdo që shkon te falltori e pyet për diçka dhe i beson fjalët e tij, s’do ti pranohet namazi për dyzet ditë.” (Muslimi)

Ebu Hurejre radijAllahu ‘anhu tregon se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kushdo që shkon te magjistari dhe i beson fjalët e tij, ka mohuar shpalljen e Muhammedit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem (p.sh. Kuranin).” [Ebu Daudi (3904) dhe Ahmedi në El-Musned (2/408, 429 dhe 476)]

Katër përmbledhësit e tjerë të hadithit dhe El-Hakimi kanë transmetuar këtë hadith (nga Ebu Hurejre radijAllahu ‘anhu) dhe e klasifikojnë Sahih: “Kushdo që shkon te falltori apo magjistari dhe i beson fjalët e tij, ka mohuar atë që i është shpallur Muhamedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).” [Katër përmbledhësit e hadithit janë Ebu Daudi, Ibn Maxhe, Et-Tirmidhi dhe En-Nesai. El-Hakimi në El-Mustedrek dhe Ahmedi në El-Musned (2/429)]

Ebu Ja’la transmeton një hadith të ngjashëm nga Ibn Mesudi radijAllahu ‘anhu me zinxhir të mirë por si Maukuf (i pamundur të gjendet).

[Ebu Ja’la në Musnedin e tij (5408). El-Bazar në El-Kafsh (2067), dhe El-Hajthami në Maxhma Ez-Zauaid (5/118)] Hadithi është i afërt nga El-Bazari, dhe transmetuesit janë ata që transmetojnë hadithet e Buharit ose Muslimit apo të dyve përvec Hubejre ibn Jarim, por ai është një transmetues i bësueshëm.]

Imran bin Husejn radijAllahu ‘anhu tregon në në hadith Marfu se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Nuk është prej nesh ai i cili shikon për shenja të këqija apo kërkon t’i interpretohen atij (p.sh. Et-Tijarah); ose kush praktikon fallin apo kërkon ti tregohet e ardhmja; ose kush praktikon magjinë apo kërkon ta bëjnë për të; dhe kushdo që shkon te një Kahin (falltor) dhe beson çfarë thotë ai, ka mohuar atë që i është shpallur Muhammedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).” [Transmeton El-Bazar me zinxhir transmetimi të mirë]

I njëjti hadith transmetohet nga Et-Taberani në El-Ausat me zinxhir të mirë transmetimi nga Ibn Abasi radijAllahu ‘anhu, pa fjalët: “Kushdo që shkon…”

Imam El-Baghaui RahimehUllah ka thënë: “El-'Arraf është një person i cili pretendon të dijë çështjet me shenja të para me të cilat ai mund të tregojë për sendet e vjedhura, vendin e gjërave të humbura dhe të ngjashmeve. “Disa thanë, ky është Kahin; dhe Kahin është ai që parathotë çështje të papara që do të ndodhin në të ardhmen. Thuhet gjithashtu se ai është ai që informon për sekretet e brendshme”.

Ebul-Abas bin Tejmije RahimehUllah ka thënë: “El-‘Arraf është emri i falltorit dhe astrologut (El-Munaxhim), dhe parashikuesit (Er-Rammal), dhe të ngjashmëve me ta që thonë se kanë njohuri për këto çështje.”

Ibn Abasi radijAllahu ‘anhu ka thënë për ata njerëz që shkruajnë Abe-xhed (germa alfabeti – për ta përdorur në fall, magji etj.) dhe i shikojnë yjet p.sh besojnë në ndikimin e tyre mbi tokë: “Nuk shoh se ai që e bën diçka të tillë ka ndonjë pjesë te Allahu.”

Kapitulli njëzet e shtatë: Kurimi me magji (En-Nushrah)

Xhabiri radijAllahu ‘anhu transmeton: I Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem u pyet për En-Nushrah (shërimi me magji), ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Është një nga veprat e shejtanit.” [Ebu Daudi (3868) dhe Ahmedi në El-Musned (3/294)]

Imam Ebu Daudi transmeton se kur është pyetur nga Imam Ahmed bin Hanbeli për këtë (En-Nushrah), ai ka thënë: “Ibn Mesudi radijAllahu ‘anhu se ka pëlqyer gjithë këtë.”

Katade RahimehUllah ka thënë: I thashë Ibn El-Musejibit RahimehUllah: “Një burrë është nën ndikimin e një magjie ose nuk mundet të bashkjetojë me gruan e tij, a ta shërojmë me En-Nushrah apo të përdorim ndonjë mënyrë tjetër për të prishur magjinë?”  Ibn El-Musejib RahimehUllah tha: “Ska problem sepse qellimi është për mirë. Nga ajo e cila ka dobi, është në rregull.” [El-Buhari (Ibn El-Musejib RahimehUllah ka për qëllim nje lloj të En-Nushrah e cila ska magji)]

Imam El-Hasan El-Basri RahimehUllah ka thënë: “Vetëm një magjistar mundet të prish magjinë e një magjistari tjetër.”

Ibn El-Kajim RahimehUllah ka thënë: “En-Nushrah është të largosh efektet e magjisë nga ai që është i prekur, dhe është dy llojesh:

1. Përdorimi i magjisë për të larguar efektet e magjisë tjetër dhe që është nje vepër e shejtanit e cila lidhet me komentin e Imam El-Hasan El-Basri RahimehUllah. P.sh. Ai i cili përdor magjinë dhe pacienti, të dy afrohen me shejtanin me atë që ai do (magjinë). Shejtani atëherë ia largon magjinë atij që është prekur.

2. Efektet e magjisë mund të largohen me këndimin e ajeteve të Kuranit; dukë bërë Rukje të ligjëruar dhe po ashtu duke përdorur ilaçe. Ky lloj i ‘En-Nushrah’ është i lejuar.

Kapitulli njëzet e tetë: Çfarë thuhet në lidhje me besimin në shenja (ogur) (Et-Tataijur).

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Allahu ishte Ai që ua ndillte fatin e zi, ndonëse shumica e tyre nuk e dinin!” (El-Araf 7:131)

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Ata (të Dërguarit) thanë: Shenjat tuaja ogurzeza qofshin me ju! (E quani ogur të keq) Pse u këshilluat? Jo, por në të vërtetë ju jeni një popull Musrifun (që kalon çdo kufi në të gjitha krimet e gjynahet dhe duke mos i besuar e duke mos iu nënshtruar Allahut).” (Jasin 36:19)

Transmeton Ebu hurejre radijAllahu ‘anhu se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Nuk ka ‘Adua (sëmundje ngjitëse që prek pa lejen e Allahut), as nuk ka Et-Tijarah (ndonjë shenjë të keqe nga zogjt), as nuk ka Hamah (shenje ogurzezë nga zogu i natës, p.sh. bufi), as nuk ka (ndonjë shenjë ogurzezë në muajin) Sefer.” Te Sahih Muslim janë të shtuara dhe këto fjalë: “…dhe ska Nau’* (yllësi) dhe ska Ghoul* (fantazma etj.)”

(*Nau’: Yllësi në rrugën e Hënës apo një ndarje të kohës lidhur me fazat e Hënës. *Ghoul: Përbindesh fiktivë shpesh thirret për të trembur fëmijët, si p.sh. fantazma etj.) [El-Buhari (5757) dhe Muslimi (2220) (106)]

Enesi radijAllahu ‘anhu transmeton se e ka dëgjuar Profetin sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem të thotë: “As Adua (sëmundje ngjitëse) as Tijarah (ogur i zi) por El-Fa’l më kënaq mua.” Atëhërë ata e pyetën: “Çfarë është El-Fa’l?” Ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Ajo është fjala e mirë.” [El-Buhari (5756) dhe Muslimi (2224)]

Ebu Daudi tranmseton me zinxhir të saktë transmetimi, se Ukbe bin Amir radijAllahu ‘anhu ka thënë: “Et-Tijarah (ogur i zi) u përmdend një herë në prani të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe ai tha: “Forma e saj më e mirë është El-Fa’l (optimizmi apo parandjenja që një ngjarje do të ndodhi me lejen e Allahut). Nuk e ndalon Muslimanin nga objektivi i tij. Kurdo që ndonjëri sheh ndonjë gjë të papëlqyeshme ai duhet të lutet: “O Zoti im, askush perveç Teje nuk e sjell të mirën! Askush perveç Teje nuk e ndalon të keqen! Nuk ka fuqi e as force perveç se në Ty.” [Ebu Daudi (3719)]

Transmetohet nga Ibn Mesudi radijAllahu ‘anhu në një hadith Marfu’: “Et-Tijarah është shirk, Et-Tirajah është shirk. Nuk ka asnjë në mesin tonë që nuk ka në zemrën e tij një ndjesi për Et-Tijarah. Por Allahu më i Larti, nga besimi i madh në Të, ia largon atë.” Dhe thuhet se pjesa e fundit e hadithit ështe thënë nga Ibn Mesudi. [Ebu Daudi (3910) dhe Et-Tirmidhi (1614) ka thënë është hasen sahih.

Ahmedi transmeton nga Ibn Amr radijAllahu ‘anhu: “Kushdo qe kthehet prapa nga Et-Tijarah (ogur i zi) ka bërë shirk.” Ata e pyetën: “Çfarë duhet thënë për të shlyer një gjynah të tillë?” Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem u përgjigj: “Të thuhet: ‘O Zoti im, nuk ka të mirë perveç të mirës që sjell Ti. Nuk ka të keqe perveç të keqes që cakton Ti. Dhe ska Zot të vërtetë perveç Teje.’” [Ahmedi (2/220)]

Fadl bin Abas radijAllahu ‘anhu ka thënë: “Et-Tijarah është ajo që shkakton të dalësh jashtë për të bërë diçka apo të kthehesh mbrapa (nga një mision).” [Ahmedi (1/213)]

Kapitulli njëzet e nëntë: Çfarë thuhet në lidhje me astrologjinë (Et-Tanxhim)

Imam El-Buhari transmeton në Sahihun e tij nga Katade RahimehUllah se ka thënë: “Allahu i ka krijuar yjet per tre arsye:

1. Si zbukurim per qiejt.

2. Si gjuajtës (raketa) kundër shejtanëve.

3. Si pika referimi për udhëtarët.

Kushdo që i interpreton ndryshe ka gabuar. Një personi të tillë do t’i humbë shperblimi (në Diten e Ringjalljes), dhe do ta ngarkojë veten me atë që është jashtë dijes së tij. [Transmetohet nga El-Buhari si hadith mu’allak (i ndërprerë) në kapitullin e titulluar Fillimi i Krijimit, pjesa e trupave qiellorë (fq.614), i botuar nga Bejtul-Afkar Ed-Daulijah (Shtëpia e mendimeve ndërkombëtare)]

Harbi RahimehUllah transmeton: “Mësimi i fazave të hënës është lejuar nga Ahmedi RahimehUllah dhe Is’haku RahimehUllah, eshtë dekurajuar nga Katade RahimehUllah dhe është ndaluar nga ‘Unejne RahimehUllah.”

Ebu Musa radijAllahu ‘anhu transeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Tre (lloje njerëzish) nuk do të hynë në Xhennet:

1. Ai që i është bërë zakon pirja alkolit (pijaneci).

2. Ai që i ndërpret lidhjet farefisnore.

3. Ai që beson në magji (dhe astrologjia bën pjesë në të).” [Ahmedi në El-Musned (4/339) dhe Ibn Hibani në Mauarid Ez-Zaman (1380, 1381)]

Kapitulli tridhjetë: Kërkimi i shiut nëpërmjet fazave të hënës (yjeve).

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Dhe në vend (të falënderimit të Allahut) për Rizkun (mirësitë e furnizimin) që Ai u jep juve, përkundrazi ju e mohoni Atë (me mosbesim, duke thënë që ra shi nga kjo e kjo faze e hënës dhe nga ky e ai yll)!” (El-Uaki’a 56:82)

Ebu Malik El-Esh’ari radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Umeti im nuk do t’i braktisë katër çështje të padëshirueshme nga periudha e injorancës (kohë para Islamit).” Ata janë:

1. Krenaria e tepruar me paraardhësit.

2. Shpifja për prejardhjen e ndonjërit.

3. Kërkimi i shiut nga yjet, p.sh. duke besuar se yjet që bien sjellin shiun në tokë.

4. Ankimi dhe vajtimi i grave për të vdekurin.

Ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem më tej tha: “Në qoftë se gruaja vajtuese nuk pendohet para vdekjes, ajo do të ngrihet në Ditën e Ringjalljes e veshur me një fustan nga katrani i lëngët, dhe një mantel zgjebe.” [Muslimi]

Transmeton Zejd bin Khalid El-Xhuhani radijAllahu ‘anhu: I Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, na priu në namaz në Hudejbije pas një nate me shi. Pasi u krye namazi, ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem u kthye nga njerëzit dhe tha: “A e dini çfarë tha Zoti juaj (shpalli)?” Njerëzit u përgjigjën: “Allahu dhe Dërguari i Tij e dinë më mirë.” Ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Allahu tha: ‘Në këtë mëngjes disa nga robët e Mi qëndruan besimtarë të vërtetë dhe disa të tjerë u bënë mosbesimtarë. Kushdo që tha se shiu erdhi si bekim dhe mëshirë nga Allahu është një nga ata që më beson Mua dhe nuk i beson yjeve, dhe kushdo që tha se ra shi nga një yll i veçantë, më ka mohuar Mua dhe ka besuar yllin.’” [El-Buhari dhe Muslimi]

El-Buhari dhe Muslimi kanë dhe një hadith tjetër të ngjashëm nga Ibn Abasi radijAllahu ‘anhu, ku thuhet se Allahu i Plotfuqishëm i shpalli ajetet në vijim, kur disa thanë se ra shi nga ky e ai yll: “Kështu pra, Unë betohem për perëndimin e yjeve! Dhe vërtet që është një betim i madh, veç sikur ta dinit. Se ky është një Kur’an i nderuar. Në një Libër të ruajtur mirë (tek Allahu mbi qiej në El-Leuh el-Mahfudh). Të cilin askush nuk mund ta prekë veçse të pastërtit e të dëlirët (melekët). (Ky Kur’an) Shpallje nga Zoti i Aleminit (Zoti i gjithë botëve, i gjithësisë dhe i gjithçkaje që gjindet në të, Zoti i njerëzve dhe i xhindeve). A është fjalë e tillë sa që ju (mosbesimtarë) ta mohoni? Dhe në vend (të falënderimit të Allahut) për Rizkun (mirësitë e furnizimin) që Ai u jep juve, përkundrazi ju e mohoni Atë (me mosbesim, duke thënë që ra shi nga kjo e kjo fazë e hënës dhe nga ky e ai yll)!” (El-Uaki’a 56:75-82)

Kapitulli tridhjetë e një: Dashuria për Allahun.

Allahu më i Lartësuari thotë: “E megjithatë, disa njerëz zgjedhin (për të adhuruar) në vend të Allahut (zota) të tjerë, (duke i konsideruar) si të barabartë me Atë dhe duke i dashur siç duhet Allahu. Por ata që besojnë, e duan shumë më tepër Allahun (se sa ç’i duan idhujtarët idhujt e tyre). Sikur keqbërësit të shihnin që tani çastin kur të përballen me ndëshkimin, do ta kuptonin se e tërë fuqia i përket Allahut dhe se dënimi i Tij është fort i ashpër.” (El-Bekare 2:165)

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Thuaj: “Nëse etërit tuaj, bijtë tuaj, vëllezërit tuaj, gratë tuaja, farefisi juaj, pasuria juaj që e keni fituar, tregtia për të cilën keni frikë se nuk do të shkojë mirë dhe shtëpitë ku e ndieni veten rehat, janë më të dashura për ju sesa Allahu, i Dërguari i Tij dhe lufta në rrugën e Tij, atëherë pritni deri sa Allahu të sjellë vendimin (dënimin) e Tij. Allahu nuk e udhëzon në rrugën e drejtë popullin e pabindur.” (Et-Teube 9:24)

Enesi radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Askush nga ju nuk ka besuar derisa të më dojë mua më shumë se babanë e tij, dhe fëmijët e tij dhe gjithë njerëzimin.” (El-Buhari dhe Muslimi)

Enesi radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kushdo që i ka kto të treja (cilësi), do të këtë ëmbëlsinë e besimit: Ai i cili, Allahu dhe Dërguari i tij (Muhammedi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) janë më të dashur për të se gjithçka tjetër. Ai i cili do dikë tjetër vetëm për hir të Allahut. Ai i cili e urren të kthehet në mosbesim pasi që Allahu e ka ruajtur nga ajo gjë, ashtu siç e urren të hidhet në zjarr.” Në një transmetim tjetër hadithi fillon me fjalët: “Askush sdo të ndjejë ëmbëlsine e Imanit (besimit) deri dhe nëse…” [El-Buhari (16) dhe Muslimi (43)]

Ibn Abasi radijAllahu ‘anhu ka thënë: “Kushdo që do për hir të Allahut, dhe urren për hir të Allahut, dhe bën shoqëri për hir të Allahut dhe shfaq armiqësi për hir të Allahut, do të arrijë miqësinë e Allahut. Duke mos e bërë këtë, asnjëri nuk do të arrijë të shijojë embëlsinë e Imanit (besimit) edhe pse ai mund të falet rregullisht dhe të agjërojë shpesh. Sot njerëzit i mbajnë lidhjet, dhe duan për gjëra të kësaj bote por kjo nuk do t’i sjellë asnjë dobi atyre (në Ditën e Gjykimit).” [Ibnul-Mubarak në librin e tij Ez-Zuhd (353)]

Duke interpretuar ajetin: “Midis tyre do të këputet çdo lidhje.” (El-Bekare 2:166)

Ibn Abasi radijAllahu ‘anhu ka thënë: “Nënkupton dashurinë.” [El-Hakimi në El-Mustedrek (2/272) e klasifikon sahih dhe Edh-Dhehibiu është dakord.

Kapitulli tridhjetë e dy: Frika vetëm ndaj Allahut.

Allahu më i Lartësuari thotë: “Vetëm Shejtani jua shtie në mendje frikën e Eulijave të tij (të shokëve, pasuesve të tij si mosbesimtarët, paganët, mohuesit etj), kështu që mos iu frikësoni atyre aspak, por m’u frikësoni vetëm Mua, nëse jeni besimtarë të vërtetë.” (Al-Imran 3:175)

Allahu i plotfuqishëm thotë: “Faltoret e Allahut i vizitojnë dhe i mirëmbajnë vetëm ata që besojnë Allahun dhe Ditën e Fundit, që falin namazin dhe japin zekatin e që nuk i frikësohen askujt, përveç Allahut. Sigurisht që këta janë në rrugë të drejtë.” (Et-Teube 9:18)

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Ka disa njerëz, që thonë: “Ne besojmë Allahun”. Por, kur vuajnë për çështjen e Allahut, e quajnë pëndjekjen prej njeriut njësoj si dënimin e Allahut. Ndërsa, kur u vjen fitorja prej Zotit tënd, ata, me siguri - do të thonë: “Ne kemi qenë me ju”. Vallë! A nuk e di Allahu më së miri se ç’ka në zemrat e çdokujt?” (El-Ankebut 29:10)

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “…Atij që i frikësohet Allahut, Ai do t’i gjejë rrugëdalje (nga çdo vështirësi).” (Et-Talak 65:2)

Ebu Seid radijAllahu ‘anhu transmeton në një hadith Marfu’: “Është dobësi (e besimit të plotë) të kënaqësh të tjerët duke hidhëruar Allahun dhe të lavdërosh të tjerët për jetesën që të ka siguruar Allahu dhe të fajësosh të tjerët për atë që s’ta ka dhënë Allahu. As personi më i pasur ndër më të pasurit nuk mund të sjellë rriskun e Allahut, dhe askush që i vihet kundër smund ta ndalojë atë.” [Ebu Nuajm në koleksionin e tij El-Hiljah (5/108), (10, 41) dhe El-Bejheki në Shu’an El-Iman (203). Et-Taberani e transmeton të njëjtin hadith nga Abdullah ibn Mesudi radijAllahu ‘anhu e ky nga Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem El-Muxham El-Kabir (10/215 – 216 Nr. 10514). Sidoqoftë, El-Hajthami ka thënë në Maxhma Ez-Zauaid (4/71): “Khalid ibn Jazid El-Umari, i cili akuzohet si shpikës hadithesh, është njëri nga transmetuesit.”

Aishja radijAllahu anha transmeton nga i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem: “Kushdo që kërkon kënaqësinë e Allahut duke shkaktuar pakënaqësinë e njerëzve, do të arrijë kënaqësinë e Allahut dhe Allahu do t’i bëjë njerëzit të jenë të kënaqur prej tij. Kushdo që kërkon të kënaqë njerëzit duke shkaktuar pakënaqësinë e Allahut, do të arrijë pakënaqësinë e Allahut, dhe Allahut do t’i bëjë njerëzit të jenë të pakënaqur prej tij.” [Ibn Hibani në Mauarid Ez-Zaman (1541, 1542) dhe Et-Tirmidhi (2416)]

Kapitulli tridhjetë e tre: Mbështetja tek Allahu.

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Në qoftë se jeni besimtarë, atëherë mbështetuni tek Allahu!” (El-Ma’ide 5:23)

Ai i Plotfuqishmi thotë: “O Profet! Allahu të mjafton ty dhe besimtarëve që të pasojnë.” (El-Enfal 8:64)

Ai më i Lartësuari thotë: “Allahu i mjafton kujtdo që mbështetet tek Ai.” (Et-Talak 65:3)

Ibn Abasi radijAllahu ‘anhu transmeton: “Allahu (vetëm) është i mjaftuëshëm për ne, dhe Ai ështe Rregulluesi më i Mirë i çështjeve (per ne),” kjo është thënë nga Ibrahimi alejhi selam kur e hodhën në zjarr dhe është thënë nga Muhamedi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem kur ata (hipokritët) thanë: “Me të vërtetë njerëzit (paganët) janë mbledhur kundër jush (një ushtri e madhe), kështu, frikësohuni atyre, por kjo, vetëm ua shoti atyre besimin.” [El-Buhari (4563 dhe 4564) En-Nesai]

Kapitulli tridhjetë e katër: Të ndjehesh i sigurtë ndaj Planit të Allahut kundërshton Teuhidin.

Allahu më i Lartësuari thotë: “A mos e ndjenë veten të sigurt kundër Planit të Allahut? Askush nuk është i sigurt ndaj Planit të Allahut, përveç popullit të humbur (të dënuar me shkatërrim).” (El-Araf 7:99)

Ai i Plotfuqishmi thotë: “E kush mund ta humbë shpresën nga mëshira e Zotit të vet, përveç atyre që janë të humbur”?! (El-Hixhr 15:56)

Ibn Abasi radijAllahu ‘anhu transmeton: “I Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem është pyetur në lidhje me gjynahet e mëdha atëherë ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha:

1. T’i bësh ortak Allahut.

2. Të humbësh shpresën nga lehtësimi i Allahut.

3. Të ndjehesh i sigurtë nga Plani i Allahut.”

Abdur-Rezak transmeton nga Ibn Mesudi radijAllahu ‘anhu se Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Nga gjynahet e mëdha më i madhi është Shirku – t’i bësh të barabartë Allahut, të ndjehesh i sigurtë ndaj Planit të Allahut, të humbësh shpresën në Mëshirën e Allahut, dhe të humbësh shpresën nga lehtësimi i Allahut.”

Kapitulli tridhjetë e pesë: Një pjesë e Imanit (besimit) në Allahun është vetëpërmbajtja në atë që ka caktuar Allahu.

Allahu i Plotufiqishëm thotë: “Asnjë fatkeqësi nuk bie, por veçse me Lejen e Allahut dhe kushdo që beson Allahun, Ai e udhëzon zemrën e tij (drejt Besimit të vërtetë dhe çfarë ka ndodhur tashmë për të është nga Kaderi (caktimi) i Allahut) dhe Allahu është i Gjithëditur për çdo gjë.” (Et-Tagabun 64:11)

Alkameh RahimehUllah ka thënë: “Ai (personi i përmendur në ajetin e mësipërm) është njeriu i cili, kur goditet nga një e keqe, e di se ajo është prej Allahut, e pranon atë dhe i nënshtrohet Atij.”

Ebu Hurejre radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Dy çështje në mesin e njerëzve arrijnë në mosbesim: sulmimi ose shpifja ndaj dikujt për prejardhjen e tij, dhe mbajtja zi për të vdekurit.” [Muslimi (67)]

Ibn Mesudi radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Ai i cili godet faqet, tërheq rrobat dhe thërret ose ndjek mënyrat dhe traditat e ditëve të injorancës, nuk është prej nesh.” [El-Buhari (1294) dhe Muslimi (103)]

Enesi radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Sa herë që Allahu ia do të mirën robit të Tij, Ai e shpejton ta dënojë atë në këtë jetë, dhe kur ai dëshiron të keqen robit të Tij, Ai e mban ndëshkimin për mëkatet e tij, derisa ai të vijë para Tij në Ditën e Gjykimit.” [Et-Tirmidhi (2398) Ahmedi (4/87), dhe El-Hakimi (1/349)]

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Madhështia e shpërblimit është e lidhur me madhështinë e provës. Kur Allahu e do një popull, Ai e vë ata në provë. Kushdo që është pranues i saj do të ketë pranimin e Allahut dhe kushdo që është i pakënaqur dhe nuk e pranon atë do të fitojë pakënaqësinë e Allahut.” [Et-Tirmidhi (2398) dhe Ibn Maxhe (4021). Et-Tirmidhi e klasifikon Hasen]

Kapitulli tridhjetë e gjashtë: Ndalimi për t’u dukur.

Allahu më i Lartësuari thotë: “Thuaj (O Muhammed): “Unë jam vetëm një vdekatar si ju, që më është shpallur se Zoti juaj është një Zot i Vetëm. Kështu, kush shpreson takimin me Zotin e vet, le të bëjë vepra të mira dhe të mos i shoqërojë askënd në adhurim Zotit të vet!” (El-Kehf 18:110)

Ebu Hurejre radijAllahu ‘anhu transmeton se Allahu i Plotfuqishëm ka thënë: “Unë Jam më i Pavaruri dhe i Lirë nga nevoja për të pasur bashkëpunëtorë. Kushdo që kryen një vepër duke më shoqëruar Mua partnerë, Unë do ta lë atë me ato që ai më shoqëron Mua (Shirk).” [Muslimi (2985), Ahmedi (2/301, 435), Ibn Maxhe (4202) dhe Ibn Khuzejmeh (938)]

Ahmedi RahimehUllah transmeton hadithin në vijim (Marfu’) nga Ebu Seid El-Khudri radijAllahu ‘anhu se Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “A mos t’ju tregoj se çfarë më frikëson më shumë për ju se Dexhalli?” Sahabet radijAllahu ‘anhum i thanë: “Patjetër o i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.” Ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Shirku i fshehtë, një person e zbukuron namazin e tij kur e di se të tjerët po e shohin.” [Ibn Maxhe (4204) dhe Ahmedi në El-Musned (3/30)]

Kapitulli tridhjetë e shtatë: Është formë Shirku të bësh një vepër (të drejtë) për qëllim të kësaj bote.

Allahu më i Lartësuari thotë: “Atyre që duan jetën e kësaj bote dhe bukuritë e saj, Ne do t’ua shpërblejmë krejtësisht punët e tyre dhe në të nuk do t’u lihet gjë mangët. Këta janë ata për të cilët në botën tjetër nuk do të ketë kurrgjë, përveç zjarrit. Do t’u shembet çdo gjë që kanë bërë në këtë jetë dhe do t’u zhvlerësohet ajo që kanë punuar.” (Hud 11:15-16)

Ebu Hurejre radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Lëre shërbëtorin e Dinarit dhe Dirhemit, dhe Khamisa (dmth para dhe rroba luksoze) të humbasë pasi ai është i kënaqur në qoftë se këto gjëra i janë dhënë atij, dhe nëse jo, ai është i pakënaqur. Le një person i tillë të vdesë dhe të rikthehet, dhe në qoftë se ai theret me një gjemb, le të mos gjejë askënd për t’ia hequr atë. Tuba (të gjitha llojet e lumturisë, ose një pemë në Xhennet) eshtë për atë që i mban frenat e kalit të tij dhe lufton në rrugën e Allahut, me flokët e tij të çrregullt dhe këmbët e mbuluar me pluhur; në qoftë se ai është i emëruar në pararojë, ai është krejtësisht i kënaqur me postin e tij të Ruajtjes, dhe nëse ai është i emëruar në praparojë, ai e pranon postin e tij me kënaqësi; (ai është kaq i thjeshtë dhe jo ambicioz), sa që po të kërkojë leje (para një sundimtari), atij nuk i pranohet, dhe nëse ai ndërmjetëson, ndërmjetësimi i tij nuk pranohet (për shkak të thjeshtësisë së tij).” [El-Buhari (2887)]

Kapitulli tridhjetë e tetë: Kush i bindet dijetarëve dhe sunduesve, që ndalojnë atë që Allahu e ka bërë të lejueshme dhe lejojnë atë që Ai e ka ndaluar, sigurisht i ka marrë ato si Zota (pos Allahut).

Ibn Abasi radijAllahu ‘anhu ka thënë: “(Mund të ndodhë që) Së shpejti mund të bien gurë nga qielli mbi ju! Unë ju them: ‘I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë…’ dhe ju më thoni: ‘Ebu Bekri dhe Omeri radijAllahu ‘anhum kanë thënë!?”

Ahmed Ibn Hanbeli RahimehUllah ka thënë: Jam i habitur me disa njerëz që e dinë zinxhirin e transmetimit (të një hadithi) dhe autenticitetin e tij por megjithatë ndjekin mendimin e Sufjanit (Eth-Theuri), ndërsa Allahu më i Larti thotë: “Dhe le të kenë mendjen ata të cilët nuk pajtohen me urdhërin e të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - Sunetin e tij, me rrugën e tij, zbatimin në jetë të Urdhërave të Allahut, të Islamit), që të mos bjerë mbi ta ndonjë Fitneh (mosbesim, sprovë, vështirësi, ose fatkeqësi, tërmet, vrasje, nënshtrim nga tiranë etj), ose t’u jepet një ndëshkim i dhimbshëm.” (En-Nur 24:63)

A e dini se çfarë është Fitne? El-Fitne është Shirk. Mund të jetë refuzimi i disa prej fjalëve të tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) që shkaktojnë dyshim dhe devijim në zemrën e dikujt dhe në këtë mënyrë të shkatërrohet.

Imam Ahmedi RahimehUllah i ka thënë këto fjalë kur i thanë se disa njerëz e braktisin hadithin e Profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe pranojnë mendimin e Sufjanit (RahimehUllah) apo Fakihëve të tjerë (Dijetarë të jurisprudencës Islame).

Transmetohet nga Adij bin Hatim radijAllahu ‘anhu: E kam dëgjuar Profetin sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem të lexojë ajetin: “Ata (jehuditë dhe të krishterët) morën rabinët dhe murgjit e tyre si perëndi të tyre në vend të Allahut (duke iu bindur atyre në gjërat që i bënë ata vetë të ligjshme ose të paligjshme sipas dëshirave të tyre pa u urdhëruar nga Allahu dhe në kundërshtim me Ligjet e Allahut), (morën për Zot të tyre) edhe Mesihun, birin e Merjemes, ndërkohë që ata (jehuditë dhe të krishterët) qenë urdhëruar (në Teurat dhe Inxhil) të mos adhurojnë kënd tjetër por vetëm Një Ilah (një të adhuruar të vetëm - Allahun), La ilahe il-la Huve (Askush nuk meriton, nuk ka të drejtë e nuk duhet të adhurohet përveç Atij) Lavdi e Madhështi i qoftë Atij. (I Lartë është Ai) nga të pasurit shokë ato që ata ia mveshin Atij!” (Et-Teube 9:31)

Kështu që unë i thashë atij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem: “Në të vërtetë ne nuk i adhurojmë ata,” për të cilën ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem mu përgjig: “A nuk e bënë ata Haram atë çfarë e ka bërë Allahu Hallall kështu që ju pastaj e bëtë atë Haram, dhe (a nuk) e bënë ata Hallall atë çfarë Allahu e ka bërë Haram dhe ju pastaj e bëtë atë Hallall?” I thashë: “Po”. Ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Kjo është ti adhurosh ata.” [Et-Tirmidhi (3104), Ibn Kethiri në komentimin e Kuranit të Lavdishëm (2/458) ia atribuon Imam Ahmedit, Et-Tirmidhi, dhe Ibn Xheririt. Et-Tirmidhi e klasifikon gharib dhe hasen.]

Kapitulli tridhjetë e nëntë: Të kërkosh gjykim nga dikush tjetër përveç Allahut dhe të Dërguarit të Tij sal-Allahu alejhi ue sel-lem është hipokrizi.

Allahu më i Lartësuari thotë: “A nuk i ke parë ti (o Muhamed!) ata (hipokritë) që pohojnë se kanë besuar në atë që të është shpallur ty dhe profetëve të tjerë para teje? Ata kërkojnë gjykimin e zotave të rremë, ndërkohë që janë urdhëruar t’i mohojnë ato. Djalli dëshiron që t’i nxjerrë ata krejtësisht nga udha e drejtë. Po kur u thuhet atyre: “Ejani tek ajo që ka shpallur Allahu dhe tek i Dërguari”, i sheh hipokritët se si largohen prej teje me neveri. Si do të jetë gjendja e tyre kur t’i godasë fatkeqësia, për shkak të asaj që vetë kanë punuar e të vijnë te ti, duke u betuar në Allahun e duke thënë: “Ne kemi dashur vetëm të bëjmë mirësi dhe pajtim”?! (En-Nisa 4:60-62)

Ai i Plotfuqishmi thotë: “Kur u thuhet: “Mos bëni çrregullime në tokë!” - ata thonë: “Ne bëjmë vetëm përmirësime në tokë!” (El-Bekare 2:11)

Allahu më i Lartësuari thotë: “Dhe mos bëni çrregullime në Tokë, pasi është vënë rregulli, ndërsa Atij lutjuni me frikë dhe shpresë. Vërtet, mëshira e Allahut është afër punëmirëve.” (El-A‘raf 7:56)

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “A mos kërkojnë ata gjykimin (me ligjin) e (kohës së) injorancës (paganizmit paraislamik)?! E kush është gjykatës më i mirë se Allahu për njerëzit që besojnë bindshëm?” (El-Ma’ide 5:50)

Abdullah bin Amr bin El-Aas radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Askush nga ju nuk ka besuar në të vërtetë për derisa dëshirat e tij të mos jenë në përputhje me atë që më është shpallur mua.”

En-Neveviu RahimehUllah ka thënë: “Ky është hadith Sahih i regjistruar në Kitab El-Huxhah me një zinxhir transmetimi të saktë.” [Shiko El-Arba’un En-Neueuijeh (Dyzet Hadithet e përmbledhuar nga En-Neveviu) fq.48.]

Sha’bi RahimehUllah ka thënë: “Një çifut dhe një munafik (hipokrit) patën një mosmarrveshje.” Çifuti tha: “Le të na gjykojë Muhamedi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem; pasi ai e dinte se ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem nuk pranonte rryshfet.” Hipokriti tha: “Le të na gjykojnë çifutët”, sepse ai e dinte se ata marrin rryshfet. Kështu, ata ranë dakord ta gjykojnë çështjen e tyre tek një falltor në Xhuhejneh. Për këtë rast u shpall ajeti gjashtëdhjetë (60) i sures En-Nisa: “A nuk i ke parë ti (o Muhamed!) ata (hipokritë) që pohojnë se kanë besuar në atë që të është shpallur ty dhe profetëve të tjerë para teje? Ata kërkojnë gjykimin e zotave të rremë, ndërkohë që janë urdhëruar t’i mohojnë ato. Djalli dëshiron që t’i nxjerrë ata krejtësisht nga udha e drejtë.”

Gjithashtu thuhet se ajeti i mësipërm është shpallur kur dy burra nuk ranë dakord mbi një çështje; dhe njëri nga ata tha: “Le të shkojmë të na gjykojë Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem” por tjetri i tha: “Le të shkojmë te Ka’b bin El-Ashraf.” Pastaj të dy shkuan te Omeri radijAllahu ‘anhu. Njëri nga ata i tregoi çfarë kishtë ndodhur kështu që ai pyeti tjetrin i cili nuk ishtë i kënaqur të shkonte te Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem: “A është kështu (çfare tha tjetri)?” Ai tha: “Po.” Pastaj ai (Omeri radijAllahu ‘anhu) e goditi atë me shpatën e tij dhe e vrau.

Kapitulli dyzetë: Cilido që mohon ndonjë Emër apo Cilësi të Allahut.

Allahu me i Lartësuari thotë: “...ndërkohë që ata nuk besojnë të Gjithëmëshirshmin (Allahun). Thuaju: “Ai është Zoti im! La ilahe il-la Huve (askush nuk ka të drejtë, nuk meriton e nuk duhet të adhurohet përveç Tij)! Tek Ai unë jam mbështetur dhe tek Ai do të jetë kthimi im me pendim.” (Er-Ra‘d 13:30)

Transmeton Aliu radijAllahu ‘anhu: “Ju duhet t’i flisni njerëzve në një mënyrë që ata ta kenë të lehtë të kuptojnë. A do donit ju që Allahu dhe i Dërguari i Tij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem të mohohen?” [El-Buhari (127)]

Abdur-Rezak transmeton nga Ma’mari nga Ibn Tavus nga babai i tij se Ibn Abasi radijAllahu ka treguar: Ai (Ibn Abas) shikoi një njeri duke e goditur këmbën e tij në menyrë kundërshtuese kur ai dëgjoi një hadith të Profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem në lidhje me Cilësitë e Allahut. Pastaj ai (Ibn Abasi) tha: “Çfare lloj frike kane këta njerëz!? Ata e gjejnë në ajete krejtesisht të qarta atë çfarë kanë frikë dhe shkojnë drejt shkatërrimit nga ajete që sjane krejtësisht të qarta (në të cilat kërkojnë interpretime devijuese).”

Kur Kurejshët e dëgjuan të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem të përmend Er-Rahman, ata e mohuan këtë Cilësi. Ishtë në këtë rast që Allahu i Plotfuqishëm zbriti ajetin: “Ata nuk besojnë të Gjithëmëshirshmin (Allahun).” (Er-Ra‘d 13:30)

Kapitulli dyzetë e një: Të njohësh Mirësitë e Allahut dhe ti mohosh ato është mosbesim.

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Ata e shohin dhe e dallojnë qartë Mirësinë e Allahut, por prapëseprapë ata nuk e pranojnë atë dhe shumica e tyre janë mohues e mosbesimtarë.” (En-Nahl 16:83)

Muxhahidi RahimehUllah ka thënë: Sikur thënia e një burri që: “Pasuria është e imja. E kam trashëguar nga të parët e mi.”

Aun bin Abdullah RahimehUllah ka thënë: Ata thonë: “Në qoftë se kjo dhe kjo sdo të ishte, kjo dhe kjo sdo të kishte ndodhur.”

Ibn Kutejbeh RahimehUllah ka thënë: “Ata thonë se mirësitë i kanë si rezultat i ndermjetësve të tyre.”

Sipas Hadithit të Zejd bin Khalid radijAllahu ‘anhu (në kapitullin 30), në të cilin Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Në këtë mëngjes disa nga robët e Mi qëndruan besimtarë të vërtetë dhe disa të tjerë u bënë mosbesimtarë.”

Duke komentuar në hadithin Kudsi të transmetuar nga Zejd bin Khalid radijAllahu ‘anhu (në kapitullin 30), në të cilin Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Në këtë mëngjes disa nga robët e Mi qëndruan besimtarë të vërtetë dhe disa të tjerë u bënë mosbesimtarë.”

Ebul-Abas (Ibn Tejmije) RahimehUllah ka thënë: Të tilla urdhëra gjenden shpesh në Kuran dhe Sunet. Allahu i dënon ata të cilët i atribuojnë Mirësitë dhe Mëshirën e Tij të tjerëve që i bashkangjisin Atij. Disa dijetarë më të hershëm japin shembull sikur - “Era po fryente e favorshme” dhe “Marinari (kapiteni) ishte i mençur dhe me eksperiencë.” Të ngjashme me këto janë shumica e thënieve të njerëzve.”

Kapitulli dyzetë e dy: Mos i vini shokë Allahut (në adhurim).

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Atëherë pra, mos i vini shokë (El-Andad) Allahut (në adhurim) kur ju e dini (se vetëm Ai ka të drejtë të adhurohet e askush tjetër).” (El-Bekare 2:22)

Ibn Abasi radijAllahu ‘anhu, duke iu referuar Ajetit më sipër ka thënë: “El-Andad do të thotë Shirk. Është aq i padukshëm sa një milingonë e zezë që ecë mbi një gur të zi në pjesën më të errët të natës. Është të betohesh: ‘Pasha Allahun dhe pasha jetën tënde’ dhe ‘pasha jetën time’. Gjithashtu është të thuash: ‘Sikur mos të ishte qeni i vogël ose rosa në shtëpi, hajdutët do të kishin hyrë.’ Ose, sikur thënia e një burri ndaj shokëve të tij: ‘Në qoftë se dëshiron Allahu dhe ju...’ ose ‘Po të mos ishte Allahu dhe kjo e kjo’, etj. Mos përmend askënd me Allahun pasi është Shirk.” (Përcillet nga Ibn Ebi Hatim)

Omer bin El-Khattab radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kushdo që betohet në diçka tjetër perveç Allahut ka mohuar ose ka bërë Shirk.” [Et-Tirmidhi (1535), Ebu Daudi (3251) dhe El-Hakim (4/297)]

Ibn Mesudi radijAllahu ‘anhu ka thënë: “Të bëtohem në Allahun ndërsa them një gënsheshtër është me e dashur për mua se sa të betohem në diçka tjetër perveç Tij duke thënë të vërtetën.” [El-Hajthemi ka thënë në Maxhma‘ Ez-Zaua’id (4/177): “Ky hadith percillet nga Et-Taberani në El-Mu’xham El-Kebir dhe transmetuesit e hadithit janë ndër transmetuesit e El-Buharit në Sahihun e tij.”]

Hudhejfe radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Mos thuaj: ‘Në dashtë Allahu dhe në dashtë filani’ por thuaj ‘Në dashtë Allahu dhe pastaj në dashtë filani.’” [Ebu Daudi (4980) dhe Ahmedi në El-Musned (5/384)]

Ibrahim Nakh’i RahimehUllah ka thënë: Është e urryer që dikush të thotë: “Kërkoj mbrojtje nga Allahu dhe nga ti,” por është e lejueshme të thuhet: “Kërkoj mbrojte tek Allahu së pari dhe pastaj tek ti.” Ai tha, “Thuaj: ‘Në qoftë se nuk do Allahu dhe pastaj filani’ dhe mos thuaj ‘Në qoftë se nuk do Allahu dhe filani.’”

Gjithsesi, Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem lejon të shoqërohet krijesa me Krijuesin nga lidhja ‘pastaj‘ që paraqet vazhdimsinë. Ajo që u tha më sipër nga En-Nakh’i RahimehUllah ka të njëjtin kuptim si hadithi.

Ligjërisht, të kërkohet mbrojtje ndaj krijesës është e kufizuar vetëm për të gjallin që mund të ndihmojë, jo për të vdekurin që nuk mund të bëjë asgjë. Kështu që është e palejueshme (e ndaluar) të thirret apo lutet i vdekuri për të përfituar apo bërë diçka.

Kapitulli dyzetë e tre: Ҫfarë thuhet për atë që nuk mjaftohet me betimin për Allahun.

Ibn Omeri radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Mos u betoni në etërit tuaj. Kushdo që betohet për Allahun, le të thotë të vërtetën. Dhe ai të cilit dikush i betohet për Allahun, duhet të jetë i kënaqur (të mjaftohet) me të dhe kushdo që nuk është i kënaqur, nuk është nga robërit e Allahut.” [Ibn Maxhe (2101)]

Kapitulli dyzetë e katër: Si është të thuash “Çfarë të dojë Allahu dhe çfarë të dojë i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.”

Kutejleh radijAllahu ‘anhu transmeton: Erdhi një çifut te Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe tha: “Njerëzit tuaj bëjnë Shirk kur thonë: ‘Në dashtë Allahu dhe (gjithashtu) po deshe ti’, dhe thonë: ‘Pasha Qaben.’” Pas kësaj, Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i urdhëroi (Sahabet radijAllahu ‘anhum) të betohen dukë thënë: “Pasha Zotin e Qabes dhe “Në dashtë Allahu dhe pastaj ti.” [En-Nesai (7/6) Nr. (3773), Ahmedi (6/371 – 372), El-Bejhekiu (3/216), El-Hakimi (4/297) e cilëson atë sahih po ashtu dhe Edh-Dhehebiu.]

Abdullah ibn Abas radijAllahu ‘anhu transmeton: Një herë një njeri erdhi te Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe i tha: “Në dashtë Allahu dhe (gjithashtu) po deshe ti”, ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i tha: “A më bëre mua të barabartë me Allahun? Më saktë është: ‘Çfarë të dojë Allahu i vetëm.’” [En-Nesai në Amal El-Jaum Uel-Lejlah (Lutje të ditës dhe natës) (988) dhe Ahmedi në El-Musned (1/214, 283, 347)]

Tufejli radijAllahu ‘anhu, vëllai i nënës së Aishes radijAllahu anha, transmeton: Pashë një ëndërr në të cilën shkova te një grup çifutësh dhe i thashë: “Ju me të vërtetë jeni njerëz të mirë sikur mos ta kishit quajtur Uzejrin i biri Allahut.” Atëherë ata thanë: “Edhe ju jeni të mirë sikur të mos thoni: Çfarë të dojë Allahu dhe çfarë të dojë Muhamedi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).” Pas kësaj, shkova te një grup i krishterë dhe i thashe atyre: “Ju me të vertetë jeni njerëz të mirë sikur mos ta quanit Krishtin, i biri Allahut,” pastaj ata më thanë: “Ju gjithashtu jeni të mirë sikur të mos thoni: Çfarë të dojë Allahu dhe çfarë të dojë Muhamedi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).” Pastaj në mëngjes, i tregova disave për çfarë kisha parë, dhe shkova te Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe ja përsërita gjithë ngjarjen. Ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem më pyeti: “A ja ke treguar kujt tjetër këtë?” I thashë, “po”. Pastaj ai sal-lAllahu ajehi ue sel-lem u ngjit në minber dhe pasi e lavdëroi Allahun tha: “Tufejli ka parë një ëndërr të cilën disave jua ka treguar, Ju keni thënë një fjali për të cilën kam hezituar t’ju ndaloj (ngaqë Allahu nuk kishte shpalluar në lidhje me të). Tani e tutje, nuk do të thoni: ‘Çfarë të dojë Allahu dhe çfarë të dojë Muhamedi’, por thoni: ‘Çfarë të dojë Allahu i vetëm.’” [Ibn Maxhe (2118) dhe Ahmedi (5/393)]

Kapitulli dyzetë e pesë: Kush e mallkon Kohën i ka bërë padrejtësi Allahut.

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Dhe thonë: “Nuk ka tjetër veçse jeta e kësaj bote, vdesim dhe jetojmë dhe asgjë nuk na shkatërron ne veçse Ed-Dahr (koha). Dhe ata nuk kanë asnjë dije për të veçse hamendje.” (El-Xhathije 45:24)

Ebu Hurejre radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Ka thënë Allahu: ‘Biri i Ademit më bëri padrejtësi Mua, sepse ai mallkon Ed-Dahr (Kohën), edhe pse Unë jam Ed-Dahr (Koha), në duart e Mia janë të gjitha gjërat, dhe bëj ndërrimin e ditës dhe natës.” Në një transmetim tjetër thuhet: “Mos abuzoni me Ed-Dahr (Kohën), pasi Allahu është Ed-Dahr.” [El-Buhari (4826) dhe Muslimi (2246)]

Kapitulli dyzetë e gjashtë: Të emërohesh “Gjyqtar i gjyqtarëve” dhe ngjashëm.

Ebu Hurejre radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Emri më i pabesë (i shëmtuar/i ulët) te Allahu është i një burri i cili e quan veten Malik El-Amlak (mbret i mbretërve). Në fakt, nuk ka mbret përveç Allahut.”

Sufjani RahimehUllah ka thënë: “Një shembull tjetër është titulli Shahinshah.”

Në një version tjetër: “Allahu do të jetë më i mërzitur Ditën e Gjykimit, dhe më i pabesi (do të jetë një burrë që i ka vënë vetes titullin ‘mbret i mbretërve’).”

Dhe fjala Akhna ‘( أخنع ) do të thotë “i ndyrë (vulgar), i ulët (i lig),” Auda ( أوضع ) [El-Buhari (6205,6206) dhe Muslimi (2143)]

Kapitulli dyzetë e shtatë: Respektimi i Emrave të Allahut dhe nderrimi i emrit të dikujt për atë qëllim.

Transmetohet nga Ebu Shurejh radijAllahu ‘anhu:

Kunja (pseudonimi) e tij ishte Ebul-Hakim. Kështu që Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem një herë i tha: “Allahu është El-Hakim (Gjyqtari) dhe gjykimi i Tij do të mbizotërojë.” Pas kësaj Ebu Shurejh tha: “Populli im vjen tek unë për të gjykuar mosmarrëveshjet e tyre dhe kur unë gjykoj mes tyre, të dyja palët janë të kënaqura me gjykimin tim.” Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Sa i shkëlqyer është ky! A ke ndonjë fëmijë?” Unë i thashë: “Po, Shurejhin, Muslimin dhe Abdullahin.” Pastaj Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e pyeti: “Kush është më i madhi?” Unë i thashë: “Shurejhi”, atëherë Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Tani e tutje ti do të quhesh Ebu Shurejh.”

[Ebu Daudi (4955), El-Bejhekiu (10/145) dhe El-Hakimi në El-Mustedrek (4/279)]

Kapitulli dyzetë e tetë: Kush bën shaka me çdo gjë ku përmendet Allahu apo Kur’ani apo i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka bërë Kufr' (ka mohuar).

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Nëse i pyet, ata do të të përgjigjen: “Ne vetëm po bënim shaka dhe po luanim”. Thuaj: “A mos vallë me Allahun, shpalljet dhe të Dërguarin e Tij po talleni?” (Et-Teube 9:65)

Ibn Omeri radijAllahu ‘anhu, Muhammed bin Ka’b RahimehUllah, Zejd bin Aslam RahimehUllah dhe Katadeh RahimehUllah transmetojnë hadithin: Në rrjedhën e fushatës së betejës së Tebukut, një ditë një njeri erdhi dhe deklaroi: “Ne nuk kemi parë njerëz me më shumë oreks, më gënjeshtar dhe më shumë frikacakë në betejë sesa ata njerëz,” ai kishte për qëllim të Dërguarin e Allahut sal-lAllahun alejhi ue sel-lem dhe recituesit e Kur'anit Fisnik në mesin e shokëve të tij radijAllahu ‘anhum. Auf bin Malik radijAllahu ‘anhu u ngrit dhe tha: “Në të vërtetë, ti je gënjeshtar dhe një hipokrit (Munafik) dhe unë do të informoj të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem në lidhje me fjalët e tua”. Kështu ai shkoi te i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, por ndërkohë ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ishte informuar nëpërmjet shpalljes. Ndërkohë, hipokriti gjithashtu iu afrua të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem kur ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem po nisej për udhëtim dhe ishte mbi devenë e tij. Ai iu lut: “O i Dërguari i All-llahut ne ishim vetëm duke bërë shaka dhe duke u përpjekur për të kaluar kohën, ndërsa udhëtonim.” Ibn Umeri radijAllahu ‘anhu, ka thënë: “E kam parasysh atë se si ishte kapur për rripin e shalës së devesë të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ndërsa ecte dhe këmbët e tij hidheshin nga toka e ashpër dhe madje edhe atëherë ai vazhdonte duke u lutur (dmth ne kemi qenë vetëm duke bërë shaka).” I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “A me All-llahun dhe Ajetet e Tij (dëshmitë, ajetet, shenjat, shpalljet, mesimet etj) dhe të dërguarin e Tij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem po talleni? Mos u arsyeto; ti ke mohuar pasi ke besuar.” (9:65, 66)* Ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem nuk shikoi më në drejtim të tij dhe as nuk shtoi më gjë tjetër.

*[Nëse i pyet, ata do të të përgjigjen: “Ne vetëm po bënim shaka dhe po luanim”. Thuaj: “A mos vallë me Allahun, shpalljet dhe të Dërguarin e Tij po talleni?” Mos u shfajësoni! Ju e mohuat fenë, pasi patët besuar. Nëse Ne i falim disa prej jush (për shkak se u penduan), do t’i ndëshkojmë të tjerët, ngase janë fajtorë (nuk u penduan për talljen që bënë).] (Et-Teube 9:65, 66)

Kapitulli dyzetë e nëntë: Të thuash: “Kjo pasuri është si rezultat i punës dhe dijes sime” është kundër Teuhidit.

All-llahu i Plotfuqishëm thotë: “Nëse pas fatkeqësisë, Ne i japim atij që të shijojë nga mirësitë Tona, ai me siguri, do të thotë: “Këtë e meritoj! Unë nuk besoj se do të vijë Ora (e Kiametit), por, edhe nëse kthehem te Zoti im, sigurisht që Ai do të më japë shpërblimin më të mirë.” Në të vërtetë, Ne do t’i njoftojmë mohuesit për atë që kanë bërë dhe do t’i bëjmë të shijojnë një dënim të ashpër.” (Fussilet 41:50)

Muxhahidi RahimehUllah e komenton ajetin: “(Fjalët ‘Hedhe li’ kanë kuptim) kjo është si rezultat i punës time dhe unë e meritoj atë.”

Ibn Abasi radijAllahu ‘anhu ka thënë: “(që do të thotë) ajo që është me mua.”

Dhe Fjala e All-llahut, më të Lartit: Ai (Karuni) tha: “Kjo më është dhënë vetëm prej diturisë sime.” (El-Kasas 28:78)

Katade RahimehUllah ka thënë (në lidhje me ajetin): “Kjo pasuri më është dhënë mua për shkak të meritës sime dhe përvojës në fitim.”

Të tjerët (Dijetarët) kanë thënë: “Për shkak të njohurive nga All-llahu që unë veçanërisht i kam merituar prej Tij.”

Dhe ky është kuptimi i thënies së Muxhahidit: “Kjo më është dhuruar mua për shkak të rangut të lartë.”

Ebu Hurejre radijAllahu ‘anhu transmeton se e ka dëgjuar të Dërguarin e All-llahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem duke thënë: “All-llahu deshi të provojë tre Izraelitë të cilët ishin: një lebroz, një i verbër dhe një tullac.” Kështu, Ai i dërgoi atyre një engjëll, i cili erdhi së pari tek njeriu lebroz dhe i tha: “Çfarë dëshiron më shumë?” Ai u përgjigj: “Ngjyrë të mirë dhe lëkurë të bukur, sepse njerëzit kanë neveri nga unë.” Engjëlli e preku dhe sëmundja e tij u shërua, dhe atij iu dha një ngjyrë e mirë dhe lëkurë e bukur. Engjëlli i tha: “Çfarë lloj pasurie të pëlqen më shumë?” Ai u përgjigj: “Deve ose lopë” - Is’haku transmetuesi nuk është i sigurtë. Kështu që atij (dmth të lebrosurit) iu dha një deve me barrë, dhe engjëlli i tha (atij): “All-llahu të begatoftë në të.” Engjëlli pastaj shkoi tek njeriu tullac dhe i tha: “Çfarë gjëje të pëlqen më shumë?” Ai i tha: “Mua më pëlqejnë floket e bukur dhe shpresoj të shërohem nga kjo sëmundje pasi njerëzit ndjejnë neveri nga unë.” Engjëlli e preku dhe sëmundja e tij u shërua, dhe atij iu dhanë flokë të bukur. Engjëlli e pyeti: “Çfarë lloj pasurie të pëlqen më shumë?” Ai u përgjigj: “Lopë ose deve.” Engjëlli i dha atij një lopë me barrë dhe i tha: “All-llahu të begatoftë në të.” Ëngjelli shkoi tek i verbri dhe i tha: “Çfarë gjëje të pëlqen më shumë?” Ai i tha: “(Më pëlqen) që All-llahu të ma rikthejë shikimin që të shoh njerëzit.” Engjëlli ia preku sytë dhe All-llahu ia dha atij shikimin përsëri. Engjëlli i tha: “Çfarë lloj pasurie të pëlqen më shumë?” Ai u përgjigj: “Dele.” Kështu që ai i dha atij një dele me barrë. Më pas, të gjitha tre kafshët lindën të vegjëlit e tyre, dhe u shumëzuan e u shtuan aq shumë sa që një prej (tre) burrave kishte një tufë devesh që mbushnin një luginë, dhe tjetri kishte një tufë lopësh që mbushnin një luginë, dhe tjetri kishte një kope dhensh qe mbushnin një luginë. Pastaj engjëlli, i maskuar në formën dhe pamjen e një të lebrosuri, shkoi te i lebrosuri dhe i tha: “Unë jam një njeri i varfër, që ka humbur të gjitha mjetet e jetesës, ndërsa jam në një udhëtim. Pra, askush nuk mund të kënaqë nevojat e mia, përveç All-llahut, dhe pastaj ju. Në emër të Atij që ju ka dhënë ngjyrë kaq të bukur dhe lëkurë të bukur, dhe shumë prona, unë kërkoj nga ju që të më jepni një deve në mënyrë që unë mund të arrijë destinacionin tim.” Njeriu u përgjigj: “Unë kam shumë obligime (kështu që unë nuk mund të ju jap).” Dhe engjëlli i tha: “Unë mendoj se ju njoh ju. A ishit ju një lebroz për cilin njerëzit kishin neveri? A nuk ishit një njeri i varfër, dhe pastaj All-llahu ju dha (gjithë këtë pronë).” Ai u përgjigj: “(Kjo është e gjitha e gabuar). Këto prona i kam trashëgimi nga të parët e mi.” Dhe engjëlli i tha: “Nëse ju jeni duke thënë një gënjeshtër, atëherë All-llahu ju bëftë si keni qenë më parë”. Pastaj engjëlli, i maskuar në formën dhe pamjen e një njeriu tullac, shkoi tek njeriu tullac dhe i tha njëjtë si i tha atij më parë, dhe ai gjithashtu u përgjigj njëjtë siç bëri i pari. Dhe engjëlli i tha: “Nëse ju jeni duke thënë një gënjeshtër, atëherë All-llahu ju bëftë siç keni qenë më parë.” Engjëlli, i maskuar në formën e një njeriu të verbër, shkoi tek njeriu i verbër dhe i tha: “Unë jam një njeri i varfër, që ka humbur të gjitha mjetet e jetesës, ndërsa jam në një udhëtim. Pra, askush nuk mund të kënaqë nevojat e mia, përveç All-llahut, dhe pastaj ju. Në emër të Atij që ju ka dhënë përsëri shikimin, unë kërkoj nga ju që të më jepni një dele në mënyrë që të mund ta përfundoj udhëtimin.” Njeriu i tha: “Pa dyshim, unë isha i verbër dhe All-llahu më dha përsëri shikimin. (Unë kam qenë i varfër dhe All-llahu më bëri të pasur); kështu që merrni çfarë do gjëjë që ju dëshironi nga prona ime. Pasha All-llahun, unë nuk do t'ju ndalojë për të marrë ndonjë gjë (që ju duhet) prej pasurisë sime, të cilat ju mund ti merrni për hir të All-llahut.” Dhe engjëlli i tha: “Mbaje pasurinë tënde. Ju (dmth tre burra) keni qënë duke u sprovuar nga All-llahu dhe All-llahu është i kënaqur me ty dhe i zemëruar me dy shokët tuaj.” [El-Buhari (3464) dhe Muslimi (2964)]

Kapitulli pesëdhjetë: Çdo emër që çon në shërbim të dikujt tjetër përveç All-llahut është i ndaluar.

All-llahu i Plotfuqishëm thotë: “Por kur Ai u dhuroi atyre një fëmijë Salih (të mirë në të gjitha drejtimet), ata i përshkruan shokë Atij (Allahut) në atë që Ai ua dhuroi. Por Allahu është i Lartë, i Madhëruar mbi çdo gjë që ia mveshin Atij si shokë.” (El-A’raf 7:190)

Ibn Hazmi RahimehUllah ka thënë: “Muslimanët janë pajtuar unanimisht mbi ndalimin e çdo emri që do të thotë, shërbim i dikujt tjetër përveç All-llahut, të tilla si Abd-‘Umar (rob i 'Umerit), Abd-El-Ka’bah (robi i Qabes), dhe të ngjashme, përveç Abdul-Muttalibit.”

Ibn Abasi radijAllahu ‘anhu e ka komentuar ajetin e mësipërm: Kur Ademi kreu marrëdhënie me Havanë, ajo mbeti shtatzënë. Në atë kohë Iblisi (Shejtani) erdhi tek ata dhe i tha: “Unë jam ai që shkaktoi dëbimin tuaj nga Xhenneti. Mu bindni mua, përndryshe do të bëj që fëmijës tuaj ti rriten dy brirë si të drerit me të cilat do ta shpojë barkun kur të dalë jashtë! Unë do ta bëj atë! Unë do të bëj atë!” Shejtani i frikësoi ata (Ademin dhe Havanë) dhe i tha t’ia vënë emrin djalit “Abdul-Harith”; (rob i kultivuesit të tokës). Ata (Ademi dhe Havaja) nuk iu binden atij (Shejtanit) dhe atyre i lindi një fëmijë i vdekur. Kur Havaja u ngjiz për herë të dytë, Shejtani përsëri iu afrua atyre duke përsëritur të njëjtën kërkesë, por përsëri ato nuk ju bindën. Po ashtu fëmija i dytë i lindi i vdekur. Ajo (Havaja) ngeli shtatzënë për herë të tretë, Shejtani përsëri erdhi tek ata dhe i bëri të njëjtën kërkesë duke i përmendur çfarë kishte ndodhur më parë. Ademi dhe Havaja u mposhtën nga dashuria për fëmijën dhe e quajtën djalin “Abdul-Harith (rob i kultivuesit të tokës)”. Dhe kjo është çfarë All-llahu thotë (në vargun): “Ata i përshkruan shokë Atij (Allahut) në atë që Ai ua dhuroi atyre.” [Et-Tirmidhi (3077) dhe El-Hakimi (2/545) e cilëson atë Sahih.]

Ai (Ibn Ebi Hatimi) gjithashtu trasnmeton më një zinxhir të saktë transmetimi nga Katade RahimehUllah në lidhje me ajetin: “Ata i bënë partner All-llahut në bindje por jo në adhurim.” [Ibn Kethiri e cilëson te dobët këtë hadith. Shejkh Albani e cilëson të dobët “Da’if” (Botuesi).]

Ai (Ibn Ebi Hatimi) gjithashtu trasnmeton më një zinxhir të saktë transmetimi nga Muxhahidi RahimehUllah në lidhje me ajetin: “Në qoftë se Ti na dhuron neve një fëmijë Salih (të mirë në të gjitha drejtimet)…” (El-A’raf 7:189)

Ata dy (Ademi dhe Havaja) ishin të frikësuar se mos fëmija nuk ishte njeri.

Një kuptim i ngjashëm përmendet nga Hasani, Sa’idi dhe të tjerë.

Kapitulli pesëdhjetë e një: Emrat më të bukur i përkasin All-llahut.

All-llahu më i Lartësuari thotë: “Allahut i përkasin emrat më të bukur, andaj thirreni Atë (lutjuni Atij) me to dhe largohuni nga ata që i shtrembërojnë emrat e Tij. Ata do të ndëshkohen për çfarë kanë vepruar.” (El-A’raf 7:180)

Ibn Ebi Hatimi transmeton se Ibn Abasi radijAllahu ‘anhu ka thënë: “Ata që përgënjeshtrojnë apo mohojnë Emrat e Tij, kanë bërë Shirk.”

Gjithashtu transmetohet nga ai (Ibn Abasi): “Ata e nxjerrën Al-Lat nga All-llah dhe Al-‘Uza nga El-Aziz.”

El-A’mash RahimehUllah ka thënë: “Ata përfshinë (në Emrat e Allahut) të tilla (emra) të cilët nuk i përkasin Atij.”

Kapitulli pesëdhjetë e dy: Mos thuaj Es-Selam (paqja dhe siguria) qoftë mbi All-llahun.

Ibn Mes’udi radijAllahu ‘anhu transmeton: “Sa herë që falnim namaz pas Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, ishim mësuar të thonim (ulur në teshehud) “Es-Selam (paqja) qoftë mbi All-llahun nga robërit e Tij. Es-Selam (paqja) qoftë mbi filan dhe filan njerëz.” Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem na udhëzoi duke thënë: “Mos thoni Es-Selam ‘ala All-llah (paqja qoftë mbi Allahun), pasi Vetë All-llahu është Es-Selam (Paqe).” [El-Buhari (835) dhe Muslimi (402)]

Kapitulli pesëdhjetë e tre: Thënia: “O All-llah, më fal mua në qoftë se do Ti.”

Transmetohet në Sahihun e El-Buharit nga Ebu hurejre radijAllahu ‘anhu se i Dërguari All-llahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Asnjëri nga ju nuk duhet të thotë: ‘O All-llah më fal mua në qoftë se do Ti, O All-llah tregohu i Mëshirshëm me mua në qoftë se do Ti. Por gjithmonë luteni All-llahun me vendosmëri, sepse askush nuk mund ta detyrojë All-llahun të bëjë diçka kundër vullnetit të Tij.”

Muslimi transmeton: “Njeriu duhet të lutet me vendosmëri ta patunduar pasi asgjë nuk është shumë për All-llahun, apo përtej Tij.” [El-Buhari (6339) dhe Muslimi (2679)]

Kapitulli pesëdhjetë e katër: Nuk duhet thënë: “Robi im (mashkull apo femër)”.

Ebu Hurejre radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Asnjëri nga ju nuk duhet të thotë: ‘Ushqeje zotin tënd (Rabeke), ndihmoje zotin tënd të marrë abdes, por duhet thënë: ‘Zotëria im (p.sh. Ushqeje zotërinë në vend të zotit, etj.)’ Ose ‘Kujdestari im’ (Maulai), dhe nuk duhet thënë: ‘Robi im (‘Abdi)’, apo ‘robëresha ime (‘Amati)’, por duhet thënë ‘Djaloshi im (Fatai)’, ‘Vajza ime (Fatati) dhe ‘Djali im (Ghulami)’.” [El-Buhari (2552) dhe Muslimi (2249)]

Kapitulli pesëdhjetë e pesë: Kushdo që kërkon me Emrin e Allahut nuk duhet të refuzohet.

Ibn Omeri radijAl-llahu anhu transmeton se i Dërguari All-llahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Në qoftë se ndonjëri kerkon diçka me Emrin e Allahut, jepini atij. Në qoftë se dikush kërkon mbrojtje me Emrin e Allahut, jepini mbrojte atij. Në qoftë se dikush ju bën ftesë, pranone atë dhe në qoftë se dikush ju bën një të mirë, shpërblene atë. Por në qoftë se nuk i keni mundësitë ta shpërbleni, lutuni për të derisa ta ndjeni se e keni kompensuar.” [Ebu Daudi (1672, 5109), Abd ibn Humejd (806) dhe En-Nesa’i (5/82)]

Kapitulli pesëdhjetë e gjashtë: Asgjë perveç se Xhennetit nuk duhet të kërkohet me Fytyrën e All-llahut.

Xhabiri radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari All-llahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Asgjë perveç se Xhennetit nuk duhet të kërkohet me Fytyrën e All-llahut.” [Ebu Daudi (1671)]

Kapitulli pesëdhjetë e shtatë: Thënia: “Sikur kjo dhe kjo…”

All-llahu më i Lartësuari thotë: “Ata thoshin: “Sikur të pyeteshim ne për këtë gjë, nuk do të vriteshim këtu”. Thuaju: “Edhe sikur të kishit qenë nëpër shtëpitë tuaja, prapëseprapë atyre që u është shkruar të vriten, do të dilnin në vendin e vrasjes.” Allahu e bëri këtë për të provuar atë që keni në kraharorët tuaj dhe për t’ju pastruar atë që keni në zemrat tuaja. Vërtet, Allahu e di mirë se ç’keni në zemër.” (Al-‘Imran 3:154)

All-llahu i Plotfuqishëm thotë: “Atyre që nuk luftuan dhe thanë për vëllezërit e vet: “Sikur të na kishin dëgjuar ne, nuk do të ishin vrarë”, thuaju: “Prapësojeni vdekjen nga vetja, nëse flisni të vërtetën!” (Al-‘Imran 3:168)

Ebu Hurejre radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari All-llahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kërkoni me kujdes atë që ju bën dobi (në botën tjetër) dhe kërkoni ndihmë vetëm nga All-llahu dhe mos i humbni zemrat tuaja. Në qoftë se ju ndodh ndonjë fatkeqësi mos thoni: ‘Sikur të kisha vepruar në këtë apo atë mënyrë, do të kishte ndodhur kështu apo ashtu’ por thoni: ‘All-llahu e ka caktuar këtë dhe ç’farë do Ai bëhet.’ Me të vërtetë ‘në qoftë se apo sikur’ i hap rrugën punës së shejtanit.” [Muslimi (2664) dhe Ahmedi (2/366, 370)]

Kapitulli pesëdhjetë e tetë: Ndalimi i mallkimit të Erës.

Transmetohet nga Ubej bin Ka’b radijAllahu ‘anhu se i Dërguari All-llahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: Mos e mallkoni Erën. Nëse shikoni atë që nuk ju pëlqen atëherë thoni: “O Allah, kërkojmë nga Ti të mirën e kësaj ere dhe të mirën e asaj që është në të dhe të mirën që është urdhëruar të sjellë me vete. Kërkojmë mbrojtjen Tënde, nga e keqja e kësaj ere dhe të keqen e asaj që është në të dhe të keqen që është urdhëruar të sjellë me vete.” [Et-Tirmidhi (2253) dhe Ahmedi (5/123)]

Kapitulli pesëdhjetë e nëntë: Ndalimi i mendimeve të këqija për All-llahun.

All-llahu i Plotfuqishëm thotë: “Pastaj, pas dëshpërimit tuaj, (Allahu) ju dërgoi qetësinë – një gjumë, që kaploi një grup prej jush. Kurse grupi tjetër (hipokritët) kujdesej vetëm për veten, duke menduar për Allahun të pavërtetën, ashtu si mendonin paganët. Ata thoshin: “Ku është fitorja që na ishte premtuar?” Thuaju (o Muhamed!): “Të gjitha janë në dorë të Allahut!” Ata fshehin në vete atë që nuk duan të ta shfaqin ty. Ata thoshin: “Sikur të pyeteshim ne për këtë gjë, nuk do të vriteshim këtu”. Thuaju: “Edhe sikur të kishit qenë nëpër shtëpitë tuaja, prapëseprapë atyre që u është shkruar të vriten, do të dilnin në vendin e vrasjes.” Allahu e bëri këtë për të provuar atë që keni në kraharorët tuaj dhe për t’ju pastruar atë që keni në zemrat tuaja. Vërtet, Allahu e di mirë se ç’keni në zemër.” (Al ‘Imran 3:153)

All-llahu më i Lartësuari thotë: “Gjithashtu, (Ai e bëri këtë) për t’i ndëshkuar hipokritët dhe hipokritet, idhujtarët e idhujtaret, që mendojnë keq për Allahun. Radha e fatkeqësisë le t’i godasë ata! Allahu është zemëruar me ata, i ka mallkuar dhe u ka përgatitur Xhehenemin; eh, sa vend i shëmtuar që është ai!” (El-Fet’h 48:60)

Ibn El-Kajim RahimehUllah ka thënë në lidhje me ajetin e parë: “Mendimi i injorancës shpjegohet si kuptim që All-llahu nuk do t’i ndihmojë të Dërguarit të Tij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe misioni i tij shumë shpejt do të zhduket. Gjithashtu shpjegohet si kuptim se vuajtjet qe ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) pësoi nuk ishin si Paracaktim i All-llahut dhe Urtësisë së Tij. Prandaj shpjegohet si mohimi i Urtësisë dhe Paracaktimit dhe mohim i shpalljes së të Dërguarit të Tij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, që do të kompletohej dhe do të mbizotëronte mbi fetë tjera. Kto ishin mendimet e këqija në mendjet e Munafikëve (hipokriteve) dhe Mushrikëve (politeistëve) të cilët përmenden në suren E-Fet’h si Su’-uz-Zan (mëndime të mbrapshta). Su’-uz-Zan (mendimet e mbrapshta) janë kundër asaj qe i ka hije Më të Përsosurit. As nuk i kanë hije Urtësisë së Tij as Lavdërimit dhe as Premtimit të Tij të vërtetë. Ç’do person që mendon se gënjeshtra (shejtani, politeizmi etj.) do të mbizotërojnë mbi të vertetën (Monoteizmin Islam) vazhdimisht dhe do të shkaktojë që e verteta të zhduket; apo kush mohon se gjërat ndodhin nga Vendimi i All-llahut dhe Paracaktimi i Tij; apo kush mohon një Urtësi mbizotëruese pas Vendimit të Tij që meriton të lavdërohet dhe mendon se ajo është shkak i një dëshire arbitrare pa qëllim; kto jane mendimet e atyrë që nuk besuan. Mjerë për ata që nuk besojnë dënimin e Xhehnemit.

Shumë njerëz mendojnë më të keqen për All-llahun në lidhje me atë ç’farë i ndodh atyre ne veçanti dhe ç’farë bën Ai me të tjerët. Askush nuk është i ruajtur nga kjo, perveç atyre që me të vërtetë e njohin All-llahun dhe Emrat e Tij dhe Cilësitë e Tij, dhe domosdoshmërinë e Urtësisë dhe Lavdërimit të Tij.

Inteligjenti, pranuesi i këshillës së mirë le të shikojë me kujdes veten e tij për këtë çështje dhe le të pendohet tek All-llahu dhe t’i përgjërohet për Mëshirën e Tij pasi ka ushqyer mendimin më të keq për Zotin e Tij. Në qoftë se do t’i vereni me kujdes (këta individë), ju do të shikoni tek ata stres dhe mërzitje për atë që All-llahu i ka caktuar, duke fajesuar dhe duke gjetur gabime në të, përndryshë do të ishtë më mirë kështu e ashtu. Në këtë mendim, disa janë në një masë më të vogël e disa në një masë më të madhe. Shqyrtoni veten tuaj: A jeni të lirë nga këto mendime? Në qoftë se jeni ruajtur nga kjo, ju keni shpëtuar nga një fatkeqësi e madhe. Por në qoftë se jo, unë nuk mund t'ju konsideroj të shpëtuar.”

Kapitulli gjashtëdhjetë: Ai i cili mohon Kaderin (Caktimin Hyjnor)

Ibn Omeri radijAllahu ‘anhu ka thënë: “Pasha Atë (All-llahun) në dorën e të Cilit është shpirti i Ibn Omerit, në qoftë se dikush posedon sasi floriri sa mali i Uhudit dhe e shpenzon në rrugë të All-llahut, All-llahu nuk do t’ia pranojë për derisa nuk beson në Kader (Caktimi Hyjnor).” Pastaj ai përmendi fjalët e Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem:

“Imani (besimi) është të besosh në:

1 - All-llahun;

2 - Engjëjt e Tij;

3 - Librat e Tij;

4 - Pejgamberët e Tij;

5 - Ditën e ringjalljes dhe El-Kader (Caktimin Hyjnor), si për të mirën dhe për të keqen.” [Muslimi (8), Ebu Daudi (4695), Et-Tirmidhi (2613) dhe Ibn Maxhe (63)]

Ubadeh bin Es-Samit radijAllahu ‘anhu percjell se i ka thënë të birit (RahimehUllah): “O biri im, nuk do të shijosh kurrë besimin derisa dhe po të mos kuptosh se ajo ç’farë të ka goditur nuk do të të shmangte dhe ajo që të ka shmangur nuk ka pasur për të goditur. E kam dëgjuar të Dërguarin e All-llahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem duke thënë: ‘Gjëja e parë që ka krijuar All-llahu është pena (lapsi). Ai e urdhëroi atë të shkruantë. Pena (lapsi) tha: Zoti im ç’farë të shkruaj? Ai i tha: Shkruaj kismetin (fatin) e të gjitha gjërave derisa të vijë Ora (Dita e Fundit)’. O biri im, e kam dëgjuar të Dërguarin e All-llahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem duke thënë: ‘Kush vdes duke besuar diçka tjetër ndryshe nga kjo, nuk më përket mua.’” [Ebu Daudi]

Në një transmetim tjetër nga Ahmedi RahimehUllah: “Gjëja e parë që krijoi All-llahu ishte pena. Ai i tha: ‘Shkruaj’ dhe po në atë orë (u shkrua) ç’do gjë që do të ndodhte deri në Ditën e Ringjalljes.”

Në një transmetim tjetër nga Ibn Uahb RahimehUllah, Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kushdo që nuk beson në Kader (Caktimin Hyjnor), qoftë për mirë apo për keq, do të digjet nga All-llahu në zjermin e Xhehenemit.”

Transmetohet në Musnedin e Ahmedit dhe Sunenin e Ebu Daudit nga Ibn Dejlemi RahimehUllah se ka thënë: Shkova te Ubej bin Ka’b radijAllahu ‘anhu dhe i thashë: “Ka diçka brenda meje (dyshim) në lidhje me El-Kader. Te lutem më trego diçka që nëpërmjet saj All-llahu të ma largojë atë (dyshimin) nga zemra ime.” Ai tha: “Edhe nëse shpenzon sasi floriri sa mali i Uhudit, All-llahu nuk do ta pranojë atë për derisa nuk beson në Kader (Caktimi Hyjnor). Dhe dije se ajo ç’farë të ka goditur nuk do të të shmangte dhe ajo që të ka shmangur nuk ka pasur për të goditur dhe në qoftë se vdes duke besuar diçka tjetër ndryshe nga kjo, atëherë ti je nga njerëzit e zjarrit të Xhehenemit.” Unë pastaj shkova te Abdullah bin Mes’ud, dhe Hudhejfeh bin El-Jeman dhe Zejd bin Thabit radij-Allahu ‘anhum dhe të gjithë më treguan diçka të ngjashme nga Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem. [Ebu Daudi (4699), Ibn Maxhe (77), Ahmedi në El-Musned (5/182, 183, 185, 189), dhe Ibn Hibani në Mauarid Ez-Zam’an (Burime për të eturit) (1817)]

Kapitulli gjashtëdhjetë e një: Ç'farë dënimi ka për ata që bëjnë piktura (pyrfytyrime, tablo, fotografi, foto etj.)

Ebu Hurejre radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari All-llahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “All-llahu tha: ‘Kush mund të jetë me i padrejtë se ai që mundohet të krijojë të ngjashmen e krijesave të mia? Le të krijojnë ata një atom, ose le të krijojnë ata një grimcë, ose le të krijojnë ata një kokërr elbi.’” [El-Buhari (5953) dhe Muslimi (2111)]

Aishja radijAll-llahu anha transmeton se i Dërguari All-llahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Njerëzit që do të marrin dënimin më të rëndë në Ditën e Ringjalljes do të jenë ata të cilët u përpoqën të bënin të ngjashmen e krijesave të All-llahut.” [El-Buhari (2479) dhe Muslimi (2107)]

Ibn Abasi radijAllahu ‘anhu ka thënë: “E kam dëgjuar të Dërguarin e All-llahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem duke thënë: Të gjithë ata që bëjnë piktura (përfytyrime, foto etj.) do të jenë në zjarrin e Xhehnnemit. Një shpirt do t’i fryhet ç’do pikture që ka bërë dhe do ta dënojë atë në Xhehnnem.” [El-Buhari (2225) dhe Muslimi (2110)]

Në një transmetim tjetër në praninë e Ibn Abasit radijAllahu ‘anhu, Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kushdo që bën një pikturë (përfytyrim, foto etj.) në këtë botë do të ngarkohet t’i japë shpirt (jetë) dhe ai nuk do të jetë kurrë në gjëndje ta bëjë atë.” [El-Buhari (5963) dhe Muslimi (2110, 100)]

Ebu Hajaxh El-Esadi RahimehUllah transmeton se Ali’u radijAllahu ‘anhu i ka thënë: “A mos të të delegoj në një mision që unë jam dërguar nga i Dërguari All-llahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem? Zhduki të gjitha pikturat (pyrfytyrimet, fotot etj.) të cilat i gjen dhe shembi varret e larta deri në nivelin e tokës.” [Muslimi (969), Ebu Daudi (3218), Et-Tirmidhi (1040) dhe Ahmedi (1/96, 129)]

Kapitulli gjashtëdhjetë e dy: Ndalimi i betimit të shpeshtë

Allahu më i Lartësuari thotë: “Dhe ruani betë tuaja (mos u betoni shumë).” (El Ma’ide 5:89)

Ebu Hurejre radijAllahu ‘anhu transmeton: “E kam dëgjuar të Dërguarin e All-llahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem duke thënë: Duke u betuar (shitësi) mund ta bindë blerësin të blejë të mirën materiale por do të privohet nga bereqeti i All-llahut.” [El-Buhari (2087) dhe Muslimi (1606)]

Selmani radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari All-llahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Janë tre lloje njerëzish të cilëve All-llahu nuk do t’i flasë dhe as që do ti bekojë dhe për ta do të ketë dënim të ashpër. Ata janë: “(i) Një kurorëshkelës i thinjur; (ii) Një i varfër mendjemadh; (iii) Ai i cili e ka bërë All-llahun si mallin e tij, ai nuk blen pa u betuar (Pasha All-llahun) dhe as nuk shet pa u betuar (Pasha All-llahun).” [Et-Taberani, me zinxhir transmetimi Sahih]

Imran bin Husejn radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari All-llahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Më të mirët e Umetit tim janë brezi im, pastaj ata që vinë (menjëherë) pas tyre, pastaj ata që vinë (menjëherë) pas tyre.” Imrani tha: “Nuk e di a përmendi pas brezit të tij dy breza apo tre.” “Pastaj do të vijë një brez që do të jetë i gatshëm të dëshmojë pa ju kërkuar që ta bëjë dhe do të jenë tradhëtarë dhe të pabesë. Ata do të betohen duke u Zotuar por nuk do t’i përmbushin kurrë ato (betimet), dhe dhjamosja do të vërehet tek ata.” (p.sh. për shkak se preokupohen për lehtësirat e kësaj bote.) [El-Buhari (2651) dhe Muslimi (2535)]

Ibn Mesudi radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari All-llahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Më të mirët e njerëzimit janë brezi im pastaj ata që vinë (menjëherë) pas tyre, pastaj ata që vinë pas tyre. Pas kësaj do të vinë njerëz që dëshmia e tyre do t’i paraprijë betimit të tyre dhe betimi i tyre do t’i paraprijë dëshmisë së tyre.” [El-Buhari (2652) dhe Muslimi (2533)]

Ibrahim Nakh’i RahimehUllah ka thënë: “Gjatë fëmijërisë tonë, të mëdhënjtë na rrihnin që të qëndronim të vendosur në dëshmi dhe në besëlidhje.”

Kapitulli gjashtëdhjetë e tre: Mbrojtja e besëlidhjes së Allahut dhe besëlidhjes së Profetit të Tij.

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Zbatoni besëlidhjen e Allahut, kur ta merrni mbi vete dhe mos e thyeni betimin, pasi ta keni bërë atë, sepse Allahun e keni bërë dorë-zënësin tuaj; vërtet, Allahu e di se çfarë bëni ju.” (En-Nahl 16:91)

Burejdeh ibnul-Husejb radijAllahu ‘anhu transmeton: “Sa herë që i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem caktonte ndonjërin si udhëheqës të një ushtrie apo ekspedite, ai e këshillonte të kishte frikë Allahun, dhe të tregohej i mirë me Mulsimanët që kishte me vete. Ai i thonte: “Filloni luftën me emrin e Allahut, për çëshjten e Allahut, dhe luftoni ata që mohojnë Allahun. Luftoni dhe mos merrni padrejtësisht nga plaçka e luftës, as mos thyeni marrëveshjet, as mos i gjymtoni trupat e të vdekurve, as mos vrisni fëmijë. Kur të takoni armikun, që janë politeistët, ftoji ata në tre alternativa. Në qoftë se i përgjigjën ndonjërës pozitivisht, pranoje atë nga fjalët e tyre dhe mos e vazhdo më tej luftën. Ftoji ata të pranojnë Islamin. Në qoftë se bien dakord të pranojnë Islamin, kërkoji atyre t’i braktisin shtëpitë e tyre dhe të shpërngulen në tokat e Muhaxhirëve. Thuaju atyre se pas shpërnguljes do t’u jepen të gjitha të drejtat dhe obligimet e Muhaxhirëve. Në qoftë se refuzojnë të migrojnë atëherë bëja të qartë se ata do të kenë pozitën e beduinëve Musliman dhe do ti nënshtrohen urdhërave të Allahut sikur Muslimanët tjerë por nuk do të marrin pjesë nga plaçka e luftës apo kthimet e luftës perveç në qoftë se marrin pjesë në luftë ne krah të Muslimanëve. Në qoftë se nuk pranojnë Islamin, imponoju Xhizjen (një taksë që i merret jo muslimanëve nga Shteti Islam për mbrojtjen e tyre) dhe në qoftë se binden, atëherë frenoji duart prej tyre. Por në qoftë se refuzojnë (të paguajnë Xhizjen) atëherë kërko ndihmë nga Allahu dhe luftoji ata. Kur të rrethosh një fortesë dhe të rrethuarit të luten për mbrojtje në Emër të Allahut dhe të Dërguarit të Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), mos i jep atyre siguri nga Allahu dhe i Dërguari i Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) por jepi atyre siguri në emër tënd dhe në emër të shokëve të tu. Sepse është gjynah më i vogël të shpërfillet siguria e dhënë nga ti dhe shokët tuaj se sa siguria e dhënë në Emër të Allahut dhe të Dërguarit të Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Kur të rrethoni një fortesë dhe të rrethuarit duan t’i lësh të dalin jashtë në përputhje me urdhërin e Allahut, mos i lër ata të dalin me urdhërin e Tij, por bëje këtë me urdhërin tënd, pasi ti nuk e di a do jesh në gjëndje ta zbatosh urdhërin e Allahut në lidhje me ta.” [Muslimi (1731), Ebu Daudi (2612, 2613), Et-Tirmidhi (1617), Ibn Maxhe (4858) dhe Ahmedi në El-Musned (5/352, 358)]

Kapitulli gjashtëdhjetë e katër: Betimi dhe Zotimi (detyrues) mbi Allahun.

Xhundub bin Abdullah radijAllahu ‘anhu transmeton se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: Një burrë tha: “Pasha Allahun! Allahu nuk do ta fal filanin!’ Pas kësaj Allahu i Lartësuar dhe i Madhëruar tha: “Kush është ai që betohet për Mua se Unë nuk do ta fal filanin? Unë e kam falur atë (filanin) dhe i kam fshirë veprat tuaja (atij që betohej).” [Muslimi (2621)]

Në një Hadith tjetër nga Ebu Hurejre radijAllahu ‘anhu, “Burri që e tha këtë ishte një besimtar i devotshëm.” [Ebu Daudi (4901)]

Ebu Hurerje radijAllahu ‘anhu ka thënë: “Kjo deklaratë e tij i shkatërroi jetën e kësaj bote dhe të botës tjetër.” [Et-Tirmidhi (2320)]

Kapitulli gjashtëdhjetë e pesë: Nuk kërkohet ndërmjetësimi i Allahut për tek krijesat e Tij.

Xhubejr bin Mut’im radijAllahu ‘anhu ka thënë: Një Beduin erdhi tek Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe tha: “O i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, njerëzit po shkatërrohen, fëmijët janë të uritur, pasuria është zhdukur (prodhimi po thahet dhe kafshët po humbasin). Kështu që lute Zotin tënd të na dërgojë shi sepse ne kërkojmë ndërmjetësimin e Allahut tek ti dhe ndërmjetësimin tënd tek Allahu.” Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “SubhanAllah! SubhanAllah!” dhe vazhdoi ta bënte këtë derisa efekti i saj ishte i dukshëm në fytyrat e shokëve të tij. Ai pastaj tha: “Mjerë për ty! A e di ti kush është Allahu? Madhështia e Allahut është më e madhe se aq! Nuk ka ndërmjetësim nga Allahu për askënd!” [Ebu Daudi (4726)]

Kapitulli gjashtëdhjetë e gjashtë: Mbrojtja e Teuhudit nga Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe mbyllja e ç’do rruge drejt Shirkut.

Abullah bin Esh-Shikhkhir radijAllahu ‘anhu transmeton: Unë shkova me një delegacion nga Beni Amirët tek i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe ne (delegacioni) thamë: “Ti je zoti ynë.” Për këtë ai u pergjigj: “Zoti është Allahu, i Bekuar dhe i Lartësuar.” Atëherë ne thamë: “Ju jeni më i përsosuri nga ne dhe me superiori.” Për këtë ai u përgjigj: “Thoni atë ç’farë keni për të thënë, apo një pjesë të asaj që keni për të thënë dhe mos e lejoni shejtanin t’ju udhëheqë ne rrugën e tij.” [Ebu Daudi (4806) dhe Ahmedi (4/25)]

Enesi radijAllahu ‘anhu transmeton: Disa njerëz thanë: “O i Dërguari Allahut, o më i miri prej nesh dhe djali i më të mirit prej nesh, ju jeni zoteria ynë dhe djali i zoterisë tonë.” Kështu që (Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: “O njerëz, thoni atë ç’farë keni për të thënë, mos e lejoni shejtanin t’ju magjepsë. Unë jam Muhammedi, rob i Allahut dhe i Dërguari Tij. Nuk më pëlqen të më ngrini më lart në status se sa më ka ngritur Allahu, më Fisniku dhe më Madhështori.” [En Nesa’i në librin e tij Emel El-Jaum Uel-Lejlah (Lutje të natës dhe ditës) (248, 249) dhe Ahmedi ne El-Musned (3/153, 241)]

Kapitulli gjashtëdhjetë e shtatë: Ata nuk i bënë vlerësim të drejtë Allahut.

Allahu i Plotfuqishëm thotë: “Ata nuk i bënë vlerësim të drejtë Allahut siç duhet e siç i takon Atij. Dhe Ditën e Kijametit gjithë toka do të jetë e mbështjellë në Dorën e Tij të Djathtë. I Lavdëruar dhe i Lartë është Ai mbi gjithçka që ata ia mveshin Atij si të barabartë!” (Ez-Zumer 39:67)

Abdullah ibn Mesudi radijAllahu ‘anhu transmeton: Një rabin (çifut) erdhi tek i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe tha: “O Muhammed! Ne mësojme se Allahu do t’i vendosë gjithë qiejt në një gisht, dhe tokën në një gisht, dhe pemët në një gisht, dhe ujin dhe Taran (pluhurin në një gisht), dhe të gjitha krijesat tjera në një gisht. Pastaj Ai do të thotë: ‘Unë jam Mbreti.’” Atëhere Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem buzeqeshi në mënyrë që iu dalluan paradhëmballët, dhe kjo ishte konfirmim për rabinin. Pastaj Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem përsëriti: “Ata nuk i bënë vlerësim të drejtë Allahut siç duhet e siç i takon Atij. Dhe Ditën e Kijametit gjithë toka do të jetë e mbështjellë në Dorën e Tij të Djathtë.” (Ez-Zumer 39:67)

Në një transmetim tjetër tek Muslimi: “Dhe malet e pemët në një gisht. Pastaj Ai do t’i dridhë ata ndërsa thotë: ‘Unë jam Mbreti, Unë jam Allahu.’”

Në një transmetin tjetër te El-Buhari: “Allahu do të vendosë qiejt në një gisht, ujin dhe pluhurin në një gisht, dhe pjesën tjetër të krijimit në një gisht.” [El-Buhari (4811) dhe Muslimi (2786)]

Në përcjelljen e Muslimit, Ibn Omeri radijAllahu ‘anhu në një hadith Marfu’ transmeton: “Allahu do të palosë qiejt në Ditën e Kijametit dhe do t’i marrë në doren e Tij të djathtë dhe Ai do të thotë: ‘Unë jam Mbreti; ku janë tiranët dhe ku janë arrogantët (sot)?’ Ai pastaj do të palosë shtatë tokat dhe do t’i marrë në dorën e Tij të majtë dhe thotë: ‘Unë jam Mbreti, ku janë tiranët dhe arrogantët (sot)?’” [Muslimi (2788)]

Transmetohet nga Ibn Abasi radijAllahu ‘anhu se ka thënë: “Shtatë qiejt dhe shtatë tokat do të jenë aq të vogla në dorën e Allahut sa ç’është një kokërr farë ne njërën nga duart tuaja.”

Ibn Xheriri ka thënë: Më ka treguar Junusi: Na ka informuar Ibn Uahb: Ibn Zejdi ka thën babai im më ka thënë se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Shtatë qiejt janë aq të vogla sa shtatë dirhem që formohen në mburojën e një luftëtari në krahasim me Kursinë e Allahut.”

Dhe ai (Ibn Xheriri) ka thënë: Ebu Dherr El-Ghifarri ka thënë se e ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem duke thënë: “Kursija e Allahut (Stoli i këmbëve të Allahut) në krahasim me Fronin (Arshin) nuk është gjë tjetër veçse si një unazë hekuri e hedhur në një fushë të gjerë.”

Transmetohet se Abdullah ibn Mesudi radijAllahu ‘anhu ka thënë: “Largësia midis qiellit të parë dhe të dytë është 500 vjet, dhe midis ç’do qielli nga shtatë qiejt është 500 vjet, dhe largësia midis shtatë qiejve dhe Kursisë është gjithashtu 500 vjet, dhe largësia midis Kursisë dhe ujit është 500 vjet. Froni (Arshi) është mbi ujë dhe Allahu i Plotfuqishëm është mbi Fron. Dhe asgjë nuk është e fshehtë tek Allahu nga veprat tuaja.” [Transmetohet nga Ibn Mehdiu nga Hamad bin Selemeh nga Asimi nga Ziu nga Abdullah ibn Mesudi radijAllahu ‘anhu] Ngjashëm transmetohet nga El-Mesudi nga Asimi nga Ebu Uaili nga Abdullah ibn Mesudi radijAllahu ‘anhu. El-Hafidh Edh-Dhehebi ka thënë: “Hadithi i mësipërm është transmetuar gjithashtu nga të tjerë.”

Transmetohet nga Abas bin Abdul-Muttalib radijAllahu ‘anhu se Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “A e dini sa është largësia midis qiellit dhe tokës?” Ne thamë: “Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë më mirë.” Pastaj ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Largësia midis tyre është 500 vjet, dhe largësia midis një qielli dhe tjetri është 500 vjet, dhe hapësira e secilit qiell është 500 vjet udhëtim, dhe ka një det në mes qiellit të shtatë dhe Fronit (Arshit) që pjesa më e ulët e tij me pjesën më të lartë janë larg sa largësia midis qiejve dhe tokës (500 vjet). Dhe Allahu më i Larti është mbi atë dhe asgjë nuk është e fshehtë për Të nga veprat e Beni Ademit (njerëzimit).” [Ebu Daudi (4723), Et-Tirmidhi (3317), Ibn Maxhe (193), dhe Ahmedi në El-Musned (1/206, 207)]

 

FUND.

Përmbledhje e Akides së Selefëve të Devotshëm.

Autor: Shejh Dr. Salih ibn Feuzan ibn Abdullah Ali Feuzan.

Përktheu: Muhamed Kallashi

© Selefi.org

Parathënie:

Të gjitha falenderimet dhe lavdërimet janë për Allahun, Zotin e botëve. Lëvdata dhe shpëtimi i Allahut qofshin për Pejgamberin tonë, Muhamedin, Vulën e Profetëve dhe prijësin e të Dërguarve, i cili u dërgua si mëshirë për botët, dhe ai e përcolli mesazhin, e çoi në vend amanetin, e këshilloi Umetin dhe bëri një luftë të vërtetë në rrugën e Allahut.

Kështu Allahu e përsosi fenë e Tij përmes Pejgamberit, plotësoi dhuntinë e Tij dhe obligoi për krijesat bindjen dhe pasimin e tij.

Ua obligoi dashurinë ndaj tij mbi dashurinë që kanë për vetet e tyre, prindërit e tyre, fëmijët e tyre dhe mbi dashurinë që kanë ndaj të gjithë njerëzve.

Më tej:

Do të trajtojmë - in sha Allah - një çështje e cila i intereson çdo Muslimani dhe Muslimane-je, e ajo është Akide-ja (Besimi). Akide-ja është baza e cila i saktëson të gjitha punët.

Pra, çdo punë e cila nuk është ndërtuar mbi Akiden e shëndoshë, i refuzohet atij që e ka vepruar atë, sado që ta ketë lodhur veten dhe ta ketë shpenzuar jetën e tij për atë punë.

Akide-ja është baza e fesë dhe thelbi i thirrjes së Pejgamberëve dhe të Dërguarve, prej të parit të tyre e deri tek i fundit, dhe robi do të pyetet për të në Ditën e Kijametit, sikurse ka ardhur në ether:

“Për dy fjalë do të pyeten të parët dhe të fundit: çfarë adhuronit? Dhe si iu përgjigjët të Dërguarve”?

Për këto dy fjalë do të pyetet në Ditën e Kijametit çdo krijesë.

Dhe përgjigja e parë është dëshmia “Nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut (la ilahe il-lAllah),” ndërsa përgjigja e dytë është dëshmia se “Muhamedi është i Dërguari Allahut (Muhamedur-Rasulullah),” duke e bërë këtë me fjalë dhe me vepra.

Akide-ja e saktë dhe e patundur.

Akide-ja e saktë është ajo me të cilën erdhi dhe thirri i Dërguari Allahut - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem -. Ai - alejhi salatu ue selam - sqaroi që pas tij:

“Ky ummet do të ndahet në shtatëdhjetë e tre grupe, të gjitha do të jenë në zjarr, përveç njërit. Thanë: ‘Kush është grupi i shpëtuar, o i Dërguari i Allahut?’ Tha: ‘Ata që ndjekin rrugën në të cilën jam unë sot dhe rrugën e shokëve të mi.’” (Transmeton Tirmidhiu, 2641. Hasen, el-Mishkat, 171, es-Sahijha, 1348)

Pra, ai që e ka akiden e tij në përputhje me Akiden në të cilën ishte i Dërguari Allahut

- sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - dhe shokët e tij, do të shpëtojë prej dënimit të Allahut dhe do të futet në Xhenet.

Për këtë arsye, grupi i cili iu përmbajt kësaj Akide-je dhe qëndroi i palëkundur në të, u quajt “Grupi i shpëtuar.” Arsyeja se pse u quajt me këtë emër është se ky grup është i shpëtuar nga dënimi i Allahut, dhe ky shpëtim është nga mesi i shtatëdhjetë e tre grupeve, ndërsa grupet e tjera do të jenë në zjarr - Allahu na ruajtë. -

Pra, Grupi i Shpëtuar është Ehli Suneti dhe Xhemati në çdo kohë, duke filluar që nga i Dërguari Allahut - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - dhe shokët e tij, dhe duke mbaruar deri tek i fundit i këtij Umeti Muhamedan kur të vijë Çasti (Kijameti), sikurse është transmetuar në hadith:

“Do të vazhdojë të jetë një grup prej Umetit tim në të vërtetën, nuk do t‘i dëmtojë ata, ai që i braktis e as ai që i kundërshton, derisa të vijë urdhri i Allahut, e ata të jenë në të (të vërtetën).” (Muslimi, 5059. Ebu Daudi, 4254. Ibën Maxheh, 10. Ahmedi, 4/97)

Haku është një dhe nuk copëtohet.

Po! U shtuan grupet, u shtuan sektet dhe medh‘hebet (e devijuara), u shtuan mendimet (e ndryshme), ndërsa feja e të Dërguarit të Allahut - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - është kjo, ku Allahu - Xhel-le ue 'Ala - thotë:

“Dhe se kjo është rruga (feja) Ime e drejtë, pra përmbajuni kësaj, e mos ndiqni rrugë të tjera e t‘ju devijojnë nga rruga e Tij. Këto janë porositë e Tij për ju, ashtu që të ruheni.” (El-En'am, 153)

Rruga e Allahut është ajo me të cilën Ai e dërgoi të Dërguarin e Tij - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - në të ecën shokët e tij të nderuar dhe brezat më të mirë, dhe kushdo që ndjek gjurmët e tyre prej të mëvonshmëve të këtij Umeti derisa të vijë Çasti (Kijameti). Kjo është rruga e Allahut, ndërsa ajo që e kundërshton këtë rrugë dhe ndryshon prej saj, ajo është qorrsokak (subul).

I Dërguari Allahut - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - vizatoi një vizë të drejtë dhe në të dyja anët e saj vizatoi disa viza të shtrembëta, dhe ai - ‘alejhi salatu ue selam - tha për vizën e drejtë:

“Kjo është rruga e Allahut” dhe tha për vizat e ndara anësore: “Këto janë qorrsokaqe, në krye të çdo qorrsokaku ka nga një shejtan që thërret për tek ai.” (Ahmedi, 1/435)

Pra, ky është sqarim shkoqitës nga i Dërguari - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - për kuptimin e këtij ajeti të nderuar:

“Dhe se kjo është rruga (feja) Ime e drejtë, pra përmbajuni kësaj.” (El-En'am, 153)

Kështu që, ata që kanë Akide të shëndoshë, do të shpëtojnë prej devijimit, prej zjarrit dhe prej epsheve. Këta janë një grup i vetëm, këta janë pasuesit e Sunetit dhe Xhematit (Ehlus Sunneh uel Xhema'ah).

Allahu na bëftë prej tyre neve dhe juve, na bashkoftë me ta dhe na furnizoftë me pasimin e metodologjisë së tyre deri në ditën që do ta takojmë Atë.

Pozita e atyre që i binden Allahut dhe të Dërguarit të Tij dhe pozita e durimtarëve që kërkojnë kënaqësinë e Allahut.

Ehli Suneti dhe Xhemati ndoshta mund të pakësohen dhe mund të shtohen në disa kohëra, dhe ndoshta nuk ka prej tyre përveç se një numri të vogël, porse tek ata ka begati dhe mirësi, sepse ata janë në të vërtetën.

Ai që është në të vërtetën nuk frikësohet për shkak të numrit të vogël dhe nuk trembet për shkak të armiqve të shumtë.

Allahu i Lartësuar thotë:

“E kushdo që i bindet Allahut dhe të Dërguarit, të tillët do të jenë së bashku me ata që Allahu i shpërbleu: (me) Pejgamberët, të sinqertët, dëshmorët dhe të devotshmit. Eh, sa shokë të mirë janë ata!” (En-Nisa, 69)

Dhe ai që do të ketë shoqëri me ata të cilët i ka begatuar Allahu, prej Pejgamberëve, të sinqertëve (siddikin), dëshmorëve (shehidave) dhe të devotshmëve, atëherë nga çfarë frikësohen durimtarët që kërkojnë kënaqësinë e Allahut?!

Porse kjo kërkon nga robi të jetë largpamës, të ketë dije, të kërkojë rrugën e tyre, të durojë në këtë rrugë, dhe të përballojë mundimet që ia shkaktojnë kundërshtarët.

Pra durimtari në rrugën e Allahut, në fenë e vërtetë dhe në Sunet, do të përballet me mundime, me qortime dhe sharje. Ndoshta këto mund të arrijnë deri në ndëshkim, vrasje dhe internim, porse përderisa ai është në të vërtetën (hak), nuk i bën dëm kurthi i atyre që ngrenë kurthe, edhe në qoftë se dëmtohet në dunja, përfundimi i mirë do t‘i takojë atij. Përfundimi i mirë u takon të devotshmëve.

Akide-ja e pasuesve të Sunetit dhe Xhematit dhe shpjegimi i besimit në Allahun.

Akide-ja e pasuesve të Sunetit dhe Xhematit është: besimi në Allahun, në të Dërguarit e Tij, në Melaiket (engjëjt) e Tij, në Librat e Tij, në Ditën e Fundit, dhe në Caktimin e Allahut, qoftë i mirë apo i keq.

Këto baza (usul) i kundërshtoi ai që i kundërshtoi dhe devijoi kush devijoi nga shtatëdhjetë e dy grupet. Porse, pasuesit e të vërtetës (hakut) qëndrojnë të patundur në të vërtetën, pavarësisht se ballafaqohen me sprova dhe presione që ju vijnë nga ana e njerëzve, ata nuk kërkojnë ta ndërrojnë të vërtetën në të cilën janë.

Domethënia e besimit në Allahun.

Besimi në Allahun domethënë: besimi me bindje të plotë në veçimin e Allahut (me adhurim) me Teuhidin Rrububije, Uluhije dhe me Emrat dhe Cilësitë e Tij (Esma ue Sifat), dhe këtu përfshihen të tre-ja llojet e Teuhidit: Teuhidi Rrububije, Teuhidi Uluhije dhe Teuhidi Esma ue Sifat.

Lloji i parë: Teuhidi Rrububije.

Ky lloj është i ngulitur në natyrën e krijesave, pothuajse askush nga krijesat nuk e kundërshton këtë. Edhe Iblisi (shejtani) që është koka e kufrit (mosbesimit në Allahun) tha:

“Ai tha: Zoti im, për shkak se më devijove mua.” (El-Hixhr, 39)

(Iblisi) gjithashtu ka thënë:

“Pasha madhërinë Tënde, kam për t‘i devijuar prej rrugës së drejtë që të gjithë.” (Sad, 82)

Pra, Iblisi e pohoi Rrububijen e Allahut dhe u betua ne Krenarinë e Allahut. Po ashtu edhe kafirat e tjerë e pranojnë këtë (Rrububijen), sikurse është Ebu Xhehli, Ebu Lehebi dhe pasardhësit e tyre që janë prej prijësve të kufrit, të cilët e pranonin Teuhidin Rrububije megjithëse ishin në kufër dhe në devijim.

Allahu - Xhel-le ue 'Ala - thotë:

“Po nëse ti i pyet: Kush i krijoi ata? Ata do të thonë: Allahu.” (Ez-Zuhruf, 87)

Dhe thotë:

“Thuaj: ‘Në dorën e kujt është i tërë pushteti i çdo sendi, dhe Ai është që mbron (kë të dojë), ndërsa kundër Tij nuk ka asnjë mbrojtës; nëse jeni që e dini?’ Ata do të thonë: ‘Në Dorë të Allahut!” (El-Mu'minun, 88-89)

Dhe thotë:

“Thuaj: ‘Kush ju furnizon me ushqim nga qielli e toka, kush e ka në dorë të dëgjuarit e të shikuarit (tuaj), kush e nxjerr të gjallin nga i vdekuri e kush e nxjerr të vdekurin nga i gjalli, kush rregullon çdo çështje?’ Ata do të thonë: Allahu.” (Junus, 31)

Pra, ata i pranojnë të gjitha këto, madje kur gjendeshin në vështirësi i luteshin me sinqeritet vetëm Allahut, sepse e dinin se askush nuk i shpëtonte nga vështirësitë përveç Allahut - Subhanehu ue Te‘Ala -, dhe se të adhuruarit dhe idhujt e tyre ishin të paaftë që t‘i shpëtonin prej shkatërrimit.

Allahu i Lartësuar thotë:

“E kur ju kap juve paniku (frika) në det, i humbni (nga kujtesa) ata që i lutni, u mbetet vetëm Ai (Allahu), mirëpo pasi që Ai t‘ju shpëtojë e të arrini në tokë, ia ktheni shpinën. Dhe njeriu është mosmirënjohës.” (El-Isra, 67)

Ai që e beson vetëm këtë lloj të Teuhidit, nuk futet në Islam dhe nuk shpëton prej Zjarrit, p.sh: kufarët e pranuan Teuhidin Rrububije porse kjo nuk i futi ata në Islam, dhe Allahu i quajti ata politeistë dhe kafira dhe gjykoi mbi ta se do të jenë përgjithmonë në zjarr, edhe pse ata e pranojnë Teuhidin Rrububije.

Në këtë aspekt, disa autorë të cilët shkruajnë, gabojnë në lëmin e besimit - sipas rrugës së filozofëve - kur e shpjegojnë Teuhidin duke thënë se ai është pohim për ekzistencën e Allahut dhe që Ai është Krijuesi, Furnizuesi, etj.

Ne u themi atyre: kjo nuk është Akide-ja me të cilën Allahu i dërgoi Pejgamberët, sepse kafirat dhe politeistët, madje edhe Iblisi, e pranojnë Teuhidin Rrububije.

Pra, të gjithë e pranojnë dhe e pohojnë këtë lloj të Teuhidit. Kështu që, të Dërguarit nuk erdhën për të kërkuar nga njerëzit që të pohojnë se Allahu është Krijuesi, Furnizuesi, Ai që jep jetë, Ai që jep vdekje, sepse kjo nuk mjafton dhe nuk të shpëton nga Dënimi i Allahut.

Lloji i dytë: Teuhidi Uluhije.

Ky është Teuhidi i adhurimit, Teuhidi i dëshirës dhe i qëllimit. Ky lloj i Teuhidit është pikënisja dhe pika e armiqësisë në mes të Dërguarve dhe popujve të tyre. Çdo i Dërguar ka ardhur dhe i ka kumtuar popullit të tij:

“O populli im! Adhuroni Allahun, ju nuk keni ndonjë të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Tij.”

Dhe nuk u thoshte: O populli im! Allahu është Zoti juaj - sepse ata e pranonin këtë - porse ata (të Dërguarit) kërkonin prej tyre që të adhuronin Zotin, për të cilin ata e dëshmuan Rrububijen e Tij, dhe se Ai është Krijuesi i Vetëm, Furnizuesi i Vetëm, Sistemuesi i Vetëm i çështjeve. Pra, u kërkonin atyre që ta veçonin Allahun me adhurim, sikurse e veçuan Atë për krijimin dhe sistemimin (e universit). Pra të Dërguarit argumentoheshin kundër tyre me atë që vetë politeistët e pohuan.

Kurani Fisnik përmend Teuhidin Rrububije duke u argumentuar me të kundër kufarëve (pabesimtarëve) dhe duke u kërkuar atyre atë që e kanë detyrë. Pra, përderisa ju o kufarë, vazhdoni ta pohoni që Allahu është Krijuesi i Vetëm dhe Furnizuesi i Vetëm, i Cili ju shpëton prej rreziqeve dhe vështirësive, atëherë përse e barazoni Atë me të tjerë që nuk krijojnë, nuk furnizojnë, që nuk kanë në dorë asgjë, e as nuk i drejtojnë krijesat?!

“A është Ai që krijon njësoj, sikurse ai që nuk krijon? A nuk po mendoni?” (En-Nahl,17)

Pra, Teuhidi Uluhije është ai në të cilin kanë thirrur të Dërguarit, dhe këtë (lloj të Teuhidit) kërkuan nga populli i tyre dhe deri më sot vazhdon lufta midis njerëzve të Teuhidit dhe njerëzve të devijuar për këtë lloj të Teuhidit. Njerëzit e Akides së shëndoshë kërkojnë prej atij që ka devijuar nga Teuhidi Uluhije dhe është kthyer në fenë e politeistëve, duke adhuruar varret, tyrbet, ata që shenjtërojnë njerëzit dhe u atribuojnë atyre cilësi të Rrububijes, njerëzit e Teuhidit kërkojnë prej këtyre që të

kthehen në besimin e shëndoshë, dhe ta veçojnë Allahun me adhurim, ta braktisin këtë gjë të rrezikshme në të cilën bazohen, sepse kjo është feja e kohës së injorancës.

Madje kjo fe është më e keqe se ajo e kohës së injorancës, sepse njerëzit e injorancës e adhuronin Allahun me sinqeritet kur ishin në raste vështirësie, ndërsa i bënin shirk kur ishin në rehati.

Ndërsa shirku i njerëzve të devijuar është i vazhdueshëm, si në rehati ashtu edhe në raste vështirësie, madje në raste vështirësie shirku i tyre është më i madh, sepse nëse atyre u vështirësohet ndonjë çështje, i dëgjon ata duke kërkuar ndihmë (medet, derman) prej njerëzve të mirë, prej të varrosurve dhe të vdekurve.

Ndërsa politeistët, nëse i kaplonte ndonjë e keqe, ata i luteshin Allahut - ‘Azze ue Xhel-le - sinqerisht, duke mos i bërë shirk.

Ky pra, është lloji i dytë prej llojeve të Teuhidit, dhe këtë lloj të Teuhidit kërkuan të Dërguarit nga të gjithë popujt, që ta bënin adhurimin të sinqertë vetëm për Allahun - ‘Azze ue Xhel-le.

Për këtë lloj të Teuhidit ndodhën zënkat dhe për këtë i luftoi politeistët i Dërguari i Allahut në mënyrë që ta braktisnin shirkun.

Ky është kuptimi i dëshmisë “La ilahe il-lAllah”, sepse “ilah” domethënë: i adhuruar. Pra nga dëshmia “La ilahe il-lAllah”, kuptojmë se: nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut - Subhanehu ue Te‘Ala.

Nuk është kuptimi i fjalës “ilah” siç thonë disa njerëz të devijuar, të cilët thonë se kuptimi i saj është: i aftë për të shpikur dhe për të krijuar.

Përkundrazi “ilah” domethënë i adhuruar, që rrjedh nga “elihe”, “jeluhu” që do të thotë: dashuroj dhe adhuroj.

Lloji i tretë: Teuhidi i Emrave dhe Cilësive.

Kuptimi i Teuhidit të Emrave dhe Cilësive

Kuptimi i këtij lloji të Teuhidit është që ne t‘i atribuojmë Allahut - ‘Azze ue Xhel-le - atë që Ai i ka atribuuar Vetes së Tij, si dhe atë që i Dërguari i Tij - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem -, i ka atribuuar Atij, e që janë Emrat dhe Cilësitë.

Të mohojmë për Allahun atë që Ai e ka mohuar për Veten e Tij, dhe atë që e ka mohuar i Dërguari i Tij - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem -, e që janë mangësitë dhe të metat.

I pohojmë Emrat dhe Cilësitë e Tij pa i ndryshuar, pa i mohuar, pa i interpretuar dhe pa i shëmbëllyer ato, për shkak të Fjalës të Lartësuarit:

“Asgjë nuk i përngjan Atij; Ai është Dëgjuesi, Shikuesi.” (Esh-Shura,11)

Dhe Fjalës të Lartësuarit: “Pra, mos përngjasoni askënd me Allahun! Allahu i di të gjitha e ju nuk dini.” (En-Nahl, 74)

Dhe ajo që ka ardhur në Ajetin Kursij (Ajeti 255 në suren el-Bekare), në suren Ikhlas, në shumicën e sureve Mekase përmenden Emrat dhe Cilësitë e Allahut, si dhe përmenden në suret Medinase, madje në shumicën e Kuranit.

Ajetet e Kuranit Fisnik janë plot me përmendjen e Emrave dhe Cilësive të Allahut.

Shumë nga ajetet e Kuranit nuk mbeten pa i përmendur Emrat dhe Cilësitë e Allahut. Në krye të çdo sure qëndron: “Bismilahi Rrahmani Rrahijm.”

Kuptimi i saj është: pohimi i Emrit të Allahut dhe pohimi se Ai është i Gjithëmëshirshëm dhe Mëshirues, si dhe Cilësi të tjera prej Cilësive të Allahut -‘Azze ue Xhel-le.

Allahu -Xhel-le ue 'Ala - i atribuoi Vetes së Tij Cilësi dhe e ka emërtuar Veten e Tij me Emra.

Kështu që, është detyrë për ne që t‘i pohojmë dhe t‘i besojmë ato që kanë ardhur në Librin e Allahut, dhe të mos ndërhyjmë me mendjet tona, e të mos i interpretojmë sipas mendjes dhe kuptimit tonë, të mos gjykojmë mbi Allahun - Subhanehu ue Te‘Ala - sepse Allahu është më i Ditur se të tjerët për Veten e Tij.

Allahu -Xhel-le ue 'Ala - thotë:

“Ai (Allahu) e di çfarë u ndodh atyre (krijesave të Tij) në këtë botë dhe çfarë do t‘u ndodhë atyre (në Jetën e Fundit) dhe ata kurrë nuk do të përfshijnë gjë nga Dija e Tij.” (Ta-Ha, 110)

Dhe thotë Allahu -Xhel-le ue 'Ala -:

“Allahu është Një, nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Atij. Ai është Mbikëqyrës i Përhershëm dhe i Përjetshëm. Atë nuk e kap as kotja e as gjumi, gjithçka ka në qiej dhe në tokë është vetëm e Tij. Kush mund të ndërmjetësojë tek Ai, përveç se me lejen e Tij, e di të tashmen që është pranë tyre dhe të ardhmen, nga ajo që Ai di, tjerët dinë vetëm aq sa Ai ka dëshiruar.” (El-Bekare, 255)

Pra, Allahu - ‘Azze ue Xhel-le - na ndaloi nga sjellja e shembujve për Të, dhe na ndaloi që të marrim krahas Tij ortakë, ndihmës dhe të ngjashëm me Të, sepse Allahu nuk ka të ngjashëm, nuk ka si shembulli i Tij, nuk ka shokë dhe nuk ka të barabartë. Ai është i Pastër nga çdo mangësi dhe e metë dhe është i Lartësuar nga ajo që i shoqërojnë.

Allahu - Xhel-le ue 'Ala - na urdhëroi që t‘i lutemi Atij me Emrat dhe Cilësitë e Tij.

Thotë i Lartësuari:

“Allahu ka Emrat më të mirë, andaj thirreni Atë me ato (Emra) dhe lërini ata që bëjnë shtrembërime me Emrat e Tij. Ata kanë për t‘u shpërblyer (me dënim) për veprimet e tyre.” (El-'Araf, 180)

Pra, Ai - Subhanehu ue Te‘Ala - na sqaroi neve këto që vijojnë:

E para: i atribuoi Vetes së Tij Emra, “Allahu ka Emrat më të mirë.”

E dyta: i cilësoi ato se janë të mira. Kështu që, çdo Emër i Allahut është i mirë.

E treta: na urdhëroi neve që ta lusim Atë me këto Emra.

E katërta: na ndaloi neve prej ilhad-it (shmangies nga e vërteta që përmbajnë këto Emra). Kuptimi i ilhad-it është: shmangie.

Ndërsa ilhad-i në Emrat e Allahut është devijimi i tyre nga kuptimi që ato argumentojnë, duke i ndryshuar dhe duke i interpretuar në kuptime të cilat ato nuk i përmbajnë dhe Allahu - Subhanehu ue Te‘Ala - nuk e ka dashur atë kuptim, sikurse veprojnë Xhehmijet, M‘utezilit dhe ata që ecin në gjurmët e këtyre prej grupeve të devijuara.

Ndërsa pasuesit e Sunetit dhe Xhematit janë në rrugë të drejtë në këtë çështje si dhe në të gjitha çështjet e fesë tyre - të gjitha falenderimet dhe lavdërimet i takojnë Allahut - ndërsa lëmin e besimit e veçojnë duke i kushtuar më shumë rëndësi dhe përkujdesje, sepse devijimi në besim është devijim i madh, dhe gabimi në besim është i madh dhe është rrëshqitje dhe devijim i kuptimeve.

Gabimi në besim nuk është si gabimi në lëmit (fushat) e tjera, sepse ai i cili gabon në besim kihet frikë për të nga kufri, devijimi i rëndë dhe humbja e largët.

Ndërsa ai që gabon në lëmit e tjera (përveç akides), atëherë gabimi i tij është më i vogël edhe pse gabimi nuk lejohet në asnjë çështje të fesë, dhe nuk i lejohet njeriut që të qëndrojë në gabim apo të pasojë verbërisht dikë që ka gabuar, porse disa gabime janë më të rënda se disa të tjera.

Gabimi në besim është gabimi më i rëndë, dhe devijimi në besim është devijimi më i rëndë, sepse gabimi në besim nuk kompensohet, ndërsa gabimi në lëmit e tjera është nën Mëshirën e Allahut.

“Është e vërtetë se Allahu nuk fal (mëkatin) t‘i bëhet Atij shok, e pos këtij (mëkati), të tjerat i fal atij që dëshiron. Ai që i përshkruan shok Allahut, ai ka humbur dhe ka bërë një largim të madh (prej të vërtetës).” (En-Nisa,116)

Dhe në një ajet tjetër: “Kush i përshkruan Allahut shok, ai ka trilluar një mëkat të madh.” (En-Nisa, 48)

Besimi në bazat e tjera të fesë.

Për sa i përket besimit në bazat e tjera të fesë, të cilat janë: besimi në Melaiket, Librat, të Dërguarit, në Ditën e Fundit dhe në Kaderin qoftë e mirë apo e keqe, të gjitha këto pasojnë besimin në Allahun -‘Azze ue Xhel-le - dhe të gjitha këto degëzohen nga besimi në Allahun - Subhanehu ue Te‘Ala -, sepse Ai na tregoi neve për ekzistencën e melaikeve dhe na tregoi ne për të fshehtat që kanë kaluar, për dërgimin e të Dërguarve, dhe na tregoi për Ditën e Fundit dhe çfarë do ketë në të.

Kështu që, ne jemi të obliguar ta besojmë këtë dhe shumica e tyre janë pjesë e besimit në të fshehtën.

Ne besojmë në Allahun dhe besojmë në engjëjt e Tij, dhe kjo është prej besimit më të madh në të fshehtën (gajb).

Gjithashtu besojmë te të Dërguarit edhe pse nuk i kemi parë ata, porse ne besojmë tek ata sepse na ka treguar Allahu -‘Azze ue Xhel-le - që Ai ka dërguar të Dërguar, përgëzues dhe paralajmërues. I pari i tyre ishte Nuhu dhe i fundit ishte Muhamedi - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Besojmë në engjëjt edhe pse nuk i shikojmë ata, porse ne besojmë sepse na ka treguar Allahu - Subhanehu ue Te‘Ala - dhe na ka treguar i dërguari i Tij - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Besojmë në Ditën e Fundit edhe pse ajo nuk ka ardhur akoma, porse ne për këtë mbështetemi në haberin e Allahut dhe haberin e të Dërguarit të Tij - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem -, dhe ky është besimi i saktë.

Besimi në Kader.

Gradat e besimit në Kader.

Gjithashtu besojmë në Kader qoftë e mirë apo e keqe, dhe besimi në Kader përmban katër grada.

Grada e parë: besimi që Allahu ka ditur çfarë ekzistonte dhe çfarë do të ekzistojë, Atij nuk i fshihet asgjë në tokë e as në qiej, dhe nuk i fshihet asgjë prej të fshehtave të kaluara apo të ardhshme, të gjitha këto në Dijen e Allahut - ‘Azze ue Xhel-le - janë njësoj.

Grada e dytë: besimi që Allahu shkroi çdo gjë në Leuhi Mahfudh, në të cilin ka shkruar fatet e çdo gjëje, sikurse qëndron në hadith:

“Gjëja e parë që krijoi Allahu ishte lapsi, dhe i tha atij: shkruaj! Tha (lapsi): çfarë të shkruaj? Tha (Allahu): shkruaj çdo gjë që do të ekzistojë deri në Ditën e Kijametit.” (Suneni i Tirmidhiut, “Kitabul-Kader” (2155), Suneni i Ebi Daudit, “Kitabu-Sunneh” (4700))

Pra, ne besojmë se çdo gjë që ndodh dhe çdo gjë që zhvillohet, Allahu e ka ditur atë, dhe besojmë që Allahu - Subhanehu ue Te‘Ala - e ka shkruar atë në Leuhi-Mahfudh, sikurse qëndron në Fjalën e Tij të Lartësuarit:

“Nuk ndodh asnjë fatkeqësi në tokë e as në trupin tuaj, e që të mos jetë në shënime (libër - Leuhi Mahfudh) para se të ndodhë ajo, e kjo për Allahun është lehtë.” (El-Hadid, 22)

Pra, çdo gjë është e shkruar në Leuhi Mahfudh, asgjë nuk mungon nga ai (Leuhi Mahfudh), fatet e krijesave, e shkruara e kaderit në Leuhi Mahfudh i ka paraprirë krijimit të qiejve dhe tokës me pesëdhjetë mijë vjet, sikurse ka ardhur në hadith të vërtetë nga i Dërguari - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem -, pra nuk ka asgjë veçse është e regjistruar në Leuhi Mahfudh, sikurse thotë i Lartësuari:

“Te Ne është edhe Libri që ruan çdo gjë.” (Kaf, 4)

Grada e tretë: të besojmë në Dëshirën gjithëpërfshirëse të Allahut dhe në Vullnetin e Tij për çdo gjë, dhe që nëse Allahu do që të ndodhë diçka në gjithësi, ajo do të ndodhë patjetër, dhe nuk ndodh ndonjë gjë në gjithësi përveç se me Dëshirën, Vullnetin dhe drejtimin e Allahut - Subhanehu ue Te‘Ala.

Grada e katërt: dhe kjo është e fundit, që të besojmë se Allahu - Subhanehu ue Te‘Ala - ka krijuar gjithçka.

“Allahu është Krijues i çdo sendi dhe Ai është Mbikëqyrës ndaj çdo gjëje.” (Ez-Zumer, 62)

Çdo gjë që është në gjithësi, qoftë në të shkuarën apo në të ardhmen, ajo është prej krijimit të Allahut - Subhanehu ue Te‘Ala -, dhe se askush nuk krijon ndonjë gjë, dhe askush përveç Allahut nuk krijon diçka në këtë gjithësi.

Mos dalja e dëshirës së njeriut nga Dëshira e Allahut -'Azze ue Xhel-le.

Dhe kjo nuk pengon që njeriu të ketë dëshirë dhe vullnet, të ketë zgjedhje dhe veprim, të ketë fuqi me të cilën është i aftë për të kryer diçka dhe për ta lënë atë, dhe me atë fuqi ai ka aftësi që të zgjedhë midis të mirës dhe të keqes.

Pra, njeriu me dëshirën e tij bën gjëra të hajrit, gjëra të mira dhe nënshtrimin ndaj Allahut, dhe me dëshirën e tij ai e braktis bindjen ndaj Allahut dhe detyrimet ndaj Tij, dhe me dëshirën e tij njeriu bën gjynahe, të këqija dhe kundërshton, e ai do të merret në llogari për dëshirën dhe veprimin e tij, porse dëshira dhe vullneti i tij nuk dalin prej dëshirës së Allahut - ‘Azze ue Xhel-le.

Sikurse thotë i Lartësuari:

“Po ju nuk mundeni, por vetëm nëse dëshiron Allahu, Zoti i botëve!” (Et-Tekuir, 29)

Pra, (Allahu) pohoi që robi ka dëshirë, porse Ai e lidhi atë me Dëshirën e Tij - Subhanehu ue Te‘Ala.

Prandaj kur ai burri i tha të dërguarit të Allahut - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem -:

“Atë që do Allahu dhe atë që do ti. Tha (Pejgamberi - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem -): “A më bëre mua të barabartë me Allahun? Thuaj: Atë që do Allahu, pastaj ti” ose thuaj: Atë që do Allahu i Vetëm.” (Ibën Maxheh, “El-Kefaraat” (2117), Ahmedi (1/214))

Komentimi i disa grupacioneve për Kaderin.

Në shpjegimin e kaderit kanë devijuar disa grupe, prej tyre:

Grupi i parë: Xhehmijet dhe Xhebrijet, të cilët thonë se robi është i detyruar në veprimet e tij, ai nuk ka zgjedhje, nuk ka aftësi, nuk ka dëshirë, porse ai është sikur pupla me erën, dhe sikur gjethja e pemës të cilën e lëvizin erërat pa dëshirën dhe zgjedhjen e saj, kjo është fjala e Xhebrijeve Xhehmije, etj.

Grupi i dytë: M'utezilitë të cilët janë në kundërshtim me grupin e parë.

Ata thonë: vërtet çdo njeri i krijon vetë veprat e tij, pa dëshirën dhe pa drejtimin e Allahut, porse njeriu është ai që vepron diçka me dëshirën dhe me fuqinë e tij të pavarur dhe pa pasur lidhje me dëshirën e Allahut.

Madje, disa prej tyre shkuan në ekstrem dhe thanë: Allahu nuk i di gjërat para se ato të ekzistojnë, porse njeriu është ai i cili i bën veprat pa dijen dhe caktimin e Allahut, prandaj ata thonë: çështjet janë “Unuf - gjërat ndodhin pa dijen dhe caktimin e Allahut.”

Këta janë M'utezilitë ekstremistë dhe quhen ndryshe Kaderitë mohuesë. Grupi i parë quhen Xhebrije ndërsa këta quhen Kaderitë Mohuesë.

Grupi i parë e pranojnë kaderin, porse ata shkuan në ekstrem duke i mohuar robit dëshirën, ndërsa grupi i dytë të cilët janë M'utezilitë, janë në kundërshtim me grupin e parë, këta shkuan në ekstrem në lidhje me dëshirën e robit, dhe pohimin e dëshirës së robit saqë mohuan Dëshirën dhe Vullnetin e Allahut, dhe që të dyja këto grupe janë të devijuara dhe kanë bërë një gabim të tmerrshëm.

Mesatarja e pasuesve të Sunetit dhe xhematit në lidhje me besimin në Kader, ndërsa Kaderitë meritojnë të urrehen dhe të qortohen.

Pasuesit e Sunetit dhe xhematit ndoqën rrugën e mesme duke i pohuar robit aftësi, zgjedhje dhe dëshirë, porse këto pasojnë Dëshirën, Fuqinë dhe Vullnetin e Allahut - Xhel-le ue 'Ala -, dhe se askush nuk mund të bëjë diçka përveçse me Dëshirën dhe Vullnetin e Allahut.

Kaderitë meritojnë të urrehen dhe të qortohen. Kaderive iu thuhet se janë Mexhusët e këtij umeti. Përse? Sepse ata pohojnë se ka krijues të tjerë me Allahun, ku thonë: “Vërtet çdo njeri krijon veprat e tij duke qenë i pavarur (nga Allahu),” dhe me këtë devijuan, e merituan të urrehen dhe të qortohen nga njerëzit e të vërtetës, sepse ata bënë pështjellime në këtë bazë madhështore, që është besimi në kader.

Besimi në kader është prej bazave të besimit (imanit)

Besimi në kader është prej bazave të besimit, sikurse ka ardhur në hadithin e Xhibrilit që i tha të Dërguarit - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem -:

“Më trego për besimin, tha: Besimi është të besosh Allahun, Engjëjt e Tij, Librat e Tij, të Dërguarit e Tij, Ditën e Fundit, dhe të besosh në Kader, qoftë e mirë apo e keqe.” (Bukhariu, “Tefsirul-Kuran” (4499), Muslimi, “El-Iman” (10), Nesaiu, “El-Imanu ue Sherai’uhu” (4991), Ibën Maxheh, “El-Mukaddimeh” (64), Ahmedi (2/426))

Dhe Fjala e të Lartësuarit:

“Ne çdo send e kemi krijuar me Kader.” (El-Kamer, 49)

Dhe në hadith:

“Përpiqu për atë që të bën dobi dhe kërkoji ndihmë Allahut, e nëse të godet ndonjë gjë, mos thuaj: sikur unë të kisha bërë kështu do të ishte kështu, porse thuaj Allahu e ka caktuar dhe Ai bën çfarë të dojë, sepse fjala ‘sikur’ i hap rrugën shejtanit.”

Hadithet dhe tekstet për këtë janë të shumta, dhe kjo bazë është e mirënjohur. Dhe e vërteta në lidhje me këtë (bazë) është e qartë dhe për këtë falenderimi i takon Allahut, besimi i pasuesve të Sunetit dhe Xhematit në lidhje me këtë bazë është i qartë, dhe është i ndërtuar mbi çfarë ka ardhur në Kuran dhe Sunet, ndërsa ai që devijon nga kjo bazë, atëherë ai ka sjellë diçka nga vetja e tij apo nga epshi i tij dhe i kthen shpinën Kuranit dhe Sunetit.

Kështu pra, kushdo që përpiqet të dalë nga të argumentuarit me Kuran dhe Sunet, ai do të bie në devijim, sikurse Thotë i Lartësuari:

“Dhe se kjo është rruga (feja) Ime e drejtë (që e caktova për ju), pra përmbajuni kësaj, e mos ndiqni rrugë të tjera e t‘ju ndajnë nga rruga e Tij.” (El-En'am, 153)

Përmbyllje.

Ky është shkurtimisht besimi i Selefëve të devotshëm, dhe i pasuesve të Sunetit dhe Xhematit. Allahu na bëftë prej tyre neve dhe juve, me begatinë dhe mirësinë e Tij, dhe na furnizoftë me kapjen pas së vërtetës duke u përqendruar dhe duruar në të (vërtetën) deri në ditën që do ta takojmë Atë (Allahun).

Pra, kapja pas besimit të pasuesve të Sunetit dhe Xhematit bëhet me dije të qartë dhe në udhëzim, dhe zemra e tij të jetë e qetë dhe e patundur, sepse ai jeton duke u bazuar në Kuran dhe Sunet, dhe jeton në argument të qartë duke u mjaftuar me të Dërguarin e Allahut - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - dhe shokët e tij.

Pra, kështu ai është i qetë dhe i vendosur në çështjet e fesë tij. Atij do i jepen mirësi, vendosmëri, dhe privilegje madhështore që nuk i arrijnë dot të devijuarit, të cilët gjithmonë janë në ankth dhe shqetësim që i shoqëron ngado ku shkojnë, dhe ngado që pushojnë.

Ndërsa pasuesit e Sunetit dhe Xhematit janë të patundur në të vërtetën, nuk lëkunden as nuk luhaten, dhe nuk shfaqen tek ata epshe, mendime dhe kundërshtime, sepse metodologjia e tyre është një e vetme, rruga e tyre është një e vetme dhe argumenti i tyre është një i vetëm.

Për ata që janë të kapur pas besimit (akides) së pasuesve të Sunetit dhe Xhematit, Allahu ka përgatitur prej nderimeve dhe Xheneteve dhe përjetësi në mirësi, në banesën e cila nuk shuhet dhe nuk zhduket kurrë, sikurse Thotë i Lartësuari:

“Nëse u vjen nga Unë udhëzim (libër e pejgamber) kush i përmbahet udhëzimit Tim, ai nuk ka për të humbur (në dunja) e as nuk ka për të dështuar (në jetën tjetër).” (Ta-Ha, 123)

Ibën Abbasi - radijAllahu ‘anhuma - thotë:

“Allahu e ka garantuar atë që e lexon Kuranin dhe punon me të, që mos të devijojë në dunja dhe mos të dënohet në botën tjetër.”

I Lartësuari thotë:

“Ata që besuan dhe besimin e tyre nuk e ngatërruan me besim të kotë, atyre u takon të jenë të sigurtë dhe ata janë në rrugë të drejtë.” (El-En'am, 82)

Ata do të kenë siguri në botën tjetër prej dënimit, dhe do të kenë udhëzim në dunja që mos të devijojnë.

Pra, ata në dunja, do të jenë të udhëzuar e nuk do të jenë të devijuar e as që devijojnë të tjerët, ndërsa në botën tjetër ata do të kenë siguri.

Në ditën që njerëzit do të frikësohen, në ditën që njerëzit do të tmerrohen, njerëzit e të vërtetës (hakut) do të jenë të sigurt, sikurse thotë i Lartësuari:

“Ata nuk do t‘i shqetësojë ajo frika e madhe (fryja e surit), dhe do t‘i presin engjëjt (duke i uruar): “Kjo është dita juaj që ju premtohej.” (El-Enbija, 103)

“E, s‘ka dyshim se ata që thanë: “Allahu është Zoti ynë”, dhe ishin të paluhatshëm, atyre u vijnë engjëjt (në prag të vdekjes dhe u thonë): mos u frikësoni, e as mos u pikëlloni, keni myzhde xhennetin që u premtohej. (U thonë) Ne kujdesemi për ju, si në jetën e kësaj bote, ashtu edhe në botën tjetër, ku do të keni atë që dëshironi dhe gjithçka kërkoni. Pritje e nderuar prej Atij që fal mëkatet dhe që është Mëshirues!” (Fusilet, 30-32)

Këto janë gjurmët e besimit të shëndoshë në dunja dhe në ahiret.

Sikurse thotë i Lartësuari:

“Kush bën vepër të mirë, qoftë mashkull ose femër, e duke qenë besimtar, Ne do t‘i japim atij një jetë të mirë (në këtë botë), dhe (në botën tjetër) do t‘u japim shpërblimin më të mirë për veprat e tyre.” (En-Nahl, 97)

Këto janë siguri nga Allahu - Subhanehu ue Te‘Ala -, për pasuesit e Sunetit dhe Xhematit, për njerëzit e të vërtetës, për shkak se ata janë në mirësi në këtë botë dhe në botën tjetër.

Allahu na bëftë neve dhe juve prej tyre me mirësinë dhe bujarinë e Tij.

E lusim Atë - Subhanehu ue Te‘Ala - që të na e tregojë të vërtetën si të vërtetë dhe të na furnizojë me pasimin e saj, dhe të na e tregojë të kotën si të kotë dhe të na mundësojë që t‘i largohemi asaj.

Me kaq po e përfundoj dhe e lus Allahun të më fali mua, juve dhe të gjithë Muslimanët.

Lëvdata dhe shpëtim i Allahut është mbi të dërguarin tonë Muhamedin, familjen dhe të gjithë shokët e tij.

Anuluesit e Islamit.

 

Autor: Muhamed Ibn ‘Abdul-Uehab (RahimehUllah)

Shpjeguar nga: Shejkh Ahmed Jahja en-Nexhmij.

Përktheu: Alban Malaj, 27 Ramadan 1432/27 Gusht 2011 ‘Auali, Mekkeh

 

Anuluesi i parë:

Me Emrin e Allahut, i Gjithëmëshirëshmi, Mëshirëploti.

Dije se anuluesit e Islamit janë dhjetë.

I pari është: Shirku, të bërit shok Allahut të Lartësuar në adhurimin e Tij. Allahu i Lartësuar ka thënë:

“Vërtet Allahu nuk fal t’i bëhet shok Atij në adhurim dhe i fal gjynahet e tjera veç kësaj atij që dëshiron Ai.” (En-Nisa, 116.)

Dhe ka thënë i Lartësuari:

“Vërtet ai që i bën shok Allahut në adhurim atëherë Xheneti do të jetë harram për të dhe vendbanimi i tij do të jetë Zjarri. Dhe për zullumqarët nuk do të ketë asnjë ndihmues (në Zjarr).” (El-Ma’ideh, 72.)

Dhe tek shirku hyn therja e kurbaneve për dikë tjetër veç Allahut, si për shembull ai që ther kurban për ndonjë Xhin apo për ndonjë varr.

Shpjegimi:

Vërtet, prej librave dhe shkrimeve të Shejkhul-Islam (Muhamed Ibn’Abdul-Uehab) është edhe “Dhjetë Anuluesit e Islamit”; dhe ajo që ka detyrë Muslimani është që të sigurohet që t’i mësojë këta anulues derisa të mos bjerë në ta pa e kuptuar.

Dhe anuluesi i parë e më i madhi është të bërit shirk Allahut ‘Azze ue Xhel dhe argumentet për këtë janë të shumta. Prej tyre është thënia e Allahut ‘Azze ue Xhel:

“Vërtet Allahu nuk fal t’i bëhet shok Atij në adhurim dhe i fal gjynahet e tjera veç kësaj atij që dëshiron Ai.” (En-Nisa, 116.)

E prej tyre është thënia e Tij ‘Azze ue Xhel duke treguar për Isain (‘alejhis-selam) se ai tha:

“Vërtet ai që i bën shok Allahut në adhurim atëherë Xheneti do të jetë harram për të dhe vendbanimi i tij do të jetë Zjarri. Dhe për zullumqarët nuk do të ketë asnjë ndihmues (në Zjarr).” (El-Ma’ideh, 72.)

E prej tyre është thënia e Tij Subhanehu ue Te’ala:

“Ai që krahas Allahut i lutet të adhuruarve të tjerë, duke mos pasur kurrfarë argumenti për këtë, atëherë s’ka dyshim se ai e ka llogarinë tek Zoti i tij. Me të vërtetë, nuk ka shpëtim për mohuesit.” (El-Mu’minun, 117.) si dhe ajete të tjera që tregojnë se mushrikut nuk i pranohet vepra e mirë dhe nuk i falen gjynahet, madje edhe nëse ka qenë nga njerëzit më të afërt tek Allahut ‘Azze ue Xhel, nga njerëzit më të mëdhenj e me pozitë të lartë tek Ai.

Dhe ka thënë Ai Subhanehu ue Te’ala:

“Me të vërtetë, tashmë të është shpallur ty (o Muhamed), si dhe atyre që kanë qenë para teje: Nëse i shoqëron Allahut diçka tjetër (në adhurim), me siguri që punët e tua do të zhvlerësohen dhe do të jesh ndër të humburit.” (Ez-Zumer, 65.)

Dhe ka thënë për Pejgamberët në suren el-En’am, pasi që përmend disa prej tyre:

“Ky është udhëzimi i Allahut, të cilin Ai ia jep kujt të dojë nga robërit e Vet. Por, sikur ata t’i kishin bërë shirk Allahut, do t’u humbiste çdo gjë nga ajo që kanë bërë.” (El-En’am, 88.)

Dhe nga Ebij Hurejrah (radij-Allahu ‘anhu) i cili ka thënë: Ka thënë i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): Tha Allahu Tebarake ue Te’ala:

“Unë jam më i panevojshmi për ortak; kush bën një vepër duke më shoquar të tjerë në të, e kam braktisur atë dhe ortakun që më shoqëroi.” (Transmetuar nga Muslimi, n2989.)

Pra, të gjitha këto argumente tregojnë se kush i bëri Allahut shirk të madh, duke iu lutur dikujt tjetër në vend të Allahut që t’i sjellë dobi e t’i largojë dëmin – duke besuar në fuqinë e tij për ta bërë atë gjë – atëherë ai ka dalë nga Islami. Dhe prej atyre veprave është edhe therja e kurbanit për të tjerë në vend të Allahut ‘Azze ue Xhel, ngase Allahu Subhanehu ue Te’ala i thotë Pejgamberit të Tij:

“Thuaj: “Në të vërtetë, namazi im, kurbani im, jeta ime dhe vdekja ime, i përkasin vetëm Allahut, Zotit të botëve. Ai nuk ka asnjë ortak. Kështu jam urdhëruar dhe unë jam i pari që i nënshtrohem Atij”.” (El-En’am, 162-163.)

Andaj kush ther kurban për xhinin apo për varrin, atëherë ai ka bërë shirk të madh dhe klasifikohet si kufër në Njëshmërinë e Allahut ‘Azze ue Xhel, kufër që e nxjerr atë nga Islami.

Anuluesi i dytë:

I dyti: kush vendos mes tij dhe Allahut ndërmjetësa të cilëve u lutet, u kërkon dhe u mbeshtetet, ky ka bërë kufër sipas Ixhmasë.

Shpjegimi:

Argumentet për këtë anulues janë të njëjta me argumentet e anuluesit të parë. Kështu që ky konsiderohet prej llojeve të Shirkut. Mushrikët tek të cilët u dërgua i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) besonin në njëshmërinë e Allahut në Rububijeh dhe se Ai nuk kishte asnjë ortak në krijimin e krijesave, në furnizimin e tyre dhe në vdekjen e tyre. Mirëpo ata adhuronin të adhuruarit e tyre me pretendimin se ata ishin ndërmjetësa mes tyre dhe Allahut dhe kërkonin të ndërmjetësonin për ta.

Dhe për këtë shkak ka ardhur në ajete të shumta njoftimi i mushrikëve se ajo që bënin ishte gabim i turpshëm dhe mohim i fuqisë së Allahut ‘Azze ue Xhel, dijes së Tij gjithëpërfshirëse dhe sundimit të Tij absolut, ndonëse ata besonin se Allahu është Krijuesi dhe se të adhuruarit të cilëve u luteshin nuk krijonin asgjë prej gjëje dhe as nuk posedonin gjë prej gjëje, as për vetet e tyre e as për ta. Dhe prej atyre ajeteve është thënia e Allahut ‘Azze ue Xhel pasi që përmend diçka prej cilësive të Tij dhe përsosmërisë së Tij në suren Fatir.

Pastaj Ai ka thënë:

“Ai e bën natën të kalojë në ditë dhe ditën të kalojë në natë. Ai i ka nënshtruar Diellin dhe Hënën, kështu që secili lëviz për një kohë të caktuar. Ky është Allahu, Zoti juaj. Pushteti është i Tij! Kurse ata që ju i adhuroni krahas Tij nuk zotërojnë as sa cipa e bërthamës së hurmës. Nëse ju u luteni atyre, ata nuk e dëgjojnë lutjen tuaj, por edhe sikur ta dëgjonin, nuk do t’ju përgjigjeshin. Në Ditën e Kiametit, ata do ta mohojnë adhurimin që u bënit atyre. Askush nuk mund të të njoftojë ty (o Muhamed) ashtu si Ai që është i Gjithëdijshëm.” (Fatir, 13-14.)

Dhe ka thënë në suren Furkan:

“E megjithatë ata adhurojnë në vend të Tij zota (të adhuruar), të cilët nuk krijojnë asgjë e që vetë janë të krijuar, që nuk zotërojnë për veten as dëm e as dobi, e që nuk janë në gjendje të japin as vdekjen, as jetën e as që të ringjallin.” (El-Furkan, 3.)

Dhe ka thënë në suren Seb`e:

“Thuaju (o Muhamed): “Thirrini ata që i hyjnizoni krahas Allahut! Ata nuk kanë pushtet as sa pesha e një thërrmije, qoftë në qiej apo në Tokë; për ata nuk ka pjesë as në qiej, as në Tokë dhe Allahu nuk ka asnjë ndihmës nga radhët e tyre.”” (Seb`e, 22.) Si dhe ajete të tjera të ngjashme.

Madje na ka njoftuar Allahu Subhanehu ue Te’ala në suren Zumer se ata thanë:

““Ne u lutemi atyre vetëm që të na afrojnë tek Allahu”, Allahu me siguri që do t’i gjykojë për mospajtimet që kanë patur. Vërtet, Allahu nuk e udhëzon atë që është gënjeshtar e mohues.” (Ez-Zumer, 3.)

Dhe ajetet për këtë janë të shumta. E rëndësishme është se ata të cilët pos Allahut marrin ndërmjetësa që t’u kërkojnë ndërmjetësim dhe u luten e u mbështeten në vend të Allahut, atëherë duke u nisur nga kjo ata konsiderohen mosbesimtarë (kufarë), sikurse përfundon edhe ajeti i sures Zumer.

Anuluesi i Tretë:

I treti: Kush nuk i bën qafira mushrikët, ose dyshon në kufrin e tyre ose e konsideron të saktë rrugën e tyre, ka bërë kufër.

Shpjegimi:

Me të vërtetë Allahu Subhanehu ue Te’ala i ka quajtur mushrikët (idhujtarët) qafira (kufarë) në më shumë se një ajet; dhe prej tyre:

“Në të vërtetë, ata që nuk besojnë prej Ithtarëve të Librit dhe idhujtarëve, do të hyjnë në zjarrin e Xhehenemit, në të cilin do të mbeten përgjithmonë. Ata janë krijesat më të këqija.” (El-Bejjineh, 6)

Pra, në këtë ajet Allahu i ka bërë bashkë Ithtarët e Librit dhe mushrikët dhe bën të qartë se me të vërtetë ata janë mosbesimtarë (kufarë) dhe se vendbanimi i tyre do të jetë Xhehenemi.

Dhe ka thënë për mushrikët duke i përmendur ata veçmas:

“Pretenduan ata të cilët nuk besojnë se “Po, pasha Zotin tim, sigurisht që do njoftoheni për atë ç’keni bërë!” Dhe kjo

“Ata që nuk besuan, mendojnë se kurrë më nuk do të ringjallen. Thuaju: “Po! Për Zotin tim! Ju padyshim që do të ringjalleni, pastaj ju do të njoftoheni për ç’farë punuat dhe kjo është mjaft e lehtë për Allahun.” (Et-Tegabun, 7)

“Për shkak të padrejtësive të jehudive, Ne i bëmë të palejuara për ta disa ushqime të mira të cilat kanë qenë të lejuara për ta dhe për shkak se ndalonin shumë njerëz të ndjekin Rrugën e Allahut; dhe për shkak të marrjes së kamatës nga ana e tyre, megjithëse e kishin të ndaluar që ta marrin atë dhe për shkak të marrjes pa të drejtë dhe gllabërimit të pasurisë së tjetrit. Dhe kështu Ne kemi përgatitur dënim të dhimbshëm për mosbesimtarët.” (En-Nisa, 160-161)

Dhe ka thënë për Kristianët:

“Pa dyshim, janë jobesimtarë ata që thonë: “Allahu është Mesihu, i biri i Merjemes!”” (El-Ma`ideh, 72.)

si dhe mjaft ajete të tjera.

Dhe kush nuk i bën qafira ata mosbesimtarë, atëherë ai mohon lajmin e Allahut ‘Azze ue Xhel që na njofton se ata janë me të vërtetë mosbesimtarë dhe për këtë shkak edhe ai konsiderohet mosbesimtar.

Anuluesi i katërt:

I katërti: Kush beson se ka udhëzim më të përsosur se ai i Pejgamberit

(sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), apo se gjykimi i të tjerëve është më i mirë se gjykimi i tij, si ai që preferon gjykimin e Tagutëve në vend të gjykimit të tij, atëherë ky person është mosbesimtar (kafir).

Shpjegimi:

Prej kërkesave të besimit në Mesazhin e Muhamedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) është të besuarit se udhëzimi i tij është më i përsosuri dhe se gjykimi i tij është më i miri.

Ka thënë i Lartësuari:

“E kush është gjykatës më i mirë se Allahu për njerëzit që besojnë bindshëm?” (El-Ma`ideh, 50.)

Pyetja në këtë ajet është pyetje qortuese, që do të thotë: në të vërtetë nuk ka gjykim më të mirë sesa gjykimi i Allahut të Lartësuar.

Dhe vërtet, thoshte Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) në fillim të hytbes së tij:

“Dhe udhëzimi më i mirë është udhëzimi i Muhamedit.” (Transmetuar nga Bukhari (n.6098) nga ‘Abdullah Ibn Mes’udi (radij-Allahu ‘anhu) në formë meukuf.)

Nëse udhëzimi më i mirë është udhëzimi i tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), atëherë kjo e bën të domosdoshëm tek kjo gjë, d.m.th. që robi të besojë se udhëzimi më i mirë është udhëzimi i tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), dhe kush nuk e beson këtë, përkundrazi, beson se udhëzimi i të tjerëve është më i mirë sesa udhëzimi i tij ose gjykimi i të tjerëve është më i mirë sesa gjykimi i tij, atëherë në këtë rast ai njeri ka mohuar shpalljen me të cilën erdhi ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).

Pra, ata të cilët preferojnë gjykimin e Tagutëve para gjykimit të tij konsiderohen mosbesimtarë për këtë arsye.

Anuluesi i pestë:

I pesti: Kush urren diçka prej asaj me të cilën erdhi i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) edhe nëse e punon atë, ai ka mohuar.

Shpjegimi:

Pra, të urryerit e dispozitave dhe ligjeve me të cilat erdhi i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) konsiderohet kufër (mosbesim). Dhe detyra jonë është që ta duam atë (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe të duam çdo gjë me të cilën erdhi ai, si dhe të besojmë se çdo gjykim me të cilin ka ardhur ai është gjykimi më i mirë; edhe nëse është moral ai është morali më i mirë, edhe nëse është ibadet ai është ibadeti më i mirë.

Kështu që, të urresh atë me të cilën erdhi ai apo diçka prej saj, atëherë ky është argument i nifakut (hipokrizisë) – Allahu na ruajt! Dhe kush e gjen këtë cilësi në veten e tij, atëherë ai duhet të punojë me veten e tij që ta largojë atë dhe t’i lutet Allahut ‘Azze ue Xhel që ta pastrojë nga ajo dhe ta zëvendësojë urrejtjen me dashuri, përbuzjen me madhërim dhe neverinë me dëshirë të zjarrtë për të.

Anuluesi i gjashtë:

I gjashti: Kush tallet me diçka prej Fesë së të Dërguarit apo me shpërblimin e Allahut dhe ndëshkimin e Tij ka mohuar. Dhe argument është thënia e të Lartësuarit: “Thuaju: A me Allahun, me Ajetet e Tij dhe me të Dërguarin e Tij po talleni? Mos u shfajësoni, ju keni mohuar pasiqë besuat.” (Et-Teube, 65-66.)

Shpjegimi:

Pra, të tallurit me Fenë e të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) apo me shpërblimin dhe dënimin në Islam është kufër. Dhe kush tallet me mjekrrën apo tallet me diçka prej dispozitave të Fesë, atëherë ai konsiderohet se ka bërë kufër dhe ka dalë nga Islami.

Dhe ka ardhur në hadith se disa munafikë thanë kur ishin duke shkuar për në Tebuk: “Nuk kemi parë njerëz më të babëzitur me barqet e tyre, më gënjeshtarë me gjuhët e tyre e më frikacakë në fushëbetejë sesa këta kënduesit tanë të Kur'anit.” Ata kishin për qëllim të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe Shokët e tij që këndonin Kur'anin.

Atëherë zbriti Allahu këto ajete:

“Dhe nëse i pyet, ata do të thonë: “Ne vetëm po bënim shaka dhe po luanim”. Thuaj: A mos vallë me Allahun, shpalljet dhe të Dërguarin e Tij po talleni?” Mos u shfajësoni! Ju keni mohuar, pasi patët besuar.” (Et-Teube, 65-66.)

Mirëpo, me të vërtetë po dëgjojmë prej njerëzve të kohës së sotme fjalë të ngjashme me këto apo më të rënda dhe ata as që duan t’ia dijnë.

Allahu na dhëntë shëndet e mirëqënie.

Anuluesi i shtatë:

I shtati: Magjia, prej së cilës është edhe ajo që i shkakton njeriut të urrejë një person (sarf) ose ta dojë atë (‘atf). Dhe kush e bën atë ose është i kënaqur me të ka bërë kufër. Dhe argument është fjala e Allahut të Lartësuar: “Por asnjëri prej këtyre dyve (dy melekët, Haruti dhe Maruti) nuk ia mësuan dikujt (magjinë) derisa t’u kenë thënë më përpara: Vërtet, ne jemi një sprovë; kështu që mos mohoni.”” (El-Bekareh, 102.)

Shpjegimi:

Me të vërtetë na ka njoftuar Allahu Subhanehu ue Te’ala se mësimi i magjisë është kufër dhe detyrimisht edhe bërja e magjisë është kufër.

Allahu Subhanehu ue Te’ala thotë:

“Dhe ata shkuan pas shpifjeve që bënin djajtë kundër mbretërisë së Sulejmanit. E Sulejmani nuk ishte mohues, por djajtë ishin mohues. Ata u mësonin njerëzve magjinë dhe dijeninë që u ishte dërguar dy engjëjve në Babiloni - Harutit e Marutit. Këta engjëj nuk i mësonin ndokujt magji, pa i thënë: “Ne jemi dërguar për t’ju vënë në provë, andaj ti mos u bëj mohues (duke mësuar apo ushtruar magjinë)!” Dhe njerëzit mësuan nga këta të dy se si t’i ndajnë bashkëshortët. Por magjistarët nuk mund t’i bëjnë dëm askujt pa lejen e Allahut. E megjithatë, njerëzit mësojnë ato gjëra që i dëmtojnë e nuk u bëjnë dobi. Në të vërtetë, ata e dinin se ai që e përvetësonte këtë mjeshtëri, nuk do të kishte kurrfarë të mire në jetën tjetër. Eh, sa e keqe është ajo për të cilën i shitën shpirtrat e veta! Ah, sikur ta dinin!” (El-Bekareh, 102.)

Kuptimi i qartë i këtij ajeti është se mësimi i magjisë është kufër dhe punimi me të është kufër, për shkak të thënies së Tij:

“E Sulejmani nuk ishte mohues, por djajtë ishin mohues. Ata u mësonin njerëzve magjinë.” (El-Bekareh, 102.)

Pra, kjo tregon se t’u mësosh njerëzve magjinë konsiderohet kufër.

Dhe ka thënë:

“...dhe dijeninë që u ishte dërguar dy engjëjve në Babiloni - Harutit e Marutit. Këta engjëj nuk i mësonin ndokujt magji, pa i thënë: “Ne jemi dërguar për t’ju vënë në provë, andaj ti mos u bëj mohues (duke mësuar apo ushtruar magjinë)!””

Dhe kjo tregon se ta mësosh magjinë është kufër.

Dhe në fund të ajetit ka thënë i Lartësuari: “Në të vërtetë, ata e dinin se ai që e përvetësonte këtë mjeshtëri, nuk do të kishte kurrfarë të mire në jetën tjetër.”

Domethënë, në Botën Tjetër ai s’do të ketë asnjë përfitim, por ai do të jetë prej banorëve të Zjarrit, prej atyre që meritojnë Dënimin. Pra ky ajet pohon kufrin (mosbesimin) e atij që e mësoi magjinë dhe ua mësoi atë të tjerëve dhe punoi me të, qoftë ajo magji që i shkakton njeriut të urrejë një person (sarf) ose ta dojë atë (‘atf) apo çfarëdolloj magjie.

Dhe mendimi i shumicës së Ulemave është se magjia është kufër, me përjashtim të Shafiut, nga i cili është përcjellë se duhet bërë hetim për këtë çështje. Ai ka thënë: “I themi magjistarit, na i përshkruaj magjinë tënde.”

(Fjalët që ka thënë Imam Shafi’i janë: “Sihr (magji) është emër që përmbledh kuptime të ndryshme. Andaj i thuhet magjistarit: Na i përshkruaj magjinë tënde. E nëse magjia që ai bën ka fjalë që janë kufër i qartë, atij i kërkohet të pendohet nga ajo gjë. Atëherë ai ose pendohet ose vritet dhe i merret pasuria. E nëse ai nuk bën magji me fjalë të cilat janë kufër i njohur dhe me të cilën ai s’dëmton njeri, ai ndalohet nga ajo gjë, e nëse kthehet lëshohet.” el-Umm, (1/206).)

Unë them se të bërit tekfir mbi magjistarin pa bërë hetim (mbi gjendjen e tij) është e vërteta për shkak të asaj që përmendet në ajet dhe nga ajo që është transmetuar se Hafsah (radij-Allahu ‘anha) kishte një robëreshë e cila i bëri magji dhe urdhëroi që të vritej.

Dhe në hadithin e Bexhales i cili ka thënë: “Urdhëroi ‘Umer Ibnul-Khattab (radij-Allahu ‘anhu) që të vritet çdo magjistar e magjistare.” Dhe tha: “Kështu, i vramë tre magjistarë.”

Gjithashtu, transmetimet tregojnë – përveç ajetit që u përmend më parë – se magjinë nuk mund ta bëjë askush tjetër përveç qafirit.

E prej atyre transmetimeve është edhe ajo që ka përcjellë Ibn Kethiri në tefsirin e tij nga A’ishah (radij-Allahu ‘anha) e cila ka thënë: “Më erdhi një grua nga fisi Deumetul-Xhendel, e cila kërkonte të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), mbasi që ai kishte vdekur. Ajo donte ta pyeste atë për disa çështje magjie në të cilat ishte futur por pa e vepruar atë.”

I tha A’ishah (radij-Allahu ‘anha) ‘Urves: “O biri motrës sime, e pashë atë të qante kur nuk e gjeti të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) që të shërohej prej tij. Vazhdoi duke qarë gjer sa mu dhimbs. Pastaj tha: “Kam frikë se jam e shkatërruar. Kam patur një burrë i cili më la. Erdhi tek unë një plakë të cilës i qava hallin. Ajo tha: “Nëse bën atë që do të urdhëroj, unë do ta bëj atë që të vijë tek ty.” Kur ra nata, ajo erdhi me dy qenë të zinj, pastaj ajo hipi në njëri prej tyre kurse unë hipa tek tjetri. Dhe nuk kaloi shumë derisa ndaluam në Babil ku ishin dy burra të varur nga këmbët e tyre kokëposhtë. Ata thanë: “Përse keni ardhur këtu?”

Unë thashë: “Që të mësojmë magjinë!”

Ata thanë: “Me të vërtetë ne jemi fitne, prandaj mos bëj kufër!” Kthehu mbrapa!”

Kurse unë kundërshtova dhe thashë: “Jo!”

Ata thanë: “Atëherë shko tek ajo furra atje dhe urino në të.”

Unë shkova por u tremba dhe nuk bëra gjë. Kështu që u ktheva tek ata.

Ata më thanë: “A e bëre?”

Unë thashë: “Po!” Ata thanë: “A pe gjë?”

Unë thashë: “Nuk pashë gjë!”

Ata thanë: “Mos e bëj! Kthehu në vendin tënd e mos bëj kufër!”

Por unë kisha dëshirë dhe refuzova që të kthehesha. Pastaj ata thanë: “Shko tek ajo furra atje dhe urino në të.”

Unë shkova por u tremba dhe u frikësova; pastaj u ktheva tek ata të dy e u thashë: “E bëra!”

Ata më thanë: “E çfarë pe?” Thashë: “Nuk pashë gjë!”

Ata thanë: “Gënjeve! Mos e bëj, kthehu në vendin tënd dhe mos bëj kufër. Ti e ke në dorë çështjen tënde!”

Por unë kisha dëshira dhe refuzova.

Ata thanë: “Shko tek ajo furra atje dhe urino në të.”

Atëherë shkova atje dhe urinova. Befas pashë një kalorës me maskë prej hekuri i cili doli nga unë dhe shkoi drejt qiellit derisa u zhduk dhe nuk e pashë më. Pastaj shkova tek ata të dy dhe u thashë: “E bëra!”

Ata thanë: “E çfarë pe?”

Thashë: “Pashë një kalorës me maskë prej hekuri që doli nga unë dhe shkoi drejt qiellit derisa u zhduk e nuk e pashë më.”

Ata thanë: “Të vërtetën the! Ai ishte imani yt i cili doli prej teje. Ik tani!”

Pastaj i thashë gruas: “Pasha Allahun, unë nuk di asgjë dhe ata nuk më thanë ndonjë gjë.”

Ajo tha: “Posi, çdo gjë që dëshiron do të realizohet. Merre këtë grurë dhe mbille.”

Unë e mbolla dhe thashë, “Mbi!” dhe ai mbiu. Pastaj thashë, “Korru!” dhe u korr. Pastaj thashë, “Qërohu!” dhe u qërua. Pastaj i thashë, “Thahu!” dhe u tha. Pastaj i thashë, “Bluhu!” dhe u blua. Pastaj i thashë, “Bëhu bukë!” dhe u bë bukë. Nuk kishte gjë që e dëshiroja e të mos realizohej dhe më binte në dorë. “Pastaj u pendova – pasha Allahun o nëna e Besimtarëve – nuk kam bërë gjë dhe nuk do ta bëj më kurrë atë gjë.”

Ka transmetuar gjithashtu Ibn Ebij Hatim nga er-Rrabij’ Ibn Sulejman, që është vazhdimi i asaj që u përmend, dhe shtoi pas fjalëve të saj, “Nuk kam bërë gjë dhe nuk do ta bëj më kurrë atë gjë.”

“Atëherë i pyeta Shokët e të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), shumë pak mbas vdekjes së të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) – dhe atë kohë ata ishin të shumtë – çfarë dinin dhe çfarë mund t’i thonin asaj. Dhe të gjithë ata u druajtën dhe patën frikë t’i jepnin asaj fetva për diçka rreth të cilës nuk kishin dije, me përjashtim të Ibn ‘Abbasit apo të disave që ishin me të, i cili tha: “Sikur të dy prindërit e tu ose njëri prej tyre të jetë gjallë (do të mjaftonte).”

Dhe prej argumenteve që tregojnë se magjinë e bën vetëm qafiri është se Shejtanët kur futen tek personi të cilit i është bërë magji, thonë: “Neve na ka urdhëruar filani, prandaj s’mund të dalim dot prej tij.”

Dhe shejtanët kur i mësojnë magjistarit magjinë i vendosin atij kushte, si për shembull: të fusë Kur'anin në banjë, të urinojë mbi të dhe fusë në këpucë, duke e bërë këtë për 40 ditë. Dhe të gjitha këto tregojnë se magjistari nuk mund të bëjë dot magji veçse pasiqë të ketë bërë kufër.

Dhe këtu ne themi se me të vërtetë magjia është e gjitha kufër dhe obligohet vrasja e magjistarit si masë ndëshkimore. Dhe është e qartë se ky ndëshkim duhet të kryhet edhe nëqoftëse ai shfaqet si i penduar. Kjo duke patur parasysh se magjistarët ndahen në dy kategori:

1 - [Sihr Te`thijr] Magjia që ndikon në gjendjen shpirtërore e mendore të personit.

2 - [Sihr Tekhjiil] Magjia iluzioniste.

Lloji i pare: [Sihr Te`thijr], është ajo magji që e bën personin të cilit i është bërë magji t’i shfaqen pamje apo gjëra. Ai preket nga ky fenomen derisa nuk gjen dot derman. E ndoshta kalojnë vite me rradhë e ai nuk e ka provuar shijen e rehatisë, qetësisë, dhe as mirësinë e logjikës së shëndoshë. E nëse ai shkon në spital dhe bën analizat mjekësore, si përfundim do t’i thonë se ai nuk ka asgjë!

Rreth kësaj është transmetuar se Pejgamberit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i bënë magji. Transmetohet nga A’ishah (radij-Allahu ‘anha) se ka thënë: “Pejgamberit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i bënë magji, aq sa atij i dukej sikur bënte diçka, por në të vërtetë nuk e kishte bërë. Derisa po atë ditë në të cilën ishte tek unë, iu lut e iu lut Allahut, pastaj tha: “A e di oj A’isheh që Allahu më tregoi për atë që i kërkova?” Unë i thashë: “E çfarë është ajo o i Dërguari i Allahut?” Tha: “Më erdhën dy veta, e njëri prej tyre u ul pranë kokës sime, kurse tjetri u ul pranë këmbëve të mia. Pastaj njëri prej tyre i tha tjetrit: “Cili është shkaku i dhimbjeve të këtij njeriu?”

Ai tha: “I kanë bërë magji.”

Ai e pyeti: “Kush i ka bërë magji?”

Ai tha: “Lebijd Ibnul-E’asam el-Jehudi, nga fisi Beni Zurajk.”

Ai e pyeti: “Me çfarë?”

Ai tha: “Me një krëhër dhe flokët e mbetur në të, të vendosura në sythin e tharë të një palme të gjinisë mashkullore.”

Ai pyeti: “E ku gjenden?”

Ai tha: “Në pusin Dhij Eruan.”

Pastaj ajo (A’ishah) tha: “Atëherë Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) shkoi me disa nga shokët e tij tek pusi dhe pa në të dhe sipër tij”

Pastaj ai u kthye tek A’isheja dhe i tha: “Pasha Allahun oj A’isheh, uji i tij ishte i verdhë sikur kënaja, dhe palmat e tij si koka shejtanësh.”

Unë i thashë: “O i Dërguari i Allahut, a e nxorre atë (magjinë)?”

Ai tha: “Jo, mua më pastroi e më shëroi Allahu, mirëpo pata frikë mos ajo i prekte Muslimanët.” (Transmetuar nga Bukhari (n. 5766) dhe Muslimi (n. 2189).)

Kurse magjia iluzioniste [Sihr et-Tekhjiil] është ajo që ka përmendur Allahu ‘Azze ue Xhel rreth magjisë së atyre që ishin me Faraonin.

Ka thënë Allahu, Folësi më Fisnik:

“Kur magjistarët hodhën shkopinjtë e tyre, i magjepsën sytë e njerëzve, i frikësuan dhe shfaqën një magji të madhe.” (El-A’raf, 116.)

Dhe ka thënë Allahu i Lartësuar:

“Ai tha: “Jo, hidhni ju!” Dhe ja tek i dukeshin atij litarët dhe shkopinjtë e tyre se po rendnin vërtet, për shkak të magjisë së tyre.” (Ta-Ha, 66.)

Anuluesi i tetë:

I teti: Të ndihmosh e të përkrahësh Mushrikët kundër Muslimanëve. Dhe argumenti është Fjala e Allahut të Lartësuar:

“Dhe kushdo prej jush që i bën ata miq, atëherë ai është me ata. Vërtet, Allahu nuk i udhëzon në rrugë të drejtë popullin zullumqar.” (El-Ma`ideh, 51.)

Shpjegimi:

Ai që i ndihmon Mushrikët, Qafirat, Çifutët dhe të Krishterët kundër Muslimanëve, atëherë ai konsiderohet qafir dhe vepra e tij është kufër, ngase të ndihmosh Mushrikët kundër Muslimanëve është argument i miqësimit të tyre në vend të Muslimanëve, dhe miqësimi është argument i dashurisë për fenë e tyre të kufrit dhe tregon për pëlqimin e fesë së tyre mbi Fenë Islame. Dhe s’ka dyshim që ky është kufër i cili detyrimisht të nxjerr nga Islami, Allahu na ruajt.

Mirëpo nuk është për qëllim me miqësimin e Mushrikëve dhe Qafirave bashkëpunimi me ta në gjëra të cilat janë të ndaluara, të cilat edhe Islami i ka ndaluar dhe i ka bërë harram. E për këtë çështje unë kam shkruajtur një fetva të cilën e kam sqaruar çështjen në detaj. Kjo për arsye se disa njerëz e konsideruan bashkëpunimin me popujt mosbesimtarë për ndalimin e terrorizmit të cilin e ka ndaluar Allahu dhe i Dërguari i Tij, pra e konsideruan atë bashkëpunim kufër dhe dalje nga Islami. Mirëpo e vërteta e cila është obligim që të ndiqet, është se nëse ndonjë grup nga qafirat na propozon që të bashkëpunojmë me ta dhe ata të bashkëpunojnë me ne në luftimin e diçkaje të cilën Islami e ka ndaluar dhe ka urdhëruar që të luftohet dhe të ndalohet, atëherë padyshim që ne e bëjmë këtë. Nëse neve na propozojnë që të bashkëpunojmë në ndalimin e imoralitetit (zinasë), për shembull, apo për të luftuar terrorizmin, për shembull, siç janë atentatet me bomba që po kryejnë disa Muslimanë me pretendimin se kjo gjë është ibadet; atëherë themi se ne bashkëpunojmë me ata tek kjo gjë.

Por, nëse na propozon ndonjë grup mosbesimtarësh që të luftojmë hixhabin të cilin e ka urdhëruar Allahu, apo mjekrrën që Allahu ka urdhëruar të lëshohet, apo për luftimin e çdo gjëje prej simboleve të Islamit, apo nëse ky grup na kërkon që të bashkëpunojmë me ta kundër Muslimanëve, atëherë në këtë rast s’ka pikë dyshimi se kjo është e ndaluar për ne. Madje, kush e bën këtë, bashkëpunon me ata dhe i ndihmon tek kjo gjë, atëherë ai konsiderohet si mik i kufarëve dhe përkrahësi tyre kundër Muslimanëve. Dhe kjo është prej llojeve të riddes (daljes nga Islami).

Anuluesi i nëntë:

I nënti: kush beson se disa njerëzve u lejohet të dalin nga Sheriati i Muhamedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ashtu siç iu lejua Khidrit që të dilte nga Sheriatit të Musait (‘alejhis-selam), atëherë ai është qafir.

Shpjegimi:

Vërtet, Sheriati i Muhamedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) është i përgjithshëm për të gjithë banorët e Tokës, njerëzit dhe xhinët. Ka thënë i Lartësuari: “Thuaj (o Muhamed): O njerëz, unë jam i Dërguari i Allahut për të gjithë ju.” (El-A’raf, 158.)

Dhe ka thënë Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Më janë dhënë pesë gjëra të cilat nuk ia janë dhënë askujt tjetër para meje; dhe prej tyre: Më përpara pejgamberi dërgohej vetëm për popullin e tij, ndërsa unë u dërgova për mbarë njerëzimin.” (Transmetuar nga Bukhari (n.330) dhe Muslimi (n.521).)

Ndoshta disa injorantë besojnë se është e lejuar të dalësh nga Sheriati i Muhamedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) sikurse ndodhi me Khidrin që kishte dalë nga Sheriati i Musait (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Porse kjo tregon për injorancën e tyre rreth dërgimit të Muhamedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) për mbarë njerëzimin dhe Sheriatin gjithëpërfshirës të tij, dhe se askush nuk mund të dalë nga prej tij, kurrë.

Dhe kush e ndoqi atë dhe pranoi shpalljen me të cilin erdhi ai, shpëtoi; dhe kush pretendoi se është i lirë që të dalë nga Sheriati i tij dhe pretendoi se atij i lejohet të dalë nga Sheriati i tij, ashtu siç pretendojnë disa Sufistë ekstrëmistë, atëherë me të vërtetë kjo gjë konsiderohet kufër dhe dalje nga Sheriati i tij, lavdërimet dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të.

Anuluesi i dhjetë:

I dhjeti: T’i kthesh shpinën Fesë së Allahut të Lartësuar duke mos e mësuar dhe duke mos e zbatuar atë. Argument për këtë është thënia e të Lartësuarit: “Kush është më zullumqar se ai të cilit kur i përmenden shpalljet e Zotit të tij nuk ua vë veshin atyre? Vërtet, Ne do të hakmerremi ndaj kriminelëve!” (Es-Sexhdeh, 22.)

Shpjegimi:

Me të vërtetë, t’i kthesh shpinën Fesë së Allahut, të mos e mësosh e të mos e zbatosh atë, madje edhe kur të flasin për Islamin, siç është braktisja e shehadetit [La ilahe il-lAllah], të mos e shqiptosh me gjuhë e të mos e mësosh kuptimin e tij dhe anuluesit e tij; dhe kur të thërrasin të mësosh kuptimin e fjalës La ilahe il-lAllah që të mos biesh në ato gjëra që e kundërshtojnë atë, refuzon, i kthen shpinën dhe bëhet kryeneç; e megjithatë ai ka rënë në anuluesit e shehadetit, siç është adhurimi i njerëzve të mirë, shkuarja tek magjistarët dhe fallxhorët, të bërit tauaf në varre, të zotuarit në të vdekurit, të mos falurit e namazit që ka urdhëruar Allahu, ndërkohë që namazi është shtyllë e Islamit, pra kjo është braktisje e bazave të Fesë. Dhe robi nuk mund të jetë Musliman nëse nuk i pranon, nuk i ndjek, nuk i mëson dhe nuk i zbaton ato. Kështu që, kush i kthen shpinën këtyre bazave dhe parimeve dhe refuzon t’i pranojë, refuzon t’i mësojë dhe refuzon t’i zbatojë, atëherë ai është qafir me kufrin e braktisjes.

Dhe kufri ndahet në katër lloje:

- Kufr el-I’raad - Kufri i braktisjes;

- Kufr et-Tekdhiib - Kufri i mohimit, siç ishte kufri i mosbesimtarëve Kurejshë;

- Kufr el-‘Inaad - Kufri i kryeneçësisë, siç ishte kufri i Iblisit;

- [Kufr el-Xhuhud] Kufri i Faraonit dhe popullit të tij; ka thënë i Lartësuari:

“Kështu, ata i mohuan ato padrejtësisht dhe me kryelartësi, edhe pse shpirti i tyre i besonte për të vërteta.” (En-Neml, 14.)

- Kufri i të bërit Shirk Allahut, që robi të besojë se Allahu ka ortak , ose të besojë se njerëzit e mirë gëzojnë njëfarë pozite tek Allahu, prandaj i marrin ata si ndërmjetësa dhe i adhurojnë për këtë arsye.

- Ndërsa Nifaku (hipokrizia) në besim mund të llogaritet si lloj i pestë dhe mund të thuhet: ai hyn në kufrin e mohimin (Kufr et-Tekdhiib), mirëpo munafikët shfaqin pohimin e besimin dhe e fshehin mohimin e tij.

Prej atyre që kanë përmendur katër lloje të kufrit janë: Es-San’anij në el-‘Uddeh dhe Shejkh Hafidh el-Hakemi në poezinë e tij kuptimplotë, të çmuar dhe unike.

Kurse Shejkhul-Islam Muhamed Ibn ‘Abdul-Uehab ka përmendur pesë lloje. Mirëpo lloji i pestë mund të hyjë tek kufri i mohimit (Kufr et-Tekdhiib), siç e thashë më parë. Kjo është ajo që shoh unë.

Përfundim:

Tha Shejkhul-Islam Muhamed Ibn ‘Abdul-Uehab rahimehullah: “Nuk ka dallim tek të gjithë këta anulues të Islamit midis atij që i bën me shaka, atij që i bën me seriozitet dhe atij që e bën nga frika, me përjashtim të atij që është i detyruar me forcë. Të gjithë këta anulues përmbajnë rrezikun më të madh dhe ndodhin më së shumti, kështu që Muslimani duhet të ketë kujdes dhe të frikësohet mos bie në to. Allahu na ruajt nga to gjëra që sjellin Zemërimin dhe Ndëshkimin e Tij të dhimbshëm. Lavdërimi dhe bekimi i Allahut qoftë për më të mirin e krijesave të Tij, Muhamedin (sal-lAllahu alejhi ue sel-lem), si dhe për Familjen dhe Shokët e tij.”

Shpjegimi:

Ky është fundi me të cilin ai – Allahu e mëshiroftë – këshilloi Muslimanin që të ruhet mos bie në ndonjë prej këtyre anuluesve të Islamit, duke e thënë apo vepruar atë me seriozitet ose me shaka. Madje ai që thotë ndonjë prej këtyre anuluesve për t’u tallur, ky veprim i tij tregon nënçmin të Sheriatit dhe guximin (e tij) për të thënë fjalë që e hedhin poshtë Sheriatin. Prandaj nuk i lejohet Muslimanit që të thotë fjalë të cilat janë shirk duke u talluar, apo të tallet me diçka nga Feja e të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), me shpërblimin apo me dënimin e Fesë së tij për shembull. E gjëjta gjë është edhe me të gjithë anuluesit e tjerë: nuk i lejohet askujt që ta nënçmojë këtë dhe të bëjë diçka të tillë. Me të vërtetë kjo është njësoj si “Të luash më zjarrin”, për shkak se kjo gjë kanos rrezik të hatashëm dhe përbën krim dhe gjynah shumë të madh. Prandaj ruhuni, ruhuni!

Ndërsa ai që detyrohet me forcë, për të ka ardhur një ajet në Librin e Allahut, atëherë kur ‘Ammar Ibn Jasir ishte duke u torturuar dhe mushrikët nuk rreshtën së torturuari derisa ai lavdëroi idhujt e tyre. Pastaj ai shkoi tek Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe Sahabët thanë: “Ammari bëri kufër.” Atëherë tha Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Ammari nuk bëri kufër, me të vërtetë Ammari është i mbushur me Iman që nga maja e këmbës e deri në palcë.” Kështu, Allahu i Lavdishëm e i Lartmadhërishëm zbriti ajetin në suren en-Nahl:

“...përveç atij që është i detyruar me forcë, ndërkohë që zemra e tij është plot besim.” (En-Nahl, 106.)

Dhe thënia e Shejkhut (Muhamed Ibn ‘Abdul-Uehab), “Dhe atij që e bën nga frika” do të thotë se nuk i lejohet atij që ka thjesht frikë që të bëjë ndonjë prej këtyre anuluesve dhe as nuk konsiderohet detyrim me forcë, përveç nëse ai e ndien se do ta dënojnë ose rrezikoni, si dhe situata të tjera të ngjashme.

Mirëpo këtu është një çështje tek e cila duhet patur kujdes, e cila është: a është justifikim detyrimi me forcë për fjalën dhe për veprën apo është vetëm për fjalën?

Kjo varet nga këndvështrimi; Ammar Ibn Jasir nuk u bëri sexhde idhujve të tyre, as nuk bëri tauaf rreth tyre, as nuk preu kurban për ta, porse tha me gjuhën e tij disa fjalë. Atëherë, a është vepra e njëjtë me fjalën?

Atij që i kërkojnë që të të bjerë në sexhde para një idhulli, ose që të bëjë ndonjë prej veprave që konsiderohen shirk i madh, a i lejohet atij ta bëjë një gjë të tillë duke iu referuar veprës së Ammarit, për të cilin zbriti ajeti?

Me të vërtetë vepra që bëri Ammari ishte veçse me fjalë, dhe hadithit: “Ka hyrë në Xhenet një njeri për shkak të një mize, dhe ka hyrë në Zjarr një njeri tjetër për shkak të një mize.” (Transmetuar nga Ahmedi në ez-Zuhd (fq.15-16) dhe Ebu Nu’ajmi në el-Hiljeh (1/203) me zinxhir të shkëputur (meukuf) që arrin deri tek Selman el-Farisij (radij-Allahu ‘anhu). Hadithi është shpallur i dobët nga el-Albani në es-Silsiletu ed-Da’ifeh (n.5829).)

Nëse ky hadith është i saktë, atëherë ai është ndarës midis fjalës dhe veprës, pasi njeriu i cili ofroi kurban një mizë (për idhujt e atij populli) pretendoi se ishte i detyruar me forcë dhe besoi se ajo që bëri ishte e lejuar. Por nëse ai besoi se ajo që bëri ishte e lejuar, atëherë ai hyri në Zjarr për shkak të besimit të tij, edhe nëqoftëse ishte i detyruar me forcë, ngase çdo gjë që Muslimani ia ofron dikujt tjetër në vend të Allahut – edhe në qoftë e vogël siç është miza, apo qoftë e madhe siç është deveja – ai konsiderohet i dalë nga Islami me veprim dhe meriton Zjarrin, ngase vërtetë detyrimi me forcë ndodh me fjalë e jo me vepra.

Dhe suksesi vjen vetëm prej Allahut.

Lavdërimi dhe bekimi i Allahut qoftë mbi Pejgamberin tonë Muhamed, si dhe mbi Familjen dhe Shokët e tij.

 

FUND.

Shpjegim i anuluesve të Islamit.

 

 

(Sherh Neuakidul-Islam) Nga Shejkhul-Islam Muhamed Ibn Abdul-Uehab (rahimehUllah) me shpjegim të Shejkh Abdul-Azijz er-Rraxhihi (Allahu e ruajt)  Burimi: Al-Ibaanah.com

Përktheu: Alban Malaj.

 

Parathënie:

Ky libër është përkthimi i ligjëratës të mbajturnga Shejkh Abdul-Azijz er-Rraxhihi me titull Sherh Neuakidul-Islam, në të cilin ai shpjegon risalen e vogël të Muhamed Ibn Abdul-Uehabit “Neuakidul-Islam” (Anuluesit e Islamit). Komentuesi i kësaj risaleje, Shejkh Rraxhihi, është një nga studentët eafërt të Shejkh Abdul-Azijz bin Bazit, rahimehUllah, dhe njëkohësisht një nga dijetarët e mirënjohur të Arabisë Saudite.

Ligjërata është marrë e transkriptuar nga Sahab.net dhe është përkthyer në anglisht nga Ismail Alarkon për faqen e internetit al-ibaanah.com. Për shkak të dobisë së madhe që përmban kjo vepër, u pa e arsyeshme që të përkthehet edhe në shqip.

Padyshim që është tejet e rëndësishme për Muslimanët që të jenë në dijeni për ato gjëra që e bëjnë të pavlefshëm Islamin e tyre, në mënyrë që t’ushmangen dhe tëqëndrojnë larg tyre. Në këtë risale të vogël, Imam Muhamed Ibn Abdul-Uehab ka përmendur anuluesit më kuptimplotë, tëcilët hasen shpesh herë në jetën e Muslimanit.

Autori, Shejkh Rraxhihi, e ka shpjeguar çdo anulues meshembuj të qartë e të prerë. Gjithashtu, në fund është një seksion i veçantë me pyetje dhe përgjigje, që u zhvilluan pas këtij mësimi.

Pyetjet janë mjaft të dobishme, pasi ato sqarojnë çështje të tjera të rëndësishme, që lidhen me temën e këtij libri.

Përmbajtja:

Anuluesi i Parë Anuluesi i Dytë Anuluesi i Tretë Anuluesi i Katërt Anuluesi i Pestë Anuluesi i Gjashtë Anuluesi i Shtatë Anuluesi i Tetë Anuluesi i Nëntë Anuluesi i Dhjetë

Pyetjet dhe Përgjigjet pas Mësimit

Me Emrin e Allahu të Gjithëmëshirëshmit, Mëshirëplotit

 

- Anuluesi i Parë

 

Dije se anuluesit e Islamit janë dhjetë.

I pari: Shirku (të bërit shok) në adhurimin e Allahut. Allahu thotë:

“Vërtet, Allahu nuk fal t’i bëhet shok Atij në adhurim dhe i fal gjynahet etjera veç kësaj atij që dëshiron Ai.” [Nisa, 116]

Dhe Ai thotë:

“Vërtet, ai që i bën shok Allahut në adhurim, atëherë Xheneti do tëjetë haram për të dhe vendbanimi i tij do të jetë Zjarri. Dhe për zullumqarët nuk do të ketë asnjë ndihmues (në Zjarr).” [Ma’ide, 72]

Ajo çfarë hyn tek kjo është prerja kurban për dikë tjetër veç Allahut, për shembull, kur një person pret kurban për një Xhin apo për ndonjë varr.

Shpjegimi:

Falënderimet i takojnë vetëm Allahut, Zotit të Botëve, dhe salati dhe selami qofshin mbi më fisnikun e Profetëve dhe Pejgamberëve, Profetin tonë Muhamed, mbi Familjen dhe mbi të gjithë Shokët e tij. Në vazhdim:

Këta janë dhjetë Anuluesit e Islamit, të cilët i ka përmendur Imami dhe Muxhedidi, Shejkh Muhamed bin Abdil-Uehab, rahimehUllah. Ato janë gjëra të cilat e bëjnë të pavlerë Islamin. Ato janë quajtur “Anulues”, sepsenëse një person e kryen ndonjë prej tyre, Islami dhe Feja e tij i fshihen dhe nga të qenit Musliman dhe besimtar,ai bëhet prej atyre që bëjnë Shirk dheadhurojnë idhujt. Allahu na ruajt.

Këta Anulues efshijnë Fenë, Teuhidin dhe Imanin e robit ashtu sikurse anuluesit e Pastërtisë e fshijnë gjendjen e pastërtisë së tij. Kështu që, nëse një person ka marrë abdes dhe është i pastër, pastaj e prish abdesin me anë të urinës, jashtëqitjes, apo gazrave, gjendja e tij e pastërtisë iu anulua dhe është e pavlerë, dhe ai ndodhet në një gjendje papastërtie, pasi që ishte i pastër.

I njëjtë është edhe rasti i Muslimanit, besimtarit dhe atij që e pohon Teuhidin (Muwehidi) - nëse e kryen ndonjë nga këta Anulues tëIslamit, Islami dheFeja e tij do të anulohen dhe ai do të bëhet idhujtar prej idhujtarëve, pasi që ishte prej Muslimanëve, dhe, nëse vdes në këtë gjendje, ai do të jetë prej banorëve të Zjarrit të Xhehenemit. Nëse ndonjë person e takon Allahun duke pasur këto forma të Shirkut (duke i bërë shok Allahut), Allahu nuk do ta falë atë, sikurse thotë Allahu:

“Vërtet Allahu nuk fal t’i bëhet shok Atij në adhurim dhe i fal gjynahet e tjera veç kësaj atij që dëshiron Ai.” [Nisa, 116]

Shirku bën që të fshihen të gjitha veprat emira. Allahu thotë:

“Por sikur ata t’i kishin bërë shok Allahut në adhurim, atyre do uishte fshirë çdo e mirë që kishin punuar” [En-Am, 88];

“Dhe Ne do t’i kthehemi asaj që kanë punuar ata dhe dot’ua bëjmë veprat e tyre si pluhuri që fluturon në ajër.” [Furkan, 23]

Xheneti ështëi ndaluar për atë që bën Shirk, sikurse thotë Allahut:

“Vërtet ai që i bën shok Allahut në adhurim, atëherë Xheneti do tëjetë haram për të dhe vendbanimi i tij do të jetë Zjarri. Dhe për zullumqarët nuk do të ketë asnjë ndihmues (në Zjarr).” [Ma’ide, 72]

Në këtë mënyrë, Shirku i fshin tëgjitha veprat e robit dhe e nxjerr nga feja Islame atë që  e kryen atë. Ai e çon robin drejt Zjarrit të Xhehenemit, që të jetoje aty përgjithmonë, dhe e bën tëndaluar Xhenetin për atë që e takon Allahun me të (me Shirk). Ne i lutemi Allahut që të na ruajë e të na mbrojë. Këta janë Anuluesit. I pari prej tyreështë Shirku, bërja shok Allahut në adhurim. Prandaj, kushdo që i bën shok Allahut në njërën nga format e ndryshme të adhurimit, atëherë ai e ka anuluar Islamin dhe Fenë e tij. Shembull për këtë është kur dikush i lutet apo thërret për ndihmë dikë tjetër përveç Allahut ose kur dikush ther kurban për dikë tjetër përveç Allahut.

Ky është shembulli që ka dhënë autori, i cili thotë: “Ajo ç’ka hyn tek kjo është prerja kurban për dikë tjetër veç Allahut, për shembull, kur një person pret kurban për një Xhin apo për ndonjë varr”, ose për Pejgamberin, ose për ndonjë nga melekët e kështu me radhë. Shembuj të tjerë janë, për shembull, kur dikush bën një zotim tek dikush tjetër veç Allahut, ose i përkulet dhe i bën sexhde dikujt tjetër veç Allahut, ose kur dikush bën tauaf rreth diçkaje tjetër veç Shtëpisë sëAllahut (Qabes), duke kërkuar me këtë afrim tek Allahu, apo çfarëdo lloj forme tjetër të Shirkut. Kështu që, nëse dikush nga krijesat bën shirk në adhurimin e Allahut, Islami dhe Feja e tij anulohen. Ky është Anuluesi i parë.I lutemi Allahut të na ruajë e të na mbrojë nga ai.

- Anuluesi i Dytë

I dyti: Kushdo qëvendos ndërmjetësues mes tij dhe Allahut, u lutet atyre, kërkon ndërmjetësim prej tyre dhe kërkon mbështetjen e tyre, ka bërë kufër (mosbesim) sipas Ixhmasë (mendimit të përbashkët të krejt Ulemave).

Shpjegimi:

Anuluesi i Dytë është një formë e Shirkut. Shirk është një term i përgjithshëm, por kjo vepër është më specifike, dhe prandaj autori e ka përmendur këtu, edhe pse kjo bie nën

kuptimin e Anuluesit të Parë. Sidoqoftë, ky është specifik, si për shembull, kur një  person vendos ndërmjetësimin e Muhamedit mes tij dhe Allahut dhe i lutet atij duke i thënë: “OMuhamed më ndihmo!” ose “O Muhamed ndërmjetëso për mua para Zotit tim!” Praai e ka vendosur Muhamedin (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) si ndërmjetësues  mes tij dhe Allahut. Ose ai vendos ndonjë nga melekët ose ndonjë ueli, osendonjë xhin apo varr (si ndërmjetësues), ose i lutet diellit apo hënës, duke i bërë në këtë mënyrë ndërmjetësues mes vetes dhe Allahut. Kështu që ai u lutet atyre, derisa ata bëhen ndërmjetësues mes vetes së tij dhe Allahut, ose pret kurban për ta, ose zotohet për ta, ose u lutet atyre, në mënyrë që të ketë një ndërmjetësues mes tij dhe Allahut. Por, gjatë gjithë kësaj, ai pretendon se kjo e sjell atë më afër Allahut, siç thotë Allahu:

“Dhe ata që marrin ndihmues të tjerë veç Allahut thonë: 'Ne nuk i adhurojmë ata veçse që të na afrojnë tek Allahu.”” [Zumer, 3]

Por, Allahu i ka shpallur ata mosbesimtarë dhe gënjeshtarë, për shkak tëthënies së tyre. “Vërtet, Allahu do të gjykojë mes tyre në lidhje me atë që patën mosmarrëveshje. Vërtet, Allahu nuk eudhëzon atë që është gënjeshtar mohues.” [Zumer, 3]

Pra, ata janë mosbesimtarë, për shkak të thënies së tyre dhe ata janë mosbesimtarë, për  shkak të veprimit të tyre.

Allahu thotë:

“Dhe ata adhurojnë në vend të Allahut atë që as nuk i dëmton e as nuk u bën dobi, dhe thonë: 'Këta janë ndërmjetësit tanë para Allahut.”” [Junus, 18]

Pra, kushdo që vendos ndërmjetësues mes tij dhe Allahut, u lutet apo ther kurban për ta, apo zotohet dhe kërkon mbështetje prej tyre, atëherë ai është vërtet mosbesimtar, sipas Ixhmasë (mendimit të përbashkët) të Muslimanëve. I lutemi Allahut të na ruajë e të na mbrojë.

- Anuluesi i Tretë

I treti: Kushdo që nuk i konsideron mushrikët mosbesimtarë, ose ka dyshime për kufrin, mosbesimin e tyre, ose i konsideron të sakta rrugët dhe besimet etyre, ka mohuar (ka bërë kufër).

Shpjegimi:

Kuptimi i këtij Anuluesi është: që dikush të mos besojë se mushrikët janë në mosbesim (në kufër). Termi “mushrikët” është i përgjithshëm dhe përfshin të gjithë llojet e mosbesimtarëve. Prandaj, çdo mosbesimtar është mushrik, dhe, kushdo që nuk e konsideron mosbesimtarin si të tillë, atëherë ai vetëështë mosbesimtar, ashtu sikurse ai.

Kushdo që nuk i konsideron Çifutët, të Krishterët, Mexhusitë, adhuruesit e idhujve, munafikët apo Komunistët mosbesimtarë, atëherë ai vetë është mosbesimtar.

E njëjta gjë thuhet edhe për atë që ka dyshim për mosbesimin e tyre, si, për shembull, ai që thotë: “Nuk jami sigurt. Ka të mundur që Çifutët të jenë tek evërteta.” Ose mund të thotë: “Nuk ka problem që njerëzit të praktikojnë besimin çifutë, besimin e krishterë apo besimin Islam,ato janë tëgjitha besime hyjnore”, siç bëjnë disa njerëz sot, të cilët thërrasin për unifikimin e këtyre tri feve.

Kushdo që mban këtë besim, është qafir, mosbesimtar. Robi duhet të besojë se Çifutët janë mosbesimtarë dhejanë në një fe të rreme, dhe duhet të distancohet nga ata dhe nga feja e tyre, dhe t’i armiqësojë për hir të Allahut.

E njëjta gjëështë edhe me tëKrishterët: robi duhet t’i konsiderojë ata mosbesimtarë. Dhe enjëjta gjë është edhe me adhuruesit e idhujve, Mexhusitë dhe të gjithë mosbesimtarët të tipave të ndryshëm.

Po ashtu, robi bën kufër, nëse dyshon se a janë ose jo mosbesimtarë, si, për shembull, kur dikush thotë: “Nuk e di, nëse Çifutët janë ose jo mosbesimtarë. Ata mund të jenë tek e vërteta.”

Ky person ka bërë kufër (ka mohuar). Robi duhet të ketë vendosmëri dhe mendim të palëkundur se ata janë mosbesimtarë.

E ngjashme me këtë është ajo, kur robi i konsideron rrugët dhe besimet e tyre të sakta, për shembull, kur thotë: “Ata janë në një fe të saktë” ose “në një fe të vërtetë”. Personi që e thotë këtë, bëhet mosbesimtar si ata, për arsye se, ai që nuk i konsideron mushrikët mosbesimtarë, nuk i ka mohuar Tagutët. Dhe nuk ka Teuhid, përveç se me dy gjëra:

(1) -  Besimin në Allahun dhe (2) - Mohimin e Tagutit.

Kështu që, ai i cili nuk i konsideron mosbesimtarë mushrikët, Çifutët dhe të Krishterët, ai nuk i ka refuzuar Tagutët (ata që adhurohen në vend tëAllahut), dhe Teuhidi i tij është i pavlerë dhe ai nuk ka Iman. Prandaj, dy gjëra kërkohen për Teuhidin: (1) - Refuzimi i Tagutit dhe (2) - Besimi në Allahun. Kjo gjendet në shprehjen eTeuhidit: La ilahe il-lAllah (nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut). La ilahe (nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë): ky është Refuzimi i Tagutit. Il-lAllah (përveç Allahut): ky është besimi në Allahun. Dhe kjo, sepse dëshmia La ilahe il-lAllah i mohon tëgjitha format e adhurimit, që bëhen për dikë tjetër në vend të Allahut.

Mohimii Tagutit do të thotë të refuzosh dhe të mohosh adhurimin që kryhet për dikë tjetër veç Allahut, distancimi prej tij dhe prej njerëzve të tij, si dhe armiqësimi i tyre. Këtë kuptim ka Mohimi i Tagutit. Pra, kërkohet armiqësimi i mushrikëve dhe urrejtja e tyre për hir të Allahut.

Allahu thotë për Ibrahimin:

“Në të vërtetë, ju keni shembullin më të mirë tek Ibrahimi dhe ata që ishin me të, kur ata i thanë popullit të tyre: 'Vërtet, ne jemi të pastër nga ju dhe çfarëdo që adhuroni në vend të Allahut. Ne ju kemi refuzuar dhe mes nesh ka armiqësi dhe urrejtje të hapur, derisa ju të besoni Allahun të vetëm.”” [Mumtehine, 4]

Kjo është Hanifija (Feja e Drejtë), feja e Ibrahimit, që ta adhurosh Allahun me sinqeritet, duke e bërë fenë vetëm për Të dhe të qëndrosh larg nga adhurimi i çdo gjëje tjetër përveç Allahut, duke e mohuar dhe refuzuar atë (që adhurohet në vend të Allahut), ndërkohë që i urren dhe i armiqëson njerëzit e tij (njerëzit e Tagutit).

- Anuluesi i Katërt

I katërti: Kushdo që beson se udhëzimi i ndonjë tjetri veç Muhamedit (sal-lAllahu alejhi  ue sel-lem) është më i përsosur, sesa udhëzimi i tij dhe se gjykimi i ndonjë tjetri është më i mirë, sesa gjykimi i tij, si, për shembull, ai që parapëlqen gjykimin e Tagutëve para gjykimit të tij, atëherë ky është qafir, mosbesimtar.

Shpjegimi:

Kushdo që beson se ka udhëzim më të mirë se udhëzimi i Profetit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), duke thënë, përshembull: “Rruga efilozofëve, Sabianëve (1) dhe Sufiveështë më e mirë, sesa rruga e Muhamedit” ose “Nuk ka udhëzim në këtë rrugë” ose “Kjo është sikurse udhëzimii Profetit.”

Personi që e thotë këtë, është mosbesimtar, për arsye se nuk ka udhëzim që të jetë më i mirë, sesa udhëzimii Pejgamberit, sepse ai nuk flet nga qejfii vet, porse ajo është shpallje që i është zbritur atij. Pra, kushdo që thotë se ka një udhëzim më të mirë, sesa udhëzimii Pejgamberit të Allahut, apo i ngjashëm me të, për shembull, kur ai praktikon apo kërkon njërrugë për tek Allahu me anë të rrugës së filozofëve, Sabianëve apo Sufive, atëherë ky person është mosbesimtar, ka dalë nga feja (murted).

Po ashtu, kur dikush beson se ka një gjykim më të mirë, sesa gjykimi i Profetit, për shembull, kur dikush beson se të gjykosh me ligjet ebëra nga njeriu është më mirë se të gjykoshme Sheriat, ky person ka dalë nga feja sipas mendimit të përbashkët tëkrejt Muslimanëve.

E njëjta gjë edhe për atë që besonse të gjykosh me ligjet e bëra nga njeriu është njësoj si të gjykosh me Sheriat. Ky, po ashtu, ka bërë kufër.

Po ashtu, nëse ai beson se gjykimi me Sheriat është më i mirë, sesa gjykimi me ligjet e bëra nga njerëzit, por, megjithatë, është e lejuar të gjykosh me ligjet e bëra nga njerëzit, për shembull, kur ai thotë: “Njerëzit janë të lirë që të zgjedhin, lejohet që robi të gjykojë meligjet e bëra nga njerëzit dhe lejohet që ai të gjykojë me Sheriat, por, sidoqoftë Sheriati, është më i mirë”, atëherë ky person ka bërë kufër, sipas Ixhmasë së Muslimanëve. Njerëzit nuk kanë liri të zgjedhuri në këtë çështje.

Dhe ky person ka refuzuar diçka që njihet tek kjo Fe si e domosdoshme.

Pra, gjykimi me Sheriat është një obligim për çdo njeri. Ndërsa ky njeri thotë: “Kjo nuk është obligim, lejohet për njerëzit që të gjykojnë me ligjet që kanë bërë njerëzit.” Personi i tillë është mosbesimtar, edhe nëse ai thotë: “Ligjet e Sheriatit janë më të mira.” Kështu që, duke ubazuar mbi këtë, nëse dikush gjykon me ligjet e bëra nga njerëzit dhe beson se atojanë më tëmira, sesa gjykimi me Sheriat, ai ka mohuar, ka bërë kufër.

Dhe, nëse ai gjykon me ligjet e bëra nga njerëzit dhe beson se atojanë të barabarta me gjykimin me Sheriat, ai ka mohuar, ka bërë kufër.

Dhe, nëse ai gjykon me ligjet e bëra nga njerëzit, por ndërkohë beson se të gjykuarit me Sheriat është më i mirë, sesa gjykimi me ligjet e bëra nga njerëzit, por, megjithatë, lejohet të gjykohet me ligjet e bëra nga njerëzit, ai përsëri ka mohuar, ka bërë kufër. Pra, në të tre rastet, ky person ka bërë kufër.

Ka dhe një rast të katërt, i cili është atëherë kur dikush gjykon me ligjet e bëra nga njerëzit ose gjykon me një prej tyre në një çështje ose në një çështje juridike, por  ndërkohë ai beson se gjykimi me Sheriat është obligim dhe se nuk lejohet të gjykosh me ligjet e bëra nga njerëzit dhe se nuk lejohet të gjykosh me diçka tjetër veç asaj që e ka shpallur Allahu, dhe se ai beson se po vepron gabim dhe meriton të dënohet.

Megjithatë, epshet dhe dëshirat e tij të brendshme dhe shejtanie kanë mposhtur, kështu që ai gjykon me diçka tjetër veç asaj që e ka shpallur Allahu. Ai gjykon mbi një person me diçka tjetër veç asaj që e ka shpallur Allahu, në mënyrë që t’i bëjë dobi personit që po e gjykon ose ta dëmtojë atë.

Pra, ai i bën dobi atij që po e gjykon, për shkak se ai është miku i tij, i afërm apo komshiu i tij. Ose ai po e dëmton atë që po egjykon, sepse ai është armiku i tij, por ndërkohë ai e di se gjykimi me atë që ka shpallur Allahu, është obligim dhe po bën gjynah. Personi i tillë ka bërë kufër të vogël dhe ai nuk ka dalë nga Islami.

Prandaj, gjykimi me diçka tjetër veç asaj që ka shpallur Allahu ndodh në katër situata. Tre nga këto situata rezultojnë që robi të bëjë kufër të madh, dhe e katërta rezulton që robi të bëjë kufër të vogël.

Çështje: Gjykimi i heqjes së Sheriatit në tërësi dhe Gjykimi me ligjet e bëra nga njerëzit

Nëse një person vendos të gjitha ligjet e bëra nga njerëzit dhe e heq tëgjithë Sheriatin, duke e zëvendësuar atë tërësisht, kjo konsiderohet ndryshim i Fesë. Një grup mes dijetarëve mbajnë këtë mendim, se personi që e bën këtë ka mohuar, sepse ai ka ndryshuar Fenë e Allahut. Kjo është fetvaja që ka dhënë Shejkh Muhamed bin Ibrahim, Allahu pastë mëshirë për të, ish Muftiu i tokave të Arabisë Saudite (para Shejkh Bin Bazit, rahimehUllah, sh.p.). Ai ka thënë: “Ky është ndryshim i Fesë plotësisht. Kjo nuk është vetëm në një çështje, porse kjo është ndryshim i të gjitha ligjeve. Prandaj, kjo do të thotë heqje eSheriatit në tërësi dhe zëvendësim i tij meligjet e bëra nga njerëzit në çdo çështje, të madhe apo të vogël.” Përveç kësaj, mësuesi ynë, Shejkh Abdul-Azijz bin Baz, rahimehUllah, ishte i mendimit se, edhe po qe se ai e ndryshon Fenë (në aspektin juridik),ai duhet të besojë se është elejuar të gjykohet me ligjet ebëra nga njerëzit, në mënyrë që të ngrihet argumenti kundër tij. Pra, ky është rasti i pestë, kur dikush e ndryshon Fenë.

Është, gjithashtu, edhe një rast i gjashtë,i cili është atëherë kur gjykatësi mundohet dhe përpiqet të arrijë dijen për një gjykim fetar, por ai gabon dhe gjykon me diçkatjetër veç asaj që ka shpallur Allahu. Kjo është gabim. Pra, ky person nuk është mosbesimtar dhe as gjynahqar, porse ai është Muxhtehid i cili ka njëshpërblim, duke ubazuar në thënien e Profetit: “Kur gjykatësi jep një vendim duke bërë Ixhtihad dhe është i saktë,ai merr dy shpërblime; nëse bën Ixhtihad dhe gabon, ai merr një shpërblim.”

Pra, gabimi i tij është i falur dhe ai merrnjë shpërblim për Ixhtihadin e tij. Dhe, nëse ai përpiqet me mundësitë që ka dhe e arrin tëvërtetën, atëherë merr dy shpërblime - një shpërblim për Ixhtihadin (mundin e tij) dhe një shpërblim për arritjen e të vërtetës.

- Anuluesi i Pestë

I pesti: Kushdo që urren diçka me të cilën erdhi Pejgamberi, edhe nëse punon në përputhje me të, ai ka mohuar.

Shpjegimi:

Për shembull: kjo ndodh atëherë kur dikush e urren namazin. Pra, ai ka mohuar, edhe nëse mund të jetë prej atyre që falen. Ose, për shembull, kur ai nuk e pëlqen atë.

Argument për këtë është fjala e Allahut:

“Kjo, për shkak se ata e urryen atë që ka zbritur Allahu, kështu që Ai i bëri të pavlefshme veprat e tyre.” [Muhamed, 9]

Pra, nëse ai eurren diçka që e ka sjellëPejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), si, për shembull, diçka nga çështjet e obliguara ose diçka ngashpërblimi apo dënimi, ose kur urren që të zbatohen ligjet ndëshkimore mbi zinaqarin apo hajdutin, ose nuk i pëlqen ato, atëherë ky person ka mohuar, ka bërë kufër, për shkak se ai e ka urryer apo nuk ka e pëlqyer atë që e ka shpallur Allahu.

- Anuluesi i Gjashtë

I gjashti: Kushdo që përqesh apo tallet me ndonjë pjesë të Fesë sëPejgamberit ose me shpërblimet apo dënimet e saj, ka bërë një vepër kufri. Argument për këtë është fjala e Allahut:

“Thuaju: A me Allahun, me Ajetet e Tij dhe me të Dërguarin e Tij po talleni? Mos u shfajësoni, ju keni mohuar, pasi që besuat.” [Teube, 65-66]

Shpjegimi:

Ky është si rasti i atij që tallet me Namazin, me Zekatin ose me ata që falen, duke i përqeshur, sepse ata nuk falen, për shkak të personalitetit tëtyre.

Ose tallet dhe i përqesh ata që kryejnë Haxhin.

Ose i tall ata që bëjnë tavaf, për shkak se ata nuk e bëjnë këtë personalisht për vetët e tyre. Ose tallet me shpërblimet e Xhenetit, si, për shembull, kur i thuhet atij se Muwehidi (ai që pohon Teuhidin) do të hyjë në Xhenet dhe aty ka këtë e këtë kënaqësi, ai tallet dhe e i përqesh këto, ose tallet me Zjarrin e Xhehenemit. Ky person ka bërë kufër, duke u bazuar mbi thënien e Allahut:

“Thuaju: A me Allahun, me Ajetet e Tij dhe me të Dërguarin e Tij po talleni? Mos u shfajësoni, ju keni mohuar, pasi që besuat.” [Teube, 65-66]

Ky ajet u shpall për një grup njerëzish që u tallën dhe përqeshën Profetin gjatë ekspeditës për në luftën e Tebukut. Ata thanë: “Nuk kemi parë njerëz më të babëzitur për të mbushur barqet e tyre, më gënjeshtarë me gjuhët e tyre dhe mëfrikacakë në fushëbetejë sesa këta shokët tanë.” Ata e kishin fjalën përPejgamberin dhe për Sahabët. Kështu që ky ajetu shpall për ta.

Po ashtu, nëse dikush shan Pejgamberin ose Islamin, ai ka bërë kufër.

- Anuluesi i Shtatë

I shtati: Magjia, e cila përfshin formula magjike që e bëjnë një njeri ta urrejë diçka që e kërkon (sarf) ose të dojë diçka të cilën ai nuk e kërkon (‘atf). Dhe, kushdo që e kryen atë apo është i kënaqur që tëkryhet ajo, ai ka bërë kufër. Argument për këtë është fjala e Allahut:

“Por asnjëri prej këtyre dyve (dy melekët, Haruti dhe Maruti) nuk ia mësuan dikujt (magjinë), derisa t’u kenë thënë më përpara: Vërtet, ne jemi një sprovë, kështu që mos mohoni.” [Bekare, 102]

Kjo, për arsye semagjistari, magjia e të cilit realizohet nëpërmjet shejtanëve, pa kurrfarë dyshimi duhet tëzbatojë disa akte të Shirkut drejtuar Xhinit Shejtan, në mënyrë që Xhini ta ndihmojë atë. Kështu që shërbimi karshi njëri-tjetrit bëhet reciprok mes Xhinit dhe njeriut magjistar, dhe ka një lidhje mes këtyre të dyve. Xhini nuk i shërben magjistarit, derisaai t’i bëjë Allahut Shirk, kështu që ai bën disa forma tëShirkut, si, për shembull, kur i lutet atij (Xhinit), në vend të Allahut, dhe ther kurban për të. Ose shejtani mund ta urdhërojë atë që të shkeli mbi Mus’haf (mbi Kur'an) me këmbët e tij, ose tëurinojë mbi të, ose ta ndyjë me fëlliqësira. Kështu që, kur magjistari bën kufër, shejtani i shërben atij, duke e informuar për disa çështje të fshehta, ose vjedh ndonjë gjë për të, ose i përgjigjet atij, kur ky e urdhëronqë të godasëndonjë njeri eshumë të tjera.Pra, kushdo që bën magji apo është i kënaqur me të, ka bërë kufër, sepse ai që është i kënaqur me të është njësoj si ai që e bën atë. Allahu thotë:

“Por asnjëri prej këtyre dyve (dy melekët, Haruti dhe Maruti) nuk ia mësuan dikujt (magjinë) derisa t’u kenë thënë më përpara: Vërtet, ne jemi një sprovë; kështu që mos mohoni.” [Bekare, 102]

Ky është lloji i magjisë për të cilën ai që e bën atë, mban kontakt meshejtanët. Kurse, sa për atë lloj magjie, të cilën ai që e praktikon nuk mban kontakt meshejtanët, siç është magjistari që nuk kontakton me shejtanët, por u jep njerëzve ca ilaçe dhe pije dehëse, dhe u jep atyre lëngje që i dëmtojnë ata, duke u marrë lekët në mënyrë të padrejtë, ky person, nëse e konsideron këtë gjë të lejuar, ka bërë kufër.

Dhe, nëse ai e konsideron të lejuar marrjen e pasurisë së njerëzve padrejtësisht dhe dëmtimin e tyre, atëherë ai ka bërë kufër. Por, nëse nuk i konsideron të lejuara, atëherë  ai ka bërë një nga gjynahet emëdha, sepse ai nuk ka mbajtur kontakt me shejtanët. Por, sa për magjistarin që mban kontakt me shejtanët, atëherë ai ka bërë një vepër kufri, sepse (në këtë rast) magjistari do të vazhdojë të bëjë kufër.

- Anuluesi i Tetë

I teti: Përkrahja dhendihmesa e mushrikëve kundër Muslimanëve. Argument për këtë është fjala e Allahut:

“Cilido prej jush që do t’i marrë ata si përkrahës, atëherë ai sigurisht është prej tyre. Vërtet, Allahu nuk i udhëzon keqbërësit.” [Maide, 51]

Shpjegimi:

Nëse dikush i ndihmon mushrikët kundër Muslimanëve, kjo do të thotë se ai është miqësuar me mushrikët dhe i do ata. Kështu që miqësimi i tij me ta është dalje nga feja sepse kjo tregon dashurinë që ka ai për ta.

Nëse aii ndihmon mushrikët kundër Muslimanëve me lekë, me armë ose duke u dhënë mendim, ky është argumenti që ai i do ata, dhe t’i duash ata është braktisje e fesë.

Pra, t’i duash ata është themeli për kërkimin emiqësisë me ta. Dhe ajo çfarë buron prej kësaj, është përkrahja dhe ndihma për mushrikët kundër Muslimanëve, e kjo do të thotë se ai ka parapëlqyer Mushrikët para Muslimanëve. Por, nëse ai e ndihmon një mushrik kundër një mushriku tjetër, atëherë kjo është një çështje e cila nuk hyn tek ky diskutim.

- Anuluesi i Nëntë

I nënti: Kushdo që beson seështë e lejuar për disa persona që të jenë të lirë nga zbatimi i Sheriatit të Muhamedit, ashtusikurse Khidri ishte i lirë nga Sheriati i Musait, atëherë ky është mosbesimtar.

Shpjegimi:

Kjo do të thotë se ai beson se është e lejuar për të që të jetë i lirë nga zbatimii Sheriatit të Muhamedit dhe se ai mund ta adhurojë Allahun me diçka tjetër veç Sheriatit me tëcilin erdhi ai, dhe ai beson se do ta arrijë Allahun dhe do të jetë prej banorëve të Xhenetit, edhe në qoftë se nuk i nënshtrohet Sheriatit të Muhamedit, sikurse kanë thënë disanga filozofët.

Pra, ai eadhuron Allahun nëpërmjet rrugës së filozofisë, ose Sabianizmit, ose rrugës së Sufizmit, duke menduar se mund të arrijë tek Allahu me anë të rrugës së Muhamedit ose me anë të rrugëve të tjera, dhe thotë: “Ato janë që të gjitha njësoj.” Ky person është mosbesimtar, sepse nuk ka rrugë me të cilën dikush mund të shkojë drejt Allahut, përveç rrugës së Pejgamberit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Askush nuk është i lirë që të mos ezbatojë Sheriatin e Profetit, sepse ai është gjithëpërfshirës, si përXhinët, ashtu edhe për njerëzit, dhe ai është Sheriati i fundit nga të gjithë Sheriatet etjerë (që u shpallën për Profetët e mëparshëm).

Sa për Khidrin, i cili ishte i lirë nga Sheriati i Musait, atëherë ky nuk është argument, sepse Sheriati i Musait nuk ishte gjithëpërfshirës si ai i Muhamedit (sepse sheriati i Musait ishte vetëm për Bijtë eIzraelit).

Dhe, gjithashtu, Khidri ishte vetë Profet të cilit i zbriste shpallja, sipas mendimit më të saktë (të dijetarëve).

Por, nëse do të merrnim mendimin tjetër, i cili është ai që thotë se ai nuk ishte profet, atëherë ai, po ashtu, nuk ishte nga Bijtë e Izraelit dhe Musai nuk ishte dërguar pejgamber për të. Ai ishte dërguar vetëm për Bijtë e Izraelit. Prandaj, përderisa Khidri nuk ishte prej tyre, Sheriati i Musait nuk mund të zbatohej mbi të.

Megjithatë, mendimi më i saktë është se ai ishte Profet dhe atij i zbriste shpallja, dhe kjo është arsyeja përse Musai shkoi për të mësuar tek ai. Allahu ka thënë (duke cituar Khidrin):

“Dhe nuk i bëra këto gjëra nga urdhri im.” [Kehf,82]

Ky është argument se ai ishte profet që kishte shpallje që i shpallej atij. Do të ishte e pamundur për të që të vriste djalin, ose ti vinte flakën anijes, ose ta rindërtonte murin për shkak të frymëzimit të tij, nuk do të ishte e mundur për të që t’i bënte të gjitha këto, përveç se nëpërmjet shpalljes.

(Sh.p: Historia e Musait që takohet me Khidrin gjendet në Kur'an në suren Kehf, ajetet 60-82, dhe poashtu shiko Sahihul-Bukhari, përk.Ang: vol. 6, n. 249)

Duke e përmbledhur atë çfarë u tha: kushdo që beson se është elejuar për dikë që të jetë i lirë nga Sheriati i Muhamedit, ashtu sikurse ishte e lejuar për Khidrin që të ishte i lirë nga Sheriati i Musait, atëherë ai është mosbesimtar, për shkak se Sheriati i Muhamedit, i cili u dërgua për të gjithë, ndryshon nga Sheriati i Musait, i cili u dërgua në mënyrë të veçantë për Bijtë e Izraelit. Pra, është e lejuar për dikë qënuk është nga Bijtë e Izraelit të jetë i lirë nga Sheriati i Musait. Kurse, sa për Sheriatin e Muhamedit, nuk është e lejuar për askënd që të jetë i lirë prej tij.

- Anuluesi i Dhjetë

I dhjeti: Largimi nga Feja e Allahut duke mos e mësuar apo duke mos e zbatuar atë (është një vepër kufri).

Argument për këtë është fjala e Allahut:

“Dhe kush bën padrejtësi më të madhe se ai të cilit i kujtohen Ajetet e Zotit të tij dhe pastaj ua kthen shpinën atyre? Vërtet, Ne do t'u hakmerremi kriminelëve.” [Sexhde, 22]

Nuk ka ndonjë dallim në lidhje me (kryerjen endonjërit nga) këta anulues, midis atij që bën shaka, atij që është serioz dhe atij që bën kështu nga frika. Megjithatë, ai që i kryen ato, për shkak të imponimit apo detyrimit me forcë, është i justifikuar. Të gjitha këto (dhjetë) çështje përmbajnë rrezikun më të madh dhe ndodhin shumë shpesh, kështu që Muslimanit i duhet të ketë kujdes dhe të frikësohet semos këto veprime i bien atij.

Allahu na ruajt nga këto gjëra të cilat sjellin Zemërimine Tij dhe Ndëshkimin e dhimbshëm. Salati dhe selami qofshin për më të mirin e krijesave të Tij, Muhamedin (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).

Shpjegimi:

Autori thotë se nuk ka ndonjë dallim në lidhje me këto dhjetë anulues, midis atij që i bën qëllimisht, ose duke bërë shaka, ose nga frika - ky person ka bërë kufër.

Për shembull, dikush kryennjë nga këto aktet dhe pastaj thotë: “Bëja shaka”, ai përsëribën kufër për shkak të saj, edhe nëse ai ishte veç duke luajtur.

Ose ai mund ta bëjë qëllimisht ose seriozisht, e në rast të tillë ai ka bërë kufër.

Ose ai mund ta bëjë nga frika, dhe këtë rast ai, gjithashtu, ka bërë kufër. Askush nuk është i justifikuar, përveç atij që është  imponuar apo detyruar me forcë, dhe bëhet fjalë që detyrimi i tij është jetik, si, për shembull, kur dikush i vë shpatën në fyt e i thotë: “Moho, sepse përndryshe të vramë.”

Ky person (i detyruar) nukbën kufër, porse i kërkohet atij që zemra t’i qëndrojë e palëkundur me Iman (Besim). Por, në rast se zemrae tij qëndron në anën e kufrit, mosbesimit, atëherë ai ka mohuar.

Pra, janë katër raste:

Rasti i Parë: kur personi e bën qëllimisht

Rastii Dytë: kur personi e bën për t’u tallur ose për t’i bërë të tjerët të qeshin

Rasti i Tretë: kur personi e bën nga frika

Rasti i Katërt: kur personi ebën atë nga detyrimi ndërkohë që zemra e tij është në kufër. Në këto katër raste personi ka bërë kufër.

Rasti i Pestë: është kur personi e bën nga detyrimi ndërkohë që zemra e tij qëndron mbi Iman. Kyperson nuk bën kufër, për shkak të asaj çfarë thotë Allahu:

“Kushdo që bën kufër nëAllahun, pasi që ka besuar, përveç atij që është detyruar dhe zemrae të cilit është e qetë me Besim, por sa për ata që i hapin gjokset e tyre kufrit (mosbesimit), mu mbi këta është Zemërimi i Allahut dhe për ta do të jetë dënimi i madh.” [Nahl, 106]

Dhe Allahu e di më së miri. Salati dhe selami qofshin mbi profetin tonë Muhamed, mbi Familjen dhe mbi Shokët e tij.

- Pyetjet dhe Përgjigjet pas Mësimit

Pyetje: Çfarë gjykimi ka mbajtja e konferencave dhe pjesëmarrja në to, tëcilat thërrasin për unifikimin e feve?

Përgjigje: Nësekëta njerëz besojnë se këto fe janë të vërteta ose që pasuesite tyre janë mbi të vërtetën, atëherë ky është kufër dhe dalje nga Feja, Allahu na ruajt.

Kushdo që thërret për unifikimin e feve, për arsye se ai mendon se ato janë të sakta ose sepse ato janë të vërteta, atëherë kyperson është mosbesimtar, sepse ai nuk i refuzon tagutët. Ky person qëthërret për unifikimin e feve, nuk erefuzon tagutin.

Ai po i thërret Muslimanët që të afrohen me fetë e Çifutëve dhe të Krishterëve, ose të jenë si ata, ose të pajtohen me ta, oseqë ata janë mbi të vërtetën.

Ky person nuk e ka mohuar tagutin - kjo është dalje nga Feja.

Ky person ka kryer një nga ato gjëra që e hedhin poshtë Islamin.

 

Pyetje: Nëlidhje me gjykimin për tekfir, kushdo që nuk i konsideron mushrikët mosbesimtarë, siç është, për shembull, Ibn Sina (Avicena), një person vjen e thotë: “Unë nuk e konsideroj mosbesimtar Ibn Sinën, për mua ai është Musliman.” A ka bërë kufër ky njeri?

Përgjigje: Nëse ai është në konfuzion rreth tij dhe nuk është në dijeni për gjendjen e tij, ai nuk bën kufër, derisa t’i bëhet e qartë çështja e tij (Ibn Sinës).

Megjithatë, ai që e di që ai është mosbesimtar dhe se ai është ateist, porse prapë nuk ekonsideron atë mosbesimtar, ky person bie tek një nga Anuluesit e Islamit.

Por, kjo çështje nuk iu është bërë e qartë disa njerëzve, kështu që duhet të sqarohet çështja e tij për atë që nuk është në dijeni për gjendjen e tij.

Pyetje: [Vazhdon] Po nëse ai refuzon dhe thotë: “Mua nuk më kërkohet që ta bëj këtë.”

Përgjigje: Atij i kërkohet që ta bëj këtë. Kjo do të thotë se ai ka rënë në një nga këta Anulues të Islamit:

“Kushdo që nuk i konsideron mushrikët mosbesimtarë ose ka dyshime për kufrin, mosbesimin e tyre, ose i konsideron rrugët dhe besimet e tyre si të sakta, ka mohuar (ka bërë kufër).”

Juve u kërkohet që t’i konsideroni mushrikët si mosbesimtarë, t’i armiqësoni dhe t’i urreni ata për hir të Allahut. Allahu u ka urdhëruar juve për këtë. Allahu e ka bërë Teuhidin urdhër për ju. Dhe nuk ka Teuhid, përveç kur robi t’i konsiderojë mushrikët mosbesimtarë.

Kushdo që nuk i konsideron mushrikët mosbesimtarë apo ka dyshime rreth mosbesimit të tyre, ose i konsideron të sakta rrugët dhe besimet e tyre, ky person është mosbesimtar si ata sepse ai nuk e refuzon tagutin.

Kushdo që nuk e mohon dhe nuk e refuzon tagutin, nuk e ka besuar Allahun. Besimi dhe Teuhidi i tij në Allahun nuk është i saktë, derisa të jenë dy gjëra:

(1) - Refuzimi i feve dhe zotave të kotë (Tagutit), dhe (2) - Besimi në Allahun.

Refuzimi i i feve dhe zotave të kotë (Tagutit) është ajo me çfarë filloi Allahu në fillim mefjalën La ilahe il-lAllah (Nuk ka të adhuruarqë meriton të adhurohet me të drejtë përveç Allahut). La ilahe (Nuk ka të adhuruar që meriton të adhurohet me të drejtë) është refuzimi i feve dhe zotave të kotë.

Pyetje: Çfarëgjykimi ka për atë që nuk e konsideron njëperson si mosbesimtar, për shkak të dallimit në opinionin se a është ai mosbesimtar apo jo?

Përgjigje: Kyperson që është shpallur mosbesimtar duhet tëjetë dikush që ka refuzuar diçka që njihet në Fe në mënyrë të domosdoshme si obligim apo si diçka që njihet në Fe në mënyrë të domosdoshme si ndalim.

Kështu, për shembull, kushdo që refuzon obligimin e Namazit, ka bërë kufër, për shkak të Ixhmasë që thotë se Namazi është obligim. Nuk ka ndonjë që të thotë se Namazinuk është obligim.

E njëjta gjë është edhe me atë që refuzon ndalimin e zinasë apo kamatës, sepse këto janë çështje mbi të cilat Muslimanët kanërënë në Ixhma që ato janë të ndaluara (haram).

Megjithatë, për ato çështje në të cilat ka dallim opinionesh apo në të cilat ka paqartësi, nëse dikush i refuzon ato, ai nuk ka bërë kufër.

Kështu, për shembull, nëse ai refuzon ndalimin e pirjes së duhanit, ai nuk ka bërë kufër, sepse ka paqartësi në lidhje me këtë çështje. Kjo, për shkak se disa njerëz jashtë këtij vendit (Arabisë Saudite) kanë dhënë fetva se është e lejuar pirja e duhanit, edhe pse ky është një opinion i gabuar.

Kështu që ky person nuk ka bërë kufër. E njëjta gjë është edhe me personin i cili erefuzon fakti nse abdesi urdhërohet për atë që ha mish deveje, ai nuk bën kufër sepse ka dallim mes opinioneve në lidhje me këtë çështje.

Pyetje: A justifikohet Muslimani për shkak të injorancës?

Përgjigje: Njeriu nuk justifikohet meinjorancë, nëse ai ishte i aftë që ta largonte këtë injorancë nga vetja e tij dhe të kërkonte dikë për ta pyetur.

Dhe, gjithashtu (ai nuk justifikohet), në lidhje me një çështje e cila njihet në Fe si e domosdoshme. Dhe personii tillë nuk duhet të jetë i paqartë - (si, për shembull, kur) një njeri merret me kamatë mes Muslimanëve. Kështu që, kur i thuhet atij se kjo është e ndaluar (haram) ai thotë: “Nuk e di, unë jam injorant.” Kjo është e papranueshme, sepse kjo është një çështje që është bërë e qartë për çdo njeri.

Sidoqoftë, nëse është që jeton në një komunitet që merret me kamatë, dhe shembulli i saj është i paqartë dhe i fshehtë për të, dhe thotë, për shembull, që askush nuk e pranon Islamin atje, pra jeton në Amerikë dhe njerëzit atje merren me kamatë, kështu që ai mendonse ajo është e lejuar, ky person ndoshta (do të justifikohet), për shkak të injorancës. Kështu që, kur ky person bëhet Musliman dhe vazhdon të merret me kamatë dhe thotë: “Nuk e di, unë jaminjorant.” - po, ky person është emundur të justifikohet, për shkak të injorancës. Domethënë, nëse injoranca është në lidhje me çështje të cilat janë nuk të prera dhe janë të paqarta, ai është i justifikuar.

Kurse, për ato çështje që janë të qarta tek tëcilat nuk ka paqartësi, ai nuk është i justifikuar.

Në çështjet e paqarta, për të cilat dikush mund të jetë injorant, siç është rasti i këtij individi, ka mundësi që ky person të jetë i justifikuar për shkaktë injorancës.

Kjo është si ajo historia që është transmetuar në dy koleksionet e Sahihëve për një burrë i cili e urdhëroi familjen e tij (kur ai të vdiste) t’ia digjnin trupin dhe ta shpërndanin hirin e tij në det dhe në tokë, duke thënë: “Nëse Allahu është i aftë që të më gjejë, Ai do të më dënojë me një Dënim të rëndë.” Ai e bëri këtë nga injoranca.

Dhe ajo që e shtyu që ta bënte këtë ishte frika nga Allahu, kështu që Allahu e fali dhe pati mëshirë për të. Ai nuk e bëri meqëllim, duke menduar se ai nuk do të përfshihej nga Caktimi i Allahut.

Ai as nuk e refuzoi ringjalljen dhe as nuk e mohoi Aftësinë e Allahut, megjithatë, ai mohoi përsosmërinë e detajeve të Aftësisë së Allahut, sepse kaq ishte kapacitetii dijes sëtij.

Ai nuk e mohoi këtë nga arroganca dhe nga kokëfortësia, porse ai ishte injorant dhe ajo çfarë e bëri atëqë të vepronte kështu ishte frika që kishte ai nga Allahu. Pra, ky është shembulli i një çështjeje të paqartë, meqë ka të bëjë me të.

Kurse, sa për çështjet e qarta, atëherë ajo çfarë është e papranueshme është kur: Një burrë jeton mes Muslimanëve, porse ende nuk falet.

Kur këshillohet, ai thotë: “Nuk e di nëse Namazi është obligim, unë jam injorant.” Ky person nuk po i kushton vëmendje. Dhe, po ashtu, nëse ai thotë: “Nuk e di nëse alkooli është haram” ose “nëse zinaja është haram.”

Kyperson nuk hyn tek ata që janë të paqartë, sepse këto janë çështje të qarta.

Pyetje: Çfarë themi për atë i cili nuk bën dallim mes kufrit të madh dhe kufrit të vogël në çështjen egjykimit me diçka tjetër veç asaj që ka shpallur Allahu?

Përgjigje: Si nuk bën dallim? Allahu ka bërë dallim. Tekstet (fetare) dëshmojnë për dallimin midis këtyre të dyjave, sepse personi është gjynahqar. Ai person i cili jep një gjykim në një nga çështjet e shumta, ai është gjynahqar dhe ai nuk e ka refuzuar gjykimin me Sheriat. Ai e konsideron atë obligim, megjithatë, ai është mundur nga epshet e tij dhe shejtani.

Pyetje: A bën që çdokush t’i zbatojë këto gjykime në mënyrë të pakufizuar (në lidhje me Gjykimin me diçka tjetërveç asaj që ka shpallur Allahu) apo duhet që kjo çështje t’u kthehet njerëzve përkatës të saj (domethënë dijetarëve)?

Përgjigje: Këto çështje duhet t’u kthehen dijetarëve, sepse ata janë të cilët do t’i studiojnë dhe do të mendojnërreth tyre.

Njerëzit e thjeshtë dhe studentët duhet t’u referohen dijetarëve për këtë çështje dhe nuk utakon atyre të japin gjykime për këto çështje, sepse ata nuk e kanë plotësuar periudhën kohore të studimeve të tyre.

Kurse,sa për njerëzit e zakonshëm, atëherë ata nuk janë të kualifikuar për këtë. Sa për studentët (e dijes), atëherë edhe ata, gjithashtu, duhet t’u referohen dijetarëve dhe të mos japin gjykime e të bëjnë tekfir duke ubazuar mbi epshe të kota.

Ndoshta, personi mund tëmarrë pak dije, të mësojëKur'anin përmendësh dhe kështu ai nis të japi gjykime duke bërë tekfir mbi njerëzit.

Kjo nuk i takon atij, ai duhet t’ua lë dijetarëve, për arsye se ai mundtë mendojë për diçka seështë kufër kur në fakt ajo nuk është e tillë dhe kjo për shkak të dijes së tij të pakët, dritëshkurtësisë dhe ngutjes në dhënien e gjykimeve.

Pyetje: Po, kur njëri prej udhëheqësve të Muslimanëve e përkrah diçka që është mëkat, për shkak të disa arsyeve apo për shkak të një arsyeje specifike, pastaj vijnë disa njerëz dhe gjykojnë se përkrahja e tij për këto gjëra (që janë mëkat) tregon se ai i konsideron ato të lejuara?

Përgjigje: Kjo nuk është e saktë. Mos ky person ja ka nxjerrë nga zemra këtë besim që ai po i konsideron të lejuara? A mos u ka treguar ai se po i konsideron ato të lejuara?

Përkrahja e diçkaje mund të ndodhë për disa arsye, madje edhe gjynahqarët e përkrahin njëri-tjetrin, por prapëseprapë kjo nuk do të thotë se ata janë mosbesimtarë. Për më tepër, këto gjëra që po i mbrojnë dhe po i përkrahin ata, mundet të kenë gjëra të lejuara dhe të ndaluara që janë përzier në to.

Pyetje: A është e kufizuar bërja e kufrit tek përgënjeshtrimi (tekdhib, përgënjeshtrimi i të vërtetës) dhe pasja e një besimi të palëkundur (‘Itikad, domethënë, të kesh besim të palëkundur në Batil)?

Përgjigje: Kufri nuk kufizohet vetëm tek përgënjeshtrimi (tekdhib). Kufri ndodh, për shkak të përgënjeshtrimit, kur dikush e përgënjeshtron Allahun apo e përgënjeshtron Pejgamberin, ose, nëse dikush refuzon diçka që njihet në Fe si edomosdoshme, ai, gjithashtu, ka bërë kufër.

Gjithashtu, mund tëndodhë edhe nga ndonjë vepër, si, për shembull, rasti kur dikush i përkulet një idhulli, edhe nëse ai nuk e beson atë. Nëse dikush shkel mbi Mus’haf (mbi Kur'an) me këmbët e tij, duke e bërë këtë qëllimisht, ai ka bërë kufër. Ose, nëse ai e ndyn Mus’hafin me pisllëqe apo me urine qëllimisht, ai ka bërë kufër. Po ashtu, kufri mund të ndodhë nëpërmjet fjalëve.

Për shembull, nëse dikush e shan Allahun, apo shan Pejgamberin, apo e mallkon Fenë Islame, ose tallet me Allahun dhe me të Dërguarin e Tij, ai ka bërë kufër, bazuar mbi fjalët e tij.

Gjithashtu, kufri mund të ndodhë me anë të dyshimeve. Nëse dikush ka ndonjë dyshim përAllahun, ose për melekët e Tij, ose për Librat e shpallur, ose për Pejgamberët, ose ka dyshime për Xhenetin dhe për Xhehenemin. Përshembull, ai thotë: “Nuk e di, nëse ka apo joXhenet” ose “…nëse ka apo jo Xhehenem?” Ai bën kufër, për shkak të këtij dyshimi dhe pasigurisë së tij.

Kufri mund tëndodhi për shkak të braktisjes (i’rad), le të themi, për shembull, nëse dikush e braktis Fenë duke mos e mësuar atë apo duke mos eadhuruar Allahun. Ai bën kufër, për shkak të kësaj braktisjeje. Kurse, sa përmendimin e Murr’xhiave se kufri ndodh vetëm për shkak të përgënjeshtrimit, mohimit (tekdhib), kjo nuk është evërtetë (kjo është Batil).

Pyetje: E zëmë se një person ka një konflikt, kështu që ia parashtron çështjen e tij trupit gjykues dhe gjykatësi (fetar) aty jep një gjykim për një çështje. Prapëseprapë, ky person e urren gjykimin që dha kygjykatës për atë çështje. Çfarë gjykimi ka për këtë?

Përgjigje: Nëse ai nuk e urren, për shkak se ai është gjykimi i Allahut, atëherë ky person e urren, për shkak të disa arsyeve që kanë të bëjnë me çështjet e kësaj dynjaje. Prandaj, ai nuk e urren për shkak seai është gjykimi i Allahut. Kështu që ky person nukbie në kufër.

Megjithatë, atij i kërkohet që t’i nënshtrohet gjykimit tëAllahut dhe të  Pejgamberit të Tij, për aq kohë që ai e di se ky është një gjykim fetar.

Ai duhet të jetë i kënaqur me të, edhe nëse ky gjykim mund të jetë kundër tij, sikurse thuhet edhe në hadith: “Kushdo që ka dikë që është betuar në Allah në praninëe tij, atëherë le të jetë i kënaqur me të, dhe kushdo që nuk është i kënaqur me të, ai nuk është i kënaqur me Allahun.” Pra, robi duhet që të jetë i kënaqur me gjykimin ePejgamberit.

Nëse e di se ky është gjykimi ligjor ai është i detyruar që t’i përmbahet atij. Allahu thotë:

“Por jo, për Zotin tënd, ata nuk kanë Besim, derisa tëtë bëjnë gjykues në të gjitha mosmarrëveshjet mes tyre, dhe të mos gjejnë në vetët e tyre këmbëngulje kundra vendimit tënd, dhe tëpranojnë me nënshtrim të plotë.” [en-Nisa: 65]

Dhe, nëse ai e urren këtë gjykim, sepse është gjykimi i Allahut dhe i Pejgamberit të Tij, dhe, në vend të këtij, do dhe admiron gjykimin eligjeve të bëra nga njerëzit, kjo është dalje nga Islami.

Allahu na ruajt. Ky person ka preferuar gjykimin e tagutit paragjykimit të Allahut dhe Pejgamberit të Tij.

Por, në rastin kur ai e urren gjykimin e tagutit, porse nuk është i kënaqur me gjykimin fetar, për shkak se është ofenduar apo ka humbur diçka të ngjashme nga çështjet e kësaj dynjaje, jo sepse ai e urren gjykimin eAllahut dhe të Pejgamberit të Tij, ky person nuk bie në kufër.

Pyetje: Çfarë keni për të thënë për atë që thotë për thënien e Allahut:

“Thuaju: A me Allahun, me Ajetet e Tij dheme të Dërguarin e Tij po talleni? Mosu shfajësoni, vërtet ju keni mohuar, pasi që besuat” [Teube, 65-66]

Se kjo u shpall për hipokritët (Munafikët) dhe se thënia e Tij “pasi që besuat” ka për qëllim Imanin e jashtëm (domethënë, nuk ka përqëllim atë që është në zemër)?

Përgjigje: Kjo është nëkundërshtim me atë që është e qartë nga ajeti.

Ky keqinterpretim kërkon argument për këtë, sepse në ajet ka ardhur:

“Mos u shfajësoni, keni mohuar, pasi që besuat.”

Pyetje: [Vazhdon] A mos do të thotë kjo se ai ushpall për Sahabët?

Përgjigje: Po, aiu shpall për një grup prej tyre gjatëbetejës së Tebukut. Hipokritët ishin të niveleve të ndryshme. Disa prej tyrenuk kishin fare Iman, disa prej tyre kishin Iman, porse ai ishte i dobët, dhe disa prej tyre kishin Iman, por ai largua dhe u zhduk nga ata. Pra, ata ishin të llojeve tëndryshme.

Pyetje: Çfarë gjykimi ka shkuarja tek magjistarët?

Përgjigje: Nuk lejohet shkuarja tek magjistarët apo tek falltarët, apo tek astrologët, dhe as nuk lejohet që të pyeten ata. Ka ardhur një kërcënim i ashpër në një nga tekstet e transmetuara, në lidhje me pyetjen e tyre. Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kushdo që shkon tek një falltar dhe e pyet atë për diçka, nuk do t’i pranohet namazi për dyzetë ditë.” Ndërsa, kur dikush shkon tek njëfalltar dhe beson tek ajo çfarë i tregon ai, ai ka mohuar atë që i është shpallur Muhamedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).

Ai që tregon fatin (Kahin), është dikush që merr një vizion nga Xhini, nga i cili është informuar rreth disa çështjeve të Gajbit (të padukshme) që do tëndodhin në të ardhmen. Ky person quhet Kahin (treguesi i fatit).

Magjistari (Sahir) është dikush që bënë kontratë me shejtanët dhe bën kufër duke bërë formula dhe substanca magjike, lidh nyje, dhe këndon fjalë dhe yshtje. Astrologu (munexh-xhim) është dikush që pretendon dije mbi Gajbin duke u bazuar në shikimin që u bën yjeve, dhe ai pretendon se ata (yjet) kanë ndikim mbi çështjet etokës.

Parashikuesi (‘arraf) është dikush që pretendon se ka dije mbi çështjet, duke e informuar një person fillimisht për diçka (që i ka humbur) se është vjedhur dhe vendin ku e ka humbur atë.

E njëjta gjëështë edhe me atë që shkruan germa dhe simbole numerike (Ebaxhadin): - ebxhed heuez hutij kelamen sa’fes karshat thekhad dadig - këto janë shkronjat Ebxhed, që i shkruajnë disa njerëz, të cilat i përdorin për të arritur dijen e çështjeve të fshehta.

Kurse, ai i cili i shkruan për të mësuar prej tyre (d.m.th. prej shkronjave) dhe nuk i përdor për të arritur dijen mbi Gajbin, si, për shembull, t’i përdorë për të arritur dije mbi të vdekurin e kështu me radhë, atëherë ai nuk hyn në këtë aspekt.

E njëjta gjëështë edhe për atë që hap librin dhe pret Xhinin ose me atë që lexon filxhan, ose lexon në pëllëmbën e tij. Në qoftë se të gjithë këta individë pretendojnë se e dinë Gajbin, atëherë ata që të gjithë janë mosbesimtarë. Megjithatë, metodat e tyrejanë të ndryshme. Por, në qoftë se ata që të gjithë pretendojnë se e dinë Gajbin, atëherë ata janë mosbesimtarë. Pra, nëse dikush pretendon se e di Gajbin nëpërmjet fjalëve magjike, yshtjeve, lidhjes së nyejve, ilaçeve dhe barnave, atëherë ai quhet magjistar (Sahir).

Dhe, nëse ai pretendon se e di çfarë do të ndodhë në të ardhmen, atëherë ai është falltar (Kahin). Dhe, nëse ai pretendon dijen e Gajbit, me anë të vështrimit të yjeve, ai quhet astrolog (Munexhim).

Dhe, nëse ai pretendon dijen duke e ditur se ku ndodhet gjëja me vlerë, që është vjedhur, dhe ku është humbur, ai quhet parashikues, profetizues (‘Arraf).

Po ashtu, ata që hedhin gurë dheshkruajnë në dhé, duke pretenduar se edinë Gajbin, të gjithë këta njerëz janë mosbesimtarë, tëgjithë këta janë astrologë (Munexhimun).

Pyetje: Dëshirojmë një shpjegim të detajuar për çështjen e kërkimit të ndihmës nga Xhini i mirë.

Përgjigje: Sa i përket kërkimintë ndihmës nga Xhini, Shejkhul-Islam (Ibn Tejmije) ka përmendur se kontakti që bën njeriu me Xhinin ndodh në tri raste:

E para: Kur ai e thërret atë për tek Allahu dhe e urdhëron atë për të mirën dhe endalon nga e keqja. Kjo duhet medoemos.

Thirrja për tek Allahu, urdhërimi për të mirën dhe ndalimi nga e keqja kërkohetsi nga njerëzit, ashtu edhe nga Xhinët.

Por, kjo ndodh vetëm atëherë kur ta ketë caktuar Allahu. Pra, ai vetëm duhet t’u bëjë atyre daue (t’i ftojë në Islam), t’i urdhërojë për të mirë dhe t’i ndalojë ata nga ekeqja, e të mos i tejkalojë  këto.

Kjo mund të ndodhë, kur mund të jenë disa Xhinë të mirë, që marrin pjesë në ndonjë mexhlis ku mund t’u flasin njerëzve. Por, kjobëhet fjalë atëherë kur personii fton ata në Islam dhe i urdhëron ata për të mirën. Kjo është e domosdoshme.

E dyta: Që dikush të kërkojë ndihmë prej tyre në çështje të cilat janë të lejuara, si, për shembull, kur dikush u kërkon ndihmë, me qëllim që të rregullojë makinën e tij, ose të rregullojë fermën e tij, ose që tëndërtojë shtëpinë e tij. Shejkhul-Islam Ibn Tejmije ka thënë: “Parimi bazë për këtë është se kjo gjë është e lejuar.”

Por, megjithatë, nuk është me vend që një njeri të kërkojë ndihmë nga Xhinët, qoftë edhe në çështje të lejuara, përarsye se ne nuk mund t’i shohim Xhinët dhe nuk edimë se çfarë është evërtetë dhe çfarë është gënjeshtër në fjalët e tyre. Gjithashtu, Xhinët kanë më pak logjikë sesa njerëzit, dhe ata janë të pandershëm, kështu që ata do ta shpien njeriun drejt një përfundimijo të mirë, sepse Allahu thotë:

“O ju qëbesoni, nëse ndonjë keqbërës (fasik) ju vjen me ndonjë lajm, atëherë verifikojeni atë.” [Huxhurat, 6]

Ky ajet i referohet keqbërësit nga mesi i njerëzve, kurse Xhinët janë akoma më të këqij për këtë gjë.

Disa prej atyre që lexojnë (mbi njerëzit që i kanë kapur Xhinët) kërkojnë ndihmë (nga Xhinët) në këtë mënyrë. Disa prej tyre thonë: “Unë i flas një Xhini dhe i kërkoj atij këtëe këtë dhe ai më ka njoftuar për këtë e këtë. Dhe ai më ka njoftuar ku mund ta gjej magjinë.” E kështu vazhdojnë edhe për gjërat e tjera. Madje, disa prej tyre thonë se ata janë Muslimanë.

U themi: Kush ju informoi? A e dini ju se si është puna etij? A mund t’i besohet atij? Ky Xhin veç një fasik (keqbërës) është. Ai e ka sulmuar këtë njeri (duke e mbajtur atë nën kontroll), kështu që ai është fasik. Prandaj, ti nuk duhet t’i marrësh lajmet e tij dhe as të kërkosh ndihmë prej tij. Ti vetëm ftoje atë për tek Allahu ose lexoji atij (Kur'an), dhe kërkoji që të dalë jashtë nga ky Musliman dhe të mos e dëmtojë atë.

Kurse, sa për atë çfarë thonë disa njerëz: “Kërkova këtë e këtë nga ai dhe ai më njoftoi për këtë e këtë dhe për këtë e këtë magji” dhe ulet me të për orë të tëra, por, prapëseprapë, Xhini nuk i tregon atij veçse gënjeshtra, kështu që si mund t’i besojë ai fjalëve të tij? Dhe nga e di ai se ky është i saktë? Pastaj, ata, ndoshta, mund edhe ta shpien atë në një përfundim jo të mirë, madje edhe në çështje të cilat janë të ndaluara, sepse ata do ta çojnë atë gradualisht në shkallë tëndryshme, derisa ta bëjnë që të bjerë në Shirk.” (2)

Pyetje: Çfarëgjykimi ka leximi dhe besimii horoskopit?

Përgjigje: Nësedikush pretendon se e di Gajbin (të Fshehtën) nga ato, atëherë ky është mosbesim dhe dalje nga feja. Ky është tenxhijm (parashikimi i të ardhmes duke ubazuar në astrologji).

 

Pyetje: Po nëse dikush beson në këto horoskopë?

Përgjigje: Nëse dikush beson në pretendimin e tyre, kinse e di Gajbin, atëherë ai është mosbesimtar, për shkak se ai ka mohuar thënien e Allahut:

“Thuaj: Askush në qiej e nëtokë nuk e di Gajbin, përveç Allahut.” [Neml, 65]

Pyetje: Çfarë këshille do t’i jepnit dikujt që do tashërojë magjinë me magji të ngjashme, dhe thotë: “Jam i detyruar që ta bëj këtë”?

Përgjigje: Shërimi i magjisë njihet si Nushrah midis dijetarëve. Mendimi i saktëtek dijetarët, të cilët e kanë verifikuar këtë çështje, është se shërimi i magjisë me magji ndahet në dy kategori:

E para: Shërimi i magjisë me magji sikurse ajo. Kjo është endaluar.

E dyta: Shërimi i magjisë me këndime (rukje), të cilat janë ligjëruara në Fe ose me mjekime tëlejuara.

Kjo është e lejuar. Dikush mund të lexojë Ajetin Kursij ose Mu’auidhetejn (Suren Felek dhe Nas), ose ajetet në të cilat flitet për magjinë. Ose ai mund të thotë lutje që janë ligjëruar në Fe si për shembull: “O Allah, Zot i njerëzimit. Largoma këtë dëm dhe më shëro. Ti je Shëruesi. Nuk ka shërim, përveç shërimit Tënd, shërim i cili nuk lë asnjë sëmundje” dhe “Me Emrin e Allahut po bëj rukje mbi ty, për çdo gjë që është e dëmshme për tydhe për çdo person ziliqar ose ngasyri i keq. Allahu të shëroftë.”

Ose ai mund të përdorë mjekime tëlejuara ose barna të mira. Nuk ka kurrfarë dëmi tek kjo. Ky është mendimii saktë që kanë ata që kanë verifikuar këtë çështje.

Për më tepër, ky është mendimi që ka pëlqyer Ibnul-Kajjim dhe ky është mendimi që ka pëlqyer Imami dhe Muxhedidi, Muhamed bin Abdil-Uehab, rahimehUllah, në librin e tij Kitabut-Teuhijd, ku thotë: “Kapitulli: Çfarë ka ardhur në lidhje me Nushran.”

Prandaj, Nushrah ndahet në dy kategori: Nushrah që është e lejuar dhe Nushrah që është e ndaluar. Nushrah do të thotë tëshërosh dhe të largosh magjinë që i është bërë dikujt.

Shërimi i tij me të tillë magji është endaluar, kurse shërimii saj me rukje të ligjëruara dhe mjekime të pranuara, është e lejuar.

Pyetje: A konsiderohet ai se i ka besuar atyre nëse ai shkon tek ata, dhe thotë: “Kjo është urgjente?”

Përgjigje: Kjo nuk lejohet. Ai s’duhet ta bëjë këtë, bazuar në opinionin e dijetarëve që e kanë verifikuar këtë çështje. Ai nuk duhet të shkojë tek ndonjë magjistar. Kurse, të besuarit e tyreështë diçka krejt endryshme. Nëse ai ubeson atyre, atëherë ai ka bërë kufër. Sidoqoftë, nuk lejohet të shkosh tek ata. Kjo është një rrugë e cila është ebllokuar (domethënë e ndaluar).

Pyetje: Si është puna me atë që i ndihmon mosbesimtarët kundër Muslimanëve nga frika për pronësitë e tij në këtë dynja?

Përgjigje: Kyperson ka bërë kufër, edhe nëse e bën nga frika për pronësitë e tij në këtë dynja, duke u bazuar në tekstin e Kur'anit:

“Kjo, për shkak se ata parapëlqyen jetën e kësaj bote para asaj të Botës Tjetër.” [Nahl, 107]

Kjo do të thotë se ai zotëron disa prona të kësaj dynjaje. Ky person ka bërëkufër, sepse i ka dhënë përparësi pronave të kësaj dynjaje para Fesë së tij. Feja eAllahut ka përparësi para përfitimeve të kësaj dynjaje, nëse ai i vendos përfitimet ekësaj dynjaje para Fesë së tij, ai ka bërë kufër.

Pyetje: A janë të kufizuar Anuluesit e Islamit (domethënë a janë veç dhjetë)”

Përgjigje: Gjërat të cilat e mohojnë dhe e anulojnë Islamin e një personi janë të shumta. Dijetarët e çdo medhhebi - Hanbelitë, Shafi’itë, Malikitë dhe Hanefitë – kanë përfshirë në librat e tyre të Fik’hut kapituj të titulluar “Kapitulli: Gjykimi mbi Murtedin.” Kjo i referohet një personi i cili ka mohuar, pasi që ishte Musliman. Dhe ata kanë përmendur kategoritë ndryshme të tyre (domethënë, kategori të ndryshme të braktisjessë Fesë).

Hanefitë kanë përmendur më shumë gjëra që e anulojnë Islamin e dikujt nga të gjitha medhhebet e tjera. Në fakt, ata thonë: “Nëse dikush i referohet ndonjë xhamieapo mus'hafit si tëvegjël, duke thënë musejxhid (xhami e vogël) apo musejhif (mus’haf i vogël), me qëllim që t’i poshtërojë ato, atëherë ai ka bërë kufër.”

Pyetje: Imami (rahimehUllah) ka përmendur për disa nga këta Anulues tëIslamit se ka Ixhma për ta mes dijetarëve, por ai nuk e ka përmendur këtë për të gjithë ata (Anuluesit).

Përgjigje: Dihet se për të gjithë Anuluesit ka Ixhma. Për këtë nuk ka asnjë dyshim. Ai vetëm ka përmendur Ixhma për disa prej tyre, me qëllim që t’i sqarojë. Të gjitha këto çështje njihen në Fe si të domosdoshme.

Pyetje: Çfarë kuptimi ka “largimi” tek thënia e autorit: “I dhjeti: Largimi nga Feja e Allahut duke mos e mësuar dhe duke e zbatuar atë?”

Përgjigje: Kuptimi i largimit këtu është të larguarit nga Feja tërësisht, kështu që ai as nuk e mëson atë dhe as nuk vepron sipas saj.

Fundnotat:

(1) - Sabianët kanë qenë një popull që kanë jetuar në Mosul të Irakut, të cilët lexonin Zeburin dhe thoshin La ilahe il-lAllah, porse nuk ishin as Çifutë e as të Krishterë.

(2) - Sh.p (Isma’il Alarkon): Shejkhu nuk e shpjegoi situatën e tretë. Ajo është atëherë kur njeriu mban kontakt me Xhinët në çështje që janëtë ndaluara, siç është përmendur në pyetje-përgjigjen e mëparshme.

 

[Fundi i Librit]

 

Besimi i grupit të shpëtuar.

Titulli i librit: Akideja e Ehli Sunnetit dhe Xhematit

Autor: Shejkh Muhammed Salih el-Uthejmin (RahimehUllah)

Përktheu: Unejs Sheme

 

Përmbajtja:

01. Parathënia e shejhut të nderuar Abdulaziz ibn Baz

02. Parathënia e autorit

03. Kapitulli i parë (Akideja e jonë)

04. Besimi në All-llahun

05. Kapitulli i dytë

06. Besimi në melaiket

07. Kapitulli i tretë

08. Besimi në librat e shenjtë

09. Besimi në pejgamberët

10. Kapitulli i katërt

11. Besimi në ditën e gjykimit

12. Besimi në paracaktimin/kader

13. Dobitë e besimit

14. Dobitë e besimit në melaike

15. Dobitë e besimit në Librat

16. Dobitë e besimit në të dërguarit

17. Dobitë e besimit në ditën e gjykimit

18. Dobitë e besimit në kader

Parathënie nga shejhu i nderuar Abdul-Aziz ibn Abdullah ibn Baz.

Hamdi i takon All-llahut. Salavatet dhe selamet qofshin mbi atë, pas të cilit nuk do të ketë më Profet, Resulullahun sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, mbi familjen e tij, mbi ata që i pasuan dhe mbi të tjerët.

Më pastaj...

Kam pranuar një rezyme të shkruar me një akide të shëndoshë, të cilën e përpiloi vëllai jonë, el-Alame1, i nderuari shejh Muhammed bin Salih el-Uthejmin, dhe të tërën e kam dëgjuar. E kam parë se ishte gjithëpërfshirëse, që shpjegonte akiden e ehli sunnetit dhe xhematit me temën mbi njësinë e All-llahut, emrat dhe cilësitë e Tij, si dhe me temën mbi besimin në melaiket, librat, profetët, Ditën e Gjykimit dhe paracaktimin e së mirës apo të keqes. Me të vërtetë e ka përpiluar shumë bukur.

Është orvatur të jetë i dobishëm dhe ka përmendur në të atë që është e dobishme për studentët dhe për çdo musliman, për besimin e tij në All-llahun, në melaiket e Tij, në profetët e Tij, Ditën e Gjykimit dhe paracaktimin e së mirës dhe të keqes. Ai po ashtu ka shtuar shumë gjëra të dobishme për kuptimin e akides, të cilat nuk mund të gjenden në shumicën e librave të shkruara në këtë lëmi.

All-llahu Subhanehu ue Te‘Ala e shpërbleftë me të mira dhe ia shtoftë diturinë dhe udhëzimin, dhe na mundësoftë që të kemi dobi me këtë dhe me librat e tjera, të cilat i ka shkruar, dhe ia mundësoftë atij dhe neve dhe të gjithë vëllezërve tanë që të bëhemi prijës të udhëzuar dhe thirrës në rrugën e All-llahut me argumente. Ai, me të vërtetë, dëgjon dhe është afër.

E kontrolloi: Abdulaziz ibn Abdullah bin Bazi, Kryetar i Komitetit të Përhershëm për Kërkim Islamik dhe Fetua.

Parathënia e autorit.

Me emrin e All-llahut, Mëshiruesit, Mëshirëbërësit

Falënderimet i takojnë All-llahut, Zotit të botëve, dhe përfundimi (i mirë) u takon të devotshmëve. Nuk ka armiqësi vetëm se ndaj të padrejtëve. Dëshmoj se nuk meriton të adhurohet askush tjetër përpos All-llahut, i cili është Një, pa shokë, Sundimtar i vërtetë, dhe dëshmoj se Muhammedi është rob dhe i dërguar i Tij, vulë e profetëve dhe udhëheqës i të devotshmëve - mbi të qofshin salavatet, si dhe mbi familjen e tij dhe mbi të gjithë ata që e pasojnë në të mirë, deri në Ditën e Gjykimit.

Më pastaj...

Me të vërtetë All-llahu dërgoi të dërguarin e Tij, Muhammedin, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, me udhëzim dhe me fe të vërtetë, si mëshirë për botët, shembull për njerëz dhe si argument kundër të gjithë robërve të All-llahut. Atyre që ua ka dërguar Librin dhe Sunnetin, ua ka shpjeguar të gjitha ato: çka është e mirë për robërit, për fenë e tyre dhe për jetën e kësaj bote. Kurse, sa i përket besimit të drejtë/akides dhe atë që duhet vepruar: (i ka mësuar për) ibadetet, moralin e mirë/ahlaku dhe mënyrën e sjelljes/edebi. Ai, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, e la ummetin në një rrugë të qartë dhe të bardhë, nata e të cilit është e qartë si dita.

Dhe nuk shmangen nga e vërteta veçse të humburit. Në atë rrugë qe ummeti i tij, ata të cilët pranuan thirrjen e All-llahut dhe të dërguarit të Tij, krijesat më të mira (sahabët), pasuesit e tyre dhe ata që i pasuan në të mirë, të cilët përcjellën sheriatin dhe u kapën fort pas Sunnetit në akide, ibadet, ahlak dhe në edeb.

Dhe ata qenë grupi që u ndihmuan në të vërtetën - nuk do t’u bëjnë dëm ata të cilët i braktisin apo i kundërshtojnë, deri sa të vijë urdhri i All-llahut, duke qenë ata në të vërtetën.

Ne e falënderojmë All-llahun dhe i kthehemi gjurmëve të të udhëzuarve, si dhe jetëshkrimit të tyre, të cilët e ndihmuan Kur’anin dhe Sunnetin, duke ua përkujtuar mirësitë e All-llahut dhe duke ua shpjeguar ato gjëra, që çdo besimtar t’i ketë.

E lusim All-llahun Subhanehu ue Te‘Ala të na forcojë neve dhe vëllezërit tanë muslimanë me fjalën e përhershme në këtë dhe në botën tjetër, dhe të na falë me mëshirën e Tij. Ai, me të vërtetë, është mirënjohës.

Për shkak të rëndësisë së kësaj teme dhe ndarjet nga njerëzit që pasojnë epshet, desha të shkruaj akiden tonë, akiden e ehli sunnetit dhe xhematit, dhe ajo është besimi në All- llahun, melaiket e Tij, librat e Tij, profetët e Tij, Ditën e Gjykimit, dhe paracaktimin, qoftë i mirë apo i keq.

- KAPITULLI I PARË -

Akideja e jonë:

Akideja jonë është të besuarit në All-llahun, melaiket e Tij, librat e Tij, profetët e Tij, Ditën e Gjykimit, dhe paracaktimin, qoftë i mirë apo i keq.

- Besimi në All-llahun

Besojmë në Zotërimin e All-llahut (Rububije), d.m.th. besojmë se Ai është Një, Zotërues, Krijues, Sundimtar dhe Përcaktues i çdo gjëje.

Besojmë në hyjnizimin e All-llahut (Uluhije), d.m.th. besojmë se është i vetmi Zot i vërtetë dhe çdo gjë pos Tij që adhurohet është e pavërtetë...

Besojmë në Emrat dhe Cilësitë e Tij (Esmau ves-Sifat), d.m.th. besojmë se Ai ka emra të bukur dhe cilësi të përkryera dhe të lartësuara.

Besojmë në njësinë e Tij, d.m.th. si Ai nuk ka ortak/shoqërues në rububije, uluhije dhe në esmau sifat.

All-llahu Subhanehu ue Te‘Ala thotë: “Ai është Zot i qiejve dhe i tokës dhe çka ka midis tyre. Pra, Atë adhuroje, e në adhurimin ndaj Tij bëhu i qëndrueshëm. A di për Të ndonjë emnak (adash)?!” (Merjem, 65)

Besojmë se: “All-llahu është një. Nuk ka zot tjetër përveç Atij. Ai është mbikëqyrës i përhershëm dhe i përjetshëm. Ai as nuk kotet, as nuk fle. Gjithë çka ka në qiej dhe në tokë është vetëm e Tij. Kush mund të ndërmjetësojë tek Ai, pos me lejen e Tij. Ai e di të tashmen që është pranë tyre dhe të ardhmen. Nga ajo që Ai di, të tjerët dinë vetëm aq sa Ai ka dëshiruar. Kursija e Tij2 përfshin qiejt dhe tokën. Kujdesi i Tij ndaj të dyjave, nuk i vjen rëndë. Ai është më i larti, më i madhi.” (El-Bekare, 255)

Dhe besojmë se: “Ai është All-llahu. Nuk ka zot tjetër. Vetëm Ai e di të fshehtën dhe të dukshmen. Ai është Mëshiruesi, Mëshirëbërësi! Ai është All-llahu. Nuk ka zot tjetër përveç Tij. Sundues i përgjithshëm, i pastër (prej të metave që i vishen), shpëtimtar (që i shpëton njerëzit prej ndëshkimit të padrejtë), sigurues (që i siguroi njerëzit me premtimin e vet dhe pejgamberët me mrekulli), mbikëqyrës (që mbikëqyr dhe përcjell çdo send), i plotfuqishëm, mbizotërues, i madhërishëm. I lartësuar është All-llahu nga çka i shoqërojnë! Ai është All-llahu, Krijuesi, Shpikësi, Formuesi. Të tijtë janë emrat më të bukur. Atë (All-llahun) e madhëron çka ka në qiej e në tokë dhe Ai është ngadhënjyesi, i urti!” (el-Hashr, 22-24)

Dhe besojmë se Atij i takon pushteti në qiej dhe në tokë.

“Vetëm i All-llahut është pushteti i qiejve e i tokës. Ai krijon çka të dojë. Ai i falë vetëm femra atij që do, i falë vetëm meshkuj atij që do. Ose u falë çift, meshkuj e femra. Por atë që do, e lë pa fëmijë (steril). Ai është i dijshëm, i fuqishëm.” (esh-Shura, 49-50)

Dhe besojmë se: “Asnjë send nuk është si Ai. Ai është dëgjuesi, shikuesi. Të Tij janë çelësat e qiejve e të tokës. Ai begaton shumë atë që do dhe nuk begaton (atë që do). Ai është i gjithëdijshëm për çdo send.” (esh-Shura, 11-12)

Dhe besojmë se: “Nuk ka asnjë gjallesë në tokë që All-llahu të mos ia ketë garantuar furnizimin e saj. Ai e di vendbanimin dhe vendstrehimin e saj (pas vdekjes). Të gjitha (këto) janë në librin e njohur (Levhi Mahfudh).” (Hud, 6)

Dhe besojmë se: “Çelësat e fshehtësive janë vetëm te Ai. Atë (fshehtësinë) nuk e di kush pos Tij. Ai e di çka ka në tokë dhe në det. Ai e di për çdo gjeth që bie, dhe s'ka kokërr në thellësi të tokës, s'ka të njomë dhe s'ka të thatë që nuk është (shënuar) në librin e qartë (Levhi Mahfudh).” (el-En’am, 59)

Dhe besojmë se: “S'ka dyshim se vetëm All-llahu e di kur do të ndodhë kiameti. Ai e di kur e lëshon shiun. Ai e di se ç'ka në mitra (të nënave). Nuk e di kush pos Tij se çka do të ndodhë (çka do të punojë) nesër, dhe askush nuk e di, pos Tij, se ku (ose kur) do të vdesë. All- llahu është më i dijshmi, njohësi i çdo gjëje.” (Lukman, 34)

Dhe besojmë se All-llahu Subhanehu ue Te‘Ala flet me kë të dëshirojë, kur dhe si të dojë.

“All-llahu i foli me fjalë Musait.” (en-Nisa, 164)

“Kur Musai erdhi në kohën që ia caktuam dhe i foli Zoti i vet...” (el-A’raf, 143)

“Dhe Ne e thirrëm nga ana e djathtë e kodrës Tur, e afruam për t'i folur (ta dëgjojë bisedën tonë).” (Merjem, 52)

Dhe besojmë se: “Thuaj: “Sikur të ishte deti ngjyrë për t'i shkruar fjalët e Zotit tim, do të shterej para se të përfundojnë fjalët e Zotit tim. Madje (do të shterej), edhe sikur të sillnim shtesë edhe një si ai (deti).” (el-Kehf, 109)

“Sikur të gjithë drutë në tokë të jenë lapsa dhe sikur detit t'i shtohen edhe shtatë dete (e të jenë me ngjyrë), nuk do të mbaronin fjalët e All-llahut (do të shteroheshin detet, do të soseshin lapsat, e jo mrekullitë e Zotit). All-llahu është ngadhënjyesi i urtë.” (Llukman, 27)

Dhe besojmë se fjalët e Tij janë të përsosura në kuptimin e vërtetë, lajmëruese dhe të drejta në kuptimin e përshkrimit dhe në kuptimin e të folurit më të bukur.

“Fjalët e Zotit tënd janë plot të vërteta (për çka lajmërojnë) dhe plot të drejta (për çka gjykojnë).” (el-En’am, 115)

“E kush mund të jetë më i vërtetë se All-llahu në thënie?” (En-Nisa, 87)

Dhe besojmë se Kur’ani fisnik është fjala e All-llahut, që me të vërtetë ka folur dhe ia ka dërguar Xhibrilit, alejhi selam, pastaj Xhibrili e ka zbritur në zemrën e të Dërguarit të All-llahut, Muhammedit, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

“Thuaj: “Atë (Kur'anin) e solli “Ruhul Kudus” - shpirti i shenjtë - plot vërtetësi nga Zoti yt.” (En-Nahl, 102)

“Ai (Kur'ani) është shpallje (zbritje) e Zotit të botëve. Atë e solli shpirti besnik (Xhibrili) në zemrën tënde, për të qenë ti prej atyre që tërheqin vërejtjen. Në gjuhën e kulluar arabe.” (esh-Shuara, 192-195)

Dhe besojmë se All-llahu, me qenien dhe me cilësitë e veta, është mbi krijesat e Veta, për shkak të Fjalës së Tij: “Ai është më i larti, më i madhi” (el-Bekare, 255)

“Ai është i Sunduesi mbi robërit e Vet; Ai është i Urti dhe ka dijeni për gjithçka.” (el- En’am, 18)

“Krijoi qiejt e tokën brenda gjashtë ditësh e pastaj qëndroi mbi Arshin” (Junus, 3)

Sa i përket ngritjes së All-llahut në Arsh, me këtë nënkuptojmë lartësimin e Tij në Arsh, ngritjen e Tij në Arsh në mënyrë specifike, siç i takon madhështisë së Tij, dhe në atë mënyrë që vetëm Ai është i njohur rreth saj. Besojmë se All-llahu është me krijesat e Tij ndërsa Ai është mbi Arsh. Ai e di gjendjen e tyre, dëgjon atë çka flasin, shikon atë çka punojnë, ua përcakton punët, i furnizon të varfrit dhe i shëron të sëmurët. I jep pushtet atij që do dhe ia merr pushtetin atij që do. Atë që do, e lartëson, dhe atë që do, e përul. Në duart e Tij është çdo e mirë dhe Ai është i aftë për çdo gjë. Ai është i këtillë. Me të vërtetë, Ai është me krijesat e Tij, edhe pse realisht (me qenien e Tij) gjendet mbi Fron/Arsh.

“Asnjë send nuk është si Ai. Ai është dëgjuesi, shikuesi.” (esh-Shura, 11)

Ne nuk themi ashtu siç thonë Hululijet (grup nga Xhehmitë3) dhe të tjerët: “All-llahu është (me qenien) me krijesat e veta në tokë.” Ata të cilët thonë kështu, ne i konsiderojmë jobesimtarë ose të devijuar, sepse All-llahut i kanë përshkruar një të metë që nuk i takon Atij.

Besojmë në atë që i Dërguari i All-llahut na ka lajmëruar rreth All-llahut, i cili zbret në qiellin e dunjasë në pjesën e tretë të natës dhe thotë: “A ka ndonjë që më lutet, që Unë t’i përgjigjem atij? A ka ndonjë që kërkon prej Meje, që Unë t’i jap atij? A ka ndonjë që më kërkon falje, që Unë ta fal atë?” 4

Besojmë që All-llahu do të vijë në Ditën e Kthimit për të gjykuar në mes të robërve të vet. Besojmë në këtë për shkak të fjalëve të Tij:

“Por ani! Kur Toka të bëhet copë e thërrime, kur të vijë Zoti yt (për të ndarë gjykimin) me engjëjt të rreshtuar radhë pas radhe. Dhe, kur të sillet Xhehenemi, atë Ditë njeriu do të kujtohet - por ç’i duhet se u kujtua!” (el-Fexhr, 21-23)

Dhe besojmë se: “Ai punon atë që dëshiron” (el-Buruxh, 16)

Besojmë se vullneti i Tij ndahet në dy lloje:

1 - Vullneti kozmik - ndodhin ato gjëra që i lejon All-llahu dhe nuk do të thotë që Ai i dëshiron ato. Këtu e ka kuptimin e dashjes, që shihet qartë në fjalët e Tij: “Sikur të donte All-llahu, ata nuk do të mbyteshin, por All-llahu punon çka dëshiron.” (el-Bekare, 253)

“… nëse vullneti i Allahut është që t’ju shkatërrojë. Ai është Zoti juaj dhe ju tek Ai do të ktheheni.” (Hud, 34)

2 - Vullneti sheriatik - nuk do të thotë që të përmbushet vullneti i Tij. Nëse përmbushet, ajo është që Ai e dëshiron, siç shihet nga fjalët e Tij: “All-llahu dëshiron t'jua pranojë pendimin” (en-Nisa, 27).

Dhe besojmë se që të dy llojet e vullnetit janë pjesë e urtësisë së Tij, dhe çdo gjë që e ka përcaktuar me vullnetin e Tij kozmik apo sheriatik. Ajo për çka Allahu i ka urdhëruar robërit e vet prej ibadeteve, janë prej urtësisë së Tij, pavarësisht se a janë të informuar për to apo nuk mund ta perceptojnë një gjë të tillë mendjet tona.

Thotë All-llahu i Lartësuar: “A nuk është All-llahu më i urti i gjykuesve?” (et-Tin, 8 )

“Për një popull që bindshëm beson, a ka gjykim më i mirë se ai i All-llahut?” (el- Maide, 50)

Dhe besojmë se All-llahu i do miqtë (evlija) e vet dhe ata e duan Atë. Thotë All-llahu i Lartësuar: “Thuaj: “Nëse e doni All-llahun, atëherë ejani pas meje që All-llahu t'ju dojë” (Ali- Imran, 31)

“Se All-llahu do ta sjellë një popull që Ai e do atë (popull) dhe ata e duan Atë (Zotin)” (el-Maide, 54)

“All-llahu i do durimtarët.” (Ali-Imran, 146)

“Mbani drejtësinë, se vërtet All-llahu i do të drejtët.” (el-Huxhurat, 9)

“Dhe bëni mirë, se me të vërtetë All-llahu i do bamirësit.” (el-Bekare, 195)

Besojmë se All-llahu e do atë që e ka përcaktuar prej veprave dhe fjalëve, dhe po ashtu e urren atë që e ka ndaluar.

“Nëse ju nuk besoni, All-llahu nuk është nevojtar për ju. Megjithatë, Ai nuk është i kënaqur me mosbesimin e robërve të Vet. Nëse jeni mirënjohës ndaj Tij, Ai e pëlqen atë për ju.” (ez-Zumer, 7)

“Por All-llahu nuk e pëlqeu ngritjen e tyre, andaj i zmbrapsi. Dhe u është thënë: “Rrini me të paaftit (fëmijët, gratë e pleqtë).” (et-Tevbe, 46)

Dhe besojmë se All-llahu është i kënaqur me ata të cilët besojnë dhe punojnë vepra të mira. Thotë All-llahu i Lartësuar:

“All-llahu është i kënaqur ndaj tyre, e edhe ata janë të kënaqur prej Tij. E ky është për atë që i ka pasur frikën Zotit të vet.” (el-Bejjine, 8 )

Dhe besojmë se All-llahu është i hidhëruar në jobesimtarët dhe të tjerët, të cilët e merituan zemërimin e All-llahut.

“Mendimi i të cilëve ndaj All-llahut ishte mendim i keq. Atyre u raft e keqja! All- llahu është zemëruar me ta.” (el-Fet’h, 6)

“Për atë që ia hap gjoksin mosbesimit, ata i ka kapur hidhërimi nga All-llahu dhe ata kanë një dënim të madh.” (en-Nahl, 106)

Dhe besojmë se All-llahu ka fytyrë, ashtu siç i takon madhështisë dhe bujarisë së Tij. Thotë All-llahu i Lartësuar: “E do të mbetet vetëm Fytyra e Zotit Tënd, plot Madhëri dhe Nderim.” (er-Rahman, 27)

Dhe besojmë se All-llahu i ka dy Duar madhështore dhe të nderuara. Thotë All-llahu i Lartësuar: “Jo, duart e Tij janë të hapura. Ai furnizon ashtu si të dojë” (el-Maide, 64)

“Ata nuk e çmuan All-llahun me madhështinë që i takon, kurse në Ditën e Kijametit e tërë toka është në grushtin e Tij e qiejt të mbështjellë në të djathtën (forcën) e Tij. Ai është i pastër nga të metat dhe Ai është i lartë nga çka ata i shoqërojnë!” (ez-Zumer,  67)

Dhe besojmë se All-llahu i ka dy sy të vërtetë, për shkak të fjalës së Tij: “Dhe ndërtoje anijen para Syve tanë” (Hud, 37)

Dhe për shkak të fjalës së të Dërguarit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem: “Mbulesa (perdja) e Tij është dritë. Nëse do ta hapte, shkëlqimi i Fytyrës së Tij do t’i digjte të gjitha krijesat në të cilat bie shikimi i Tij.” 5

Ehli Sunneti është pajtuar për dy Sytë, gjë që vërtetohet edhe nga fjalët e Pejgamberit, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, për Dexhxhallin: “Me të vërtetë ai është i verbër, e Zoti juaj sigurisht që nuk është i verbër”, dhe tregoi me dorën e tij në drejtim të syrit të vet.” 6

Dhe besojmë se: “Të parët (e njerëzve) nuk mund ta përfshijë Atë, e Ai i përfshinë të parët. Ai është shumë i kujdesshëm, hollësisht i njohur.” (el-En’am, 103)

Dhe besojmë se besimtarët do ta shohim Zotin e tyre në Ditën e Gjykimit. Thotë All- llahu i lartësuar: “Atë ditë do të ketë fytyra të shkëlqyera (të gëzuara), që Zotin e tyre e shikojnë.” (el- Kijame, 22-23)

Dhe besojmë se, për shkak të cilësive të Tija të përsosura, All-llahut nuk i përngjan askush. Thotë All-llahu i lartësuar: “Asnjë send nuk është si Ai. Ai është dëgjuesi, shikuesi.” (Shura,11) Dhe besojmë se: “Ai as nuk kotet, as nuk fle” (el-Bekare, 255)

Besojmë se, për shkak të drejtësisë së Tij të përsosur dhe për shkak se Ai nuk është i pakujdesshëm ndaj veprave të robërve të Vet, pasi që është mbikëqyrës dhe i di ato, Ai askujt nuk do t’i bëjë padrejtësi.

Dhe besojmë se nuk ka send që Ai nuk mund ta bëjë në qiej e në tokë, për shkak të përsosmërisë, diturisë dhe fuqisë së Tij. Thotë All-llahu i lartësuar:

“Ne krijuam qiejt e tokën dhe gjithë çka ka ndërmjet tyre brenda gjashtë ditësh, dhe Ne nuk ndiem lodhje.” (Kaf, 38)

Dhe besojmë në të gjitha ato çka All-llahu i ka vërtetuar për vetveten e Tij dhe në të gjitha ato çka i ka pohuar i Dërguari i All-llahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, për Të prej emrave dhe cilësive, por pa dy sende të ndaluara:

1 - Temthil - Përngjasim, d.m.th. duke thënë, me gjuhë apo me zemër: “Cilësitë e All-llahut të Lartësuar janë sikurse cilësitë e krijesave të Tij”

2 - Tekjif – Cilësia (Dhënia formë cilësisë ose përshkrimi i mënyrës se si është. sh.p.), d.m.th. duke thënë, me gjuhë apo me zemër: “Cilësitë e All-llahut të Lartësuar janë kështu e kështu.”

Besojmë në mosekzistimin e gjithë asaj që All-llahu ka mohuar për Vetveten. Po ashtu këto i ka mohuar edhe i Dërguari i All-llahut, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, për Të. Dhe besojmë se ky mohim në vetvete përmban vërtetimin e përsosmërisë së asaj që është e kundërt me të. Dhe në atë që All-llahu dhe i Dërguari All-llahut kanë heshtur, edhe ne heshtim dhe për këtë nuk flasim asgjë. Këtë mënyrë të besimit e konsiderojmë të nevojshme, të detyruar dhe të pashmangshme, meqë atë që e ka vërtetuar All-llahu për veten e vet prej Cilësive të Tij, apo e ka mohuar, me të vërtetë është ashtu si na ka lajmëruar. Sepse All-llahu më së miri di për lajmërimin e Vet dhe Ai e njeh më mirë vetveten, dhe me të vërtetë Ai më së bukuri flet, ndërsa robërit nuk mund ta përfshijnë diturinë e Tij.

Dhe e besojmë atë që e ka vërtetuar (All-llahu) ose e ka pohuar në mënyrën siç është ka njoftuar i Dërguari i All-llahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, pasi që i Dërguari i All-llahut më së miri na ka njoftuar për Zotin e vet, dhe prej të gjithë njerëzve ai më së miri e di dhe ai është më i miri, më i drejti nga krijesat. Pra, në fjalët e All-llahut të Lartësuar dhe në fjalët e të Dërguarit të All-llahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, kemi dituri, sinqeritet dhe njoftime, dhe nuk ka justifikim për ta refuzuar fjalën (e All-llahut dhe të Resulit sh.p.).

- KAPITULLI I DYTË -

Të gjitha ato që i kemi përmendur prej cilësive të All-llahut, qoftë ndaras apo në përgjithësi, qoftë në qëndrimin për pohimin e ndonjë cilësie apo mohimin e ndonjë cilësie, para se gjithash, mbështetemi në Librin e Zotit tonë, Kur’anin, dhe në Sunnetin e të Dërguarit, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, dhe duke i pasuar gjurmët e gjeneratave të para të muslimanëve dhe prijësve të udhëzimit, të cilët erdhën pas tyre.

E konsiderojmë detyrim kuptimin e teksteve të Kur’anit dhe Sunnetit me kuptim të drejtpërdrejtë (pa bërë tevil, sh.p.), ashtu siç e konsiderojmë detyrim që kuptimi i tyre të jetë ashtu siç i takon All-llahut. Para se gjithash, ne i shmangemi rrugës së atyre të cilët i shtrembërojnë kuptimet e Kur’anit dhe të Sunnetit dhe i komentojnë ndryshe nga ajo që do All-llahu i Lartësuar dhe i Dërguari i Tij, dhe në rrugën e atyre që i mohojnë kuptimin e tyre,  d.mth. e mohojnë atë në çka na udhëzon qartë teksti i Kur’anit dhe i Sunnetit.

Gjithashtu shmangemi edhe nga rruga e atyre të cilët i keqkuptojnë tekstet e Kur’anit dhe Sunnetit, të cilët flasin për All-llahun e Lartësuar, për emrat dhe cilësitë e Tij, duke i krahasuar cilësitë e Tij të Lartësuara me cilësitë e krijesave të Tija, apo përpiqen që t’i përshkruajnë cilësitë e Tija.

Jemi të bindur se e vërteta është ajo që ka ardhur në librin e Zotit tonë, në Kur’anin Fisnik dhe në Sunnetin e të dërguarit të Tij, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, dhe se në të, në asnjë vend, nuk ka kundërthënie, për shkak se All-llahu i Lartësuar thotë: “A nuk e përfillin ata (me vëmendje) Kur'anin? Sikur të ishte prej dikujt tjetër përveç prej All-llahut, do të gjenin në te shumë kundërthënie.” (en-Nisa, 82)

Kundërthëniet tregojnë në mospërputhjen e një prej veprave që kundërshtohen, e ajo është e pamundur, kur kemi të bëjmë me Kur’anin dhe Sunnetin. Kush pohon se në Kur’an dhe në Sunnet ose në mes tyre ka kundërthënie, ajo është vetëm nga mendimi i keq dhe mashtrimi i zemrës së tij, dhe për atë duhet t’i pendohet All-llahut të Lartësuar dhe duhet braktisur këtë mashtrim dhe mëkat. Nëse dikujt i duket se në Kur’an ose në Sunnet, ose ndërmjet tyre ka kundërthënie, kjo është nga dituria e cekët e tij ose nga kuptimi i cekët i tij, apo për shkak të meditimit të pamjaftueshëm të tij. Për këtë arsye, ai duhet të ndjekë diturinë dhe të mundohet e të meditojë, derisa e vërteta t’i bëhet e qartë. Nëse nuk i qartësohet e vërteta, le ta bartë tek ata të cilët kanë dituri, le t’i pyet dhe t’i largojë ato gjëra nga vetja dhe le të thotë ashtu siç thonë ata të cilët janë të udhëzuar në dije:

“Ne i besojmë atij (Kuranit). Të gjitha (të qartat e alegoriket) janë nga Zoti ynë!” (Ali- Imran, 7)

dhe le ta dijë se as në Kur’an e as në Sunnet, e as ndërmjet këtyre dyjave nuk ka kundërthënie.

- Besimi në Melaiket:

Besojmë në melaiket e All-llahut dhe ato janë ashtu siç thotë All-llahu i Lartësuar: “E ata thanë: “I Gjithëmëshirshmi ka fëmijë!” Larg saj qoftë madhëria e Tij! Ja, ata janë robër të ndershëm, që nuk flasin para Tij. Ata veprojnë me urdhrin e Tij.” (el- Enbija, 26-27)

All-llahu i Lartësuar i ka krijuar melaiket nga drita. Ato i bëjnë ibadet7 dhe janë të bindur ashtu siç thotë i Lartësuari:

“Ata nuk shprehin mendjemadhësi në adhurimin ndaj Tij e as nuk u bëhet (ibadeti) monoton. Ata lartësojnë (All-llahun) natë e ditë dhe nuk mërziten.” (el-Enbija, 19-20)

All-llahu i Lartësuar i ka fshehur (nuk shihen sh.p.) nga ne. Për këtë arsye, ne nuk mund t’i shohim, mirëpo në disa raste All-llahu ua ka mundësuar disa robërve të Vet t’i shohin ata (melekët). Argument për këtë është se i Dërguari i All-llahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, e ka parë Xhibrilin, alejhi selam, në formën e tij të vërtetë, me gjashtëqind krahë, i cili e kishte zënë tërë hapësirën qiellore (horizontin) 8. Xhibrili i është shfaqur Merjemes në formën e një mashkulli të bukur, dhe Merjemja dhe ai patën një bashkëbisedim.9

Të Dërguarit të All-llahut, ndërsa ishte me sahabët një ditë, i kishte ardhur (meleku, sh.p.) në formën e njeriut, kurse ata nuk e njihnin. Nuk u shihnin në të gjurmë të udhëtimit. Ishte me rroba shumë të bardha dhe me flokë shumë të zeza. Ai u ul pranë të Dërguarit të All-llahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, i mbështeti gjunjët e tij në gjunjët e të Dërguarit të All-llahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, i vendosi shuplakat e tij në kofshët e tij dhe e pyeti. I Dërguari i All-llahut iu përgjigj dhe në fund i lajmëroi sahabët e vet se ky ishte Xhibrili.10

Dhe besojmë se çdo melek punon në atë që është i urdhëruar.

Xhibrili është i ngarkuar ta transmetojë shpalljen nga All-llahu tek ata të cilët All-llahu dëshiron nga Pejgamberët.

Mikaili është i ngarkuar për shiun dhe për bimët.

Israfili është i ngarkuar që të fryjë (Surit sh.p.) në Ditën e Gjykimit dhe në kohën e ringjalljes.

Meleku i vdekjes11 është i ngarkuar për marrjen e shpirtrave në kohën e vdekjes. Meleku i kodrave është i ngarkuar për kodrat.

Maliku ështe roja e Xhehenemit.

Ka prej melekëve që janë të ngarkuar për embrionin njerëzor në mitër. Disa të tjerë i ruajnë njerëzit. Disa i shkruajnë veprat e tyre. Çdo individ i ka dy melekë. Thotë All- llahu i Lartësuar: “Dhe kur dy engjëjt qëndrojnë pranë tij në të djathtë dhe në të majtë. Dhe ai nuk hedh ndonjë fjalë e të mos jetë pranë tij përcjellësi i gatshëm.” (Kaf, 17-18).

Disa melekë janë të ngarkuar ta pyesin njeriun. Pasi të varroset, do t’i vinë dy melekë dhe do ta pyesin: Kush është Zoti yt? Cila është feja jote? Kush është Profeti yt?

Për këtë All-llahu i Lartësuar thotë: “All-llahu i forcon ata që besuan në fjalën e fortë (të mirë) në jetën e kësaj bote edhe në botën tjetër, ndërsa mizorët All-llahu i bën të humbur. All-llahu punon çka të dojë.” (Ibrahim, 27)

Disa melekë janë të ngarkuar për banorët e Xhennetit. Thotë All-llahu i Lartësuar: “Do t'i vizitojnë engjëjt, duke hyrë në secilën derë. (U thonë) Selamun alejkum. Me durimin tuaj, gjetët shpëtimin. Sa përfundim i lavdishëm është ky vend.” (er-Rad, 23- 24)

I Dërguari i All-llahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, ka thënë: “Në qiell, në vendin e quajtur Bejtul-Ma’mur12, çdo ditë hyjnë shtatëdhjetëmijë melekë - në një transmetim tjetër, aty falen shtatëdhjetëmijë melekë - dhe më nuk kthehen aty.” 13

- KAPITULLI I TRETË -

- Besimi në librat e shenjët:

Dhe besojmë se All-llahu të dërguarve të Tij u dërgoi libra si argument dhe udhërrëfyes për të gjithë botët, për t'ua mësuar urtësinë dhe për t’i pastruar.

Dhe besojmë se All-llahu secilit pejgamber i dërgoi libër: “Ne i dërguam të dërguarit Tanë me dokumente të qarta dhe Ne zbritëm me ata librin dhe drejtësinë, që t'i përmbahen njerëzit të së drejtës.” (el-Hadid, 25)

Prej këtyre librave, ne i njohim këto:

1 - Tevrati, të cilën All-llahu ia shpalli Musait, alejhi selam, nga librat më të mëdhenj dërguar benu israilëve. Thotë All-llahu i Lartësuar: “Ne kemi dërguar Teuratin, në të cilin janë udhëzimet dhe drita. Sipas tij, profetët që ia kishin dorëzuar veten Allahut, i gjykonin hebrenjtë; por edhe të diturit dhe rabinët kështu vepronin, sepse atyre iu qe besuar mbrojtja e Librit të Allahut, për të cilin ata dëshmonin.” (el-Maide, 44)

2 - Inxhili - All-llahu ia shpalli Isaut, alejhi selam, i cili e vërtetoi dhe e plotësoi Tevratin. Thotë All-llahu i Lartësuar: “Pas atyre profetëve, Ne dërguam Isain, të birin e Merjemes, si vërtetues të Teuratit që kishte ardhur para tij. Dhe i dhamë atij Ungjillin, në të cilin ka udhëzim dhe dritë, si përmbushje të asaj që ishte shpallur para tij në Teurat dhe si udhërrëfyes e këshillë për ata që i frikësohen Allahut.” (el-Maide, 46)

“T'jua lejojë disa gjëra që ju qenë ndaluar juve” (Ali-Imran, 50)

3 - Zeburi, që All-llahu ia dha Davudit, alejhi selam.

4 - Suhufet/fletushkat e Ibrahimt dhe Musait.

5 - Kur’ani i Madhërishëm, të cilën All-llahu ia shpalli Profetit të Vet, të Dërguarit të fundit, Muhammedit, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Thotë All-llahu i Lartësuar në lidhje me Kur’anin: “Që është udhërrëfyes për njerëz dhe sqarues i rrugës së drejtë dhe dallues (i të vërtetës nga gënjeshtra)” (el-Bekare, 185)

Kur’ani Kerimi është zbritur që t’i vërtetojë dhe t’i gjykojë librat e mëparshëm. Thotë All-llahu i Lartësuar: “Që është vërtetues i librave të mëparshëm dhe garantues i tyre.” (el-Maide, 48)

All-llahu i Lartësuar, me zbritjen e Kur’anit, i ka shfuqizuar të gjitha librat e mëparshme dhe është zotuar që do ta mbrojë nga humbja dhe devijimi.

Thotë All-llahu i Lartësuar: “Ne me madhërinë Tonë e shpallëm Kur'anin dhe Ne gjithsesi jemi mbrojtës të tij.” (el-Hixhr, 9)

Kur’ani do të mbetet si argument kundër të gjithë njerëzve, deri në Ditën e Gjykimit.

Sa i përket librave të mëparshme, ato kanë qenë të kufizuar vetën në atë kohë, siç shihet nga shpalljet e ardhura. Pastaj, i kanë shfuqizuar ato të mëparshmet dhe është lajmëruar çka ka ndodhur nga shtrembërimet dhe zëvendësimi. Ato nuk kanë qenë të ruajtura nga këto dy gjëra. Për atë arsye, ka ardhur deri te shtrembërimet, shtesat dhe heqja.

Thotë All-llahu i Lartësuar: “Një palë nga çifutët është që ndryshojnë fjalët (e Zotit)” (el-Maide, 46)

“Është shkatërrim për ata që me duart e veta e shkruajnë librin e pastaj thonë: “Ky është prej All-llahut!”, për të arritur me të një fitim të paktë. Pra, është shkatërrim i madh për ta çka shkruan duart e tyre dhe është shkatërrim i madh për ta ajo çka fitojnë.” (el-Bekare, 79).

“Thuaj: “Kush e zbriti librin, me të cilin erdhi Musai, që ishte dritë e udhërrëfyes për njerëz, e të cilin ju e bëni të shpërndarë në letra, që disa i prezantoni, kurse shumicën e fshihni.” (el-En’am, 91)

“Në të vërtetë, një grup prej tyre janë ata që pështjellojnë gjuhët e tyre, kur lexojnë librin (për ta deformuar kuptimin), ashtu që ju të mendoni se ajo (shprehje) është nga libri. Po ajo nuk është nga libri (i vërtetë. Madje thonë: “Kjo është nga All-llahu!” Po ajo nuk është nga All-llahu. Ata, duke ditur, thonë gënjeshtra për All-llahun. S'është  e drejtë e as nuk i takoi asnjë njeriu që t'i ketë dhënë All-llahu librin, urtësinë dhe pejgamberllëkun, e pastaj ai t'u thotë njerëzve: “Bëhuni robër të mi (adhuromëni  mua) e jo të All-llahut!” (Ali-Imran, 78-79)

“O ithtarë të librit, juve ju erdhi i dërguari Jonë që ju sqaron shumë nga ajo që fshihnit prej librit, e për shumë nuk ju jep sqarime. Juve ju erdhi nga All-llahu dritë dhe libër i qartë. All-llahu e vë me atë (me Kur'anin) në rrugët e shpëtimit atë që ndjek kënaqësinë e tij dhe me ndihmën e Tij i nxjerr ata prej errësirave në dritë dhe i udhëzon në një rrugë që është e drejtë. E mohuan (e bënë kufër) të vërtetën ata që thanë: “Zot është ai, Mesihu, biri i Merjemes.” (el-Maide, 15-17)

- Besimi në Pejgamberët:

Dhe besojmë se All-llahu u ka dërguar njerëzimit Profet.

“Të dërguar që ishin përgëzues e kërcënues, ashtu që, pas dërgimit të dërguarve, njerëzit të mos kenë fakt (arsyetim) para All-llahut. All-llahu është i pavarur në sundimin e vet dhe di si të veprojë.” (en-Nisa, 165)

Dhe besojmë se Profeti i parë ishte Nuhu, alejhi selam, ndërsa i fundit Muhammedi, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Thotë All-llahu i Lartësuar: “Ne të frymëzuam ty me shpallje sikurse e patëm frymëzuar Nuhun dhe pejgamberët pas tij” (en-Nisa,163);

“Muhammedi nuk ka qenë babai i asnjërit prej burrave tuaj, por ai ishte i dërguari i All-llahut dhe vulë e të gjithë pejgamberëve” (el-Ahzab, 40).

Dhe besojmë se më i miri në mesin e tyre ka qenë Muhammedi, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, pastaj Ibrahimi, Musai, Nuhu dhe Isau, ‘alejhimus-salatu ues-selam.

All-llahu i nderoi ata (Profetët, sh.p) dhe kështu i përshkroi në Kur’an:

“(Përkujto) Kur Ne e morëm (me betim) prej pejgamberëve premtimin e tyre. Dhe prej teje, Nuhut, Ibrahimit, Musait, Isait, birit të Merjemes, pra, morëm prej tyre besë të fortë.” (el-Ahzab, 7)

Dhe besojmë se sheriati i Muhammedit, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, i vërteton të gjitha vlerat e sheriatit të Pejgamberëve të tjerë. Për këtë arsye, All-llahu i Lartësuar thotë: “Ai ju përcaktoi juve për fé atë që ia pat përcaktuar Nuhut dhe atë që Ne ta shpallëm ty dhe atë me çka e patëm porositur Ibrahimin, Musain dhe Isain. (I porositëm) Ta praktikoni fenë e drejtë e të mos përçaheni në të.” (esh-Shura, 13)

Dhe besojmë se të gjithë të Dërguarit e All-llahut kanë qenë njerëz dhe kanë qenë krijesa, që nuk i kanë pasur asnjë nga cilësitë e rububijetit të All-llahut. Ka thënë All-llahu i Lartësuar për të parin (Nuhun, alejhi selam, sh.p.):

“Unë nuk u them juve se tek unë janë depot e All-llahut, as nuk u them se unë e di të fshehtën e as nuk them se unë jam engjëll.” (Hud, 31)

All-llahu e urdhëroi të fundin në mesin e tyre, Muhammedin, sal-lAll-llahu alejhi ves el- lem, të thotë: “Thuaj: “Unë nuk u them juve se i kam në kompetencë depot e All-llahut (e t'ju sjell mrekulli), as nuk pretendoj se i di fshehtësitë (e t'ju tregoj se kur do t'ju vijë dënimi), as nuk u them se unë jam engjëll.” (el-En’am, 50)

Dhe e urdhëroi që të thotë: “Unë nuk kam në dorë për veten time as ndonjë dobi, as ndonjë dëm, pos çka do All- llahu.” (el-A’raf, 188)

Dhe e urdhëroi që të thotë: “Thuaj: “Unë nuk mundem t'jua largoj dënimin e as t'ju sjell dobi!” Thuaj: “Është e vërtetë se mua nuk më mbron askush prej (dënimit) të All-llahut dhe, përveç Tij, unë nuk gjej mbështetje.” (el-Xhin, 21-22)

Besojmë se të gjithë të Dërguarit e All-llahut janë robër të All-llahut, të cilët All-llahu i nderoi me profetësi dhe i përshkroi me ubdudijen (d.m.th ka thënë për ta se janë robër). Dhe vendi i tyre është në një shkallë të lartë. Thotë All-llahu i Lartësuar për të parin në mesin e tyre, Nuhun, alejhi selam:

“Pasardhës të atyre që i bartëm (i shpëtuam) së bashku me Nuhun (bëhuni mirënjohës!). Vërtet ai ishte rob shumë falënderues.” (el-Isra, 3)

All-llahi i Lartësuar për Pejgamberin e fundit, Muhammedin, sal-lAll-llahu alejhive sel-lem, thotë: “Ai që ia shpalli Furkanin (Kur'anin, dallues të së vërtetës nga e pavërteta) robit të vet (Muhammedit), që të bëhet pejgamber i botës (këshillues), është i madhëruar.” (el- Furkan, 1)

All-llahu i Lartësuar për të Dërguarit e tjerë thotë: “Përkujto robërit tanë Ibrahimin, Is'hakun, Jakubin që ishin të fortë në zbatimin e detyrave dhe largpamës në fe.” (Sad, 45)

“Ti duro ndaj asaj që thonë ata dhe përkujto robin Tonë Davud, të fuqishmin (në fé e trup). Vërtet ai gjithnjë i drejtohej All-llahut.” (Sad, 17)

“Ne Davudit i falëm Sulejmanin, një rob shumë i mirë dhe shumë i kthyer nga Zoti.” (Sad, 30)

All-llahu i Lartësuar, në lidhje me Isaun, të birin e Merjemes, alejhi selam, thotë: “Ai (Isai) ka qenë vetëm një rob, të cilin e bëmë pejgamber dhe e bëmë shembull të jashtëzakonshëm, si përvojë për beni israilët.” (ez-Zuhruf, 59)

Dhe besojmë se All-llahu i Lartësuar e vulosi profetësinë me pejgamberllëkun e Muhammedit, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, dhe atë e dërgoi si të Dërguar për të gjithë njerëzit, meqë Ai thotë: “Thuaj (Muhammed): “O ju njerëz! Unë jam i dërguari i All-llahut te të gjithë ju. Vetëm i Tij është sundimi i qiejve e i tokës. S'ka të adhuruar tjetër pos Tij. Ai jep jetë dhe Ai jep vdekje. Pra, besoni All-llahun dhe të dërguarin e Tij, pejgamberin e pashkolluar, që beson All-llahun dhe shpalljet e Tij. Ndiqeni rrugën e tij, që ta gjeni të vërtetën.” (el-A’raf, 158)

Dhe besojmë se sheriati i Muhammedit, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, është feja Islame, me të cilën All-llahu është i kënaqur të jetë fe e robërve të Vet, dhe besojmë se All-llahu i Lartësuar nuk pranon fe tjetër pos Islamit. Thotë All-llahu i Lartësuar: “Feja e pranueshme tek All-llahu është Islami...” (Ali-Imran, 19)

“Sot përsosa për ju fenë tuaj, plotësova ndaj jush dhuntinë Time dhe zgjodha për ju islamin fe.” (el-Maide, 3)

“E kush kërkon fe tjetër përveç fesë islame, atij kurrsesi nuk do t'i pranohet dhe ai në botën tjetër do të jetë nga të dëshpëruarit.” (Ali-Imran, 85)

Besojmë se ai që konsideron dhe pohon ndonjë fe tjetër pos Islamit, me pretekst se është e pranuar tek All-llahu, si p.sh feja e çifutëve apo e krishterëve, apo ndonjë fe tjetër, i tilli është mosbesimtar.

Nëse një musliman në bazë është i tillë, kërkohet prej tij që të pendohet. Nëse nuk pendohet, vritet si renegat (murted/felëshues, sh.p.)14, meqë ky mohon Kur’anin.

Besojmë se ai i cili nuk beson se Muhammedi, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, u dërgua për të gjithë njerëzit, është jobesimtar në të gjithë Pejgamberët, edhe nëse beson në atë pejgamber që ai e pohon dhe beson që e pason, pasi që All-llahu i Lartësuar thotë:

“Edhe populli i Nuhut përgënjeshtruan të dërguarit.” (esh-Shuara,105)

Në këtë ajet, All-llahu i Lartësuar na tregon se populli i Nuhut nuk besoi në të Dërguarit, edhe pse para Nuhut, alejhi selam, nuk ka pasur asnjë pejgamber.

Thotë All-llahu i Lartësuar:

“S'ka dyshim se ata që nuk besojnë All-llahun dhe të dërguarin e Tij, dëshirojnë të bëjnë dallim mes All-llahut dhe të dërguarve të Tij e thonë: “Ne i besojmë disa e nuk i besojmë disa të tjerë”, e mes kësaj duam të marrin një rrugë. Të tillët lanë  jobesimtarët e vërtetë. Ne kemi përgatitur dënim të fortë e nënçmues për jobesimtarët.” (en-Nisa, 150-151)

Dhe besojmë se nuk ka Pejgamber pas të Dërguarit të All-llahut, Muhammedit, sal-lAll- llahu alejhi ve sel-lem. Ai i cili pohon se po i shpallet diç ose beson në të, ai është jobesimtar, pasi që e ka përgënjeshtruar All-llahun, të Dërguarin e Tij dhe të gjithë muslimanët që njëzëri janë pajtuar rreth kësaj.

- KAPITULLI I KATËRT -

Besojmë se i Dërguari i All-llahut Muhammedi, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, ka pasur halifet pasardhës të drejtë, të cilët e zëvendësuan në ummet në pikëpamje të diturisë, në dave dhe në pushtet, ashtu siç besojmë se më i miri dhe më i afërmi për t'u bërë mëkëmbës ishte halifja Ebu Bekër es-Siddik, pastaj Omer ibn el-Hattab, pastaj Othman ibn Affan dhe në fund Ali ibn Ebi-Talib, (radij-Allahu ‘anhum). Kështu, All-llahu i përcaktoi mëkëmbësit të jenë të radhitur, siç e cekëm më lart - sipas radhitjes së tyre në pushtet, janë radhitur edhe sa i përket vlerës së mirësisë. Ndërsa All-llahut të Lartësuar nuk i përshtatet që ta vendosë një mëkëmbës në gjeneratën më të mirë nga mesi i njerëzve të thjeshtë, derisa në mesin e tyre ka të atillë që janë më të mirë dhe më të denjë për të qenë mëkëmbës. Besojmë se disa nga ata (sahabët), ndonëse mund të jenë të mirë në një aspekt ndaj atij i cili në përgjithësi është i mirë (në të gjitha aspektet), megjithatë, ata me këtë nuk meritojnë të jenë më të mirë prej atij i cili është më i mirë përgjithësisht (në të gjitha aspektet), pasi ai i cili është i mirë, shikohet në pikëpamjen e të gjitha anëve dhe jo në disa prej tyre.

Gjithashtu besojmë se ky ummet/popull, d.m.th. pasuesit e të Dërguarit të All-llahut, Muhammedit, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, janë ummeti më i mirë dhe më i dobishëm tek All-llahu i Lartësuar.

Këtë e vërteton fjala e All-llahut: “Ju jeni populli më i dobishëm, i ardhur për të mirën e njerëzve, të urdhëroni për mirë, të ndaloni nga veprat e këqija dhe të besoni në All-llahun.” (Ali-Imran, 110)

Besojmë se në këtë ummet më të mirët janë shokët e të Dërguarit të All-llahut, Muhammedit, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, sahabët, pastaj ata të cilët i pasuan, tabiinët, pastaj ata të cilët i pasuan. Deri në Ditën e Gjykimit nuk do të pushojë së ekzistuari një grup njerëzish prej këtij ummeti, i dukshëm në të vërtetën, i ndihmuar nga All-llahu. Nuk do t’u bëjnë dëm ata që i braktisin e as ata të cilët i kundërshtojnë.

Besojmë se sprovat që kanë ndodhur në mes të sahabëve, kanë ndodhur për shkak të kuptimeve të ndryshme në situata, nga ixhtihadet e tyre. Dhe ai që ia ka qëlluar në kuptimin e kësaj situate, do t’i ketë dy shpërblime, ndërsa ai i cili ka gabuar prej tyre në kuptimin e kësaj situate, do ta ketë një shpërblim, dhe gabimi do t’i falet.

Besojmë se duhet mbrojtur nderin e tyre, kështu që nuk duhet t’i përmendin gabimet e tyre dhe duhet ta pastrojmë zemrën tonë prej urrejtjes ndaj tyre, si dhe t’ua përmendim të mirat që i kanë pasur, pasi që All-llahu i Lartësuar thotë: “Nuk janë të barabartë prej jush ata që dhanë nga pasuria e tyre dhe luftuan para çlirimit, sepse të tillët kanë vlerë më të madhe nga ata që dhanë dhe luftuan pas. Por të gjithëve All-llahu u premtoi të mirat. All-llahu di çka punoni.” (el-Hadid,10)

“Edhe ata që kanë ardhur pas tyre e thonë: “Zoti ynë, falna neve dhe vëllezërit tanë që para nesh u pajisën me besim dhe mos lejo në zemrat tona farë urrejtjeje ndaj atyre që besuan. Zoti ynë, Ti je i butë, mëshirues!” (el-Hashr,10)

- Besimi në Ditën e Gjykimit:

Dhe besojmë në Ditën e Gjykimit. Ajo është dita e fundit pas të cilit nuk ka ditë tjetër. Në të njerëzit do të ringjallen, që të qëndrojnë përgjithmonë në Xhennet, në shtëpinë e dëfrimit përgjithmonë, ose në Xhehennem, në shtëpinë e vuajtjes.

Besojmë në ringjalljen. Ajo është ringjallja e të vdekurve nga All-llahu pasi që Israfili t'i fryjë Surit për herë të dytë. Thotë All-llahu i Lartësuar: “Dhe i fryhet Surit dhe bie i vdekur çka ka në qiej dhe çka ka në tokë, përveç atyre që do All-llahu (të mos vdesin). Pastaj i fryhet atij herën tjetër, kur qe, të gjithë ata të ngritur e presin (urdhrin e Zotit).” (ez-Zumer, 68)

Pastaj njerëzit do të ngrihen nga varret e tyre dhe do të qëndrojnë para Krijuesit të të gjithë botëve, këmbëzbathur, lakuriq e të pa bërë sunnet. Thotë All-llahu i Lartësuar: “(Përkujto) Atë ditë kur Ne e palosim qiellin sikurse fletët e librit. Ashtu sikundër e kemi filluar krijimin (tuaj), e rikthejmë. Ky është obligim Yni e Ne e bëjmë këtë.” (el- Enbija,104)

Dhe besojmë në fletushkat ku janë të shkruara të gjitha veprat e njerëzve, që do t’i jepen njeriut në dorën e djathtë apo prapa shpinës, në dorën e tij të majtë.

Thotë All-llahu i Lartësuar: “E për sa i përket atij që libri i vet i jepet nga e djathta, Ai do të llogaritet me një llogari të lehtë dhe do të kthehet te familja e vet i gëzuar. E për sa i përket atij që libri i vet i jepet pas shpinës, Ai do t'i ndjellë vetes shkatërrim dhe dhe do të hyjë në zjarr të ndezur fort.” (el-Inshikak, 7-12)

“Secilit njeri ia kemi ngjeshur në qafë fluturaken (shënimin për veprimin) e tij, e në Ditën e Gjykimit Ne do t'ia prezantojmë atij libër të hapur:"Lexo librin tënd. Mjafton të jesh sot vetë llogaritës i vetvetes.” (el-Isra,13-14)

Dhe besojmë në peshoren që do të vendoset në Ditën e Gjykimit, ashtu që askujt nuk do t’i bëhet padrejtësi.

Thotë All-llahu i Lartësuar: “E kush punoi ndonjë të mirë që peshon sa grimca, atë do ta gjejë. Dhe kush punoi ndonjë të keqe që peshon sa grimca, atë do ta gjejë.” (ez-Zelzele, 7-8)

“E kujt i peshojnë më rëndë peshojat (veprat e mira), ata janë të shpëtuarit. Atyre që u peshojnë lehtë peshojat (veprat e mira), ata janë që humbën vetveten dhe janë në xhehennem përgjithmonë. Zjarri do t'ua djegë atyre fytyrat dhe do të duken shumë të shëmtuar brenda tij.” (el-Mu’minun,102-104)

“Kush vjen me një (punë) të mirë, ai (në Ditën e Gjykimit) shpërblehet dhjetëfish, e kush vjen me (vepër) të keqe, ai ndëshkohet vetëm për të. Atyre nuk u bëhet e padrejtë.” (el-En’am, 160)

Dhe besojmë në ndërmjetësimin e madh/shefaatin, i cili është i veçantë vetëm për të Dërguarin e All-llahut, Muhammedin, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem. Muhammedit, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, do t'i jepet leja për të ndërmjetësuar tek All-llahu Subhanehu ue Te‘Ala (për muslimanët mëkatarë,sh.p), pasi të jenë përballur me mundime dhe mërzi. Njerëzit së pari shkojnë tek Ademi, alejhi selam, pastaj tek Nuhu, tek Ibrahimi, tek Musau, tek Isau dhe në fund vijnë tek i Dërguari i All-llahut, Muhammedi, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.15

Dhe besojmë në shefaatin për ata besimtarë të cilët kanë hyrë në Xhehennem, që të dalin nga aty. Dhe përpos Muhammedit, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, në këtë shefaat do të mund të marrin pjesë edhe të Dërguarit e tjerë, dhe besimtarët dhe melaiket. Po ashtu, edhe vetë All-llahu i Lartësuar do t’i nxjerrë nga Xhehennemi besimtarët pa ndonjë shefaat, me Mirësinë dhe Mëshirën e Tij.16

Dhe besojmë në Haudin/Pusin e të Dërguarit të All-llahut, sal-lAll-llahu alejhi ve sel- lem, uji i të cilit është më i bardhë se qumështi, më i ëmbël se mjalti, erën e ka më të mirë se të miskut, gjatësia dhe gjerësia e të cilit është më e madhe sesa largësia prej një muaj udhëtimi (ecje).

Enët e tyre janë të panumërta dhe të bukura si yjet në qiell. Tek këto (të mira, sh.p) do të arrijnë besimtarët e Ummetit të Muhammedit, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem. Ata të cilët pinë nga këto, kurrë nuk do të ndjejnë etje.17

Dhe besojmë në Urën/Siratin e vendosur përmbi Xhehennem, mbi të cilin do të kalojnë njerëzit, në pajtim me veprat e tyre. Grupi i parë në mesin e tyre do ta kalojë urën si vetëtima, pastaj grupi i dytë do ta kalojë si era/fryma, pastaj si zogjtë, ndërsa i Dërguari i All-llahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, do të qëndrojë përmbi urë dhe do të thotë: “O All-llahu Im, shpëtoji, shpëtoji!”, gjersa të gjithë veprat e robërve të kryhen. Pas saj do të vjen një grup duke u zvarritur. Në të dy anët e Siratit janë të varura kërrabëzat nga hekuri, të cilat, me urdhër, do t’i marrin disa njerëz dhe do t’i futin në xhehennem.

Dhe besojmë çdo gjë që na ka lajmëruar Kur’ani dhe sunneti në lidhje me Ditën e gjykimit dhe tmerret e asaj dite. E lusim All-llahun që të na ndihmojë dhe lehtësojë në atë ditë.

Dhe besojmë në ndërmjetësimin/shefaatin e të Dërguarit të All-llahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, për banorët të cilët do të hyjnë në Xhennet.

Këtë shefaat do të mund ta marrë përsipër vetëm i Dërguari i All-llahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Dhe besojmë në Xhennetin dhe Xhehennemin.

Xhenneti është vendi i kënaqësisë së përjetshme, të cilën ua premtoi All-llahu i Lartësuar besimtarëve, të devotshmëve. Në të ka gjëra që syri nuk i ka parë (më herët, sh.p), që veshët nuk kanë dëgjuar dhe nuk u ka shkuar ndërmend asnjërit prej njerëzve.

Thotë All-llahu i Lartësuar: “Pra, për ata që kanë vepruar, nuk di askush për atë kënaqësi (të zemrës e shpirtit) që u është caktuar atyre si shpërblim.” (es-Sexhde, 17)

Xhehennemi është vend i vuajtjes së përjetshëm, të cilën ua premtoi All-llahu i Lartësuar jobesimtarëve, të padrejtëve. Në te ka vuajtje që nuk mund të paramendohet.

Thotë All-llahu i Lartësuar: “Ne kemi përgatitur për jobesimtarët zjarr që muret e tij (të flakës) i rrethojnë ata, e nëse kërkojnë shpëtim, ndihmohen me një ujë si katran, që përzhit fytyrat. E shëmtuar është ajo pije, e vend i keq është ai.” (el-Kehf, 29)

Besojmë se Xhenneti dhe Xhehennemi tani ekzistojnë dhe kurrë nuk do të pushojnë së ekzistuari.

Thotë All-llahu i Lartësuar: “Kush i beson All-llahut dhe bën vepra të mira, Ai e shpie atë në xhennete nëpër të cilët rrjedhin lumenj. Aty do të jenë gjithmonë. All-llahu i ka dhënë atij furnizim të mirë...” (et-Talak, 11)

“All-llahu i ka mallkuar jobesimtarët dhe për ta ka përgatitur zjarr të ndezur fort. Aty do të mbesin përgjithmonë dhe nuk do të gjejnë kë për t'i mbrojtur apo për t'i ndihmuar. Ditën kur fytyrat e tyre do të përmbysen në zjarr e thonë: “Të mjerët ne, ta kishim adhuruar All-llahun e respektuar të dërguarin!” (el-Ahzab, 64-66)

Dëshmojmë se do të hyjë në Xhennet secilin për kë dëshmon Kur’ani dhe Sunneti, me emër apo me cilësi.

Kështu, na ka ardhur dëshmia me emër për Ebu Bekrin, Umerin, Othmanin, Aliun dhe për të tjerët që ka dëshmuar me Xhennet i Dërguari i All-llahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Ndërsa sa i përket dëshmisë për cilësitë, d.m.th. çdo individ që i ka cilësitë e kufizuara, do të hyjë në Xhennet. Kjo është dëshmia për të gjithë besimtarët dhe të devotshmit (pa emër sh.p).

Po ashtu, dëshmojnë për hyrjen në Xhehennem për të gjithë ata që ka dëshmuar Kur’ani dhe Sunneti, me emër apo me cilësi. Kështu, na ka ardhur dëshmia me emër për Ebu Lehebin, Amr ibn Luhaj el-Huzaija etj. Ndërsa sa i përket dëshmisë me cilësi, d.m.th. ai që i ka disa cilësi të caktuara, do të hyjë në Xhehennem. Kjo është dëshmia për çdo jobesimtar ose mushrik, apo munafik.

Dhe besojmë në sprovën e varrit18, e ajo është një provim (marrja në pyetje, sh.p.) i të vdekurit në varrin e tij. (Do t’i thuhet, sh.p.) Kush është Zoti yt, cila është feja jote dhe cili është Pejgamberi yt?

Thotë All-llahu i Lartësuar: “All-llahu i forcon ata që besuan në fjalën e fortë (të mirë) në jetën e kësaj bote edhe në botën tjetër” (Ibrahim, 27)

Besimtari, në atë moment, do të thotë: “Zoti im është All-llahu, feja ime është Islami dhe i Dërguari im është Muhammedi, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.”

Ndërsa sa i përket jobesimtarit dhe munafikut, ai do të thotë: “Nuk e di. Kam dëgjuar njerëz të cilët thoshin diçka dhe unë kam thënë ashtu.”

Dhe besojmë se besimtarët në varret e tyre do të kënaqen. Thotë All-llahu i Lartësuar: “Të cilëve, duke qenë të pastër, engjëjt ua marrin shpirtin, duke u thënë: Selamun alejkum, gjetët shpëtimin, hyni në xhennet, për hir të asaj që vepruat.” (en-Nahl, 32)

Dhe besojmë se jobesimtarët zullumqarë në varret e tyre do t’u ekspozohen vuajtjeve. Thotë All-llahu i Lartësuar: “E kush është më i gabuar sesa ai që trillon rrenë ndaj Zotit, ose thotë: “Mua po më shpallet”, e nuk i është shpallur asgjë, ose sesa ai që thotë: “Do të thur diçka të ngjashme me atë që e ka zbritur All-llahu.” Sikur t'i shihje mizorët, kur janë në agoni të vdekjes, e engjëjt kanë shtrirë duart e veta (me ndëshkim) (e u thonë): “Shpëtojeni pra vetveten (nëse mundeni).” “Tash përjetoni dënimin e turpshëm, për shkak se e thoshit të pavërtetën për All-llahun, dhe ndaj argumenteve të Tij ishit kryeneç.” (el- En’am, 93)

Hadithet për kënaqësitë dhe vuajtjet në varr janë të shumta dhe të njohura mirë. Besimtari duhet t’i besojë të gjitha ato që kanë ardhur në Kur’an dhe në Sunnet prej gjërave të fshehta (gajbit) që do të ndodhin në botën tjetër dhe të mos i kundërshtojë ato, pasi që ndodhitë (kënaqësitë dhe tmerret) e botës tjetër nuk mund të krahasohen me ndodhitë (kënaqësitë dhe tmerret) e botës sonë, për shkak të dallimit të tyre të madh. E lusim All-llahun e Lartësuar që të na ndihmoj.

- Besimi në paracaktimin/Kaderin:

Dhe besojmë në paracaktimin/kaderin, qoftë të mirë apo të keq, dhe ky është paracaktimi i All-llahut në të gjitha gjërat që ndodhin, me diturinë e All-llahut, dhe që është në përputhje me urtësinë e Tij.

Kaderi i ka katër shkallë:

Shkalla e parë është dituria, .d.m.th. besojmë se All-llahu i Lartësuar di çdo gjë, di çka ka ndodhur, ç’do të ndodhë, dhe po të ndodhte, çka s’ka ndodhur e si do të ndodhte. Pra Dituria e Tij është e pakufizuar. A i e ka diturinë e plotë. Nuk ka nevojë për ta shtuar, dhe nuk harron asgjë.

Shkalla e dytë është shënimi/shkrimi, d.m.th. besojmë se All-llahu i Lartësuar shkroi në Leuhi Mahfudh çdo gjë që do të ndodhë, deri në Ditën e Gjykimit. Thotë All-llahu i Lartësuar:

“A nuk e ke ditur se All-llahu di çka ekziston në qiell e në tokë, e tërë ajo është e shënuar në libër. Ajo për All-llahun është shumë lehtë.” (el-Haxhxh, 70)

Shkalla e tretë është dëshira, d.m.th. besojmë se All-llahu i Lartësuar dëshiroi çdo gjë që është në qiej dhe në tokë. Nuk mund të ndodhë asgjë veçse me vullnetin e Tij. Atë çka Ai e lejon, do të ndodhë, dhe atë çka ai nuk e dëshiron, ajo nuk do të ndodhë.

Shkalla e katërt është krijimi, d.m.th. besojmë se: “All-llahu është krijues i çdo sendi dhe Ai është mbikëqyrës ndaj çdo gjëje. Vetëm te Ai janë çelësat e qiejve e të tokës, ndërsa ata që nuk i besuan argumentet e All-llahut, të tillët janë të dështuarit.” (ez-Zumer, 62-63)

Këto katër shkallë përmbledhin atë çka ndodh nga All-llahu i Lartësuar dhe atë çka ndodh nga ana e robërve (njerëzve). D.m.th. çdo gjë që njerëzit e shprehin, veprojnë apo e braktisin, All-llahut të Lartësuar i është e njohur kjo. Tek Ai çdo gjë është e shkruar. Ai gjërat i dëshiroi dhe i krijoi. All-llahu i Lartësuar thotë:

“Për atë nga mesi juaj që dëshiron të gjendet në të vërtetën. Po ju nuk mundeni, por vetëm nëse dëshiron All-llahu, Zoti i botëve!” (et-Tekvir, 28-29)

“E sikur të donte All-llahu, nuk do të mbyteshin ndërmjet vete... por All-llahu punon çka të dëshirojë.” (el-Bekare, 253)

“Po sikur të donte All-llahu, ata nuk do ta bënin atë, andaj hiqu tyre dhe asaj që shpifin.” (el-En’am, 137)

“E All-llahu ju krijoi juve edhe atë që e punoni.” (es-Saffat, 96)

Megjithatë, ne edhe krahas kësaj besojmë se All-llahu i Lartësuar ua dha njerëzve vullnetin e lirë, fuqinë e ndihmën me të cilën u vjen vepra njerëzve.

Faktin që njerëzit kanë vullnetin e lirë dhe fuqinë e tyre e dëshmojnë shumë çështje në vijim:

Së pari: Fjalët e All-llahut të Lartësuar, i cili thotë: “Afrohuni vend-mbjelljes suaj si të dëshironi.” (el-Bekare, 223)

“E sikur të kishin dëshiruar ata të dalin, do të bënin për të (për luftë) ndonjë përgatitje.” (et-Tevbe, 46)

Shohim se All-llahu i Lartësuar në këto dy ajete vërteton se njerëzit kanë vullnet dhe dëshirë.

Së dyti: All-llahu i Lartësuar disa gjëra i ka urdhëruar dhe disa të tjera ua ka ndaluar njerëzve. Sikur njeriu të mos ishte i lirë në fuqinë e urdhërimit apo të ndalimit të vetes, do të ishin prej gjërave që ai nuk do mund t’u përmbahej, d.m.th. nuk do të mund t’i kryente dhe kjo gjendje do të ishte në kundërshtim me urtësinë, mëshirën dhe me ajetin e All-llahu të Lartësuar: “All-llahu nuk e obligon asnjë njeri përtej mundësisë së tij” (el-Bekare, 286)

Së treti: Lavdërohet bamirësi për veprat e mira që i ka bërë dhe ofendohet keqbërësi për veprat që i ka bërë, si shpërblim, përkatësisht ndëshkim për të gjithë ata që e merituan. E sikur të mos ekzistonte dëshira e njeriut për vepra dhe mundësia që ai të zgjedhë, edhe lavdërimi edhe ndëshkimi do të ishin të padrejtë, e All-llahu është i pastër nga ajo që i përshkruhet prej padrejtësisë.

Së katërti: All-llahu i dërgoi të dërguarit: “Të dërguar që ishin përgëzues e kërcënues, ashtu që pas dërgimit të dërguarve njerëzit të mos kenë fakt (arsyetim) para All-llahut.” (en-Nisa, 165)

Nëse ato gjëra që i vepron njeriu nuk do të ishin me vullnetin dhe dëshirën e tij, atëherë dërgimi i të dërguarve do të ishte i kotë.

Së pesti: Secili veprues i ndonjë vepre e ndjen se ai vetë e bën ose nuk e bën, pa asnjë ndjenjë të dhunës (nuk e detyron askush, sh.p.) P.sh. ulet dhe ngrihet kur të dojë. Del dhe hyn. Udhëton ose qëndron në vendbanimin e vet. Dhe ai këtë e dëshiron dhe nuk ndjen se është i detyruar në të. Madje, çdo njeri bën diferencë të madhe ndërmjet asaj që e dëshiron dhe në atë që është i detyruar.

Një formë të njëjtë të ndarjes/diferencës na është treguar edhe në sheriatin tonë. All- llahu i Lartësuar nuk e dënon personin që është i dhunuar/detyruar në ato gjëra që janë të lidhura me All-llahun e Lartësuar.

Besojmë se mëkatarët nuk kanë arsyetim për mëkatet e tyre dhe mosbindjen ndaj All-llahut të Lartësuar, meqë mëkatari e bën mëkatin me dëshirën e tij të lirë, pa e ditur se All-llahu i Lartësuar e kishte paracaktuar më parë. Sepse askush nuk e di çka ka paracaktuar All-llahu, përveç pasi të ndodhë ajo çka Ai ka përcaktuar, ashtu si thotë All- llahu i Lartësuar:

“Nuk e di kush pos Tij se çka do të ndodhë (çka do të punojë) nesër.” (Lukman, 34)

Si të jetë argumentimi i saktë i atij i cili arsyetohet, kur ai vetë nuk e di atë para se të ndodhë. All-llahu i Lartësuar kategorikisht e mohon një argumentim të tillë: “E ata që i shoqëruan Zotit, do të thoshin: “Sikur të donte All-llahu, nuk do t'i bënim shok (nuk do të ishim idhujtarë) as ne, as prindërit tanë, e as nuk do të ndalonim asnjë send. “Kështu patën gënjyer edhe ata që ishin para tyre derisa (për shkak të mëkatit) përjetuan dënimin tonë të ashpër. Thuaj: “A mos keni ndonjë fakt e të na e prezantoni atë neve?” Ju i mbështeteni vetëm hamendjes. Në të vërtetë, vetëm gënjeni.” (el-En’am, 148)

Ne i themi mëkatarit i cili arsyetohet me paracaktimin: Pse nuk i nënshtrohesh kaderit të All-llahut (e të besosh), pasi që All-llahu të paska urdhëruar ashtu (të besosh, sh.p)?

Meqë nuk ka dallim ndërmjet mëkatit dhe asaj që është paracaktuar para se ti ta veprosh atë.

Për atë, i Dërguari i All-llahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, i lajmëroi sahabët se secilit u është përcaktuar vendi në Xhennet apo në Xhehennem. Në këtë ata (sahabët, sh.p) thanë:

“A do të mbështetemi në të dhe t’i braktisim veprat?” Ndërsa i Dërguari i All-llahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, tha:

“Jo. Punoni. Secilit do t’i lehtësohet ajo për çka është i krijuar.” 19

Gjithashtu, i themi mëkatarit i cili argumenton dhe mbron mëkatet e veta me caktimin: Nëse dëshiron të udhëtosh në Mekke dhe janë dy rrugë, dhe një njeri i besueshëm të lajmëron se një rrugë është e rrezikshme dhe e mundimshme ndërsa rruga tjetër është e sigurt dhe e lehtë, sigurisht që ti do ta zgjedhësh rrugën e dytë dhe nuk është e mundur që të lëvizësh kah rruga e parë, e rrezikshme dhe e mundimshme, duke thënë: “Kjo më është përcaktuar.” Nëse do të thoshe kështu, njerëzit do të mendonin se je i çmendur.

Gjithashtu i themi: Nëse do të kishin ofruar dy vende pune, njëra prej të cilëve është e mirë dhe me pagë të madhe, sigurisht që ti do të kishe punuar në atë punë pa u munguar. Atëherë, si është e mundur që për botën tjetër ta zgjedhësh atë që është me pak vlerë dhe të argumentosh me paracaktimin/kaderin.

Gjithashtu do t’i themi në vijim: sikur të të godiste ndonjë sëmundje, do të kishe kërkuar shumë mjekë për t’u shëruar, do t’i përballoje dhembjet e operacionit dhe hidhësinë e barërave. Pse atëherë nuk e trajton në mënyrë të njëjtë zemrën tënde të sëmurë/mëkatet dhe mosbindjen ndaj All-llahut të Lartësuar?

Dhe ne besojmë se e keqja nuk i përshkruhet All-llahut të Lartësuar, për shkak të përsosurisë së mëshirës dhe urtësisë së Tij.

Ka thënë i Dërguari i All-llahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem: “E keqja nuk të vishet Ty (O Zot).” 20

Në vetë përcaktimin e All-llahut të Lartësuar asnjëherë nuk ka sherr (e keqe), sepse ky gjykim ka dal nga mëshira dhe urtësia e Tij. Sherri (e keqja) është nga përfundimi i gjërave të paracaktimit të All-llahut. Dhe për këtë, në lutjen e kunutit, të cilën i Dërguari i All-llahut, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, ia mësoi nipit të vet Hasanit, ka thënë:

“(O All-llah) Më mbroj nga e keqja që e krijove.” 21

I është shkruar e keqja në atë që është e paracaktuar. Pra, shohim se e keqja që është si pasojë e paracaktimit, nuk është e tëra e keqe, por në një anë është e keqja e në anën tjetër është e mira. Ndonjëherë është e mirë, ndonjëherë e keqe.

Për shembull, çrregullimet, si thatësira, sëmundjet, varfëria dhe frika janë të këqija në një anë, mirëpo janë të mira në anën tjetër. Thotë All-llahu i Lartësuar:

“Për shkak të veprave (të këqija) të njerëzve, janë shfaqur në tokë e në det të zeza (bela, skamje, katastrofa, humbje e bereqetit etj.), për ta përjetuar ata një pjesë të asaj të keqeje që e bënë, ashtu që të tërhiqen (nga të këqijat).” (er-Rum, 41)

Prerja e dorës së vjedhësit dhe gurëzimi i zinaqarit (ai që bën marrëdhënie jashtëmartesore), është e keqe në raport me vjedhësin dhe zinaqarin. Mirëpo, ajo është e mirë për ta në anën tjetër, pasi që ky dënim është kefaret/shpagim i mëkatit për ta, dhe ata nuk do të ndëshkohen pas kësaj as në këtë botë e as në botën tjetër. Gjithashtu, kjo është e mirë edhe për mbarë shoqërinë, sepse këto dënime sigurojnë pasurinë dhe moralin e njerëzve

- Dobitë e Besimit:

Kjo vlerë e besimit/akides, e cila përmban këto baza të mëdha, rezulton me shumë vlera frytdhënëse për ata që janë bartës të kësaj akideje, në mënyrë që ky besim frytdhënës në All-llahun, emrat dhe cilësitë e Tij, dashurinë ndaj All-llahut dhe Madhërisë së Tij, në mënyrë të pashmangshme rezulton me kryerjen e urdhrave të All-llahut dhe largimin e ndalesave të Tij, ndërsa kryerja e urdhëresave të All-llahut dhe largimi nga ndalesat e Tij rezulton me kënaqësinë e plotë në këtë dhe në botën tjetër, qoftë individualisht apo në përgjithësi (shoqëria). Thotë All-llahu i Lartësuar:

“Kush bën vepër të mirë, qoftë mashkull ose femër, e duke qenë besimtar, Ne do t'i japim atij një jetë të mirë (në këtë botë), e (në botën tjetër) do t'u japim shpërblimin më të mirë për veprat e tyre.” (en-Nahl, 97)

- Dobitë e besimit në melaike:

E para: Dituria mbi madhështinë, forcën dhe fuqinë e krijuesit të Lartësuar.

E dyta: Falënderimet i takojnë All-llahut të Lartësuar për ndihmën e Tij ndaj robërve të Vet, pasi që i detyroi ata (melekët, sh.p) t’i mbrojnë dhe t’ua shkruajnë veprat e tyre dhe gjërat e tjera, që janë të dobishëm për ta (për njerëzit).

E treta: Dashuria ndaj melekëve, për shkak se gjithmonë në mënyrë të përsosur i bëjnë ibadet All-llahut të Lartësuar dhe kërkojnë falje për besimtarët.

- Dobitë e besimit në Librat:

E para: Dituria për mëshirën e All-llahut dhe përkujdesja e Tij ndaj robërve të Vet, pasi që çdo populli ua dërgoi librin me të cilën i udhëzoi në rrugën e drejtë.

E dyta: Dukshmëria e urtësisë, mençurisë së All-llahut, pasi që në këto libra janë të përcaktuara ato gjëra që u përgjigjen secilit popull. Libri i fundit është Kur’ani i Madhërishëm, i cili u përgjigjet të gjitha krijesave, të gjitha kohërave dhe të gjitha vendeve, deri në Ditën e Gjykimit.

E treta: Falënderimet janë për All-llahun, për mirësinë në dërgimin e librave.

- Dobitë e besimit në të Dërguarit:

E para: Dituria për mëshirën e All-llahut dhe përkujdesjes së Tij ndaj robërve të Vet, pasi që i dërgoi të Dërguarit fisnik, për t’i udhëzuar dhe treguar rrugën e drejt.

E dyta: Falënderimet janë për All-llahun, për mirësinë në dërgimin e të Dërguarve.

E treta: Dashuria ndaj të dërguarve dhe ndaj dinjitetit e durimit të tyre, dhe përmendja e tyre për të mirë, ashtu siç u ka hije atyre, pasi që ata janë të Dërguarit e All-llahut dhe  më të mirët në mesin e robërve të Tij, që i kanë përmbushur udhëzimet e tyre duke i bërë ibadet Zotit të vet, që kumtuan misionin e pejgamberllëkut, duke i këshilluar robërit e All-llahut dhe duke bërë durim nga fyerjet e tyre.

- Dobitë e besimit në Ditën e Gjykimit:

E para: Dëshira për nënshtrim ndaj All-llahut të Lartësuar, duke e kërkuar shpërblimin e asaj dite, dhe largimi nga mëkatet ndaj All-llahut të Lartësuar, duke u frikësuar prej dënimit të asaj dite.

E dyta: Të mos brengoset besimtari për ato gjëra dhe kënaqësitë e kësaj bote që i ikin, për shkak të mirësive dhe kënaqësive që e presin në botën tjetër.

- Dobitë e besimit në Kader:

E para: Mbështetja në All-llahun dhe marrja e sebepeve, pasi që edhe sebepi dhe ajo që ndodh janë nga urdhrat e All-llahut dhe paracaktimi i Tij.

E dyta: Rehatia, lumturia e shpirtit dhe qetësia e zemrës, ngase kur muslimani e di se çdo gjë është me paracaktimin e All-llahut dhe gjithsesi do të ndodhë, shpirti dhe zemra do të qetësohet dhe do të jetë e kënaqur me përcaktimin e All-llahut, kështu që nuk ka askush që jeton më mirë dhe që është më i qetësuar në zemër prej atij që beson në përcaktimin e All-llahut/Kader.

E treta: Largimi i mendjemadhësisë nga vetja gjatë arritjes së qëllimit të dëshiruar, pasi që arritja e qëllimit është nga mirësitë e All-llahut të Lartësuar, të cilën e paracaktoi që të realizohet si rezultat i shkakut të saktë. Për atë falënderohet All-llahu i Lartësuar dhe largohet mendjemadhësia.

E katërta: Largimin e padurimit nga vetja, neverisë, shqetësimit dhe merakut për mos arritjen e synimit të dëshiruar. Nëse ndodh e padëshiruara, pasi që ajo ndodh për shkak të kaderit të All-llahut të Lartësuar, të cilit i takon pushteti në qiej dhe në, duhet duruar në atë paracaktim duke pritur shpërblimin. Këtë e dëshmon fjala e All-llahut të Lartësuar:

“Nuk ndodh asnjë fatkeqësi në tokë e as në trupin tuaj e që të mos jetë në shënime (Levhi Mahfudh) para se të ngjajë ajo, e kjo për All-llahun është lehtë.” (el-Hadid, 22)

E lusim All-llahun e Lartësuar të na forcojë në këtë besim/akide dhe të bëjë që tek ne të realizohen dobitë e tij dhe ndaj nesh të shtohet mirësia, si dhe të na mbrojë nga devijimi i zemrës, pasi që na udhëzoi, dhe të na kaplojë mëshira e Tij. Ai, me të vërtetë, është i Urtë.

Le të jenë falënderimet për All-llahun, Zotiu e të gjithë botëve, dhe salavatet dhe selamet mbi të Dërguarit tonë, Muhammedit, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, shokëve të tij dhe mbi të gjithë ata që i pasojnë në të mirë.

Shkruar nga: Muhammed ibn Salih el-Uthejmin, 30 Shevval, 1404H.

Referenca:

1. Dijetarë në shumë disiplina të ndryshme.

2. Shprehja Kursij tekstualisht d.m.th. karrige, mirëpo kur përdoret për Kursijjen e All-llahut, atëherë nënkuptojmë “Vendin e këmbëve të All-llahut”, ashtu siç ka thënë Ibn Abbasi, gjë që e transmeton el-Lalikai në “Sherh Usulil I’tikad” dhe Abdullah ibn Imam Ahmed në “Kitabu’s Sunne” dhe të tjerët (sh.p.)

3. Xhehmitë janë një sekt që emrin e tyre e kanë marrë nga Xhehm ibn Safvan, ndërsa përhapës i këtij sekti ka qenë Xhad ibn Dirhem. Hululijet janë një nga sektet e Xhehmive. Shih Parathënien e recensentit tek “Sherh usulul i’tikad” nga el-Lalika. (sh.p))

4. Sahih Buhari, Kitabu Tehexhxhud, nr.1145, dhe sahih Muslim, Kitabu-l salatil-Musaffirine, nr.758.

5. Buhariu dhe Muslimi.

6. Sahih Buhari, Kitabul fiten, nr.7131, dhe Sahih Muslim, Kitabul fiten, nr.2933.

7. Fjala Ibadet është fjalë e përgjithshme për të gjitha ato fjalë, vepra dhe bindjet që i do All-llahu. Shih el-Ubudije nga shejhul Islam Ibn Tejmije.

8. Buhari, Kitabu bedil-halk, nr. 3232, dhe Muslimi, Kitabul iman, nr.174.

9. Ashtu siç është përshkruar në suren Merjem, ajeti 16-22.

10. Sahih Buhari, Kitabul iman, nr.50, dhe Sahih Muslimi, Kitabul iman, nr.8.

11. Melekut të vdekjes (Melekul Meut) i thonë edhe Azrail, mirëpo një emërtim i tillë nuk ka bazë në Kur’an dhe në Sunnet. Andaj ne ndalemi tek tekstet e hadithit (sh.p.)

12. Bejtul Ma’mur është një shtëpi e madhe në qiell, qabja e qiellit, në të cilën hyjnë dhe falen melekët, ashtu siç e cekëm më lart.

13. Sahih Buhari, Kitabu bedil Halk (nr.3207), dhe Sahih Muslim, Kitab Iman (nr.164).

14. Kujdes: Ekzekutimi i murtedit bëhet vetëm nga ana e qeverisë në shtetin Islamik e kurrsesi në mënyrë individuale.

15. Hadithin e transmeton Ebu Hurejra, Sahih Buhari, Kitabu’l Ehadithil-Enbija, nr.3361 dhe Muslimi në Sahihun e tij, Kitabul Iman, nr.194.

16. Transmeton Buhariu në Sahin e tij nga Ebu Seid el-Hudriju, KitabuTeuhid, nr.7439, dhe Muslimi në Sahihun e tij, Kitabul Iman, nr.183.

17. Transmeton Buhariu në Sahihun e tij nga Abdullah ibn Omeri, Kitabur-Rikak, nr.6579 dhe 6580, dhe Muslimi në Sahihun e tij, Kitabul Fedail, nr.2300 dhe 2301.

18. Sprova e varrit, d.m.th. jeta e varrit pas varrosjes së të vdekurit. Hadithet për këtë temë i transmeton Buhariu dhe Muslimi në Sahihun e tij.

19. Transmeton Buhariu në Sahihun e tij, Kitabu’l Xhenaiz, nr.1362, dhe Muslimi në Sahihun e tij, Kitabu’l Kader, nr.2647.

20. Transmeton Muslimi në Sahihun e tij, Kitabi’l salatil-Musafirine, nr.771.

21. Transmeton Ebu Davudi në Sunenin e tij, Kitabu’l Vitr, nr.1425; Tirmidhiu më Xhamiun e tij, Ebvabul Vitr, nr.464; en-Nesaiu në Sunenin e tij, Kitabu kijamul-lejl, nr.1745, si dhe Ibn Maxhe në Sunen, Kitabu Ikametis-salah, nr.1178.

Akidja e Selefëve dhe dijetarëve të hadithit.

 

Autor: Imam Ebi Uthman Ismail ibën Abdurrahman es-Sabuni (373-449 h.)

Përktheu: Bledar Hoxha (Albani)

HYRJE

Falënderimet i takojnë vetëm Allahut. Vetëm Atë falenderojmë, Atij i kërkojmë ndihmë dhe falje të gjynaheve tona. I kërkojmë mbrojtje Allahut prej të keqes së veteve (shpirtrave) dhe punëve tona!

Atë të cilin e udhëzon Allahu, nuk ka kush e humb dhe atë të cilin humb Allahu, nuk ka kush e udhëzon.

Dëshmoj se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut dhe dëshmoj se Muhamedi është rob dhe i Dërguari i Tij. 

Po paraqes para duarve të lexuesëve dhe vëllezërve të mi muslimanë këtë libërth të përshtatur në gjuhën shqipe, me qëllim që t’u vij atyre sadopak në ndihmë për njohjen e besimit të saktë dhe të vërtetë të Islamit. 

Vëzhguesi në terrenin e sotëm, në mesin e muslimanëve gjen një përzierje dhe ngatërrim të së vërtetës me të pavërtetën, të dijes me injorancën dhe të Sunetit me bidatin. Kjo për shkaqe të shumta ndër të cilat mund të përmendim mungesën e literaturës së saktë dhe të nevojshme në këtë temë (temën e Akides). 

Libri që keni në duar është një përmbledhje e shkurtuar e bazave të Akides së Selefëve tanë të mirë dhe dijetarëve të Hadithit të të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) të cilin e ka shkruar një prej dijetarëve të mëdhenj të Islamit në shekullin e katërt dhe të pestë të hixhretit, imam es Sabuni. 

Ky libër ka fituar besimin dhe përgëzimin e shumë prej dijetarëve të Ehli Sunetit të cilët e kanë parë dhe lexuar atë dhe ai konsiderohet si një nga burimet bazë të Akides së Ehli Sunetit dhe Dijetarëve të Hadithit, bashkë me disa libra të tjerë madhështorë të cilët do të përmenden gjatë librit dhe për të cilat lus Allahun që të shohin dritën në gjuhën shqipe, edhe pse janë disi voluminoze! 

Siç e thamë më lart, libri është shumë i përmbledhur dhe autori është përpjekur të paraqesë në të, ç’të mundë prej bindjeve të Ehli Sunetit duke treguar edhe transmetuesit dhe përcjellësit e fjalëve, në mënyrë që të jetë sa më i përpiktë.

Studiuesi dhe recensuesi i librit, Dr. Nasir ibën Abdurrahman el Xhedij, është përpjekur të nxjerrë çdo transmetim prej burimit në të cilin gjendet dhe gjithashtu ka përmendur një biografi të përmbledhur për të gjithë transmetuesit që ka përmendur autori, por unë nuk i kam përmendur të gjitha ato biografi për t’iu ruajtur zgjatjes dhe daljes nga tema. 

Ky libër, edhe pse me përmasa të vogla, është i domosdoshëm për të gjithë muslimanët, për të përparuarin në dije dhe për fillestarin në të, ndonëse për atë të përparuarin është më i përshtatshëm. 

Nëse njihet e vërteta atëherë është e lehtë njohja e të kotës dhe dallimi i saj, sepse çdo gjë që e kundërshton të Vërtetën dhe bie ndesh me të, ajo është e kotë.

Po ashtu, nëse njihen ndjekësit e së Vërtetës, atëherë është e lehtë që të njihen ndjekësit e të kotës. 

Lus Allahu e Madhëruar që të na drejtojë në të Drejtën dhe të Vërtetën, dhe të na bashkojë në Xhenet me të Dërguarin e Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) sahabet e ndershëm dhe ndjekësit e gjurmëve të tyre deri në Ditën e Kijametit!

 

Përkthyesi
Shkurt 2004
Dhul-Hixheh 1424 h.

 

 

BIOGRAFIA E AUTORIT

Koha në të cilën ai ka jetuar

Së pari: Gjendja politike e asaj kohe.

- Autori, Ebu Uthman es Sabuni ka jetuar në çerekun e fundit të shekullit të katërt dhe në gjysmën e parë të shekullit të pestë të hixhretit. Pikërisht ndërmjet viteve (373-449 h.)

Ai ishte bashkëkohës i tre prej prijësave (halifëve) të shtetit Abasit. I pari i tyre ka qenë prijësi Et Taiu Lilah Ebu Bekër Abdulkerim ibën el Mutiju Lilah, i cili qëndroi në pushtet nga viti 363 h. deri sa u hoq në vitin 381 h.

I dyti ishte prijësi El Kadiru Bilah ebu el Abas Ahmed ibën Is’hak ibën Xheafer, i cili e mori pushtetin në vitin 381 h. dhe qëndroi në të derisa ndërroi jetë, në vitin 422 h.

Ndërsa prijësi i tretë ishte El Kaimu Biemrilah Ebu Xheafer Abdullah ibën el Kadiru Bilah, i cili e mori pushtetin pas vdekjes së të atit, në vitin 422 h. dhe qëndroi në pushtet derisa ndërroi jetë, në vitin 467 h.

Në këtë periudhë, fuqia e prijësave Abasitë u dobësua dhe pushteti ra në duart e të tjerëve.

Vendet e Horasanit, prej të cilave ishte edhe Nisaburi, vendi në të cilin jetoi autori, u sunduan nga prijësa të ndryshëm, njëri pas tjetrit. Në fillim, pushteti ishte në duart e Es Samanije, më pas në duart e Beni Subuktikin dhe më pas në duart e Beni Sulxhuk.

Kështu që, vendet e Horasanit ishin të pastabilizuara dhe gjendja politike e tyre ishte tranzicionale, gjë e cila padyshim ka pasur ndikim negativ te njerëzit e asaj kohe.

Së dyti: Gjendja ideologjike dhe shkencore e asaj kohe Kjo periudhë kohore shquhet për ekzistencën e një numri të konsideruar grupesh e sektesh të ndryshme, të cilat ishin në kundërshtim me drejtimin e Ehli Sunetit (pasuesëve të sunetit), si dhe për ekzistencën e disa figurave të shquara në shkencat dhe kulturat e ndryshme.

Es Sujuti ka përcjellë nga imam Dhehebiu se ai ka thënë për kohën e halifes El Kadiru Bilah: “Në këtë periudhë është shfaqur edhe koka e esharive: Ebu Is’hak el Isfrajini [1] , koka e muetezilive: gjykatësi Abdulxhebar [2], koka e rafidive: Esh shejh el muktedir apo Esh shejh el Mufid, koka e keramitave: Muhamed ibën el Hejsam, koka e hafizave të shquar: Ebul Hasen el Hamami, koka e muHadithinëve: hafiz Abdulgani ibën Seid, koka e sufive: Ebu Abdurrahman es Selmi, koka e poetëve: Ebu Umer ibën Deraxh dhe koka e mbretërve: sulltan Mahmud ibën Subuktikin.” [3]

Më pas Sujuti shtoi: “Këtyre u shtohet koka e zindikëve (të dalëve nga Feja): El Hakim Biemrilah, koka e gjuhëtarëve: El Xheuheri, koka e gramatikanëve: Ibën Xhina, koka e elokuentëve: El Bedij, koka e predikuesëve: Ibën Nebata, koka e komentatorëve: Ebu el Kasim ibën Habib en Nisaburi, etj.”

Padyshim se përhapja e këtyre grupeve dhe thirrja e kokave të tyre në to, ka pasur ndikim të rrezikshëm në shoqërinë e asaj kohe.

Prej fitneve (trazirave) që ndodhën në atë kohë për shkak të këtyre grupeve, ka qenë fitneja që ndodhi ndërmjet rafidive dhe pasuesëve të Sunetit në Bagdad, në vitin 398 h. Fitne në të cilën shejhu Ebu Hamid el Isfrajini [4] iu afrua vdekjes. Por kur lajmi i shkoi halifes El Kadiru Bilah, ai dërgoi forcat e tij për t’u ardhur në ndihmë pasuesëve të Sunetit dhe rafiditë u thyen.

Më pas, në vitin 422 h. këto fitne ndërmjet pasuesëve të Sunetit dhe rafidive u përtërinë dhe u shtuan, por pasuesit e Sunetit u bashkuan dhe vranë shumë prej tyre. 

Prijësat abasitë, në këtë periudhë, ishin të kapur për rrugën e Ehli Sunetit. Lexo fjalën e Hatib el Bagdadit për halifen abasit, El Kadiru Bilah: “Ai posedonte moral, fe, namaz të gjatë nate, bamirësi e bujari, me të cilat u shqua dhe u bë i njohur te të gjithë, shtoi këtyre edhe drejtimin e mirë dhe besimin e saktë. Ai shkroi një libër në fushën e Usulu fikhut, në të cilin përmendte vlerat e sahabeve, sipas metodës së dijetarëve të Hadithit. Në atë libër, nën temën për vlerat e Umer ibën Abdulaziz, ai përmend kufrin - daljen nga Feja - të muetezilive dhe të atyre që thonë se Kurani është i krijuar. Ai libër lexohej çdo të xhuma në tubimin e dijetarëve të Hadithit, në xhaminë El Mehdi. Gjatë leximit të tij prezentonin edhe njerëzit dhe e dëgjonin atë.” [5]

Sigurisht që numri i madh i figurave të shquara në atë kohë, tregon zhvillimin e fushës akademike e shkencore, saqë edhe shumica e halifëve dhe princave të asaj kohe posedonin sasi të konsiderueshme dijeje e njohurie, nga më të shquarit e të cilëve ka qenë El Kadiru Bilah. Ata i donin dijetarët dhe i madhëronin ata, gjë e cila ndikoi ndjeshëm në zhvillimin e lëvizjes akademike e shkencore.

Ky ishte një vështrim i shpejtë dhe i shkurtër në gjendjen ideologjike e shkencore të asaj kohe, ku siç e pamë, veçoria më e shquar e saj ishte ekzistenca e një numri të konsiderueshëm grupesh e sektesh të ndryshme, të cilat padyshim që do të përhapnin idetë e tyre në shoqëri. Për këtë shkak, gjejmë se dijetarët e Sunetit të asaj kohe kanë shkruar libra të shumtë për sqarimin dhe qartësimin e bindjes së pasuesëve të Sunetit, siç ka bërë edhe imam Es Sabuni (Rahimullah). Disa të tjerë kanë shkruar libra ku i kundërpërgjigjen atyre grupeve të humbura e të devijuara, si dhe rrëzojnë dilemat dhe gjërat e dyshimta që ata hedhin në popull.

Prejardhja e autorit.

Emri i tij është Ebu Uthman Ismail ibën Abdurrahman ibën Ahmed ibën Ismail ibën Ibrahim ibën Amir ibën Abid es Sabuni En Nijsaburi, hafiz, muhadith, fakih, i titulluar si dijetar i Islamit.

Fjala “Es Sabuni” është marrë nga punimi i sapunit, siç thotë Es Semaani në librin “Prejardhjet”: “Në Nisabur ka qenë një shtëpi e madhe për prodhimin e sapunit dhe ndoshta ndonjë prej gjyshërve të tij ka pas punuar në të, kështu i është mveshur kjo kunjë.”

Jeta e tij.

Ka lindur në Bushenxh, në zonat e Huratit (Sixhistan) në mesin e muajit Xhemadul Ahira, në vitin 373 hixhri.

Abdulgafir el Farisi thotë: Babai i tij, Abdurrahman Ebu Nasr, ka qenë prej predikuesëve të mëdhenj të Nisaburit dhe u ndoq e u vra për shkak të fanatizmit dhe medh’hebit të tij. Kështu që i biri i tij, Ismaili zuri vendin e tij dhe u ul në karrigen e tij që në moshën dhjetë vjeç dhe të gjithë imamët e kohës së tij prezentonin tubimet e tij.

Edukimin e tij dhe përgatitjen e kushteve për kërkimin e dijes, e mori përsipër imam Ebu Tajjib Sehl ibën Muhamed es Saluki, i cili merrte pjesë në tubimet e tij dhe e lavdëronte atë.

Tubimet e tij i prezentonin gjithashtu dijetarë të mëdhenj si Ebu Is’hak el Isfrajini, imam Ebu Bekër ibën Furik, etj. Ata habiteshin me zgjuarsinë dhe mprehtësinë e tij, me bukurinë e formimit të shprehjeve në të dyja gjuhët, arabisht dhe persisht, dhe me mësimin përmendësh të Haditheve, cilësi të cilat u rritën bashkë me të dhe me të cilat arriti atë vend të lartë.

Gjatë gjithë kohës së tij, ai ishte i zënë me adhurime e punë të mira. Arriti majat në urtësi e formim të përgjithshëm.

“Njihej për namazin e tij në formën më të mirë, faljen shumë natën dhe dlirësinë e tij, saqë merrej për shembull.” [6]

Abdulgafir e përshkruan atë kështu: “Ai ishte imam, dijetar i Islamit, predikues, mufessir (komentator i Kur’anit), dijetar Hadithi dhe këshillues, i cili i bashkoi njerëzit e kohës së tij në rrugën e tij. I këshilloi muslimanët në tubimet e dijes shtatëdhjetë vjet radhazi. Priu njerëzit në namaz (imam) dhe mbajti hutbe në xhaminë e madhe në Nisabur, afro njëzet vjet.” [7]

Gjithashtu, ai thotë: “Ka qenë më i vullnetshëm se të gjithë dijetarët e kohës së tij në dëgjimin e Haditheve, në mbajtjen përmendësh të tyre dhe në përhapjen e dijes dhe librave të tij. Ka qenë më i shumti në grumbullimin e Haditheve dhe nxitjen në dëgjimin e tyre nëpër tubime. Hadithet i ka mbledhur në Nisabur, Serahas, Furat, Sham, Hixhaz e nëpër male. Ka pasur lidhje me shumë vende dhe numri i njerëzve që kanë marrë prej tij është shumë i madh.”

Imam Sabuni (RahimehUllah) ka qenë respektues i Hadithit dhe i kushtonte vëmendje të madhe zinxhirit të transmetuesëve. 

Familja e tij.

Ebu Uthman es Sabuni ka pasur dy djem. I pari, Abdullahi, i cili vdiq gjatë rrugës për në Haxh, në kohën kur babai i tij ishte ende gjallë.

Ndërsa i dyti, Abdurrahmani, i cili e mori dijen dhe Hadithin prej babait të tij, në Nisabur dhe më pas u bë gjykatës në Azerbaxhan. 

Edhe pse kunja e imam Sabunit është Ebu Uthman, nuk i kam gjetur ndonjë djalë me këtë emër në librat e biografive.

Ai ka pasur një vëlla, i cili quhej Is’hak ibën Abdurrahman Es Sabuni. Ai ka qenë këshillues e predikues dhe shpeshherë zëvendësonte vëllanë e tij nëpër tubime.

Nga të gjitha këto arrijmë në përfundimin se familja e Ismail Sabunit, ka qenë familje e dijes, urtësisë dhe udhëzimit.

Imam Sabuni e ka marrë dijen prej shumë dijetarëve të njohur dhe ka pasur gjithashtu shumë nxënës. Veprat e shkrimet e tij janë gjithashtu të shumta.

Akideja e Sabunit dhe medhhebi i tij.

Imam Sabuni është pasues i mendimit të dijetarëve të Hadithit prej Selefëve të mirë, kështu që akideja e tij është selefije.

Argumenti më i qartë për këtë është libri që kemi në duar, në fillim të të cilit ai ka shprehur se do të mbledhë në të, disa tema në bazat e akides, sipas bindjes së Selefëve, prej të cilave ai shpreson të ketë dobi.

Në fund të këtij libri, autori ka përmendur disa prej dijetarëve të mëdhenj të Hadithit dhe Sunetit, të cilët janë shembull për tu ndjekur dhe të cilët besojnë atë që ai e ka pohuar në librin e tij, pastaj thotë:

“Dhe unë, fal mirësisë së Allahut të Lartësuar, pasoj gjurmët e tyre, ndriçohem me dritën e tyre dhe këshilloj vëllezërit dhe shokët e mi që të mos rrëshqasin nga rruga e tyre, e të mos ndjekin fjalë të tjera përveç fjalëve të tyre. Deri në fund të fjalës së tij.”

Ndërsa medhhebi i autorit në fikh, sipas asaj që kam kuptuar unë (studiuesi), është se medh’hebi i tij është Shafii, duke u bazuar në argumentet e mëposhtme:

01 - Gjetja e biografisë së tij në librat biografike të shafiive dhe në asnjë medh’heb tjetër.

02 - Pohimi i kësaj fjale prej dijetarit Ibën Amad el Hanbeli.

03 - Vetë autori, kur paraqiti në këtë libër të tij një numër dijetarësh sipas rrugës së të cilëve ai shkonte, përmendi në krye të tyre imam Shafiun dhe e lavdëronte e fliste mirë për të.

Dijetarët e mëdhenj kanë folur për të fjalët më të mira dhe kanë pohuar se ai është imam, hafiz, njohës i mirë i Hadithit e tefsirit, si dhe shkencave të tyre, njohës i letërsisë dhe i shumë shkencave të tjera.

Ebu Bekër el Bejheki, dijetar bashkëkohor i tij, ka thënë për të: “Ai është me të vërtetë imam i muslimanëve dhe sinqerisht, dijetar i Islamit. Njerëzit e kohës së tij kanë qenë të nënshtruar para lartësisë së tij në fe, sovranitet, bindje të sakta, dije të madhe dhe pasim të rrugës së selefëve.” [8]

Ebu Uthman es Sabuni ka vdekur në Nisabur, në kohën e ikindisë, ditën e enjte, 3 Muharrem, të vitit katërqind e dyzetë e nëntë sipas hixhretit, pas një sëmundjeje.

Vlerësimi i librit.

Libri i imam Sabunit është një prej librave që kanë kontribuar në pasurimin e bibliotekës Islame për sqarimin e Akides së ithtarëve të Sunetit dhe Xhematit, si dhe për qartësimin e bazave të Fesë, mbi të cilat kanë ndërtuar bindjen e tyre imamët e parë të selefëve tanë të mirë, unanimisht. Disa prej tyre, autori i ka përmendur në fund të këtij libri.

Autori, Ebu Uthman es Sabuni, në këtë libër ka ndjekur metodën e saktë në parashtrimin e atyre bazave, pasiqë ai nuk mjaftohet me miratimin e një baze pa e përmendur edhe argumentin e saj.

Gjithashtu, shumicën e Haditheve dhe fjalëve të sahabeve e tabiinëve, ai i transmeton me sened (zinxhir transmetuesish), sipas metodës së dijetarëve të Hadithit.

Ky libër konsiderohet një prej burimeve mbi të cilat mbështeten dijetarët për miratimin e Akides së Selefëve. Prej shembujve për këtë është edhe shejhu i Islamit, Ibën Tejmije dhe Ibën el Kajim, të cilët kanë marrë prej tij.

Eshtë e njohur se për sqarimin e Akides së Ehli Sunetit janë shkruar libra të shumtë, prej të cilave koha na ka ruajtur disa, por ky libër dallohet për përmbledhjen e tij dhe moszgjatjen, megjithëse ai i ka përfshirë thuajse të gjitha çështjet e përgjithshme të Akides.

Prej kritikave që mund t’i bëhen autorit të librit (RahimehUllah) është se në disa çështje, ai ka argumentuar me Hadithe të dobëta, duke qenë se në ato çështje ka pasur Hadithe të sakta e të mjaftueshme, pa qenë nevoja të përmenden Hadithet e dobëta. Siç është për shembull, përmendja e transmetimit të Ebu Hazimit në çështjen e zbritjes së Allahut në qiellin e dynjasë, apo përmendja e Hadithit të gjatë të Muhamed ibën Keab el Kuradhi.

__________________________________________

[1] - Ai është Ibrahim ibën Muhamed ibën Ibrahim ibën Mehran Ebu Is’hak el Isfrajini, mutekelim (skolastik, teolog), dijetar në usul fikh dhe në fikh. Dijetar i banorëve të Horasanit. Ka qenë i besueshëm dhe i fortë në Hadith. I vullnetshëm në adhurim dhe i përkushtuar në të. Bejhakiu ka përcjellë shumë Hadithe nga ai. Ai ka zhvilluar edhe disa dialoge me mutezilitë. Ka vdekur në vitin 418 h. në Nisabur. [Tabekat esh shafiije el kubra: 3/111].

[2] - Ai është Abdulxhebar ibën Ahmed ibën Abdulxhebar Ebu el Hasen el Hemdhani, shejhu i mutezilive në kohën e tij dhe autor i shumë shkrimeve. U emërua gjykatës në Er Rij dhe vdiq në vitin 415 h. [Historia e Bagdadit: 11/113].

[3] - Shkëputur nga libri “Historia e halifëve”, i Sujutit.

[4] - Ai është Ahmed ibën Muhamed ibën Ahmed el Isfrajini, shejh i shafiive në Bagdad. Ka qenë dijetar i fikhut dhe imam i madh. Ka vdekur në vitin 406 h. [Sijeru ealamu en nubela: 17/194, El bidajetu ue nihaje: 2/12].

[5] - “Historia e Bagdadit” (4/37, 38).

[6] - Marrë nga libri “Tabakat esh shafiije el kubra” e Ibën es Subki.

[7] - Nga libri “Tehdhib tarih Dimashk”

[8] - Marrë nga libri “Tabakat esh shafiije el kubra”.

Teksti i librit.

بسم الله الرحمن الرحيم

O Zot! Lehtëso dhe ndihmo me Mirësinë dhe Mëshirën Tënde!

Zinxhiri i transmetuesëve të librit

 Autori thotë: Na ka treguar kryegjykatësi i Damaskut, Nidhamudin Umer ibën Ibrahim ibën Muhamed Muflih es Salihi el Hanbeli, gojarisht: Na ka treguar hafiz Ebu Abdullah Muhamed ibën Abdullah ibën Ahmed ibën Muhib el Makdisi: Na kanë treguar dy dijetarët, Xhemaludin Abdurrahman ibën Ahmed ibën Umer ibën Sheker dhe Ebu Abdullah Muhamed ibën Muhib Abdullah ibën Ahmed ibën Muhamed, që të dy nga Makdisi.

- I pari thotë: Na ka treguar Ismail ibën Ahmed ibën el Husejn ibën Muhamed el Iraki dhe ne dëgjonim: Na ka treguar Ebu Fet’h Abdullah ibën Ahmed el Harki.

- Ndërsa i dyti thotë: Na ka treguar Ahmed ibën Abdu ed Daim.

Na ka treguar gjithashtu Taxhudin Muhamed ibën Hafidh Imadudin Ismail ibën Muhamed ibën Berdes el Ba’li.

Dhe na ka treguar kryegjykatësi Izuddin Abdurrahim ibën Muhamed ibën el Furat el Hanefi, gojarisht: Na ka treguar Muhamed ibën Halife ibën Muhamed ibën Khalef el Munebxhi: Na ka treguar Xhemal Abdurrahman ibën Ahmed ibën Umer ibën Sheker se autori (es Sabuni) ka thënë:

Shkaku i shkruajtjes së librit [1]

“Falenderimi i takon vetëm Allahut, Zotit të botëve dhe përfundimi i mirë qoftë për besimtarët e devotshëm, ndërsa Mëshira dhe bekimi i Allahut qofshin mbi vulën e Profetëve, familjen dhe të gjithë shokët e tij.

Në kohën kur hyra në Amid të Tarbistanit (vend ne Iran, në jug të detit Kaspik) dhe në vendet e Xhilanit, në drejtim të Shtëpisë së Shenjtë (Kabes), si dhe për të vizituar varrin e të Dërguarit të Allahut [2] (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), disa vëllezër në Fe më kërkuan që t’u mbledh disa tema në bazat e Fesë, pas të cilave janë kapur ata që kanë kaluar prej imamëve të mëdhenj, dijetarëve të muslimanëve dhe selefëve të mirë. Ato baza me të cilat u udhëzuan dhe thirrën njerëzit në çdo kohë, si dhe gjërat që i kundërshtojnë dhe i mohojnë këto baza, prej të cilave u larguan të gjithë besimtarët e sinqertë e të devotshëm. 

Baza, në rrugën e të cilave ata lidhnin miqësi dhe shpallnin urrejtje, quanin bidatçi dhe e nxirrnin nga Feja këdo që besonte diçka tjetër përveç atyre. [3]

Atëherë unë iu mbështeta Allahut të Lartësuar dhe shkrova në këtë libër atë që munda, në mënyrë të shkurtuar e të përmbledhur, duke shpresuar që të përfitojnë prej tij të zotët e mendjes e të shikimit.

Allahu është Ai që jep sukses dhe vendosmëria në Rrugën e Drejtë e të Saktë nuk arrihet vetëm se me mirësinë e Allahut dhe Mëshirën e Tij!

Pohimi i Cilësive të Allahut të Lartësuar.

Duke shpresuar suksesin nga Allahu i Lartësuar them: Dijetarët e Hadithit [4] (Allahu i ruajtë të gjallët dhe i mëshiroftë të vdekurit prej tyre!) dëshmojnë se Allahu i Lartësuar është Një dhe se Muhamedi është Lajmëtar dhe i Dërguar i (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) (nebij dhe resul). Ata e njohin Zotin e tyre me ato cilësi të cilat janë shprehur në Shpalljen dhe Librin e Tij, apo për të cilat ka dëshmuar i Dërguari i Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), në Hadithet e sakta që na janë përcjellë prej njerëzve të drejtë e të besueshëm nga ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem!).

Ata pohojnë për Allahun e Lartësuar çdo gjë që Ai e ka pohuar për Veten e Tij, në Librin e Tij apo në gjuhën e të Dërguarit të Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem!) dhe nuk besojnë se Cilësitë e Allahut i përngjasojnë cilësive të krijesave të Tij.

- Ata thonë: Allahu e ka krijuar Ademin (alejhi selam) me Dy Duart e Tij, siç e ka shprehur këtë në Fjalën e Tij: 

“(Allahu) i tha: O Iblis! Ç’të ndaloi ty që të mos i biesh në sexhde atij, të cilin Unë e krijova me Dy Duart e Mia?” [Sad: 75].

Ata nuk e ndryshojnë fjalën nga domethënia e saj, duke thënë (p.sh.) se Dy Duart e Allahut janë dy mirësitë e Tij, apo dy Fuqitë e Tij, ashtu siç kanë bërë mu’tezilitë [5] dhe xhehmijet [6] (Allahu i shkatërroftë!), as nuk i përshkruajnë ato të Dyja (Duart e Allahut) me ndonjë formë dhe as nuk i krahasojnë Ato me duart e krijesave, siç i krahasojnë mushebbihitë [7] (Allahu i fëlliqtë!).

Ndërsa pasuesit e Sunetit [8], Allahu i ka ruajtur nga tahrifi [9] (ndryshimi i domethënies së fjalës), nga tashbihi (krahasimi) dhe nga tekjifi (përshkrimi e përshtatja), si dhe u ka dhënë atyre njohuri e kuptim nga Mirësia e Tij.

Ata ndoqën rrugën e Njësimit dhe pastrimit të Allahut (nga ajo që nuk i përshtatet) dhe u larguan nga ta’tili (heqja dhe zhveshja e Allahut prej atyre cilësive) dhe nga teshbihu (krahasimi), duke ndjekur Fjalën e Allahut të Lartësuar:

“Asgjë nuk i përngjet Atij dhe Ai është Gjithëdëgjuesi, Gjithëshikuesi.” [Esh Shura: 11].

Po ashtu, Kurani i ka përmendur Dy Duart e Allahut të Lartësuar, si në Fjalën e Allahut:

“(Allahu) i tha: O Iblis! Ç’të ndaloi ty që të mos i biesh në sexhde atij të cilin Unë e krijova me Dy Duart e Mia?” [Sad: 75].

Gjithashtu i ka përmendur në Fjalën e Allahut: 

“Përkundrazi, të Dyja Duart e Tij janë të shtrira. Ai shpenzon nga Begatitë e Tij siç do Ai.” [El Maide: 64].

Gjithashtu, janë transmetuar Hadithe të sakta nga i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem!), të cilat përmendin Dorën e Allahut, siç është Hadithi i dialogut ndërmjet Musait dhe Ademit (alejhima selam) kur Musai i tha:

“Allahu të ka krijuar ty me Dorën e Tij dhe ka urdhëruar engjëjt që të bëjnë ty sexhde…” [10]

Apo siç është Hadithi Kudsi, ku Allahu i Lartësuar thotë:

“…Unë nuk i barazoj ata të mirët prej pasardhësve të atij që krijova me Dy Duart e Mia, me atë që i thashë bëhu dhe ai u bë (engjëjt).” [11]

Dhe Hadithi: 

“Allahu e ka krijuar Firdeusin me Dorën e Tij.” [12]

Po kështu, ata (pasuesit e Sunetit) thonë për të gjitha Cilësitë e Allahut të cilat i ka përmendur Kurani dhe Hadithet e sakta, si (p.sh). Dëgjimi i Allahut, Shikimi dhe Syri i Tij, Fytyra e Tij, Dija, fuqia dhe plotfuqishmëria për çdo gjë, krenaria dhe madhështia, dëshira dhe vullneti, të folurit e Allahut dhe Fjala e Tij, pëlqimi dhe pakënaqësia e Tij, dashuria dhe urrejtja, gëzimi dhe qeshja e Tij, e të tjera Cilësi të Allahut të Lartësuar.

Ata i besojnë këto pa i krahasuar me ato të krijesave, por duke qëndruar në kufijtë të cilat i ka vënë Allahu dhe i Dërguari i Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), pa shtuar mbi ato, pa i përshkruar, pa i krahasuar me ato të krijesave, pa e shtrembëruar kuptimin apo shprehjen e tyre, pa i ndërruar me diçka tjetër, pa e zhveshur fjalën nga kuptimi i saj i njohur dhe i përdorur në gjuhën arabe, duke e shpjeguar atë me ndonjë komentim të paqënë e të refuzuar.

Por ata ndjekin kuptimin e drejtpërdrejtë të këtyre ajeteve apo Haditheve dhe e lënë dijen e hollësishme të tyre tek Allahu i Lartësuar, duke pohuar që shpjegimin e të Vërtetës (formën, mënyrën etj.) së tyre, nuk e di kush përveç Allahut, ashtu si na ka treguar Allahu i Lartësuar për dijetarët e vërtetë, në Fjalën e Tij:

“Dhe ata që janë plotësisht të vendosur në dije, thonë: Ne besojmë në të (Kuranin); i tëri (Ajete të qarta e të paqarta) është nga Zoti ynë. Dhe nuk marrin mësim veçse ata që janë të brumosur me mendje të shëndoshë.” [Al Imran: 7].

Kurani i Lartë është zbritur nga Allahu dhe nuk është i krijuar.

Dijetarët e Hadithit dëshmojnë dhe besojnë se Kurani është Fjala e Allahut, Libri i Tij, Shpallja e Tij, ajo që Allahu ka zbritur dhe nuk është i krijuar. Ndërsa ai që thotë se Kurani është i krijuar dhe ka bindje për këtë, ai është kafir (i dalë nga Feja).

Kurani, i cili është Fjalë e Allahut dhe Shpallje prej Tij, është ai Kuran me të cilin ka zbritur Xhibrili te i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), në gjuhën arabe dhe që është përgëzues e qortues për popullin që sheh.

Allahu i Lartësuar thotë: 

“Dhe sigurisht që ky (Kurani) është shpallje nga Zoti i gjithësisë, me të cilin ka zbritur Shpirti i besueshëm (Xhibrili) në zemrën tënde (O Muhamed) që të mund të jesh prej këshilluesëve. Ai është zbritur në gjuhën e qartë arabe.” [Esh Shuara: 192-195].

Ai është Kurani, të cilin Muhamedi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ia komunikoi popullit të tij, ashtu siç u urdhërua në Fjalën e Allahut të Lartësuar:

“O ti i Dërguar (Muhamed)! Shpalle mesazhin i cili të është zbritur ty nga Zoti yt!…” [El Maide: 67].

Kështu, ajo që ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) u shpalli atyre me urdhërin e Allahut, ishte Fjala e Allahut të Lartësuar për të cilën i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“A më pengoni mua që të shpall Fjalën e Zotit tim?!” [13]

Është ai Kuran, i cili ruhet në gjokse (përmendësh), lexohet me gjuhë dhe shkruhet në letër. I gjithë ai është Fjalë e Allahut të Lartësuar dhe nuk është i krijuar. Ndërsa ai që pretendon se Kurani është i krijuar, ai e ka mohuar Zotin e Lartësuar.

- Autori thotë: Kam dëgjuar El Hakim Ebu Abdullah, të thotë: Kam dëgjuar Ebu el Uelid Hasan ibën Muhamed të thotë: Kam dëgjuar imam Ebu Bekr Muhamed ibën Is’hak ibën Huzejmeh të thotë:

“Kurani është Fjalë e Allahut dhe nuk është i krijuar, ndërsa ai që thotë se Kurani është i krijuar, e ka mohuar Allahun e Lartësuar (është kafir) dhe nuk i pranohet shehadeti, nuk vizitohet kur është i sëmurë, nuk i falet xhenazeja dhe nuk varroset në varrezat e muslimanëve. Atij i jepet afat tri ditë që të pendohet e nëse nuk e bën, atëherë i pritet koka.” [14] 

Shqiptimi i Kuranit.

Shejh Ebu Bekër el Ismaili el Xhurxhani, në broshurën e tij të cilën ia dërgoi banorëve të Xhilanit, shkruante:

“Kush thotë se të shqiptuarit e Kuranit është i krijuar dhe ai ka për qëllim vetë Kuranin, ai ka thënë se Kurani është i krijuar.”

Ibën Mehdi et Taberi në librin “Akideja” të cilin e shkroi për banorët e atyre vendeve (të Taberisë), thotë:

“Pasuesit e Sunetit dhe Xhematit kanë bindjen se Kurani është Fjalë e Allahut të Lartëmadhëruar, shpallja e Tij, ajo që Ai ka zbritur, Urdhëri dhe ndalesa e Tij, dhe nuk është i krijuar. Ndërsa kush thotë se ai është i krijuar, ai e ka mohuar Allahun e Lartësuar. Kurani është i ruajtur në gjokset tona, lexohet me gjuhët tona dhe është i shkruar në letër. Ai është Fjalë me të cilën Allahu i Lartësuar ka folur, ndërsa kush thotë: Kurani me të shqiptuarin tim është i krijuar, ose se shqiptimi im i Kuranit është i krijuar, ai është injorant, i humbur dhe mohues i Allahut të Lartësuar.”

E përmenda këtë pjesë nga libri i Ibën Mehdiut për shkak të përkrahjes sime të tij në të, sepse ai ka pasuar selefët prej dijetarëve të Hadithit në atë që ka thënë edhe pse ai ka qenë i zhytur në shkencën e oratorisë e filozofisë dhe shkrimet e tij në to janë të shumta, por këtë temë ai e ktheu te të zotët e saj dhe e mori atë prej tyre.

Na ka treguar hafiz Ebu Abdullah: Kam lexuar një shkrim të Ebu Amër el Mustemli të thoshte: Kam dëgjuar Ebu Uthman Seid ibën Ishkab të thotë: Kam pyetur Is’hak ibën Ibrahim për të shqiptuarit e Kuranit dhe ai tha:

“Kjo gjë nuk duhet të diskutohet. Kurani është Fjalë e Allahut dhe nuk është i krijuar.”

Ibën Xherir et Taberi, në librin “El Itikad” të cilin e ka veçuar për këtë temë, thotë:

“Përsa i përket të shqiptuarit e Kuranit prej njerëzve, nuk ka ndonjë gjurmë prej sahabëve apo tabiinëve, përveç asaj që ka ardhur nga ai, fjala e të cilit ka qënë e mjaftueshme dhe bindëse; në pasimin e të cilit është e vërteta dhe udhëzimi; fjala e të cilit vihet në vendin e imamëve të parë të këtij umeti: Ebu Abdullah Ahmed ibën Hanbel (RahimehUllah).”

Ebu Ismail et Tirmidhi më ka thënë se ka dëgjuar Ebu Abdullah Ahmed ibën Hanbel (Rahimullah) të thotë:

“Çështja e të shqiptuarit e Kuranit është prej xhehmive”, ndërsa Allahu thotë:

“…atëherë siguroi atij strehim me qëllim që ai të dëgjojë Fjalën e Allahut…” [Et Teube: 6].

Prej kujt do ta dëgjojë atë? (a nuk do ta dëgjojë prej gojës së njeriut dhe megjithatë Allahu ka thënë: që të dëgjojë Fjalën e Allahut?!).”

Pastaj tha (Tirmidhiu): Kam dëgjuar një grup prej shokëve tanë, emrat e të cilëve nuk më kujtohen, se kanë thënë për imam Ahmedin (RahimehUllah), se ai thoshte:

“Kush thotë se shqiptimi im i Kuranit është i krijuar, ai është xhehmij, kurse ai që thotë se shqiptimi im i Kuranit nuk është i krijuar, ai është bidatçi (sepse këtë shprehje nuk e kanë thënë të parët).”

Muhamed ibën Xherir thotë: “Nuk na lejohet të themi në këtë temë fjalë tjetër përveç fjalës së tij (imam Ahmedit), sepse nuk kemi paraardhës që të ketë thënë gjë tjetër përveç atij. Aq më tepër, kur ajo që ai ka thënë, është e mjaftueshme dhe bindëse, dhe se ai është imami që duhet të pasohet, mëshira dhe kënaqësia e Allahut qofshin mbi të!”

Këto ishin fjalët e Muhamed ibën Xheririt, të cilat i kam marrë nga libri i tij “El I’tikad”.

- Them (autori): Muhamed ibën Xheriri e ka pastruar veten e tij me këtë temë të librit të tij, nga e gjithë ajo që i është mveshur dhe me të cilën është akuzuar se gjoja ka dalë nga rruga e Sunetit dhe ka anuar nga bidati.

Përsa i përket asaj që ka treguar për Ahmedin (Rahimullah), se të folurit në shqiptimin e Kuranit është prej xhehmive, këtë fjalë ai e ka thënë vërtetë dhe kjo për arsye se Xhehmiu [15] dhe pasuesit e tij qenë të parët, të cilët thanë se Kurani është i krijuar dhe qenë ata që folën për shqiptimin e Kuranit, duke arritur gradualisht në thënien se Kurani është i krijuar, por në atë kohë (në kohën e imam Ahmedit) kishin frikë prej pasuesëve të sunetit që ta shprehin hapur këtë fjalë, kështu që folën për shqiptimin e Kuranit, duke pasur për qëllim se ai me shqiptimin tonë është i krijuar. Për këtë shkak, imam Ahmedi i quajti ata me emrin xhehmije.

Transmetohet gjithashtu se imam Ahmedi ka thënë: “Çështja e shqiptimit është më e keqe se ajo e xhehmijes.”

Ndërsa ajo që ka treguar Muhamed ibën Xheriri për imam Ahmedin, se ai ka thënë: “Kush thotë se shqiptimi im i Kuranit është i krijuar, ai është bidatçi”, ka pasur për qëllim me këtë se të parët prej Ehli Sunetit nuk e kanë zënë me gojë çështjen e shqiptimit të Kuranit dhe as që kanë pasur nevojë të hynë në të, por kjo fjalë është shpikur nga ata që kërkojnë të zhyten në gjëra që nuk u takojnë dhe nga mendjelehtët të cilët shpikën gjëra të paqëna dhe i kaluan kufijtë e ndalesave dhe të fjalëve të ulëta, duke u futur në atë që nuk janë futur të parët prej dijetarëve të Islamit. Për këtë shkak ka thënë imam Ahmedi, se kjo fjalë është bidat dhe se ai që pason sunetin duhet të largohet prej saj, mos ta shprehë atë dhe as ndonjë fjalë të ngjashme me të prej bidateve, por të qëndrojë te ajo që kanë thënë selefët prej dijetarëve që duhen ndjekur dhe të thonë: “Kurani është Fjalë e Allahut dhe nuk është i krijuar”, pa shtuar gjë tjetër mbi këtë fjalë!

Na ka treguar hafiz El Hakim Ebu Abdullah, se Ebu Bekër Muhamed ibën Abdullah El Xherahi u ka thënë (atij dhe atyre që ishin me të) në Merv (qyteti më i njohur në Horasan), se Jahja ibën Sasuvejh ka thënë: Abdulkerim es Sukeri ka thënë: Më ka treguar Uehb ibën Zumah se Ali el Bashani ka thënë: Kam dëgjuar Abdullah ibën el Mubarek të thotë:

“Kush mohon një gërmë të vetme të Kuranit, ka mohuar të gjithë Kuranin dhe kush thotë se unë nuk e besoj këtë “lam” (shkronjën “lam”), ai ka dalë nga Feja.” [16]

__________________________________________

[1] - Temën në fakt e ka vendosur studiuesi i librit.

[2] - Ka për qëllim udhëtimin për në xhaminë e të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), pasiqë disa dijetarë e quajnë atë udhëtim, udhëtim për të vizituar varrin. Dijetari i Islamit, Ibën Tejmije (Rahimullah) thotë se disa dijetarë e quajnë udhëtimin për t’u falur në xhaminë e tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), udhëtim për tek varri i tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe thonë: Vizita e varrit të tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) është vepër e pëlqyeshme. Por qëllimi i tyre është udhëtimi për në xhaminë e tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe të vepruarit atje adhurimet e ligjërueshme, si përshëndetja me selam të Dërguarin (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), bërja lutje për të dhe lavdërimi i tij. [Mexhmuul fetava: 27/246, të përmbledhur].

Ndërsa të udhëtuarit thjeshtë për tek varri i tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), është e paligjëruar.

[3] - Kjo shprehje nuk është e përshtatshme sepse jo çdokush që beson diçka që e kundërshton Sunetin del nga feja.

[4] - Dijetarët e Hadithit janë të kapurit për Librin e Allahut të Lartësuar dhe ndjekësit e rrugës së të Dërguarit të Tij, Muhamedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Esh Shehristani në librin “El milel uen nihal” thotë: “Janë quajtur ithtarë të Hadithit sepse ata kujdeseshin për gjetjen e Haditheve dhe të transmetimeve që vinin nga të parët, pastaj nxirrnin ligjet e dispozitat në mënyrë të drejtpërdrejtë nga tekstet e tyre, duke mos u kthyer te kijasi (shëmbëlltyra e çështjeve me njëra-tjetrën) apo te logjika e tyre, vetëm në rast se nuk gjenin Hadith apo fjalë të Sahabeve. Sipas kësaj domethënieje, ata janë ndryshe nga pasuesit e logjikës dhe e të kuptuarit të tyre. Dijetari i Islamit, Ibën Tejmije (Rahimullah), në sqarimin e asaj që është për qëllim me shprehjen “Ehlul Hadith” thotë: “Me shprehjen “Ehlul Hadith”, ne nuk kemi për qëllim thjesht ata që mjaftohen me të dëgjuarit e tij, të shkruarit apo të transmetuarit e tij, por kemi për qëllim me këtë shprehje të gjithë ata të cilët garojnë në mësimin e Haditheve përmendësh, i njohin dhe i kuptojnë ato me perceptim gjithpërfshirës; të drejtpërdrejtë apo të tërthortë.” == … Më pas tregon diçka nga vlera e tyre, duke thënë: “Veçoria më e afërt tek ata, është dashuria për Kuranin dhe Hadithin, kërkimi për gjetjen e tyre dhe të domethënies së tyre, si dhe të vepruarit sipas asaj që mësojnë prej tyre. Për këtë shkak, fukahatë –juristët-, të cilët janë dijetarë të Hadithit, e njohin të Dërguarin e Allahut më mirë se fukahatë e tjerë. Po kështu edhe prijësit prej tyre, e njohin politikën profetike më mirë se të tjerët, dhe populli i thjeshtë prej tyre, ka më shumë të drejtë se të tjerët në dashurinë e të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).” [Mexhmuul fetava: 4/95].

Në një vend tjetër thotë: “Ehlul Hadith” janë selefët e tre brezave të parë dhe të gjithë ata që ndjekin rrugën e tyre.” [Mexhmuul fetava: 6/355]. 

[5] - Mutezilitë janë një prej grupeve të humbura, të cilët janë shfaqur në kohën kur Vasil ibën Atai nxori bidatin e tij, duke thënë se Fasiku-ai që bën harame të mëdha- është në një vend të mesëm midis kufrit dhe imanit (mosbesimit dhe besimit) dhe për këtë shkak, Hasen el Basriu e largoi atë nga mësimet e tij. Atëherë ai u veçua në një prej cepave të xhamisë së Basras dhe atij iu bashkua shoku i tij, Amër ibën Ubejd ibën Bab. Atëherë njerëzit thanë se ata të dy u veçuan (itezela) nga fjala e popullit, ndërsa pasuesit e tyre i quajtën që atë ditë me termin “mu’tezili.” 

Ky emërtim përfshin një numër të madh grupesh të cilat i bashkojnë me njëra-tjetrën në bidatin e tyre disa çështje prej të cilave po përmendim: Mohimi i cilësive të përhershme të Allahut të Lartësuar, mohimi i të shikuarit Allahun me sy (në Ditën e Kijametit), thënia se Fjala e Allahut është e krijuar, thënia se njerëzit i krijojnë vetë punët e tyre dhe se Allahu nuk ka dorë e caktim në to (prej këtu janë quajtur “kaderije”), thënia se fasiku është në një vend të mesëm midis dy vendeve, etj.

[6] - Xhehmijet janë pasuesit e Xhehëm ibën Safvan. Bidati i tij është shfaqur në Tirmidh. Atë e vrau Selem ibën Ahvez el Mazini në Merva, nga fundi i sundimit të Beni Umejjes. Ai u bashkangjitet mu’tezilive në mohimin e cilësive të përhershme të Allahut, mohimin e shikimit te Ai dhe se Fjala e Allahut është e krijuar. Por ai ka shtuar edhe disa fjalë të tjera, si: Thënia e tij se nuk lejohet që Allahu të cilësohet me një cilësi, me të cilën mund të cilësohet edhe njeriu, sepse sipas tyre, kjo do të thotë ta krahasosh Allahun me krijesat. Kështu, ai mohoi të qënurit e Allahut i Gjallë e i Ditur dhe pohoi se Ai është i Mundshëm, Veprues dhe Krijues. Ai thotë gjithashtu se njeriu është i detyruar në veprat e tij dhe nuk ka të drejtë të zgjedhë e të veprojë dhe se Xheneti e Xhehenemi do të shuhen e do të kenë fund. Sipas tij, Imani është njohja e Allahut dhe se ai është njëlloj te të gjithë besimtarët (nuk shtohet e nuk pakësohet). [Marrë nga libri “El Milel uen nihal” i Shehristanit (RahimehUllah)]. 

[7] - Mushebbihitë janë ata që e krahasojnë Allahun me krijesat e Tij. Krahasimi është dy llojesh: I pari është krahasimi i krijesave me Krijuesin, siç kanë krahasuar të krishterët Isain me Allahun, apo siç kanë krahasuar idhujtarët idhujt e tyre me Allahun.

Lloji i dytë i krahasimit është krahasimi i Krijuesit me krijesat e Tij, siç është fjala e mushebbihive se Allahu ka Dorë dhe ajo është si dora jonë, apo se Ai dëgjon si ne (I Lartë është Allahu ngo ajo që i përshkruajnë). [Et tenbihat es senije ala el akide el vasitije: f. 13].

El Bagdadi përmend se mushebbihitë, ata të llojit të dytë të krahasimit, janë dy grupe: njëri krahason Qënien e Allahut me atë të krijesave dhe tjetri krahason Cilësitë e Allahut me ato të krijesave. [El ferku bejnel firak: f.214].

[8] - “Pasuesit e Sunetit” janë të kapurit për rrugën e të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe shokëve të tij. Imam Ibën Tejmije, në librin “El Akide el Uasitije”, duke sqaruar rrugën e pasuesëve të Sunetit thotë: Prej Rrugës së Ehli Sunetit dhe Xhematit është pasimi i gjurmëve të të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), në kuptimin e drejtpërdrejtë apo të tërthortë të tyre, si dhe pasimi i i rrugës së emigruesëve të parë dhe ensarëve (ndihmuesëve të tyre në Medine). Ata janë pasuesit e amanetit të të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), i cili ka thënë: “Kapuni për Sunetin (rrugën) time dhe rrugën e halifëve të drejtë e të drejtëudhëzuar që do jenë pas meje! Kapuni për të dhe shtrëngojeni fortë me dhëmballë!”. Ata e dinë se fjala më e vërtetë është Fjala e Allahut dhe se udha më e mirë, është ajo e Muhamedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Ata i japin epërsi Fjalës së Allahut mbi fjalën e çdokujt prej njerëzve dhe udhës së Muhamedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) mbi udhën e çdokujt tjetër. Për këtë shkak janë quajtur “Ehlul Kitabi ues Suneh.” Mbaroi fjala e Ibën Tejmijes (Rahimullah).

[9] - Ibnul Kajjim (RahimehUllah), në librin “Muhtesar es sauaik elmurseleh”, thotë: “Tahrifi (shtrembërimi) është dy llojesh: Shtrembërim i vetë shprehjes dhe shtrembërim i kuptimit të asaj shprehjeje. Shtrembërimi i shprehjes është të ndërruarit e saj me një tjetër, duke shtuar a hequr një shkronjë, apo duke ndryshuar një shenjë e cila ndikon në analizën e fjalisë, apo që nuk ndikon në analizën e fjalisë por që e ndryshon shprehjen.

Këto janë katër lloje në të cilat u zhytën Xhehmijet dhe Rafiditë. Ata i ndryshuan shprehjet e Haditheve (duke shpifur Hadithe të paqëna) por nuk mundën ta bëjnë këtë me shprehjet e Kuranit edhe pse rafiditë, në fakt, kanë ndryshuar shumë prej shprehjeve të Kur’anit dhe thonë se Ehli Suneti e kanë ndryshuar atë nga origjina e tij. Ata pretendojnë se kanë Kuran të ndryshëm nga ky që njohin muslimanët dhe se atë e kanë trashëguar nga Sahabet.

Ndërsa shtrembërimi i kuptimit të fjalës, është fusha në të cilën u hapën më së shumti dhe e quajtën atë ta’vil (shpjegim me gjëra të tjera, komentim). Por ky emërtim është diçka e keqe dhe e re të cilën nuk e ka njohur gjuha arabe dhe me të është për qëllim shtrembërimi i kuptimit të fjalës nga origjina dhe e vërteta e saj, dhe dhënia kuptim tjetër asaj fjale, sipas përafërsisë kuptimore të fjalëve…”

[10] - Transmetimi i këtij Hadithi do të vijë më pas.

[11] - Këtë Hadith e ka nxjerrë Bejhakiu në librin “El Esmau ues Sifat” dhe Ed Dujlemi në librin “El Firdeus”, nga Xhabir ibën Abdullah (RahimehUllah). E ka transmetuar gjithashtu, Taberani në “El Kebijr” nga Ibën Umeri (radijAll-llahu anhu). 

Në fillim të këtij Hadithi thuhet: “Engjëjt thanë: O Zoti ynë! Ti i ke dhënë bijëve të Ademit dunjanë në të cilën ata hanë e pinë, u hipin kafshëve e vishen me rroba të mira, ndërsa ne të adhurojmë Ty dhe nuk hamë e pimë dhe as luajmë. Ashtu si u ke dhënë atyre dunjanë, na e jep neve botën tjetër! Allahu tha: Nuk ua jap…” 

[12] - E ka nxjerrë Darakutni dhe Bejhakiu, nga Harith ibën Nofel. Hadithi i plotë është: “Allahu i Madhëruar ka krijuar tre gjëra me Dorën e Tij: Ka krijuar Ademin me Dorën e Tij, ka shkruar Teuratin me Dorën e Tij dhe ka mbjellë Firdeusin me Dorën e Tij.”

[13] - E ka nxjerrë Ebu Daudi, Tirmidhiu, Ibën Maxheh, Hakim, Ed Darimi, Ahmedi. E ka saktësuar Hakimi dhe Dhehebiu. Hadithi i plotë është: “I Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) shkonte te njerëzit kur bënin haxhin (para Islamit) dhe u thoshte: “A ka ndonjë që të më marrë te populli i tij, sepse kurejshët më penguan që të shpall Fjalën e Zotit tim?”

[14] - Këtë fjalë e ka përmendur Dhehebiu, në librin “Sijeru ealami en nubela”. 

[15] - Ai është El Xhehëm ibën Safuan Ebu Mihraz es Samerkandi për të cilin Dhehebiu thotë: “Ai është i humbur, bidatçi dhe koka e xhehmive. Është vrarë në kohën e tabiinëve të vegjël dhe nuk di të jetë transmetuar gjë prej tij, por ai ka mbjellë një sherr shumë të madh.”

Ndërsa El Bagdadi thotë: “Prej veprave të këqia të Xhehmit ishte se ai ngrinte krye mbi udhëheqësit dhe ka dalë bashkë me Shurejh ibën el Harith, kundra Nasër ibën Sejar.” [Mizanu el itidal: 1/426, El ferku bejnel firak: f. 200].

[16] - Këtë fjalë të Ibën el Mubarek e ka përmendur gjithashtu Ibën Tejmije (Rahimullah), me tekst të njëjtë, por pa zinxhir transmetuesish, duke e transportuar nga libri “El fusul fil usul” i Ebu Hasen el Kerhit. [Mexhmuul fetava: 4/182].

Qëndrimi i Allahut mbi Arshin e Tij.

Dijetarët e Hadithit besojnë dhe dëshmojnë se Allahu i Madhëruar është mbi shtatë qiejt e Tij, mbi Arshin e Tij, siç e ka thënë këtë në Librin e Tij, në Fjalën e Tij, në suren El-A’raf: 

“Padyshim që Zoti juaj është Allahu, i Cili krijoi qiejt dhe tokën në gjashtë ditë dhe pastaj Ai u ngrit lart dhe qëndroi mbi Arsh (Fronin e Tij Madhështor ashtu siç i shkon Madhështisë së Tij).” [El A’raf: 54].

Dhe në suren Junus:

“Padyshim që Zoti juaj është Allahu, i Cili krijoi qiejt dhe tokën në gjashtë ditë, pastaj Ai u ngrit lart dhe qëndroi mbi Arsh (Fronin e Tij Madhështor ashtu siç i shkon Madhështisë së Tij). Ai sistemon e zotëron çështjet për çdo gjë. Asnjë ndëmjetësues nuk mund të kërkojë të flasë (për të ndërmjetësuar tek Ai), veçse pas Lejes së Tij…” [Junus: 3].

Në suren Er Rad: 

“Allahu është Ai, i Cili ngriti qiejt pa shtylla që ti shihni, pastaj Ai u ngrit lart dhe qëndroi mbi Arsh…” [Er Rad: 2].

Në suren El Furkan:

“Pastaj Ai u ngrit lart dhe qëndroi mbi Arsh. I Gjithëmëshirshmi! Kështu pra, pyete Atë (O Muhamed, për Cilësitë e larta të Tij etj.), sepse Ai është i Njohur për gjithçka.” [El Furkan: 59].

Në suren Es Sexhde: 

“Pastaj Ai u ngrit lart dhe qëndroi mbi Arsh (Fronin e Tij Madhështor ashtu siç i shkon Madhështisë së Tij).” [Es Sexhde: 3].

Në suren Ta-ha:

“I Gjithëmëshirshmi qëndroi mbi Arsh.” [Ta-ha: 5]

Gjithashtu, Allahu i Lartësuar na ka treguar për Faraonin e mallkuar, se ai i tha Hamanit:

“O Haman! Ndërto për mua një kullë që të mund t’i arrij rrugët. Rrugët e qiejve dhe të mund të shoh Zotin e Musait, por unë me të vërtetë që e quaj atë gënjeshtar…” [Gafir: 36-37].

Faraoni nuk e tha këtë, veçse pasi dëgjoi Musain (alejhis selam) të thotë se Zoti i tij është në qiell. A nuk e sheh fjalën e Faraonit: “por unë me të vërtetë që e quaj atë gënjeshtar”, d.m.th. e quaj gënjeshtar për fjalën e tij se në qiell ka Zot.

Prej këtu, të gjithë dijetarët e umetit dhe imamët e mëdhenj prej selefëve (RahimehUllah) nuk janë kundërshtuar kurrë në fjalën se Allahu është mbi Arshin e Tij dhe se Arshi i Tij është mbi shtatë qiejt e Tij.

Ata (dijetarët e Hadithit dhe pasuesit e sunetit) pohojnë e konfirmojnë në këtë çështje, atë që ka pohuar Allahu i Lartësuar, besojnë në të dhe e besojnë lajmin e Zotit të tyre. Ata thonë ashtu si ka thënë Allahu për qëndrimin e Tij mbi Arshin e Tij, duke e marrë atë nga kuptimi i drejtpërdrejtë i fjalëve dhe duke ia lënë Allahut dijen dhe njohurinë e të vërtetës (natyrës) së tij (qëndrimit mbi Arsh dhe çdo Cilësije të Allahut). Ata thonë:

“Ne besojmë në të (Kuranin); i tëri (Ajete të qarta e të paqarta) është nga Zoti ynë. Por nuk marrin mësim veçse ata që janë të brumosur me mendje të shëndoshë.” [Al Imran: 7].

Kështu ka thënë Allahu për të vendosurit plotësisht në dije, se ata e thonë këtë fjalë dhe Allahu ua pëlqen këtë atyre e i lavdëron ata.

(Autori thotë): Na ka treguar Ebu Hasen Abdurrahman ibën Ibrahim ibën Muhamed ibën Jahja el Mizki, se Muhamed ibën Daud ibën Sulejman ez Zahi u ka thënë: Më ka treguar Ali ibën Muhamed ibën Ubejd Ebu el Hasen, se Ebu Jahja ibën Kisbeh el Uerak ka thënë: Na ka thënë Muhamed ibën Eshras el Uerak Ebu Kenane, se Ebu Mugirah el Hanefi ka thënë: Na ka thënë Kuratu ibën Halid, se Hasenit i ka thënë babai i tij, se Umu Selemeh (gruaja e të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), nëna e besimtarëve), për fjalën e Allahut të Lartësuar: “I Gjithëmëshirshmi qëndroi mbi Arsh.” [Ta-ha: 5], ka thënë:

“El Istiua (ngritja dhe qëndrimi mbi diçka) nuk është e panjohur (në gjuhën arabe), përshkrimin e tij nuk e kap mendja (në lidhje me qëndrimin e Allahut mbi Arsh), pohimi i tij është prej besimit, ndërsa mohimi i tij është kufër (mosbesim).” [1]

Na ka treguar Ebu Hasen ibën ebi Is’hak el Mizki ibën el Mizki, se Ahmed ibën Hadër Ebu el Hasen esh Shafii ka thënë: Na ka thënë Shadhani, se Ibën Mahled ibën Jezid el Kuhustani ka thënë: Xheafer ibën Mejmun ka thënë:

Është pyetur Malik ibën Enes për Fjalën e Allahut: “I Gjithëmëshirshmi qëndroi mbi Arsh.” [Ta-ha: 5]. Si qëndroi? Ai tha:

“Istivaja (ngritja dhe qëndrimi mbi diçka) nuk është i panjohur (në gjuhën arabe), përshkrimin e tij nuk e kap mendja, besimi në të është obligim, ndërsa pyetja për të është bidat. Por unë nuk të shoh ty, veçse të humbur.” Pastaj urdhëroi që të nxirrej nga tubimi i tij. [2]

Na ka treguar Muhamed el Muhlidi el Adël, se Ebu Bekër Abdullah ibën Muhamed el Isfraini ka thënë: Na ka thënë Ebu el Husejn Ali ibën el Hasen, se Selemeh ibën Shebib ka thënë: Na ka thënë Mehdi ibën Xheafer ibën Mejmun er Ramli, se Xheafer ibën Abdullah ka thënë:

Erdhi një burrë te Malik ibën Enes dhe e pyeti për Fjalën e Allahut: “I Gjithëmëshirshmi qëndroi mbi Arsh.” [Ta-ha: 5]. Si qëndroi? Xheaferi thotë: Nuk e kisha parë të nxehej ndonjëherë në atë mënyrë që u nxeh prej fjalës së tij, saqë e mbuluan djersët nga nxehja dhe qëndroi pa folur me shikimin në tokë. Njerëzit po prisnin se çdo të ndodhte dhe pasiqë ajo nxehje dhe skuqje e madhe u largua prej imam Malikut (RahimehUllah), ai tha:

“Përshkrimin e tij nuk e kap mendja, Istivaja nuk është e panjohur, besimi në të është vaxhib, ndërsa pyetja për të është bidat. Por unë kam frikë se ti je i humbur.” Pastaj urdhëroi që të nxirrej jashtë. [3]

Të njëjtin Hadith ma ka treguar edhe gjyshi im, Ebu Hamid Ahmed ibën Ismail, se gjyshi i babait tim, Ebu Abdullah Muhamed ibën Udej ibën Hamdauejh es Sabuni ka thënë: Na ka thënë Muhamed ibën Ahmed ibën Ebi Aun en Nesevi, se Selemeh ibën Shebib ka thënë: Na ka thënë Mehdi ibën Xheafer er Ramli, se Xheafer ibën Abdullah ka thënë:

Një burrë erdhi te Malik ibën Enes dhe i tha: O Ebu Abdullah (kunja e imam Malikut)! Në Kuran thuhet: 

“I Gjithëmëshirshmi qëndroi mbi Arsh.” [Ta-ha: 5]. Si qëndroi?

Thotë (Xheaferi): Nuk e kisha parë të nxehej ndonjëherë në atë mënyrë që u nxeh prej fjalës së tij. Pastaj përmendi njësoj si Hadithi i mësipërm.

Është pyetur Ebu Ali el Husejn ibën el Fadël el Bexheli, për Istivanë me pyetjen: Si qëndroi mbi Arshin e Tij?

Ai tha: “Ne nuk dimë nga e fshehta veçse atë që na është treguar, ndërsa Allahu i Lartëmadhëruar na ka treguar se Ai qëndroi mbi Arshin e Tij, por nuk na ka treguar se si ka qëndruar.”

Na ka treguar hafiz Ebu Abdullah (el Hakim en Nisaburi), se Ebu Bekër Muhamed ibën Daud Ez Zahid ka thënë: Na ka treguar Muhamed ibën Abdurrahman es Sami, se Abdullah ibën Ahmed Shebbuvejh el Muruzi i ka thënë: Kam dëgjuar Ali ibën el Hasen ibën Shekik të thotë: Kam dëgjuar Abdullah ibën Mubarek të thotë:

“Ne e njohim Zotin tonë që është mbi shtatë qiejt, qëndruar mbi Arshin e Tij, i ndarë nga krijesat e Tij dhe nuk themi siç thonë xhehmitë, se: Ai është këtu e atje -duke bërë me shenjë nga toka.”[4]

El Hakim Ebu Abdullah, në librin “Historia”, të cilin e ka mbledhur për banorët e Nisaburit dhe në librin “Njohja e Hadithit” të cilat ai i ka mbledhur dhe nuk e ka paraprirë kush në to, thotë: Kam dëgjuar Ebu Xheafer Muhamed ibën Salih ibën Hani të thotë: Kam dëgjuar Ebu Bekër Muhamed ibën Is’hak ibën Huzejme të thotë:

“Kush nuk thotë, se Allahu i Madhëruar është mbi Arshin e Tij, qëndruar mbi shtatë qiejt, ai është kafir –mohues i Zotit të tij- dhe gjaku i tij është i lejuar. Atij i jepet rasti për t’u penduar dhe nëse nuk pendohet, atëherë i pritet koka dhe i hidhet në plehra, ashtu që të mos dëmtohen muslimanët nga era e keqe e kufomës së tij. Pasuria e tij bëhet si plaçka e luftës dhe atë nuk e trashëgon askush prej muslimanëve (të afërmëve të tij muslimanë), sepse muslimani nuk e trashëgon jomuslimanin, siç ka thënë i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) “Muslimani nuk e trashëgon kafirin dhe as kafiri muslimanin.”[5]

Imami ynë, Ebu Abdullah Muhamed ibën Idris esh Shafii (RahimehUllah), në librin e tij “El Mebsut”, në çështjen e lirimit të një robëreshe besimtare prej atij që ka bërë një gjynah, për faljen e të cilit duhet të lirosh një rob, pasiqë mosbesimtarja nuk vlen për këtë lloj pendimi, ai argumentoi me Hadithin e Muavije ibën Hakim, i cili donte të lironte një robëreshë të zezë dhe pyeti të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) për të. Atëherë i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e provokoi atë robëreshën duke i thënë: “Kush jam unë?” Ajo bëri me shenjë nga ai dhe pastaj nga qielli, (d.m.th): “Ti je i Dërguari i Allahut që është në qiell.” Atëherë i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha:

“Liroje atë, sepse ajo është besimtare.”[6]

Kështu, i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), gjykoi se ajo është muslimane dhe besimtare, për shkak të pohimit të saj se Allahu është në qiell dhe se ajo e njihte Zotin e saj me cilësinë e të qenurit lart dhe mbi krijesat e Tij.

Imam Shafiu (RahimehUllah) argumentoi me këtë Hadith për tu provuar kundërshtarëve të tij, të cilët thonë se në kefare lejohet të lirosh një robereshë mosbesimtare, se ajo duhet të jetë besimtare. Ai nuk argumentoi me këtë Hadith, vetëm për shkak se vetë ai beson se Allahu i Lartësuar është mbi krijesat e Tij, mbi shtatë qiejt, mbi Arshin e Tij. Ashtu siç është edhe bindja dhe besimi i muslimanëve të Ehli Sunetit dhe Xhematit, të parët dhe të mëvonshmit prej tyre. Kjo, sepse imam Shafiu (RahimehUllah) nuk transmetonte ndonjë Hadith të saktë dhe pastaj të mos e besonte atë dhe të mos vepronte sipas tij.

Na ka treguar El Hakim Ebu Abdullah (Rahimullah), se imam Ebu el Uelid Hasan ibën Muhamed, dijetari i fikhut ka thënë: Ibrahim ibën Mahmud na ka thënë: Kam dëgjuar Rabij ibën Sulejman të thotë: Kam dëgjuar Shafiun të thotë:

“Nëse shihni që unë kam thënë ndonjë fjalë nga vetja ime, por ndonjë Hadith i saktë i të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e kundërshton atë, atëherë dijeni se mendja ime më ka pas ikur (në atë çështje).”

El Hakimi (RahimehUllah) thotë: Kam dëgjuar Ebu el Uelid, më shumë se një herë, të thotë: Më kanë treguar se Zeaferani ka thënë: Një ditë, Shafiu (Rahimullah) transmetoi një Hadith dhe dikush prej të pranishmëve tha: O Ebu Abdullah! A e beson këtë Hadith dhe a gjykon sipas tij? Ai tha:

“Mos më sheh gjë në ndonjë marrëveshje apo më sheh në kishë?! Apo mos sheh gjë të kem veshur uniformë të mosbesimtarëve?! Unë jam ky që më sheh. Ulur në një xhami të muslimanëve, veshur me veshjen e tyre dhe drejtuar kibles së tyre. A mundet atëherë, që të transmetoj një Hadith nga i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e të mos gjykoj sipas tij?!” [7]

Ebu Uthmani thotë: “Dallimi ndërmjet pasuesëve të Sunetit dhe pasuesëve të bidatit, është se pasuesit e bidatit nëse dëgjojnë një Hadith që flet për Cilësitë e Allahut, e kthejnë mbrapsht atë dhe nuk e pranojnë, ose /…/ [8], pastaj e sqarojnë atë me sqarime të atilla, pas të cilave fshihet heqja e Hadithit që nga rrënjët dhe rrëzimi i /…/ [9], me mendjet dhe gjykimet e tyre, duke e ditur plotësisht dhe me bindje të plotë se thënia e të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka për qëllim atë që ka thënë në kuptimin e drejtpërdrejtë të saj, sepse ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e njeh Zotin e Tij më mirë se çdokush tjetër dhe nuk thotë për Të veçse të vërtetën, të sinqertën dhe atë që i shpallet.”

Allahu i Lartësuar thotë:

“Ai nuk flet nga dëshira (mendja) e tij, por Ai (Kurani dhe Suneti) është vetëm shpallje që i frymëzohet.” [En Nexhm: 3-4].

Zuhriu, prijësi i prijësave të dijes, si dhe dijetarë të tjerë të umetit musliman (RahimehUllah), thonë:

“Detyra e Allahut është sqarimi, detyra e të Dërguarit është komunikimi, ndërsa detyra jonë është pranimi dhe dorëzimi.” [10]

Junus ibën Abdusamed ibën Meakal transmeton nga babai i tij, se Xhead ibën Dirhem [11] erdhi te Uehb ibën Munebih që ta pyesë për Cilësitë e Allahut të Lartësuar dhe ai iu përgjigj:

“Mjerë ti o Xhead! Kam disi përshtypjen se ti je prej të shkatërruarëve. O Xhead! Nëse neve nuk do të na kishte njoftuar Allahu në Librin e Tij se Ai ka Dorë, Sy e Fytyrë, atëherë ne nuk do ta thonim këtë gjë. Kështu që ki frikë Allahun!” Nuk zgjati shumë dhe Xheadi u vra e u kryqëzua.” [12]

Halid ibën Abdullah el Kisri[13], në ditën e kurban bajramit, mbajti hytbe në Basra dhe në fund të saj tha:

“Shkoni nëpër shtëpitë tuaja dhe prini kurbanet tuaja, në të cilat Allahu iu dhëntë bereqet! Ndërsa unë do të bëj kurban sot Xhead ibën Dirhemin, i cili thotë se Allahu nuk e ka marrë Ibrahimin si Halil (të dashur) dhe se nuk i ka folur Musait me Fjalën e Tij. I Pastër dhe i Lartësuar është Allahu nga ajo që thotë Xheadi, shumë e shumë i Lartë! Pastaj zbriti nga minberi dhe e theri me dorën e tij, pastaj urdhëroi që ta kryqëzojnë.” [14]
__________________________________________

[1] - Këtë fjalë të saj e ka nxjerrë imam El Lalkai në librin e tij: “Shpjegim i bazave të besimit të Ehli Sunetit dhe Xhematit” : 3/397.

Dijetari i Islamit Ibën Tejmije, pasiqë përmendi përgjigjen e imam Malikut të cilën ia ktheu atij që e pyeti se si qëndroi Allahu mbi Arsh? Ai tha (Ibën Tejmije): “Kjo përgjigje është transmetuar edhe nga Umu Selemeh (radijAll-llahu anhu) meukuf (si fjalë e vetë asaj) dhe merfuan (nga fjala e të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), por zinxhiri i transmetuesëve të tij nuk është i besueshëm dhe nuk mund të mbështetesh te ai.” [“Mexhmul fetaua” i shejhul Islam, Ibën Tejmije: 5/365].

[2] - Do të vijë më pas nxjerrja dhe rruga e transmetimit të këtij Hadithi, por me zinxhir tjetër, ndërsa këtë rrugë nuk e kam gjetur në ndonjë vend. (Fjala e verifikuesit të librit).

[3] - Historinë e imam Malikut me atë që e pyeti atë, e ka nxjerrë imam Ebu Seid ed Darimi, Ebu el Kasim el Lalkai, Ebu Naimi, Bejhakiu dhe Dhehebiu.

[4] - Këtë fjalë të Ibën Mubarekut e ka nxjerrë imam Ahmedi në librin “Es sunneh”, Buhariu dhe Dhehebiu. Ibnul Kajim, për këtë fjalë të ibën Mubarekut thotë: Këtë fjalë ai e ka thënë me të vërtetë dhe kjo është e saktë, si të ishte e transmetuar me teuatur- numër të madh transmetuesish.

[5] - Këtë Hadith e ka nxjerrë Buhariu dhe Muslimi.

[6] - Këtë Hadith, me këtë shprehje e ka nxjerrë Ebu Daudi, imam Ahmedi dhe Ibën Huzejme nga Ebu Hurejra (radijAll-llahu anhu).

Ndërsa Muslimi e ka nxjerrë nga Hadithi i Muavije ibën Hakem, me shprehjen: “I Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i tha asaj: “Ku është Allahu? Ajo tha: “Në qiell.” Ai tha: “Kush jam unë?” Ajo tha: “Ti je i Dërguari i Allahut…” Kjo është edhe shprehja që ka ardhur në librin “El Um” të imam Shafiut (RahimehUllah).

[7] - E ka transmetuar Ebu Nuajmi në librin “Hiljetul eulija” me shprehje të përafërt me këtë.

[8] - Verifikuesi i dorëshkrimit thotë se këtu është një fjalë që nuk kuptohet.

[9] - Verifikuesi thotë: Këtu është një fjalë e pakuptueshme dhe pas saj, thuajse një rresht i plotë i bardhë (i pa shkruar).

[10] - Burimi i kësaj shprehjeje do të vijë më pas.

[11] - Ai është Xhead ibën Dirhem prej fisit Beni Mirvan. Ka jetuar një kohë në Damask deri sa shfaqi thënien se Kurani është i krijuar. Njerëzit e Beni Umejjes e ndoqën atë, por ai u arratis për në Kufa. Aty takoi El Xhehëm ibën Safvan, i cili mori prej tij këtë fjalë (për krijimin e Kuranit). Atë e vrau Halid ibën el Kisri në Kufa, ditën e kurban bajramit në vitin 118 h.

[12] - Këtë e ka përmendur Ibën Kethiri në librin “El Bidaje uen Nihaje” të marrë nga libri “Et Tarih” i Ibën Asakir. Gjendet gjithashtu në librin “Sijeru Ealamu En Nubela” të Dhehebiut.

[13] - Ai është Halid ibën Abdullah ibën Bexhelij el Kisri ed Dimashki, princi i Mekës në kohën e Uelijd ibën Abdulmelik, pastaj Sulejmanit. Kur erdhi në pushtet Hishami, e ngarkoi atë veli të irakienëve (në Kufa dhe Basra). Ka qenë bamirës dhe predikues orator. E kanë akuzuar për zendekah (fshehje të kufrit dhe shfaqje të tij hera-herës). E kanë torturuar dhe e kanë vrarë në vitin 126 h. [Marrë nga “Sijeru Ealamu en-nubela”, “El Bidaje uen Nihaje” etj].

[14] - E transmeton Buhariu në librin “Krijimi i punëve të njerëzve” : f. 29, Darimiu në librin “Kundërpërgjigja ndaj xhehmive” : f. 258, El Axhurri në librin “Esh Sheria”: f. 97, El Lalikai: 2/319, etj.

Zbritja e Allahut të Lartëmadhëruar, 

Ardhja dhe Afrimi i Tij.

Dijetarët e Hadithit pohojnë se Allahu i Lartësuar zbret çdo natë në qiellin e dynjasë, pa e krahasuar Zbritjen e Tij me zbritjen e krijesave, pa e përngjasuar dhe pa e përfytyruar, por pohojnë atë që ka pohuar i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe nuk e tejkalojnë atë. Ata e marrin atë që thotë lajmi i saktë (Kurani apo Suneti) në lidhje me Cilësitë e Allahut, në kuptimin e drejtpërdrejtë të tyre, ndërsa njohjen e plotë të formës dhe të vërtetës së tyre, ata ia lënë Allahut të Madhëruar, në dijen e Tij gjithpërfshirëse.

Ata pohojnë gjithashtu atë që ka zbritur Allahu i Lartësuar, në Librin e Tij, për Ardhjen e Allahut dhe Afrimin e Tij tek krijesat e Tij, siç thotë në Fjalën e Tij:

 “A mos presin atëherë për ndonjë gjë tjetër veçse t’u vijë Allahu në hijen e reve dhe melekët?” [El Bekare: 210].

Gjithshtu thotë:

 “Dhe vjen Zoti yt e melekët radhë-radhë.” [El Fexhr: 22].

Kam lexuar në një letër të Ebu Bekër El Ismaili, të cilën ia dërgonte banorëve të Xhijlanit dhe thoshte: Allahu i Lartësuar zbret në qiellin e dynjasë, siç thuhet në Hadithin e saktë të të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe në Fjalën e Allahut të Lartësuar që thotë:

 “A mos presin atëherë për ndonjë gjë tjetër veçse t’u vijë Allahu në hijen e reve dhe melekët?” [El Bekare: 210].

Dhe në Fjalën e Allahut:

 “Dhe vjen Zoti yt me melekët radhë-radhë.” [El Fexhr: 22].

Ne besojmë në të gjitha këto ashtu siç kanë ardhur, pa i përshkruar ato, sepse nëse Allahu do të kishte dashur të na e sqaronte formën e tyre, atëherë do ta kishte bërë këtë dhe atëherë ne do të qëndronim te ajo që do të thoshte Ai. Ne nuk bëjmë si ai që përngjason (Cilësitë e Allahut me ato të krijesave) sepse jemi të urdhëruar për këtë në Fjalën e Allahut të Lartësuar, i Cili thotë:

 “Është Ai i Cili të ka zbritur ty (O Muhamed!) Librin. Në të ka Vargje plotësisht të qarta të cilat janë themelet e Librit (urdhërat dhe ndalesat) dhe Vargje të tjera jo krejt të qarta (për t’u kuptuar nga njerëzit). Kështu, sa për ata, në zemrat e të cilëve ka largim nga e vërteta, ata ndjekin atë që nuk është plotësisht e qartë, duke kërkuar fitneh (trazira etj.) dhe duke kërkuar për kuptimet e fshehta, por askush nuk i di kuptimet e fshehta përveç Allahut. Dhe ata që janë plotësisht të vendosur në dije, thonë: Ne besojmë në të; i tëri (ajetet e qarta e të paqarta) është nga Zoti ynë. Por nuk marrin mësim, veçse ata që janë të brumosur me mendje të shëndoshë.”  [Al Imran: 7].

Na ka treguar Ebu Bekër ibën Zekerija Esh Shejbani, se ka dëgjuar Ebu Hamid ibën esh Sharki të thotë: Kam dëgjuar Hamdan As Selmij dhe Ebu Daud El Haffaf të thonë: Kemi dëgjuar Is’hak ibën Ibrahim el Handhali të thotë: Më ka thënë princ Abdullah ibën Tahir: O Ebu Jakub! Në lidhje me Hadithin që ti tregon prej të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Zoti ynë zbret ç’do natë në qiellin e dynjasë.” [1] Si zbret Allahu? Thotë: Thashë: “Allahu e forcoftë princin! Nuk thuhet për Allahun “Si?.” Por Ai zbret pa ndonjë mënyrë që njohim ne!” [2]

Na ka treguar Ebu Jakub Is’hak ibën Ibrahim, i drejti, se gjykatës Mahbub ibën Abdurrahman u ka thënë: Më ka treguar gjyshi im, Ebu Bekër Muhamed ibën Ahmed ibën Mahbub, se Ahmed ibën Hamavejh ka thënë: Na ka treguar Ebu Abdurrahman El Atekij, se Muhamed ibën Selam u ka thënë: Pyeta Abdullah ibën el Mubarek për zbritjen e Allahut në natën e mezit të muajit Shaban dhe Abdullahi tha: “O ti i pafuqishëm! Ai zbret çdo natë (dhe jo vetëm në mes të Shabanit).” Një prej të pranishmëve tha: “O Ebu Abdurrahman! Si zbret Allahu? A nuk ngel bosh ai vend atëherë?” Abdullahi tha:

“Zbret si të dojë.” [3]

Në një transmetim tjetër të kësaj historie thuhet se Abdullah ibën Mubarek i tha atij burrit: “Nëse të vjen një Hadith nga i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), nënshtroju atij!” 

Kam dëgjuar hafiz El Hakim Ebu Abdullah të thotë: Kam dëgjuar Ebu Zekerija Jahja ibën Muhamed el Anberi të thotë: Kam dëgjuar Ibrahim ibën ebi Talib të thotë: Kam dëgjuar Ahmed ibën Seid ibën Ibrahim Ebu Abdullah er Rabati të thotë:

 “Kam prezentuar një tubim të princit Abdullah ibën Tahir, në të cilin prezentoi edhe Is’hak ibën Ibrahim - d.m.th. ibën Rahavejh - i cili u pyet për Hadithin e zbritjes, nëse është i saktë apo jo?

- Ai tha: “Po.” 

- Atëherë një oficer i Abdullahit i tha atij: “O Ebu Jakub! A pretendon se Allahu zbret çdo natë?”

- Ai tha: “Po.”

- Oficeri tha: “Atëherë si zbret?”

- Is’haku i tha atij: “Poho që Allahu është lart (beso që Allahu qëndron mbi Arshin e tij që është mbi shtatë qiejt!) dhe atëherë do të të përshkruaj se si zbret!”

- Ai tha: “E pohoj që Allahu është lart.”

- Atëherë Is’haku tha: Allahu i Lartësuar thotë:

“Dhe vjen Zoti yt me melekët radhë-radhë.” [El Fexhr: 22].

- Princi Abdullah tha: “O Ebu Jakub! Por kjo është në Ditën e Kijametit?”

- Is’haku tha: “Allahu e forcoftë princin! Atëherë çfarë e pengon Atë që vjen në Ditën e Kijametit, të vijë edhe sot?!”

Hadithi i zbritjes së Allahut çdo natë në qiellin e dynjasë, është Hadith i rënë dakord unanimisht për saktësinë e tij. Ai gjendet në dy Sahihat e Buhariut dhe Muslimit nga transmetimi i Malik ibën Enesit, nga Zuhriu, nga El Agurri dhe Ebu Selemeh; nga Ebu Hurejra (radijAll-llahu anhu).

Na ka treguar Ebu Ali Zahir ibën Ahmed, se Ebu Is’hak Ibrahim ibën Abdusamed ka thënë: Na ka treguar Ebu Musab, se Maliki u ka treguar…

 (ح)  - Dhe na ka treguar Ebu Bekër ibën Zekerija, se Ebu Hatim Mekij ibën Abdan ka thënë: Na ka treguar Muhamed ibën Jahja, ka thënë: Prej atyre që kam lexuar në prani të ibën Nafiut është Hadithi që transmeton Mutavifi nga Maliku…  [4]

 (ح) - Dhe na ka treguar Ebu Bekër ibën Zekerija: Më ka treguar Ebu el Kasim Ubejdullah ibën Ibrahim ibën Bakuvejh: Na ka treguar Jahja ibën Muhamed: Na ka treguar Jahja ibën Jahja, ka thënë: Kam lexuar në prani të Malikut: Nga ibën Shihab ez Zuhrij: Nga Ebi Abdullah el Agurri dhe Ebi Selemeh: Nga Ebu Hurejra (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

 “Zoti ynë i Lartëmadhëruar zbret çdo natë në qiellin e dynjasë, në një të tretën e fundit të saj (natës) dhe thotë: A ka ndonjë që më lutet, ashtuqë Unë t’i përgjigjem atij? A ka ndonjë që kërkon prej Meje, ashtuqë Unë t’i jap atij? A ka ndonjë që më kërkon falje Mua, ashtuqë Unë ta fal atë?” [5]

Ky Hadith ka rrugë të shumta nga Ebu Hurejra (radijAll-llahu anhu):

Atë e ka transmetuar gjithashtu El Euzai: Nga Jahja ibën ebi Kethir: Nga Ebi Selemeh: Nga Ebi Hurejra. [6]

 (ح) - E ka transmetuar gjithashtu Jezid ibën Harun dhe dijetarë të tjerë nga Muhamed ibën Amër: Nga Ebi Selemeh: Nga Ebi Hurejra. [7]

E ka transmetuar gjithashtu Maliku, nga ez Zuhri: Nga El Earaxh: Nga Ebi Hurejra. [8]

E transmeton gjithashtu Maliku nga Ez Zuhri: Nga Seid ibën el Musejjib: Nga Ebi Hurejra.

Dhe e transmeton Ubejdullah ibën Umer: Nga Seid ibën Ebi Seid el Makberi: Nga Ebi Hurejra.

Dhe Abdul Eala ibën ebi el Mesavir dhe Beshir ibën Sulejman: Nga Ebi Hazim: Nga Ebi Hurejra.

Ky Hadith është transmetuar gjithashtu nga rrugë tjetër përveç Ebu Hurejrës (radijAll-llahu anhu):

Atë e ka transmetuar Nafi’ ibën Xhubejr ibën Mat’am: Nga babai i tij. [9]

Dhe Musa ibën Ukbeh: Nga Is’hak ibën Jahja: Nga Ubadetu ibën As Samit. [10]

Dhe Abdurrahman ibën Keab ibën Malik: Nga Xhabir ibën Abdullah. [11]

Dhe Ubejdilah ibën Rafi': Nga Ali ibën Ebi Talib. [12]

Dhe Sheriku: Nga Ebi Is’hak: Nga Ebi el Ahvas: Nga Abdullah ibën Mes’ud. [13]

Dhe Muhamed ibën Keab: Nga Fadaletu ibën Ubejd: Nga Ebi Darda. [14]

Dhe Ebu Zubejri: Nga Xhabiri. [15]

Dhe Seid ibën Xhubejr: Nga Ibën Abasi. [16]

Dhe nga nëna e besimtarëve Aisha dhe Umu Selemeh (radijAll-llahu anhu). [17]

Të gjitha këto rrugë janë të nxjerra me zinxhirin e transmetuesëve të tyre në librin tonë të madh të njohur me emrin “El Intisar” (Triumfi). [18]

Në transmetimin e El Euzait thuhet: Nga Jahja ibën Ebi Kethir: Nga Ebi Selemeh: Nga Ebu Hurejra (radijAll-llahu anhu), transmetohet se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

 “Kur kalon gjysma e natës apo një e treta e saj, Allahu zbret në qiellin e dynjasë dhe thotë: A ka ndonjë kërkues, që t’i jepet? A ka ndonjë lutës, që ti dëgjohet lutja e tij? A ka ndonjë kërkues faljeje, që t’i falet atij? Derisa të shpërthejë drita e mëngjesit.” [19]

Ndërsa në transmetimin e Seid ibën Merxhaneh: Nga Ebi Hurejra (radijAll-llahu anhu), ka ardhur një shtesë nga fundi i Hadithit, që thotë:

 “Pastaj shtrin Duart e Tij dhe thotë: Kush është ai që më jep borxh (jep lëmoshë, falet etj.), nga i cili nuk varfërohet dhe as nuk i bëhet padrejtësi?” [20]

Në transmetimin e Ebi Hazim: Nga Ebi Hurejra (radijAll-llahu anhu) ka ardhur se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

 “Allahu zbret në qiellin e dynjasë, në një të tretën e fundit të natës dhe thërret: A ka ndonjë që kërkon, ashtu që t’i jap atij? A ka ndonjë që kërkon falje, që t’ia fal atij? Nuk ngel gjë me shpirt veçse e di (e dëgjon) këtë, përveç dy botëve të njerëzve dhe xhinëve! Kjo është në kohën kur këndojnë gjelat, pëllasin gomerët dhe lehin qentë.” [21]

Në transmetimin e Musa ibën Ukbeh: Nga Is’hak ibën Jahja: Nga Ubadeh ibën As Samit, gjendet një shtesë e mirë.

Atë shtesë na e ka treguar Ebu Jeala Hamzah ibën Abdul Aziz El Mehlebi: Ka treguar Abdullah ibën Muhamed er Razi: Ka treguar Ebu Uthman Muhamed ibën Uthman ibën Ebi Suejd: Na ka thënë Abdurrahman (ka për qëllim Ibnul Mubarek): Na ka treguar Fudajl ibën Sulejman: Nga Musa ibën Ukbeh: Nga Is’hak ibën Jahja: Nga Ubadeh ibën As Samit (radijAll-llahu anhu), se ka thënë: I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Allahu i Lartëmadhëruar zbret çdo natë në qiellin e dynjasë, në kohën kur ka ngelur edhe një e treta e natës dhe thotë: A nuk ka ndonjë prej robërve të Mi, të më lutet, ashtu që t’i përgjigjem lutjes së tij? A nuk ka ndonjë që i ka bërë padrejtësi vetvetes, të më lutet ashtu që t’ia fal atij? A nuk ka ndonjë që i është penguar rrisku, të më lutet, ashtu që t’a furnizoj atë? A nuk ka ndonjë që i është bërë padrejtësi, të më kujtojë Mua, ashtu që t’a ndihmoj atë? A nuk ka ndonjë që vuan, të më lutet, ashtu që t’ia heq vuajtjen e tij? Vazhdon kështu deri sa të dalë drita, pastaj ngrihet në Kursijin e Tij.”[22]

Po ashtu, ky Hadith gjendet në transmetimin e Ebi ez Zubejr: Nga Xhabiri, nëpërmjet rrugës së Merzuk Ebi Bekër, të cilin e ka nxjerrë Muhamed ibën Is’hak ibën Huzejme, të shkurtuar.

Dhe nëpërmjet rrugës së Ejubit, nga Ebi ez Zubejr: Nga Xhabiri, të cilin e ka nxjerrë el Hasen ibën Sufjan në Musnedin e tij.

Ndërsa nëpërmjet rrugës së Hisham ed Dustuvai: Nga Ebi Zubejr: Nga Xhabiri, transmetohet se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

 “Natën e Arafatit, Allahu zbret në qiellin e dynjasë dhe mburret me banorët e tokës te banorët e qiellit duke thënë: Shihini robërit e Mi të pakrehur e të pluhurosur, që presin kurban! Ata kanë ardhur prej çdo vendi (të afërm e të largët) duke shpresuar që Unë t’i mëshiroj ata, duke qenë se ata nuk e kanë parë dënimin Tim. Nuk është parë ditë në të cilën lirohen njerëzit nga Zjarri më shumë se në ditën e Arafatit.”[23]

Hisham ed Dustuvai transmeton nga Jahja ibën Ebi Kethir: Nga Hilal ibën Ebi Mejmuneh: Nga Atai ibën Jesar: Nga Rufaah el Xhuhenij, se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

 “Kur kalon një e treta e natës, ose gjysma apo dy të tretat e saj, Allahu zbret në qiellin e dynjasë dhe thotë: Tani nuk pyes ndonjë tjetër për robërit e Mi. Kush është ai që më kërkon falje, ashtuqë t’ia fal atij? Kush më kërkon diçka, ashtuqë t’ia jap atë? Deri sa shpërthen drita.”[24]

Na ka treguar Ebu Muhamed el Muhlidi: Më ka treguar Ebu Abas As Seraxh: Na ka terguar Muhamed ibën Jahja: Na ka treguar Ubejdilah ibën Musa: Nga Israil (ibën Junus): Nga Ebi Is’hak: Nga Ebi Muslim el Agurri, se ka thënë: Ebu Seidi dhe Ebu Hurejra kanë dalë dëshmitarë të të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe unë dal dëshmitar i tyre, se ata të dy kanë dëgjuar të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) të thotë:

 “Allahu pret sa të kalojë një e treta e parë e natës, pastaj zbret në qiellin e dynjasë dhe thotë: A ka ndonjë mëkatar? A ka ndonjë që kërkon falje? A ka ndonjë që më kërkon (diçka)? A ka ndonjë që më lutet? Deri sa të lindë dielli.”[25]

 Na ka treguar Ebu Muhamed el Muhlidi: Na ka treguar Ebu el Abas eth Thekafi: Na ka treguar el Hasen ibën es Sabah: Na ka treguar Shebabeh ibën Suvar: Nga Junus ibën Ebi Is’hak: Nga Ebi Muslim el Aguri se ka thënë: Dal dëshmitar për Ebi Seidin dhe Ebi Hurejrën, se ata të dy kanë thënë: Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

” Allahu pret deri sa të vijë një e treta e natës, pastaj zbret te ky qiell dhe urdhëron dyert e tij që të hapen. Pastaj thotë: A ka ndonjë që më kërkon, ashtu që t’i jap atij? A ka ndonjë që më lutet, ashtu që t’i përgjigjem lutjes së tij? A ka ndonjë që më kërkon falje, ashtu që t’ia fal atij? A ka ndonjë që është zënë ngushtë, ashtu që t’a ç’liroj atë? A ka ndonjë që më kërkon ndihmë, ashtu që t’a ndihmoj atë? Vazhdon në këtë gjëndje derisa të dalë drita, në çdo natë të dynjasë.[26]

Na ka treguar Ebu Muhamed ibën el Muhlidi: Na ka treguar Ebu el Abas –eth Thekafi-: Na ka treguar Muxhahid ibën Musa dhe Fadël ibën Sehël: Na ka treguar Jezid ibën Harun: Na ka treguar Sheriku: Nga Ebi Is’hak: Nga el Aguri, se ai ka dëshmuar për Ebu Hurejrën dhe Ebu Seidin, se ata kanë dëshmuar për të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), se ai ka thënë:

 “Kur vjen një e treta e natës, I Lartëmadhëruari zbret në qiellin e dynjasë dhe thotë: A ka ndonjë që kërkon falje, ashtu që t’i falet atij? A ka ndonjë që kërkon, ashtu që t’i jepet ajo? A ka ndonjë që kërkon të pendohet, ashtu që t’i pranohet pendimi?” [27]

Na ka treguar shejh Ebu Mensur ibën Himshad: Na ka treguar Ebu Ali Ismail ibën Muhamed es Sifar në Bagdad: Na ka treguar Ebu Mensur er Ramadi: Na ka treguar Abdurrazaku: Më ka treguar Meamar: Nga Suhejl ibën Ebi Salih: Nga babai i tij: Nga Ebi Hurejra (radijAll-llahu anhu), se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

 “Allahu i Lartësuar zbret çdo natë në qiellin e dynjasë dhe thotë: Unë jam Mbreti! Unë jam Mbreti! Unë jam Mbreti! Kush është ai që më kërkon, ashtu që t’i jap? Kush është ai që më lutet, ashtu që t’i përgjigjem lutjes së tij? Kush është ai që më kërkon falje, ashtu që ta fal atë? Vazhdon kështu, deri sa të dalë drita e mëngjesit.”[28]

Kam dëgjuar profesor Ebu Mensur, menjëherë pasi na e diktoi këtë Hadith, të thotë: Është pyetur Ebu Hanife për këtë Hadith (se si zbret?) dhe ai tha: “Zbret pa ndonjë formë (që njohim).”[29]

Dikush tjetër ka thënë: “Zbret ashtu si i përket Madhështisë së Tij, pa ndonjë formë dhe pa i ngjarë Zbritja e Tij, zbritjes së krijesave të Tij, të cilat mbushin një vend dhe lënë bosh një tjetër (kur zbresin nga një vend në tjetrin), sepse Ai, i Lartëmadhëruari është i Pastër dhe i Lartë nga të qënurit e Cilësive të Tij, si ato të krijesave. Ashtu si edhe është i Pastër nga të qënurit e Vetes (Qënies) së Tij, si ajo e krijesave. Kështu, Ardhja e Tij, Afrimi i tij dhe Zbritja e Tij, bëhet në formën dhe mënyrën e cila i përshtatet Cilësive të Madhështisë së Tij, duke mos i përngjarë atyre të krijesave dhe pa pyetur “Si?”.[30]

Imam Ebu Bekër Muhamed ibën Is’hak ibën Huzejmeh, në librin e tij “Teuhidi” thotë: Tema e njoftimeve (Haditheve) me zinxhir të saktë transmetuesish, të cilat i kanë transmetuar dijetarët e Hixhazit dhe Irakut, në lidhje me zbritjen e Allahut në qiellin e dynjasë, në çdo natë, pa përshkruar mënyrën e zbritjes, por duke e miratuar zbritjen. (Thotë): “Ne dëshmojmë me dëshminë e atij që pohon me gjuhën e tij, që beson me zemrën e tij dhe që është i bindur për atë që thuhet në këto njoftime (Hadithe) për zbritjen (e Allahut në qiellin e dynjasë), duke mos e përshkruar mënyrën e saj (zbritjes), sepse i Dërguari ynë, Muhamedi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) nuk na e ka përshkruar mënyrën e zbritjes së Krijuesit tonë në qiellin e dynjasë, por na ka mësuar se Ai zbret. Dhe sigurisht që Allahu i Lartësuar e ka ngarkuar të Dërguarin e Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), që t’u sqarojë muslimanëve çdo gjë që ata kanë nevojë ta dinë prej çështjeve të Fesë së tyre.

Ne besojmë atë që thuhet në këto lajme për zbritjen (e Allahut) pa e përshkruar atë me ndonjë mënyrë apo formë të caktuar, sepse i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) nuk na e ka përshkruar neve mënyrën e zbritjes.” [31]

Na ka treguar hafiz el Hakim ibën Ebu Abdullah: Na ka treguar Ebu Muhamed es Sajdelani: Na ka treguar Ali ibën el Husejn ibën el Xhundi: Na ka treguar Ahmed ibën Salih El Misri: Na ka treguar Ibën Vehbi: Më ka treguar Mahrame ibën Bekir: Nga babai i tij…

 (ح) - Na ka treguar gjithashtu el Hakim: Na ka treguar Muhamed ibën Jakub el Esam: Na ka treguar Ibrahim Ibën Munkidh: Na ka treguar ibën Vehbi: Nga Mahrameh ibën Bekir, se babai i tij ka thënë: Kam dëgjuar Muhamed ibën el Munkedir të thotë se ka dëgjuar Umu Selemen, gruan e të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) të thotë:

 “Nuk ka ditë më të mirë se ajo ditë në të cilën Allahu zbret në qiellin e dynjasë!” Thanë: “E cila është ajo ditë?” Tha: “Dita e Arafatit.”[32]

Aisha (radijAll-llahu anhu) tregon se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

 “Allahu i Lartësuar zbret në mes të muajit Shaban, në qiellin e dynjasë. Zbret natën deri në fund të ditës tjetër dhe shpëton nga Zjarri aq muslimanë sa qime ka këlyshi i qenit, cakton se kush do të bëjë Haxhin, zbret rrizqet e vitit dhe nuk lë askënd pa falur përveç ndonjë idhujtari, ndonjë që ka prerë lidhjet farefisnore, ndonjë që nuk respekton prindërit dhe ndonjë që transporton fjalët.”[33]

Na ka treguar Ebu Tahir ibën Huzejmeh: Më ka treguar gjyshi im, imami (Muhamed ibën Is’hak ibën Huzejmeh): Na ka treguar El Hasen ibën Muhamed ez Zeaferani: Na ka treguar Ismail ibën Uljeh: Nga Hisham ibën Ed Dustuvai…

 (ح) - Imami (Muhamed ibën Is’hak) ka thënë: Dhe na ka treguar ez Zeaferani: Na ka treguar Abdullah ibën Bekër es Sehmi: Na ka treguar Hisham ed Dustuvai.

Na ka treguar gjithashtu ez Zeaferani: Na ka treguar Jezid –ibën Harun-: Më ka treguar ed Dustuvai…

 (ح) - Dhe na ka treguar Muhamed ibën Abdullah ibën Mejmun, në Skenderi: Na ka treguar El Uelid, nga el Euzai.

Të gjithë këta transmetojnë nga Jahja ibën Ebi Kethir: Nga Ata’ ibën Jesar: Më ka treguar Rufaah ibën Urabeh el Xhuhenij…

 (ح) - Imami thotë: Na ka treguar gjithashtu Ebu Hashim Zijad ibën Ejub: Na ka treguar Mubeshir ibën Ismail el Halebi: Nga El Euzai: Më ka treguar Jahja ibën Ebi Kethir: Më ka treguar Hilal ibën Ebi Mejmuneh: Nga Atai ibën Jesar: Më ka treguar Rufaah ibën Urabeh el Xhuhenij, ka thënë:

U kthyem nga Meka (në Medine) me të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe njerëzit filluan ti marrin atij leje (për të shkuar te familjet e tyre). Ai po u jepte leje atyre, pastaj tha:

“Çfarë e gjeti pemën që u plasarit! A është ai që ndjek të Dërguarin e Allahut, më i urrejtur tek ju, se ai tjetri (që nuk e ndjek)?!”

Pas kësaj nuk shihje njeri që të mos qante, ndërsa Ebu Bekër es Sidiku (radijAll-llahu anhu) tha: “Ai që të kërkon leje pas kësaj fjale është i pamend.”

Atëherë, i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) u ngrit, falenderoi Allahun dhe e Lavdëroi Atë, pastaj u betua ashtu si betohej gjithnjë:

 “Pasha Atë në Dorën e të Cilit është shpirti im! Dëshmoj te Allahu se nuk ka ndonjë prej jush që beson Allahun dhe Ditën e Fundit, si dhe nuk e tepron (por është i mesëm në shpenzime e çdo gjë), veçse do të futet në Xhenet. Zoti im më ka premtuar se do të fusë në Xhenet, prej popullit tim, shtatëdhjetë mijë pa llogari dhe pa dënim, ndërsa unë shpresoj që të mos hyni në të, derisa të zotoheni dhe ta mbani zotimin! Atëherë edhe gratë e pasardhësit tuaj të cilët punojnë të mira, vendbanimet tuaja do të jenë në Xhenet.”

Pastaj ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha:

 “Kur kalon mesi i natës (apo ka thënë: një e treta e saj), Allahu zbret në qiellin e dunjasë dhe thotë: Nuk pyes për robërit e Mi tjetërkënd; Kush është ai që më kërkon, ashtu që t’i jap? Kush është ai që më lutet, ashtu që t’i përgjigjem lutjes së tij? Kush është ai që më kërkon falje, ashtu që ta fal atë? (Vazhdon kështu) Deri sa të shpërthejë drita.”[34]

Kjo është shprehja e transmetimit të El Uelid.
__________________________________________

[1] - Këtë Hadith, autori do ta përmendë të plotë më pas.

[2] - Këtë histori e ka nxjerrë Ebu Ismail el Heravi në librin “Përçmimi i filozofisë dhe pasuesëve të saj” dhe Bejhakiu në librin “Emrat dhe Cilësitë e Allahut”.

[3] - E ka nxjerrë Bejhakiu, në librin “Emrat dhe Cilësitë e Allahut”.

[4] - Gërma (ح) tek dijetarët e Hadithit është inecial që do të thotë se ky Hadith ka ardhur me disa rrugë të cilat bashkohen te transmetuesi që është para kësaj shenje.

[5] - E transmeton Buhariu në kapitullin e “Et Tehexhud”, Mulimi në kapitullin “Namazi i natës” e të tjerë; nga Ebu Hurejra (radijAll-llahu anhu).

[6] - Përmendja e kësaj rruge do të vijë së shpejti.

[7] - Këtë rrugë transmetimi e ka nxjerrë imam Ahmedi në Musnedin e tij, Ed Darimi dhe Darakutni.

[8] - Darakutni ka nxjerrë në kapitullin e “Zbritjes” shumë rrugë nga Ebu Hurejra, por jo këtë rrugë nga el Earaxh, apo nga Seid ibën Musejjib, siç thotë autori.

[9] - Këtë rrugë e ka nxjerrë imam Ahmedi në Musnedin e tij.

[10] - Përmendja e kësaj rruge do të vijë së afërmi.

[11] - Këtë rrugë e ka nxjerrë Darakutni në kapitullin e Zbritjes.

[12] - Këtë rrugë e ka nxjerrë Ed Darimi në “As Sunen”, Darakutni në kapitullin e Zbritjes dhe el Lalikai në “Sqarimi i bazave të Akides së Ehli Sunetit dhe Xhematit”.

[13] - Nuk kam gjetur kënd ta ketë nxjerrë këtë rrugë nga Abdullah ibën Mesudi (radiallahu anhu), por e ka nxjerrë nga ai me rrugë tjetër, imam Ahmedi në Musnedin e tij dhe el Lalikai, në Bazat e Akides së Ehli Sunetit.

[14] - Këtë rrugë e ka nxjerrë ed Darimi, Ibën Huzejme, Darakutni dhe Ebu Kasim el Lalikai.

[15] - Kjo rrugë do të përmendet së shpejti.

[16] - Këtë rrugë nga Ibën Abasi (meukuf), e ka nxjerrë Ibën Ebi Asim, në librin “As Suneh”, ed Darimi dhe el Lalikai.

[17] - Përmendja e këtyre dy rrugëve do të vijë së shpejti .

[18] - Këtë libër të autorit nuk e kam gjetur as të botuar dhe as si dorëshkrim.

[19] - E transmeton Muslimi në Sahihun e tij, kapitulli “Namazi i natës”.

[20] - E transmeton Muslimi në Sahihun e tij, kapitulli “Namazi i natës”.

[21] - Fillimin e Hadithit deri te fjala (…që t’ia fal atij?) e ka nxjerrë imam Ahmedi në Musned, ed Darimi dhe el Axhurri: Nga Nafi’ ibën Xhubejr ibën Mat’am: Nga babai i tij; por pa shtesën: (në një të tretën e fundit të natës).

Ndërsa pjesës së fundit të Hadithit (nuk ngel gjë me shpirt…) deri në fund, nuk i kam gjetur rrugë transmetimi.

[22] - E ka nxjerrë el Axhurri, por pa fjalinë (pastaj ngrihet në Kursijin e Tij). E ka përmendur gjithashtu el Hejthemi dhe ka thënë: E ka transmetuar et Taberani në “El Kebir” dhe në “El Eusat”, dhe ka thënë: Jahja ibën Is’hak nuk ka dëgjuar gjë nga Ubadeh dhe prej tij nuk ka transmetuar veçse Musa ibën Ukbeh. Ndërsa transmetuesit e tjerë të Hadithit janë transmetues të dy Sahijhave të Buhariut dhe Muslimit.

[23] - E ka nxjerrë Ibën Hibbani në Sahihun e tij.

[24] - E ka nxjerrë Ibën Maxheh, ed Darimi, el Axhurri, Ibën Huzejme etj.

[25] - E transmeton Muslimi, me shprehjen (deri sa të shpërthejë mëngjesi) dhe pa përmendur shprehjen (A ka ndonjë mëkatar?). E transmeton gjithashtu Ahmedi duke e theksuar fjalën (A ka ndonjë mëkatar) dhe duke shtuar (A ka ndonjë që do të pendohet?).

[26] - E transmeton ed Darakutni në librin “Zbritja”, por në fund të tij shtohet (Pastaj ngjitet në qiell).

[27] - E transmeton Muslimi dhe el Axhurri.

[28] - E transmeton Muslimi.

[29] - Është marrë kjo fjalë e Ebu Hanifes (Rahimullah), në librin “Sherh el Fikh el Ekber” të vetë atij.

[30] - Këtë fjalë e ka përmendur Bejhakiu në librin “El Esmai ues Sifatu” dhe thotë: E kam lexuar këtë fjalë me shkrimin e vetë autorit në librin “Ed Deavat”, por unë (recensori dhe studiuesi) këtë libër nuk e kam gjetur.

[31] - Marrë nga libri “Teuhidi dhe pohimi i Cilësive të Allahut të Madhëruar” i Ibën Huzejmes.

[32] - E ka nxjerrë Ed Darimi, Darakutni dhe el Lalikai.

[33] - Fillimin e këtij Hadithi e transmeton Tirmidhiu, Ibën Maxheh, Ahmedi, Darakutni dhe El Lalikai. Ndërsa pjesën tjetër të Hadithit, që nga fjala (…deri në fund të ditës tjetër) e deri në fund, nuk e kam gjetur në mesin e këtyre transmetimeve (të burimeve të lartëpërmendur).

[34] - E ka nxjerrë Ibën Huzejmeh në librin “Teuhidi”, Imam Ahmedi në “Musned”, Et Tajalisi në “Musned”, Darakutni në librin e Zbritjes.

E ka nxjerrë gjithashtu El Axhurri, në librin “Esh Sheri’ah”, por të shkurtuar.

Cilësitë e Allahut të Lartësuar nuk i përngjajnë atyre të krijesave. 

Dijetari i Islamit [1] thotë: Them:

Përderisa njoftimi (Hadithi) i Zbritjes është i saktë nga i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), atëherë pasuesit e Sunetit e pohuan atë, e pranuan dhe e aprovuan atë, ashtu si ka thënë i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem. Ata kanë besuar se Zbritja e Allahut nuk është e ngjashme me atë të krijesave të Tij dhe nuk kanë kërkuar për mënyrën e saj, sepse nuk ka absolutisht rrugë për ta njohur atë.

Ata e njohën, e aprovuan dhe besuan se Cilësitë e Allahut të Madhëruar nuk i ngjajnë cilësive të krijesave, ashtu si dhe Qënia e Lartë e Tij, nuk i ngjan qënies së krijesave.

I Lartë është Allahu nga ajo që thonë krahasuesit dhe refuzuesit (e Cilësive të Tij), shumë, shumë i Lartë! Dhe i mallkoftë ata me mallkim të madh!

Kam lexuar në një shkrim të Ebi Abdullah ibën Ebi Hafs el Buhari [2], i cili ka qenë dijetari i Buharës në kohën e tij, pa e tepruar. Ky Ebu Hafsa ka qenë prej nxënësve të mëdhenj të Muhamed ibën Hasen Shejbanit [3]. Ebu Abdullahi, kam për qëllim Ibën Ebi Hafs, thotë: Abdullah ibën Uthman, Abdani, shejhu i Mervit, thotë: Kam dëgjuar Muhamed ibën Hasen Esh Shejbani të thotë: Ka thënë Hamad ibën Ebi Hanife (i biri i Ebu Hanifes): U themi të tillëve si këta (ka për qëllim refuzuesit e Cilësive si xhehmijet etj.):

A e keni lexuar Fjalën e Allahut:

“Dhe vjen Zoti yt me melekët radhë-radhë.” [El Fexhr: 22].

Dhe Fjalën e Allahut:

“A mos presin atëherë për ndonjë gjë tjetër veçse t’u vijë Allahu në hijen e reve dhe melekët?” [El Bekare: 210].

A vjen Zoti ynë ashtu si ka thënë, apo jo? Dhe a vijnë melekët radhë-radhë, apo jo?

Ata thonë: “Sa për melekët, ata vijnë radhë-radhë, ndërsa për Allahun, ne nuk e dimë se çfarë është për qëllim me ajetin dhe nuk e dimë se si vjen!”

U themi atyre: “Ne nuk iu kemi ngarkuar ju që të mësoni se si vjen, por iu ngarkojmë juve të besoni se Ai vjen. Nëse ndokush do të refuzonte ardhjen e melekëve radhë-radhë, çfarë do të ishte për ju?”

Ata thonë: “Ai është kafir dhe përgënjeshtrues.”

Atëherë u themi: “Po ashtu, edhe ai që refuzon se Allahu i Madhëruar vjen, është kafir, përgënjeshtrues.”

Gjithashtu Ebu Abdullah ibën Ebi Hafs në librin e tij [4] thotë: Ibrahim ibën el Eshath ka thënë: Kam dëgjuar El Fudajl ibën Ijad të thotë:

“Nëse xhehmiu (refuzuesi i Cilësive të Allahut) të thotë: Unë nuk besoj te ai Zot që del dhe e lë bosh vendin i Tij, atëherë ti thuaji: Unë besoj në Atë Zot që bën ç’të dojë!” [5]

Pasimi i Sunetit dhe lënia e bidatit.

 Jezid ibën Harun, në tubimin e tij ka transmetuar një Hadith për ëndërrat, të Ismail ibën Ebi Halid: Nga Kajs ibën Ebi Hazim: Nga Xherir ibën Abdullah (radijAll-llahu anhu), se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Ju do t’a shihni Zotin tuaj, ashtu siç shihni hënën kur është e plotë” [6]

- Një burrë prej të pranishmëve i tha atij: O Ebu Halid! Cili është kuptimi i këtij Hadithi?

- Ai u nxeh dhe ktheu kurrizin, pastaj tha: “Ti i ngjan shumë Sabigut [7] dhe ke nevojë për atë që u bë me të. Mjer ti! E kush mund t’a dijë se si do të bëhet kjo! Dhe kujt i lejohet që ta tejkalojë këtë fjalë me të cilën ka ardhur Hadithi, apo të flasë për të me fjalë nga vetja e tij, përveç atij që i ka ikur mendja dhe që e nënçmon Fenë e tij?”

Kur dëgjoni thënien e të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), atëherë pasojeni atë dhe mos shtoni mbi të. Nëse ju do ta ndiqni atë dhe nuk do ta diskutoni, atëherë do të shpëtoni, por nëse nuk e bëni këtë, atëherë do të shkatërroheni.”

Ndërsa historia e Sabigut, në të cilën Jezid ibën Haruni i tha pyetësit: “Ti i ngjan shumë Sabigut dhe ke nevojë për atë që u bë me të!”, atë e transmeton Jahja ibën Seid: Nga Seid ibën el Musejjib, se Sabig et Temimi vjen te prijësi i besimtarëve, Umer ibën El Hattab (radijAll-llahu anhu) dhe i thotë: O prijësi i besimtarëve! Më trego për ajetin: “Betohem për erërat që shpërndajnë pluhur!” [Dharijat: 1].

- Umeri (radijAll-llahu anhu) tha: “Ato janë erërat, dhe nëse unë nuk do ta kisha dëgjuar të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ta thoshte këtë, atëherë nuk do ta thoja.”

- Ai tha: Më trego për ajetin: “Betohem për ato që mbartin peshë të rëndë uji!”  [Dharijat: 2].

- Umeri (radijAll-llahu anhu) tha: “Ato janë retë, dhe nëse unë nuk do ta kisha dëgjuar të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ta thoshte këtë, nuk do ta thoja.”

- Ai tha: Më trego për ajetin: “Betohem për shpërndarësit e shiut me Urdhërin e Allahut!” [Dharijat: 4].

- Umeri (radijAll-llahu anhu) tha: “Ata janë melekët, por nëse unë nuk do ta kisha dëgjuar të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ta thoshte këtë, nuk do ta thoja.” 

- Ai tha: Më trego për ajetin: “Betohem për ato që notojnë lehtë e qetë!” [Dharijat: 3].

- Umeri (radijAll-llahu anhu) tha: “Ato janë anijet, dhe nëse unë nuk do ta kisha dëgjuar të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ta thoshte këtë, nuk do ta thoja.”

- Pastaj Umeri (radijAll-llahu anhu) urdhëroi që të rrihej me kamzhik njëqind goditje dhe e la në një shtëpi derisa iu mbyllën plagët, pastaj e mori përsëri dhe e goditi njëqind kamzhiqe të tjera, pastaj e dërgoi me një karvan të vogël te Ebu Musa el Eshari (në Irak) të cilit i shkroi: Mos e lejo atë që të përziehet me njerëzit!

Vazhdoi kështu disa kohë, derisa erdhi te Ebi Musa dhe u betua shumë herë se ai nuk ka më në veten e tij ato mendime që kishte më parë.

Atëherë Ebu Musa i shkroi Umerit (radijAll-llahu anhu) për çështjen e tij dhe ai i ktheu përgjigje: “Them se vërtet e ka thënë me sinqeritet, kështu që lëre të lirë të përziehet me njerëzit!” [8]

Transmeton Hamad ibën Zejd: Nga Kutën ibën Keab: Kam dëgjuar një burrë prej beni Ixhël të cilit i thonë Fulan Halid ibën Zur’ah, të tregojë për babanë e tij të ketë thënë:

 “E kam parë Sabig ibën Asel në Basra, sikur të ishte deve e zgjebosur, i afrohej grupimeve të ndryshme të njerëzve dhe sa herë që ulej te ndonjë grup që nuk e njihnin, atëherë njerëzit e një grupi tjetër u thoshin: Për të është dhënë urdhëri i prerë (për mos t’iu afruar) i prijësit të besimtarëve.” [9]

Ka transmetuar gjithashtu Hamad ibën Zejd: Nga Jezid ibën Hazim: Nga Sulejman ibën Jesar, se një burrë prej fisit beni Temim, të cilit i thonë Sabig, erdhi në Medine dhe me vete kishte disa libra. Ai filloi të pyeste për ajetet e shumëkuptimta (jo plotëisht të qarta) të Kuranit. Këtë gjë e merr vesh Umeri (radijAll-llahu anhu) dhe dërgoi që ta sjellin te ai, pastaj bëri gati disa thupra me gunga prej hurme. Kur ai hyn te Umeri (radijAll-llahu anhu) ky i thotë atij: “Kush je ti?”

- Ai tha: “Unë jam robi i Allahut, Sabigu.” 

- Umeri (radijAll-llahu anhu) tha: “Ndërsa unë jam robi i Allahut, Umeri. Pastaj iu vërshua atij duke e goditur me ato thuprat, deri sa e çau atë dhe filloi t’i zbriste gjaku nëpër fytyrë.”

- Atëherë ai tha: “Mjafton kjo o prijësi i besimtarëve! Sepse unë betohem në Allahun që nuk e kam më në kokë atë që kisha më parë.” [10]

Na ka treguar Ebu Abdurrahman Muhamed ibën el Husejn ibën Musa es Silmij: Më ka treguar dijetari i fikhut Muhamed ibën Mahmud el Mirvezi: Na ka treguar Muhamed ibën Umejr er Razi: Na ka treguar Ebu Zekerija Jahja ibën Ejub el Alaf et Texhibi, në Egjipt: Na ka treguar Junus ibën Abduleala: Na ka treguar Eshheb ibën Abdulaziz: Kam dëgjuar Malik ibën Enes të thotë: “Largojuni bidateve!”

- Dikush tha: “O Ebu Abdullah! E çfarë janë bidatet?”

- Ai tha: “Bidatçinjtë janë ata, të cilët flasin në Emrat dhe Cilësitë e Allahut, në Fjalën e Tij, Dijen dhe Fuqinë e Tij. Ata që nuk heshtin në atë që kanë heshtur Sahabet e Tabiinët.” [11]

Na ka treguar Ebu el Husejn Ahmed ibën Muhamed ibën Umer ez Zahid el Hafaf: Më ka treguar fakihu Ebu Naim Abdulmelik ibën Muhamed ibën Udej: Na ka treguar er Rabij ibën Sulejman: Kam dëgjuar Shafiun (Rahimullah) të thotë:

 “Që njeriu ta takojë Zotin e tij dhe të ketë bërë çdo lloj gjynahu përveç shirkut, është më e dashur tek unë se sa ta takojë atë me ndonjë hava (pasion apo imagjinatë të tij)!” [12]

Më ka treguar Ebu Tahir Muhamed ibën el Fadël: Na ka treguar Ebu Amër el Hajeri: Na ka treguar Ebu el Ez’her: Na ka treguar Kubejsah: Na ka treguar Sufjani: Nga Xheafer ibën Burkan, se ka thënë: Një burrë pyeti Umer ibën Abdulaziz, për pasimin e ndonjë dëshire a epshi?

- Ai tha: “Shtrëngo fenë e fëmijëve të shkollës fillore apo të beduinëve [13] dhe harro çdo gjë tjetër përveç kësaj!”

Na ka treguar hafiz Ebu Abdullah: Na ka treguar Muhamed ibën Jezid: Kam dëgjuar Ebu Jahja el Bezar të thotë: Kam dëgjuar Abas ibën Hamzah të thotë: Kam dëgjuar Ahmed ibën Ebi el Havari të thotë: Kam dëgjuar Sufjan ibën Ujejneh të thotë: 

“Çdo gjë me të cilën Allahu ka cilësuar Veten e Tij në Librin e Tij, komentimi i saj është ta lexosh dhe të heshtësh!” [14]

Na ka treguar Ebu el Husejn el Hafaf: Na ka treguar Ebu el Abas Muhamed ibën Is’hak es Seraxh: Na ka treguar Ismail ibën Ebi el Harith: Na ka treguar el Hejthem ibën Harixheh: Kam dëgjuar El Uelid ibën Muslim të thotë: Kam pyetur El Euzain, Sufjanin (Eth Theuri) dhe Malik ibën Enes për këto Hadithe që flasin për Cilësitë e Allahut dhe shikimin tek Ai në Ditën e Kijametit (prej banorëve të Xhenetit)?

- Ata kanë thënë:

 “Kalojini ashtu si kanë ardhur (në kuptimin e drejtpërdrejtë), pa pyetur “Si”?” [15]

Imam Ez Zuhri, prijësi i imamëve dhe syri i dijetarëve në kohën e tij, ka thënë:

 “Detyra e Allahut është sqarimi, detyra e të Dërguarit është publikimi, ndërsa detyra jonë është nënshtrimi dhe dorëzimi.”[16]

Nga disa prej selefëve ka ardhur fjala: “Rrënjosja e Islamit nuk qëndron veçse duke u dorëzuar plotësisht!” [17]

Na ka treguar Ebu Tahir ibën Huzejme: Na ka treguar gjyshi im, imam Ebu Bekër Muhamed ibën Is’hak ibën Huzejme: Na ka treguar Ahmed ibën Nasër: Na ka treguar Ebu Jakub el Hunejni: Na ka treguar Kethir ibën Abdullah el Muzeni: Nga babai i tij: Nga gjyshi i tij, se ka thënë: I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

 “Kjo Fe ka filluar e huaj (me pak njerëz) dhe do të kthehet e huaj, ashtu si ka filluar. Lum për ata të huajtë?”

- Thanë: “O i Dërguari i Allahut! Kush janë ata të huajtë?”

- Ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: “Ata janë ata, të cilët do të ringjallin Sunetin tim pas meje dhe do t’ua mësojnë atë njerëzve.” [18] 

Na ka treguar hafiz Ebu Abdullah: Kam dëgjuar Ebu Hasen el Kerzi të thotë: Kam dëgjuar Ali ibën Abdulaziz të thotë: Kam dëgjuar Ebu Ubejd el Kasim ibën Selam të thotë: 

“Ai që kapet për rrugën e të të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) do të jetë si ai që kap thëngjillin dhe ajo ditë është më e mirë për mua se goditja me shpatë (rënia dëshmor) në Rrugën e Allahut!” [19]

Transmetohet nga El Eamash: Nga Ebi ed Duha: Nga Mesruku, se ky ka thënë: Hymë te Abdullah ibën Mesudi dhe ai tha:

“O ju njerëz! Ai që di diçka, le ta thotë atë, ndërsa ai që nuk di, le të thotë: Allahu e di më së miri, sepse prej diturisë është që kur nuk e di diçka të thuash: Allahu e di. Allahu i Madhëruar i ka thënë të Dërguarit të Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem):

 “Thuaj (O Muhamed!): Unë nuk ju kërkoj asnjë shpërblim për të (Kuranin) dhe nuk jam prej atyre që shtiren dhe trillojnë gjëra të paqëna.” [20]

Na ka treguar hafiz Ebu Abdullah: Na ka treguar Ebu el Abas el Meakeli: Na ka treguar Ahmed ibën Abdulxhebar el Utari: Më ka treguar babai im: Më ka treguar Abdurrahman ed Dabi: Nga El Kasim ibën Urveh: Nga Muhamed ibën Keab el Kuradhi, se ky ka thënë:

“Hyra te Umer ibën Abdulaziz dhe po vështroja te ai me një vështrim të thellë.

- Ai më tha: “Ti po më vështron me një shikim, me të cilin nuk më vështroje kur unë isha në Medine.”

- I thashë: “Kjo për shkak se u habita.”

- Ai tha: “Çfarë të habiti?”

- Thashë: “Ndryshimi i ngjyrës tënde (të lëkurës), dobësimi i trupit tënd dhe rënia e flokëve të tu!”

- Ai tha: “Si do të thoje nëse do të më shihje pas tri (vjetësh, ose për herë të tretë), kur unë të jem në varrin tim dhe bebja e syrit të më ketë rënë në mollëzën e faqes. Kur mishi i qafës të më rrjedhë si qelb nga goja, a nuk do të ishte mosnjohja (apo habija) jote më e fortë? Më trego një Hadith të cilin ma ke treguar një herë tjetër, nga Abdullah ibën Abasi!” 

- Thashë: Më ka treguar Abdullah ibën Abasi (radijAll-llahu anhu), duke e ngritur Hadithin te i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) se ka thënë:

 “Çdo gjë ka nderin e vet, ndërsa tubimet më të nderuara janë ato në të cilat kthehesh nga Kibla (namazi me xhemat). Mos u falni pas imamit të përgjumur dhe as pas atij që nuk është i pastër. Vriteni gjarpërin e akrepin edhe nëse jeni duke u falur dhe mos e mbuloni murin me rrobe (për ta zbukuruar nga mendjemadhësia)! Ai që sheh në librin e vëllait të tij (atë që ka shkruar dhe e ka personale) pa lejen e tij, ai sheh në Zjarr. A t’iu njoftoj për më të keqin tuaj?”

- Thanë: Po, o i Dërguari i Allahut! (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem)

- Ai tha: “(Më i keqi prej jush) është ai i cili rreh robin e tij, pengon ndihmën e tij dhe banon i vetëm (në shtëpi).”

A t’iu njoftoj për më të keqin se ky?! Është ai që i urren njerëzit dhe ata e urrejnë atë!

A t’iu njoftoj për një më të keq se ky?! Ai që nuk pranon ndjesë, nuk pranon justifikim (shfajësim) dhe nuk fal gabim.

A t’iu njoftoj për një më të keq se ky?! Ai prej të cilit nuk shpresohet ndonjë e mirë dhe nuk ke siguri prej të keqes së tij.

Kush dëshiron të jetë më i forti i njerëzve, le të mbështetet te Allahu!

Kush dëshiron të jetë më i pasuri i njerëzve, le të jetë më i lidhur me atë që është në Dorë të Allahut se sa me atë që është në dorë të njerëzve!

Kush Dëshiron të jetë më i nderuari i njerëzve, le t’i frikësohet Allahut!

Isai (alejhis-selam) është ngritur para popullit të tij dhe ka thënë: “O bijtë e Israilit! Mos flisni me urtësi përpara injorantëve, sepse kështu i bëni padrejtësi asaj (urtësisë) dhe mos ia ndaloni atë të zotëve të saj, sepse kështu u bëni padrejtësi atyre! Mos bëni padrejtësi dhe mos e ndihmoni zullumqarin, sepse kështu prishet simpatia për ju te Zoti juaj!” 

E gjithë çështja është tre llojesh: “Çështje, drejtësia e të cilës është e qartë, kështu që ndiqeni atë! Çështje, gabimi i të cilës është i qartë, kështu që largojuni asaj! Dhe çështje në të cilën ka kundërshtim, kështu që lëreni këtë në dorë të Allahut të Madhëruar!” [21]
__________________________________________

[1] - Është për qëllim vetë autori dhe kjo shprehje është e shkruajtësve të librit prej dorëshkrimit, për të dalluar thënësin e fjalës.

[2] - Ai është Buhari tjetër dhe jo ai i Sahihut. E ka shoqëruar Buhariun një kohë në kërkimin e dijes. Ka qenë thikah (i besueshëm), imam dhe zahid (asket).

[3] - Ai është fakih Hanefi. Ka lindur në Vasit, në Irak, është në Kufa dhe pastaj ka jetuar në Bagdad. E ka dëgjuar Hadithin nga Maliku, el Euzai dhe eth Theuri. Ka shoqëruar Ebu Hanifen dhe e ka marrë fikhun prej tij. Ky është ai që e ka përhapur fikhut e Ebu Hanifes dhe ka qenë gjykatës pas Ebi Jusufit. Ka qenë imam muxhtehid dhe e ka lavdëruar imam Shafiu, Ahmedi e të tjerë.

[4] - Këtë libër nuk e kam gjetur.

[5] - Kjo fjalë e Fudajl ibën Ijad është përmendur në kapitullin “Krijimi i veprave të njerëzve” të imam Buhariut por pa zinxhir transmetuesish. E ka nxjerrë gjithashtu me këtë shprehje, imam El Lalikai, në librin “Sherh usuli i’tikadi ehli suneh”.

[6] - E ka nxjerrë Buhariu dhe Hadithi i plotë është kështu: Thotë Xheriri: Ishim të ulur te i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe ai vështroi hënën e cila ishte e plotë, pastaj tha: “Ju do t’a shihni Zotin tuaj, ashtu si shihni këtë (hënën e plotë) dhe nuk do të shtypeni për t’a parë Atë…”

[7] - Ai është Sabig ibën Sherik për të cilin ka treguar i biri i vëllait të tij, Asel ibën Abdullah ibën Asel se Sabigu pyeste Umerin (radijAll-llahu anhu) për fjalët e shumëkuptimshme të Kuranit dhe ai (radijAll-llahu anhu) e rrahu me kamzhik dhe e ndaloi të përziehej me njerëzit derisa u kthye nga mendimi i tij, pastaj Umeri e lejoi të përziehej me njerëzit. Historia e tij do të vijë së shpejti.

[8] - E ka përmendur këtë histori Ibën Asakir në librin e tij të historisë, të marrë nga hafiz Ebu Bekër el Bezar dhe ed Darakutni. Është përmendur kjo histori këtu për të treguar se si silleshin sahabet me ata që kundërshtojnë dhe refuzojnë çështjet e Fesë.

[9] - Këtë transmetim nga Zur’ah e ka përmendur Ibën Asakir në “Et Tarijh”.

[10] - E ka nxjerrë Ed Darimi, El Axhurri etj. Kjo histori ka edhe transmetime të tjera përveç këtyre trejave që janë përmendur, me shtesa të ndryshme.

[11] - E ka nxjerrë Ebu Ismail el Heravi, në librin e tij “Përçmimi i filozofisë dhe ndjekësve të saj”.

[12] - E ka nxjerrë ibën Ebi Hatim, Ebu Naim el Asbehani, el Bejhaki dhe Ibën Asakir.

[13] - Është për qëllim këtu, që të shtrëngojë e të ndjekë natyrshmërinë dhe të largohet prej pasioneve e imagjinatave të kota.

[14] - E ka nxjerrë Bejhakiu e të tjerë.

[15] - E ka nxjerrë imam el Lalkai, Darakutni dhe Bejhakiu.

[16] - Këtë fjalë të Zuhriut e ka përmendur imam Buhariu tealikan (te shënimet dhe jo te Hadithet bazë të Sahihut të tj) dhe Ebu Naimi në librin “Hiljetul Eulija”.

[17] - Këtë fjalë e ka përmendur imam el Begavi, në librin “Sherhus Suneh” dhe imam et Tahaviu, në Akiden Tahavije. Ka mundësi që autori, në këtë transmetim të ketë për qëllim imam Tahaviun.

[18] - Fillimin e Hadithit e ka nxjerrë imam Muslimi e të tjerë; nga Ebu Hurejra (radiallahu anhu), ndërsa imam Tirmidhiu e ka nxjerrë të plotë, njësoj si autori.

[19] - E ka nxjerrë Hatib el Bagdadi, në “Historinë e Bagdadit”.

[20] - Suretu Sad:86. Këtë fjalë të ibën Mes’udit e transmeton Buhariu në Sahihun e tij.

[21] - Një pjesë të këtij Hadithi e ka nxjerrë Ebu Daudi, Ibën Maxheh, El Hakim, Ahmedi. Por këtë rrugë transmetimi që ka përmendur autori nuk e kam gjetur në burimet e përmendura më lart dhe në mes të transmetuesëve të autorit ka të dobët.

Besimi në Ringjalljen dhe tmerret e Ditës së Kijametit.  

Ithtarët e Fesë e të Sunetit besojnë në ringjalljen pas vdekjes, në Ditën e Kijametit dhe në çdo gjë me të cilën ka njoftuar Allahu i Madhëruar prej tmerreve të asaj Dite të Vërtetë. Ata besojnë se gjëndjet e njerëzve dhe të gjitha krijesave në atë Ditë do të jenë të ndryshme, në lidhje me atë që do të gjejnë e do të shohin atje në atë Ditë të tmerrshme, në marrjen e librit me të djathtën apo të majtën, në përgjigjen për pyetjet, e të gjitha tronditjet e mërzitjet që janë premtuar për në atë Ditë. 

Ata besojnë qëndrimin e frikshëm para Siratit (Urës së mprehtë të vendosur mbi Xhehenem), peshoren, shpërndarjen e fletushkave, në të cilat janë shënuar të mirat dhe të këqiat, qofshin ato edhe sa grimca e atomit, etj. 

Ndërmjetësimi i të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) 

Ithtarët e Fesë e të Sunetit besojnë se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) do të ndërmjetësojë tek Allahu për ata që kanë bërë gjynahe prej popullit të Teuhidit (njësuesëve të Allahut) dhe për ata që kanë bërë gjynahe të mëdha, siç ka ardhur lajmi për këtë nga i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). 

Na ka treguar Ebu Seid ibën Hamdun: Na ka treguar Ebu Hamid ibën esh Sherki: Na ka treguar Ahmed ibën Jusuf es Silmi: Na ka treguar Abdurrazaku: Ka treguar Meamari: Nga Thabit: Nga Enesi (radijAll-llahu anhu): Nga i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), se ka thënë: 

“Ndërmjetësimi im do të jetë për ata që kanë bërë gjynahe të mëdha nga populli im.”[1] 

Na ka treguar gjithashtu Ebu Ali Zahir ibën Ahmed: Na ka treguar Muhamed ibën el Musejjib el Argijani: Na ka treguar El Hasen ibën Urfeh: Na ka treguar Abduselam ibën Harb el Mulai: Nga Zijad ibën Hajtheme: Nga Neuman ibën Kurad: Nga Abdullah ibën Umer (radijAll-llahu anhu), se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“M’u dha që të zgjidhja ndërmjet ndërmjetësimit dhe hyrjes së gjysmës së popullit tim në Xhenet, ndërsa unë zgjodha ndërmjetësimin, sepse ai është më gjithëpërfshirës dhe më i mjaftueshëm. A mendoni se ai do të jetë për besimtarët e devotshëm? Jo, por ai do të jetë për mëkatarët, të përlyerit (me punë të këqia) dhe gabimtarët.”[2] 

Na ka treguar Ebu Muhamed el Muhlidi: Na ka njoftuar Ebu El Abas es Siraxh: Na ka treguar Kutejbe ibën Seid: Na ka treguar Abdulaziz ibën Muhamed ed Deravirdi: Nga Amër ibën Ebi Amër… 

(ح) - Dhe na ka treguar Ebu Tahir ibën Huzejmeh: Na ka treguar gjyshi im, imam Muhamed ibën Is’hak ibën Huzejmeh: Na ka treguar Ali ibën Haxher: Na ka treguar Ismail ibën Xheafer: Nga Amër ibën Ebi Amër: Nga Seid ibën Ebi Seid el Makberi: Nga Ebu Hurejra (radijAll-llahu anhu), se ai ka thënë: 

- “O i Dërguari i Allahut! Kush është njeriu më i lumtur me ndërmjetësimin tënd në Ditën e Kijametit?” 

- Ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha:

“E kisha në mend që nuk do të më pyeste njeri tjetër para teje për këtë Hadith, për shkak të asaj që kam parë prej teje për kujdesin ndaj Hadithit. Njerëzit më të lumtur me ndërmjetësimin tim në Ditën e Kijametit janë ata që thonë (La ilahe il-lAllah.) nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut, me sinqeritet nga zemra e tyre.”[3]

Besimi në Haudin dhe Keutherin. 

Ehli Suneti besojnë në Haudin (hauz, liqen i të Dërguarit në Xhenet), në Keutherin (lum i të Dërguarit në Xhenet), në hyrjen e një grupi prej njësuesëve të Allahut në Xhenet pa dhënë llogari, në dhënien llogari të lehtë të një pjese prej tyre dhe pastaj futen në Xhenet pa i prekur ndonjë e keqe dhe pa i ndjekur dënimi. 

Ata besojnë në hyrjen e një grupi prej mëkatarëve të tyre në Zjarr dhe pastaj do të shpëtojnë e do të dalin prej tij, duke u bashkuar kështu me vëllezërit e tyre që kanë kaluar më parë në Xhenet, dhe nuk do të jenë përgjithmonë në Zjarr. 

Ndërsa kufarët, mosbesimtarët do të jenë përgjithmonë në Zjarr dhe nuk do të dalin kurrë prej tij, kurse prej mëkatarëve besimtarë, Allahu nuk do të lërë askënd në të (Zjarr). 

Shikimi i besimtarëve Zotin e tyre, në Botën Tjetër.

Pasuesit e Sunetit dëshmojnë se besimtarët do ta shohin Zotin e tyre të Lartmadhëruar, me sytë e tyre dhe duke vështruar te Ai (drejtpërdrejtë), ashtu siç thuhet në lajmin e saktë nga i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), në fjalën e tij: 

“Ju do ta shihni Zotin tuaj, ashtu siç shihni hënën kur është e plotë!” [4] 

Në këtë Hadith vërejmë se krahasimi është bërë për shikimin me shikimin (për të parit e Allahut ashtu si shikojmë hënën) dhe jo për atë që shihet (krahasimin e Allahut me hënën). 

Lajmet që kanë ardhur për shikimin e Allahut, i kam nxjerrë në librin “El Intisar” [5] me të gjitha rrugët e tyre.

Përjetësia e Xhenetit dhe Xhehenemit. 

Ndjekësit e Sunetit dëshmojnë se Xheneti dhe Zjarri janë të krijuara dhe se ato do të ngelin përgjithmonë e nuk do të zhduken kurrë.

Banorët e Xhenetit nuk do të dalin kurrë prej tij dhe po ashtu banorët e Zjarrit - të cilët janë banorët e tij dhe janë krijuar për të- nuk do të dalin kurrë prej tij! 

Atë ditë, një thirrës do të thërrasë: 

“O ju banorët e Xhenetit! Përjetësi dhe jo vdekje. O banorët e Zjarrit! Përjetësi dhe jo vdekje”, siç ka ardhur në Hadithin e saktë nga i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). [6] 

__________________________________________

[1] - E ka nxjerrë Tirmidhiu, Ebu Daudi, Ahmedi, El Hakim etj.

[2] - E ka nxjerrë imam Ahmedi në Musned, Ibën Maxheh dhe Bejhakiu.

[3] - E transmeton Buhariu.

[4] - E transmeton Buhariu.

[5] - Këtë libër të autorit nuk e kam gjetur, siç thamë më parë.

[6] - Transmeton Buhariu dhe Muslimi; nga Ebi Seid El Hudri (radijAll-llahu anhu), se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Në Ditën e Kijametit, do të sillet vdekja në formën e një dashi të kriposur dhe do të vendoset ndërmjet Xhenetit dhe Zjarrit, pastaj thuhet: O banorët e Xhenetit! A e njihni këtë? Ata zgjasin kokën për të parë dhe thonë: Po, e njohim. Ajo është vdekja. Thotë: Pastaj thuhet: O banorët e Zjarrit! A e njihni këtë? Ata zgjasin kokën për të parë dhe thonë: Po, e njohim. Ajo është vdekja. Thotë: Atëherë jepet urdhër që ajo të theret, pastaj thuhet: O banorët e Xhenetit! Përjetësi, pa vdekje në të. O banorët e Zjarrit! Përjetësi, pa vdekje në të.”

Thotë: Pastaj i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) lexoi ajetin: “Paralajmëroji ata për Ditën e pikëllimit, kur çështja të jetë vendosur, ndërsa tani ata janë në një gjendje krejt pakujdesie dhe as nuk besojnë.” [Merjem: 36], “duke bërë shenjë me dorë nga dynjaja.” [Ky transmetim është i Muslimit].

Elementet përbërëse të Imanit.

 Prej rrugës së pasuesëve të sunetit është se: Besimi është fjalë (pohimi i shehadetit), vepër (kryerja e kushteve të Islamit) dhe njohje (besim me zemër); shtohet me bindje e devotshmëri dhe pakësohet me gjynahe. 

Muhamed ibën Ali ibën el Hasen ibën Shekik thotë: Kam pyetur Ebu Abdullah Ahmed ibën Hanbel (Rahimullah), për kuptimin e rritjes dhe zvogëlimit të besimit, dhe ai tha: Na ka treguar el Hasen ibën Musa el Eshjeb: Na ka treguar Hamad ibën Selemeh: Na ka treguar Ebu Xheafer el Hutami: Nga babai i tij: Nga gjyshi i tij: Nga Umejr ibën Habib, se ka thënë:

“Imani (besimi) rritet dhe zvogëlohet.”

- Dikush tha: “Dhe si mund të jetë rritja dhe zvogëlimi i tij?” 

- Ai tha: “Kur përmendim Allahun, e falenderojmë dhe e madhërojmë Atë, atëherë besimi ynë rritet. Ndërsa kur jemi të pavëmendshëm, humbim kohën dhe e harrojmë përkujtimin e Allahut, atëherë besimi ynë zvogëlohet e dobësohet.” [1] 

Na ka treguar Ebu el Hasen ibën Ebi Is’hak el Mizki: Na ka treguar babai im: Na ka treguar Ebu Amër el Hajeri: Na ka treguar Muhamed ibën Jahja Edh Dhehli, Muhamed ibën Idris el Meki dhe Ahmed ibën Shidad Et Tirmidhi, kanë thënë: Na ka treguar El Humejdi: Na ka treguar Jahja ibën Sulejm: Kam pyetur dhjetë prej dijetarëve të fikhut[2] për Imanin dhe që të gjithë ata kanë thënë: 

“Imani është fjalë dhe vepër.”

Kam pyetur Hisham ibën Hasan dhe ai ka thënë:

“Imani është fjalë dhe vepër.” 

Kam pyetur Ibën Xhurejxh dhe ai ka thënë: 

“Imani është fjalë dhe vepër.”

Kam pyetur Sufjan eth Theurin dhe ai ka thënë:

“Imani është fjalë dhe vepër.”

Kam pyetur el Muthena ibën es Sabah dhe ai ka thënë:

“Imani është fjalë dhe vepër.”

Kam pyetur Muhamed ibën Abdullah ibën Amër ibën Uthman dhe ai ka thënë:

“Imani është fjalë dhe vepër.”

Kam pyetur Muhamed ibën Muslim et Taifi dhe ai ka thënë:

“Imani është fjalë dhe vepër.” 

Kam pyetur Fudajl ibën Ijad dhe ai ka thënë:

“Imani është fjalë dhe vepër.”

Kam pyetur Nafi’ ibën Umer el Xhumhi dhe ai ka thënë:

“Imani është fjalë dhe vepër.”

Kam pyetur Sufjan ibën Ujejneh dhe ai ka thënë:

“Imani është fjalë dhe vepër.”

Na ka treguar gjithashtu Ebu Amër el Hajeri: Na ka treguar Muhamed ibën Jahja dhe Mahamed ibën Idris, si dhe kam dëgjuar El Humejdin të thotë: Kam dëgjuar Sufjan ibën Ujejneh të thotë:

“Imani është fjalë dhe vepër, shtohet dhe pakësohet”

- Vëllai i tij, Ibrahim ibën Ujejneh i tha atij: “O Ebu Muhamed! A po thua që imani pakësohet?!”

- Ai i tha: “Pusho o fëmijë! Po, pakësohet deri sa nuk ngel gjë prej tij.” [3] 

Uelid ibën Muslim ka thënë: Kam dëgjuar El Euzain, Malikun dhe Seid ibën Abdulaziz; që ta kundërshtojnë atë që thotë: “Imani është aprovim me fjalë, pa vepër”[4] dhe pohojnë se nuk ka besim pa vepër.[5]

Them (autori): “Kush ka më shumë vepra dhe bindje të mira, ai e ka imanin më të plotë se ai që ka më pak bindje e më shumë gjynahe, pavëmendësi e humbje.”

Kam dëgjuar hafiz El Hakim Ebu Abdullah të thotë: Kam dëgjuar Ebu Bekër Muhamed ibën Ahmed ibën Bakauejh el Xhelab të thotë: Kam dëgjuar Ebu Bekër Muhamed ibën Is’hak ibën Huzejmeh të thotë: Kam dëgjuar Ahmed ibën Seid er Rabati të thotë: Më ka thënë Abdullah ibën Tahir: “O Ahmed! Ju i urreni këta njerëz (murxhiet) pa i njohur ata, ndërsa unë i urrej ata ngaqë i njoh. Gjëja e parë e keqe e tyre, është se ata nuk besojnë se duhet t’i binden prijësave.”

E dyta është se ata thonë se besimi nuk ka kufi apo sasi (nuk shtohet e nuk pakësohet). 

Pasha Allahun! Unë nuk ia lejoj vetes të them se besimi im është si besimi i Jahja ibën Jahja, apo si besimi i Ahmed ibën Hanbel, ndërsa ata thonë: “Besimi ynë është si besimi i Xhibrilit dhe Mikailit!”

Kam dëgjuar El Hakim të thotë: Kam dëgjuar Ebu Xheafer Muhamed ibën Salih ibën Hani të thotë: Kam dëgjuar Ebu Bekër Muhamed ibën Shuajb të thotë: Kam dëgjuar Is’hak ibën Ibrahim el Handhali të thotë: Ibën el Mubarek hyri në Raj (qytet në Horasan) dhe një burrë, për të cilin mendohej se ishte prej havarixhëve, u ngrit e i tha atij:

- O Ebu Abdurrahman! “Çfarë thua për atë që bën zina (imoralitet), vjedh dhe pi alkool?”

- Ai tha: “Nuk e nxjerr atë nga besimi.”

- Ai tha: “O Ebu Abdurrahman! A tani që u theve në moshë, je bërë murxhi” [6]? 

- Ai tha: “Mua nuk më pranojnë murxhiet, sepse ata thonë: Veprat tona të mira janë të pranuara dhe të këqiat tona na janë falur. Ndërsa unë, sikur ta dija që më është pranuar një vepër e vetme e mirë, atëherë do të dëshmoja që unë do të hyj në Xhenet.”

Pastaj përmendi një Hadith nga Ibën Shudheb: Nga Selemeh ibën Kuhejl: Nga Huzejl ibën Sherhabil, ka thënë: Umer ibën el Hatab (radijAll-llahu anhu) ka thënë:

“Nëse do të peshohej imani i Ebu Bekrit me imanin e të gjithë njerëzve të tokës, ai do të peshonte më shumë.”[7]

Kam dëgjuar Ebu Bekër Muhamed ibën Abdullah ibën Muhamed ibën Zekerija esh Shejbani të thotë: Kam dëgjuar gjykatës Jahja ibën ibën Mensur të thotë: Kam dëgjuar Muhamed ibën Is’hak ibën Huzejmeh të thotë: Kam dëgjuar El Husejn ibën Harb, vëllanë e Ahmed ibën Harb të thotë:

“Dëshmoj se besimi i Ahmed ibën Harbit, me të cilin ai beson Zotin e tij është se; Imani është fjalë dhe vepër, shtohet dhe pakësohet.”

Besimtari nuk bëhet jobesimtar me kryerjen e ndonjë mëkati të madh dhe kush vdes si njësues i Allahut, ai nuk do të jetë përgjithmonë në Zjarr, nëse dënohet për gjynahet që ka bërë Pasuesit e Sunetit besojnë se besimtari, edhe nëse bën gjynahe të shumta, të vogla apo të mëdha, ai nuk bëhet jobesimtar për shkak të atyre, edhe nëse del nga kjo botë (vdes) pa u penduar prej tyre, por vdes si njësues dhe i sinqertë në njësimin e tij, atëherë çështja e tij është në Dorë të Allahut; nëse do e falë atë, e fut në Xhenet në Ditën e Kijametit, të shpëtuar e të fituar, pa e sprovuar me Zjarr, pa e dënuar për ato që ka bërë me duart e tij dhe ia fshin ato atij. 

E nëse Ai do, atëherë e dënon atë dhe e ndëshkon një farë kohe në Zjarr, por jo përgjithmonë, sepse Ai do ta lirojë atë nga Zjarri dhe do ta nxjerrë nga ai, për ta futur në begatitë e banesës së qëndrueshme.

Mësuesi ynë, Sehël ibën Muhamed (RahimehUllah) thoshte:

“Besimtari mëkatar edhe nëse dënohet me Zjarr, ai nuk do të hidhet në të ashtu si hidhen qafirat, nuk do të qëndrojë në të, ashtu si do të qëndrojnë ata dhe nuk do të brengoset në të, ashtu si brengosen ata.”

Kuptimi i kësaj fjale është se jobesimtari do të tërhiqet prej fytyre në Zjarr dhe do të hidhet në të përmbys, me zinxhira, me pranga në duar e zinxhirë të rëndë në këmbë. Ndërsa besimtari mëkatar, nëse sprovohet me Zjarr, ai do të hyjë në Zjarr ashtu si hyn krimineli në burgun e kësaj dynjaje, pa u flakur në të dhe jo përmbys.

Ndërsa kuptimi i fjalës së tij: “Nuk do të hidhet në Zjarr ashtu si hidhen jobesimtarët”, është se trupi i jobesimtarit do të digjet i tëri dhe sa herë që i digjet lëkura, do t’i shndërrohet me lëkurë tjetër, me qëllim që ta vuajë dënimin. 

Allahu i Lartësuar thotë: “Padyshim se ata të cilët mohuan Ajetet Tona, Ne do t’i djegim në Zjarr. Sa herë që t’u piqet lëkura, Ne do t’ua ndërrojmë atyre atë me lëkurë tjetër, që të mund ta shijojnë sa më shumë ndëshkimin.” [En Nisa: 56].

“Ndërsa fytyrat e besimtarëve nuk do t’i përcëllojë Zjarri dhe as nuk do t’i djegë pjesët e trupit të cilat binin në sexhde, sepse është e ndaluar për Zjarrin të prekë pjesët e trupit, me të cilat bëhet sexhde.” [8]

Kuptimi i fjalës së tij: “Nuk do të qëndrojë në Zjarr, ashtu si qëndrojnë jobesimtarët”, është se jobesimtarët do të jenë përgjithmonë në Zjarr dhe nuk do të dalin kurrë prej tij, ndërsa prej besimtarëve mëkatarë, Allahu nuk do të lerë askënd prej tyre përgjithmonë në Zjarr.

Kuptimi i fjalës së tij: “dhe nuk do të brengoset në Zjarr ashtu si brengosen jobesimtarët”, është se jobesimtarëve u hiqet shpresa nga Mëshira e Allahut dhe nuk presin asnjëherë qetësi e shlodhje. 

Ndërsa lakmia e besimtarëve nuk ndërpritet asnjëherë për Mëshirën e Allahut dhe fundi i të gjithë besimtarëve do të jetë Xheneti, sepse ata janë krijuar për të dhe ai është krijuar për ta, si Mirësi nga Allahu dhe dhuratë prej Tij.

A është kafir ai i cili e lë faljen me vetëdije.

“Dijetarët e Hadithit kanë rënë në kundërshtim në lidhje me lënien e faljes së detyrueshme me qëllim e vetëdije prej muslimanit.” [9]

Imam Ahmed ibën Hanbel dhe një grup prej dijetarëve të selefëve (Rahimullah) e kanë quajtur atë kafir dhe e kanë nxjerrë nga Islami për këtë shkak, duke u bazuar në Hadithin e saktë:

“Ndërmjet robit dhe shirkut është lënia e faljes, kush e lë faljen, ka bërë kufër.” [10]

Ndërsa imam Shafiu dhe shokët e tij, si dhe një grup tjetër nga dijetarët e selefëve (Rahimullah), kanë shkuar në mendimin se ai nuk bëhet qafir nëse vazhdon të besojë se namazi është obligim edhe pse ai meriton të vritet njësoj si ai që del nga Islami (murted).

Këta e komentuan Hadithin e mësipërm, duke thënë se qëllimi është për atë që e lë faljen duke e mohuar obligueshmërinë e saj, siç ka treguar Allahu i Madhëruar për Jusufin (alejhi selam), se ai ka thënë: 

“Me të vërtetë që unë e kam flakur tej fenë e popullit që nuk beson në Allahun dhe që janë mosbesimtarë, mohues të jetës së përtejme.” [Jusuf: 37]. 

Në fakt ai nuk ishte përlyer me kufrin që t’a linte atë, por ai e la kufrin duke e refuzuar e mohuar atë.

Veprat e njerëzve janë krijesa të Allahut të Madhëruar.

Pasuesit e Sunetit dhe Xhematit besojnë se veprat e njerëzve janë krijesa të Allahut të Madhëruar, pa pasur pikë dyshimi në këtë dhe nuk e konsiderojnë prej të udhëzuarëve në Fenë e Vërtetë atë që e kundërshton dhe e mohon këtë fjalë.

Udhëzimi apo humbja janë në Dëshirën e Allahut.

Ata dëshmojnë gjithashtu se Allahu i Lartësuar udhëzon kë të dojë në Fenë e Tij dhe largon prej rrugës së saj kë të dojë, duke mos pasur justifikim e prova për atë që Ai humb.

Allahu i Lartësuar thotë:

“Thuaj (O Muhamed!): Me Allahun është prova e përkryer dhe më bindëse dhe po të kishte dashur Ai, vërtet që Ai do t’iu kishte udhëzuar ju të gjithëve!” [El En’am: 149].

“Dhe sikur të kishim dashur Ne, sigurisht që Ne do t’i kishim dhënë çdo njeriu udhëzimin e tij, por u vendos dhe do të vërtetohet Fjala Ime (për keqbërësit) se Unë do t’a mbush Xhehenemin me xhinët dhe njerëzit bashkë.” [Es Sexhde: 13].

“Dhe vërtet që Ne kemi krijuar shumë nga xhinët dhe njerëzit për Xhehenemin…” [El A’raf: 179].

I lartë është Allahu! Ai e ka krijuar çdo gjë pa pasur nevojë për të dhe i ka ndarë njerëzit në dy grupe: Një grup për në Xhenet me Mirësinë e Tij dhe një grup për në Xhehenem me Drejtësinë e Tij.

Ai i ka ndarë ata në të humbur dhe në të drejtëudhëzuar, në të mirë e në të këqinj, të afërm prej Mëshirës së Tij dhe të largët prej saj:

“Ai nuk pyetet për atë që punon, por ata do të pyeten për atë që vepruan.” [El Enbija: 23].

“Padyshim që i Atij është krijimi dhe komandimi. Lartësuar me Madhështi qoftë Allahu, Zoti i gjithë botëve!” [El A’raf: 54].

Gjithashtu Allahu i Lartësuar thotë:

“Ashtu sikurse ju solli në jetë në fillim Ai, po kështu do të silleni përsëri në jetë (Ditën e Ringjalljes). Një grup Ai e drejtoi dhe një grup meritoi të jetë me të gabuarën, sepse ata zgjodhën shejtanët për mbrojtës e ndihmës në vend të Allahut, duke menduar në këtë mënyrë se janë të udhëzuar drejt.” [El A’raf: 29-30].

“…Të tillët do t’i arrijë pjesa që meritojnë dhe që është shkruar në Librin e Vendimeve Tona.” [El A’raf: 37].

Ibën Abasi (radijAll-llahu anhu), për këtë ajet thotë: “Ajo që do t’i arrijë ata është çfarë ka kaluar prej lumturisë apo brengës.”

Na ka treguar Ebu Muhamed el Muhlidi: Na ka treguar Ebu el Abas es Siraxh: Na ka treguar Jusuf ibën Musa: Na ka treguar Xheriri: Nga El Eamash: Nga Zejd ibën Uehb: Nga Abdullah ibën Mesudi (radijAll-llahu anhu), se ka thënë: Na ka treguar i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe ai është i sinqerti dhe i besueshmi:

“Krijimi i çdokujt prej jush fillon të bashkohet në barkun e nënës së tij për dyzet ditë, pastaj bëhet copë gjaku e mpiksur, po për aq kohë. Pastaj bëhet si një copë mishi e përtypur, po për aq kohë, pastaj Allahu dërgon tek ai një melek me katër gjëra: Me rizkun e tij, punën e tij, exhelin (kohën e vdekjes) e tij dhe nëse do të jetë fatkeq apo fatmirë.

Pasha Atë, në Dorën e të Cilit është shpirti im! Dikush prej jush mund të punojë punë të banorëve të Xhenetit derisa të mos ketë ngelur ndërmjet tij dhe Xhenetit më tepër se një pash, pastaj do t’a zërë atë ajo që i është shkruar në libër dhe do të punojë punë të banorëve të Zjarrit e do të hyjë në të. Dhe vërtet që ndokush nga ju mund të punojë punë të banorëve të Zjarrit derisa të mos ketë ngelur ndërmjet tij dhe Zjarrit më tepër se një pash, pastaj do t’a zërë atë ajo që i është shkruar në libër dhe do të punojë punë të banorëve të Xhenetit, e do të hyjë në të.” [11]

Na ka treguar gjithashtu Ebu Muhamed el Muhlidi, ka thënë: Na ka treguar Ebu el Abas es Seraxh, ka thënë: Na ka treguar Is’hak ibën Ibrahim el Handhali –ibën Rahavejh-, ka thënë: Na ka treguar Abdusamed ibën Abdulvarith, ka thënë: Na ka treguar Hamad ibën Selemeh: Nga Hisham ibën Urvah: Nga babai i tij: Nga Aisha (radijAll-llahu anhu), se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Dikush mund të punojë punë të banorëve të Xhenetit, por ai është shkruajtur në Libër se është prej banorëve të Zjarrit, kur të jetë pranë vdekjes ai shndërrohet dhe punon punë të banorëve të Zjarrit, pastaj vdes dhe hyn në Zjarr. Dhe dikush tjetër mund të punojë punë të banorëve të Zjarrit, por ai është shkruar në Libër prej banorëve të Xhenetit dhe kur të jetë pranë vdekjes punon punë të banorëve të Xhenetit, pastaj vdes dhe hyn në Xhenet.”[12]

__________________________________________

[1] - E ka nxjerrë Abdullah ibën Ahmed, në librin “Es Suneh”, El Axhurri, ibën Ebi Shejbeh dhe Ibën Sead.

[2] - Këta dijetarë do i përmendë më poshtë, por ai ka përmendur vetëm nëntë dhe me sa duket i dhjeti është imam Malik ibën Enes, sepse ai është përmendur në mesin e këtyre të dhjetëve në librin “Esh Sherij’atu” të El Axhurrit dhe në librin e El Lalikait.

[3] - E ka nxjerrë El Axhurri, në librin “Esh Sheriatu”.

[4] - Këtë fjalë e thonë murxhiet.

[5] - E ka nxjerrë El Lalikai me shtesën: “dhe nuk ka vepër të pranuar vetëm se me besim”.

[6] - Murxhitë u quajtën me këtë emër për shkak se ata thonë; se puna është e vonuar nga besimi dhe se besimi apo Imani është vetëm të besuarit me zemër edhe nëse vonohet pohimi me gjuhë dhe të vepruarit me gjymtyrë, si dhe për shkak të dhënies shpresë së tepërmi prej tyre. Ata thonë: “Besimi nuk ndikohet nga gjynahet ashtu si dhe veprat e mira nuk i bëjnë dobi kufrit.” Ata janë të një fjale; që nuk do të hyjë në Zjarr askush përveç qafirave.

[7] - E ka nxjerrë imam Ahmedi.

[8] - Transmeton Buhariu dhe Muslimi nga Ebu Hurejra (radiallahu anhu), se i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), në një Hadith të gjatë që flet për Ditën e Kijametit, ndër tjerash ka thënë: “Pasi që Allahu mbaron Gjykimin ndërmjet njerëzve, shfaqet dhe dëshiron të nxjerrë me Mëshirën e Tij kë të dojë prej banorëve të Zjarrit. Ai urdhëron melekët që të nxjerrin nga Zjarri ata që nuk i bënin shok Allahut, të cilët Ai do që t’i nxjerrë me Mëshirën e Tij, prej atyre të cilëve dëshmonin se nuk ka Zot e të adhuruar tjetër përveç Allahut. Ata do të dallohen në Zjarr prej shenjave të sexhdes, sepse Zjarri ha prej trupit të njeriut, çdo pjesë përveç gjurmëve të sexhdes. Allahu ia ka ndaluar Zjarrit të hajë gjurmët e sexhdes…”

[9] - Me këtë kundërshtim është për qëllim çështja e atij që e lë faljen, por nuk e mohon obligueshmërinë e saj, sepse ai që e mohon atë, është kafir, unanimisht te të gjithë dijetarët. Këtë gjë e tregon edhe fjala e mëpasshme e autorit, në paraqitjen e argumenteve të atyre që nuk e quajnë atë kafir dhe se argumenti i tyre është të komentuarit e Hadithit që thotë se lënësi i namazit është kafir, se qëllimi është për atë që e lë namazin duke e mohuar obligueshmërinë e tij.

[10] - E transmeton Muslimi nga Xhabir ibën Abdullah, por vetëm fjalinë e parë, ndërsa pjesa e dytë (kush e lë faljen, ka bërë kufër) është transmetuar në Sunen et Tirmidhi me shprehjen: “Dallimi ndërmjet nesh dhe atyre është falja dhe ai që e lë atë, ka bërë kufër.” E ka transmetuar gjithashtu imam Ahmedi në Musned.

[11] - E transmeton Buhariu dhe Muslimi.

[12] - E ka nxjerrë imam Ahmedi.

Besimi në Caktimin e Allahut dhe Përcaktimin e Tij, qoftë për të mirë apo për të keq.

Pasuesit e Sunetit dëshmojnë dhe besojnë se e mira dhe e keqja, dobia dhe dëmi janë me Caktimin e Allahut dhe Përcaktimin e Tij.

Ai caktim nuk kthehet, nuk mund t’i shpëtosh dhe nuk mund t’i shmangesh. Njeriun nuk e gjen veçse ajo që Zoti i tij ka shkruar për të. Nëse të gjithë njerëzit do të përpiqeshin që t’i bënin dikujt një të mirë të cilën nuk e ka shkruar Allahu për të, ata nuk do të mund t’a bënin atë dhe nëse do të përpiqeshin t’i bënin një të keqe të cilën Allahu nuk e ka caktuar për të, ata nuk do të mundeshin. 

Për këtë argumenton Hadithi i transmetuar nga Abdullah ibën Abasi (radijAll-llahu anhu), nga i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). [1]

Argumenton gjithashtu Fjala e Allahut të Lartësuar:

“Nëse Allahu do të të sprovonte me ndonjë të keqe, atëherë s’ka kush që e heq atë përveç Atij dhe nëse do për ty ndonjë të mirë, s’ka kush që e kthen atë.” [Junus: 107].

E keqja nuk i ngjitet Allahut të Lartësuar.

Prej besimit dhe drejtimit të pasuesëve të Sunetit, bashkë me fjalën e tyre se e mira dhe e keqja janë nga Allahu dhe me përcaktimin e Tij, ata thonë se nuk i ngjitet Allahut të Lartësuar diçka që është e ulët apo e mangët në vetevete. (P.sh). Nuk thuhet: O krijuesi i majmunit dhe derrit! Edhe pse nuk ka krijesë që Allahu të mos jetë Krijuesi i saj.

Në këtë kuptim ka ardhur edhe fjala e të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) në duanë e hapjes së namazit:

“I Madhëruar dhe i Lartësuar qofsh Ti! Ndërsa e keqja nuk të ngjitet Ty.”[2]

Kuptimi i këtij Hadithit është: E keqja nuk është prej gjërave që të mvishen Ty, qoftë e drejtpërdrejtë apo në lutje. Kështu që nuk lejohet që në lutje të thuhet: “O Krijuesi i së keqes! O Përcaktuesi i së keqes!” Edhe pse Ai është Krijuesi dhe Përcaktuesi i të dyja atyre.

Për këtë shkak, El Hidri (alejhi selam) e ka ngjitur dashjen e dëmtimit (të anijes) te vetja e tij, duke thënë:

“Ndërsa anija ka qenë e disa varfanjakëve të cilët punonin në det dhe unë doja t’a dëmtoja atë…” [El Kehf: 79].

Ndërsa kur përmendi të mirën, mirësinë dhe mëshirën, ai ia ngjiti dashjen e tyre Allahut të Madhëruar, duke thënë:

“Dhe Zoti yt deshi që të arrinin pjekurinë e tyre (të rriteshin) dhe pastaj t’a nxirrnin thesarin e tyre, nga Mëshira e Zotit tënd.” [El Kehf: 82].

Po ashtu thotë Allahu, kur tregon për Ibrahimin (‘alejhis–selam) se ka thënë:

“Dhe kur unë sëmurem, Ai më shëron.” [Esh Shuara: 80].

Duke ia ngjitur kështu sëmundjen vetes së tij, kurse shërimin Zotit të tij, edhe pse që të dyja janë prej Zotit të tij.

Pohimi i Vullnetit dhe Dëshirës së Allahut të Lartësuar. 

Prej besimit të Ehli Sunetit dhe Xhematit është se Allahu i Madhëruar është i Vullnetshëm për të gjitha punët e njerëzve, të mira apo të këqia qofshin ato [3] dhe askush nuk beson veçse me Dashjen e Tij. 

Nëse Allahu do të donte, Ai do t’i bënte të gjithë njerëzit një grup të vetëm (besimtarë) dhe nëse do të donte që të mos i thyhej urdhëri, Ai nuk do t’a kishte krijuar Iblisin [4] për shkak të të cilit mohuan mosbesimtarët. 

Edhe besimi i besimtarëve është sipas caktimit të Allahut dhe përcaktimit të Tij, me Vullnetin dhe Dëshirën e Tij. Ai i ka dashur të gjitha këto me Vullnetin e Tij dhe i ka përcaktuar ato.

Allahu i Lartësuar kënaqet për besimin e njerëzve dhe e urren mosbesimin e tyre.

Allahu kënaqet për besimin e njerëzve dhe bindjen e tyre ndaj Tij, dhe e urren mosbesimin e tyre. Allahu i Lartësuar thotë:

“Nëse ju mohoni Allahun, Allahu nuk ka ndonjë nevojë për ju edhe pse nuk e pëlqen për robërit e Tij mosbesimin. E nëse ju e falenderoni Atë, Ai e pëlqen këtë prej jush!” [Ez Zumer: 7].

Nuk gjykohet për një person të veçantë se ai është prej banorëve të Xhenetit apo të Xhehenemit (përveç atyre për të cilët ka dëshmuar Allahu dhe i Dërguari i Tij)

Dijetarët e Hadithit besojnë dhe dëshmojnë se përfundimet dhe mbylljet e jetës së njerëzve janë enigmë dhe askush nuk e di se si do të mbyllen ato. Ata nuk gjykojnë për një person të veçantë, se ai do të jetë prej banorëve të Xhenetit apo për një tjetër se do të jetë prej banorëve të Zjarrit, sepse kjo është diçka e fshehtë dhe ata nuk e dinë se si do të vdesë dikush (besimtar apo jobesimtar). 

Për këtë shkak, ata thonë: “Ne jemi besimtarë InshaAllahu”, d.m.th. prej besimtarëve të cilëve do t’u mbyllet jeta në këtë botë me besim In sha Allah! 

Kush vdes musliman, e ardhmja e tij është Xheneti. 

Ata dëshmojnë për atë që vdes musliman, se e ardhmja e tij do të jetë Xheneti dhe se ata të cilëve u është shkruar përcaktimi nga Allahu, ata do të dënohen me Zjarr një farë kohe të caktuar për shkak të gjynaheve që kanë bërë dhe për të cilat nuk kanë kërkuar falje e pendim, por në fund ata do të kthehen në Xhenet dhe askush prej muslimanëve nuk do të mbetet në Zjarr, prej Mirësisë së Allahut dhe Dhurimit të Tij. 

Kush vdes mosbesimtar, do të jetë përgjithmonë në Zjarr.

Kush vdes duke qenë mosbesimtar - Allahu na ruajtë! -, kthimi i tij është në Zjarr prej të cilit nuk do të shpëtojë dhe qëndrimi i tij në të është i pafund!

Ne dëshmojmë se do të jetë në Xhenet, ai për të cilin i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e ka dëshmuar këtë 

Ata persona të veçantë prej sahabeve, për të cilët i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka dëshmuar se do të jenë në Xhenet, për ta dëshmojnë edhe dijetarët e Hadithit si vërtetim të fjalës së të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) për atë që ka thënë dhe u ka premtuar atyre (sahabeve). Ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) nuk ka dëshmuar për ta se do të jenë në Xhenet, vetëm pasi që e njohu këtë gjë dhe Allahu i Lartësuar i ka treguar të Dërguarit të Tij ç’të donte prej të fshehtës.

Këtë gjë e sqaron Fjala e Allahut të Lartësuar që thotë:

“Ai është i Dituri i të fshehtës të cilën nuk ia tregon askujt, përveç ndokujt që do prej të Dërguarëve të Tij.” [El Xhin: 26].

Të përgëzuarit me Xhenet prej njerëzve.

I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka përgëzuar me Xhenet dhjetë prej shokëve të tij, të cilët janë: Ebu Bekri, Umeri, Uthmani, Aliu, Talha [5], ez Zubejr [6], Abdurrahman ibën Auf [7], Seadi [8], Seidi [9] dhe Ebu Ubejdetu ibën el Xherrah [10]. [11]

Po ashtu, i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë edhe për Thabit ibën Kajs ibën Shimas, se ai është prej banorëve të Xhenetit. Enes ibën Maliku thoshte për të: “Ai ecte në mesin tonë dhe ne thonim se ai është prej banorëve të Xhenetit.” [12]

Më të mirët në mesin e sahabeve janë katër halifet.

Dijetarët e Hadithit besojnë dhe dëshmojnë se më të mirët në mesin e shokëve të të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) janë: Ebu Bekri, pastaj Umeri, pastaj Uthmani, pastaj Aliu. Këta janë udhëheqësit e drejtë, qeverisjen e të cilëve e ka përmendur i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) në fjalën e tij, të cilën e transmeton Seid ibën Xhumhan: Nga Sefijneh:

“Hilafeti (udhëheqja e drejtë) pas meje do të jetë për tridhjetë vjet.”[13]

Pastaj, mbas përfundimit të ditëve të tyre, u kthye gjendja në qeverisje të ashpra, ashtu siç njoftoi i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).

Aprovimi i hilafetit të Ebu Bekër Es Sidikut (radijAll-llahu anhu)

Ata e aprovojnë hilafetin e Ebu Bekrit (radijAll-llahu anhu), pas vdekjes së të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), i cili u zgjodh nga sahabet me bashkimin njëzëri të tyre dhe duke thënë: “I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e zgjodhi atë prijës në fenë tonë (kur e vuri imam në namaz), kështu që ne e zgjodhëm prijës në dynjanë tonë.” [14]

Ndërsa Ebu Bekrit radijAll-llahu anhu i thanë: “Ty të parapriu i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe kush është ai që mund të të lërë pas!”, duke pasur për qëllim se ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e caktoi atë të printe faljen e tyre në ditët e sëmundjes së tij, dhe ne u falëm pas teje me urdhër të të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), atëherë kush është ai që mund të të lërë mbrapa, pas paraprirjes së të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem)?

Gjithashtu, i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) fliste për Ebu Bekrin kur ishte në mesin e sahabeve me fjalë të cilat i bënë ata që të kuptojnë se ai është i pari që meriton t’a zëvendësojë të Dërguarin (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) pas vdekjes së tij.

Për këtë shkak, ata u bashkuan dhe i dhanë besën atij duke e zgjedhur si prijës të tyre dhe zëvendës të të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), gjë e cila u bëri atyre shumë dobi dhe i ngriti shumë lart, saqë Ebu Hurejra tha:

“Pasha Allahun përveç të Cilit nuk ka Zot tjetër! Nëse nuk do të ishte zgjedhur Ebu Bekri zëvendës i të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), Allahu nuk do të adhurohej më në tokë.”

Dhe kur i thanë atij: “Çfarë thua o Ebu Hurejra!”

Atëherë ai solli argumente me të cilat ua mbushi mendjen dhe i bëri që t’a besojnë dhe t’a pranojnë këtë gjë.

Aprovimi i hilafetit të Umer ibën El Hatabit (radijAll-llahu anhu)

Pas Ebu Bekrit, hilafeti i kaloi Umer ibën el Hatabit (radijAll-llahu anhu), sipas zgjedhjes së Ebu Bekrit para vdekjes dhe me bashkimin e sahabeve për të. Në ditët e tij, Allahu e ngriti lart Islamin dhe çoi në vend premtimin e Tij.

Aprovimi i hilafetit të Uthman ibën Afanit (radijAll-llahu anhu)

Pastaj udhëheqjen e mori Uthmani (radijAll-llahu anhu), me zgjedhjen e sahabëve të mëdhenj dhe të dijshëm dhe bashkimin e të gjithë sahabeve dhe pëlqimin e tyre.

Aprovimi i hilafetit të Ali ibën Ebi Talib (radijAll-llahu anhu)

Pastaj udhëheqja i kaloi Aliut (radijAll-llahu anhu), me besën e sahabeve të cilët panë që ai ishte i pari që kishte të drejtë t’a merrte udhëheqjen pas Uthmanit (radijAll-llahu anhu) dhe e bënë të ndaluar kundërshtimin dhe thyerjen e urdhërit të tij.

Këta ishin ata katër udhëheqësit e drejtë me të cilët Allahu i Madhëruar e ngriti lart Fenë e Tij, gjunjëzoi dhe mposhti mosbesimtarët, forcoi me ta Islamin, ngriti flamurin e së Vërtetës në ditët e tyre, ndriçoi dhe shndriti me dritën e tyre errësirën dhe çoi në vend Premtimin e Tij të mëparshëm të cilin e ka thënë në Fjalën e Tij:

“Allahu u ka premtuar atyre nga mesi juaj që besojnë dhe që punojnë mirësi e drejtësi, se Ai patjetër do t’u sigurojë atyre vazhdimësinë e fuqisë së tashme të udhëheqësve në tokë, ashtu siç ua siguroi edhe atyre që ishin para tyre dhe se Ai do t’u sigurojë fuqinë për të zbatuar e përmbushur Fenë e tyre, atë të cilën Ai e ka zgjedhur për ta (Islamin). Dhe padyshim që Ai do t’u japë atyre në shkëmbim siguri e ruajtje pas frikës së tyre…” [En Nur: 55].

Si dhe në Fjalën e Tij:

“Muhamedi është i Dërguari i Allahut dhe ata që janë me të, janë të ashpër ndaj mohuesve…” [El Fet’h: 29].

Kështu që, kush i do ata, i merr për miq, bën lutje për ta, ruan të drejtat e tyre dhe e njeh vlerën dhe vendin e tyre, ai është me të fituarit. Ndërsa në të kundërt, kush i urren ata, i shan ata apo i mvesh gjëra të tilla siç i mveshin rafiditë (refuzuesit) [15] dhe havarixhët (Allahu i mallkoftë!), ai është nga të shkatërruarit e të humburit.

I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Mos i shani shokët e mi! Ai që i shan ata, mbi të qoftë mallkimi i Allahut!” [16]

“Ai që i do ata, i ka dashur nga dashuria që ka për mua dhe ai që i urren ata, i urren nga urrejtja që ka për mua. Kush i ofendon ata, më ka ofenduar mua dhe kush i shan ata, mbi të qoftë mallkimi i Allahut!” [17]

Falja pas prijësit musliman edhe nëse është vepërkeq.

Dijetarët e Hadithit e shohin si obligim faljen e të xhumasë, të dy barjameve dhe të namazeve të tjera, pas çdo imami musliman, qoftë ai vepërmirë apo vepërkeq.

Xhihadi nën udhëheqjen e prijësave të muslimanëve.

Ata shohin të obligueshëm gjithashtu, edhe Xhihadin dhe luftimin e armiqëve të muslimanëve nën udhëheqjen e prijësave të tyre, qofshin ata zullumqarë e vepërkëqinj.

Lutja për prijësat dhe mosngritja krye ndaj tyre.

Ata e shohin obligim lutjen (duanë) për prijësat që të përmirësohen, të gjykojnë drejtë dhe të rregullojnë në tokë.

Dhe nuk e lejojnë daljen me shpatë kundra tyre (kryengritjen) edhe nëse shohin tek ata devijim nga e drejta në padrejtësi e zullum.

Ata shohin gjithashtu luftimin e grupit kryengritës derisa të kthehet në bindjen ndaj prijësit të muslimanëve.

Përmbajtja dhe shmangia e asaj që ndodhi ndërmjet sahabeve.

Ata e shohin obligim përmbajtjen dhe shmangien prej grindjes që ndodhi ndërmjet shokëve të të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe pastrimin e gjuhës nga përmendja e ndonjë të mete apo mangësie të tyre.

Ata e shohin obligim kërkimin e mëshirës për të gjithë ata dhe dashurinë për të gjithë ata. 

Nderimi i grave të Pejgamberit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe konsiderimi i tyre nëna të besimtarëve.

Po ashtu, ata e shohin të obligueshëm nderimin e grave të Pejgamberit (radijAll-llahu anhu), lutjen për to, njohjen e vendit të tyre dhe pohimin se ato janë nëna të besimtarëve.

Shpërblimi me Xhenet nuk është meritë e besimtarëve nga veprat e tyre.

Ata besojnë dhe dëshmojnë se askush nuk e meriton Xhenetin edhe nëse veprat e tij janë të mira dhe rruga që ka ndjekur në jetë ka qenë e kënaqshme, vetëm nëse Allahu hedh Mirësinë e Tij mbi të, duke e futur atë në Xhenet me Mirësinë dhe Bujarinë e Tij. Kjo sepse ajo vepër e mirë që ai ka kryer nuk i është bërë e mundur vetëm se me lehtësimin që i ka bërë Allahu i Madhëruar atij dhe nëse nuk do t’ia kishte lehtësuar Allahu dhe nëse nuk do t’a kishte udhëzuar për atë vepër, ai kurrë nuk do të ishte udhëzuar.

Allahu i Lartësuar thotë:

“…Dhe po të mos kishte qenë Mirësia e Allahut dhe Mëshira e Tij mbi ju, asnjë prej jush nuk do të kishte qenë kurrë ndonjëherë i pastër prej gjynaheve, por Allahu pastron (udhëzon në Islam) atë që Ai do dhe Allahu është Gjithëdëgjues, i Gjithëditur.” [En Nur: 21].

Çdo krijesë e ka fundin (vdekjen) të përcaktuar.

Dijetarët e Hadithit besojnë dhe dëshmojnë se Allahu i Madhëruar ia ka caktuar vdekjen dhe fundin çdo krijese (në kohë dhe vend, të cilin nuk e di askush përveç Allahut dhe që nuk shtyhet e as nuk tërhiqet para kohës së vet) dhe askush nuk vdes vetëm se me Lejen e Allahut dhe për një kohë të përcaktuar. Kur të mbarojë koha e dikujt, nuk ngel veçse vdekja prej të cilës nuk ka shpëtim.

Allahu i Lartësuar thotë:

“Çdo popullsi ka një kohë të përcaktuar dhe kur vjen ky çast, ata as nuk mund ta vonojnë atë qoftë edhe për një çast dhe as nuk mund ta përparojnë atë.” [El A’raf: 34].

“Dhe askush nuk mund të vdesë vetëm se me Lejen e Allahut dhe për një kohë të përcaktuar.” [Al Imran: 145].

Ata besojnë gjithashtu se ai që vdes apo vritet, kjo do të thotë që i ka mbaruar afati i përcaktuar i tij.

Allahu i Lartësuar thotë:

“Edhe sikur të ishit në shtëpitë tuaja, ata për të cilët ishte përcaktuar vdekja, padyshim që do të ishin drejtuar vetë te vendi i përcaktuar për vdekjen e tyre!” [Al Imran: 154].

“Kudo që ju të jeni, vdekja do t’iu gjejë, edhe sikur të jeni në kështjella të fortifikuara!” [En Nisa: 78].

Cytja e shejtanëve dhe ndikimi i tyre.

Ata besojnë se Allahu i Lartësuar i ka krijuar shejtanët dhe ata i bëjnë cytje njerëzve me qëllim që t’i nxjerrin nga rruga e drejta, duke u qëndruar në pritë atyre.

Allahu i Lartësuar thotë:

“Dhe vërtet që shejtanët i frymëzojnë miqtë e tyre nga mesi i njerëzve që t’ju kundërshtojnë juve dhe po t’u bindeni atyre, atëherë padyshim që do të ishit idhujtarë!” [El En’am: 121].

Allahu i Lartësuar u lë shejtanëve pushtet mbi kë të dojë dhe ruan prej kurtheve e sherreve të tyre atë që Ai do. 

Allahu i Lartësuar thotë:

“Dhe shqetësoji (të nxituarit e mendjelehtit) vazhdimisht, ata që të mundesh nga mesi i tyre (pasardhësve të Ademit) me zërin tënd (duke u pëshpëritur ose duke u bërë vesvese me këngë, muzikë etj.). Sulmoji ata me kalorësinë e këmbësorinë tënde (me të gjitha mjetet e mënyrat)! Ndaji me ta pasuritë e fëmijët (me rrugë të palejuara) dhe bëju atyre edhe premtime. Por shejtani nuk u premton atyre asgjë, veçse mashtrim. Sa për robët e Mi (besimtarët e Mi të vërtetë), ti nuk ke asnjë fuqi mbi ta. Dhe më se i Mjaftueshëm është Zoti yt si Rregullues e Mbikqyrës.” [El Isra: 64-65].

“Vërtet që ai nuk ka aspak fuqi mbi ata që besojnë e mbështeten vetëm te Zoti i tyre. Fuqia e tij (shejtanit) është vetëm mbi ata të cilët i binden dhe e ndjekin atë (shejtanin) dhe mbi ata të cilët i vënë shok Allahut!” [En Nahl: 99-100]. 

Magjia nuk bën dëm veçse me Lejen e Allahut.

Pasuesit e Sunetit dëshmojnë se në tokë ekziston magjia dhe magjistarët, por ata nuk i bëjnë ndokujt keq veçse me Lejen e Allahut:

“…Dhe ata nuk munden të dëmtojnë askënd me të (magjinë) veçse me Lejen e Allahut!” [El Bekare: 102].

Gjykimi për magjistarin.

Ai që e mëson magjinë dhe e praktikon atë, duke besuar se ajo bën dëm apo dobi pa Lejen e Allahut, ai ka dalë nga feja dhe është kafir.

Nëse ai pyetet dhe në përshkrimin e tij del se ajo që bën është kufër, atëherë afatizohet për t’u penduar dhe nëse nuk pendohet, atëherë i pritet koka. 

Por nëse pasi pyetet, ai përshkruan diçka që nuk është kufër, apo se flet me gjëra që as ai vetë nuk i kupton, atëherë pengohet nga kjo gjë dhe nëse e kryen përsëri, atëherë dënohet me kamzhik apo burgim.

Nëse thotë se magjia nuk është haram dhe unë besoj se ajo është e lejuar, atëherë bëhet e detyrueshme vrasja e tij, sepse ai ka bërë të lejuar diçka për të cilën janë bashkuar të gjithë muslimanët se ajo është e ndaluar.

Çdo pije dehëse është haram.

Dijetarët e Hadithit e konsiderojnë të ndaluar çdo pije që të deh, qoftë ajo e marrë nga rrushi, apo rrushi i thatë, hurma, mjalti, misri, apo çdo lloj bime tjetër.

Ata e konsiderojnë të ndaluar pijen dehëse qoftë ajo shumë apo pak, e konsiderojnë atë të papastër dhe e dënojnë me shkopinj pirësin e saj.

Përkujdesja për kryerjen e faljeve të obligueshme.

Ata e shohin të obligueshme nxitimin për kryerjen e faljeve dhe se falja në fillim të kohës së caktuar është më mirë se në mbarim të saj.

“Ata e konsiderojnë të obligueshme leximin e sures el Fatiha pas imamit në namaz.” [18]

Ata urdhërojnë që të plotësohet rukuja (përulja) dhe sexhdeja. Ata e konsiderojnë plotësimin e rukusë dhe të sexhdes me qetësi, ngritjen nga rukuja dhe qëndrimin drejt pas saj me qetësi, ngritjen prej sexhdes dhe qëndrimin mes dy sexhdeve me qetësi, të gjitha këto i konsiderojnë prej shtyllave (rukneve) të namazit pa të cilat ai nuk mund të jetë i saktë.

Këshillimi për të vepruar mirë.

Ata këshillojnë njëri-tjetrin për falje natën, pasi të kenë fjetur një pjesë të saj, për ruajtjen e lidhjeve farefisnore, për përhapjen e selamit (përshëndetjes), të ushqyerit e të varfërit, mëshirimin e fukarenjve e jetimëve, preokupimin për çështjet e muslimanëve, për mbajtjen e të mesmes në të ngrënë e të pirë, në martesë e në veshmbathje, për bamirësi, për urdhërim për të mira dhe ndalim nga e keqja, për shpejtimin në çdo lloj pune të mirë dhe ruajtjen prej përfundimit të keq të lakmisë.

Ata këshillojnë njëri-tjetrin për të Vërtetën dhe për durim.

Dashuria dhe urrejtja për çështjen e Fesë.

Dijetarët e Hadithit e duan njëri-tjetrin për shkak të Fesë dhe urrejnë po për shkak të saj. Ata i ruhen polemikës në lidhje me Allahun (Cilësitë e Tij) dhe mënjanohen nga ndjekësit e bidateve e humbjeve, si dhe i urrejnë ndjekësit e dëshirave dhe injorancës. 

Ata ecin sipas shembullit të të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe rrugës së shokëve të tij, të cilët janë si yjet dhe me cilindo që të shëmbëllohesh prej tyre, je i drejtëudhëzuar, ashtu siç thoshte i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) për ta. [19]

Ata marrin për shembull të tyre selefët (të parët) e mirë të këtij populli, prej prijësave të Fesë dhe dijetarëve të muslimanëve, si dhe kapen për atë me të cilën ishin kapur prej Fesë së fortë dhe të Vërtetës së qartë. 

__________________________________________

[1] - Është përcjellë nga Ibën Abasi (radijAll-llahu anhu), se ka thënë: Një ditë isha pas të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe ai më: “O djalosh! Unë do të të mësoj ty disa fjalë. Ruaje Allahun, që Ai të të ruajë ty. Ruaje Allahun dhe ke për t’a gjetur në anën tënde. Kur të kërkosh diçka, kërkoje prej Allahut dhe kur të kërkosh ndihmë, kërkoje prej Allahut. Dije se, sikur i gjithë populli të bashkohej për të të sjellë ty një të mirë, nuk do të munden të bëjnë veçse atë që Allahu e ka shkruar që më parë për ty, e nëse do të bashkoheshin për të të shkaktuar një dëm, nuk do të mundnin të shkaktonin veçse atë që Allahu ka shkruar për ty. Lapsat janë ngritur dhe fletët janë tharë.” [Këtë Hadith e ka transmetuar Tirmidhiu, i cili ka thënë se ai është Hasen Sahih, dhe Ahmedi].

[2] - Kjo pjesë e Hadithit të duasë së hapjes së namazit ndodhet te Muslimi.

[3] - Me këtë vullnet është për qëllim vullneti i krijimit të çdo gjëje dhe të përcaktimit të tyre sipas Dëshirës së Allahut të Madhëruar dhe nuk është për qëllim vullneti i ligjeve të Fesë e të sheriatit i cili lidhet me dashjen dhe pëlqimin e Allahut.

[4] - Imam Ahmedi, në librin “Es Suneh”, transmeton nga Umer ibën Abdulaziz (Rahimullah), se ai ka thënë: “Nëse Allahu do të donte që të mos kundërshtohej, Ai nuk do t’a kishte krijuar Iblisin”. Pastaj lexoi Fjalën e Allahut: “Ju nuk mundeni të largoni besimtarët nga Rruga e Allahut, përveç atyre që janë përcaktuar të digjen në Xhehenem!” [Es Safat: 62-63].

[5] - Ai është Talha ibën Ubejdilah ibën Uthman ibën Amër el Kurashi et Tejmij, një nga gjashtë anëtarët e marrëveshjes për paqe ndërmjet muslimanëve dhe idhujtarëve të Mekës dhe një nga pesë të cilët u bënë musliman për shkak të Ebu Bekrit. Prezentoi në luftën e Uhudit dhe tregoi trimëri. U godit me një shigjetë në ditën e luftës së Xhemelit dhe vdiq në vitin 36 h. në moshën 64 vjeç.

[6] - Ai është ez Zubejr ibën el Auam ibën Huejlid ibën Esed el Kurashi, Ebu Abdullahi, nga të afërmit e të Dërguarit të Allahut dhe djali i hallës së tij. Një nga gjashtë anëtarët e shuras (konsultës). Ka hyrë në Islam që në moshë të vogël dhe ka marrë pjesë në të dyja shpërnguljet (në Habeshe dhe në Medime). Është vrarë në luftën e Xhemelit në vitin 36 h. dhe është varrosur në Basra.

[7] - Ai është Abdurrahman ibën Auf ibën Abdu Auf ibën Abdul Harith el Kurashi ez Zuhri, Ebu Muhamed. Një nga gjashtë anëtarët e konsultës. Ka hyrë herët në Islam, para se i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) të hynte në shtëpinë e Erkamit. Ka marrë pjesë në të dyja shpërnguljet dhe ka marrë pjesë në luftën e Bedrit e të tjerat pas saj. Vdiq në vitin 32 h. në moshën 72 vjeç.

[8] - Ai është Sead ibën Malik ibën Uhejb el Kurashi, ez Zuhri, Ebu Is’hak ibën Ebi Uekas. Një nga gjashtë anëtarët e konsultës. Ka transmetuar shumë Hadithe nga i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Ka qenë një prej kalorësve më të mirë dhe i pari që ka gjuajtur me shigjetë në Rrugë të Allahut. Ka qenë koka që hapi Irakun dhe ishte i njohur për pranimin e duasë që ai bënte. Ka vdekur në el Akik, në vitin 55 h. dhe u transportua në Medineh. Ai ka qenë i fundit që ndërroi jetë nga dhjetë të përgëzuarit me Xhenet.

[9] - Ai është Seid ibën Zejd ibën Amër ibën Nufejl el Adavi. Një nga të parët e Islamit dhe para shtëpisë së Erkamit. Ka bërë shpërnguljen në Medine dhe ka marrë pjesë në luftën e Uhudit e në të tjerat pas saj. Nuk ka qenë në Medine në kohën e luftës së Bedrit dhe nuk ka marrë pjesë në të. Ka vdekur në el Akik në vitin 50 h. dhe thuhet pas këtij viti.

[10] - Ai është Amir ibën Abdullah ibën El Xherrah ibën Hilal el Kurashi el Fehri, i njohur me kunjën e tij dhe me emrin e gjyshit të tij. Një prej të parëve në Islam. Ka bërë dy shpërnguljet dhe ka marrë pjesë në luftën e Bedrit e të tjerat pas saj. Ky është ai që hoqi dy ganxhat nga fytyra e të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe që i ranë dy dhëmbë. Ka vdekur në vitin 18 h. në moshën 58 vjeç.

[11] - Transmeton Tirmidhiu në El Xhami’, nga Abdurrahman ibën Auf (radijAll-llahu anhu) se ka thënë: I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Ebu Bekri do të hyjë në Xhenet. Umeri do të hyjë në Xhenet. Uthmani do të hyjë në Xhenet. Aliu do të hyjë në Xhenet. Talha do të hyjë në Xhenet. Ez Zubejr do të hyjë në Xhenet. Abdurrahman ibën Aufi do të hyjë në Xhenet. Seadi do të hyjë në Xhenet. Seidi do të hyjë në Xhenet dhe Ebu Ubejdeh ibën El-Xherrah do të hyjë në Xhenet.”

[12] - E transmeton Muslimi.

[13] - E transmeton Tirmidhiu, Ebu Daudi dhe Ahmedi.

[14] - Kjo fjalë e sahabeve është në librin “Fikhu i madh” i Ebu Hanifes.

[15] - Rafiditë apo refuzuesit janë një prej 72 grupeve të humbura dhe janë quajtur me këtë emër për shkak të refuzimit të tyre udhëheqjen e Ebu Bekrit dhe të Umerit (radijAll-llahu anhu). Dhe thuhet: për shkak të refuzimit të tyre Zejd ibën Ali (radijAll-llahu anhu), duke e sharë për dhënien besës Ebu Bekrit dhe Umerit (radijAll-llahu anhu) dhe për pranimin e tyre si prijësa të besimtarëve. Zejdi ka thënë: Më refuzuan mua dhe kështu u quajtën rafidi. Ata u quajtën gjithashtu “Shij’ah” atëherë kur thanë: Ne jemi ithtarë të Aliut (radijAll-llahu anhu), por disa prej tyre thanë të pavërtetën për të dhe e tepruan në lavdërimin e tij duke thënë se ai është zot, apo i dërguar nga Zoti. Disa prej tyre i vrau vetë Aliu (radijAll-llahu anhu) në kohën e sundimit të tij dhe disa të tjerë i dogji. Disa prej tyre mohojnë edhe Ditën e Llogarisë. Ata besojnë se Muhamedi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e ka lënë testament të shkruar se Aliu do të jetë zëvendës i tij pas vdekjes së tij dhe se çështja e udhëheqjes nuk mund të jetë vetëm se me shpallje nga Allahu. Prijësit sipas atyre, janë të pagabueshëm dhe larg gjynaheve të mëdha e të vogla dhe se Ebu Bekri dhe Umeri janë të mallkuar. etj. Marrë nga libri “El Burhan” i Es Sekseki dhe “Mekalat El Islamijine”.

[16] - Fjalia e parë e Hadithit transmetohet në dy sahihat e Buhariut dhe të Muslimit, si dhe në libra të tjerë. Ndërsa pjesën e dytë e transmeton Ebu Asim në librin “Es Suneh” dhe Taberani në “El Eusat” me shprehje të përafërt.

[17] - E transmeton Tirmidhiu dhe imam Ahmedi.

[18] - Obligueshmëria e leximit të Fatihasë pas imamit në të gjitha rastet është fjala e imam Shafiut në medh’hebin e ri si dhe e një grupi bashkë me të. Ndërsa fjala e shumicës së dijetarëve është se leximi i saj është i obligueshëm në namazet pa zë dhe në rastet kur imami qëndron dhe nuk lexon, kurse të lexuarit e Fatihasë në kohën kur imami lexon në namazet me zë, kjo është e papëlqyer (mekruh).

[19] - Ky Hadith që ka përmendur autori është i dobët dhe nuk vlen për t’u argumentuar me të.

 Urrejtja e pasuesëve të bidatit dhe mosqëndrimi me ta.

Pasuesit e Hadithit i urrejnë bidatçinjtë, të cilët kanë shpikur në Fe gjëra që nuk janë prej saj, nuk i duan ata, nuk i shoqërojnë ata, nuk i dëgjojnë fjalët e tyre, nuk ulen me ta, nuk polemizojnë me ta për Fenë dhe as nuk debatojnë me ta, por shohin të obligueshëm ruajtjen e veshëve nga të dëgjuarit e të kotave të tyre të cilat nëse kalojnë nëpër veshë dhe qëndrojnë në zemër, të dëmtojnë dhe të fusin vesvese e mendime të prishura.

Pikërisht për këtë, Allahu i Madhëruar ka zbritur Fjalën e Tij ku thotë:

“Dhe kur ti i sheh ata të cilët zihen në biseda boshe për Vargjet Tona të Kuranit duke i përqeshur ato, rri larg prej tyre deri sa të kalojnë në një çështje tjetër!” [El En’am: 68].  

Shenjat e bidatçinjve.

Shenjat e bidatit janë të qarta e të dukshme te pasuesit e tij, por shenja dhe argumenti më i qartë për njohjen e tyre është urrejtja e fortë që ata kanë për mbartësit dhe përcjellësit e njoftimeve (Haditheve) të të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), përçmimi i tyre dhe quajtja e tyre si të pavlerë, injorantë, dhahirij (sipërfaqësorë), krahasues (të Allahut me krijesat) etj. Kjo, duke qenë gjithashtu të bindur se njoftimet e të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) janë të zhveshura nga shkenca dhe se dija e vërtetë është ajo që shejtani ua frymëzon atyre prej përfundimeve të nxjerra nga mendjet e tyre të prishura, vesveseve të errëta të gjokseve të tyre, iluzioneve të zemrave të tyre në të cilat nuk ka pikë të mire, si dhe argumentet, apo më mirë dyshimet e tyre boshe dhe të kota: 

“Ata janë ata të cilët i ka mallkuar Allahu, i ka bërë të shurdhër dhe i ka marrë shikimet e tyre.” [Muhamed: 23].

“Dhe atë që përçmon e turpëron Allahu, askush nuk mund ta nderojë. Sigurisht që Allahu bën çfarë Ai do.” [El Haxh: 18].

Kam dëgjuar hafiz El Hakim Ebu Abdullah të thotë: Kam dëgjuar hafiz Ebu Ali el Husejn ibën Ali të thotë: Kam dëgjuar Xheafer ibën Ahmed ibën Senan el Vasiti të thotë: Kam dëgjuar Ahmed ibën Senan el Katan të thotë: 

“Nuk ka bidatçi në botë që të mos i urrejë pasuesit e sunetit. Nëse dikush bën bidate, ëmbëlsia e Hadithit del nga zemra e tij.” [1]

Kam dëgjuar el Hakim të thotë: Kam dëgjuar Ebu el Husejn Muhamed ibën Ahmed el Handhali, në Bagdad të thotë: Kam dëgjuar Muhamed ibën Ismail et Tirmidhi të thotë: Unë dhe Ahmed ibën el Hasen et Tirmidhi shkuam te imami i fesë, Ebu Abdullah Ahmed ibën Hanbel. Ahmed ibën el Hasen i tha atij: “O Ebu Abdullah! Njerëzit në Mekë përmendën pasuesit e Hadithit para Ibën Ebi Kutejle dhe ai tha: Ndjekësit e Hadithit janë njerëz të këqinj.”

Atëherë Ahmed ibën Hanbel u ngrit duke shtrënguar rroben e tij dhe tha: “Ai është zindik (qafir që nuk beson Botën tjetër dhe as Krijuesin)! Ai është zindik! Ai është zindik! Deri sa hyri në shtëpi.” [2] 

Kam dëgjuar gjithashtu El Hakim Ebu Abdullah të thotë: Kam dëgjuar Ebu Nasr Ahmed ibën Sehl, fakihun (dijetarin e fikhut), në Buhara të thotë: Kam dëgjuar fakih Ebu Nasr ibën Selam të thotë: 

“Nuk ka gjë më të rëndë dhe më të urryer për mosbesimtarët dhe ateistët, se dëgjimi i Hadithit dhe përcjellja e tij me zinxhir transmetuesish.”[3] 

Kam dëgjuar El Hakim të thotë: Kam dëgjuar shejh Ebu Bekër Ahmed ibën Is’hak ibën Ejub, i cili ishte duke diskutuar me një burrë dhe i tha atij: “Na ka treguar filani…”, por ai burri e preu dhe i tha: Lëre këtë “na ka treguar…” dhe deri kur të vazhdoni të thoni “na ka treguar…”

Atëherë shejhu i tha atij: “Ngrihu ore qafir! Nuk të lejohet ty të hysh më në shtëpinë time, pas kësaj dite. Pastaj u drejtua nga ne dhe tha: Askujt nuk i kam thënë kurrë që të mos hyjë në shtëpinë time, përveç këtij.”[4] 

Kam dëgjuar profesor Ebu Mensur Muhamed ibën Abdullah Hamshad, dijetarin e devotshëm, të thotë: Kam dëgjuar Ebu el Kasim Xheafer ibën Ahmed El Mukirri er Razi të thotë: Dikush lexoi para Abdurrahman ibën Ebi Hatim er Razi dhe unë dëgjoja: Kam dëgjuar babanë tim (kishte për qëllim imamin e qytetit të tij, babanë e tij, Ebu Hatim Muhamed ibën Idris el Handhali), të thotë:

“Shenja bidatçinjve është të folurit keq për ndjekësit e gjurmëve të të Dërguarit dhe shokëve të tij” [5].

Shenja e zindikëve është emërtimi i ndjekësve të sunetit si të pavlefshëm, duke pasur për qëllim me këtë gjë zhdukjen e Haditheve dhe thënieve të Sahabeve.

Shenja e Kaderive [6] është se ata i quajnë ndjekësit e Sunetit “muxhbira”[7].

Shenja e Xhehmive është se ata i quajnë ndjekësit e Sunetit “krahasues”. 

Shenja e Rafidive është se ata i quajnë ndjekësit e Sunetit “Nabiteh” (të sapolindur, të vegjël) dhe “Nasibeh” (ata që urrejnë Ali ibën Ebi Talib dhe Ehli bejtin – familjen e të Dërguarit- dhe që nuk i duan ata, madje i quajnë mosbesimtarë e mëkatarë, siç janë Havarixhët).” 

Them (autori): “Të gjitha këto janë partishmëri, ndërsa pasuesëve të sunetit nuk i mvishet veçse një emër i vetëm dhe ai është “Pasuesit e Hadithit.”

Bidatçinjtë kanë ndjekur të njëjtën rrugë që kanë ndjekur edhe mushrikët në llagabet që u mveshin pasuesëve të Sunetit.

Them: “Unë i kam gjetur bidatçinjtë, që në këto emërtime me të cilat kanë quajtur pasuesit e Sunetit, të kenë ndjekur rrugën dhe mënyrën e mushrikëve me të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Ata shpeshherë i ndërronin emërtimet për të: disa prej tyre e quanin magjistar, të tjerë fallxhor, të tjerë poet, disa e quanin të çmendur, përçarës, shpifës, trillues e gënjeshtar. Ndërsa i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ishte larg dhe i pastër nga të gjitha ato mangësi dhe nuk ka qenë veçse i Dërguar, i zgjedhur dhe Lajmëtar i Allahut.” 

Allahu i Lartësuar thotë:

“Shih se çfarë krahasimesh të mveshin ty! Kështu pra, ata kanë dalë në të gabuarën dhe kurrë më nuk gjejnë dot rrugë.” [El Isra: 48 dhe El Furkan: 9]. 

Po kështu edhe bidatçinjtë (Allahu i përçmoftë!), kanë thënë fjalë dhe emërtime të ndryshme për mbartësit e Haditheve të tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), për përcjellësit dhe transmetuesit e tyre të cilët marrin për shembull Sunetin e tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), duke i quajtur disa prej tyre “hashavije-të pavlerë”, të tjerë i quajtën “krahasues”, “të vegjël”, “armiq të Aliut” etj.

Pasuesit e Hadithit janë të pastër nga ajo me të cilën akuzohen.

Pasuesit e Hadithit janë larg këtyre të metave, të pastër e të ruajtur dhe nuk janë veçse ndjekës së Sunetit të pavdekshëm, të rrugës së kënaqshme, të rrugës së drejtë dhe të argumenteve të forta e bindëse. Allahu u ka dhënë sukses atyre në ndjekjen e Librit të Tij, Shpalljes dhe Urdhërit të Tij, si dhe në shëmbëllimin me të Dërguarin e Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), në fjalët e tij me të cilat ai urdhëroi popullin e tij për vepra dhe fjalë të mira dhe e ndaloi atë nga të këqiat. I ndihmoi ata për të ndjekur rrugën e tij dhe për drejtëudhëzimin me shtrëngimin pas Sunetit të tij. Ai i hapi gjokset e tyre për t’a dashur atë dhe për të dashur prijesat e Fesë së tij dhe dijetarët e popullit të tij. 

Dhe ai që e do një popull, ai është prej tyre në Ditën e Kijametit, sipas gjykimit të fjalës së të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) që thotë:

“Njeriu (në Botën tjetër) do të jetë me atë që do.” [8]

Prej shenjave të pasuesëve të Sunetit është dashuria për dijetarët e Hadithit dhe pasuesit e tij.

Një nga shenjat e Ehli Sunetit është dashuria e tyre për imamët e Sunetit, dijetarët e tij, ndjekësit dhe ithtarët e tij, si dhe urrejtja për prijësat e bidatit të cilët thërrasin për në Zjarr dhe i drejtojnë pasuesit e tyre për në banesën e shkatërrimit (Xhehenem).

Allahu i Lartësuar i ka zbukuruar zemrat e ndjekësve të Sunetit dhe i ka ndriçuar ato me dashurinë për dijetarët e Sunetit, si Mirësi dhe Dhuratë prej Tij.

Na ka treguar hafiz el Hakim Ebu Abdullah (Allahu e fustë në Xhenet atë dhe neve!): Na ka treguar Muhamed ibën Ibrahim ibën el Fadl el Mezki: Na ka treguar Ahmed ibën Selemeh: Ebu Raxha Kutejbeh ibën Seid lexoi para nesh librin e tij “El Iman”- Besimi, në fund të të cilit thoshte:

“Nëse sheh dikënd që e do Sufjan eth Theurin, Malik ibën Enesin, el Euzain, Shu’ben, Ibën el Mubarek, Ebu el Ahvas, Sherikun, Vekij’, Jahja ibën Seidin dhe Abdurrahman ibën Mehdiun, dije se ai është ndjekës i Sunetit.”

Ahmed ibën Selemeh thotë: Unë shtova me shkrimin tim poshtë të tijit: Jahja ibën Jahja, Ahmed ibën Hanbel dhe Is’hak ibën Rahavejh.

Kur ai arriti te ky vend në libër, vështroi te ne, banorët e Nisaburit dhe tha: 

- “Këta njerëz anojnë shumë nga Jahja ibën Jahja.”

- Atëherë ne i thamë: “O Ebu Raxha’! Si është Jahja ibën Jahja?”

- Ai tha: “Njeri i mirë dhe prijës i muslimanëve. Po ashtu edhe Is’hak ibën Ibrahim është prijës i muslimanëve. Ndërsa Ahmed ibën Hanbel është më i madh nga të gjithë ata që përmende.”

Ndërsa unë (autori) i bashkangjita atyre që përmendi Kutejbe (RahimehUllah), duke u nisur nga parrulla: “Kush i do ata, ai është ndjekës i Sunetit”, unë shtova një grup tjetër prej prijësave të dijetarëve të Hadithit të cilët merren për shembull, në rrugën e të cilëve je i udhëzuar dhe të cilët janë prej grupit të tyre, prej pasuesëve dhe prej ithtarëve të tyre, ndjekës seriozë të gjurmëve të tyre. 

Prej tyre janë: 

Muhamed ibën Idris esh Shafii el Matlibi, imami i paraprirë, zotëriu i madh, dhuruesi i madh për ndjekësit e Islamit dhe të Sunetit, i sakti në gjykime, i inspiruari dhe mësonjësi. Ai i cili ka punuar në Fenë e Allahut dhe Sunetin e të Dërguarit të Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), duke i ndihmuar dhe pastruar ato nga shpifjet e të paqënat, atë punë që nuk e ka bërë kush tjetër prej dijetarëve të kohës së tij dhe as pas atyre.

Prej atyre të cilët kanë qenë para Shafiut (Rahimullah) po kujtoj Seid ibën Xhubejr, Ez Zuhri, Esh Sheabij dhe Et Tejmij.

Ndërsa pas tyre ka qenë: El Lejth ibën Sead, El Euzai, Eth Theuri, Sufjan ibën Ujejneh el Hilali, Hamad ibën Selemeh, Hamad ibën Zejd, Junus ibën Abid, Ejubi, Ibën Auni dhe shokët e tyre.

Pas tyre vjen: Jezid ibën Harun, Abdurrazak dhe Xherir ibën Abdulhamid.

Pas tyre vjen: Muhamed ibën Jahja edh Dhehli, Muhamed ibën Ismail el Buhari, Muslim ibën el Haxhaxh el Kashijri, Ebu Daud es Sixhistani, Ebu Zur’ah er Razi, Ebu Hatim dhe i biri i tij, Muhamed ibën Muslim ibën Uarah, Muhamed ibën Eslem et Tusi, Uthman ibën Seid ed Darimi, Muhamed ibën Is’hak ibën Huzejmeh, i cili quhej prijësi i prijësave dhe pasha Allahun që ai ka qenë i tillë në kohën e tij, Ebu Jakub Is’hak ibën Ismail el Busti, dy gjyshat e mi para dy baballarëve të mi: Ebu Seid Jahja ibën Mensur el Heravi, Udej ibën Hamdavejh es Sabuni dhe dy djemtë e tij, dy shpata të Sunetit: Ebu Abdullah es Sabuni dhe Ebu Abdurrahman es Sabuni.

E shumë të tjerë prej imamëve të Sunetit të cilët kanë qenë të kapur për të, punonin për përhapjen e tij, thërrisnin në të dhe ua mësonin atë njerëzve. 

Këto rreshta që shkrova në këto fletë kanë qenë besimi i të gjithëve atyre, nga i cili nuk ndryshon asnjë prej tyre, por janë bashkuar të gjithë në të dhe kanë rënë dakord të gjithë për nënshtrimin e ndjekësve të bidatit, për përçmimin dhe talljen e tyre, për largimin dhe dëbimin e tyre, për qëndrimin larg tyre, për mosshoqërimin e mosjetesën me ta dhe se duke i prerë lidhjet dhe fjalët me ta, afrohesh te Allahu i Lartësuar.

Profesori dhe imami - është për qëllim autori - (Rahimullah) thotë:

“Edhe unë, falë Mirësisë së Allahut të Madhëruar, ndjek gjurmët e tyre, ndriçohem me dritën e tyre dhe këshilloj vëllezërit dhe shokët e mi që të mos rrëshqasin nga ndriçimi i tyre dhe të mos ndjekin tjetër përveç fjalëve të tyre. Mos të humbasin kohën me ato bidate të shpikura të cilat janë përhapur në mesin e muslimanëve dhe nga të cilat sikur të ishte shfaqur qoftë edhe një prej tyre në kohën e atyre prijësave, ata do t’a kishin quajtur bidatçi, do t’i prisnin lidhjet me të, do t’a përgënjeshtronin dhe do t’i ktheheshin atij me të gjitha të këqiat dhe të papëlqyerat.”

Vëllezërit e mi! Mos t’iu mashtrojë juve numri madh i bidatçinjëve, sepse kjo është prej shenjave të afrimit të Kijametit, siç ka thënë i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem):

“Prej shenjave të Kijametit dhe afrimit të tij është pakësimi i dijes dhe shtuarja e injorancës.”[9]

“Dija”, në këtë Hadith, është Suneti, kurse “injoranca” është bidati.

Ai që kapet sot për Sunetin e të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe punon sipas tij me qëndrueshmëri, pastaj thërret të tjerët në të, shpërblimi i tij është më i madh dhe më i lartë se i atyre që kanë ndjekur këtë rrugë në fillimet e Islamit, sepse i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Ai ka shpërblimin e pesëdhjetë muslimanëve.”

- Dikush tha: “Shpërblimin e pesëdhjetë prej tyre (të kohës së tij)?” 

- Ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: “Jo, por sa pesëdhjetë prej jush!” [10] 

I Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e ka thënë këtë, për atë që punon sipas Sunetit të tij në kohën kur populli të jetë prishur. 

Kam gjetur të shkruar në një libër të gjyshit tim, imam Ebu Abdullah Muhamed ibën Udej ibën Hamdavejh es Sabuni (RahimehUllah): Na ka treguar Ebu el Abas el Hasen ibën Sufjan en Nesevi, se el Abas ibën Sabih u ka thënë: Na ka treguar Abdulxhebar ibën Medhahir: Më ka treguar Meamar ibën Rashid: Kam dëgjuar Ibën Shihab ez Zuhri të thotë:

“Të mësuarit e një Suneti është më i mirë se të bësh adhurim dyqind vjet.”[11] 

Na ka treguar Ebu Bekër Muhamed ibën Abdullah ibën Muhamed ibën Zekerija esh Shejbani: Na ka treguar Ebu el Abas Muhamed ibën Abdurrahman ed Deguli: Kam dëgjuar Muhamed ibën Hatim el Madhferi të thotë: Kam dëgjuar Amër ibën Muhamed të thotë: Ebu Muavije ed Darijr po i tregonte Harun er Rashid-it një Hadith nga Ebu Hurejra (radijAll-llahu anhu), në të cilin thuhet:

“Po polemizonin Ademi dhe Musai…”[12] 

- Isa ibën Xheafer tha: “Si mund të ketë ndodhur kjo, kur dihet që ndërmjet Ademit dhe Musës është një kohë e gjatë?” 

- Atëherë Haruni iu hodh atij dhe tha:

“Ai të tregon për fjalën e të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), ndërsa ti e kundërshton atë duke pyetur “Si?”!

Vazhdoi t’ia përsëriste këtë, deri sa u qetësua.[13]

Obligueshmëria e dorëzimit para asaj, me të cilën ka ardhur i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem)

Kështu duhet për muslimanin, që t’a madhërojë njoftimin e të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe ta presë atë me pranim, dorëzim dhe besim.

Gjithashtu duhet që ta ndalojë rreptësisht atë që ndjek rrugë tjetër përveç kësaj rruge të cilën e ka ndjekur edhe Harun er Rashidi me shembullin e atij që e kundërshtoi njoftimin e saktë që dëgjoi, duke pyetur “Si?” dhe me qëllim që t’a mohojë një gjë të tillë dhe t’a quajë të pamundur, duke mos e pritur atë me pranim e dorëzim ashtu siç duhet pranuar çdo gjë që vjen nga i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).

Allahu i Madhëruar na bëftë prej atyre që e dëgjojnë Fjalën (Kuranin dhe Sunetin) dhe e ndjekin atë me të mirë, që kapen në jetën e tyre të kësaj bote për Kuranin dhe Sunetin! 

Dhe na largoftë nga pasionet që të humbin, idetë boshe dhe të këqiat përçmuese, me Mirësinë dhe Dhurimin e Tij! 

Ky është fundi i librit dhe Falenderimi i takon vetëm Allahut, ndërsa Mëshira dhe bekimi i Allahut qofshin mbi vulën e Profetëve, Muhamedin (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), mbi shokët dhe familjen e tij.

Libri ka përfunduar më 17 Rexheb, të vitit 1297 H.

__________________________________________

[1] - E ka nxjerrë el Hakim, në librin “Njohja e shkencave të Hadithit” dhe el Bagdadi, në librin “Nderi dhe respekti i dijetarëve të Hadithit”.

[2] - E ka nxjerrë El Hakim, në librin “Njohja e shkencave të Hadithit.” dhe El Bagdadi.

[3] - E ka nxjerrë El Hakim, në librin “Njohja e shkencave të Hadithit.” dhe El Bagdadi.

[4] - E ka nxjerrë El Hakim, në librin “Njohja e shkencave të Hadithit.”

[5] - Es Sefarijni, në librin “Shkëlqimi i dritave të shndritshme” thotë: “Pasuesit e gjurmëve (ehlul ether) janë ata të cilët e marrin akiden e tyre nga ajo që ka zbritur Allahu i Lartësuar në Librin e Tij apo në Sunetin e të Dërguarit të Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe në atë që ka ardhur e është e saktë nga Selefët e mirë prej Sahabeve të ndershëm dhe Tabiinëve, duke hedhur tutje plehrat e ndjekësve të dëshirave e të bidatit, si dhe krundet (fundurinat) e ndjekësve të filozofisë.”

[6] - Kaderijet janë ata që e mohojnë kaderin (caktimin e Allahut), emërtim i cili është bërë i njohur edhe për Mu’tezilitë, sepse ata pretendojnë se njerëzit i krijojnë vetë punët e tyre dhe se Allahu nuk ka caktuar asgjë.

[7] - Rrënja e kësaj fjale është el Xhebër që do të thotë: Mohimi i kryerjes së veprës nga njeriu në të vërtetë dhe mveshja e saj Allahut të Lartësuar. Xheberiet janë një prej grupeve të humbura që thonë se njeriu është i detyruar në veprat e tij dhe se nuk mund të zgjedhë gjë përveç asaj që i është shkruar nga Allahu. Këta janë në vetvete grupe të shumta. Më tepruesit e tyre janë ata që thonë se njeriu nuk bën asnjë vepër dhe nuk ka fuqi të bëjë asgjë, por Ai që bën në të vërtetë, sipas këtyre, është Allahu. Këta janë ndjekësit e Xhehëm ibën Safvan. Disa të tjerë që mund të konsiderohen të mesëm të tyre, thonë se njeriu ka njëfarë fuqie por pa ndikim.[Marrë nga libri “El Milel uen-Nihal” i esh Shehrastanit].

[8] - E transmeton Buhariu dhe Muslimi.

[9] - E transmeton Buhariu, Muslimi etj.

[10] - E ka nxjerrë Tirmidhiu, Ebu Daudi dhe ibën Maxheh.

[11] - E ka nxjerrë Ebu Ismail el Heravi, në librin “Dhemul kelami ue ehlihi.”

[12] - Ky Hadith është Muttefekun alejhi dhe Hadithi i plotë është: Transmetohet nga Ebu Hurejra (radijAll-llahu anhu), se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Po polemizonin Ademi dhe Musai.” Musai tha: “O Adem! Ti je babai ynë që na hoqe shpresat dhe na nxorre nga Xheneti.” Ademi i tha atij: “Ti je Musai që Allahu të ka veçuar me të Folurin e Tij dhe që të ka thurur planet me Dorën e Tij, a po më qorton mua për një gjë, të cilën Allahu e ka caktuar dyzet vjet para se të më krijonte?” Atëherë i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: “Kështu që e mundi Ademi Musën, e mundi Ademi Musën!” 

[13] - Këtë histori të Harun er Rashid-it, e transmeton el Hatib el Bagdadi në “Tarihul Bagdad”.

Besimi i dijetarëve të Hadithit.

Autor: Imam Ebu Bekr Ahmed bin Ibrahim el-Isma´ili (277-371)

Burimi: I´tikad A’immeh Ahl-il-Hadith [Besimi i dijetarëve të Hadithit]

Përgatiti: Stafi Perlatmuslimane.

Në emër të Allahut, Mëshiruesit, Mëshirëbërësit. Ibn Kudameh ka thënë: esh-Sharif Ebul Abasi Mes’ud bin Abdil-Uahid bin Matar el-Hashimi na tregoi: Hafidh Ebul – Ala Sa´id bin Jasar el-Haraui na tregoi: Ebul-Hasan Ali bin Muhammed el-Xhurxhani na tregoi: Ebul-Kasim Hamzah bin Jusuf es-Sehmi na tregoi: Ebu Bakr Ahmed bin Ibrahim el-Ismaili na tregoi dhe tha:

01 – Dijeni – Allahu pastë mëshirë për ne dhe ju – se medh´hebi i Pasusve të hadithit, Ehl-us-Sunnetit dhe Xhematit është besimi në Allahun, engjëjt e Tij, Librat e Tij, të dërguarit dhe të pranohet ajo që thotë libri i Allahut Tebarake ue Te‘ala dhe ajo që është transmetuar në mënyrë autentike nga i dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. As nuk duhet shmangur atyre e as nuk duhet të refuzohen. E gjithë kjo për shkak se ata u urdhëruan për të pasuar Kuranin dhe Sunnetin, sepse të dyat përbëhen nga udhëzimi, dhe ata dëshmuan se profeti i tyre sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem udhëzon për në rrugë të drejtë, dhe ishin të paralajmëruar se kundërshtimi i saj është fitne dhe ndëshkim i dhembshëm.

02 – Ata besojnë se Allahu Tebarake ue Te‘ala adhurohet përmes emrave të Tij me të cilat Ai e ka quajtur Veten e Tij, cilësitë me të cilat Ai ka përshkruar Veten e Tij, si dhe emrat dhe cilësitë me të cilat i dërguarit i Tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e ka emëruar dhe përshkruar Atë. Ai e krijoi Ademin me dorën e Tij. Duart e tij janë të shtrira (në furnizimin e robërve) dhe Ai jep si të dojë. Ndërsa nuk duhet patur besimin se si janë ato. Po ashtu, Ai ‘Azze ue Xhel u ngritë mbi Arsh/Fron, dhe nuk duhet pyetur si, sepse Ai u ngrit mbi Fron pa na treguar se si Ai e bëri atë.

03 – Ai zotëron krijesat e Tij. Ai nuk i ka krijuar ato sepse ka nevojë apo sepse ajo ishte diçka që shpie Atë në këtë. Ai bën atë që Ai dëshiron. Ai merr vendim për atë që Ai dëshiron. Ai nuk do pyetet për atë bën, ndërsa krijesat pyeten për veprat e tyre.

04 – Ai adhurohet përmes emrave të Tij me të cilat Ai e ka quajtur Veten e Tij, cilësitë me të cilat Ai ka përshkruar Veten e Tij, si dhe emrat dhe cilësitë me të cilat i dërguarit i Tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e ka emëruar dhe përshkruar Atë. Asgjë nuk është e pamundur për Të, as në tokë e as në qiell. Ai nuk përshkruhet me ndonjë gjë që ka mangësi apo të metë, sepse Ai ‘Azze ue Xhel është lart nga këto.

05 – Allahu ‘Azze ue Xhel e krijoi Ademin (alejhis-selam) me dorën e Tij. Duart e tij janë të shtrira dhe ai jep si të dojë. Nuk duhet pyetur se si janë ato, sepse Libri i Allahut nuk ka treguar se si ato janë.

06 – Nuk duhet të besohet se Ai ka gjymtyrë, gjatësi, gjerësi, trashësi, hollësi ose cilësi të ngjashme që ekzistojnë në krijesat. Ai Tebarake ue Te‘ala nuk i ngjason dikujt, dhe e bekuar është fytyra e Zotit tonë i cili posedon dinjitet dhe madhështi.

07 – Ata nuk thonë se emrat e Allahut ‘Azze ue Xhel janë të krijuar, sikurse thonë Mutezilitë, Hauarixhët dhe sektet të tjera në mesin e Pasusve të Epsheve.

08 – Ata besjnë se Ai ka fytyrë, dëgjim, shikim, dituri, fuqi, forcë dhe të folur, por jo në mënyrën sikurse e bëjnë Mutezilitë dhe të tjerët, por sikurse Ai Tebarake ue Te‘ala i ka përmend ato:

“Por fytyra e Zotit tënd mbetet përgjithmonë.” 55:27

“Atë e zbriti atë sipas dijes së Vet.” 4:166

“Nga ajo që Ai di, tjerët dinë vetëm aq sa Ai ka dëshiruar.” 2:255

“Kush e dëshiron krenarinë (le ta dijë), e tërë krenaria i takon Allahut, te Ai ngrihet fjala e mirë (besimi) dhe vepra e mirë, e Ai i pranon. E ata që përgatitin dredhira të këqija, për ata është një dënim i rëndë dhe dredhia e tyre është e zhdukur.” 35:10

“Ne, me forcën tonë e ngritëm qiellin dhe Ne e zgjerojmë atë.” 51:47

“Sa i përket Adit, ata pa pasur kurrfarë të drejte u treguan mendjemëdhenj ndaj banorëve në tokë dhe thanë: “Kush ka fuqi më të fortë se ne?” A nuk e ditën ata se Allahu, i cili i krijoi, ka fuqi më të fortë se ata?!” 41:15

“Allahu është furnizues i madh. Ai, fuqiforti.” 51:58

Ai Subhanehu ue Te'Ala, ka dituri, fuqi, forcë, dëgjim, shikim dhe flet në mënyrë që Ai Tebarake ue Te‘ala ka thënë:

“Lëshoje atë (fëmijë, Musain) në arkë, e mandej hidhe në lumë e lumi e hedhë në breg, atë e merr armiku Im dhe i tij. E nga ana Ime mbolla (në zemra të njerëzve) dashuri ndaj teje, e që të edukoheshe nën sytë e Mi.” 20:39

“E, mbaroje anijen nën vëzhgimin Tonë dhe me mësimin tonë, e mos m’u drejto Mua për ata që bënë zullum, ata gjithqysh janë të përmbytur.” 11: 37

“E nëse ndokush prej idhujtarëve të kërkon strehim, ti strehoje në mënyrë që t’i dëgjojë fjalët e Allahut (Kur’anin), e mandej përcille deri në vendin e tij të sigurt. Këtë, ngase ata janë popull që nuk e di (të vërtetën e fesë islame).” 9:6

“Dhe (dërguam) të dërguar më parë që të rrëfyem për ta, dhe të dërguar të tjerë për të cilët nuk të rrëfyem, e Musait i foli Allahu me fjalë.” 4:164

“Kur Ai dëshiron ndonjë send, urdhri i Tij është vetëm t’i thotë: “Bëhu!” Ai menjëherë bëhet.” 36:82

09 – Ata thonë se të gjithë muslimanët thonë:

“Ajo që Allahu do bëhet, dhe atë që Ai nuk do nuk ndodhë.”

Ai Subhanehu ue Te'Ala ka thënë:

“Po ju nuk mundeni, por vetëm nëse dëshiron Allahu, Zoti i botëve!” 81:29

10 – Ata thonë se askush nuk mund t’i shpëtojë dijes së Allahut, dhe dëshira dhe vepra e askujt nuk mund të kapërcejë dëshirën e Allahut. Dija e askujt nuk mund ta ndryshon dijen e Allahut. Ai është i gjithditur, dhe as nuk bie në injorancë apo harresë. Ai është i fuqishëm se askush nuk mund të ngadhënjej mbi Të.

11 – Ata thonë se Kurani është fjala e Allahut dhe nuk është i krijuar. Ai nuk është krijuar sido që ta lexon dhe ta shqiptojë atë dhe ai është ruajtur në formë të shtypur. Ai që thotë se shqiptimi i Kuranit është krijuar dhe ka për qëllim Kuranin, ka thënë se Kurani është i krijuar.

12 – Ata thonë se nuk ka krijues tjetër të vërtetë përveç Allahut ‘Azze ue Xhel. Të gjitha furnizimiet e robërve janë të krijuar nga Allahu. Allahu e udhëzon kë të dojë dhe e lajthitë kë të dojë. Atë që Allahu ‘Azze ue Xhel e lajthit nuk ka asnjë argument:

“Thuaj: “Allahu ka argumentin më të plotë dhe sikur të donte Ai do t’ju vinte në rrugë të drejtë të gjithëve.” 6:149

“Thuaj: “Allahu ma urdhëroi mua drejtësinë dhe në tërësi kthejuni Atij në çdo namaz (lutje) dhe adhurojeni Atë duke qenë të sinqertë në lutje vetëm për të. Ashtu sikur që ju filloi (krijoi) së pari, do të ktheheni te Ai”. Një grup (nga ju) Ai e vuri në rrugë të drejtë, e një grup meritoi të jetë i humbur, pse ata (të humburit) shejtanët i morën për miq, e megjithatë mendonin se ishin në rrugë të drejtë.” 7:29-30

“Ne krijuam shumë nga xhinët e njerëzit për Xhehennem. Ata kanë zemra që me to nuk kuptojnë, ata kanë sy që me ta nuk shohin dhe ata kanë veshë që me ta nuk dëgjojnë. Ata janë si kafshët, bile edhe më të humbur, të tillët janë ata të marrët.” 7:179

“Nuk ndodh asnjë fatkeqësi në tokë e as në trupin tuaj, e që të mos jetë në shënime (libër – Levhi Mahfudh) para se të ngjajë ajo, e kjo për Allahun është lehtë.” 57:22

Për të “vënë diçka në veprim” do të thotë pa dyshim për ta krijuar atë. Ai tha në lidhje me banorët e Xhenetit:

“Falënderojmë Allahun që na udhëzoi për këtë (për iman, për punë të mira, na e hoqi zilinë, na futi në Xhenet), pse sikur të mos na udhëzonte Allahu, ne nuk do të dinim të udhëzohemi.” 7:43

“Sikur të donte Allahu, do t’i udhëzonte të gjithë njerëzit.” 13:31

“Sikur të dëshironte Zoti yt, do t’i bënte njerëzit të një feje (por nuk dëshiroi, Ai e di pse). Ata vazhdimisht janë në kundërshtime (mes vete), Përveç atij që e mëshiroi Zoti yt.” 11:118-119

13 – Ata thonë se e mira dhe të këqija, e ëmbëla dhe e hidhura, është nga përcaktimi i Allahut ‘Azze ue Xhel. Ai ka caktuar që ajo të ndodhë dhe e ka paracaktuar atë dhe ata nuk mund të arrijnë përfitime për veten e tyre ose ti shmangen të keqes – përveç atë që Allahu dëshiron. Ata janë të varfër para Allahut ‘Azze ue Xhel që çdoherë kanë nevojë për Të.

14 – Ai ‘Azze ue Xhel zbret në qiellin më të ulët në bazë të asaj që thonë transmetimet autentike nga i dërguari i Allahut të thotë – dhe këtë duhet besuar pa pyetur si?.

15 – Ata besojnë se robërit e mirë do ta shohin Allahun ‘Azze ue Xhel në Ditën e Gjykimit, por jo në këtë jetë dhe ata që Allahu i shpërbleu me këtë e shohin detyrimisht Allahun. Ai tha:

“Atë ditë do të ketë fytyra të shkëlqyera (të gëzuara). Që Zotin e tyre e shikojnë.” 75:22-23

“Jo dhe Jo! Atë ditë do të jenë të penguar prej (ta shohin) Zotit të tyre.” 83-15

Nëse as besimtarët apo jobesimtarët nuk do ta shohin Atë, atëherë të gjithë do të ishin penguar. Megjithatë, nuk duhet besuar si trup Allahun ‘Azze ue Xhel dhe nuk duhet kufizuar Atë. Megjithatë, ata do ta shohin Atë Xhela ue Ala me sytë e tyre sikurse Ai dëshiron – dhe kjo duhet besuar pa pyetur si?.

16 – Ata thonë se Imani është fjalë, vepër dhe njohuri. Ai shtohet me vepra të mira dhe mangësohet me mëkate. Ai që bën vepra të mira më shumë ka Iman më të lartë se ai që bën më pak vepra të mira.

17 – Ata thonë se monoteistët dhe muslimanët që e falin namazin të drejtuar drejt Kiblës dhe bëjnë një mëkat ose më shumë mëkate, të mëdha apo të vogla, dhe ende janë të përqëndruar në adhurimin e Allahut të vetëm, duke pranuar obligimet nga Allahu, nuk duhet bërë tekfir mbi ta për shkak të atyre mëkateve që kanë. Ata shpresojnë që Allahu ta falë personin e tillë.

Ai Subhanehu ue Te'Ala ka thënë:

“E përpos këtij (mëkati) i falë kujt do.” 4:48

18 – Ata nuk pajtohen lidhur me atë që qëllimisht dhe pa justifikim e braktis namazin e obliguar derisa t’i ketë kaluar koha e tij. Disa e konsiderojnë personin e tillë të jetë kafir duke u bazuar në atë që është transmetuar nga profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem lidhur me këtë:

“Midis robit dhe mosbesimit është lënia e namazit.”

“Ai që e braktis namazn ka bërë kufër.”

“Ai që e braktis namazin e ka braktisur mbrojtjen e Allahut.”

Të tjerë thonë se kjo vlenë nëse braktiset namazi duke e mohuar atë. Për shembull, Jusufi (alejhis-selam) tha:

“Unë e kam hequr dorë nga ata që nuk e besojnë Allahun.” 12:37

Do të thotë kufër mohues.

19 – Disa prej tyre thanë se Imani është fjalë dhe vepër, ndërsa Islami është vepra me të cilat njeriu është obliguar, dhe ato përmenden veç e veç. Prandaj është thënë se muslimanët dhe besimtarët [Mu’minun] janë dy koncepte të ndryshme; nëse kto dy koncepte përmenden ndaras, nuk përfshihet tjetra. Ndërsa nëse vetëm njëri koncept përmendet, përfshihen të dyjat.

Shumë të tjerë thanë se Islami dhe Imani janë e njëjta gjë.

Allahu ‘Azze ue Xhel ka thënë:

“E kush kërkon fe tjetër përveç fesë islame, atij kurrsesi nuk do t’i pranohet dhe ai në botën tjetër është nga të dëshëpruarit.” 3:85

Kjo do të thotë se në qoftë se kërkon, kjo do ti refuzohet atij.

Ai Subhanehu ue Te'Ala tha:

“Dhe kush ishte aty nga besimtarët, Ne i nxorëm (i larguam). Po nuk gjetëm aty pos një shtëpie muslimane.” 51:35-36

Disa besojnë se Islami është veçanërisht nënshtrimi dhe përulësia ndaj Allahut dhe gjykimit të Tij të cilin personi e beson.

Ai Subhanehu ue Te'Ala tha:

Beduinët thanë: “Ne kemi besuar!” Thuaj: “Ju nuk keni besuar ende, por thuani: Ne jemi dorëzuar, e ende nuk po u hyn besimi në zemrat tuaja.” 49:14

“Ata të shprehin ty mirënjohje (ta përmendin) që u bënë muslimanë. Thuaj: “Pranimin tuaj të fesë islame mos ma njihni (mos ma përmendni) mua, por nëse jeni të sinqertë Allahu juve ju bëri mirë, kur ju udhëzoi për besim.” 49:17

Edhe kjo është një provë për atë që thotë se të dyja janë një dhe e njëjta gjë.

20 – Ata thonë se Allahu do ti nxerr monoteistët nga Xhehnemi pas ndërmjetësimit të ndërmjetësuesve. Ndërmjetësimi është një fakt. Pellgu është një fakt. Ahireti është një fakt. Dhënia e llogarisë është një fakt.

21 – Ata nuk gjykojnë prerazi për asnjë musliman Xhenetin ose Zjarrin, sepse kjo dituri është e fshehur prej tyre dhe ata nuk e dinë se në çfarë gjendje personi ka vdekur; në besim apo mosbesim? Megjithatë, ata thonë se ai i cili ka vdekur në Islam, pa bërë mëkate të rënda, epshe dhe mizori i përket banorëve të Xhenetit.

Ai Subhanehu ue Te'Ala ka thënë:

“Ndërsa, ata që besuan dhe bënë vepra të mira.” 98:7

Ai nuk përmendi se ata mëkatuan:

“Të tillët janë krijesat më të mira.” 98:7

Atij që profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ia ka konfirmuar Xhenetin dhe kjo është konfirmuar në mënyrë autentike, ia konfirmojnë edhe ata, gjë që tregon se ata e pasojnë të dërguarin e Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe konfirmojnë deklaratat e tij.

22 – Ata thonë se dënimi i varrit është një fakt. Në të Allahu do ta ndëshkojë ata që e meritojnë të ndëshkohen nëse Ai dëshiron, ose e falë atë nëse Ai dëshiron.

Ai Subhanehu ue Te'Ala ka thënë:

“Ata i nënshtroi zjarrit mëngjes e mbrëmje, e ditën e kijametit (u thuhet engjëjve): “Ithtarët e Faraonit futni në dënimin më të rëndë!” 40:46

Përderisa bota ekziston, Allahu do të bëjë që ata të ndëshkohen mëngjes dhe në mbrëmje. Kur Dita e Gjykimit ndodh, ata do të përjetojnë dënim më të ashpër pa asnjë mangësim nga ai që ata e kishin në tokë.

Ai Subhanehu ue Te'Ala tha:

“E kush ia kthen shpinën udhëzimit Tim, do të ketë jetë të vështirë dhe në ditën e kijametit do ta ringjall të verbër.” 20:124

Dmth para se botës ti vie fundi. Argument për këtë janë fjalët e Tij Tebarake ue Te‘ala:

“…dhe në ditën e kijametit do ta ringjall të verbër.” 20:124

Allahu sqaron se jeta e vështirë do të jetë para Ditës së Gjykimit. Ne kemi parë jehudët, të krishterët dhe idhujtarët se si kanë një jetë të pasur dhe joshëse. Kjo na bën të dimë se mjerimi nuk ka të bëjë asgjë me ekonominë, sepse idhujtarët kanë mjaft furnizim. Ajo që nënkuptohet është jeta pas vdekjes dhe para Ditës së Gjykimit.

23 – Ata besojnë se do të merren në pyetje nga Munkeri dhe Nekiri duke u bazuar në atë që është transmetuar në mënyrë autentike nga i dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe nga fjalët e Allahut Tebarake ue Te‘ala:

“Allahu i forcon ata që besuan në fjalën e fortë (të mirë) në jetën e kësaj bote edhe në botën tjetër, ndërsa mizorët Allahu i bën të humbur. Allahu vepron çka të dojë.” 14:27

Kësaj i shtohet edhe interpretimi i saj nga profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.

24 – Ata besojnë se nuk duhet futur në polemika dhe grindje rreth Kuranit, dhe gjërave të tjera.

Allahu ‘Azze ue Xhel ka thënë:

“Rreth argumenteve të Allahut nuk kundërshton kush, pos atyre që nuk besuan.” 40:4

Domethënë se ata polemizojnë në një mënyrë që ngjason me akuzat për gënjeshtër – dhe Allahu e di më mirë.

25 – Ata pranojnë kalifatin e Ebu Bekrit radijAllahu anhu pas të dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, pasi ishte zgjedhur nga sahabët. Pastaj kalifatin e Umerit radijAllahu anhu pasi që Ebu Bekri radijAllahu anhu e kishte emëruar atë si kalif. Pastaj kalifati i Uthmanit pasi ishte zgjedhur nga konsultimi i cili ishte caktuar nga Umeri, dhe pjesa tjetër e muslimanëve. Pastaj kalifati i Ali bin Ebi Talibit radijAllahu anhu pasi iu kishin besatuar ata që luftuan në Bedër, të cilët Amar bin Jasiri dhe Sehl bin Hunejfi dhe sahabët e tjerë i kishin pasuar ata në këtë. Një tjetër arsye është virtyti i tij dhe hyrja e tij e hershme në Islam.

26 – Ata besojnë se sahabët radijAllahu anhum janë njerëzit më të mirë të bazuar në fjalët e Tij Subhanehu ue Te'Ala:

“Vërtet, Allahu qe i kënaqur me besimtarët kur ata nën hijen e atij druri të zotoheshin ty.” 48:18

“Allahu është i kënaqur me të hershmit e parë prej muhaxhirëve (migruesve) dhe prej ensarëve (vendasve-ndihmëtarë) dhe prej atyre që i pasuan ata me punë të mira.” 9:100

Atij të cilit Allahu ia konfirmon kënaqësinë e Tij, nuk u takon atyre që të veprojnë diçka që kërkon zemërimin e Allahut ‘Azze ue Xhel. Nga ana tjetër, ky nuk është kusht që të përfshijë edhe tabiinët në qoftë se ata nuk janë të mirë. Tabiinët të cilët nënvlerësojnë sahabët, nuk konsiderohen të jenë të drejtë, dhe kështu nuk përfshihën në këtë çështje.

27 – Ai që mllefoset për poziten e lartë të tyre tek Allahu, atëherë për këtënjeri duhet patur frikë për të keqen më të madhe. Ai ‘Azze ue Xhel ka thënë:

“Muhammedi është i dërguar i Allahut, e ata që janë me të (sahabët) janë të ashpër kundër jobesimtarëve, janë të mëshirshëm ndërmjet vete, ti i sheh kah përulen (në ruku), duke rënë me fytyrë në tokë (në sexhde), e kërkojnë prej Allahut që të ketë mëshirë dhe kënaqësinë e Tij ndaj tyre. Në fytyrat e tyre shihen shenjat e gjurmës së sexhdes. Përshkrimi i cilësive të tyre është në Tevrat dhe po ky përshkrim është edhe në Inxhil. Ata janë si një farë e mbjellë ku mbin filizi i vet, e ai trashet, përforcohet dhe qëndron në trungun e vet, ajo e mahnit mbjellësin. (Allahu i shumoi). Për t’ua shtuar me ta mllefin jobesimtarëve.” 48:29

Në këtë mënyrë Ai tregoi se ata janë një shkak i zemërimit dhe mllefit të tyre. Ata besojnë se kalifati i tyre është i saktë bazuar në fjalët e Tij ‘Azze ue Xhel:

“Atyre nga mesi juaj të cilët besuan dhe bënë vepra të mira, Allahu u premtoi se do t’i bëjë zotërues në atë tokë.” 24:55

Me fjalët e Tij “nga mesi juaj”, Ai iu drejtua atyre që lindin tani, janë së bashku me profetin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe të përqëndruar në fenë e tij. Ai vazhdoi duke thënë:

“…se do t’i bëjë zotërues në atë tokë ashtu si i pat bërë zotërues ata që ishin para tyre dhe fenë të cilën Ai e pëlqeu për ta, do ta forcojë, e në vend të frikës Ai do t’ju dhurojë siguri. Ata më adhurojnë Mua e nuk më shoqërojnë asgjë.” 24:55

Allahu i dha fesë qëndrueshmëri dhe forcë përmes Ebu Bekrit, Umerit dhe Uthmanit: të sigurt ata sulmuan pa u sulmuar dhe frikësuan armikun pa i frikësuar armiku ata. Ai ‘Azze ue Xhel ka thënë në lidhje me ata që qëndruan larg nga fusha e betejës me profetin e Tij:

“Nëse All-llahu të kthen ty (prej Tebukut) te ndonjë grup i tyre (hipokritëve), e ata të kërkojnë leje për të dalë (me ty në ndonjë luftë), thuaju: “Ju nuk do të dilni kurrë me mua dhe kurrë nuk do të luftoni ndonjë armik së bashku me mua! Ju ishit të kënaqur herën e parë që nuk luftuat, pra rrini me ata që mbetën!” 9:83

Kur ata e takuan profetin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem i kërkuan atij leje për të shkuar dhe për të luftuar armikun. Megjithatë, ai nuk e lejoi këtë dhe Allahu ‘Azze ue Xhel atëherë shpalli:

“Kur të shkoni ju për të mbledhur prenë e luftës, ata që ngelën pas do të thonë: “Na lejoni edhe ne të vijmë me ju!” Ata duan të ndryshojnë vendimin e Allahut! Ti thuaj: “Kurrsesi, ju nuk keni për të ardhur me ne, kështu ka thënë më parë Allahu!” E ata do t’ju thonë: “Jo, por ju na keni zili!” Po, ata janë që kuptojnë pak gjë.” 48:15

I Cili gjithashtu u tha atyre:

“Atyre nga beduinët që ngelën pas, thuaju: “Ju do të ftoheni te një popull luftarak e i fuqishëm, t’i luftoni ata ose të dorëzohen (ta pranojnë fenë islame), e nëse përgjigjeni (në thirrje), All-llahu ju jep shpërblim të mirë, e nëse nuk dilni sikurse mbetët pa dalë më parë, Ai ju ndëshkon me një dënim të padurueshëm.” 48:16

Atyre që kanë jetuar në kohën e të dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, Allahu iu drejtua në këtë mënyrë pasiqë ata nuk morrën pjesë në luftë. Disa prej tyre jetuan edhe gjatë kalifatit të Ebu Bekrit, Umerit dhe të Uthmanit dhe ata që iu bindën atyre morrën shpërblimin e tyre dhe ai që nuk e bëri këtë morri ndëshkimin e tij të dhimbshëm, si një shenjë e Allahut ‘Azze ue Xhel për kalifatin e tyre. Allahu mos lejoftë që të mbetet ndonjë mosdashje në zemrat tona ndaj sahabëve. Nëse njëri prej kalifatit të tyre konfirmohet, ai pasohet dhe zbatohet nga kalifatet e të katërve.

28 – Ata besojnë se falja e namazit, si namazi i xhumasë ashtu edhe namazet e tjera duhet falur pas gjithë pushtetarëve muslimanë, pavarësisht nëse ata janë të drejtë apo mëkatarë. Allahu ‘Azze ue Xhel e ka obliguar namazin e xhumasë në mënyrë të prerë, ndërkohë që Ai Tebarake ue Te‘ala e di se në mesin e atyre që do t’u prijnë mëkatar dhe njerëz të këqij. Megjithatë, Ai nuk përjashtoi asnjë kohë e asnjë urdhërim për ezan për namazin e xhumasë.

29 – Ata besojnë se duhet dalur me pushtetarët në Xhihad kundër kufarëve, edhe nëse ata janë mëkatarë. Ata besojnë se duhet lutur për ta që të kenë prosperitet dhe drejtësi. Ata nuk besojnë se duhet ngritur armët kundër tyre. As nuk duhet luftuar në kohë sprovash dhe kaosi. Megjithatë, ata besojnë se, së bashku me pushtetarin e drejtë duhet luftuar kundër grupit rebelues, nëse ata janë në gjendje për ta bërë këtë.

30 – Ata besojnë se një vend konsiderohet Islamik, dhe jo pagan, përsaderisa ezani publikisht thirret për namaz dhe njerëzit mund ta falin namazin të qetë dhe në paqe. Ndërsa Mutezilitë nuk e besojnë këtë.

31 – Ata besojnë se askush nuk hyn në Xhenet me ndihmën e veprave të tij, pa marrë parasysh se për çfarë veprash bëhet fjalë, por nga mirësia dhe mëshira e Allahut me të cilin Ai e dallon kë të do. Veprat e mira të një personi dhe bindja kanë ndodhur vetëm falë mirësisë së Allahut. Edhe në qoftë se Allahu nuk i kishte dhuruar të mirat e Tij, askush nuk do të kishte argument për të thënë kundër Allahut. Allahu ka thënë:

“E sikur të mos ishte mirësia e Allahut ndaj jush dhe mëshira e Tij, askush prej jush nuk do të pastrohej kurrë (prej mëkateve), por Allahu e pastron atë që do Ai.” 24:21

“Por sikur të mos ishte dhuntia e Allahut ndaj jush dhe mëshira e Tij, atëherë ju, pos një pakice, do të ndiqnit rrugën e shejanit.” 4:83

“Ai veçon me mëshirën e vet (me pejgamberllëk) kë të dojë. Allahu është Zot i mirësisë së madhe.” 3:74

32 – Ata thonë se Allahu ‘Azze ue Xhel ka përcaktuar për të gjitha krijesat e gjalla jetëgjatësinë e tyre të caktuar të cilën ata do ta arrijnë.

“Të gjithë njerëzit e kanë afatin e vet, e kur t’u vijë afati tyre, ai nuk mund të shtyhet për asnjë moment, e as të përngutet më parë.” 7:34

Nëse personi vdes ose vritet, ai e arrin fundin e jetës së tij e cila është përcaktuar për të. Allahu tha:

“Thuaj: Edhe sikur të ishit në shtëpitë tuaja, atyre që është caktuar mbytja (vdekja), do të dilnin në vendin e flijimit të tyre.” 3:154

33 – Allahu Subhanehu ue Te'Ala i furnizon të gjitha krijesat e gjalla me rrizkun e ushqimit. Allahu e garanton atë për të githa krijesat që do të jetojnë. Pos kësaj, Ai është që u jep atyre furnizim të lejuar apo të ndaluar në të njëjtën mënyrë siç është Ai që i ka dhuruar bukuritë e tjera nga të cilat jetojmë.

34 – Ata besojnë se Allah Tebarake ue Te‘ala i krijoi shejtanët për t’u bërë vesvese njerëzve, për ti mashtruar ata, për t’i tradhëtuar.

35 – Në tokë ndodhë magjia dhe magjistarët. Të besosh se praktikimi i magjisë sjell dobi dhe dëmton pa lejen e Allahut është kufër.

36 – Ata besojnë se duhet shmangur nga bidatet, mëkatet, punët e këqija, mburrja, mendjemadhësia, mashtrimi, vrasjet dhe thashethemet. Ata besojnë se as nuk duhet ngacmuar apo fyer askënd. Përjashtimi i vetëm është personi i cili shpik një bidat dhe thërret në të. Në këtë rast, ata nuk e konsiderojnë këtë të jetë përgojim.

37 – Ata besojnë se dija duhet të merren dhe zbatohen nga burimi i saj. Përveç kësaj, ata besojnë se duhet marrë studimet e Kuranit dhe lëmive të tij dhe shpjegimet e tij seriozisht. Po kështu, ata thonë se duhet ndëgjuar hadithet e të dërguarit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, dhe duhet mbledhuar ato duhet kuptuar ato dhe duhet kërkuar transmetimet e shokëve të tij.

38 – Nuk duhet të flitet keq për sahabët. Gjërat e vogla të cilat u janë atribuar atyre, duhet të refuzohen dhe të hudhen. Gjithashtu mosmarrëveshjet mes tyre i lënë Allahut ‘Azze ue Xhel.

39 – Ata nxisin që të përqëndrohemi me Xhematin dhe të hamë, të pim dhe të vishemi në mënyrë të përmbajtur. Ata nxisin që të përpiqemi në vepra të mira, urdhërojnë në të mirën, ndalojnë nga e keqja dhe largohen prej injorantëve derisa ata t’i mësojnë ata dhe t’ua sqarojnë të vërtetën atyre. Pas sqarimit, vinë në shprehje qortimet dhe ndëshkimet.

40 – Kjo është baza e fesë dhe besimi i Imamëve të Hadithit. Ata as nuk janë ndikuar nga risitë e as nga sprovat. Prandaj mbahuni pas litarit të Allahut dhe mos u përçani prej tij. Dije se Allahu e do dhe e falë atë që e pason të dërguarin e Tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Ai i ka bërë ata të jenë populli i shpëtuar dhe Xhemati i pasuar. Ai ‘Azze ue Xhel ka thënë në lidhje me atë që pretendon se ai e do Allahun:

“Thuaj: “Nëse e doni Allahun, atëherë ejani pas meje që Allahu t’ju dojë, t’ju falë mëkatet tuaja, se Allahu është që fal shumë, mëshiron shumë.” 3:31

Allahu më bëfte dobi mua dhe ju me dije dhe me mirësinë e Tij dhe mëshirën të na mbroj nga shmangia dhe devijimi.

FUND

Çfarë e trondisin akiden.

 

Disa njerëz janë bërë pre të disa çështjeve që e tronditin akiden islame dhe kanë rënë në disa të kundërta që e kundërshtojnë atë. Prandaj ngelet si detyrë që t’i sqarojmë ato në këtë ligjëratë.

Këto gjëra që e trondisin akiden janë dy lloje:

– Njëri lloj e kundërshton këtë akide dhe e bën atë të pavlefshme, kështu që edhe ai person që hyn në këtë lloj është jobesimtar – Allahu na ruajt prej kësaj.

– Kurse lloji tjetër e bën të mangët këtë akide dhe e dobëson atë.

Lloji i parë quhet kundërshtues. Ai e bën të pavlefshme akiden dhe e shkatërron atë. Ndërsa personi që bie në të është jobesimtar, d.m.th. e ka braktisur fenë islame. Ky quhet kundërshtues dhe po ashtu quhet shkatërrues.

Lloji i pare:

Gjërat që e tronditin akiden dhe janë shkak për mosbesim. Ato gjëra që e kundërshtojne Islamin, të cilat e bëjnë të detyrueshme braktisjen e fesë (ridden) quhen të kundërta. E kundërta është herë fjalë, herë vepër; herë besim, herë dyshim. Njeriu mund ta braktisi fenë (të bëjë ridde) qoftë edhe me një fjalë që thotë, me një punë që vepron, me një besim që beson apo një dyshim që has (takon). E kundërta që e trondit akiden dhe e bën të pavlefshme vjen si pasojë e këtyre katër gjërave që lartpërmendëm. Këto gjëra i kanë përmendur dijetarët në librat e tyre dhe e kanë quajtur këtë me titullin “Gjykimi mbi atë që braktis fenë”.

Ai që braktis fenë është ai i cili ka mohuar dhe ka bërë mosbesim pas Islamit (pasi deklaruar se ai është musliman). Ky pra është ai që braktis fenë, ai i cili kthehet prej fesë së Allahut dhe e braktis atë. Pejgamberi – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem -, thotë në lidhje me atë (që braktis fenë): “Kush e ndërron fenë e tij vriteni” (Transmenton Buhariu në “Sahih”)

Në dy Sahihet (të Buhariut dhe Muslimit) transmentohet se pejgamberi – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem – dërgoi Ebu Musa Esh’ariun në Jemen. Pas tij dërgoi Muadhin, të birin e Xhebelit. Kur ky (Muadhi) mbërriti tek ai (Ebu Musa Esh’ariu) ai i tha: Zbrit dhe vendosi atij një jastëk. Ndërkohë aty tek ai ishte një burrë i lidhur. Ai i tha: çfarë është ky? Ai iu përgjigj: Ky ka qenë çifut dhe u bë musliman, porse më pas u kthye në fenë e tij – fenë e keqe – dhe u bë çifut. Ai tha: Unë nuk ulem derisa ai të vritet, ky është gjykimi i Allahut dhe i të dërguarit të Tij. Ai i tha: Ulu! Por ai këmbënguli duke thënë: Unë nuk ulem derisa ai të vritet! Gjykimi i Allahut dhe i të dërguarit të Tij. Kjo u përsërit tri herë. Atëherë ai urdhëroi që ai burrë të vritej.

Me sa u përmend argumenton se ai që braktis Islamin vritet nëse nuk pendohet. Atij i kërkohet që të pendohet dhe nëse pendohet dhe kthehet, falënderimi i takon Allahut, por nëse nuk kthehet dhe vazhdon me këmbëngulje të qëndrojë në mosbesimin dhe humbjen e tij, atëherë ai shpejtohet për në zjarr, në bazë të thënies së pejgamberit – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem: “Kush e ndërron fenë e tij vriteni.”

01 - Braktisja e fesë me fjalë:

Të kundërtat që e kundërshtojnë Islamin janë shumë. Disa prej tyre janë me fjalë si p.sh. sharja e Allahut. Kjo fjalë është në kundërshtim të plotë me fenë. Po ashtu dhe sharja e të dërguarit – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem -, d.m.th. mallkimi dhe sharja e Allahut dhe të dërguarit të Tij, ose cilësimi me shprehje të pahijshme si p.sh. të thotë: Allahu është i padrejtë, Allahu është kurrnac (koprrac), Allahu është i varfër, ose të thotë se Allahu i Lartësuar nuk i di disa çështje, ose nuk ka mundësi për disa gjëra. Që të gjitha këto fjalë janë (ridde) braktisje e Islamit. Kushdo që e cilëson Allahun me diçka të pahijshme, apo e shan, apo e cilëson me diçka të mangët, ai është mosbesimtar (qafir) që e ka braktisur Islamin – Allahu na ruajt prej kësaj.

Kjo pra, është braktisja e fesë me fjalë. Kur dikush shan Allahun apo tallet me Të, apo e emërton me diçka të mangët, apo e cilëson me diçka të pahijshme për Të siç thonë çifutët: Allahu është kurrnac, Allahu është i varfër dhe ne jemi të pasur. Po ashtu nëse thotë: Allahu nuk i di disa çështje, ose nuk ka mundësi për disa gjëra, ose mohon cilësitë e Allahut dhe nuk beson në to; ky është person që ka braktisur fenë me fjalët e tij të këqija.

Gjithashtu kur dikush thotë p.sh.: Allahu nuk e ka obliguar namazin për ne; kjo fjalë e tij është largim dhe braktisje e Islamit. Pra, kush thotë: Allahu nuk e ka obliguar namazin, e ka braktisur Islamin (ka bërë ridde) dhe ky është mendimi i të gjithë muslimanëve, me përjashtim kur një person është injorant dhe është larg muslimanëve e nuk e di. Këtij personi i mësohet e vërteta dhe nëse vazhdon me këmbëngulje, atëherë ka mohuar dhe është mosbesimtar.

Ndërsa, kur është mes muslimanëve dhe i di çështjet e fesë dhe thotë: namazi nuk është detyrë, atëherë kjo është braktisje e Islamit dhe kërkohet prej tij që të pendohet; nëse pendohet, mirë, por nëse nuk pendohet atëherë vritet. Ose kur thotë: Zekati nuk është detyrë për njerëzit, ose thotë:Agjërimi i Ramazanit nuk është detyrë për njerëzit, ose thotë: Haxhi nuk është detyrë për atë që ka mundësi ta kryejë atë dhe nuk është detyrë për njerëzit.

Si përfundim, ai që i thotë këto shprehje ka bërë kufër në bazë të mendimit të përgjithshëm, dhe prej atij që i thotë këto fjalë kërkohet që të pendohet; nëse pendohet, mirë, por nëse jo atëherë vritet – Allahu na ruajt prej kësaj. Këto çështje ishin braktisje e fesë me fjalë.

02 - Braktisja e fesë me vepër:

Braktisja e fesë me vepra si p.sh.: Lënia e namazit.

Fakti që një përson nuk falet edhe pse thotë që namazi është detyrë por nuk falet, është braktisje e fesë sipas mendimit më të mirë të dijetarëve rreth kësaj çështjeje, duke u bazuar tek thënia e pejgamberit – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem: “Besa që është midis nesh dhe atyre është namazi, dhe kush e lë atë ka bërë kufër (mosbesim).” (Transmetoi Imam Ahmedi, Ebu Daudi, Tirmidhiu, Nesai, dhe ibën Maxheh me zinxhir transmetimi të saktë. Shekik ibën Abdullah el Ukejli, tabi’iu për gradën e lartë të të cilit kanë rënë dakord (dijetarët) – RahimehUllah – thotë: “Shokët e Muhamedit – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem -, nuk shikonin ndonjë vepër lënia e të cilës ishte kufër (mosbesim) me përjashtim të namazit” (Transmeton Tirmidhiu dhe zinxhiri i transmetimit të tij është i saktë). Kjo është braktisja e fesë me vepër (e cila është lënia e namazit qëllimisht).

Prej këtij lloji është dhe bërja e Mus’hafit Sherif (Kur’anit) objekt përbuzjeje dhe përçmimi, ose ulja mbi të me përbuzje, ose ndotja e tij me pisllëk qëllimisht, ose shkelja e tij me këmbë me mospërfillje dhe përbuzje. Me të gjitha këto njeriu del prej Islamit.

Prej braktisjes së fesë me vepër është dhe tavafi (sjellja rrotull) rreth varreve duke e bërë në shenjë afrimi tek banorët e varreve, ose të falet për ata ose për xhindët. Këto gjithashtu janë braktisje e fesë me vepër.

Ndërsa lutja që bën njeriu duke iu drejtuar atyre, kërkimi i ndihmës prej tyre dhe zotimi për ta është braktisja e fesë me fjalë. Përsa i përket atij që bën tavaf rreth varreve duke patur për qëllim me këtë vepër adhurimin e Allahut, ai ka bërë një bidat (risi) që e trondit fenë, porse nuk është dalje nga feja. Pra, është bidat që e trondit fenë nëse ai nuk ka për qëllim të afrohet tek i varrosuri me këtë vepër. Veprimi i kësaj gjëje duke dashur të afrohet tek Allahu i Lartësuar është injorancë prej atij që e bën këtë.

Prej kufrit (mosbesimit) me vepër është edhe kur dikush ther diçka për dikë tjetër përveç Allahut dhe kur afrohet me atë që ther tek dikush tjetër përveç Allahut. P.sh.: kur ai therr devenë, delen, pulën ose lopën për të varrosurit për t’u afruar tek ata duke i adhuruar ata me anë të tyre, ose kur e bën një gjë të tillë për xhindët, duke i adhuruar ata me anë të tyre. Po ashtu kur dikush i bën këto për yjet, duke u afruar tek yjet me këto vepra. Këto nuk janë therrur me emër të Allahut, po për dikë tjetër përveç Tij. Prandaj kanë gjykimin e së ngordhurës dhe ky veprim i tyre është kufër i madh – Allahu na ruajt prej tij. Që të gjitha këto që përmendëm janë prej braktisjes së fesë dhe prej të kundërtave të Islamit me anë të veprave.

03 - Braktisja e fesë me anë të të besuarit:

Prej llojeve të braktisjes së fesë me anë të të besuarit, është ajo që njeriu beson në zemrën e tij edhe nëse ai nuk e flet ose nuk e vepron (por vetëm e beson me zemrën e tij). Nëse dikush beson me zemrën e tij se Allahu i Lartësuar është i varfër, apo është kurnac, apo është i padrejtë edhe pse ai nuk e flet këtë, edhe pse nuk vepron diçka, atëherë kjo është kufër (mosbesim). Kjo është vetëm për arsye të këtij besimi që ai ka dhe ky është mendimi i të gjithë muslimanëve.

Gjithashtu, kur dikush beson me zemrën e tij se nuk ekziston ringjallje, as tubim (i njerëzve në ditën e gjykimit) dhe se çdo gjë që ka ardhur në këtë çështje nuk është e vërtetë, ose beson me zemrën e tij se nuk ekziston xheneti dhe zjarri, as jeta tjetër, pra kush i beson këto me zemrën e tij edhe pse nuk i flet këto ka bërë kufër (mosbesim) dhe ka braktisur Islamin – Allahu na ruajt prej kësaj. Po ashtu veprat e tij janë të pavlefshme dhe përfundimi tij është në zjarr për shkak të atij besimi që ai ka. Gjithashtu kur dikush beson me zemrën e tij (edhe pse nuk e flet këtë) se Muhamedi -sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem – s’është i sinqertë (nuk thotë të vërtetën), ose beson se ai nuk është vula e pejgamberëve dhe se pas tij do të vijnë pejgamberë të tjerë, ose beson se Musejlemeh gënjeshtari është pejgamber dhe i sinqertë, atëherë ai është mosbesimtar me këtë besim që ai ka.

Po ashtu nëse beson me zemrën e tij (edhe pse nuk e flet) se Nuhu, Musai, Isai ose pejgamberë të tjerë – selami qoftë mbi ta – janë gënjeshtarë, ose e thotë këtë vetëm për njërin prej tyre, kjo gjë është braktisje e Islamit dhe dalje prej tij. Edhe kur beson se nuk ka problem nëse lutet bashkë me Allahun edhe dikush tjetër si: pejgamberët, ose ndonjë tjetër prej njerëzve, ose dielli, yjet, e të tjera, nëse e beson me zemrën e tij, atëherë ai e ka braktisur Islamin, sepse Allahu i Lartësuar thotë:

“Kjo ngaqë Allahu, Ai është i Vërteti, i Përhershmi (Zoti i vetëm i Vërtetë që s’ka shok e të barabartë me Të) dhe gjithçka që ata (politeistët) lusin në vend të Allahut ose përkrah Tij është i kotë.” [el-Haxh : 62]

Gjithashtu i Lartësuari thotë:

“Dhe Zoti (i Adhuruari) juaj është një i Adhuruar i Vetëm. Nuk ka të Adhuruar tjetër të merituar veç Tij, i Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti.” [el-Bekare : 163]

I Lartësuari po ashtu thotë:

“Vetëm Ty të adhurojmë dhe vetëm ty të mbështetemi e të kërkojmë ndihmë (kudo, në çdo kohë dhe për çdo gjë).” [el-Fatiha : 5]

Përsëri thotë:

“Ndërsa Zoti yt ka përcaktuar që të mos adhuroni askënd e asnjë veç Atij.” [el-Isra : 23]

Po ashtu thotë:

“Kësisoj, lutuni vetëm Allahut duke e bërë besimin tuaj të pastër vetëm për Atë Një e të Vetëm, duke iu përkushtuar plotësisht vetëm fesë së Tij dhe vetëm për hir të Tij, sado që të urrejnë mosbesimtarët.” [el-Gafir : 14]

Dhe thotë:

“Dhe sigurisht që tashmë të është shpallur ty (o Muhamed) si dhe atyre (të dërguarve) para teje: Në qoftë se bashkon të tjerë në adhurim me Allahun, sigurisht që punët tuaja do jenë të pavlefshme dhe padyshim që do të ishe nga të humburit.” [ez-Zumer : 65] Ajetet në lidhje me këtë temë janë të shumta.

Kush pretendon ose beson se lejohet që të adhurohet bashkë me Allahun dikush tjetër, qoftë ai melek (engjëll), pejgamber, pemë, xhind ose ndonjë tjetër, ai është mosbesimtar. Por nëse e flet këtë me gjuhën e tij, atëherë është mosbesimtar me fjalë dhe me të besuar së bashku. Dhe nëse e bën këtë dhe lut dikë tjetër përveç Allahut, atëherë u bë mosbesimtar me fjalë, me vepër dhe me të besuar së bashku – Allahu na ruajt prej kësaj.

Prej shembujve të rastit që lartpërmendëm, është ajo që bëjnë sot adhuruesit e varreve në shumë vende. Disa lusin të vdekurit dhe kërkojnë ndihmë dhe përkrahje prej tyre. Disa prej tyre thonë: O zotëria im! Përkrahje! Ndihmë! O zotëria im! Ndihmë, ndihmë! Unë jam në fqinjësinë tënde, ma shëro të sëmurin! Ma kthe atë që më mungon! Ma rregullo zemrën!

Ata thërrasin të vdekurit, të cilët i quajnë evlija dhe kërkojnë prej tyre këto gjëra. Ata e harruan Allahun dhe i bënë Atij shok në adhurim dikë tjetër – i Lartësuar është Allahu prej kësaj gjëje. Kjo vepër e tyre është mosbesim me fjalë, me besim dhe me vepër.

Dikush tjetër thërret nga një vend i largët dhe nga zona tepër të largëta dhe thotë: O i dërguari i Allahut! Më ndihmo… dhe shprehje të tjera të këtij lloji. Ndonjë tjetër thotë tek varri i tij (pejgamberit): O i dërguari i Allahut! Shëroje të sëmurin tim! O i dërguari i Allahut! Ndihmë! Përkrahje! Na ndihmo ndaj armiqve tanë! Ti e di gjendjen tonë tani! Na ndihmo pra, ndaj armiqve tanë!

I dërguari – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem -, nuk e di gajbin (të fshehtën). Madje gajbin nuk e di askush tjetër përveç Allahut të Lartësuar. Kjo është prej shirkut me fjalë dhe vepër. Dhe nëse beson bashkë me këtë se kjo gjë është e lejuar dhe s’ka problem, atëherë u bë shirk me besim, me fjalë dhe me vepër – Allahu na ruajt prej kësaj. Kjo gjë ndodh në shumë shtete dhe në shumë vende. Kjo ka ndodhur edhe në këto vende. Ka pas ndodhur në Rijad dhe në Dir’ijeh para se të shfaqej thirrja e shejh Muhamed ibën Abdul Uehhab – RahimehUllah -. Njerëzit në Rijad dhe Dir’ijeh merrnin për zota pemët, i adhuronin përveç Allahut dhe disa njerëz që thoshin se ishin evlija, të cilët i adhuronin bashkë me Allahun. Po ashtu ka pasur edhe varre që adhuroheshin bashkë me Allahun.

Në Xhubejle gjendej varri i Zejd ibën Khatabit – radijAll-llahu anhu -, se ai aty u vra gjatë luftërave të riddes, në ditët e Muselejmes. Varri i tij adhurohej përveç Allahut derisa u shkatërrua ai varr dhe sot është harruar, dhe për këtë falënderimi i takon Allahut. Gjë që ndodhi për shkak të thirrjes së shejh Muhamedit – Allahu ia shenjtëroftë shpirtin dhe e shpërbleftë prej nesh dhe prej muslimanëve me shpërblimin më të mirë.

Në Nexhd dhe Hixhaz ishin shumë të përhapur shirku i madh, ideologjitë dhe besimet e kota, lutja e dikujt tjetër përveç Allahut, saqë nuk mund të numërohet dhe as nuk mund të merret vesh. Por kur doli shejh Muhamed ibën Abdul Uehhab – RahimehUllah – në gjysmën e dytë të shekullit të dymbëdhjetë (sipas hixhretit) d.m.th.: para më tepër se dyqind vjet, thirri në rrugë të Allahut dhe i drejtoi njerëzit drejt të vërtetës. Atë e armiqësuan shumë prej dijetarëve injorantë dhe ndjekës të epsheve.

Por Allahu e përkrahu atë me dijetarët e të vërtetës dhe thirri në rrugë të Allahut dhe i mësoi njerëzit e i ftoi ne njësimin (teuhidin) e Allahut. Ai ua sqaroi atyre se adhurimi i xhindëve, gurëve, evlijave dhe njerëzve të mirë e të tjerëve është shirk prej punës së injorancës (xhahilijes). Ai u tha atyre se këto janë punët e Ebu Xhehlit dhe të tjerëve si ai prej mosbesimtarëve të Kurejshitëve, të cilët e bënin këtë punë kur adhuronin Latën, Uzzan, Menatin dhe kur adhuronin varret. Këto pra ishin punët e tyre. Ai – RahimehUllah – ia sqaroi më së miri njerëzve dhe Allahu udhëzoi shumë prej njerëzve për shkak të tij. Më pas thirrja e tij përfshiu gjithë Nexhdin. Në të u përhap Teuhidi dhe Imani (besimi). Njerëzit e lanë shirkun që i bënin Allahut dhe adhurimin e varreve pasi që ata i adhuronin ato, përveç disave që i mbrojti Allahu me mëshirën e Tij. Disa prej tyre adhuronin njerëz të çmendur që nuk kishin logjikë dhe i quanin ata evlija. E gjithë kjo ndodhte për shkak të injorancës së madhe në të cilën ata ishin zhytur.

04 - Braktisja e fesë me anë të dyshimit:

Pak më parë paraqitëm braktisjen e fesë (ridden) me anë të fjalës, braktisjen e fesë me anë të punës dhe braktisjen e fesë me anë të të besuarit. Ndërsa tani do të sqarojmë braktisjen e fesë me anë të dyshimit. Shembulli i kësaj të fundit (braktisjes së fesë me anë të dyshimit) është sikurse ai që thotë: unë nuk e di a është i vërtetë Allahu apo jo? Unë jam në dyshim për këtë. Ky është mosbesimtar që ka bërë mosbesim me anë të dyshimit. Po ashtu ai që thotë: Unë nuk e di nëse është e vërtetë ringjallja apo jo? Ose thotë: Unë nuk e di a janë të vërteta xhenneti dhe zjarri apo jo? Unë nuk e di, jam në dyshim.

Ai që thotë kështu, kërkohet prej tij që të pendohet; nëse pendohet, mirë, por nëse jo atëherë vritet si mosbesimtar, për shkak të dyshimit në atë çështje që njihet si e domosdoshme në çështjet e fesë dhe për të cilën ka argumentuar teksti (Kurani dhe Sunneti) dhe Ixhmai (mendimi i të gjithëve).

Ai i cili dyshon në fenë e tij dhe thotë: Unë nuk e di a është i vërtetë Allahu?, ose thotë: A është i vërtetë i dërguari?, a është (i dërguari) i sinqertë apo është gënjeshtar?; ose thotë: Nuk e di a është ai pejgamberi i fundit?, ose thotë: Nuk e di nëse Musejleme ka qenë gënjeshtar apo jo?, ose thotë: Nuk e di a ka qenë gënjeshtar Es-uedel Anesij (person që pretendoi se ishte pejgamber në Jemen) apo jo?; që të gjitha këto dyshime janë braktisje e fesë Islame (riddetun) dhe ai i cili bie në këto, kërkohet prej tij që të pendohet dhe i sqarohet atij e vërteta; nëse pendohet, mirë; nëse jo, atëherë vritet.

Gjithashtu kur dikush thotë: Unë jam në dyshim për sa i përket namazit, se a është ai detyrë apo jo?; po ashtu për sa i përket zekatit, se a është ai detyrë apo jo?; agjërimi i Ramazanit a është detyrë apo jo?; ose ai person që është në dyshim për sa i përket kryerjes së haxhit për atë që ka mundësi ta kryej dhe thotë: A është detyrë haxhi një herë në jetë apo jo?; që të gjitha këto dyshime janë mosbesim (kufër) i madh dhe ai që bie në këto, kërkohet prej tij që të pendohet; nëse pendohet dhe beson, mirë, por nëse jo, ai vritet. Ky gjykim ndodh në bazë të thënies së pejgamberit –sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem – i cili thotë: “Kush e ndërron fenë e tij vriteni” (E transmeton Buhariu në (veprën e tij) “Sahih”)

Besimi në këto gjëra si: Namazi, zekati, agjërimi dhe haxhi është i vërtetë dhe është obligim për muslimanët me kushtet e tyre, të cilat i përmban Sheriati. 

 

Lloji i dytë:

Gjërat që e tronditin dhe që nuk janë kufër (mosbesim), por që e bëjnë të mangët besimin dhe e dobësojnë atë.

 

Në pjesën e parë sqaruam gjërat që e tronditin akiden, që e kundërshtojnë Islamin dhe e bëjnë atë të pavlefshëm, ndërsa për sa i përket atij personi që i vepron ato, ai është person që e ka braktisur fenë dhe kërkohet prej tij që të pendohet; e nëse pendohet, mirë; nëse jo, atëherë vritet.

 

Kurse lloji i dytë është: Gjëra që e tronditin akiden e dobësojnë besimin, e bëjnë të mangët atë dhe e bëjnë personin që i bën këto t’i ekspozohet zjarrit dhe inatosjes së Allahut. Mirëpo, ai që bie pre e këtyre gjërave nuk quhet mosbesimtar.

Tani do të paraqesim disa shembuj konkretë në lidhje me këtë lloj, si p.sh.: imoraliteti – kur dikush beson se ai është i ndaluar dhe nuk e bën atë të lejuar. Pra, ai e di që është i ndaluar dhe nuk e bën atë të lejuar, por bën imoralitet dhe e di që është gjynahqar. Ky nuk është mosbesimtar por është gjynahqar dhe besimi i tij është i mangët. Ky gjynah, që ai bëri, e tronditi akiden e tij, mirëpo nuk arrin në gradën e kufrit (mosbesimit). Por siç e thamë edhe më parë se nëse ai beson se imoraliteti është i lejuar, atëherë ai quhet mosbesimtar.

 

Gjithashtu nëse dikush thotë: vjedhja është e lejuar ose fjalë të tjera të kësaj natyre, quhet mosbesimtar, sepse lejon atë që e ka ndaluar Allahu.

 

Edhe përgojimi, thashethemet, mosrespektimi i prindërve, ngrënia e kamatës dhe gjynahet e tjera, që të gjitha janë prej gjërave që e tronditin akiden dhe dobësojnë fenë dhe besimin (imanin).

 

Këtu hynë edhe bidatet (risitë), të cilat janë më të këqija se gjynahet. Bidatet në fe e dobësojnë besimin, por nuk arrijnë deri në gradën e braktisjes së fesë përderisa në to nuk gjendet shirk. Prej shembujve konkretë lidhur me këtë çështje është bidati i ndërtimit mbi varre, si p.sh.: të ndërtojë një xhami ose kube mbi varr. Ky është një bidat që e trondit fenë dhe e dobëson besimin, mirëpo duhet pasur parasysh se ky gjykim është për atë që e ndërton atë e nuk beson që lejohet t’i bësh kufër Allahut dhe nuk e shoqëron këtë gjest me lutjen e të vdekurve, kërkimin e ndihmës prej tyre dhe zotimin për ata. Ai vetëm beson se me këtë vepër të tij, ai i respekton ata dhe i vendos në gradën që meritojnë. Atëherë kjo vepër nuk është kufër, por bidat i cili e trondit fenë, e dobëson besimin, e bën atë të mangët dhe është rrugë që të çon drejt shirkut.

 

Nga bidatet e tjera që hynë në këtë çështje është edhe bidati i festimit të mevludit (ditëlindjes) të pejgamberit. Disa njerëz në datën dymbëdhjetë të muajit Rrabi’inil Euuel festojnë ditëlindjen e pejgamberit – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem -. Kjo vepër është bidat. Këtë vepër se ka bërë as pejgamberi – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem -. as shokët e tij dhe as zëvendësit (kalifët) e tij të drejtë. Këtë vepër nuk e ka bërë asnjë prej atyre që jetuan në shekullin e dyte dhe të tretë dhe kjo vepër është një bidat i shpikur. Këtu hyn edhe festimi i ditëlindjes se Bedeuiut, Abdul Kadir Xhilanit dhe të ndonjë tjetri.

 

Festimi i ditëlindjeve është një bidat prej bidateve dhe një e keqe prej të këqijave të cilat e tronditin akiden, sepse Allahu nuk ka zbritur për to asnjë fakt dhe asnjë provë. Pejgamberi – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem -, thotë: “Gjërat më të këqija janë gjërat e shpikura (në fe) dhe çdo bidat është humbje” (Transmeton Muslimi)

 

Gjithashtu thotë: – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem: “Kush shpik diçka të re në çështjen tonë çfarë nuk është prej saj, ajo është e refuzuar” (Transmeton Buhariu dhe Muslimi). D.m.th.: ajo vepër i refuzohet atij. Përsëri thotë pejgamberi – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem: “Kush vepron një vepër e cila nuk është në çështjen tonë, ajo është e refuzuar” (Transmeton Muslimi në Sahihun e tij). Në një hadith tjetër thotë: “Kujdes prej gjërave të shpikura (në fe) se çdo shpikje është bidat dhe çdo bidat është humbje.” (Transmeton Imam Ahmedi, Ebu Daudi, Ibën Maxheh dhe Hakimi.)

Pra bidatet e tronditin fenë, mirëpo nuk arrijnë shkallën e kufrit përderisa në to nuk gjendet kufër. Duhet ditur se, nëse në festimin e mevludit ekziston lutja e të dërguarit – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem -, kërkimi i ndihmës prej tij dhe kërkimi i fitores prej tij, atëherë u kthye në shirk (se i shoqëruan Allahut shok në adhurim). Këtu hyn dhe lutja që bëjnë ata kur thonë: O i dërguari i Allahut! Na ndihmo! Përkrahje! Përkrahje! O i dërguari Allahut!… Ndihmë! Ndihmë! Gjithashtu hyn këtu edhe ideologjia që ata kanë në lidhje me të dërguarin, kur besojnë se ai di gajbin (të fshehtën). Ose ideologji të tjera siç është ideologjia e shijave për Aliun, Hasenin dhe Husejnin kur pretendojnë se ata dinë gajbin (të fshehtën). Të gjitha këto janë shirk dhe braktisje nga feja (riddetun), kur ndodhin gjatë mevludit apo në raste të tjera jashtë tij.

 

Si kjo që përmendëm është dhe fjala e disa rrafidëve, të cilët thonë se: Dymbëdhjetë imamllarët e tyre dinë të fshehtën. Kjo është kufër (mosbesim), humbje dhe braktisje e Islamit, në bazë të fjalës së Allahut te Lartësuar kur thotë:

 

“Thuaj: Askush në qiell dhe në tokë nuk e di gajbin (të fshehtën, të panjohurën) veç Allahut.” [en-Neml. 65]

 

Ndërsa nëse festohet (mevludi) me leximin e jetëshkrimit të pejgamberit, përmendja e gjërave që kanë ndodhur në lindjen e tij, luftërat e tij dhe gjëra të tjera të kësaj natyre, të cilat ndodhin në ceremonitë që ata i organizojnë, atëherë kjo vepër që ata bëjnë në këtë formë është bidat (risi) në fe që e bën të mangët atë, por nuk e bën atë të pavlefshme.

 

Prej këtyre bidateve është edhe ideologjia që kanë disa injorantë për muajin Sefer, kur thonë se në këtë muaj nuk bën të udhëtohet, se në këtë muaj është një kafshë që quhet Sefer, e cila e dëmton barkun. Ata bëhen pesimist për shkak të kësaj. Kjo ideologji e tyre është injorancë dhe humbje. Pejgamberi – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem – thotë:

“Nuk ka molepsje dhe nuk ka shenja ogurzeza”.

Kjo sepse besimi në molepsjen, parandjenjën, të lidhurit me vendbanimet e hënës (shënim p.k.: Numri i tyre është njëzet e tetë dhe çdo natë zbret një nga ato vendbanime. Allahu i Lartësuar thotë:

 

“Edhe Hënës Ne i përcaktuam dhe i matëm asaj vendbanime (faza që t’i përshkojë)” [Jasin. 39]

 

Arabët ia atribuonin shiun këtyre vendbanimeve ose gogolit (lloj shejtani); që të gjitha këto janë prej çështjeve të kohës së injorancës dhe janë gjëra që e tronditin fenë. Pretendimi se ekziston molepsje, është pretendim i kotë. Mirëpo duhet pasur parasysh se Allahu ka bërë që përzierja me disa të sëmurë të jetë shkak për ndodhjen e sëmundjes tek ai që është i shëndoshë, por molepsja nuk ndodh vetë me natyrën e saj. Një nga arabët, kur dëgjoi fjalën e Pejgamberit – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem: “Nuk ka molepsje…” tha: O i dërguari i Allahut! Devetë qëndrojnë në rërë sikur të ishin diba (lloj kafshe), e nëse hyn tek ato zgjebarakja ua ngjit zgjeben atyre. Pejgamberi – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem – tha: ”Po kush e zbriti zgjeben (ose sëmundjen ngjitëse) në fillim?” (Transmeton Buhariu dhe Muslimi).

 

E gjithë çështja është në Dorën e Allahut të Lartmadhëruar. Nëse Ai do, ia ngjit zgjeben për shkak të kësaj zgjebeje (që ndodhet tek zgjebarakja) dhe nëse nuk do, nuk ia ngjit zgjeben atyre. Pejgamberi – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem – thotë: ”Të mos prezantojë ai që ka deve të sëmura tek ai që ka deve të shëndosha” (Transmeton Buhariu dhe Muslimi). Kuptimi i hadithit është: Mos i sillni devetë e sëmura tek ato deve që nuk janë të sëmura, por i vendosni ato në një vend të veçantë dhe të tjerat në vend tjetër. Pra kjo bëhet për t’u ruajtur nga e keqja dhe për t’u larguar nga rrugët që të çojnë tek ajo, se siç dihet gjërat janë në dorën e Allahut dhe nuk mund ta vendosi dikush molepsjen prej natyrës së vet, por kjo është në dorën e Allahut.

 

“Thuaj: “kurrë nuk do të na ndodhë gjë neve, përveç çfarë Allahu ka caktuar për ne.” [Teube. 51]

 

Përzierja me dikë është prej shkaqeve që gjendet sëmundja, prandaj nuk duhet të ndodhi kjo përzierje. Zgjebaraku (ose dikush që ka sëmundje molepse) të mos përzihet me të shëndoshin (që nuk është i sëmurë).

 

Kështu na ka urdhëruar pejgamberi – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem-. Kjo bëhet për shkak të ruajtjes dhe të mbrojtjes prej shkaqeve të së keqes. Mirëpo kjo nuk do të thotë se nëse ai përzihet me dikë ka për ta molepsur! Jo. Ai mund të molepsë (t’ia ngjit sëmundjen) dhe mund të mos moleps. Kjo gjë është në dorë të Allahut te Lartësuar. Prandaj Pejgamberi – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem – tha: “Po kush e zbriti zgjeben (ose sëmundjet ngjitëse) në fillim?” Nga hadithet që kanë lidhje me këtë temë, është edhe fjala e pejgamberit – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

 

“Arratisu nga i lebrosuri ashtu siç arratisesh nga luani” (Transmetoi Ahmedi në Musnedin e tij, Buhariu ta’likan – me zinxhir transmetimi të shkëputur -, por ibën Haxheri tha se Ebu Nuejmi e transmetoi me zinxhir transmetimi të plotë prej rrugës së Ebu Daude Tajalisini dhe zinxhiri i transmetimit të tij është i saktë. Po ashtu përmendi se edhe ibën Khuzejmeh e transmetoi me zinxhir transmetimi. Bagauiu pasi e vendosi në librin e tij “Sherhus- Suneh” tha: hadith i saktë.)

Pesimizmi që ndodhej tek njerëzit e kohës se injorancës me molepsjen, shenjat ogurzeza, me shpirtin e të vdekurit të cilëve i dukej sikur fluturonte rreth varrit të tij si zog, prej të cilit bëheshin pesimist, që të gjitha këto janë gjëra të kota që nuk kanë asnjë bazë. Shpirti i të vdekurit është peng në xhenet ose në zjarr. Shenjat ogurzeza, pesimizmi me gjërat që i shikon dhe që i dëgjon janë prej punës së kohës së injorancës (xhahilijes). Ata bëheshin pesimist kur shikonin diçka që nuk i pëlqente si korbin, gomarin e zi ose me bisht të prerë dhe gjëra të tjera si këto; bëheshin pesimistë me to. Kjo ndodhte për shkak të injorancës dhe humbjes së tyre. Allahu i Lartësuar u kundërpërgjigjet atyre duke u thënë:

 

“Kini mendjen! Me të vërtetë që shenjat ogurzeza janë vetëm tek Allahu (si të dojë Ai)” [el-A’raaf. 121]

 

Dëmi dhe dobia, dhënia dhe pengimi janë në dorë të Allahut. Ndërsa shenjat ogurzeza nuk kanë origjinë. Ajo është diçka që ata e parandjenjë dhe e gjejnë në gjokset e tyre, që në të vërtetë nuk është asgjë, ajo është diçka e kotë. Prandaj Pejgamberi – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem- tha: “Nuk ka shenja ogurzeza.” Prandaj nëse shikon atë me të cilën bëhet pesimist, të mos kthehet prej qëllimit për të cilin është nisur, por të vazhdojë. Nëse është nisur për udhëtim dhe papritur shikon një gomar që nuk e pëlqen ose shikon një burrë që nuk e pëlqen, e të tjera të kësaj natyre, të mos kthehet por të vazhdojë punën e tij dhe të mbështetet tek Allahu. Nëse ai kthehet, atëherë kjo është shenjë ogurzezë dhe shenja ogurzezë e trondit akiden por nuk arrin shkallën e shirkut të madh, pra është shirk i vogël.

 

Të gjitha bidatet e tronditin akiden por nuk arrin gradën e kufrit, përderisa ato nuk shoqërohen me kufër. Bidatet si: bidati i mevludit, ndërtimi mbi varre, bërja e xhamive mbi varre, namazi i regaibit (të cilin disa e kryejnë të enjten e parë të muajit Rexheb, për të cilën ibën Tejmija dhe shumë dijetarë të tjerë thonë se nuk e ka falur Pejgamberi – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe familjen e tij – dhe asnjë nga të parët, dhe se hadithet që kanë ardhur në lidhje me të janë të shpikura dhe gënjeshtra, që të gjitha këto janë bidate. Po ashtu edhe festimi i natës së Isras dhe Mi’raxhit, të cilën e përcaktojnë në datën njëzet e shtatë të muajit Rexheb, edhe kjo është bidat që nuk ka origjinë.

 

Disa njerëz festojnë natën që është në mes të muajit Shaban, duke bërë në këtë natë punë për t’u afruar tek Allahu me to. Ndoshta ndonjë prej tyre falet gjithë natën ose e agjëron atë ditë të saj duke pretenduar se kjo që bën e afron tek Allahu. E gjithë kjo që bëjnë ata nuk ka origjinë dhe hadithet që kanë ardhur në lidhje me të nuk janë të sakta, madje ajo është prej bidateve.

 

Fjala e përgjithshme (që është si rregull) në lidhje me këtë çështje është: çdo gjë prej adhurimeve të cilat i kanë shpikur njerëzit dhe çdo gjë të cilën nuk e ka urdhëruar i dërguari i Allahut – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe familjen e tij-, apo nuk e ka vepruar, ose që nuk e ka aprovuar, është bidat. Ky gjykim del se Pejgamberi -sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem- thotë: “Kush shpik diçka të re në çështjen tonë çfarë nuk është prej saj, ajo është e refuzuar.” Përsëri thotë: “Kush vepron një vepër e cila nuk është në çështjen tonë, ajo është e refuzuar.” Ai thoshte në ligjëratën e ditës së xhuma: “Gjërat më të këqija janë gjërat e shpikura (në fe) dhe çdo bidat është humbje.” Ai i paralajmëronte njerëzit që të ruheshin prej bidateve dhe i ftonte ata të kapeshin me Sunnet.

 

Është detyrë për muslimanët që ta kapin fort Islamin dhe të ecin me të pa u lëkundur. Nëse e bëjnë këtë, atëherë kjo u mjafton atyre dhe me këtë do arrin përsosmërinë. Ata nuk kanë nevojë për bidate. Allahu i Lartësuar thotë:

 

“Këtë ditë Unë e përsosa fenë tuaj për ju, dhe plotësova mirësinë Time mbi ju dhe zgjodha për ju Islamin si fe.” [el-Maideh. 3]

 

Pra, Allahu e përsosi dhe e plotësoi fenë – me falënderimin dhe lavdërimin e tij. Njerëzit nuk kanë nevojë që të sjellin bidate, kur Pejgamberi – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem – thotë: “Detyrë për ju është që të merrni Sunetin tim dhe Sunetin e khalifëve të drejtë e të udhëzuar pas meje. Kapni fort ato dhe kafshojini ato me dhëmballë.” (Transmeton Ebu Daudi, Tirmidhiu dhe ibën Maxheh).

 

Njerëzit nuk kanë nevojë për bidatet e Zejdit dhe të Amrit (emra të rastësishëm). Detyrë për ta është që të kapen me atë që ka bërë ligj Allahu, të ecin në rrugën e Allahut, të qëndrojnë tek kufijtë që Ai ka vendosur dhe t’i lënë ato që kanë shpikur njerëzit. Ashtu siç thotë Allahu i Lartësuar duke i nënçmuar bidatet dhe bidatçinjtë:

 

“Apo kanë ata shok e të barabartë me Allahun (zota të rremë të tyre) të cilët kanë themeluar e caktuar për ta ndonjë fe të cilën nuk e ka urdhëruar e caktuar Allahu?” [esh-Shura. 21]

 

Allahu i dhëntë sukses të gjithëve për atë që është më e mirë, e rregulloftë gjendjet e muslimanëve, i dhëntë sukses që të kuptojnë fenë e tyre dhe i largoftë ata nga shkaqet e devijimit, humbjes dhe deformimit. Paqja, shpëtimi dhe mëshira e Allahut qoftë mbi pejgamberin tonë Muhamed, mbi familjen dhe mbi shokët e tij.

 

shkëputur nga broshura: “Çfarë e tronditin akiden”

(origjina e kësaj broshurë është një ligjëratë e shejhut të nderuar – RahimehUllah -)

Autor: Abdulaziz ibn Abdullah ibn Baz

Përktheu: Bledar Aliu

El-Kada Uel-Kadar nga libri Mexhmu-ul-Fataua.

Autor: Imam Muhamed bin Salih bin Uthejmin (RahimehUllah)

Burimi: “el-Kada uel-Kadar, nga libri Mexhmu-ul-Fataua”

Përgatiti: Stafi Perlatmuslimane.

01. Kaderi është një pjesë e sundimit të Allahut.

Autor: Imam Muhamed bin Salih bin Uthejmin (RahimehUllah)

Burimi: “el-Kada uel-Kadar, nga libri Mexhmu-ul-Fataua” (5/215-216)

بسم الله الرحمن الرحيم

Hamdi dhe lavdërimi i takon Allahut. Ne lartësojmë Atë dhe prej Tij kërkojmë ndihmë dhe falje. Ne kërkojmë mbrojtje tek Allahu nga të këqijat e shpirtrave tanë dhe veprave të këqija. Atë që Allahu e udhëzon, askush s’mund ta devijojë, dhe atë që Allahu e devijon, askush nuk mund ta udhëzojë. Unë dëshmoj se nuk meriton të adhurohet me të drejtë askush përveç Allahut dhe dëshmoj se Muhamedi është robi dhe i Dërguari i Tij. Allahu Subhanehu ue Te‘Ala e dërgoi atë para Ditës së Gjykimit si përgëzues dhe qorues, thirrës në rrugën e Allahut dhe një fener ndriques. Ai e kumtoi shpalljen, përmbushi përgjegjësinë dhe duke luftoi për Allahun ashtu siç duhet deri sa ai vdiq. Hamdi dhe lavdërimi i Allahut qoftë ti, familjen e tij, shokët e tij dhe të gjithë ata që e pasojnë atë deri në Ditën e Gjykimit.

Dhe mëtej:

Vëllezër të ndershëm! Në këtë takim do të shqyrtojmë një temë të rëndësishme e me interes për të gjithë myslimanët. Kjo ka të bëjë me përcaktimin dhe kaderin e Allahut. Kjo çështje është e qartë el-hamdulilah, dhe kurrë nuk do ta kishim zgjedhë këtë temë po të mos ishin shtruar aq shumë pyetje në lidhje me të, sikurse kjo të mos kishte qenë e paqartë për aq shumë njerëz, nëse shumë njerëz të mos ishin hyrë në këtë temë (me të drejtë, ndonjëherë edhe jo me të drejtë ndonjëherë), nëse epshet nuk kishin qenë aq shumë të përhapura, saqë mëkatari ka filluar të ketë dëshirë ta justifikoj mëkatin e vet me anë të caktimit dhe kaderit; e po ashtu sikur mos të ishin edhe disa gjëra tjera nuk do të flisnim rreth kësaj teme

Në të gjitha kohët ka pasur mendime të ndryshme lidhur me kaderin. Është transmetuar se si sahabët kishin bërë polemikë rreth kaderit ndërsa Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i ndaloi ata dhe tha se popujt e mëhershëm janë shkatërruar për shkak të polemikave të tilla. Megjithatë, Allahu i udhëzoi robërit e Tij besimtarë Selefët të cilët ndoqën rrugën e mesme në aspektin e dijes dhe të fjalës.

Përcaktimi dhe gjykimi i Allahut Subhanehu ue Te‘Ala përcaktimi i takon sundimit të Tij mbi krijesat e Tij. Pra kaderi është një pjesë e teuhidit që dijetarët e kanë ndarë në tri kategori:

01 - Teuhid-ul-Uluhijeh që do të thotë që Allahu i Vetëm të adhurohet.

02 - Teuhid-ur-Rububijeh që do të thotë se Vetëm Allahu krijon, sundon dhe kujdeset.

03 - Teuhid-ul-Esma ues-Sifat që do të thotë se Allahu është i Vetëm në emrat dhe atributet e Tij.

Besimi në kaderin është një pjesë e besimit në sundimin e Allahut Azze ue Xhel, Teuhid-ur-Rububijeh. Prandaj, Imam Ahmedi (Rahimullah):

“Kaderi është fuqia e Allahut.”

Sepse kaderi i takon pa dyshim fuqisë gjithëpërfshirëse të Tij. Kaderi është gjithashtu sekreti i fshehur Allahut Subhanehu ue Te‘Ala të cilin vetëm Ai Subhanehu ue Te‘Ala e di. Ajo është e shkruar në pllakën e Ruajtur tek e cila askush nuk ka qasje. Ne nuk e dimë se çfarë Allahu ka përcaktuar për ne apo kundër nesh. As nuk e dimë se çfarë është përcaktuar për krijesat e Tij deri sa përcaktimi të ndodhë ose me anë të një lajmërimi të saktë.

02. Mendimet e ndryshme lidhur me kaderin.

Autor: Imam Muhamed bin Salih bin Uthejmin (RahimehUllah)

Burimi: “el-Kada uel-Kadar, nga libri Mexhmu-ul-Fataua” (5/216-217)

O ju vëllezër: Umeti Islam është ndarë në tre grupe lidhur me kaderin:

- Grupi i parë: Kanë shkuar në ekstrem lidhur me besimin në kader. Ata ia kanë rrëmbyer njeriut aftësinë dhe zgjedhjen, duke thënë se robit nuk mund të veproj e as të zgjedh, por ai është i shtyrë pa patur mundësi të zgjedh. Ata e ngjasojnë atë si pema e goditur nga era.

Ata nuk bëjnë asnjë dallim midis veprimit vullnetar të robit dhe veprimit të pavullnetshëm. Nuk ka dyshim se këta njerëz kanë humbur rrugën. Sepse domosdoshmërisht është e njohur me fe, logjikë dhe zakon, se njeriun bën dallimin midis një vepre vullnetare dhe një vepre të detyruar.

- Grupi i dytë: kanë shkuar në ekstrem lidhur me besimin se e tërë mundësia dhe zgjedhja është në dorën e njeriut. Ata shkojnë aq larg sa që mohojnë vullnetin e Allahut Subhanehu ue Te‘Ala, zgjedhjen dhe krijimin e veprimit të robit. Ata pretendojnë se robi vepron në mënyrë të pavarur. Disa prej tyre janë aq ekstrem, saqë thonë se Allahu Subhanehu ue Te‘Ala nuk e di se çfarë robërit do të veprojnë derisa ata ta veprojnë atë. Edhe këta kanë shkuar në ekstrem të madh në besimin lidhur me veprat dhe zgjedhjen e robit.

- Grupi i tretë: Janë besimtarët, të cilët janë udhëzuar nga Allahu në të vërtetën në ato çështje në të cilat ka kundërshtime mes njerëzve. Ata janë Ehl-us-Sunneti dhe Xhemati. Ata kanë ndjekur rrugën mesatre e cila qëndron mbi argumente të Sheriatit dhe logjikës. Ata thonë se veprat që Allahu Subhanehu ue Te‘Ala krijon në gjithësi përbëhen nga dy lloje:

- E para: Veprat të cilat Allahu Subhanehu ue Te‘Ala i vepron në krijesat e Tij. Këtu askush nuk mund të zgjedhë. Shembuj të këtyre veprimeve janë shiu, bimët, jeta, vdekja, sëmundja, shëndeti dhe shumë fenomene të tjera që shihen në krijesat e Allahut Subhanehu ue Te‘Ala. Zgjedhja dhe vullneti i askujt nuk ndikonë këtu. Çdo gjë ka të bëjë vetëm me Allahun Subhanehu ue Te‘Ala, i Vetmi që sundon mbi çdo gjë, me fuqi të pakufizuar dhe vullnet.

- E dyta: Veprimet që i bën çdo krijesë që posedon dëshirën. Këto veprime ndodhin me zgjedhjen dhe vullnetin e vepruesit. Sepse Allahu Subhanehu ue Te‘Ala i ka lejuar që ata t’i zotërojnë ato vepra.

لِمَن شَاء مِنكُمْ أَن يَسْتَقِيمَ

“Për ata nga ju, që duan të pasojnë rrugën e vërtetë.” 1

مِنكُم مَّن يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنكُم مَّن يُرِيدُ الآخِرَةَ

“Disa nga ju e dëshirojnë këtë botë, kur disa nga ju dëshirojnë botën tjetër.” 2

فَمَن شَاء فَلْيُؤْمِن وَمَن شَاء فَلْيَكْفُرْ

“Kush të dojë, le të besojë, e kush të dojë, le të mohojë.” 3

Njeriu e din dallimin mes asaj që ai vepron me vullnetin e tij dhe asaj që vepron me pavullnet duke u detyruar. Njeri zbret vullnetarisht poshtë shkallës nga tavani dhe ai e di se ajo që po vepron është me zgjedhjen e tij. Por nëse ndodh që ai të bjerë poshtë nga tavani, atëherë e di se kjo ishte e pavullnetshme. Ai e di dallimin midis dy vperimeve dhe e di se e para ishte me vullnet ndërsa tjetra ishte e pavullnetshme. Këtë e di çdo njeri.

__________________________________________

1 - 81:28

2 - 3:152

3 - 18:29

03. Të gjithë bëjnë dallimin mes veprave vullnetare dhe jovullnetare.

Autor: Imam Muhamed bin Salih bin Uthejmin (RahimehUllah)

Burimi: “el-Kada uel-Kadar, nga libri Mexhmu-ul-Fataua” (5/217-218)

Njeriu e di se kur vuan nga rrjedhja e urinës, kjo nuk është diçka që ndodhë vullnetarisht. Dhe në qoftë se ai është i shëndoshë nga kjo sëmundje atëherë urinon vullnetarisht. Njeriu pra bën dallimin midis këtyre dy rasteve. Askush nuk e mohon dallimin mes tyre. E njëjta gjë vlen edhe për çdo gjë tjetër që i ndodh robit; ai e di se çfarë i ndodh atij vullnetarisht dhe në mënyrë të pavullnetshme. I përket mëshirës së Allahut Azze ue Xhel që njeriu të bëjë disa gjëra vullnetarisht pa u gjykuar për to. I tillë është rasti për shembull me atë që bën diçka nga harresa apo në gjumë. Allahu Subhanehu ue Te‘Ala tha në lidhje me njerëzit e shpellës:

وَنُقَلِّبُهُمْ ذَاتَ الْيَمِينِ وَذَاتَ الشِّمَالِ وَكَلْبُهُم بَاسِطٌ ذِرَاعَيْهِ بِالْوَصِيدِ

“Ne i rrotullonim ata – herë në krah të djathtë, e herë në të majtë, kurse qeni i tyre, kishte shtrirë dy këmbët e para në hyrje të shpellës.” 8:18

Ishin ata që leviznin vetë, por pasi që njeriu në gjumë as nuk bën diçka vullnetare e as nuk dënohet për atë që ai e bën, Allahu Subhanehu ue Te‘Ala ia atribuoi aktin Vetes së Tij.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Ai që harron ndërkohë që ai është duke agjëruar dhe ha ose pi, duhet të kompletojë agjërimin e tij. Nuk është askush tjetër përveç Allahut, Ai i cili i ka dhënë atij për të ngrënë dhe të pirë.”

Ai ia atribuoji Vetes të dhënit ushqim dhe pije sepse kjo i ndodh njeriut nga harresa. Si rezultat, ato ngjajnë me veprime të pavullnetshme. Ne të gjithë e dimë dallimin në mes të një dhimbje të pavullnetshme dhe një lehtësimi të pavullnetshëm pa i ditur shkaqet, dhe mes një dhimbjeje që vie nga një veprim i tij, apo një gëzimi që vie nga ajo që vet ka vepruar. Kjo është e qartë, dhe hamdi dhe lavdërimi i takon Allahut.

04. Besimi i Xhebrive e shkatërron Sheriatin nga themeli.

Autor: Imam Muhamed bin Salih bin Uthejmin (RahimehUllah)

Burimi: “el-Kada uel-Kadar, nga libri Mexhmu-ul-Fataua” (5/218-219)

Nëse do të kishim pasuar mendimin e parë që konfirmon kaderin duke ekzagjëruar do ishte grisur i tërë rregullorja nga thelbi. Mendimi që thotë se robi nuk ka zgjidhje do të thotë se ai që bën vepra të mira nuk lavdërohet, ndërsa ai që bën vepra të këqija nuk dënohet për shkak se asnjëri prej tyre nuk vepron diçka vullnetarisht. Kjo do të thotë se – dhe i pastër është Allahu Tebarake ue Te‘ala nga kjo – se Allahu Tebarake ue Te‘ala është i padrejtë ndaj mëkatarit kur Ai e dënon atë për mëkatet e tij për shkak se ai ka vepruar në mënyrë të pavullnetshme. Kjo është diçka që padyshim e kundërshtonë Kuranin. Allahu Tebarake ue Te‘ala ka thënë:

وَقَالَ قَرِينُهُ هَذَا مَا لَدَيَّ عَتِيدٌ أَلْقِيَا فِي جَهَنَّمَ كُلَّ كَفَّارٍ عَنِيدٍ مَّنَّاعٍ لِّلْخَيْرِ مُعْتَدٍ مُّرِيبٍ الَّذِي جَعَلَ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ فَأَلْقِيَاهُ فِي الْعَذَابِ الشَّدِيدِ قَالَ قَرِينُهُ رَبَّنَا مَا أَطْغَيْتُهُ وَلَكِن كَانَ فِي ضَلَالٍ بَعِيدٍ قَالَ لَا تَخْتَصِمُوا لَدَيَّ وَقَدْ قَدَّمْتُ إِلَيْكُم بِالْوَعِيدِ مَا يُبَدَّلُ الْقَوْلُ لَدَيَّ وَمَا أَنَا بِظَلَّامٍ لِّلْعَبِيدِ

“Ti, me të vërtetë, ke qenë i pakujdesshëm për këtë (momentin e vdekjes), andaj ta kemi ngritur perden (e syve), dhe shikimi yt sot është i prehtë. E, shoku i tij do të thotë: “Ky pranë meje, është i gatshëm (u thuhet): “Hidheni në zjarr çdo mohues inatçi, pengues i të mirave, që kalon (kufirin) dhe i cili dyshon (në fe), i cili, pos Allahut, beson në zot tjetër – andaj hidhe atë në dënimin më të rëndë! E, shoku i tij do të thotë: “O Zoti ynë, unë nuk e kam mashtruar atë, por ai vet ka qenë në humbje të madhe. Atyre (Allahu) do t’ju thotë: “Mos u grindni para Meje, Unë ju kam lajmëruar premtimin (dënimin). Fjala Ime nuk ndryshohet dhe Unë nuk jam zullumqar i robërve të Mi.” 1

Ai Subhanah e qartësoi se dënimi i Tij nuk është i padrejtë por absolutisht i drejtë. Sepse Allah i ka kërcënuar ata, ua ka treguar rrugën e drejtë atyre dhe ia ka shpjeguar të vërtetën dhe të kotën atyre. Ata nuk kanë asnjë justifikim para Allahut Azze ue Xhel. Nëse ne do të kishim pasur teorinë e tyre të rreme fjalët e Allahu Tebarake ue Te‘ala:

رُّسُلاً مُّبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ لِئَلاَّ يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ

“Profetë, sihariques dhe lajmërues (frikën), që njerëzit të mos kenë ndonjë vërejtje ndaj Perëndisë, pas ardhjes së pejgamberëve. Se, Allahu është i Plotëfuqishëm dhe i Gjithëdijshëm.” 2

ishin shkuar kotë. Allahu Tebarake ue Te‘ala mohoi justifikimet pasi që të dërguarit ishin dërguar. Me këtë e vërteta është qartësuar. Nëse kaderi kishte qenë arsyetimi i tyre kjo do të kishte vlerë edhe pas të dërgimit të dërguarve për shkak se kaderi i Allahut Tebarake ue Te‘ala egzistonë përgjithmonë, edhe para të dërguarve edhe pas të dërguarve. Kështu hidhet poshtë kjo teori nga provat dhe realiteti, siç e kemi qartësuar me shembujt e mëparshëm.

__________________________________________

1 - 50:22-29

2 - 4:165

05. Të kuptuarit e reduktuar të Kaderive lidhur me Sundimin.

Autor: Imam Muhamed bin Salih bin Uthejmin (RahimehUllah)

Burimi: “el-Kada uel-Kadar, nga libri Mexhmu-ul-Fataua” (5/219-520)

Sa i përket mendimit të dytë, edhe ai u refuzohet me anë të kesteve të qarta dhe logjikës; sepse tekstet janë të qarta se vullneti i njeriut i nënshtrohet vullnetit të Allahut Azze ue Xhel.

Allahu Tebarake ue Te‘ala ka thënë:

إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِّلْعَالَمِينَ لِمَن شَاء مِنكُمْ أَن يَسْتَقِيمَ وَمَا تَشَاؤُونَ إِلَّا أَن يَشَاء اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ

“Ai (Kur’ani), është vetëm këshillë, për tërë botën (njerëzit): për ata nga ju që duan rrugën e vërtetë, e ju nuk mund të dëshironi (të drejtën), përveç atëherë kur dëshiron Perëndia, Zoti i gjithë botërave!” 1

وَرَبُّكَ يَخْلُقُ مَا يَشَاء وَيَخْتَارُ مَا كَانَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ

“Dhe, Zoti yt krijon ç’të dojë dhe Ai zgjedh më të mirën për ta.” 2

وَاللّهُ يَدْعُو إِلَى دَارِ السَّلاَمِ وَيَهْدِي مَن يَشَاء إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ

“Allahu i thërret njerëzit në Shtëpinë e shpëtimit (Xhenetit) dhe Ai e udhëzon kë të dojë në rrugën e drejtë.” 3

Ata që e kanë këtë mendim, në fakt mohojnë një nga aspektet e rububijes . Ata gjithashtu pretendojnë se ka gjëra në sundimin e Allahut Subhanehu ue Te‘Ala të cilat nuk janë në vullnetin dhe krijimin e Tij. Kurse çdo gjë që ekziston është në vullnetin e Allahut, në fuqinë e Tij. Përveç kësaj, ata e kundërshtojnë atë që është e njohur përgjithësisht se i tërë krijimi i përket Allahut Azze ue Xhel. Çdo gjë është pikërisht e Allahut Azze ue Xhel. Është e pamundur që diçka të ekzistoj në Sundimin e Tij Subhanehu ue Te‘Ala nëse ai nuk dëshiron që ajo të ekzistojë.

__________________________________________

1 - 81:27-29

2 - 28:68

3 - 10:25

06. Të gjithëve u ipet ajo që e meritojnë.

Autor: Imam Muhamed bin Salih bin Uthejmin (RahimehUllah)

Burimi: “el-Kada uel-Kadar, nga libri Mexhmu-ul-Fataua” (5/220-221)

Mbetet të sqarojmë se, në qoftë se çdo gjë varet nga vullneti i Allahut Subhanehu ue Te‘Ala dhe se Ai zotëron çdo gjë, atëherë çfarë duhet të bëjë njeriu? Çfarë duhet të bëjë njeriu nëse Allahu Subhanehu ue Te‘Ala ka vendosur se ai duhet të devijoj dhe jo të udhëzohet? Themi: Përgjigja është se Allahu Tebarake ue Te‘ala e udhëzon vetëm personin që Ai e di se e meriton udhëzimin sikurse e devijon vetëm personin që Ai e di se ai person e meriton devijimin.

Allahu Tebarake ue Te‘ala ka thënë:

فَلَمَّا زَاغُوا أَزَاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ

“E, pasi ata u shmangën – Allahu u shmangu zemrat e tyre; – e Perëndia, nuk e shpie në rrugë të drejtë atë popull që është zhytur në mëkate.” 1

فَبِمَا نَقْضِهِم مِّيثَاقَهُمْ لَعنَّاهُمْ وَجَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِيَةً يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِ وَنَسُواْ حَظًّا مِّمَّا ذُكِّرُواْ بِهِ

“Për shkak se ata e thyen obligimin e tyre, Na i mallkuam ata dhe ua forcuam (si gur) zemrat e tyre. Ata ngatërrojnë rendin e fjalëve nga vendet e tyre, duke harruar një pjesë nga ato këshilla.” 2

Allahu Tebarake ue Te‘ala e qartësoi se shkak i devijimit të njeriut është vet njeriu. Ndërsa robi nuk e di se çka Allahu Tebarake ue Te‘ala ka caktuar për të, sepse ai nuk e di kaderin vetëmse atëherë kur ai ndodhë. Pra ai nuk e di nëse Allahu Tebarake ue Te‘ala ka vendosur që ai duhet të jetë i devijuar apo i udhëzuar. Si është e mundur që ai të merr rrugën drejt devijimit dhe pastaj arsyetohet me faktin se Allahu Tebarake ue Te‘ala e ka dëshiruar këtë? Më me vend do të ishtë nëse ai e merr rrugën e udhëzimit dhe thotë se Allahu Tebarake ue Te‘ala dëshiroi që ta udhëzojë atë në rrugën e drejtë?

A është me vend që njeriu të jetë Xhebri (ekstremist në pohimin e kaderit) lidhur me devijimin, ndërsa Kaderi (ekstremist në mohimin e kaderit) lidhur me veprat e mira? Jo, me të vërtet nuk i takon njeriut që ai të jetë Xhebri lidhur me devijimin dhe mëkatet. Kur ai devijon ose e kundërshton Allahun, ai thotë se ky ishte caktim dhe se ai nuk sheh asnjë rrugëdalje nga caktimi dhe gjykimi i Allahut. Dhe kur Allahu e udhëzon atë në bindje ndaj Allahut dhe në udhëzim, ai thotë se kjo është meritë e vet tij. Pastaj ai mendon i ka bërë Allahut një nder, dhe thotë se e ka bërë atë vetë. Pra ai bëhet Kaderi në lidhje me bindjen, Xhebri në lidhje me mosbindjen. Kjo është e pamundur.

__________________________________________

1 - 61:5

2 - 5:13

07. Lufto pas jetës së ardhme sikurse lufton pas kësaj jete.

Autor: Imam Muhamed bin Salih bin Uthejmin (RahimehUllah)

Burimi: “el-Kada uel-Kadar, nga libri Mexhmu-ul-Fataua” (5/221)

Në realitet njeriu posedon fuqinë dhe zgjedhjen.Udhëzimi nuk është më i paqartë se sa furnizimi dhe kërkimi i dijes. Gjithkush e di se furnizimi i njeriut është paracaktuar tashmë. Pavarësisht nga kjo, ai përpiqet për furnizim brenda vendit dhe jashtë vendit, djathtas dhe majtas. Aji nuk rri në shtëpi dhe të thotë:

“Nëse është caktuar që unë do të kemë furnizim, do ta marrë atë si do qoftë.”

Ai përpiqet për furnizim edhe pse furnizimi është i lidhur me veprimin, siq është konfirmuar në hadithin e Ibn Mesudit radijAllahu anhu se Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Çdo njërit prej jush i mblidhen fazat e krijimit në barkun e nënës së tij për dyzet ditë pikë uji, pastaj ai bëhet një pikë gjaku po aq kohë, pastaj ai bëhet një copë mishi po aq kohë. Pastaj i dërgohet një engjëll personit, i cili urdhërohet që të shkruaj katër gjëra; Furnizimin e tij, sa do të jetojë, veprimet e tij dhe nëse ai do të jetë banorë i zjarrit apo i Xhenetit.”

Furnizimi është shkruar siq edhe veprat e mira dhe të këqija janë shkruar. Pse ti vepron çdo gjë për të arritur furnizimin e kësaj jete, por jo për të bërë vepra të mira dhe të përfundoshë në Xhenet? Është e njëjta gjë. Nuk ka dallim mes tyre. Ti je duke luftuar për furnizimin tënd dhe jetën tënde dhe bën çdo për të jetuar më gjatë. Nëse ti sëmuresh ti udhëton rreth tërë botës për të gjetur një mjek të mirë që mund të kuroj ty. Megjithatë, ti nuk do të jetoshë më gjatë se sa është përcaktuar. Jeta yte as nuk do të zgjatet e as nuk do të shkurtohet për këtë, megjithatë ti nuk do ti mbështetesh kaderit dhe të thuash:

“Unë po rri në shtëpi. Nëse Allahu ka vendosur që unë të jetoj më gjatë, unë do ta bëjë këtë si do koftë.”

Ti do të bëshë gjithçka për të gjetur një mjek që mund të kuroj ty me lejen e Allahut. Pse nuk vepron të njëjtën gjë për jetën tjetër dhe me veprat e mira?

08. Zgjith rrugën tënde.

Autor: Imam Muhamed bin Salih bin Uthejmin (RahimehUllah)

Burimi: “el-Kada uel-Kadar, nga libri Mexhmu-ul-Fataua” (5/221-222)

Pra siç thamë më herët, kaderi është sekret i fshehur që ti kurrë nuk do ta zbulosh. Tani ti je duke qëndruar në mes të dy rrugëve: Një rrugë të çon në siguri, fitore, lumturi dhe nder. Një tjetër rrugë të çonë në shkatërrim, keqardhje dhe poshtërim. Ti je duke qëndruar midis dy rrugëve,mund të zgjedhësh, sepse asnjë pengesë nuk e ke para vetes që të të pengoj të shkosh rrugës së djathtë apo të majtës, nëse dëshiron shko rrugës së djathtë, e nëse dëshiron shko rrugës tjetër. Çfarë thua që ta zgjedhësh rrugën në të majtë dhe të thuash se ky ishte kaderi? A nuk ishte me vend të ndiqje rrugën e djathtë dhe të thoje kjo është caktuar?

Nëse ti do të udhëtoshë për në një qytet dhe ti mund të zgjedhësh në mes të një rruge që është e rrafshët, e shkurtër dhe e sigurt dhe një tjetër që nuk është e rrafshët, është e gjatë dhe e pasigurt, ne shohim se si ke zgjedhur rrugën e parë. Ti nuk do ta zgjedhësh rrugën jo të rrafshët, të gjatë dhe të pasigurt. Kjo lidhur me rrugën materiale. Rruga jo materiale është e njëjtë. Nuk ka asnjë dallim mes tyre. Çdo gjë ka të bëjë me dëshirat dhe epshet që mund ta kontrollojnë dhe ta mposhtin trurin ndonjëherë. Truri i besimtarit duhet ta mposhtë epshin e tij. Nëse ai lejon që truri i tij i shëndoshë të udhëheq, ai do ta bëjë atë të kuptojë atë që është e dëmshme apo e dobishme dhe e këndshme për të.

09. Ecja e njeriut në jetë është vullnetarisht.

Autor: Imam Muhamed bin Salih bin Uthejmin (RahimehUllah)

Burimi: “el-Kada uel-Kadar, nga libri Mexhmu-ul-Fataua” (5/222)

Kjo sqaron se njeriu i bën veprat e tij vullnetare vullnetarisht dhe jo i detyruar. Sikurse që ai vepron vullnetarisht në këtë jetë dhe zgjedh një mall sipas dëshirës, ashtu edhe në rrugën drejt ahiretit shkon me vullnetin e tij, bile rruga për në jetën tjetër është shumë më e qartë se sa rruga në këtë jetë. Sepse rruga për jetën tjetër është qartësuar nga Allahu Tebarake ue Te‘ala në Kur’an dhe nga i Dërguari i Tij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem. Si rezultat, rruga për në jetën tjetër duhet të jetë më e kthjellët dhe më e qartë. Pavarësisht nga kjo, njeriu merr rrugën për këtë jetë që nuk garanton ndonjë frutë dhe e braktis rrugën për në jetën tjetër frutat e të cilës janë të garantuar dhe të njohura pasi që Allahu i ka konfirmuar ato – dhe Allahu Tebarake ue Te‘ala nuk e then premtimin e Tij.

10. Vullneti i Allahut përputhet me urtësinë e Tij.

Autor: Imam Muhamed bin Salih bin Uthejmin (RahimehUllah)

Burimi: “el-Kada uel-Kadar, nga libri Mexhmu-ul-Fataua” (5/222-223)

Prej besimit të Ehl-us-Sunnetit dhe Xhematit është se njeriu vepron dhe flet vullnetarisht, ndërsa vullneti dhe zgjedhja e tij janë nën pasim të vullnetit të Allahut Tebarake ue Te‘ala. Ehl-us-Sunneti dhe Xhemati po ashtu beson se vullneti i Allahut Tebarake ue Te‘ala është në përputhje me urtësinë e Tij dhe se vullneti i Tij Subhanehu ue Te‘Ala nuk është vetëm një vullnet i pakufizuar, por është vullnet në pasim të urtësisë së Tij.

Sepse ndër emrat e Allahut është emri “i Urti, el-Hakim”, i cili përfaqëson zotërimin e Gjyqtarit që gjykon gjërat dhe çështjet me sheriat dhe me ligje të kosmosit, i gjykon me vëprimet dhe krijimin e Tij. Allahu me urtësinë e Tij cakton udhëzimin për atë që e dëshiron, për atë që Allahu e din se ai e do të vërtetën dhe e ka një zemër të drejtë, ndërsa e cakton devijimin për atë të cilit i ofrohet Islami por atij i ngushtohet zemra nga ajo, prandaj urtësia e Allahut nuk pranon që ai të jetë nga të udhëzuarit, përveç nëse Allahu ia ripërtërinë atij dëshirën për udhëzim, dhe e ndryshon dëshirën e tij në një dëshirë tjetër. Allahu Subhanehu ue Te‘Ala megjithatë është i aftë për çdo gjë. Allahu nuk pranon që gjërat dhe çështjet të ndodhin pa shkaqe.

11. Grada e parë e kaderit: Dituria.

Autor: Imam Muhamed bin Salih bin Uthejmin (RahimehUllah)

Burimi: “el-Kada uel-Kadar, nga libri Mexhmu-ul-Fataua” (5/223)

Sipas Ehl-us-Sunnetit dhe Xhematit përcaktimi dhe kaderi përmbëhen nga katër nivele:

- Grada e parë: Dituaria. Njeriu duhet të ketë besim të paluhatshëm se Allahu Subhanehu ue Te‘Ala i di të gjitha dhe se Ai e di absolutisht çdo gjë që është në qiej e në tokë, qoftë kjo nëse ka të bëjë me veprimet e Tij apo veprimet e krijesave të Tij. Njeriu duhet ta dijë se asgjë në tokë e as në qiell nuk është e fshehur për Allahun Subhanehu ue Te‘Ala.

12. Grada e dytë e Kaderit; Shkrimi.

Autor: Imam Muhamed bin Salih bin Uthejmin (RahimehUllah)

Burimi: “el-Kada uel-Kadar, nga libri Mexhmu-ul-Fataua” (5/223-224)

- Grada e dytë: Shkrimi. Allahu Subhanehu ue Te‘Ala ka shkruar gjithçka nga Kaderi në Leuhi-Mahfudh. Këto dy grada Allahu Subhanehu ue Te‘Ala i ka përmendur në një ajet të vetëm kur Ai tha:

أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاء وَالْأَرْضِ إِنَّ ذَلِكَ فِي كِتَابٍ إِنَّ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ

“A nuk din ti, se Allahu – i është e njohur çdo gjë që gjendet në qiej e në Tokë? Të gjitha këto janë (shënuar) në Libër. Me të vërtetë, të gjitha këto, për Allahun janë lehtë.” 1

Allahu Subhanah filloi me dijen dhe tha:

إِنَّ ذَلِكَ فِي كِتَابٍ

“Të gjitha këto janë (shënuar) në Libër.”

Do të thotë është shkruar në Pllakën e ruajtur. I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Gjëja e parë që Allahu e krijoi ishte lapsi.” Ai tha atij: “Shkruaj.” Ai tha: “o Zot! Çfarë të shkruaj?” Ai tha: “Shkruaje kaderin deri në Ditën e Gjykimit.”

Kur Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem është pyetur nëse veprimet tona janë të përcaktuara ose jo, ai tha se ato janë të përcaktuara. Dhe kur ai u pyet lidhur me kuptimin e të vepruarit dhe se në vend të kësaj duhet ti mbështetemi kaderit, ai tha:

“Veproni! Sepse çdo njërit i është lehtësuar ajo që është krijuar për të.”

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i urdhëroi ata që të veprojnë. Veproni! Ajo për të cilën je krijuar është lehtësuar për ty. Pas kësaj ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem lexoi fjalët e Allahut Subhanehu ue Te‘Ala:

فَأَمَّا مَن أَعْطَى وَاتَّقَى وَصَدَّقَ بِالْحُسْنَى فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْيُسْرَى وَأَمَّا مَن بَخِلَ وَاسْتَغْنَى وَكَذَّبَ بِالْحُسْنَى فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْعُسْرَى

“Atij që jep (për bamirës) dhe ruhet (prej gabimeve) dhe i cili dëshmon (vërteton) atë që është më e bukur (besimin). Na, atij do t’ia lehtësojmë rrugën e lumturisë (Xhenetit); kurse atij që është koprrac dhe e konsideron veten të pavarur (nga Zoti) dhe e përgënjeshtron atë më të bukurën (besimin), Na, atij, do t’ia lehtësojmë rrugën e rëndë (skëterrës).”

__________________________________________

1 - 22:70

2 - 92:5-10

 

13. Grada e tretë: Dëshira.

Autor: Imam Muhamed bin Salih bin Uthejmin (RahimehUllah)

Burimi: “el-Kada uel-Kadar, nga libri Mexhmu-ul-Fataua” (5/224-225)

- Grada e tretë: Dëshira. E ajo është se Allahut Tebarake ue Te‘ala ka patur dëshirë për çdo që ekziston apo nuk ekziston në qiej dhe në tokë. Pra ajo që ekziston egziston sepse Allahut Tebarake ue Te‘ala dëshiron që ajo të egzistoj. Ajo që nuk ekziston nuk ekziston sepse Allahu Tebarake ue Te‘ala nuk dëshiron që ajo të ekzistojë. Kjo provohet dukshëm në Kur’anin fisnik. Allahu Tebarake ue Te‘ala ka konfirmuar vullnetin e Tij në veprimet e Tij dhe në veprimet e robërve.

Allahu Tebarake ue Te‘ala ka thënë:

إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِّلْعَالَمِينَلِمَن شَاء مِنكُمْ أَن يَسْتَقِيمَوَمَا تَشَاؤُونَ إِلَّا أَن يَشَاء اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ

“Ai (Kur’ani) s’është tjetër pos këshillë për njerëzit! Për atë nga mesi që dëshiron të gjendet në të vërtetën. Po ju nuk mundeni, por vetëm nëse dëshiron Allahu, Zoti i botëve!” 1

وَلَوْ شَاء رَبُّكَ مَا فَعَلُوهُ

“E sikur të donte Zoti yt, ata nuk do bënin atë (armiqësi).” 2

وَلَوْ شَاء اللّهُ مَا اقْتَتَلَ الَّذِينَ مِن بَعْدِهِم مِّن بَعْدِ مَا جَاءتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ

“E sikur të donte All-llahu, nuk do të mbyteshin ndërmjet vete ata (populli) që ishin pas tyre, pasi që atyre u patën zbritur argumentet.” 3

Allahu Tebarake ue Te‘ala e qartësoi që veprat e njeriut ndodhin me vullnetin e Tij.

Sa për veprimet e Tij Tebarake ue Te‘ala, flitet për to shpesh në Kuran, duke përfshirë:

وَلَوْ شِئْنَا لَآتَيْنَا كُلَّ نَفْسٍ هُدَاهَا

“Sikur të kishim dëshiruar Ne, secilit do t’i jepnim udhëzimin.” 4

وَلَوْ شَاء رَبُّكَ لَجَعَلَ النَّاسَ أُمَّةً وَاحِدَةً

“Sikur të dëshironte Zoti yt, do t’i bënte njerëzit të një feje.” 5

Shumë ajete të ngjashme konfirmojnë vullnetin e Allahut Tebarake ue Te‘ala në veprimet e Tij.

Besimi në kaderin nuk është i plotë derisa ne të besojmë se çdo egzistues dhe jo-egzistuese varet nga dëshira e Allahut. Nuk ka asgjë jo-ekzistues vetëmse që Allahu Tebarake ue Te‘ala ka dëshiruar që ajo të mos ekzistojë. Dhe çdo gjë që ekziston ekziston vetëm për shkak se Allahu Tebarake ue Te‘ala ka dëshiruar që ajo të ekzistojë. Është e pamundur që diçka të ekzistojë në qiej apo në tokë, pa vullnetin e Allahut Tebarake ue Te‘ala..

__________________________________________

1 - 81:27-29

2 - 6:112

3 - 2:253

4 - 32:13

5 - 11:118

14. Grada e katërt: Krijimi.

Autor: Imam Muhamed bin Salih bin Uthejmin (RahimehUllah)

Burimi: “el-Kada uel-Kadar, nga libri Mexhmu-ul-Fataua” (5/225)

- Grada e katërt: Krijimi. Ne besojmë se Allahu Tebarake ue Te‘ala është Krijues i çdo gjëje. Nuk ka asgjë në qiej e as në tokë, vetëm se Allahu e ka krijuar atë. Allahu Tebarake ue Te‘ala e ka krijuar madje edhe vdekjen megjithëse vdekja është mungesa e një jete.

Allahu Tebarake ue Te‘ala ka thënë:

الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا

“Ai është që krijoi vdekjen dhe jetën, për t’ju provuar se cili prej jush është më vepërmirë.” 67:2

Gjithçka që është në qiej dhe në tokë është krijuar nga Allahu Tebarake ue Te‘ala. Nuk ka asnjë krijues tjetër përveç Allahut Tebarake ue Te‘ala. Ne e dimë se gjithçka që Ai Subhanah vepron është krijim i Tij. Qiejt, toka, malet, lumenjtë, dielli, hëna, yjet, erërat, njerëzit dhe kafshët janë të gjitha të krijuara nga Allahu. Cilësitë e këtyre krijesave dhe gjendjet gjithashtu janë të krijuara nga Allahu Azze ue Xhel.

15. Veprat dhe fjalët e robit janë të krijuara nga Allahu.

Autor: Imam Muhamed bin Salih bin Uthejmin (RahimehUllah)

Burimi: “el-Kada uel-Kadar, nga libri Mexhmu-ul-Fataua” (5/225-226)

Megjithatë, disa njerëz mund të pyesin se si veprimet tona dhe fjalët mund të jenë vullnetare në qoftë se ato janë krijuar nga Allahu Azze ue Xhel. Kështu është për shkak se veprimet tona dhe fjalët rrjedhin nga dy gjëra:

01 - Aftësia.

02 - Vullneti.

Nëse veprimi i njeriut buron nga dëshira e saj dhe aftësia, atëherë Allahu Azze ue Xhel është Ai që krijoi këtë vullnet në zemrën e tij. Është gjithashtu Allahu Azze ue Xhel i Cili krijoi aftësinë e tij. Ai pra në këtë mënyrë krijon shkakun e plotë, si rezultat i të cilit ndodhin gjërat. Ai që krijoi shkaqet është Ai që ka krijuar rezultat. Se Allahu Subhanehu ue Te‘Ala ka krijuar veprën e robit, kjo shfaqet në veprat e robit dhe fjalët nga dy gjëra:

01 - Aftësia.

02 - Vullneti.

Ai nuk kishte qenë në gjendje të veprojë pa vullnetin dhe aftësinë. Sepse ai që dëshiron të veprojë por nuk ka aftësi të veproj, atëherë nuk mund të veprojë. Dhe ai që është i aftë, por nuk dëshiron të veprojë. Pasi që veprimi është rezultat i një vullneti të vendosur dhe aftësisë së plotë, atëherë Allahu është Ai që e ka krijuar vullnetin e vendosur dhe aftësinë e plotë.

Në këtë mënyrë ne e dimë se si Allahu Subhanehu ue Te‘Ala i ka krijuar veprimet e robit. Përndryshe robi vepron vullnetarisht; është ai që mer abdes, falet, jep zekatin, agjëron, kryen haxhin, kryen umren, nuk bindet dhe bindet. Megjithatë, ekzistojnë të gjitha këto vepra përmes vullneteve dhe aftësive që Allahu Azze ue Xhel ka krijuar. Çështja është e qartë dhe hamdi dhe lavdërimi i takon Allahut.

Ne themi se zjarri djeg, por është Allahu Subhanehu ue Te‘Ala që ka krijuar djegien e saj. Zjarri nuk djeg vetvetiu. Ai djeg sepse Allahu Subhanehu ue Te‘Ala e ka lejuar atë të djeg. Prandaj, zjarri në të cilin u hudhë Ibrahimi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem nuk ishte djegës. Sepse Allahu Subhanehu ue Te‘Ala i tha atij:

قُلْنَا يَا نَارُ كُونِي بَرْدًا وَسَلَامًا عَلَى إِبْرَاهِيمَ

“Po Ne i thamë: “O zjarr, bëhu i ftohtë dhe shpëtim për Ibrahimin!” 21:69

I tillë u bë zjarri për Ibrahimin ‘alejhis–selam. Pra, vetë zjarri nuk djeg. Është Allahu Subhanehu ue Te‘Ala që krijon fuqinë e djegies së saj. Fuqia e djegies në qëndrim me veprimet e robërve korrespondon me vullnetin dhe aftësinë e tyre.

Përmes vullnetit dhe aftësisë bëhet veprimi. Përmes materialeve djegëse bëhet djegia në zjarr. Nuk ka asnjë dallim në mes të dy rasteve. Por pasi që robi ka vullnet, ndjenja, zgjedhje dhe veprime, atëherë i atribuohet vepra atij dhe si rezultat ai dënohet për shkeljet e tyre. Sepse ai vepron dhe nuk vepron me dëshirën e tij.

16. Fundi i librit “el-Kadha uel-Kadar”

Autor: Imam Muhamed bin Salih bin Uthejmin (Rahimullah)

Burimi: “el-Kada uel-Kadar, nga libri Mexhmu-ul-Fataua” (5/227)

Në përfundim, unë them se besimtari duhet të jetë i kënaqur që ta ketë Allahun si Zot, prej plotësisë së kënaqësisë në Zotërimin e Allahut është që të besoj në kaderin e Allahut. Dhe ta dij se nuk ka dallim me veprave që ai i vepron dhe përpjekjes së tij për tu furnizuar, të gjitha këto janë të njëjta, të gjitha janë të shkruara, të gjithë janë caktuar, çdo njeriu i është lehtësuar ajo për të cilën është krijuar.

E lus Allahun Azze ue Xhel që Ai të na bëj prej atyre u janë lehtësuar veprat e banorëve të Xhenetit, të na shkruaj neve jetë të mirë në këtë botë dhe tjetrën. Hamdi dhe lavdërimi i takon Allahut, Zotit të krijesave. Selami dhe salavatet qofshin mbi Profetin Muhamed, familjen e tij dhe të gjithë sahabët.

Përfundim dhe hamdi dhe lavdërimi i takon Allahut Subhanehu ue Te'Ala.

Fikh i fitneve (sprovave)

 

Ligjëratë e mbajtur nga: shejh Sulejman Er-Ruhajlij (hafidhahUllah)

Përktheu: Petrit Perçuku.

Me emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit!

 

Çdo lavdërim dhe falënderim i përket Allahut, Zotit të botëve. Salati dhe selami qofshin për robin dhe të Dërguarin e Allahut, Muhamedin, për familjen e tij dhe mbarë shokët e tij.

Më tej:

Vëllezër të dashur! Vërtet, Allahu i patëmeta është i Urtë, i Gjithëdijshëm dhe i Mirinformuar. Ai na shpiku e na krijoi dhe e bëri dynjanë vendbanim të përkohshëm për ne e jo vendqëndrim të përhershëm. Dynjaja është vend nëpër të cilin duhet kaluar për të arritur në vendin më madhështor, Shtëpinë e fundit.

Allahu, me urtësinë e Tij, e bëri dynjanë vend sprovash e provimesh të llojllojshme, për të dalluar ata që e thonë të vërtetën nga ata që gënjejnë, dhe të paluhatshmit nga ata që tërhiqen mbrapa, siç thotë Zoti ynë: “Elif, Lâm, Mîm. Vërtet mendojnë njerëzit se do të lihen të thonë “Ne besojmë” pa u vënë në provë?! Ne i kemi sprovuar ata që kanë qenë para tyre, në mënyrë që Allahu t’i dallojë ata që thonë të vërtetën dhe ata që gënjejnë.” (El-Ankebut, 1-3).

Sprovat janë lloje të ndryshme. Ndër to radhitet sprova e pasurisë dhe e fëmijëve. Allahu i Madhërishëm thotë: “Ta dini se pasuria juaj dhe fëmijët tuaj janë vetëm sprovë dhe se vetëm tek Allahu është shpërblimi i madh.” (El-Enfal, 28). Dijetarët kanë thënë: “Ndodh që njeriu në këtë botë të sprovohet me pasurinë e tij dhe në pasurinë e tij. Dhe ndodh që njeriu në këtë botë të sprovohet me fëmijën e tij, në fëmijën e tij dhe prej fëmijës së tij.”

Po ashtu, prej sprovave është edhe vënia në provë me të mira e të këqija dhe me bindje e mëkate. Kryesisht, bindja dhe e mira kanë nevojë për sabër. Pra, ato bëjnë pjesë në gjërat që janë të urryera për shpirtin, ndërkohë që gjërat e urryera për shpirtin bëjnë pjesë në ato gjëra që e lodhin njeriun.

Sa u përket mëkateve, ato më tepër renditen në radhët e epsheve të cilat ndodh që njeriu t’i dojë dhe t’i paraqiten si të mira. Allahu i Lartësuar thotë: “Çdo njeri do ta shijojë vdekjen! Ne ju vëmë në provë me të keqe dhe me të mirë dhe te Ne do të ktheheni.” (El-Enbija, 35).

Prej sprovave është edhe sprovimi i njerëzve me njëri-tjetrin, nëpërmjet dallimeve mes gjendjeve të tyre, si: varfëria, pasuria, shëndeti, sëmundja, etj. Allahu i Madhërishëm thotë: “Ne edhe para teje kemi nisur vetëm të Dërguar, të cilët hanin ushqim dhe shëtisnin nëpër tregje. Ne i kemi bërë disa prej jush të jenë sprovë për të tjerët; a do të jeni të durueshëm? Zoti yt i sheh të gjitha.” (El-Furkan, 20).

Ndërmjet sprovave është edhe sprovimi i njeriut me njeriun nga një anë krejt tjetër: nga ana e lavdërimit, qortimit dhe dominimit. Allahu i Lartësuar thotë: “Ka disa njerëz që thonë: “Ne besojmë Allahun”, por, kur vuajnë për çështjen e Allahut, e quajnë sprovën prej njeriut njësoj si dënimin e Allahut. Ndërsa, kur u vjen fitorja prej Zotit tënd, ata, me siguri, do të thonë: “Ne kemi qenë me ju”. Vallë! A nuk e di Allahu më së miri se ç’ka në zemrat e çdokujt?” (El-Ankebut, 10).

Si dhe forma të tjera të shumta të sprovimit, përmes të cilave njerëzit vihen në provë në këtë botë. Koka e sprovave dhe më të mëdhatë ndër to janë ato të përgjithshmet, të cilat e godasin tërë ummetin dhe në të cilat përfshihen shumë prej pjesëtarëve të tij, si: sprova e rebelimit ndaj pushtetarëve, sprova e mbjelljes së shkatërrimit në tokë, e cila është bërë si lloj arti nga njerëzit sot. Këtu bën pjesë ajo që në këtë kohë njihet me emrin terrorizëm. Pastaj, sprova e tekfirit, tebdi’it, tefsikut dhe qesëndisja e njëri-tjetrit me nofka (të këqija), pa ekzistimin e ndonjë kërkese fetare për një cilësim të tillë. Gjithashtu, edhe sprova e urrejtjes, kthimit të shpinës dhe bojkotit të ndërsjellë, pa ndonjë shkak fetar, si dhe sprova të tjera të përgjithshme, të cilat janë shpeshtuar në këtë kohë dhe të cilat shpijnë ose drejt ekstremizmit, ose drejt shkujdesjes. Nuk ka rënë dikush në to veçse i është prishur jeta, i është trazuar rehatia, i është nxirë zemra dhe ka ndjerë ngushti në shpirt nga njerëzit.

Kush e humb rrugën në këto sprova të përgjithshme dhe nuk kapet fort pas bazave fetare dhe thellohet në to (sprova), ai, patjetër, do të ndjejë ngushti në gjoks nga njerëzit, derisa të arrijë në atë gjendje që të ikën nga prindërit, nga familja dhe nga të afërmit e tij, si dhe nga njerëzit e tjerë. Dhe, njeriut të tillë, gjithsesi, do t’i trazohet rehatia (begatia) në të cilën është. Të vërtetën e ka thënë Muavije (radijAll-llahu anhu) kur thotë: “Ruhuni nga fitneja dhe mos e dëshironi atë, sepse ajo e prish jetesën, e trazon begatinë dhe e sjellë çrrënjosjen (dënimin).” (Përmendur nga Dhehebiu në Sijer).

Të vërtetën e ka thënë edhe Hudhejfe (radijAll-llahu anhu), kur thotë: “Kini kujdes nga fitnet, dhe askush nga ju të mos merret to! Pasha Allahun, nuk merret dikush me to veçse do ta zhdukin nga faqja e dheut ashtu siç e zhduk rrjedha e ujit gjakun.” (Përcjellë nga AbduRezaku dhe Hakimi).

Profeti ynë (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), i cili ishte plot dhembshuri për ummetin e tij, na ka treguar për fitnet e shumta që to ndodhin në këtë ummet. Përcillet nga Usame (radijAll-llahu anhu) se Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) u ngjit në një ndërtesë të lartë (kala) prej ndërtesave të Medines dhe tha: “A po e shihni atë që jam duke e parë? Apo e shihni atë që jam duke e parë? Jam duke parë vendndodhjet e fitneve ndërmjet shtëpive tuaja, sikur të ishin pika shiu të rëna.” (Buhariu dhe Muslimi).

Nga Ebu Hurejre (radijAll-llahu anhu) përcillet se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Shpejtoni në kryerjen e veprave të mira para se të vijnë fitne sikur të ishin pjesë e një natë të errët. Gjatë tyre, njeriu zgjohet si besimtar dhe ngryset si jobesimtar. Ai do ta shesë fenë e tij për një përfitim të pakët të kësaj bote.” (Buhariu).

Nga Hudhejfe (radijAll-llahu anhu) përcillet të ketë thënë: “Ishim tek Umeri dhe tha: “Cili prej jush e ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut duke i përmendur fitnet?” (Shejhu): “O vëllezër, ky është një parim tek dijetarët, pra, përkujtimi i myslimanëve me fitnet, në mënyrë që të ruhen prej tyre dhe të njohin rrugën e drejtë, përmes së cilës shpëtojnë nga to. Umeri (radijAll-llahu anhu) po u thotë të pranishmëve: “Cili prej jush e ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut duke i përmendur fitnet?” Disa thanë: “Ne e kemi dëgjuar”. Umeri tha: “Ndoshta keni për qëllim fitnen e njeriut në familjen dhe komshiun e tij?” “Gjithsesi” – thanë ata. Ai tha: “Këtë fitne e shlyen namazi, agjërimi dhe lëmosha. Mirëpo, cili prej jush e ka dëgjuar Profetin (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) duke i përmendur fitnet të cilat vërshojnë si valët e detit?” (Shejhu): “Këto janë fitnet e përgjithshme e të mëdha.” Hudhejfe tha: “Të pranishmit heshtën ndërsa unë ia ktheva: “Unë e kam dëgjuar”. Umeri më tha: “Ti?” Thash: “E kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) duke thënë: “Zemrave do t’u shfaqen fitnet ashtu siç thuret hasra, thupër për thupër. Andaj, asaj zemre që përzihet me to, i bëhet një pikë e zezë; asaj zemre që i refuzon ato, i bëhet një pikë e bardhë, derisa të jenë (tek njerëzit e asaj kohe) vetëm dy lloje zemrash: e bardhë, sikur të ishte një gur i lëmuar, të cilës nuk i bën dëm asnjë fitne, derisa të jenë qiejt dhe Toka, dhe tjetra e zezë në të hirtë, sikur të ishte një enë që rri përmbys – kjo zemër nuk njeh atë që është e mirë dhe nuk e refuzon atë që është e keqe, përveç asaj që i është rrënjosur nga epshi i saj.” (Muslimi).

Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), së bashku me sqarimin e numrit të madh të fitneve që do të ndodhin, sqaroi edhe rrugën e qartë dhe shtegun e sigurt në të cilin, kushdo që ecë, do të jetë i shpëtuar dhe në gjendjen më të mirë.

Selefët (gjeneratat e para të myslimanëve) i kushtuan rëndësi të veçantë përcaktimit dhe sqarimit të kësaj rruge dhe qartësuan se, nuk ka shpëtim për ummetin e as për besimtarin si dhe dalje nga fitnet veçse përmes ecjes përgjatë saj me mirësinë e Allahut të Lartësuar. Njohja e kësaj rruge ishte ajo çfarë kishim për qëllim me (temën): “Fikh i fitneve (sprovave)”.

Kushdo që e bart këtë fikh (dije), punon me të dhe e mëson atë, me lejen e Allahut, shpëton nga të qenët shkak në përhapjen e fitnes apo në bërjen e të tjerëve të bien në të. Po ashtu, shpëton që të jetë vetë prej pjesëmarrësve në të apo që, Allahu na ruajt, t’i errësohet zemra me fitne dhe në fitne dhe kështu të mos e dijë të vërtetën. Përkundrazi, ai që e mëson këtë dije, është i bindur rreth të vërtetës dhe i jepet sukses drejt njohjes së saj; është me zemër të ndriçuar dhe në rrugë të drejtë. Kjo ngaqë ai ka ecur rrugës të cilën e sqaroi Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem).

Për këtë arsye, dijetarët kanë thënë se: prej dijeve më fisnike është që njeriu të mësojë fikhun e fitneve; pra, si t’i trajtojë ato.

Dihet fare mirë se ne jetojmë në një kohë në të cilën janë shpeshtuar fitnet dhe është rritur injoranca e njerëzve lidhur me fikhun e fitneve. Kjo ka bërë që shumë ndër të rinjtë dhe vëllezërit tanë të bien në fitne dhe të jenë ndezës të tyre. Ndërsa, disa të rinj, në të cilët shpresohet hajri, u bënë udhëheqës të fitneve dhe i udhëzuan të tjerët drejt tyre. Kështu, shumë nga të rinjtë tanë nuk e dinë se ku është shpëtimi dhe nga t’ia mbajnë, derisa të bëhen prej atyre që janë fundosur në fitne, dhe, edhe nëse shpëtojnë prej tyre, prapëseprapë, do të jenë të prekur nga to.

Për këtë arsye, o vëllezër, dija rreth fitneve është një dije fisnike, ngaqë myslimanit ia sqaron rrugën e shpëtimit para se të bie në fitne.

Disa prej selefëve kanë thënë: “Kur të vijë fitneja, atë e njohin dijetarët ndërsa në të zhyten njerëzit e rëndomtë, dhe nuk e njohin atë vetëm se pasi të ikën.” Përse? Sepse, kur fitneja të vijë, zbukurohet. Ajo zbukurohet me xhelozi ndaj fesë dhe me urdhërim për të mirë, dhe njerëzit mendojnë se ky njeri nuk i trembet askujt për çështjen e Allahut. Kështu, fitneja zbukurohet dhe mashtron, mirëpo, në momentin kur dështon, zbulohet dhe pikërisht atëherë e njohin njerëzit e rëndomtë. Ky është shpjegimi i Mutarrif bin Abdullah, i cili kishte thënë: “Vërtet, kur fitneja vjen, është e paqartë; kur të largohet, bëhet e qartë.” Ndërsa, Hasen El-Basriu kishte thënë: “Kur fitneja të vijë, atë e njeh çdo dijetar, ndërsa, kur të largohet, atë e njeh çdo injorant.”

Sa e bukur dhe sa madhështore në aludimin e saj është një fjali e shkurtër e dijetarëve të cilët, kur shprehen rreth fitnes, thonë: “Në fillim fitneja mashtron dhe ndodh që edhe gëzon. Mirëpo, fundi i saj është i hidhët.” Në fillim, fitneja e mashtron atë që nuk ka fikh (njohuri) rreth saj dhe ndodh që edhe e gëzon. Mirëpo, përfundimi i saj për të, për shoqërinë dhe për popullin ku jeton patjetër se do të jetë e hidhët dhe assesi s’ka mundësi të dalë diçka e mirë prej saj.

Çështja më e rrezikshme në këtë është kur fitneja u bëhet e paqartë nxënësve të dijes, të cilët i mësojnë njerëzit dhe mbajnë hutbe dhe nga të cilët pritet të jenë pishtarë ndriçues për ummetin dhe të jenë prej atyre që myslimanëve ua tregojnë të mirën.

Ka nxënës dije që e kanë të paqartë çështjen e fitneve dhe atë për shkak të paqëndrueshmërisë (papjekurisë) së tyre në dije. Kështu, ata flasin rreth fitneve dhe nuk ndreqin asgjë; përkundrazi, vetëm prishin. Ata nuk kapen pas fikhut të fitneve dhe nuk u referohen dijetarëve, gjë që shumicën e masës së rëndomtë të njerëzve, edhe nëse nuk i hedh në fitne dhe në zjarrin e përflakur të saj, prapëseprapë, i lë në mëdyshje.

Është e ditur se dy lloje njerëzish e përhapin fitnen në masën e gjerë të njerëzve:

01. Ai që ka qëllim të mirë, mirëpo nuk ka njohuri dhe është i paqëndrueshëm në dije. Pra, ai qëllimin dhe zemrën e ka të mirë, por është i paqëndrueshëm në dije.

02. Ai që e ka qëllimin e keq dhe që nuk ua do të mirën muslimanëve.

Ndodh që i dyti ta shfrytëzojë të parin për të arritur synimin e tij. Për këtë shkak, armiqtë e Islamit i shfrytëzojnë disa nga të rinjtë e tij për të prishur fenë, gjithmonë në emër të fesë dhe të kapjes pas saj.

Sa e sa të rinj tanë kemi parë që janë futur në fitne dhe ata që i kurthuan në to ishin njerëz të këqij. Unë personalisht, kur i kam këshilluar disa të rinj me mendime të devijuara, gjeta se, në fillim të rrëshqitjes së tyre drejt fitnes, ata ishin mbështetur në disa vendime të dyshimta që disa vende joislame kishin përmendur për disa vende islame. Ata thoshin: “Filan shteti (jobesimtar) ka përmendur vendimin e filan shtetit (mysliman) se ai (shtet) ka kërkuar ndihmë kundër myslimanëve në këtë e në atë çështje.” Pa dyshim se këto gjëra u futen tinëzisht të rinjve, në mënyrë që t’i hedhin në fitne.

Për këtë arsye, o vëllezër, desha të përmend diçka nga fikhu i fitneve dhe maturinë në këtë.

Në një porosi të tijën, Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) i ka përmbledhur parimet më madhështore të fitneve. Sa madhështore është porosia, kur vjen nga dikush që e do! E, si qëndron puna, kur porosia të jetë nga njeriu që e do më së shumti, kur porosia të jetë nga njeriu që e do më shumë se veten tënde dhe të gjithë njerëzit tjerë, kur të jetë nga ai (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) për të cilin e di së është i butë e plot mëshirë?

Cilat ishin fjalët e Profetit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), kur ai u mbajti shokëve të tij një këshillë të përkryer nga e cila u drodhën zemrat dhe lotuan sytë, e ata i thanë: “O i Dërguar i Allahut! Duket se kjo është një këshillë e atij që do të largohet (nga kjo botë), andaj porositna!”. Çfarë u tha? Ai (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) u tha: “Ju porosis me frikë ndaj Allahut, me dëgjim e bindje, edhe nëse udhëhiqeni nga një rob. Sepse, ai që do të jetojë më gjatë prej jush, do të shohë kundërshti të shumta. Mirëpo, ju ndiqeni sunetin tim si dhe sunetin e kalifëve të drejtë e të udhëzuar. Kapuni fort për të dhe kafshojeni atë me dhëmballë. Dhe kini kujdes nga gjërat e shpikura, sepse, çdo gjë e shpikur, është bidat; çdo bidat është humbje, dhe çdo humbje është në zjarr.”

Pra, këto tri parime janë bazat më të mëdha të fikhut të fitneve.

01. Frika ndaj Allahut.

02. Dëgjimi dhe bindja ndaj atyre që Allahu u ka dhënë pushtet mbi ne dhe qëndrimi pas xhematit të myslimanëve dhe imamit të tyre.

03. Të kapurit pas sunetit dhe kujdesi nga bidatet.

Parimi i parë: Frika ndaj Allahut.

La ilahe il-lAllah. Sa madhështore që është kjo fjali! Është e pakët në fjalë, mirëpo me kuptim madhështor. S’ka të mirë të kësaj apo botës tjetër veçse është nën flamurin e frikës ndaj Allahut. Mirëpo, o vëllezër, qëllimi im këtu është të flas rreth lidhjes midis frikës ndaj Allahut dhe shpëtimit nga fitnet.

Allahu i Lartësuar thotë: “Atij që i frikësohet Allahut, Ai do t’i gjejë rrugëdalje (nga çdo vështirësi).” (Et-Talak, 2). Ibën Abbasi (radijAll-llahu anhu), duke e shpjeguar këtë ajet, thotë: “Do t’i gjejë rrugëdalje nga çdo vështirësi në dynja dhe në Ahiret.” Pra, atij që i frikësohet Allahut në mënyrë të mirëfilltë, Ai do t’i gjejë rrugëdalje nga vështirësitë, dhe këtu hyjnë edhe vështirësitë e fitneve.

Frika ndaj Allahut (të ruajturit nga Allahu) është të punosh me bindje ndaj Allahut sipas dritës së Allahut, duke shpresuar shpërblimin e Allahut. Dhe të largohesh nga mosbindja ndaj Allahut sipas dritës së Allahut, duke u frikuar nga ndëshkimi i Allahut.

Po jua sjell një shembull të vetëm, përmes të cilit do të sqaroj sesi frika ndaj Allahut të Madhërishëm e nxjerrë njeriun nga fitnet. Të marrim si shembull fitnen e tekfir-it dhe lëshimin e gjuhës në bërjen e myslimanëve jobesimtarë, qofshin ata elitë, si udhëheqësit e dijetarët, qofshin njerëz të rëndomtë.

Kur myslimani të ketë frikë Allahun lidhur me vëllezërit e tij dhe të ketë frikë Atë lidhur me gjuhën e tij, atëherë kjo, me lejen e Allahut, e ndihmon atë të shpëtojë nga kjo fitne e madhe. Kur myslimani të dëgjojë se vëllai i tij, qoftë udhëheqës apo një individ nga shoqëria, ka folur fjalë kufri apo ka bërë kufër me vepër, ai nuk gëzohet me këtë fjalë e ta përhapë e shfaqë atë; përkundrazi, ai i frikësohet Allahut lidhur me vëllanë e tij. Kështu, së pari, ai sigurohet mirë se a ka dalë njëmend prej atij njeriu kjo vepër apo thënie? Në këtë çështje janë tri gjendje:

- Të vërtetohet se vepra/fjala nuk kanë rrjedhur prej tij.

- Të ketë vend për dyshime.

- Të vërtetohet se vepra/fjala kanë rrjedhur prej tij.

Nëse vërtetohet se vepra/fjala nuk kanë rrjedhur prej tij, atëherë ai thotë: “Falënderimi qoftë për Allahun, i Cili e shpëtoi vëllanë tim nga kjo çështje e rrezikshme!”, dhe njëkohësisht i gëzohet kësaj.

E, nëse dyshon, atëherë, sipas parimit bazë, myslimani është në Islam dhe, kur të vijë dyshimi, çështja kthehet në origjinë, dhe thuhet: “Origjina e tij tregon se ai nuk e ka thënë këtë fjalë apo bërë këtë vepër.”

Mirë, nëse vërtetohet se ai e ka thënë atë fjalë apo bërë atë vepër, a duhet të nxitohet në bërjen e tij jobesimtar? Përgjigja është: jo. Përkundrazi, ai i frikësohet Allahut lidhur me vëllanë e tij dhe fenë e tij. Kështu, ai këqyr se kjo fjalë apo vepër a konsiderohet tek dijetarët si një gjë që e nxjerrë njeriun nga feja? Sepse jo çdo gjë për të cilën njerëzit thonë se nxjerrë nga feja njëmend është e tillë. Por, patjetër duhet t’u kthehemi fjalëve të dijetarëve rreth kësaj çështjeje.

E, nëse dijetarët thonë se kjo vepër/fjalë nuk e nxjerrë njeriun nga feja, atëherë ai thotë: “Falënderimi qoftë për Allahun, i Cili nuk bëri që vëllai im të binte në kufër.” E, nëse vërtetohet (nga fjalët e dijetarëve) se ajo vepër/fjalë e nxjerrë nga feja, a duhet të nxitojë në bërjen e vëllait të tij jobesimtar? Jo, por kapet pas frikës ndaj Allahut lidhur me vëllanë e tij dhe fenë e tij, dhe këqyr se a mblidhen kushtet dhe a largohen pengesat tek vëllai i tij që e bën këtë vepër apo thotë këtë fjalë që nxjerrë nga feja? Nëse vëren se kushtet nuk përmbushen tek ai dhe se, po ashtu, ekzistojnë edhe pengesa, atëherë ai duhet të ketë frikë Allahun dhe të mos e bëjë atë jobesimtar. Përse? Sepse dijetarët thonë: “Ka dallim mes cilësimit të veprës si kufër dhe cilësimit të vepruesit (të saj) si jobesimtar.” Pra, ndodh që vepra të cilësohet si kufër, mirëpo vepruesi i saj nuk cilësohet si jobesimtar, dhe atë për shkak të ekzistimit të ndonjë pengese.

Kjo ka shembuj të shumtë, por ne do të përmendim një apo dy sosh. Për shembull, ngjarja e atij që kishte jetuar tek popujt para nesh dhe i cili i kishte bërë padrejtësi vetes dhe i kishte kaluar kufijtë në bërjen e mëkateve. Kur i erdhi vdekja, çfarë tha? Ai u tha bijve të vet: “Kur të vdes, më digjni, pastaj më bëni pluhur, pastaj më shpërndani në ajër.” Përse? Ai tha: “Se, pasha Allahun, nëse Allahu më kap, do të më dënojë ashtu siç nuk ka dënuar askënd në këtë botë.” Ai po thotë se i kam bërë padrejtësi vetes, andaj, kur të vdes, më digjni, e çfarë të më ketë mbetur nga trupi, prapë mos e lini, por bëjeni pluhur dhe shpërndajeni në ajër. “Se, pasha Allahun, nëse Allahu më kap – mendonte se Allahu s’ka mundësi ta ringjallë, nëse veprohet me të në atë mënyrë – do të më dënojë ashtu siç nuk ka dënuar askënd në këtë botë.” Allahu i Madhërishëm e ringjalli dhe e pyeti se çfarë e shtyu të vepronte asisoj? Ai i tha: “Frika nga Ti, o Zoti im.” Pra, ai ishte i shokuar nga frika, andaj Allahu e futi në Xhenet. Sikur të ishte jobesimtar, kurrë s’do ta shihte Xhenetin me sy. Dhe sa i përket këtij rasti, dijetarët thanë: “Frika ia mundi logjikës së tij, andaj nuk e dinte realitetin e fjalëve që i thoshte.”

Për këtë arsye, po jua përmendi shembullin e dytë. Para ndalimit të alkoolit, Hamzaja (radijAll-llahu anhu), së bashku me disa shokë të tij, ishin ndalur për të qëndruar tek një shtëpi dhe kishin pirë verë. Aliu (radijAll-llahu anhu) i kishte jashtë dy kafshë shale ndërkohë që në atë shtëpi nuk kishte gjë tjetër përveç hurmave e gjërave të ngjashme me to, por nuk kishte mish. Njëri nga të pranishmit i tha Hamzait: “A të hamë nga ky ushqim, kur kafshët tuaja janë tek dera?” Hamzeja u ngrit, e theri njërën kafshë dhe u dha ushqim të pranishmëve. Aliu (radijAll-llahu anhu) shkoi t’i ankohej Profetit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem). Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) erdhi tek Hamzaja, i cili tashmë ishte dehur, dhe i foli rreth çështjes. Çfarë tha Hamzaja? Tha: “A mos jeni ju gjë tjetër veçse robër të babait tim?” Po i drejtohet Profetit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) dhe po i thotë: “Kush je ti të më flasësh? A mos je ti gjë tjetër veçse rob i babait tim?” Kjo është fyerje ndaj Profetit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem). Transmetuesi i hadithit tha: “Profeti e vërejti se ai ishte i dehur, andaj e la dhe doli.” Pra, nuk ndërmori asgjë kundër tij.

Të marrim me mend se tek një mysliman është vërtetuar se një mysliman tjetër ka bërë ndonjë vepër apo ka thënë ndonjë fjalë dhe ajo është e tillë që e nxjerrë atë nga feja. Po ashtu, atij personalisht i është bërë e qartë se të gjitha kushtet (për bërjen e tij jobesimtar) janë mbledhur dhe të gjitha pengesat janë larguar. A ta bëjë atë menjëherë jobesimtar? Themi: Jo, dhe nga një gjë e këtillë duhet ta pengojë frika ndaj Allahut. Kështu, ai ua drejton këtë çështje atyre që janë të denjë të merren me të, pra, dijetarëve, dhe pastaj merr vendim sipas mendimit të dijetarëve. Nuk i përqesh dijetarët, nuk i akuzon ata dhe nuk tallet me ta; përkundrazi, çështjen e drejton tek ata që janë të denjë për të, ngase një punë e rëndësishme si kjo duhet t’u referohet dijetarëve.

Pra, ky ishte një shembull për atë sesi frika ndaj Allahut të Lartësuar e shpëton njeriun nga fitnet. Kështu, kur besimtari e ka frikë Allahun, nuk gjykon me epshin apo emocionet e tij, por me çfarë? Gjykon në bazë të asaj që e kërkon vendimi fetar.

Parimi i dytë: Dëgjimi dhe bindja ndaj udhëheqësit, si dhe qëndrimi pas imamit të myslimanëve dhe xhematit të tyre.

Sepse Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) tha: “Ju porosis për frikë ndaj Allahut, për dëgjim e bindje, edhe nëse udhëhiqeni nga një rob. Sepse, ai që do të jetojë më gjatë prej jush, do të shohë kundërshti të shumta. Mirëpo, ju ndiqeni sunetin tim dhe sunetin e kalifëve të drejtë e të udhëzuar; kapuni fort për të dhe kafshojeni atë me dhëmballë.”

Për këtë shkak, dijetarët thanë: “Prej bazave që e shpëtojnë njeriun nga fitnet është që ai t’i bindet atij që Allahu i ka dhënë pushtet mbi të, sido që të jetë gjendja e tij, mirëpo jo në mëkate. Përderisa ai nuk urdhëron për mëkate, duhet të ketë bindje ndaj tij.” Përse? Sepse Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) thotë: “Muslimani e ka për detyrë të bindet dhe të dëgjojë, si në atë që i pëlqen, ashtu edhe në atë që e urren, përderisa nuk urdhërohet për ndonjë mëkat. E, nëse urdhërohet për të, atëherë s’ka dëgjime dhe as bindje.”

Është saktësuar në Sahih se një burrë e pyeti Profetin (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem): “O i Dërguar i Allahut, për çfarë na urdhëron, nëse udhëhiqemi nga njerëz që kërkojnë nga ne të drejtën e tyre dha na mohojnë të drejtën tonë?” Shikojeni sesi ai e formuloi pyetjen: “Për çfarë na urdhëron, nëse udhëhiqemi nga njerëz që kërkojnë nga ne të drejtën e tyre”, domethënë, dëgjimin dhe bindjen ndaj tyre, “dhe na mohojnë të drejtën tonë?” Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) nuk iu përgjigj me asgjë. Njeriu e përsëriti pyetjen për të dytën herë, mirëpo prapë Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) nuk iu përgjigj me asgjë. Kur pyeti për herën e tretë, Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) i tha: “Kini frikë Allahun dhe dëgjoni e bindjuni atyre!” Pastaj (në këtë hadith) erdhi rregulli, të cilit myslimani nuk i ndahet kurrë, në mënyrë që të shpëtojë nga rënia në fitne: “Sepse ata janë përgjegjës për atë që janë ngarkuar, ndërsa ju për atë që jeni ngarkuar.” Pra, secili njeri angazhohet me atë që Allahu e ka ngarkuar.

Shtysë e disa njerëzve për rënie në fitne është angazhimi i tyre me gjërat me të cilat nuk janë ngarkuar. Kështu, ata angazhohen me politikë, angazhohen me diçka që Allahu e ka ngarkuar udhëheqësin e shtetit. Allahu nuk të ka ngarkuar ty me këtë. Për këtë arsye, Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) tha: “Sepse ata janë përgjegjës për atë që janë ngarkuar, ndërsa ju për atë që jeni ngarkuar.”

Dëgjoje edhe këtë! Është saktësuar në Sahih se Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Në gjirin tuaj do të ketë udhëheqës që nuk udhëzohen me udhëzimin tim dhe nuk e ndjekin Sunetin tim. Këshilltarët e afërt të tyre kanë zemra djajsh në trup njeriu.” O vëllezër, a po e shihni këtë përshkrim? Kush po i përshkruan kështu? I Dërguari (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem). “Udhëheqës që nuk udhëzohen me udhëzimin tim dhe nuk e ndjekin Sunetin tim.” Kush janë këshilltarët e tyre të afërt? “Këshilltarët e afërt të tyre kanë zemra djajsh në trup njeriu.” Në atë moment, u ngrit Hudhjefe-ja (radijAll-llahu anhu) dhe tha: “O i Dërguar i Allahut, për çfarë më urdhëron, nëse e arrij atë kohë?” Si ishte përgjigja e Profetit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem)? Ai tha: “Dëgjo dhe bindu, edhe nëse të goditet shpina dhe të merret pasuria!” O vëllezër, çfarë udhëheqësi është ky, të cilin Profeti e përshkroi se nuk udhëzohet me udhëzimin e tij dhe nuk e ndjek Sunetin e tij, dhe se këshilltarët e tij të afërt janë të këqij? Natyrisht, kjo kufizohet me hadithin që e përmendëm më herët, ku thuhet se: duhet t’i bindemi atij, përderisa nuk urdhëron me mëkat. E, nëse e bën një gjë të tillë, atëherë s’duhet të ketë ndaj tij as dëgjim, as bindje në këtë mëkat.

Qëndrimi pas xhematit të myslimanëve dhe imamit të tyre është koka e të gjitha të mirave për njeriun. Dhe nuk ka xhemat veçse me ekzistimin e imamit. Kurse, përçarja është koka e së keqes.

Nga Hudhejfe bin El-Jemani (radijAll-llahu anhu) përcillet të ketë thënë: “Njerëzit e pyetnin Profetin (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) për të mirën, ndërsa unë e pyetja për të keqen, nga frika se mos më zinte.” Një ditë, unë i thash atij: “O i Dërguar i Allahut! Ne ishim në injorancë dhe në sherr, pastaj Allahu na e solli këtë të mirë (Islamin). A do të ketë ndonjë të keqe pas kësaj të mire?” Ai tha: “Po”. Unë i thash: “E a do të ketë ndonjë të mirë pas asaj të keqeje?” “Po” – tha ai, “mirëpo në të ka dehan (turbullirë).” “Kush do e turbullojë atë?” Ai tha: “Njerëz që ndjekin sunet tjetër nga ai i imi dhe që nuk udhëzohen me udhëzimin tim; disa vepra të tyre do t’i miratosh e disa jo.” Unë pyeta: “A do të ketë ndonjë të keqe pas kësaj të mire?” Ai u përgjigj: “Po, thirrës në dyert e Xhehenemit. Atë që u përgjigjet atyre, e hedhin në të.” “Na i përshkruaj ata, o i Dërguar i Allahut!” “Po” – tha ai. “Ata janë të veshur me lëkura tona (janë prej nesh) dhe flasin me gjuhën tonë.” Unë thash: “O i Dërguar i Allahut, për çfarë më urdhëron, nëse më arrin kjo?” Domethënë: cili është shpëtimi? Ai tha: “Qëndro me xhematin e myslimanëve dhe imamin e tyre.” Domethënë, përderisa ka xhemat të myslimanëve, qoftë edhe në ndonjë vis të largët, dhe ata kanë imam, atëherë ti duhet të qëndrosh me ta dhe me imamin e tyre. “E, çfarë nëse ata nuk as xhemat e as imam?” – pyeta unë. Domethënë, ata nuk kanë hiç xhemat e as imam; ç’duhet bërë në këtë rast? I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) tha: “Atëherë, braktisi të gjitha ato grupe, edhe nëse detyrohesh të kafshosh ndonjë rrënjë druri, derisa të vdesësh në atë gjendje.”

Pikërisht këtë e vunë në praktikë Selefët e mirë (riduanUllahi alejhim). Për shkak se nuk na ka mbetur edhe shumë kohë, unë po jua sjell një shembull të vetëm. Ibën Umeri (radijAll-llahu anhuma) tregon: “Muavije (radijAll-llahu anhu) mbajti hutbe dhe tha: “Kush do që të flasë rreth kësaj çështjeje (kalifatit), atëherë le të flasë tani, mirëpo le ta dijë se unë jam më meritor për të sesa ai dhe babai i tij.” Kështu tha Muavije (radijAll-llahu anhu). Habib bin Mesleme i tha ibën Umerit: “Sikur t’i përgjigjeshe?” Ibën Umeri ia ktheu (Habibit): “E hoqa rrobën me të cilën isha mbështjellë dhe u bëra gati t’i them: “Më meritor se ti për këtë çështje (kalifatin) është ai që të ka luftuar ty dhe babanë tënd për të hyrë në Islam”. Domethënë, ai mund t’i përgjigjej me këto fjalë, mirëpo çfarë e pengoi? Ai tha: “Mirëpo, u frikova të thosha ndonjë fjalë e cila do të përçante xhematin dhe do të bëhej shkak për derdhjen e gjakut, si dhe të më vishej më vonë ndonjë gjë që nuk e kam thënë. Po ashtu, e solla ndërmend atë që Allahu ka përgatitur në Xhenete.” Habibi ia ktheu: “Qenke ruajtur dhe mbrojtur (nga Allahu).”

Çfarë e pengoi ibën Umerin (radijAll-llahu anhuma) t’i kundërpërgjigjej Muavijes? Ajo ishte frika nga përçarja, andaj edhe duroi dhe nuk tha gjë, vetëm e vetëm për të ruajtur bashkimin e myslimanëve rreth imamit dhe prijësit të tyre. Selefët kanë folur gjatë rreth kësaj meseleje.

Për këtë arsye, o vëllezër, prej bazave të ruajtjes nga fitneja është se, kur ajo të ndodhë, njeriu duhet të qëndrojë me imamin e myslimanëve dhe me xhematin e tyre.

Parimi i tretë: Të kapurit pas sunetit dhe kujdesi nga bidatet (sajesat)

Sa herë të na vijë ndonjë çështje, ne duhet ta shikojmë se a është e lashtë dhe e vjetër? A e bënte atë Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) me shokët e tij, dhe a e përcollën atë njerëzit më të mirë me zinxhir nga drita? Apo mos është gjë e re (e shpikur) që e kundërshton të vjetrën? E, nëse e sheh se ajo është e vjetër dhe se bëhej nga Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), shokët e tij, si dhe nga selefët (të parët) e ummetit, atëherë kapu pas saj, sepse, pikërisht aty është mirësia. Ndërsa, nëse e sheh se është e re, e sajuar (shpikur), që e kundërshton atë në të cilën ishin shokët e Profetit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) dhe selefët e ummetit, atëherë, ki kujdes prej saj, ngaqë, i tërë sherri është në të.

Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) thotë në porosinë e tij që e dëgjuam më lartë: “Sepse ai që do të jetojë më gjatë prej jush do të shoh kundërshti të shumta.” Të gjithë thonë: “E vërteta është tek unë; hajri është tek unë; shpëtimi është tek unë, andaj, më ndiqni mua.” Sot shohim njerëz të përçarë, ku secili prej tyre thërret drejt një gjëje dhe thotë se e vërteta është tek ai. Atëherë, cili është shpëtimi? Atë e sqaroi Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) kur tha: “Mirëpo, ju ndiqeni sunetin tim, si dhe sunetin e kalifëve të drejtë e të udhëzuar. Kapuni fort për të.” Pastaj, i Dërguari (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) e tha një fjalë të çuditshme: “…dhe kafshojeni atë me dhëmballë.” Përse u shpreh kështu? Dijetarët thanë: “O rob i Allahut, nëse kapesh pas sunetit, atëherë, dije se do të ketë njerëz që do mundohen të të tërheqin prej tij dhe do të dëshirojnë që ta braktisësh atë. Andaj, ti mos iu bind atyre, por vazhdo i kapur për të.”

Kur njeriu ka diçka, të cilën dëshirojnë t’ia marrin, ai e kafshon atë me dhëmbët e tij, në mënyrë që të mos i merret. Kuptimi i këtyre fjalëve është: “O rob i Allahut, qëndro paluhatshëm në sunet, sado që akuzohesh, dhe sado që mundohen ata, të cilët e hijeshojnë të kotën me fjalët e tyre, të të largojnë nga suneti. Këtë edhe e sqaroi Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), pastaj tha: “Dhe kini kujdes nga gjërat e shpikura, sepse çdo gjë e shpikur është bidat, çdo bidat është humbje.”

Lidhur me këtë temë, Ebu Daudi përcjellë se, Muadh bin Xhebeli nuk ulej në ndonjë mexhlis të dhikrit (dijes), e të mos thoshte: “Allahu është gjykatës i drejtë. Janë të shkatërruar ata që dyshojnë, janë të shkatërruar ata që dyshojnë.” Ndërsa, një ditë tha: “Vërtet se, do t’ju vijnë fitne gjatë të cilave do të shtohet pasuria dhe Kurani do t’i jepet çdokujt: besimtarit, mynafikut, burrit, gruas, të voglit (të riut), të madhit (të moshuarit), robit dhe të lirit. Pritet që dikush të thotë: “Ç’farë kanë njerëzit që nuk po më ndjekin?” Domethënë: “Përse të mos bëhem imam (prijës) i tyre, kur unë e kam mësuar Kuranin përmendsh? Përse të mos bëhem imam që njerëzit të më pasojnë? Ky është kuptimi i fjalëve të Muadhit (radijAll-llahu anhu). “Pritet që dikush të thotë: “Ç’farë kanë njerëzit që nuk po më ndjekin, kur dihet se unë e kam lexuar Kuranin? Jo, ata nuk do të më ndjekin derisa t’u shpikë diçka ndryshe nga ai.” Domethënë: s’ka mundësi të bëhem imam, përveç nëse u shpiki diç atyre. Muadhi vazhdon: “Andaj, ruajuni nga ajo çfarë ka shpikur, sepse ajo është humbje. Dhe po ashtu ju paralajmëroj nga gabimi i urtarit (dijetarit), sepse ndodhë që shejtani të hedh fjalë devijimi në gjuhën e tij.”

Për këtë shkak, o vëllezër, selefët e këshillonin njëri-tjetrin për kapjen pas sunetit dhe kujdesin që duhet pasur nga bidatet.

Pra, këto tri baza janë kryekëput parimet më madhështore të fikh-ut të fitneve:

01. Frika ndaj Allahut.

02. Dëgjimi dhe bindja jo në mëkate ndaj atyre që Allahu u ka dhënë pushtet mbi ne dhe qëndrimi pas xhematit të myslimanëve dhe imamit të tyre.

03. Të kapurit pas sunetit dhe kujdesi nga bidatet.

Mirëpo, kjo jetësohet atëherë kur njeriu kapet pas dijes dhe dijetarëve të besueshëm dhe merr qëndrim sipas fjalëve të tyre. Sepse e tërë mirësia është në dijen, e cila është e ngritur mbi librin e Allahut dhe sunetin e të Dërguarit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem).

Për këtë arsye, imam Es-Si’dij (RahimehUllah) thotë: “Ta dish, u udhëzofsh në rrugë të drejtë, se begatia më e vlefshme Është dija e cila t’i largon dyshimet dhe fëlliqësitë (epshet) Pra, ta dish o besimtar, se begatia më e madhe e Allahut ndaj teje, pas Islamit, është dija. Ç’dobi ka nga kjo dije? Ajo largon nga ti dyshimet dhe fëlliqësitë e mosbindjeve dhe mëkateve.”

Andaj, duhet të qëndrojmë pas këtyre parimeve dhe t’i mësojmë mirë ato.

Në realitet, kjo temë është e gjerë dhe ka edhe baza të tjera të shumta, të cilat i kam marr dhe përgatitur nga fjalët e dijetarëve, mirëpo këto që i përmenda janë bazat e bazave. Duke qenë se koha na mjaftoi për përmendjen e tyre, unë po mjaftohem me atë që përmenda deri më tani.

Në fund, e këshilloj veten dhe vëllezërit e mi me frikë ndaj Allahut të Madhërishëm dhe të mos marrim qëndrime të bazuara mbi emocione të rrëmbyeshme, ngaqë Allahu nuk na ngarkoi me to, por me pasimin e asaj me të cilën erdhi Muhamedi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem). Andaj, le të kapemi pas saj, edhe nëse shpirtrat tanë të prirë për keq dhe njerëzit e kotë na zbukurojnë diçka tjetër; edhe nëse na thuhet se e vërteta, ndihma dhe krenaria janë diku tjetër. Por, pasha Allahun, pos të Cilit s’ka të adhuruar të vërtetë, nuk ka hajr, as ndihmë, as krenari, as mburrje dhe as fuqi, veçse nëse kapemi pas asaj me të cilën erdhi Muhamedi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ashtu siç e kuptuan më të mirët e këtij ummeti. Të vërtetën e ka thënë imam Maliku (RahimehUllah) kur shprehet se: “Kurrë nuk do ta përmirësojë fundin e këtij ummeti gjë tjetër, përveç asaj që e përmirësoi fillimin e tij.”

E lus Allahun e Madhërishëm me emrat e Tij të bukur dhe cilësitë e Tij të larta t’i bashkojë zemrat e myslimanëve në udhëzim e sunet, t’i ruaj nga e keqja e përçarjes dhe fitneve, t’i bekojë këto fjalë që u thanë, atë që i tha, ata që i dëgjuan, si dhe vendin dhe qytetin ku u thanë!

Allahu e di më mirë! Salati dhe selami qofshin për Muhamedin, për familjen dhe mbarë shokët e tij!

Fund

Kuptimi i dëshmisë “La ilahe il-lAllah” dhe kushtet e saj.

 

Me emrin e Allahut, të Gjithmëshirshmit Mëshirëplotit.

Me të vërtetë falënderimet i takojnë Allahut, vetëm Atë e falënderojmë dhe vetëm prej Tij ndihmë dhe falje kërkojmë. I lutemi Allahut të na ruajë prej të keqes së punëve dhe vetveteve tona. Atë që e udhëzon Allahu nuk ka kush ta humbasë dhe atë që e humbet nuk ka kush ta udhëzojë përveç Tij. Dëshmoj e deklaroj se nuk meriton të adhurohet veçse Allahu dhe dëshmoj e deklaroj se Muhamedi është rob dhe i Dërguar i Tij.

O vëllezër: Robër të Allahut!

Akidja së pari nëse doni ta dini.

Të xhumanë e kaluar folëm për teuhidin Uluhije dhe thamë se kuptimi i tij është se muslimani e ka detyrë të besojë me zemrën e tij se vetëm Allahu meriton të adhurohet; pra: S’ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut, dhe ky është edhe kuptimi i shehadetit.

Ndërsa sot do të flasim për dëshminë “La ilahe il-lAllah”

Vëllezër muslimanë!

Kjo frazë “La ilahe il-lAllah” është dëshmia e njësimit, për shkak të së cilës Allahu krijoi krijesat. Allahu i Madhëruar thotë: “Dhe nuk i krijova xhinët dhe njerëzit veçse për të më adhuruar” [Dharijatë: 56]

Kjo frazë “La ilahe il-lAllah” është dëshmia e njësimit, për shkak të së cilës luftoi i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) dhe për të ranë dëshmorë Sahabët (radijAll-llahu anhum). Ka thënë Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem): “Jam urdhëruar ti luftoj njerëzit derisa të dëshmojnë “La ilahe il-lAllah” se “Nuk meriton të adhurohet veçse Allahu” dhe se unë jam i Dërguari i Allahut, e nëse ata e bëjnë këtë, atëherë i kanë të shenjta gjakrat dhe pasuritë e tyre, veçse për të drejtat e saj, dhe llogaria e tyre i takon Allahut” [Sahihul Xhami’: 1370]

“La ilahe il-lAllah” është dëshmia e njësimit, që nëse dikush e thotë atë duke dëshmuar gjithashtu se Muhamedi është i dërguari i Allahut atëherë, ai hyn në Islam dhe konsiderohet prej muslimanëve. Pas kësaj ai i ka të shenjta (të paprekshme) gjakun dhe pasurinë. Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush thotë “La ilahe il-lAllah” dhe mohon çka adhurohet veç Tij, ai i ka të shenjta gjakun dhe pasurinë, ndërsa llogaria e tij i takon Allahut” [Sahihul Xhami’: 6314]

“La ilahe il-lAllah” është grada më e lartë e besimit. Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Besimi është gjashtëdhjetë e disa grada (shkallë), më e larta e tyre është “La ilahe il-lAllah” ndërsa më e ulëta është “heqja e një papastërtie nga rruga”, edhe turpi është nj gradë prej besimit” [Buhari]

“La ilahe il-lAllah” është dëshmia e njësimit, që nëse dikush e thotë atë kur gjendet në shtratin e vdekjes, e pastaj i del shpirti, atëherë, ai hyn në Xhenet. Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Ai njeri që fjalët e fundit të tij janë “La ilahe il-lAllah” do të hyjë në Xhenet” [Sahihul Xhami’: 6355]

“La ilahe il-lAllah” është dëshmia e njësimit, e cila bëhet shkak që thënësi i saj të mos jetë përjetësisht në zjarr.

Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Allahu ia ka bërë haram zjarrit (ia ka ndaluar) atë që ka thënë “La ilahe il-lAllah” duke shpresuar me të shpërblimin e Allahut” [Muslimi]  Ndërsa në hadithin e ndërmjetësimit, Allahu i Madhëruar u thotë engjëjve: “Nxirrni nga zjarri këdo që ka pasur në zemrën e tij qoftë edhe një thërrmijë besim” [Mutefekun alejhi]

Vëllezër muslimanë!

Dijeni se dëshmia “La ilahe il-lAllah”, dëshmia e njësimit, është ajo me të cilën ka dëshmuar Allahu për Veten e Tij, dhe me të dëshmuan për Allahun edhe engjëjt e dijetarët. Allahu i Madhëruar thotë: “Ka dëshmuar Allahu se nuk meriton të adhurohet askush përveç Tij, dëshmuan për këtë edhe engjëjt e dijetarët … Nuk meriton të adhurohet askush përveç Tij, e Ai është Krenari, i Urti” [Ali Imranë: 18]

Vëllezër besimtarë!

Një pyetje mund te brejë vetvetet tona kur flasim për këtë temë ; Vallë, kushdo që thotë “La ilahe il-lAllah” do të përfitojë prej saj në dynja dhe në ahiret dhe konsiderohet prej ithtarëve të saj? Përgjigja është jo! Pse? Sepse munafikët, në çdo vend dhe kohë thonë “La ilahe il-lAllah” dhe dëshmojnë se Muhamedi është i Dërguari i Allahut, por edhe pse veprojnë kështu ata do të jenë në shtresën e fundit të zjarrit. Allahu i Madhëruar thotë: “Munafikët do të jenë në shtresën e fundit të zjarrit, e nuk mund të gjesh për ta ndihmues” [Nisa: 145]

Dhe në këto kohëra të habitshme, shumë prej njerëzve thonë “La ilahe il-lAllah” dhe dëshmojnë se Muhamedi është i Dërguari i Allahut por, kjo dëshmi është e pastër prej tyre dhe larg nga ata, madje ata do të jenë në shtresat e fundit të zjarrit, për shkak se ata e thonë me gjuhët e tyre por e mohojnë me zemra; thotë i Madhëruari: “Thonë me gjuhët e tyre atë qe nuk e kanë në zemra” thonë “Besuam në Allahun dhe në Ditën e fundit por ata nuk janë besimtarë. Ata mundohen të mashtrojnë Allahun dhe ata që besuan por nuk mashtrojnë veçse vetvetet e këtë nuk e ndiejnë” [Bekare: 8-9]

Ata thanë “La ilahe il-lAllah” me gjuhë, por e përgënjeshtrojnë me zemra, madje edhe urrejnë dëshmuesit e saj.

Ndërsa ai që thotë “La ilahe il-lAllah”, përmbush kushtet e saj dhe punon me domethënien e saj, do të përfitojë prej saj në dynja dhe në ahiret, e do të konsiderohet nga ithtarët e kësaj dëshmie.

Vëllezër muslimanë!

Dëshmia islame “La ilahe il-lAllah” përmban tetë kushte, që nëse dikush i përmbush ato dhe punon me domethënien e tyre, do të ketë dobi nga kjo dëshmi në dynja dhe në ahiret dhe do të hyjë në rrethin e muslimanëve. Këto kushte do ti përmend para jush dhe do tu pyes për to përpara Allahut Ditën e Gjykimit, prandaj kush dëshiron të shpëtojë nga dënimi i Allahut le ti mësojë këto kushte dhe ti zbatojë ato në mënyrë që të konsiderohet nga ata që e përmbushin domethënien e kësaj dëshmie.

Kushti i parë: Të dish kuptimin e saj:

Është detyrë për këdo që thotë “La ilahe il-lAllah” që të dijë kuptimin e saj. Shumë njerëz e thonë këtë dëshmi por pak janë ata që e kuptojnë. Allahu i Madhëruar thotë: “Dije se nuk meriton të adhurohet me të drejtë veçse Allahu, dhe kërko falje për gabimet e tua, të besimtarëve dhe të besimtareve. Allahu i di mirë veprat dhe vendqëndrimet tuaja” [Muhamed: 19]

Dhe ka thënë Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem): “Kush vdes duke e ditur se “Nuk meriton të adhurohet veçse Allahu” do të hyjë në Xhenet” [Muslimi]

Dije o rob i Allahut se dëshmia “La ilahe il-lAllah” përmban mohim e pastaj pohim ; “La ilahe” (nuk ka të adhuruar) është mohim, ndërsa “il-lAllah” (përveç Allahut) është pohim. Prandaj e ke detyrë që të mohosh të drejtën e adhurimit nga kushdo që adhurohet, pastaj ta pohosh atë vetëm për Allahun e Vetëm e të pa shok, sepse Allahu është i Vërteti, ndërsa ata që adhurohen përveç Tij janë të kotë.

Vëllezër muslimanë!

Injoranca ndaj kësaj fjale i ka bërë shumë prej njerëzve që të bien në shirk, duke menduar se i përsosin veprat që bëjnë. Ja populli i Musës (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) pasi Allahu i shpëtoi prej armikut të tyre, dhe pasi kaluan detin dhe dolën në bregun tjetër, kaluan pranë një populli që përuleshin para idhujve të tyre duke bërë kështu shirk ndaj Allahut të Madhëruar. Atëherë populli i Musës thanë: “O Musa, na bëj edhe ne një idhull ta adhurojmë ashtu siç kanë ata idhuj që i adhurojnë! Tha: – Ju jeni popull injorant! Vërtet, ai popull (që po adhuron idhuj) është i shkatërruar në atë (adhurim) dhe ajo që vepruan është e asgjësuar (s’ka dobi). Musa tha: – A të kërkoj për ju një zot tjetër veç Allahut, duke e ditur se Ai ju vlerësoi mbi njerëzit e tjerë?!” [A’rafë: 138-140]

Pra ai që thotë “La ilahe il-lAllah” por u lutet të tjerëve përveç Allahut, ai është injorant ndaj kësaj dëshmie. Ai që thotë “La ilahe il-lAllah” por bën tauaf rreth varreve të Sahabëve e Tabiinëve, është injorant ndaj kësaj Fjale. Prandaj është detyrë për dëshmuesin e saj që ti dijë kuptimin.

Kushti i dytë: Siguria në të, që nuk përmban dyshim:

Duhet që dëshmuesi i kësaj Fjale ta thotë atë, duke qenë i sigurt në zemrën e tij. Allahu i Madhëruar i ka cilësuar robërit e Tij besimtarë  në Kuran si njerëz të pa lëkundur, pra që nuk dyshojnë. Ai thotë: “S’ka dyshim, se besimtarët janë ata të cilët kanë besuar Allahun dhe të Dërguarin e Tij, e nuk janë lëkundur. Madje ata luftojnë në rrugën e Allahut me pasuritë dhe vetët e tyre. Të tillët janë besnikë” [Huxhuratë: 15] Dhe ka thënë Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem): “Dëshmoj se nuk meriton të adhurohet me të drejtë veçse Allahu dhe se unë jam i Dërguari i Allahut ; nuk ka rob që e takon Allahun me këtë dëshmi pa dyshuar në të, veçse do të hyjë në Xhenet” [ Sahihul Xhami’: 1009] Dhe ka thënë Ebu Hurejres: “Këdo që të takosh pas këtij muri që dëshmon “La ilahe il-lAllah” duke qenë i sigurt për të në zemrën e tij, përgëzoje atë me Xhenet”

Allahu i ka cilësuar munafikët si njerëz që dyshojnë në këtë Fjalë, prandaj ka thënë Allahu i Madhëruar: “..e u lëkundën zemrat e tyre, prandaj ata përpëliten në dyshimet që kanë” [Teube: 45] Prandaj munafikët janë të lëkundur, as me njërën palë e as me tjetrën. Allahu i Madhëruar thotë: “Ata janë të lëkundur mes tyre (besimit dhe mosbesimit) e nuk janë as me ata (me besimtarët) as me ata (me jobesimtarët). E atë që e humb Allahu ti kurrsesi nuk mund ti gjesh atij rrugë shpëtimi” [Nisa: 143]

Kushti i tretë: Pranimi i kësaj Dëshmie:

Dhe i gjithçkaje që përfshin ajo, duke i pranuar ato me zemrën, gjuhën dhe gjymtyrët e tua. Allahu i Madhëruar i ka cilësuar robërit e Tij besimtarë se ata para kësaj Dëshmie thonë: – Dëgjuam dhe u bindëm. Thotë i Madhëruari: “Fjala e besimtarëve të vërtetë kur ata thërriten për tek Allahu dhe i Dërguari i Tij në mënyrë që të gjykojë (i Dërguari) mes tyre, është që të thonë “dëgjuam dhe u bindëm”. Të tillët janë të shpëtuarit” [Nur: 51]

Dhe i ka cilësuar ata që përgënjeshtrojnë  se kur u thuhet atyre:  – Thoni “La ilahe il-lAllah” , ata tregohen mendjemëdhenj. Allahu i Madhëruar thotë: “Ata ishin që kur u thuhej “La ilahe il-lAllah” tregoheshin mendjemëdhenj” [Safat: 35]

Sa ka prej njerëzve në këtë kohë që kur u thuhet atyre: – Thoni “La ilahe il-lAllah”, gjykohuni tek ajo, jetoni nën hijen e saj, luftoni për hir të saj, ata tregohen kryelartë dhe mendjemëdhenj?! Thonë: – A ti lemë të adhuruarit tanë për shkak të disa ekstremistëve mendjelehtë që e shtrëngojnë dhe vështirësojnë fenë?! Nuk ka as ndryshim e as fuqi veçse me ndihmën e Allahut, Zotit të botëve.

Kushti i katërt: Dorëzimi dhe bindja ndaj kësaj dëshmie:

Pra; është detyrë për dëshmuesin e kësaj Fjale që ti dorëzohet asaj dhe gjithçkaje që ajo përfshin. Thotë Allahu i Madhëruar: “E kthehuni tek Zoti juaj dhe dorëzojuni Atij, para se t’ju vijë juve dënimi e pastaj të mos ndihmoheni” [Zumer: 54] Dhe thotë: “Dhe kush e dorëzon veten e tij tek Allahu, duke qenë i devotshëm, i tilli është kapur për lidhjen më të fortë, e tek Allahu do të jetë përfundimi i çështjeve” [Lukman: 22]

Pra, i bindet Allahut duke qenë njësues, e nëse vepron kështu, atëherë ai është kapur për lidhjen më të fortë, e cila është Fjala “La ilahe il-lAllah”.

Kushti i pestë: Besnikëria, e kundërta e përgënjeshtrimit:

Thënësi i kësaj dëshmie duhet ta thotë atë me besnikëri nga zemra e vet, sepse shumë prej njerëzve thonë “La ilahe il-lAllah” por ata janë prej mashtruesve më të mëdhenj. Allahu i Madhëruar thotë: “Elif, lam, mim. A menduan njerëzit se do të lejoheshin të thoshin besuam dhe se nuk do të sprovoheshin? Ne kemi sprovuar ata që ishin para tyre, e kjo, në mënyrë që të shfaqen ata që qenë besnik (në thënien e tyre) dhe të shfaqen mashtruesit” [Ankebutë: 1-3]

Dhe ka thënë: “E ka prej njerëzve që thonë – Besuam në Allahun dhe në Ditën e Fundit, por ata nuk janë besimtarë” [Bekare: 8] Dhe ka thënë Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem): “Nuk ka njeri që dëshmon se nuk meriton të Adhurohet veçse Allahu dhe se Muhamedi është rob dhe i dërguari i Tij me besnikëri nga zemra, veçse Allahu e bën atë haram për zjarrin” [Mutefekun alejhi]

Kushti i gjashtë: Sinqeriteti:

Dëshmuesi i kësaj Fjale duhet që adhurimin e tij t’ia dedikojë vetëm Allahut, e jo të tjerëve përveç Tij, sepse nëse adhurimi u dedikohet të tjerëve përveç Tij atëherë, konsiderohet shirk. Ka thënë Allahu i Madhëruar: “Allahut i takon feja e pastër” [Zumer: 3] Dhe ka thënë: “Dhe nuk u urdhëruan për tjetër, veç që ta adhurojnë Allahun me sinqeritet dhe pastërti, të falin namazin, të japin zekatin, e kjo është feja e drejtë” [Bejine: 5] Dhe ka thënë Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem): “Njeriu më i lumtur nga ndërmjetësimi im Ditën e Gjykimit do të jetë ai që ka thënë “La ilahe il-lAllah” me sinqeritet nga zemra e tij” [Buhari] Dhe ka thënë: “Allahu ia ka bërë haram zjarrit atë njeri që ka thënë  “La ilahe il-lAllah” duke e bërë këtë për hir të Allahut” [Muslimi]

Kushti i shtatë: Dashuria për ithtarët e saj:

Allahu i Madhëruar thotë: “Ka prej njerëzve që zgjedhin në vend të Allahut idhuj, që i duan (i madhërojnë) ata ashtu siç (besimtarët e vërtetë) duan Allahun, por ata që besuan kanë më shumë dashuri për Allahun. E sikur ta dinin ata që bënë mizori se kur ta shohin dënimin (në botën tjetër) do të binden se e tërë fuqia i takon vetëm Allahut (e jo idhujve) dhe se Allahu është ndëshkues i rreptë” [Bekare: 165] Dhe ka thënë i Madhëruari: “Thuaj: -Namazi im, kurbani im, jeta ime dhe vdekja ime janë vetëm për Allahun, Zotin e botëve. Ai nuk ka shok, prandaj unë për këtë jam urdhëruar dhe jam i pari i muslimanëve (të dorëzuarve)” [EnAmë: 162]

Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Nëse tre gjëra gjenden tek dikush atëherë ai ka gjetur me to ëmbëlsinë e besimit; Të jenë Allahu dhe i Dërguari i Tij më të dashurit për të nga çdokush tjetër; Të dojë dikë vetëm për hir të Allahut; Dhe të urrejë kthimin në kufër (mohim) pasi Allahu e shpëtoi prej tij ashtu siç urren të hidhet në zjarr” [Sahihul xhami: 3040]

Kushti i tetë: Mohimi i tagutit:

Tagut quhet çdokush që adhurohet veç Allahut, me dëshirën e tij. Prandaj nëse dikush adhurohet nga njerëzit me dëshirën e tij, atëherë ai quhet tagut.

Allahu i Madhëruar thotë: “Nuk ka imponim në fe, është sqaruar e vërteta nga e kota, prandaj kush mohon tagutin dhe beson Allahun, ai është kapur për lidhjen më të fortë e cila nuk ka këputje. Allahu është Dëgjues dhe i Gjithëdijshëm” [Bekare: 256]

Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Ai që dëshmon “La ilahe il-lAllah” dhe mohon çdo gjë që adhurohet veç Allahut, i ka të shenjta gjakun dhe pasurinë e tij, e llogaria e tij i përket Allahut” [Muslimi]

I lutem Allahut të na bëjë të gjithëve të kuptojmë më së miri dëshminë “La ilahe il-lAllah” dhe të na bëjë prej ithtarëve të saj.

Marrë nga libri me hutbe i shejhut të nderuar

Salih bin Taha Abdul Uahid (Ebu Islam)

Nxënës i shejh Albanit RahimehUllah.

“El Akidetu Euelen”   1/97-102

Përktheu: Mirandi Shehaj

Mesatarja dhe Drejtësia.

 

Autor: Salih bin Abdulaziz bin Muhamed al Shejh.

Përktheu: Xhemal Jakupi

 

HYRJE.

E falënderoj All-llahun për mirësitë e Tija të mëdha dhe dhuntitë e Tija të njëpasnjëshme. Dëshmoj se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç All-llahut, i Cili është Një dhe nuk ka ortak; dhe dëshmoj se Muhamedi është rob dhe i Dërguar i Allahut. Salavatet dhe selamet e All-llahut qofshin për Pejgamberin, për familjen dhe për shokët e tij!

Tema jonë në këtë ligjëratë është “Mesatarja dhe drejtësia, si dhe ndikimi i tyre në jetën e muslimanit”. Kjo është një temë sheriatike, sepse All-llahu i Lartësuar e ka cilësuar këtë Ummet si mesatar.

Ai thotë:

“Kështu, Ne ju kemi bërë një popull të mesëm, që të bëheni dëshmitarë përmbi njerëzit dhe që i Dërguari të jetë dëshmitar përmbi ju.”[1]

Kjo temë është sheriatike edhe për faktin se fjala “mesatar” dhe cilësimi i këtij Ummeti si mesatar është përmendur në librat e akidesë. Nuk ekziston asnjë libër i Ehli Sunnetit dhe asnjë libër i hadithit që nuk e ka theksuar se ky Ummet është Ummet mesatar dhe se pasuesit e menhexhit të drejtë, gjithashtu janë mesatar, mes teprimit dhe cungimit.

Veçoritë e metodologjisë mesatare:

Mesatarja dhe drejtësia kanë veçori. Këto veçori janë përmendur në citatet e Kur’anit dhe Sunnetit dhe janë hasur në sjelljen e sahabëve dhe sjelljen e dijetarëve islam. Edhe në bazë të teksteve Kuranore, mesatarja dhe drejtësia janë veçori të Sheriatit. Ky Sheriat është i cilësuar si ligj i tolerancës dhe largimit të vështirësive.

All-llahu thotë:

“Allahu nuk dëshiron t’ju krijojë ndonjë vështirësi.”[3]

Veçoritë e mesatares janë këto:

1 - Mesatarja është ligj i drejtë si në norma ashtu edhe në sjellje, prandaj konsiderohet i mesëm. Drejtësia në norma dhe sjellje detyrimisht sjell mesataren, ngase ai që nuk është mesatar, ose anon kah teprimi, ose kah cungimi.[4]

2 - Kjo metodologji (mesatarja) është në pajtim me sheriatin. Pastaj, kjo është në pajtim edhe me mendjen e shëndoshë. Sheriati i vërtetë, me tekstet dhe rregullat e tij, si dhe me mendimet e dijetarëve thërrasin në mesatare dhe drejtësi dhe ndalojnë nga teprimi dhe ekstremizmi. Gjithashtu edhe mendja e shëndoshë e kërkon këtë, sepse jeta e njerëzve s’ka mundësi të vazhdojë në mënyrën e duhur pa këtë mesatare.

Devijimi nga kjo rrugë e drejtë, qoftë duke e tepruar, qoftë duke cunguar, e prish vazhdueshmërinë e jetës së njerëzve dhe nuk i realizon nevojat e tyre, sepse nevojat dhe interesat e njerëzve, logjikisht, kërkojnë që të ekzistojë një metodologji mesatare rreth së cilës do të jenë të bashkuar dhe njëkohësisht ta mbrojnë atë.

3 - Mesatarja dhe drejtësia janë larg ëndjeve. Ato bazohen në dije të thellë. Dija e vërtetë, ose është tekst Kuranor apo i Sunetit, ose është thënie e sahabëve për ato çështje për të cilat s’kemi citat nga Kurani a Suneti, ose është mendim i dijetarëve të mëdhenj të sheriatit. Pra, mbështetja e mesatares në dije të thellë është një prej cilësive dhe veçorive të saj.

4 - Mesatarja i merr parasysh potencialet dhe mundësitë. Njeriu që është mesatar nuk i ngarkon njerëzit përtej mundësive dhe nuk i thërret në iluzione gjatë parashtrimit të mendimeve dhe teorive.

Shumë njerëz janë të ndikuar nga pretendimet dhe iluzionet dhe kështu i largohen asaj që kërkohet, metodologjisë mesatare. Sepse mesatarja dhe drejtësia kanë ndikim real dhe konkret në jetën e njerëzve. Kjo do të thotë se duhet të kihen parasysh mundësitë dhe fuqitë, qoftë individuale, shoqërore, të ndonjë shteti të veçantë, apo edhe globale.

5 - Mesatarja ka në konsideratë kohën dhe njerëzit. Koha ndryshon, kurse njerëzit kanë nevojë të reformohen, varësisht nga koha dhe ndryshimet. Për ta mbrojtur këtë metodologji duhet të kihet parasysh ndryshimi i kohës, i vendit dhe i njerëzve. Bazuar në këtë, dijetarët janë shprehur qartë se fetuaja ndryshon varësisht nga koha, vendi, ndodhia, situata dhe njerëzit.[5]

Mesatarja është cilësi e këtij Ummeti:

Pse shkojmë kah mesatarja? A ndodh kjo për shkak të trajtimit të ndonjë problemi që ka ndodhur, apo në kërkim të zgjidhjes së problemeve, apo për ndonjë arsye tjetër?

Pergjigja eshte se ne e zgjedhim mesataren dhe drejtesine per shkak se All-llahu i Lartesuar urdheroi me to dhe njeheresh me to e obligoi te Derguarin e Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Pra, mesatarja eshte urdher, ndaj njerezit duhet tju binden urdhrave dhe tfu shmangen gjerave me te cilat nuk jane urdheruar, si ne metodologjine e veprimit, ashtu edhe ne menyren e te menduarit.

Sepse mesatarja eshte e verteta, kurse te tjerat jane te kota:

Gjithashtu, per faktin se mesatarja eshte larg endjeve. Ne shumicen e rasteve kemi dy ane; ose teprim ose cungim, ne njerin ose tjetrin ekstrem, kurse njeriun e levizin endjet. Ndersa mesatarja dhe drejtesia jane te ngritura mbi paanshmeri dhe vertetesi. Ato ndodhen larg endjeve prej te cilave jemi porositur te largohemi dhe te nxitojme ne evitimin e gjurmeve qe ato lene ne shpirtin e njeriut gjate te menduarit dhe gjykuarit.

All-llahu thote:

“Mendo pak! Kush, pervec Allahut, mund ta udhezoje ate njeri, qe deshirat e veta i ka bere zot”.[6]

E zgjedhim mesataren edhe per shkak se ajo eshte mjeti, permes te cilit arrihet deri te realizimi i objektivave te sheriatit qe kane te bejne me fene dhe dynjane. Dihet se per te realizuar praktikimin e Sheriatit, jemi te obliguar qe t’u permbahemi rregullave te Sheriatit ne menyre qe ti realizojme objektivat e tij.

Sheriati ka zbritur qe te gjykoje mes njerezve dhe qe jeta e tyre te vijoje nen driten e tij. Sheriati nuk ka ardhur si nje teori me te cilen dikush krenohet, e as qe te mbetet vetem iluzion me te cilin ata lavderohen pa i bere dispozitat dhe besimet e tij praktike te perditshmerise. Ne baze te kesaj, mesatarja dhe drejtesia jane mjeti permes te cilit arrihet deri te realizimi i objektivave te sheriatit, si ne Fe ashtu edhe ne Dynja.

Se fundi, All-llahu i Lartesuar na beri Ummet mesatar, ngase mesatarja eshte larg trazirave te dukshme dhe te padukshme. Trazirat gjate Historise Islame kane ekzistuar qe nga momenti kur u shfaq personi qe e kundershtoi te Derguarin e All-llahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), duke i thene:

“Tregohu i drejte, o Muhamed!” te cilit Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) iu pergjigj duke i thene: “I mjeri ti! Kush mund te jete i drejte, nese une nuk jam i drejte!?”.[7]

Kjo mesatare qe nga ai cast, duke vijuar me shfaqjen e havarixheve dhe te sekteve te tjetra te humbura, deri kur arritem ne kete kohe, kur po ndodhin gjithe keto gjera, si sulmet dhe eksplodimet e fundit, si dhe botekuptimet e pikepamjet ekstreme, tekfiri dhe e kunderta e ekstremitetit; per shkak te te gjitha ketyre Allahu i Lartesuar e zgjodhi per ne mesataren, sepse vetem ajo na largon nga te gjitha trazirat, te dukshmet dhe te padukshmet…

________________________________

[1] - El Bekare: 143.

[2] - El Haxhxh: 78.

[3] - El Maide: 6.

[4] - Teprim do të thotë tejkalim i kufijve duke shtuar mbi atë që është e ligjshme (ekstremizëm). Kurse cungim do të thotë tejkalim i kufijve duke mos i plotësuar obligimet dhe duke i lënë të mangëta.

[5] - Shih: “El Muvafekat”: 1332.

[6] - El Xhathijeh: 23.

[7] - Kete hadith e transmeton Buhari ne Sahihun e tij (Libri mbi Vlerat/tema ”Shenjat e Pejgamberise ne Islam”); hadithi nr. 3610. Te ngjashem me kete transmetojne: Muslimi ne Sahihun e tij (Libri i Zekatit /tema Havarixhet dhe cilesite e tyre) nr. 1064; Ebu Davudi (Libri i Sunnetit/tema Lufta kunder havarixheve) 4764; Iben Ebi Asim (Libri i Sunnetit/tema Te dalet, Harurijte dhe Havarixhet) (2:455) dhe Hakimi ne Mustedrek (Libri per Luften kunder rebeleve/tema Cilesite e havarixheve dhe gjykimi per luften kunder tyre) (2: 2694, 2706).

 

Shkaqet që mundësojnë vazhdimin në mesatare.

 

Së pari: Njohja e menhexhit (metodologjisë) të drejtë prej Kur’anit dhe Sunnetit dhe prej fjalëve të dijetarëve të thelluar në dije. Sepse menhexhi i drejtë ka nevojë që njeriu t’i njohë argumentet e tij dhe fjalët e dijetarëve lidhur me të.

Njerëzve u ndodhën fatkeqësitë, sepse ata nuk u përkushtuan të jenë të qëndrueshëm në metodologjinë e saktë, në drejtësi dhe në mesatare. E gjithë kjo ndodh për mungesë të dijes dhe dominimit të injorancës. Për këtë, sa më të kujdesshëm dhe të zellshëm të tregohemi në përhapjen e dijes së vërtetë dhe të dobishme nga Kurani dhe Suneti i Pejgamberit, nga komentet që selefët u bënë citateve të sheriatit, aq më shumë njerëzit do të jenë të qëndrueshëm në drejtësi e në mesatare. Ndërsa injoranca, lënia e dijes dhe drejtimi kah filozofirat dhe mendimet e njerëzve, të cilat ndodh të mos jenë në pajtim me dijen e drejtë, largojnë prej menhexhit mesatar.

Së dyti: Fuqia e dijes dhe thellimi në të. Dija shtohet duke iu përmbajturmesatares dhe rrënohet me teprim ose me cungim.

Së treti: Fuqia e mendjes. All-llahu i Lartësuar, në Librin e Tij Famëlartë, u drejtohet atyre që kanë intelekt, atyre që mendojnë, u drejtohet atyre që kuptojnë, atyre që kanë logjikë të drejtë dhe të shëndoshë, atyre që kanë mendje të fuqishme. Kjo na jep të kuptojmë sa rëndësi ka mendja dhe logjika në të kuptuarit e teksteve Kuranore dhe në të kuptuarit e interesave.

Së katërti: Analizimi i përvojave njerëzore dhe historisë, sprovave dhe trazirave që kanë ndodhur gjatë saj, si dhe analizimi i mënyrave përmes së cilave u bë përmirësimi.

Nga kjo rezulton rëndësia e qëndresës në mesatare dhe në drejtësi. Sepse në histori ka shumë përvoja të përgjakshme, shumë përvoja shkatërrimtare, por gjithashtu edhe përvoja të mira dhe përmirësuese. Kush i analizon këto dhe i shikon me sy të drejtësisë dhe me fuqinë e mendjes së tij, e kupton se ai që ka pasur sukses, ka qenë i mbështetur në mesatare, jo vetëm në fjalët dhe veprat e tij, por edhe në të menduar dhe të kuptuar.

Së pesti: Durimi. Sepse durimi është veçori e dijetarëve, madje cilësi e profetëve

dhe të dërguarve. All-llahu thotë:

“Prandaj, ti bëhu i durueshëm (o Muhamed), ashtu siç kanë duruar me këmbëngulje të dërguarit e vendosur dhe mos kërko shpejtimin e dënimit për ata!”[1]

Në tjetër ajet, i Lartësuari thotë:

“Duro (o Muhamed), se me siguri, premtimi i Allahut është i vërtetë dhe s’ke pse të humbasësh durimin kurrsesi nga ata që nuk besojnë!”.[2]

Kujt i humbet durimi nuk është njeri me mendje të shëndoshë. Ai që nuk është i bindur prerë në atë se premtimi i All-llahut është i vërtetë, ai e ka humbur durimin dhe nuk mund të ketë përceptim të shëndoshë.

Durimi dhe maturia në secilën çështje janë shenjë e vazhdueshmërisë në mesatare dhe drejtësi, kurse ky është shkaku për të arritur sukses në realizimin e qëllimeve dhe objektivave.

Shkaqet që çojnë në devijim nga mesatarja dhe drejtësia

Shkaqet e devijimit prej mesatares dhe drejtësisë mund t’i përmbledhim në pikat në vijim:

01 - Injoranca;

02 - Ëndjet;

03 - Dominimi i emocioneve mbi mendjen;

04 - Mosdurimi dhe nxitimi në pritjen e rezultateve të ligjshme, si dhe propozimi i rezultateve jo të ligjshme;

05 - Shpikja e risive në Fe (bidateve);

06 - Akuzimi i dijetarëve dhe njerëzve të mençur, për servilizëm dhe heqje dorë nga e vërteta.

_________________________________________

[1] - El Ahkaf: 35.

[2] - Er Rum: 60.

 

Mesatarja ne Islam eshte besim dhe ligj.

 

Eshte shume me rendesi praktikimi i domethenies se mesatares dhe drejtesisene jeten e muslimaneve. Ajo patjeter duhet te kuptohet mire dhe drejt, sepse ne i degjojme disa duke thene: “Menhexhi mesatar”, por fjala “mesatar” shpeshhere perdoret pa kritere sheriatike apo logjike, ndonese mesatarja gjithhere ndodhet mes dy skajeve.

Kush i percakton dy skajet? Kush e vlereson menhexhin mesatar? Kush duhet te vleresoje nese kjo eshte mesatare dhe e kunderta nuk eshte?

Pergjigja: Patjeter qe duhet te kemi parime mbi bazen e te cilave gjykojme, ne menyre qe gjerat e tilla te mos na cojne deri te zhberja e gjerave themelore te Fese dhe Besimit duke e kerkuar mesataren e gabuar. Pra, mesatarja dhe drejtesia jane te kerkuara me Sheriat sipas parimeve te sheriatit, te cilat i miratojne dijetaret e medhenj.

Islami perbehet prej besimit.akidese dhe ligjit.Sheriatit. Akideja eshte e ndertuar mbi mesatare, siç thone dijetaret e akidese. Edhe Sheriati Islam, gjithashtu eshte i ndertuar mbi mesatare dhe drejtesi, siç theksojne dijetaret Islam.

All-llahu thote:

“Keshtu, Ne ju kemi bere nje popull te mesem.”[1]

Domethenia e fjales “popull te mesem”, siç e komentojne sahabet dhe pasuesit e tyre, eshte: Ne u kemi bere juve nje popull te drejte e te zgjedhur, mes atyre qe ia teprojne dhe atyre qe lene manget. Ne te gjitha fete e religjionet ekziston teprim dhe cungim, po edhe ne te gjitha sektet dhe fraksionet e ndryshme ne kete Ummet eshte i pranishem teprimi dhe cungimi. Teprimi dhe cungimi jane te pranishme edhe ne ligjet e meparshme te grupimeve dhe partive te ndryshme.

Principin e mesatares dhe drejtesise e vertetojne edhe keto ajete:

“Mos e shtrengo doren, as mos u bej doreshpuar e te mbetesh i qortuar dhe i mjere.”[2]

Dhe:

“Ata që kur shpenzojnë nuk janë as dorëshpuar, as dorështrënguar, por i përmbahen të mesmes.”[3]

Është vërtetuar se Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Kini kujdes dhe largojuni teprimit, sepse popujt para jush janë shkatërruar vetëm për shkak të teprimit në fe.”[4]

Ali ibën Ebi Talibi, kalifi i drejtë (radijAll-llahu anhu) ka thënë:

“Njeriu më i mirë është ai i drejti, mesatari, te i cili kthehen ata që ia teprojnë dhe mundohen ta arrijnë ata që lënë mangët.”[5] (E transmeton Ibnul Mubarek nga Muhamed ibën Talha nga Aliu (radijAll-llahu anhu)).

Disa prej selefëve kanë thënë:

“Feja e All-llahut është mes atij që e tepron dhe shton në të dhe atij që lë mangët dhe e cungon atë.”[6]

Ky është një parim te dijetarët e selefit dhe te ata që ishin autorë të librave në akide. Ata thonë: Feja e All-llahut është e vërtetë dhe e kënaqshme për secilin. Feja e All-llahut, të cilën njerëzit obligohen ta pasojnë është mesatare, ndërmjet teprimit dhe cungimit.

Në një hadith që ndodhet në “Sahih” thuhet:

“Feja është lehtësim. Secili që do të mundohet ta shtrëngojë Fenë, ajo do ta mposhtë.”[7]

“Çdoherë, kur Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka pasur mundësi të zgjedhë mes dy gjërave, ai e ka zgjedhur më të lehtën, përveç nëse ajo përbënte mëkat.”[8]

Në një hadith tjetër që gjendet në Sunene dhe në libra të tjera, i cili është mursel, por që përforcohet nga transmetime të tjera, dhe të cilin e transmeton Muhamed ibën Munkedir nga Xhabiri (radijAll-llahu anhu), thuhet:

“Kjo Fe është madhështore, prandaj merreni me të lehtë! Bima që mbin me nxitim, as tokën s’e çan dot, as nuk lë farë pas vete.”[9]

Ne nje hadith te sakte, Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thene:

“Feja me e dashur tek All-llahu eshte Feja e paster, tolerante dhe e gjere.”[10]

Ai, gjithashtu ka thene:

“U shkaterrofshin ekstremistet!”, tri here.[11]

Kur Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i dergoi dy sahabet e tij, Muadhin dhe Ebu Musa el Esh’ariun (radijAll-llahu anhuma) ne Jemen, u tha:

“Lehtesoni dhe mos veshtiresoni! Pergezoni dhe mos trembni! Respektohuni mes vete!”[12]

Ky eshte parim i thirrjes ne Islam, per te cilin jane ne konsensus te gjithe dijetaret.

Ne nje hadith tjeter thuhet se Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thene:

“Punet me te dashura tek All-llahu jane mesataret.”[13]

Kur kjo te jete e qarte, atehere kuptohet se mesatarja dhe drejtesia jane obligim,te cilat mbeshteten ne argumente sheriatike. Njeheresh kjo eshte nje miresi qe iu dhurua ketij umeti ne menyre qe te vazhdoje se ekzistuari. Ndersa ekstremistet dhe ata qe lene manget jane jeteshkurter. Ai qe vazhdon te mbetet eshte keshilluesi i ketij umeti, i sinqerti, dijetari dhe mesuesi i umetit. Te umeti mund te kete ndikim vetem ai qe trason kete metodologji.menhexh, te mbeshtetur nga citatet sheriatike, (te cilen e ndoqen kalifet e drejte dhe e mbeshteten me fjalet e tyre), veprat e dijetareve islame dhe shkrimet e tyre.

 

____________________________________

[1] - El Bekare: 143.

[2] - El Israf: 29.

[3] - El Furkan: 67.

[4] - Transmetojnë Imam Ahmedi në “Musned”, 3: 1851, dhe 5: 3248; Nesaiu në “Sunen” (Libri mbi Haxhxhin – tema: Mbledhja e gurëve), 3059; Ibën Maxhe në “Sunen” (Libri mbi Haxhxhin – tema: Madhësia e gurëve që hidhen). 3029; të gjithë nga Ibën Abbasi radijAll-llahu anhuma.

[5] - Transmeton Ibën Ebi Shejbe në “Musannef “, 7: 100, hadithi nr. 34498; kurse El Munaui i ka përmendur këto fjalë në “Fejdul Kadir”, 3: 134, ku flet për teprimin dhe ekstremizmin në Fe, pa ia atribuuar Aliut radijAll-llahu anhu.

[6] - Fjalë të përafërta janë transmetuar në “Sunenin” e Darimiut (Urrehet mendimi i lirë i njerëzve në Fe) 1: 72, nga Hasen el Basriu.

[7] - E transmeton Buhariu në “Sahih” (Libri mbi Imanin – tema: Feja është lehtësim) 39, nga Ebu Hurejra radijAll-llahu anhu.

[8] - Buhariu në “Sahih” (Libri mbi vlerat – tema: Cilësitë e Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), 3560 dhe Muslimi në “Sahih” (Libri mbi vlerat – tema: Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem largohej prej mëkateve dhe zgjidhte më të lehtën prej të lejuarave), 2327, nga Aishja radijAll-llahu anha.

[9] - Kështu e transmetojnë: Ibnul Mubareku në “Zuhd”, 1334 si fjalë të Abdullah ibën Amrit radijAll-llahu anhuma; Bejhekiu në “Sunen” (Libri mbi namazin – tema: Mesatarja në adhurim dhe tentimi për vazhdueshmëri), 3:18; Hakimi në “Ma’rifetu Ulumil Hadith” 96; Hejthemiu në “Mexhmeuz Zeuaid” 1:62, nga Xhabiri radijAll-llahu anhu. Rreth ketij hadithi ka folur Iben Haxheri ne ”Fet’hul Bari”, 11:297. Fillimin e ketij hadithi e transmeton edhe Ahmedi ne “Musned “, 20:13052 nga Enesi radijAll-llahu anhu.

[10] - Buhariu e ka permendur ne “Sahih” si ta’lik (Libri mbi Imanin – tema: Feja eshte lehtesim) 29, kurse e ka transmetuar edhe ne “Edebul Mufred”, 288. Trans. Ahmedi ne “Musned”, 4: 2107 nga Iben Abbasi radijAll-llahu anhuma.

[11] - Trans: Ahmedi ne “Musned”, 6: 3655; Muslimi (Libri mbi dijen – tema: Ekstremistet jane te shkaterruar) 2670; Ebu Davudi ne “Sunen” (Libri mbi Sunnetin – tema: Ndjekja e Sunnetit) 4608; te gjithe nga Abdullah iben Mesfudi radijAll-llahu anhu. Ekstremist d.m.th: qe thellohet ne çdo imtesi dhe e veshtireson Fene.

[12] - Buhariu ne “Sahih” (Libri mbi lufterat – tema: Dergimi i Ebu Musait dhe Muadhit ne Jemen, para Haxhxhit te Lamtumires) 4341, 4344, (Libri mbi etiken – tema: Thenia e Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem: Lehtesoni e mos veshtiresoni) 6124, (Libri mbi dispozitat – tema: Udheheqesi, kur te dergoje dy komandante ne nje vend, i urdheron qe te respektohen dhe te mos kundershtohen) 7172; Muslimi ne “Sahih” (Libri mbi xhihadin dhe ekspeditat – tema: Caktimi i komandanteve te delegacioneve nga ana e udheheqesit dhe keshillimi per etiken e luftes) 1733 me shtesen “… dhe mos u kundershtoni!”. Te gjitha nga Ebu Burde radijAll-llahu anhu. Transmeton edhe Tajalisiu ne “Musned” 498, nga Ebu Musa elEsh’ari radijAll-llahu anhu.

[13] - Ixhluni ne “Keshful Hafa” 1: 391 e permend: “Puna me e mire eshte mesatarja”, kurse sipas nje transmetimi: “Punet me te mira jane mesataret.”

 

Mesatarja e Islamit mes feve dhe ligjeve tjera.

 

Sa i takon veprimit praktik, mesatarja ka disa anë, atë që veç u përshkrua më sipër dhe anën teorike.

Islami është mesatar mes religjioneve. Kush e analizon besimin islam, vëren se ai është mesatar mes feve të ndryshme. Religjion quhet secila fe, të cilës i përmbahen njerëzit, pavarësisht nëse është me origjinë të vërtetë apo të kotë.

Islami është mesatar mes hebraizmit dhe krishterimit.[1] Islami është mesatar mes zoroastrizmit [2] dhe budizmit. Islami është mesatar edhe mes ligjeve të ndryshme; mes ligjeve romake (demokraci etj.) dhe ligjeve të atyre që ia atribuojnë gjykimin vetes (diktatorëve).

Islami është mesatar edhe në etikë dhe në raportet njerëzore. Ai fton në etikë fisnike dhe nxit t’i përmbahemi asaj, madje All-llahu i Lartësuar e cilësoi të Dërguarin e Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) duke thënë:

“Ti je në një etikë madhore.”[3]

Mirëpo All-llahu nuk e bëri pjesë të etikës fisnike braktisjen e krenarisë, as braktisjen e të vërtetës, por etikën fisnike e bëri mesatare, mes butësisë dhe ashpërsisë. Ashpërsia, nëse është në vendin e duhur, është e kërkuar, por edhe butësia me muslimanët dhe jomuslimanët është e kërkuar në vendin e duhur. Pra, e vërteta është mes kësaj dhe asaj.

Islami është mesatar mes religjioneve, është mesatar sa i takon raporteve ndërnjerëzore, mesatar edhe për sa u takon ligjeve. Është mesatar sa u takon atyre që e lejojnë kamatën me të gjitha llojet e saj, padrejtësitë dhe dëmet që ua shkaktojnë njerëzve, si dhe është mesatar sa u takon atyre që e ndalojnë shitblerjen me të gjitha llojet dhe pasurimin që njeriu e bën përmes dorës së vet. Islami fton në tregti, në punë, në ekonomi, në shtim dhe rritje të pasurisë, mirëpo ndalon gjatë kësaj padrejtësinë dhe dëmin, marrjen e pasurisë së huaj pa të drejtë dhe ndalon që pasuria të qarkullojë vetëm mes të pasurve, siç ndodhte në kohën e Xhahilijetit [4] dhe në ligjet e feve dhe popujve të mëparshëm.

Islami eshte mesatar ne gjithe urdhrat qe kane te bejne me besimin dhe ne gjithe ate qe njoftoi Allahu dhe i Derguari i tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).

Edhe ne teuhid eshte mesatar, mes atyre qe e teprojne duke shoqeruar edhe te tjere ne adhurim, si te krishteret dhe cifutet, dhe mes atyre qe cungojne, duke menduar se te gjithe njerezit jane ne teuhid, pavaresisht nga veprat e tyre. Islami fton ne njesimin e All-llahut te Lartesuar me adhurim, siç urdheron All-llahu:

“Adhuroje vetem Allahun me perkushtim te cilter per Te!”[5]

Dhe:

“Zoti yt ka urdheruar, qe te mos adhuroni askend tjeter pervec Atij”[6]

Sepse njesimi i All-llahut dhe te perkushtuarit e adhurimit vetem ndaj Tij eshte themeli i Fese.

Mesatarja e Ehli Sunnetit mes sekteve dhe fraksioneve te tjera Ehlus Sunneh uel Xhema’ah jane mesatare ne kapitullin e Emrave dhe Cilesive te Allahut. Ata qendrojne mes atyre qe emrat dhe cilesite e Allahut i perngjasojne dhe i krahasojne me cilesite e krijesave dhe mes atyre qe i mohojne dhe i zhveshin nga cdo kuptim.

Ne kapitullin e imanit, Ithtaret e Sunnetit, Xhematit dhe Islamit te vertete, jane mesatare mes Tekfirijve ekstremiste [7] dhe mes Murxhieve [8] cungues. Ata konsiderojne se imani perbehet nga fjalet, veprat dhe besimi. Pra jane mesatar mes ketyre dhe atyre.

Sa i takon dashurise ndaj sahabeve, ata gjithashtu jane mesatar mes atyre qe ia tepruan duke i hyjnizuar disa prej sahabeve dhe mes nevasibeve, te cilet i fyen disa prej sahabeve. Ehli Sunneti i don dhe i lavderon te gjithe sahabet e Pejgamberit dhe thote ate qe tha Allahu ne lidhje me ta:

“Allahu është i kënaqur me ata besimtarë, kur t’u betuan për besnikëri nën hijen e pemës.”[9]

Edhe në kapitullin që ka të bëjë me udhëheqësin dhe bindjes ndaj udhëheqësve, Ehli Sunneti, gjegjësisht Feja Islame është mesatare mes atyre që patën kundërshti, si në vepra, ashtu edhe në fjalë sa i takon kësaj çështjeje madhore. Pra, ata janë në mes të Havarixhëve, të cilët thonë se lejohet rebelimi kundrejt udhëheqësve, nëse tek ata vërehen gabime dhe mes atyre që pretendojnë se nuk lejohet as këshillimi i tyre, por sipas tyre, çdo gjë që ata thonë është e vërtetë, sepse ata janë zëvendës.

_________________________________

[1] - Çifutët janë cungues të fesë. Ata e kanë ndryshuar Librin e All-llahut, i vranë pejgamberët e tyre, i shpifën Allahut dhe e mohuan Atë. Të krishterët janë teprues në fe. Ata ia tepruan në murgëri dhe në thëniet e tyre për Isain (alejhis selam).

[2] - Zoroastrizmi është një fe që ka dominuar në Persi (Irani i sotëm), për një kohë të gjatë dhe profet kryesor e ka Zaratustrën ose Zoroaster. Ajo bazohet në besimin në dy zota: zoti i të mirës dhe dritës – Ahura Mazda dhe zoti i të keqes dhe errësirës – Angra Maini. Ithtarët e kësaj feje besojnë se njeriu është i lirë të zgjedhë mes këtyre dy zotave, por është i obliguar ta ndihmojë veprën e Ahura Mazdës. Ata e hyjnizojnë dhe e adhurojnë mes tjerash edhe zjarrin. (sh.p.)

[3] - El Kalem: 4.

[4] - Xhahilije quhet koha e errët para ardhjes së Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem. (sh.p.)

[5] - Ez Zumer: 2.

[6] - El Isra: 23.

[7] - Ata qe per nje mekat, i vogel qofte a i madh, e llogarisin muslimanin per kafir. (sh.p.)

[8] - Murxhiet jane nje sekt qe besojne se njeriu behet besimtar vetem nese beson me zemer dhe e deklaron ate me goje, keshtu qe veprat nuk i konsiderojne si pjese te imanit, gje qe eshte ne kundershtim me mendimin e Ehli Sunnetit, mendim te cilin e verteton Kur’ani dhe Sunneti. Murxhiet thone se kur njeriu te besoje nuk i ben dem asnje mekat, sikurse nuk i ben dobi vepra e mire mosbesimtarit. (sh.p.)

[9] - El Fet’h: 18.

 

Pjese e mesatares eshte edhe bindja ndaj udheheqesit musliman.

 

Ehli Sunneti konsideron se bindja ndaj udheheqesit musliman eshte obligim, sepse kete e urdheroi Pejgamberi kur tha:

“E ke obligim degjimin dhe bindjen ndaj udheheqesit, ne veshtiresi dhe rehati, ne gjerat qe i do dhe ne ato qe i urren, po edhe nese ai te le pas dore dhe i jep perparesi interesit te vet.”[1]

Transmeton Ubade iben Samiti (radijAll-llahu anhu), i cili thote:

“Ne ia dhame besen te Derguarit te All-llahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) se do te degjojme dhe do te bindemi ne veshtiresi dhe ne rehati, ne gjerat qe na pelqejne dhe ne ato qe nuk na pelqejne, po edhe nese udheheqesi i jep perparesi interesit te vet. I dhame besen se nuk do te luftojme qe ta marrim pushtetin prej atyre qe e kane, se do ta themi te verteten kudo qe te jemi dhe se nuk do ti frikohemi askujt per te verteten e All-llahut.”[2] Ky hadith eshte vertetuar ne Sahihun e Muslimit.

Ceshtja e udheheqesit dhe bindja ndaj tij eshte ceshtje madhore dhe sipas menhexhit mesatar, ata keshillohen, sqarohen dhe bashkepunohet me ta ne miresi e devotshmeri.

Mesatarja dhe drejtesia ne fikh dhe ne dispozita:

Kjo sqarohet ne pikat ne vijim:

Se pari: Marrja ne konsiderate e ixhtihadit, sepse ai vazhdon dhe nuk eshte mbyllur.[3]

Ka prej atyre qe deren e ixhtihadit e kane hapur krah me krah, saqe ne te jane futur edhe te atille qe nuk i perkasin atij rangu, nuk jane te kualifikuar per ixhtihad dhe nuk i kane kuptuar as citatet sheriatike, as rregullat baze te Sheriatit.

Sot degjojme njerez qe flasin dhe japin mendime per ceshtje sheriatike dhe ndodhi te medha, te cilat sikur te kishin ndodhur ne kohen e Omerit (radijAll-llahu anhu), ai do t’i kishte tubuar luftëtarët e Bedrit [4] për të debatuar rreth tyre.

Sot në Ummet ndodhin ngjarje të mëdha dhe për to jep fetua njëri e tjetri, të cilët janë vetëm nxënës të rëndomtë të dijes dhe nuk janë të aftësuar për diçka të tillë dhe as nuk janë thelluar në dije. Në këto çështje hezitojnë të hyjnë shumica e dijetarëve, sepse janë çështje për të cilat ka nevojë të mblidhen të gjithë që t’i diskutojnë.

Dera e ixhtihadit është e hapur, por hapja është mesatare, mes dy grupeve: atyre që konsiderojnë se ajo duhet të mbyllet dhe të bazohemi vetëm në fjalët e dijetarëve të vjetër dhe atyre që konsiderojnë se kjo derë është e hapur për çdo njeri, qoftë edhe i paaftë për t’ufutur nga kjo derë.

Së dyti: Drejtësia në fikh dhe në dispozita, si dhe të qenit mesatar në to, kërkon patjetër të qenit mesatar mes dy grupeve: mes pasimit të medhhebeve dhe zhdukjes së medhhebeve. Ka të atillë që kërkojnë zhveshjen nga medhhebet e ndryshme në fikh dhe pohojnë se ato nuk janë të vlefshme për çdo kohë, por vetëm për kohët e shkuara dhe tani duhet t’u kthehemi librave të hadithit dhe t’i flakim librat e medhhebeve. Dhe mes një grupi tjetër, të cilët konsiderojnë se duhet të vazhdojmë të mbetemi në citatet medhhebore, sepse tekstet medhhebore përmbajnë më shumë dije dhe vlejnë për çdo kohë.

Ndërsa e vërteta ndodhet mes këtyre dy grupeve. Ne duhet të mësojmë nga fjalët e dijetarëve të medhhebeve, sepse ata e kuptuan sheriatin, por për secilën kohë vlejnë dispozita të veçanta dhe të kuptuar të veçantë. Sheriati është i fokusuar në objektiva, në realizimin e dobive dhe pengimin e dëmeve. Prandaj, nuk është e drejtë të mbetemi në tekstet e dijetarëve të vjetër, të cilët nuk ndodhen mes nesh dhe nuk e njohin realitetin e jetës sonë. Nuk i njohin të metat dhe dobësitë tona, nuk i njohin objektivat, dobitë dhe interesat që ne duhet t’i kemi në konsideratë dhe dëmet që duhet t’i evitojmë. Është prej drejtësisë t’i marrim fjalët e tyre, t’i kuptojmë qëllimet, t’i marrim gjykimet dhe t’i kuptojmë burimet nga i kanë marrë ato. Por duhet që edhe ne të dimë të shikojmë në citatet sheriatike, sepse ato janë të gjera dhe përfshijnë çdo kohë.

Pra, fjalët e dijetarëve janë të nevojshme për t’i kuptuar citatet sheriatike. Prandaj Islami është mesatar sa u përket medhhebeve, mes atyre që duan t’i asgjësojnë medhhebet dhe atyre që e teprojnë dhe duan që pasimi i medhhebeve të jetë absolut.

Së treti: Mesatarja dhe drejtësia janë shenja dalluese të kësaj Feje dhe shenja të Ehli Sunnetit, të cilët pozicionohen mes ashpërsisë së tepruar dhe lehtësimit pa kritere.

Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka urdhëruar dhe ka nxitur për lehtësim dhe kur kishte mundësi të zgjedhte mes dy gjërave, ai çdoherë zgjedhte më të lehtën kur ajo nuk përbënte mëkat.[5] Me këtë mohohet ashpërsia e cila krijon vështirësi për njeriun. Ata të cilët e marrin me ashpërsi dhe mendojnë se e vërteta qëndron vetëm në të, kjo nuk është e drejtë. Ky është një lloj teprimi në marrëdhëniet me dispozitat, të cilin duhet mënjanuar.

E vërteta qëndron në faktin se ashpërsia duhet të praktikohet në vendin e duhur, kur ajo mbështetet nga citatet Kuranore dhe ato të Sunetit, ndërsa sa u takon çështjeve për të cilat kemi mundësi zgjedhjeje dhe që nuk janë të përcaktuara me citate, e zgjedhim më të lehtën në qoftë se ajo nuk përbën mëkat. Kësaj duhet t’i kushtohet vëmendje, sidomos gjatë studimeve, shkrimeve, ligjëratave, udhëzimeve dhe orientimeve që u japim të rinjve. Gjatë gjithë kësaj duhet të largohemi prej ashpërsisë, e cila sjell vetëm dëm dhe kur kemi mundësi zgjedhjeje, të mos e zgjedhim vrazhdësinë, e cila e vështirëson jetën e njerëzve.

Është obligim të kapemi për mesataren dhe drejtësinë gjatë gjithë kësaj, sepse sheriati ka ardhur t’i mënjanojë vështirësitë, siç është transmetuar: “Bima që mbin me nxitim, as tokën s’e çan dot, as nuk lë farë pas vete.”[6]

Kur është fjala për dobitë dhe dëmet, sheriati islam është mesatar në dispozitat e tij, në fikh dhe objektivat e saj. Disa e tepruan në përcaktimin e dobive, aq sa dobitë e pretenduara i radhitën para citateve të sheriatit, saqë disa u shprehën: “Aty ku është interesi, aty është edhe Sheriati i All-llahut.” Një grup tjetër ekstrem u shprehën për anulimin e të gjitha interesave dhe dobive, duke pretenduar mbështetjen vetëm në tekstet e sheriatit, sepse vetëm tekstet e sheriatit përbëjnëminteres dhe kështu ata bazohen vetëm në anën sipërfaqësore të teksteve.

Sheriati është ligj i arsyeshëm që bazohet në realizimin e dobive dhe anulimin e dëmeve. Atij që i mungon njohja e parimeve dhe objektivave të sheriatit, ai ka humbur edhe mundësinë e realizimit të objektivave të këtij sheriati të bekuar. Ky ligj i bekuar, Sheriati Islam, është ligj i bazuar në arsye, objektiva dhe përkujdesje për dobitë dhe interesat.[7] Sheriati në fikh ndërtohet mbi dallimet dhe ngjashmëritë ndërmjet normave të përmendura në tekstet e sheriatit dhe në thëniet e dijetarëve. Kujt i mungojnë njohuritë rreth kësaj, për të s’ka hapësirë të japë gjykime rreth gjendjes së njerëzve.

Bazuar në këtë, është obligim ta kemi në konsideratë mesataren, pra, të ndodhemi mes atyre që mohojnë dobitë dhe interesat në përgjithësi dhe atyre që ia teprojnë, sepse në sheriatin tonë çdo gjë është e arsyeshme, kështu që duhet t’i kemi në konsideratë interesat dhe objektivat e përcaktuara nga sheriati. Për këtë, kur ne shikojmë në fjalët e dijetarëve të mëdhenj, si Imam Ebu Hanifja, Imam Maliku, Imam Shafiu, Imam Ahmedi, Shejhul Islam Ibën Tejmijje, nxënësi i tij Ibnul Kajjim etj., shohim se në shumicën e çështjeve ata i marrin parasysh interesat e arsyetuara në tekste. Ndoshta ata ndonjëherë kanë dhënë disa përgjigje për disa çështje, të cilat janë në kundërshtim me fetuatë e sotme, por këtë e kanë bërë duke u bazuar në interesat që burojnë prej Sheriatit.

Marrja në konsideratë e objektivave dhe interesave është kërkesë sheriatike e patjetërsueshme për të pasur një bazament mesatar dhe të drejtë në të gjitha çështjet.

__________________________________________

[1] - Transmeton Muslimi ne “Sahihun” e tij (Libri mbi udheheqesine – tema, Obligimi per bindjen ndaj udheheqesve ne cdo gje pervec ne mekat) 1836, nga Ebu Hurejra radijAll-llahu anhu.

[2] - Transmeton Muslimi, 1708 nga Ubade iben Samit radijAll-llahu anhu. Hadith te afert me kete transmeton Buhariu ne “Sahihun” e tij (Libri mbi trazirat – tema: Fjala e Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem: ”Do te shihni pas vdekjes sime gjera qe do ti urreni”), 7056; Ahmedi ne “Musned”, 37: 22735 dhe Iben Ebi Asim ne “Sunneh”, 1029.

[3] - Shatibiu ne “Muvafekat”, 5.11, thote: “Ixhtihadi eshte dy llojesh: i pari, i cili s’ka mundesi te nderpritet derisa te ekzistojne obligimet dhe ndalesat, pra deri ne Diten e Kiametit, dhe tjetri qe ka mundesi te nderpritet para se te zhduket dynjaja…”

[4] - Buhariu në Sahih (Libri mbi pasimin – 28 tema: Sqarimi i ajetit: “Këshillohen për punët e veta me njëri-tjetrin.” [Esh Shura: 38] dhe ajetit: “Këshillohu me ata për çështje të ndryshme!” [Ali Imran: 159], thotë: “Udhëheqësit shtetëror, pas Pejgamberit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) janë këshilluar me dijetarët besnikë në çështjet e lejuara, me qëllim që ta zgjedhin më të lehtën, ndërsa për ato çështje që ka pasur tekst nga Kurani dhe Suneti, ata janë bazuar në ato tekste, sepse kjo ishte rruga që porositi Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem)… këshilltarët e Omerit ishin njerëz të ditur, të rinj dhe pleq, por ai ndalej te dispozitat e përcaktuara nga Libri i Allahut të Lartësuar.”

[5] - Kjo përmendet në hadithin që u cek më herët. Shih faqen: 11.

[6] - U përmend më herët një hadith me këtë tekst. Shih faqen: 11.

[7] - Shih “I’lamul Muvekkiin an Rabbil Alemin” 4:337.

 

Mesatarja dhe drejtësia në gjykimin e gjërave.

 

Gjërat ripërtërihen, çështjet vijnë të llojllojshme dhe çdo ditë kemi diçka të re. Nuk ka dyshim se koha lëvizë, civilizimet lindin dhe qytetërimi ndez çështje të reja. Këto nuk ndalojnë te gjykimi i një dijetari a thirrësi në Fe dhe as te teoria e një teoricieni. Qytetërimet lindin dhe zhvillohen, siç mund të shihet në kohë të sotme.

Mu për këtë shkak, duhet të ekzistojë një menhexh i qartë dhe mesatar për gjykimin mbi gjërat, situatat, individët, mendimet dhe opinionet, qëllimet dhe objektivat, shoqëritë, shtetet, dijetarët, thirrësit dhe njerëzit në përgjithësi.

Parimet e këtij menhexhi mesatar duhet të rrënjosen përmes ligjëratave dhe shkrimeve në mënyrë që nxënësit e dijes, të cilët synojnë të japin këshilla e të thërrasin në Fe, të mos jenë të painformuar sa i takon kësaj metodologjie të drejtë.

Ndër parimet e dijetarëve është edhe ky rregull: Gjykimi për një gjë është rrjedhojë e perceptimit të saj. [1]

All-llahu i Lartësuar ka thënë:

“Mos shko pas diçkaje për të cilën nuk ke dijeni!”[2]

Prandaj, kushdo që gjykon mbi një çështje pa pasur njohuri të plota, ose gjykon mbi një situatë, ose në lidhje me një individ, opinion, shkrim, apo jep gjykimin në lidhje me qëllimet e interesat pa i njohur ato si duhet, i tilli është dhënë pas diçkaje për të cilën nuk ka dijeni.

Është detyrë për ne që këtë ajet ta vëmë para syve tanë, si dhe ajetin tjetër në të cilin Allahu i lartësuar ndalon të thuhet diçka pa dije dhe këtë e konsideron të përafërt me shirkun.

All-llahu thotë:

“Thuaj: ‘Me të vërtetë, Zoti im ka ndaluar… t’i shoqërohet Allahut (në adhurim) diçka, për të cilën nuk ju ka dhënë kurrfarë të drejte dhe të thoni për All-llahun atë që nuk e dini.” [3]

Edhe Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka ndaluar të thuhet diçka pa pasur dijeni për të. Ai thotë:

“Më i guximshmi prej jush për të dhënë fetua është ai që është më i guximshëm për të hyrë në Zjarr.”[4]

Si të gjykojmë në situata të ndryshme? Njerëzit, siç mund ta shihni, japin gjykime për çdo gjë. A u takon njerëzve të mendjes, dijetarëve dhe atyre që ndjekin metodologji të drejtë gjatë analizave dhe studimeve që të nxitohen? A u takon të mos jenë të matur gjatë gjykimit mbi çështje të caktuara?

Ju, pavarësisht se a jeni studentë të niveleve të larta apo jo, nuk ju takon që të menduarit dhe të gjykuarit tuaj mbi gjërat, të jetë i pa bazuar në parime. Nëse njerëzit lihen të gjykojnë mbi gjëra të ndryshme pa kritere, atëherë do të lindin probleme e probleme, siç po i shohim. Do të lindin mendime, opinione e gjykime në lidhje me situata, individë, shoqëri e shtete, në lidhje me nijetet e njerëzve dhe gjykime mbi dijetarët, gjëra që po i dëgjoni dhe që ndoshta nuk do t’i dëgjoni në të ardhmen.

Ne kërkojmë një metodologji mbi bazën e së cilës do t’i zbërthejmë gjërat dhe një parim mbi të gjykuarit se si të gjykojmë? Si të nxjerrim përfundime duke u bazuar në parime? A duhet t’i gjykojmë rezultatet dhe a duhet të dalim me rezultate gjatë gjykimeve dhe veprimeve pa u bazuar në parime? Si të përmirësojmë mënyrën e të menduarit dhe metodologjinë e të gjykuarit mbi gjërat? Kjo është detyra më e rëndësishme.

Është prej parimeve që jo për çdo gjë të kërkuar duhet të gjykojë çdokush, sepse ka çështje të mëdha, të cilat duhet t’u lihen njerëzve të mëdhenj, të cilët i analizojnë me shikim gjithëpërfshirës. Ti nuk di çdo gjë. A i takon një nxënësi të dijes, një studenti, një njeriu me kulturë të përgjithshme, apo njërit nga masa e thjeshtë ta vejë veten në atë pozitë, sa të japë gjykime mbi situata, shtete, dijetarë, apo të japë vlerësime rreth ideve pa i kuptuar dhe pa i analizuar, duke mos u bazuar mbi parimet e sheriatit?!

Gjykimi mbi çështje të ndryshme dhe kapja e disa anëve të tyre është bërë avaz për disa njerëz. Ata e shohin një citat të Kur’anit apo Sunnetit dhe mendojnë se ai është i mjaftueshëm për të nxjerrë një gjykim të përgjithshëm. Sikur puna këtu të ishte kaq e lehtë, fukahatë (juristët islamë) nuk do të ishin kaq të paktë.

___________________________________________

[1] - Shih këtë rregull në “Mugnil Muhtaxh” 2:363 dhe “Hashijetul Buxhejremij” 1: 98, 374; 3: 232 dhe 4:57.

[2] - El Isra: 36.

[3] - El A’raf: 33.

[4] - Transmetojnë: Darimiu në “Sunen” (Dhënia e fetuasë dhe rigoroziteti ndaj kësaj) 1: 57; dhe Ebu Abdullah Muhamed ibën Muflih elMakdisij në “Etikat sheriatike” (tema: Dijetari të thotë: “Nuk e di” dhe të ruhet e të mos nxitohet në dhënien e fetuasë) 2: 156.

 

Mënyra se si dallohen fukahatë islamë.

 

Fukaha (jurist) islamë konsiderohen ata të cilët studiuan të gjitha citatet sheriatike, shkaqet dhe objektivat, dëmet dhe dobitë. Vendimi sheriatik nuk merret duke gjykuar vetëm nga një këndvështrim. Patjetër që gjykimi duhet të jetë i drejtë, mes atyre që tregohen ekstrem dhe gjykimin e mbështesin në një mendim që papritur u vjen dhe atyre që nuk i japin fare rëndësi çështjes.

Kemi nevojë për metodologji mesatare, në mënyrë që të mos jemi si ekstremistët, të cilët sa herë që gjykojnë mbi çështje të caktuara dhe individë, bazohen në paragjykime dhe bëjnë zgjedhjen më të keqe. Ata gjykojnë vetëm mbi një fjalë të cilën mund ta ketë thënë dikush ose mbi një iniciativë që mund ta ketë ndërmarrë një grup. Njeriu duhet të jetë mesatar dhe të mbajë baraspeshë duke bërë llogari mes gjërave pozitive dhe atyre negative, mes dëmeve dhe dobive dhe njëherësh të jetë mesatar mes teprimit e cungimit.

Ai që synon të japë një gjykim pa qenë mesatar, i tilli i largohet drejtësisë së sheriatit dhe drejtësisë gjatë gjykimit mbi çështje.

Në esencë, vlerësimi për myslimanin duhet të jetë pozitiv edhe nëse haset tek ai ndonjë vepër a fjalë e papëlqyer. Nuk duhet të nisemi nga dyshimi apo paragjykimi se ai është i keq apo ka zgjedhur drejtim të keq.

Në thelb opinionet e myslimanit duhet të jenë me qëllim të mirë dhe jo dashakeqe. Nuk duhet të jetë synimi i tij vetëm dëshira për të kundërshtuar, akuzuar apo prishur.

Pra, gjykimet e tij duhet të jenë të prirura nga e mbara, përveç nëse vërtetohet e kundërta përmes ndonjë deklarate të qartë nga ai ose ndonjë vepre. Sa u takon qëllimeve dhe synimeve të njerëzve, ne duhet t’i vlerësojmë nga ajo që duket prej tyre. Nuk duhet t’i gjykojmë qëllimet dhe synimet e njerëzve nga një sjellje e jashtme apo nga një thënie e publikuar, sepse qëllimet dhe synimet e njerëzve i njeh vetëm Allahu. Ne duhet të ruhemi dhe të largohemi prej mendimeve të këqija për njerëzit, ngase All-llahu i Lartësuar thotë:

“Mënjanoni shumë dyshime, se vërtet, disa dyshime janë gjynah.”[1]

Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), në një hadith ku përmendet personi që erdhi të dëshmojë, tha:

“A po e shikon Diellin?”

Ai tha: “Po.”

Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i tha:

“Nëse e ke të qartë në këtë mënyrë, atëherë dëshmo, nëse jo – lëre!”[2]

Edhe gjatë të menduarit kërkohet mesatarja. Mënyra e të menduarit te të rinjtë sot, madje të menduarit te njerëzit përgjithësisht, për më tepër te një pjesë e zgjedhur është i çoroditur e i shpërndarë mes mendjeve të ngurta dhe emocioneve tekanjoze.

Mendja e perceptimi, si dhe vetëpërmbajtja janë të nevojshme, por pa i nënvlerësuar emocionet. Shqetësimi dhe entuziazmi për Fenë janë të kërkuara, por pa e përjashtuar mendjen e shëndoshë dhe duke pasur në konsideratë citatet sheriatike. Personit, çdo lëvizjeje të të cilit i prijnë emocionet, duke mos u bazuar në dije, ose pa u konsultuar me dijetarë të mëdhenj, pa marrë në konsideratë udhëzimet e udhëheqësit mysliman, ose duke mos i bazuar ato mbi parime të sheratit, atij gjithmonë i shfaqen gjykime emocionale sikurse ato të havarixhëve, mutezilëve dhe pasuesve të tjerë të bidatit.

Ishte entuziazmi dhe mendimet e pakufizuara në citate e metodologji ato që pasuesit e bidatit i çuan në bidat. Havarixhët i kundërshtuan sahabët dhe vranë njeriun më të mirë të asaj kohe, Aliun (radijAll-llahu anhu). Kush ishin ata që vranë Aliun (radijAll-llahu anhu)? A e vranë atë armiqtë e Islamit? Jo! Atë e vrau një person që falej gjatë natës dhe agjëronte gjatë ditës, havarixhi Abdurrahman ibën Mulxhem [3] të cilin Omer ibnul Hattabi (radijAll-llahu anhu) e pat dërguar në Egjipt, kur Amr ibnul Asi (radijAll-llahu anhu) i kërkoi atij t’i dërgonte një njeri që t’u mësonte njerëzve Kuranin. Ai i tha: “Populli i Egjiptit ka nevojë për një njeri që do t’ua mësonte Kur’anin.” Omeri i përgjigjet me një letër ku i shkruan: “Do ta nis një njeri të devotshëm, i cili quhet Abdurrahman ibën Mulxhem. Do ta bëj këtë të mirë duke qenë se edhe mua më duhet. Kur të mbërrijë nderoje dhe gjeji një shtëpi ku do t’i mësojë njerëzit Kuran.”

Abdurrahman ibën Mulxhemi mbeti në Egjipt deri në kohën kur u shfaq lëvizja e havarixhëve. Fillimisht ajo u shfaq në Jemen, pastaj në Egjipt ku edhe u përhap. Ai u ndikua nga kjo lëvizje, sepse ishte shumë entuziast, kishte pak dije dhe rrinte i veçuar nga njerëzit. Dhe kështu ai më në fund vrau njeriun më të mirë, Ali ibën Ebi Talibin (radijAll-llahu anhu). Kur e sollën ta ekzekutojnë ai u tha: “Mos më vrisni me një të goditur, por bëjeni këtë pak nga pak. M’i këpusni gjymtyrët para meje, në mënyrë që të shoh se si gjymtohem në Rrugën e Allahut të Lartësuar.”

Thirrja e havarixhëve u zhvillua fshehurazi mes njerëzve deri në kohën kur Imran ibën Hattani e lavdëroi vrasësin e Aliut (radijAll-llahu anhu), në disa vargje, All-llahu na ruajtë:

Goditje që erdhi prej të devotshmit, Që nuk dëshiroi tjetër gjë përveç kënaqësinë e All-llahut. Unë po e përmend atë dhe mendoj, Se prej të gjithëve, e ka më të rëndë peshoren e All-llahut.

Allahu na ruajtë! Ky është ekstremizëm në fe, i cili njeriun e bën që ta shohë të mirën si të keqe.

Shqetësimi dhe entuziazmi për Fenë, si dhe xhihadi i imagjinuar në të cilin bazohen, është ekstremizëm që u refuzohet atyre dhe njëherësh është i refuzuar edhe nga mesatarja dhe drejtësia. Për më tepër mesatarja dhe drejtësia i luftojnë bartësit e këtyre mendimeve. Sepse në qoftë se ata vazhdojnë së ekzistuari, i devijojnë njerëzit. Ata i luftoi Ali ibën Ebi Talibi (radijAll-llahu anhu), i luftoi Ibën Abbasi (radijAll-llahu anhuma), i luftoi Muaviu (radijAll-llahu anhu) dhe i luftoi Shteti Emeuij, Shteti Abbasij dhe të gjithë deri në ditët e sotshme. Të gjithë pasuesit e së vërtetës i luftojnë ata që janë ekstrem në Fe, sepse Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i paralajmëroi myslimanët nga ekstremizmi.

_____________________________________

[1] - El Huxhurat: 12.

[2] - Transmetojnë Hakimi dhe Bejhekiu nga Ibën Abbasi radijAll-llahu anhuma, i cili e transmeton nga Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem. Shih “Nasbur Raje” 4:82; “edDiraje fi Tahrixhi Ehadithil Hidaje” 2:172; “Keshful Hafa” 1781.

[3] - Ai u vra në vitin 40h. Shih “enNuxhumuz Zahire” 1: 155 dhe “elA’lam” 3: 339.

 

Mesatarja në metodologjinë e të menduarit.

 

Mesatarja kërkohet në të menduar, në të gjykuar mbi gjërat dhe në metodologjinë e të menduarit, duke pasur në konsideratë nismat dhe përfundimet. Shumë njerëz marrin në konsideratë vetëm gjendjen momentale të gjërave dhe nuk analizojnë përfundimet dhe pasojat. Të mençurit, të cilët pasojnë sheriatin, arrijnë t’i njohin normat, citatet dhe objektivat e tij dhe i analizojnë përfundimet ashtu siç i analizojnë nismat. Disa dijetarë kanë thënë: “Kush nuk ka fillim të zjarrtë, nuk ka përfundim të ndritshëm.”

Kush kujdeset që nisma të jetë e qëndrueshme, kujdeset edhe për rrethanat nga të cilat zhvillohen gjërat në mënyrë që të japë një gjykim të drejtë mbi to. I tilli do ta ketë të qëndrueshme edhe analizën mbi përfundimet dhe pasojat. Në qoftë se nuk merr në konsideratë nismat, nuk analizon shkaqet dhe si u zhvilluan gjërat, por interesohet vetëm për qëllimin, s’ka dyshim se ka bërë gabim në të menduar. Të menduarit e drejtë kërkon të analizohet nisma dhe përfundimi. Prandaj ai që humbet analizën mbi pasojat, humbet të gjykuarit e drejtë.

Shumë njerëz që bartin emocione shqetësimi dhe kanë gjykim të cekët, gjërat i shikojnë vetëm nga ana sipërfaqësore, duke mos marrë në konsideratë pasojat dhe fundin.

Gjithashtu, është shumë me rëndësi të bëjmë dallim mes anës faktike dhe teorike. Shumë njerëz merren me disa teori e fantazi, të cilat në realitet mund të jenë të qëndrueshme, por është e pamundur ose gati e pamundur të futen në praktikë.

A u takon fukahave, bartësve të sheriatit dhe atyre që e duan të mirën, të mbeten robër të fantazive që s’mund të realizohen në praktikë dhe robër të teorive të cilat nuk pajtohen me realitetin?

Ai që vërtet do përmirësim të vërtetë, duhet të veprojë në saje të rrethanave të mundshme e realitetit. Jo t’i largohen realitetit dhe të veprojnë në bazë të teorive, si pasojë e të cilave mund ta urrejnë realitetin dhe të largohen prej tij. Për këtë duhet të pyesim: Si duhet vepruar? Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) erdhi te një popull i Xhahilijetit dhe ua asgjësoi të gjitha gjërat që ata kishin trashëguar nga Xhahilijeti? Nuk ishte ashtu. Ai mori shumë dispozita të Xhahilijetit. Shumë punë të njerëzve të Xhahilijetit, ai i bëri pikënisje për nismat e tij, edhe pse ata ishin pjesëtarë të Xhahilijetit. Atëherë si qëndron puna nëse bëhet fjalë për një shtet islam? Apo nëse gjendet mes ithtarëve të Islamit, apo mes njerëzve të dijshëm, të cilët kanë njohuri se cilat çështje pranojnë debat e cilat jo?

Juve bartës të Sheriatit, thirrës të Islamit, hatibë dhe imamë të xhamive, dijetarë të Islamit, ju kërkohet që të jeni realistë në prezantimin e mendimeve. Nuk është e pranueshme që prezantimet tona të jenë imagjinare, apo larg mundësisë që ato të futen në praktikë. Njerëzit nuk mund t’i detyrosh të praktikojnë diçka që është e papranueshme për ta dhe nuk është në interes të tyre. Ne duhet t’i marrim në konsideratë mundësitë e njerëzve dhe divergjencat mes tyre. Po ashtu, nëse kërkojmë nga njerëzit që gjatë thirrjes të krijojnë iluzione, duke ua prezantuar njerëzve fjalët dhe teoritë e tyre dhe duke i nxitur dhe entuziazmuar në fusha që nuk ka vend për entuziazëm, si p.sh: i thërrasin për xhihad, duke qenë se nuk ekziston mejdan i vërtetë i xhihadit, apo i thërrasin që të keqen ta largojnë me dorë, duke qenë se nuk është në mundësit e tyre që ta largojnë me dorë, përveç nga qarqe të posaçme. Kështu i entuziazmojnë njerëzit dhe më pas entuziazmin e tyre e derdhin në rrugë joligjore (josheriatike) dhe si pasojë e kësaj ndodhin gjëra si eksplodimet në Rijad dhe gjëra të tjera që mund të ndodhin më pas.

Ti duhet të jesh i kujdesshëm që fjalët tua të mos jenë iluzore. Nuk duhet t’u thuash diçka që ata mund ta praktikojnë në një formë që ti nuk ke pasur për qëllim. Disa mësues, thirrës e ligjërues u flasin njerëzve fjalë të cilat në vetvete janë të vërteta, dhe këta (qofshin hatibë, thirrës, mësues, apo profesorë universiteti) janë në dijeni se për praktikimin e tyre ka rregulla sheriatike që nuk lejojnë të praktikohen përtej kornizës së përcaktuar me sheriat, por ata nuk janë të sigurt nëse njerëzit të cilëve u drejtohen, nuk do t’i kalojnë kufijtë e përcaktuar me sheriat.

All-llahu thotë:

“O besimtarë! Mos thoni: “Ra‘ina”[1], por thoni: “Undhurna! – “Na shiko!” dhe dëgjoni! Për mohuesit ka dënim pikëllues.”[2]

All-llahu i Lartësuar ndalon të thuhet “Ra‘ina”. Pse? Sepse fjala “Ra‘ina” ka mundësi të kuptohet edhe sipas kuptimit që e përdorin çifutët. Me këtë ndalesë All-llahu i drejtohet Pejgamberit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe sahabëve.[3]

Dhuna dhe moskuptimi i drejtë.

Ata që u flasin njerëzve përmes hutbes, xhamisë, shkollës, universitetit dhe thonë fjalë jo të vërteta, ose që mund të kuptohen në mënyrë jo të drejtë, ose së paku dëgjuesin e vënë në dilemë dhe më pas nuk e sqarojnë, konsiderohen pjesëmarrës në largimin e njerëzve nga drejtësia dhe të moskuptuarit e drejtë.

Është detyrë për ne të shikojmë në fjalët e Pejgamberit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem):

“All-llahu është i Butë dhe e do butësinë në çdo çështje. Për butësi Ai jep atë që nuk do ta kishte dhënë për vrazhdësi.” [4]

D.m.th.: duhet të jesh i butë në fjalë, në mendime, në udhëzim, në prezantimin e mendimit etj. Butësia është diçka kërkuar e All-llahu i Lartësuar është i Butë dhe e do butësinë në secilën çështje, prandaj a na takon neve që të dëshirojmë diçka që nuk e do apo nuk e pëlqen Allahu i Lartësuar?

Kur nuk je i butë në punët tua, mendimet tua, idetë tua, në prezantimin e ideve, në fjalët që i thua dhe ato që nuk i thua, në gjykimin e gjërave, në gjykimin e njerëzve, atëherë t’i ke humbur diçka shumë madhore, dashurinë e Allahut të Madhëruar.

Edhe gjatë thirrjes mesatarja është e kërkuar. Sepse thirrja ka nevojë për rregulla dhe organizim. Ajo kërkon bashkëpunim në bamirësi dhe devotshmëri. Thirrja nuk duhet të jetë anarkiste, por e bazuar në bashkëpunim mes atyre që e ndjekin të vërtetën. Edhe në organizim nuk duhet të jemi të tepërt dhe të ndërmarrim iniciativa që përmbajnë bidate, ose të jenë organizime sekrete apo parti që mbjellin urrejtje, sa që njerëzit të duhen e të urrehen mes veti në emër të simboleve të këtyre thirrjeve, të cilat në realitet janë anarkiste.

Ne dëshirojmë një thirrje që ka nevojë për bashkëpunim dhe ndihmë të ndërsjellë në mirësi e devotshmëri në suaza të metodologjisë së Ehli Sunetit dhe vullnetit të mirë. Ndërsa bindja e plotë në një shtet islam, bëhet vetëm ndaj udhëheqësit. Bindja e pretenduar ndaj një xhemati, thirrjeje, partie, apo diç të ngjashme, nuk është e ligjshme në sheriatin islam.

Kur Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), e dërgoi Muadhin dhe Ebu Musanë (radijAll-llahu anhuma) në Jemen, edhe pse njëri prej tyre ishte emir (prijës) i udhëtimit, kur puna kishte të bënte me thirrjen, ai u tha:

“Lehtësoni dhe mos vështirësoni! Përgëzoni dhe mos trembni! Respektohuni mes vete!”[5]

Nuk ka hapësirë për bindje të plotë ndaj parimeve të ndonjë organizate sekrete apo ndonjë partie të mbyllur, por bindja duhet të jetë ndaj parimeve të udhëheqësit, por edhe kjo duhet të jetë në pajtim me bindjen ndaj Allahut dhe të Dërguarit. Edhe bindja ndaj udhëheqësit kushtëzohet që të mos përbëjë mëkat.

Gjatë thirrjes sonë kemi nevojë ta ndihmojmë njëri-tjetrin në bamirësi e devotshmëri, kemi nevojë për solidaritet dhe të gjitha duhet të realizohen brenda kornizave të lejuara nga udhëheqësi, korniza që nuk lënë vend për trazira dhe dëme.

Për sa u përket kornizave të tjera, rreth të cilave flasin njerëzit, e të cilat mund të hasen në disa vende dhe kemi frikë se ndodhen edhe te ne, ose mund të barten te ne përmes organizatave sekrete ose partive të shpikura, ato janë në kundërshtim me metodologjinë mesatare dhe rrugën e Ehli Sunetit. Asnjëri prej imamëve të mëparshëm, krahas asaj që ka ndodhur në kohët e tyre, nuk ka formuar xhemat në kundërshtim me atë që e ka lejuar udhëheqësi. Ata nuk themeluan organizata, por ndoqën metodologjinë mesatare, e cila merr në konsideratë gjërat që mund të realizohen dhe thirrjen e bazuar në solidaritet për mirësi e devotshmëri.

Ne kemi nevojë për mesatare edhe në thirrje dhe në zgjidhjen e problemeve me të cilat përballet Umeti. Disa thirrës e disa nxënës të dijes, të cilët kanë xhelozi për Fenë, mendojnë se problemet zgjidhen me xhelozi. Po të ishte puna kështu, atëherë ne nuk jemi më xhelozë për teuhidin dhe të përkushtuarit e fesë vetëm Allahut se sa Nuhi (alejhi selam). Por a mjaftoi vetëm xhelozia e tij për zhdukjen e shirkut dhe idhujtarisë në kohën e tij, duke e ditur se në kohën e Nuhut (alejhis selam) nuk ka pasur njeri që ia kalonte në këtë aspekt?

Përgjigjja: Puna nuk është kështu, sepse ai mbeti te populli i tij për nëntëqind e pesëdhjetë vite duke i ftuar në Fenë e Allahut të Lartësuar.

All-llahu i Lartësuar thotë:

“Ne e dërguam Nuhun te populli i tij. Ai qëndroi tek ata njëmijë pa pesëdhjetë vjet, e megjithatë, ata i përfshiu përmbytja, duke qenë keqbërës.”[6]

Me gjithë këtë durim të gjatë prej nëntëqind e pesëdhjetë viteve dhe me gjithë shqetësimin e madh dhe entuziazmin për fenë, kjo duhet të jetë metodologjia që duhet ta pasojmë. Sot, kush i shikon problemet e Ummetit, sheh shumë mosdije në lidhje me Fenë e All-llahut, largim prej teuhidit të All-llahut të Lartësuar, duke qenë të pranishme lloje të ndryshme të shirkut, të bidatit e mëkate. A zgjidhen këto probleme me xhelozi të imagjinuar? A zgjidhen duke i ndaluar ato me forcë dhe duke vepruar gjëra që nuk e kënaqin All-llahun e Lartësuar e të Madhëruar, siç janë këto krime dhe eksplodime që po ndodhin? Si mund të zgjidhen problemet e Ummetit me mundin e bijve të këtij Ummeti?

Gjithsesi gjatë zgjidhjes së këtyre problemeve duhet të jemi mesatarë, ndërmjet atyre që nuk shfaqin kurrfarë interesimi dhe nuk japin kurrfarë kontributi për zgjidhjen e tyre dhe atyre që ia teprojnë dhe ndjekin rrugën e havarixhëve, ose rrugë të tjera të shpikura e të padrejta që bazohen në etikë e sjellje të devijuar.

Pra, kërkohet të jemi mesatarë dhe të punojmë sipas mundësive, në përputhje me metodologjinë e sheriatit. Të solidarizohemi për ta ndihmuar njëri-tjetrin dhe të kontribuojmë për pakësimin e problemeve të umetit. Të japim kontributin tonë në thirrje, në mirësi, përmirësim dhe këshillim sipas mundësive tona dhe në përputhje me sheriatin e pastër, në suaza të mundësive që na lejohen. Ndërsa ai që pretendon t’u japë zgjidhje problemeve të umetit, duke u bazuar në iluzione e fantazi, ai veçse bëhet rob i tyre dhe nuk zgjidh asgjë.

Edhe gjatë fatkeqësive me të cilat përballet umeti, duhet të jemi mesatarë mes vlerësimit të drejtë dhe kontributit për zgjidhjen e tyre. Ummeti është në shënjestër. Shtetet e muslimanëve në përgjithësi, e shteti ynë në veçanti, janë në shënjestër. Pra, si duhet të sillemi në raport me këtë fakt?

Fillimisht duhet që të gjithë pjesëtarët e këtij shteti, i cili është djepi i Islamit, foleja e Imanit, vend nga ku u nis thirrja e amshuar, thirrja për përmirësim e ripërtëritje, vend nga i cili sot dalin shkëndijat përgëzuese të së mirës, për të cilat kujdeset ky shtet me të gjitha institucionet e tij, siç janë: ministritë, organizatat, universitetet, shoqatat bamirëse; për të cilat kujdesen edhe dijetarët, thirrësit dhe këshilluesit, të solidarizohemi për shmangien e krizave dhe shërimin e tyre.[7]

Të mos bëhemi nxitës të tyre dhe të mos i shtojmë edhe më.

____________________________________

[1] - Në këtë ajet Zoti na urdhëron të bisedojmë me njerëzit me fjalë të sinqerta, të mira, pa hipokrizi dhe që nuk kanë përmbajtje fyese. Fjala râina, në shembullin e këtushëm, në arabisht do të thotë “na dëgjo” ose “na shiko me respekt”, por në hebraishten-arabe të shekullit të shtatë ishte sharje me kuptimin “O i keqi ynë”. (Marrë nga “Kur’ani i Madhërishëm” përkthim i Prof. Hasan I. Nahi)

[2] - El Bekare: 104

[3] - Shih tefsirin e Ibën Kethirit 1: 374 dhe Tefsirin e Taberiut 1: 381-382.

[4] - E transmeton Muslimi në Sahih (Libri mbi mirësinë, sjelljen dhe etikën – tema Vlera e butësisë) 2593, nga Aishja radijAll-llahu anha. E transmeton edhe Ahmedi në Musned 2: 902, nga Ali ibën Ebi Talib radijAll-llahu anhu.

[5] - U përmend më herët. Shih faqen 11.

[6] - El Ankebut: 14

[7] - Sigurisht e kuptoni se autori flet për shtetin e tij: Mbretërinë e Arabisë Saudite. (sh.p.) Ndodhin fatkeqësi, kurse shumë njerëz i rrisin ato me veprat e tyre, me përçarjet dhe entuziazmin e tepruar, apo duke u sjellë në atë mënyrë sikur ata s’kanë të bëjnë fare me to.

 

Gjërat që duhet t’i ruajmë.

 

Është detyrë e jona që të ndikojmë te njerëzit me metodologjinë mesatare, të punojmë për këtë brenda mundësive tona dhe të mos i marrim punët përmes rrugëve të gabuara. Gjithashtu kërkohet të mos entuziazmohemi në mënyrë të gabuar dhe të mos ia teprojmë.

Ne e kemi obligim t’i ruajmë këto gjëra:

01. Teuhidin e All-llahut të Lartësuar.

02. Bindjen ndaj urdhrit të të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).

03. Ta ruajmë bashkimin dhe konsensusin.

Gjërat në të cilat Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i ka kundërshtuar njerëzit e Xhahilijetit

Sa u takon çështjeve të Xhahilijetit në të cilat Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i ka kundërshtuar njerëzit, imami dhe reformatori Muhamed ibën AbdulUehhab, All-llahu e mëshiroftë, ka shkruar një libër me titull: “Çështjet e Xhahilijetit”. Ai e ka filluar me tri çështje, të cilat konsiderohen si më madhoret, në të cilat Pejgamberi i kundërshtoi njerëzit e Xhahilijetit.

E para: Teuhidi. Njerëzit e Xhahilijetit ishin veprues të shirkut, kurse Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i ftoi në teuhid.

E dyta: Bindja ndaj Pejgamberit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Njerëzit e Xhahilijetit nuk i bindeshin ndonjë njeriu me vlera nga mesi i tyre, kështu që Allahu i kundërshtoi duke i urdhëruar t’i binden të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).

 

E treta: Bindja ndaj udhëheqësit. Njerëzit e Xhahilijetit jetonin në anarki. Meka nuk kishte udhëheqës të vetin, po kështu edhe i gjithë vendi. Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i ftoi ata që t’i binden udhëheqësit.

Shejhul Islam Muhamed Ibën AbdulUehhabi, RahimehUllah, pasi përmendi këto tri çështje, tha: “Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) erdhi me këto tri çështje, ua mësoi dhe ua përsëriti.”

Kjo është ajo çështje të cilës duhet t’i kushtojmë rëndësi. Ndërsa sa u takon atyre që secilën ndodhi e përdorin për të mbjellë panik dhe dyshime e për të përhapur paragjykime të këqija, të tillët qëndrojnë larg thirrjes për bashkim dhe mospërçarje. Ata përpiqen ta sjellin atë që është e dëmshme me sheriat dhe tregohen ekstrem në idetë që japin.

Prandaj, gjatë ndodhive të ndryshme ne duhet të punojmë që ato të mos kthehen në fatkeqësi dhe të punojmë për zgjidhjen e tyre me sheriat, me mençuri, me urtësi e maturi.

Drejtësia në analizimin e politikës.

Këto çështje, të cilat do t’i përmend shkurtimisht do të ishte mirë të hulumtoheshin gjerësisht, sepse janë me rëndësi për udhëzimin e njerëzve, të rinjve dhe gjithë umetit.

Me drejtësi në politikë kuptojmë balancimin mes teprimit në përcjelljen e politikës dhe anashkalimit të tërësishëm të saj. Disa kanë krijuar përshtypjen se përcjellja e një kanali televiziv dhe leximi i një analize gazetareske i aftëson ata për analiza politike. Politika konsiderohet e vështirë edhe për ata që kanë organizata të tëra, përmes të cilave ushqehen me informacione e lajme dhe njëkohësisht kanë edhe mundësi të tjera. Politika nuk është aq e lehtë sa secili njeri të futet e të japë gjykime se kjo çështje ka këtë dispozitë, e tjetra duhet të analizohet kështu.

Ne e kemi obligim të jemi mesatarë. Politika duhet të kuptohet, por duhet të kihet besim në zgjidhjet që udhëheqësi u bën çështjeve, sepse ai ka makinerinë e nevojshme, mundësi për analizë dhe mund të bëjë llogari nëse çështja është në interes të popullit, mundësi këto që nuk i kanë individë të caktuar. Kur dikujt i jepet mundësia të shikojë një analizë gazetareske, apo të ndjek një kanal televiziv dhe më pas vlerëson se ka arritur nivelin e duhur sa ta konsiderojë vetën prijës në çështje politike, duke pretenduar se është xheloz për fenë, aq sa të tjerët nuk janë, i tilli ia ka tepruar dhe i është shmangur drejtësisë.

Drejtësia në politikë mbështet në të kuptuar dhe bindje. Nuk është e mundur që të gjitha çështjet të kuptohen, por duhet të përpiqemi, megjithëse edhe për ato që i kupton, ndoshta s’mund të jesh i bindur plotësisht.

Drejtësia në politikë qëndron mes akuzimit të përhershëm dhe justifikimit të përhershëm. Disa ia teprojnë me akuzime duke e bërë atë me gabimin e parë. Në anën tjetër disa ia teprojnë duke e arsyetuar çdo gabim. I mençuri që kupton, dijetari, nxënësi i dijes, pasuesi i të vërtetës duhet të jenë mesatar, mes kritikave dhe arsyetimeve. Pra, i kuptojnë punët dhe e dinë ku çalojnë ato.

Mesatarja mes atdheut dhe Ummetit.

Mesatarja ndodhet mes të rëndësishmes dhe asaj që është e një rëndësie më të lartë. Ne kemi nevojë për një hulumtim që i kushtohet atdheut dhe umetit. Disa prej nesh i lënë mangët obligimet ndaj atdheut, duke qenë se në esencë janë të obliguar me to, sepse aty ekziston pushteti të cilit duhet t’i binden, njëherësh aty ndodhen interesat e tyre dhe të atyre që ndodhen afër tyre. Lënë mangët interesat e atdheut në dobi të interesave të përgjithshme të umetit, megjithëse kjo nuk është e drejtë, edhe pse interesave të umetit duhet t’u kushtohet rëndësi dhe të mbrohen, por fillimisht është e nevojshme të mbrohen interesat e atdheut, sepse mbrojtja e tyre është kërkuar së pari nga ti: “Fillo me veten tënde, pastaj me ata që i ke nën mbikëqyrje!”.[1] Fillimisht kujdesu për ta furnizuar vetën dhe ata përreth teje.

Ai që humbet përkujdesjen ndaj atdheut si pasojë e përkujdesjes ndaj umetit, asnjëherë s’arrin ta mbrojë umetin e as atdheun. Punët gjithsesi duhet të kryhen me radhë. Duhet ta mbrosh atdheun tënd, sepse mbrojtja e tij është e një rëndësie më të lartë. Sa i takon kësaj duhet të jemi të një mendjeje dhe të kontribuojmë në mënyrë që të ndikojmë pozitivisht te umeti dhe të jemi në shërbim të interesave të tij.

Sa i takon të rëndësishmes dhe asaj është e një rëndësie më të lartë, disa nuk tregohen të drejtë këtu dhe sipas tyre të gjitha gjërat janë të së njejtës rëndësi. Jo, të mençurit prej dijetarëve, thirrësve dhe atyre që udhëzojnë në të mirë, mendojnë se përparësi duhet t’u kushtohet punëve që janë të një rëndësie më të lartë, edhe në qoftë se e humbasim një, ose disa punë që konsiderohen të një rëndësie më të ulët. Gjithsesi duhet të fillohet me ato që janë më parësore, duke u nisur nga ato që janë të një rëndësie më të lartë dhe t’i lëmë për më vonë ato që janë të një rëndësie më të ulët. Dhe duhet të jemi të kuptueshëm, sepse sheriati ynë ka kërkuar nga ne të jemi prej atyre që kuptojnë e analizojnë, jo prej atyre që s’kanë durim e nxitohen. Ne duhet të jemi mes dy skajeve, cungimit e teprimit.

Përfundim.

E lusim All-llahun e Lartësuar që të na japë neve dhe juve sukses për atë që e kënaq Atë dhe të na bëjë prej atyre që Ali ibën Ebi Talibi, Halifi i drejtë dhe i katërti prej të përgëzuarve me Xhenet – radijAll-llahu anhu, i ka cilësuar duke thënë: “Njeriu më i mirë është i drejti, mesatari. Ai tek i cili kthehen ata që e teprojnë dhe mundohen ta arrijnë ata që lënë mangët.”[2] Kjo është ajo që kërkohet nga ju.

E lus Allahun të na japë sukses neve dhe juve. O All-llah! Bashkoji muslimanët në të vërtetën, në drejtësi e udhëzim!

O All-llah! Udhëzoji udhëheqësit tanë që ta pasojnë mirësinë dhe na bëj neve dhe ata prej atyre që bashkëpunojnë në mirësi dhe devotshmëri! Shpërbleji ata me të mira për çdo kontribut që japin për Islamin dhe myslimanët!

O All-llah! Të lutemi që të japësh sukses në çdo punë dhe të na bësh prej atyre që e ndihmojnë njëri-tjetrin në të mirë dhe devotshmëri.

E lus All-llahu e Lartësuar për mua dhe për juve që të na udhëzojë dhe të na drejtojë në çdo fjalë dhe vepër dhe të na mbrojë prej lajthitjeve në rrugën, fjalët dhe drejtimin tonë. Ai është Bujari, Fisniku.

Lutja jonë e fundit është: “Lavditë i takojnë Allahut, Zotit të botëve!” Salavatet dhe selamet qofshin për Pejgamberin tonë, për familjen e tij dhe për të gjithë shokët e tij!

___________________________________________

[1] - Ibën Haxheri, All-llahu e mëshiroftë, në Telhisul Habir 2: 184, thotë: “Hadithin “Fillo me veten tënde, pastaj me ata që i ke nën mbikëqyrje!” nuk e kam gjetur në këtë formë, por në dy Sahihat transmetohet nga Ebu Hurejra radijAll-llahu anhu hadithi: “Lëmosha më e mirë është ajo që del në mungesë të pasurisë. Dora e lartë është më e vlefshme se dora e poshtme. Fillo me ata që i ke nën mbikëqyrje.” Shih Sahihun e Muslimit (Libri mbi Zekatin – tema Dora e lartë është më e mirë se e poshtmja dhe sqarimi se dora e lartë është ajo që jep, kurse e poshtme është ajo që merr) 1034, hadith të cilin e transmeton Hakim ibën Hizami radijAll-llahu anhu. Shih edhe 1036.

[2] - U përmend më herët. Shih faqen 11.

Ajo çfarë e përmban mesazhi i Pejgamberit, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.

 

Autor: Shejh Muhamedi ibën Salih el-Uthejmin, RahimehUllah.

Burimi: ‘Tel’his el-Hamevije’ (f.50-53)

‘Ajo çfarë e përmban mesazhi i Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem duke filluar nga sqarimi i të vërtetës, bazave dhe degëve të fesë’

Mesazhi i të Dërguarit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem përmban dy gjëra, ato janë: dituria e dobishme dhe puna e mirë, siç thotë All-llahu i lartësuar:

“Ai (All-llahu) është që e dërgoi të dërguarin e Vet me udhëzim të qartë e fé të vërtetë, për ta bërë mbizotërues mbi të gjitha fetë, edhe pse idhujtarët e urrejnë” (Saf 9).

Pra, udhëzimi është dituria e dobishme, kurse feja e vërtetë është vepra e mirë e cila e përfshin sinqeritetin ndaj All-llahut të lartësuar si dhe vepra të jetë në përputhshmëri me sunetin e të Dërguarit të Tij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Dituria e dobishme përfshin çdo dituri që në vetën e saj përmban mirësi dhe dobi për umetin qoftë në jetën e tyre apo në organizimin e tyre, dituria e parë që e përfshin kjo është dituria e emrave të All-llahut, cilësive dhe veprave të Tij.

Ngase, dituria në lidhje me këtë është prej diturive me të dobishme, njëherit është dituria me e çmuar e mesazhit hyjnorë si dhe është përfundimi i thirrjes pejgamberike, përmes të cilës forcohet feja në fjalë, vepra dhe bindje.

Për shkak të kësaj është e pa mundshme që Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ta neglizhoj këtë çështje e mos ta sqaroj me sqarim të hollësishëm, kështu që ta mohojë dyshimin dhe ta shmangë, kurse sqarimi i kësaj pamundësie është në disa aspekte:

01 - Mesazhi i Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem përfshin nurin (dritën) dhe udhëzimin, ngase All-llahu e dërgoi si përgëzues dhe qortues, thirrës për tek All-llahu me lejen e Tij, pishtar ndriçues sa që e la umetin e vet në rrugën e pastër, nata e së cilës është sikur dita e saj, nuk largohet prej saj veç ai që është i shkatërruar.

Nuri me i madh dhe me i përkryer është ai që i arrin zëmrës nga njohja e All-llahut, emrave, cilësive dhe veprave të Tij, kurse këtë pa dyshim, së Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem veç së e ka sqaruar në formën me të përkryer.

02 - I Dërguari i All-llahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ia mësoi umetit të vet gjithë gjërat që i nevojiten nga çështjet e fesë dhe dynjasë, aq shumë, sa që i mësoi edhe normat e ushqimit, pijes, ndejës, fjetjes e shumë të tjera.

Ka thënë Ebu Dherri radijAll-llahu anhu: “Ka vdekur Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, dhe aq shumë na ka mësuar sa që nëse një zog fluturonte në qiell, na mësonte ndonjë dobi”.

S’ka dyshim së dituria e All-llahut, emrave, cilësive dhe veprave të Tij hynë nën këtë fjalë të përgjithshme, përkundrazi është prej çështjeve të para që hynë në këtë si shkak e nevojshmeris së madhe për të.

03 - Besimi në All-llahun e lartësuar, emrat, cilësitë dhe veprat e Tij, këto janë bazat e fesë dhe njëherit është synimi i thirrjes së pejgamberëve.

Kjo është gjëja me e obliguar dhe me më vlerë e arritur me zemra dhe e kuptuar me mëndje, e si ka mundësi që Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ta neglizhon, mos t’ua mësoi dhe mos t’ua sqaroi umetit, kurse dihet fare mirë së ai, Muhamedi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ua mësonte çështjet që janë për nga vlera edhe me të vogla.

04 - I Dërguari i All-llahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ishte me i dituri ndaj Zotit të tij, dhe me këshilluesi ndaj krijesave, i përkryer në elekoencë, andaj, nuk ka mundësi pas gjithë kësaj mundësie të plotë që ta anashkalojë kapitullin e besimit në All-llahun, emrat dhe cilësitë e Tij, duke e lënë të pështjelluar, pa sqarim.

05 - Sahabët radijAll-llahu anhum, patjetër që e pohojnë të vërtetën në lidhje me këtë çështje, ngase e kundërta e saj është heshtja apo pohimi me fjalë të kota, gjë që të dyja janë të ndaluara ndaj tyre.

Sa i përket mos mundësisë së heshtjes, heshtja ose është si shkak i injorancës së tyre sa i i përket detyrimit ndaj All-llahut të lartësuar, emrave dhe cilësive të Tij, çfarë lejohet dhe çfarë ndalohet, ose është si shkak i diturisë së tyre në lidhje me këtë, mirëpo e kanë fshehur! Kurse, në realitet që të dyja janë të ndaluara ndaj tyre.

Sa i përket mos mundësisë së injorancës, sepse nuk ka mundësi çfarëdo zemre që është e gjallë, e mbushur me devotshmëri dhe kërkim të dijës, e pangopur në adhurim, përveç së i gjithë mundi i tij të jetë në studim për besimin në All-llahun e lartësuar, njohjen, emrat dhe cilësitë e Tij, duke e vërtetuar këtë me dituri dhe bindje.

Pa dyshim, së brezat e artë, e në mesin e tyre me të mirët, sahabët kishin zemrat më të përkryera në gjallëri, dashuri ndaj të mirës si dhe në marrjen e diturisë së dobishme, siç thotë Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem: “Brezi me i mirë është brezi im, pastaj brezi që vinë pas tyre, pastaj ata që vinë pas tyre”, kjo mirësi përfshin vlerën e tyre në çdo gjë që ata i afrohen All-llahut qoftë fjalë, vepër apo bindje.

Kushtimisht, nëse ne themi së ata ishin injorant ndaj të vërtetës në lidhje me këtë çështje, atëherë injoranca të brezat pas tyre është me së e udhës të jetë prezentë, ngase njohja e asaj që pohohet për All-llahun e lartësuar, nga emrat dhe cilësitë e Tij, apo mohimi i saj, është ardhur përmes mesazhit (shpalljes), ata janë mes të Dërguarit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe umetit, bazuar në këtë kushtëzim del në pah së ata nuk posedojnë dituri në këtë kapitull, gjë që dukshëm s’ka mundësi.

Po ashtu, fshehja e të vërtetës, çdo njeri i shëndosh mendërisht që gjykon me drejtësi, që e njeh gjendjen e sahabëve radijAll-llahu anhum si dhe zellin e tyre për përhapjen e diturisë së dobishme dhe interpretimin e saj tek umeti, e di së me të vërtetë nuk ka mundësi t’i referohet fshehja e të vërtetës atyre, posaçërisht në çështjet e obliguara, siç është njohja e All-llahut, emrave dhe cilësive të Tij.

Pastaj, nga ata janë transmetuar fjalë që dëshmojnë të vërtetën në këtë çështje dhe ato janë të shumta, i di ai që e kërkon dhe e hulumton një gjë të tillë, pra, mos mundësia e pohimit të kotës nga sahabët është në dy aspekte:

E para: pohimi i fjalës së kotë nuk mund të argumentohet me argument të vërtetë, kurse dihet fare mirë së sahabët radijAll-llahu anhum janë me së largu nga pohimi i fjalëve që nuk kanë mbështetje në argumente të vërteta, posaçërisht në çështjen e besimit në All-llahun e lartësuar, çështjen e gaj’bit.

Është me primare që ata t’i përmbahen fjalës së All-llahut të lartësuar:

“Mos iu qas asaj për të cilën nuk ke njohuri…” (Isra 36),

si dhe ajeti tjetër

“Thuaj: “Zoti im i ndaloi vetëm të këqijat e turpshme, le të jenë të hapta ose të fshehta, ndaloi mëkatin, ndaloi shtypjen e tjetrit pa të drejtë, ndaloi t’i vishni All-llahut shok pa patur për të kurrfarë argumenti, dhe ndaloi të thoni për All-llahun atë që nuk e dini se është e vërtetë” (‘Araf 33).

E dyta: pohimi i fjalës së vërtetë, ose behët si shkak i injorancës ose si shkak i ambicieve për t’i devijuar të tjerët, që të dyja janë të ndaluara ndaj sahabëve radijAll-llahu anhum.

Ambiciet për t’i devijuar të tjerët, është synim i keq, nuk ka mundësi të burojë nga sahabët të cilët njihen si të përkryer në këshillim dhe dashamirësi ndaj umetit.

Pastaj, sikur të ishte i lejuar për ta qëllimi i keq në atë që e thonë në këtë çështje, atëherë do të lejohej qëllimi i keq në gjitha çështjet e diturisë dhe fesë, kështu që humbët besueshmëria në thëniet dhe lajmet e tyre në këtë çështje dhe në çështjet tjera, kjo pa dyshim, së është prej fjalëve me të kota, ngase si rrjedhojë e kësaj duhet akuzuar për mangësi gjithë sheriatin.

Pasi të behët e qartë së sahabët radijAll-llahu anhum patjetër që e thonë të vërtetën në këtë çështje, atëherë sahabët, ose e thonë këtë nga mendjet e tyre apo përmes shpalljes?

E para: nuk ka mundësi, sepse mëndja nuk mund të arrijë t’i perceptojë hollësitë e asaj që është obligim ndaj All-llahut të lartësuar nga cilësitë e përkryera të Tij.

E dyta: ata këto mësime i kanë marr përmes rrugës së mesazhit të Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, dhe si rrjedhojë e kësaj del në pah së Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e ka sqaruar të vërtetën e emrave dhe cilësive të All-llahut gjë që është e kërkuar.

Qëndrimi i Ehlu-sunetit ndaj emrave dhe cilësive të All-llahut të lartësuar.

Ehlu-sune uel-xhema’ah janë ata të cilët janë dakorduar në pasimin e sunetit te të Dërguarit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, duke vepruar me të dukshëm dhe me bindje, qoftë fjalë, vepër apo bindje.

Qëndrimi i tyre në lidhje me emrat e All-llahut të lartësuar dhe cilësive të Tij është:

01 - POHIMI: pohimi i asaj që e ka pohuar All-llahu për vetën e Tij, në librin e Tij, apo përmes gjuhës së të Dërguarit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, duke mos e shtrembëruar dhe devijuar nga kuptimi i drejtë, si dhe pa e personifikuar dhe pa i dhenë shëmbëlltyrë.

02 - MOHIMI: mohimi i asaj që e ka mohuar All-llahu për vetën e Tij, në librin e Tij, apo përmes gjuhës së të Dërguarit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, si dhe me bindje e pohojnë përkryeshmërinë dhe të kundërtën e kësaj (mangësie) për All-llahun e lartësuar.

03 - Në atë që nuk cekët pohimi, e as mohimi, në çështjet që njerëzit kanë mospajtime, siç është: trupi, këndi dhe ana, apo diç e ngjashme me të, qëndrimi i tyre është ndalja, mos nxitimi në gjykim në lidhje me ato shprehje, as nuk i mohojnë, po as nuk i pohojnë, për shkak së nuk ka argumente për këtë.

Mirëpo, sa i përket kuptimit të këtyre shprehjeve, ata bëjnë sqarime të hollësishme, nëse me to është për qellim e kota, të cilësohet All-llahu me mangësi, ata e refuzojnë, e nëse është për qëllim e vërteta, dhe nuk ka pengesë të cilësohet All-llahu me të, atëherë e pranojnë.

Ky është qëndrimi i tyre, që njëherit është rruga e obligueshme, dhe është qëndrimi mesatarë, mes atyre që i shtrembërojnë dhe atyre që i për ngjasojnë cilësitë e All-llahut të lartësuar.

Zbritja e All-llahut të lartësuar në qiellin e kësaj dynjaje.

Autor: Shejh Muhamedi ibën Salih el-Uthejmin, RahimehUllah.

Burimi: ‘Tel’his el-Hamevije’ (f.79)

Transmetohet në koleksionin e Buhariut dhe Muslimit nga Ebu Hurejre radijAll-llahu anhu, Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Zbret Zoti ynë në qiellin e kësaj dynjaje në pjesën e tretë të fundit të natës dhe thotë: kush me lutët që t’i përgjigjem, kush kërkon që t’i jap, dhe kush kërkon falje që ta fali.”

Ky hadith është transmetuar nga Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem përafërsisht nga njëzet e tetë sahabë radijAll-llahu anhum, ehlu-suneh uel-xhema’a janë akorduar në pranimin e këtij transmetimi si të vërtetë.

Zbritja e All-llahut të lartësuar në qiellin e kësaj dynjaje është nga cilësitë veprore, kjo cilësi është e ndërlidhur me dëshirën dhe urtësinë e Tij, dhe në të vërtetë kjo është zbritje që i përket të Lartësuarit dhe Madhështisë së Tij.

Andaj, nuk përkon shtrembërimi i kuptimit të zbritjes me fjalët: urdhri i Tij, mëshira e Tij, apo zbritja e ndonjë engjëlli nga engjëjt e Tij, ngase kjo është e kotë nga disa aspekte:

01 - Një shtrembërim i tillë është në kundërshtim të dukshëm me hadithin, ngase Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem zbritjen ia atribuoi All-llahut të plotfuqishëm.

Kurse, në esencë, gjërat atribuohen tek ai i cili rrjedh prej tij, apo që e ka vepruar, e në qoftë se i atribuohen dikujt tjetër, konsiderohet shtrembërim, gjë që bie ndesh më esencën.

02 - Komenti i tillë jep të kuptojmë që në fjalë, konkretisht në hadith, të është hequr diç, mirëpo në esence nuk është hequr asgjë.

03 - Zbritja e urdhrit të Tij, apo e mëshirës së Tij, nuk është nga veçoritë e kësaj pjese të natës, përkundrazi urdhri dhe mëshira e Tij zbresin në çdo kohë.

Po ashtu nëse thuhet: është për qëllim mëshirë apo urdhër i veçuar, nuk do të thotë që të ndodh në çdo kohë, atëherë përgjigjja është kjo: kushtimisht nëse e pranojmë këtë si të vërtetë dhe si koment të mirëfilltë, hadithi aludon së fundi i kësaj zbritje është qielli i kësaj dynjaje, sipas kësaj çfarë dobie ka për neve kjo zbritje e mëshirës në qiellin e kësaj dynjaje sa që Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem të na informoi për të?

04 - Hadithi aludon së Ai i Cili zbret në qiellin e kësaj dynjaje thotë: “Kush me lutët që t’i përgjigjem, kush kërkon që t’i jap, dhe kush kërkon falje që ta fali”, kurse një gjë të tillë nuk mund askush ta thotë pos All-llahut të lartësuar.

Kuptimi i Istivas (ngritjes mbi Arsh).

Autor: Shejh Abdul-Aziz ibn Baz, RahimehUllah.

Burimi: http://www.binbaz.org.sa/mat/10277

Fjala e All-llahut të lartësuar: “Mëshiruesi është ngritur mbi Arsh” (Ta ha 5), cili është kuptimi i Istivas (ngritjes)?

Fjala e All-llahut të lartësuar: “Mëshiruesi është ngritur mbi Arsh” (Ta ha 5), dijetarët e sunetit e kanë komentuar që me fjalën Istiva është për qellim: lartësim dhe ngritje, që do të thotë ngritja e All-llahut të lartësuar mbi Arsh dhe lartësim mbi të duke mos pyetur për mënyrën e ngritjes.

Ehlu sunneh uel-xheme’ah janë sahabët e të Dërguarit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem si dhe gjithë ata që i pasojnë me të mirë, kurse sa i përket cilësive të All-llahut të plotfuqishëm thonë: është obligim pohimi dhe pranimi i tyre ashtu siç transmetohen pa pyetur për mënyrën e tyre.

Do të thotë: i pohojmë për All-llahun si cilësi, i besojmë, i pranojmë që janë të vërteta, mirëpo nuk themi: si është mënyra e tyre, nuk themi: cilësitë janë në këtë formë apo në atë formë.

Është pyetur Imam Malik ibën Enes, imami i shtëpisë së hixhretit në kohën e tij, njëri nga katër imamët e medh’hebëve, All-llahu e mëshiroftë, në lidhje më fjalën e All-llahut të lartësuar: “Mëshiruesi është ngritur mbi Arsh” (Ta ha 5);

“Si është Istivaja (ngritja)? Ka heshtur pak pastaj ka thënë: ngritja është e pranuar për ne, mënyra e ngritjes është e panjohur, kurse besimi në të është obligim.”

Është obligim i dijetarëve dhe i gjithë muslimanëve që t’i besojnë emrat dhe cilësitë e All-llahut që janë cekur në Kur’an dhe Sunet, t’i pranojnë ashtu siç janë potencuar, pa i shtrembëruar, pa i mohuar, duke mos ju dhënë formë dhe as përngjasim.

Përkundrazi duhet besuar që janë prej cilësive të All-llahut dhe prej emrave të Tij, janë të vërteta dhe kuptimi i tyre është i drejtë ashtu siç i përket All-llahut të madhërishëm, nuk i ngjason krijesave të Tij në asgjë nga cilësitë.

Pra, istivaja është lartësimi dhe ngritja mbi Arsh, gjithashtu edhe në gjuhën arabe qëndron kështu, mirëpo mënyra e ngritjes është e panjohur për ne, nuk e dimë së si është ngritur, mirëpo themi: “Është ngritur mbi Arsh dhe qëndron mbi Arsh.”

Ngritje që i përket krenarisë dhe madhështisë së Tij, nuk i ngjasojnë krijesat e Tij në cilësi, e as në ngritje, dhe në asgjë tjetër, bazuar në fjalën e Tij të lartësuar:

“…Asnjë send nuk është si Ai; Ai është dëgjuesi, shikuesi…” (Shura 11),

po ashtu:

“Pra, mos i përshkruani All-llahut shembuj! All-llahu i di të gjitha e ju nuk dini” (Nahl 74),

po ashtu:

“Dhe Atij askush nuk i është i barabartë” (Ihlas 4).

All-llahu i lartësuar është i përkryer në vetën e Tij, në emra, cilësi dhe vepra, askush nuk i ngjason, nuk emërtohet askush me emrat e Tij, askush nuk është i barabartë me Të si dhe nuk ka shok i Lartësuari.

Ky është obligimi i pasuesve të islamit, duhet ta besojnë me këto cilësi, ngritjen, mëshirën, dëgjimin, shikimin, hidhërimin, fytyrën, dorën, këmben dhe gishtat, si dhe cilësi të tjera të All-llahut të lartësuar.

Gjitha cilësitë e All-llahut të lartësuar duhet pohuar për All-llahun ashtu siç i përkasin All-llahut të lartësuar pa i shtrembëruar apo mohuar, duke mos i krahasuar apo ngjasuar me cilësitë e krijesave të Tij.

Duhet të thuhet që ato janë të drejta, janë të sakta për All-llahun ashtu siç i përkasin madhërisë së Tij, askush nga krijesat nuk i ngjason cilësive te të Plotfuqishmit, ngase All-llahu i lartësuar s’ka shëmbëlltyrë as në veten e Tij e as në cilësitë e Tij.
All-llahu iu begatoftë.

Shtatë gjërat e obliguara ndaj neve në lidhje me teuhidin dhe me çdo gjë që e ka urdhëruar All-llahu i lartësuar.

Autori: shejh Abdurr-rrezak ibën Abdul-muhsin el-Abbad, hafidhahUllah

Burimi: http://www.ajurry.com/vb/showthread.php?t=27391

Cili është obligimi ynë në lidhje me teuhidin (Njëshmerin e All-llahut)? Nëse e kemi të qartë se teuhidi është prej çështjeve më madhore, gjëja më e lartë, kërkesa më e rëndësishme dhe më e madhe, nëse këtë e kemi parasysh atëherë cili është obligimi ynë në lidhje me teuhidin?

Këtë pyetje ia parashtroj çdo njërit që e dëgjon këtë ligjëratë në këtë takim apo merr pjesë në këtë shtjellim të rëndësishëm, teuhidi dhe obligimi ynë në lidhje më të? Kjo pyetje shumë e rëndësishme me synim shumë të lartë, çfarë obligimi kemi ndaj teuhidit?

Vëllezër të nderuar e kuptuam që teuhidi është prej kërkesave me të rëndësishme dhe prej synimeve me të larta, pra cili është obligimi ndaj neve në lidhje me teuhidin dhe cilat gjëra janë obligim ndaj neve?

Kjo është një pyetje e madhe dhe shumë e rëndësishme, në përgjigjen e kësaj themi: Obligimi ynë në lidhje me këtë teuhid për shkak te të cilit jemi krijuar, përkundrazi obligimi ynë ndaj gjithë asaj që e ka urdhëruar All-llahu i lartësuar është me shtatë gjëra, shpresoj nga të gjithë t’i mësojnë një nga një, do t’i sqaroj shkurtimisht pa e zgjatur shumë për ta shfrytëzuar kohën.

Obligimi i parë: Mësimi i teuhidit, të mësojmë çdo gjë që e ka urdhëruar All-llahu, e urdhëresa më e madhe është teuhidi i All-llahut të lartësuar, All-llahu na obligoi me teuhid,namaz, agjërim, zekat, respekt ndaj prindërve dhe shumë gjëra të tjera. Obligimi i parë në lidhje me teuhidin është mësimi i tij, ky është fillimi, së pari fillohet me dituri dhe mësim para çdo gjëje, ashtu siç thotë All-llahu i lartësuar:

“Atëherë, dije se nuk ka të adhuruar më meritor pos All-llahut, kërko falje për mëkatin tënd…” (Muhamed 19)

Filloi më përmendjen e diturisë para fjalës dhe punës, i Dërguari ynë, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem siç transmeton Umu Seleme në musnedin e Imam Ahmedit dhe në sunenin e Ibën Maxhes ku thotë: “Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem çdo herë pas namazit të sabahut thoshte: O All-llahu im, kërkoj nga Ti dituri të dobishme, furnizim të mirë dhe vepra të pranuara” këtë lutje e bënte i Dërguari ynë, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, çdo ditë.

Këtë lutje nëse e meditojmë, përveç që është lutje dhe kërkimi i mbrojtjes tek All-llahu, po ashtu konsiderohet përcaktim i synimeve të muslimanit gjatë ditës, përcaktim i synimeve të muslimanit gjatë ditës, unë kam medituar në këtë çështje, e kam analizuar këtë hadith, kush mediton në të e vëren se për muslimanin s’ka tjetër përveç së tre synime kryesore dhe vazhdimisht qëndron brënda tyre.

Vazhdimisht synimet e muslimanit gjatë ditës së tij janë këto tre çështje (dituria, furnizimi dhe vepra e pranuar), unë po ju pyes juve, a mund dikush të sjell ndonjë synim tjetër jashtë këtyre tre çështjeve?

Këto tre synime janë synimet e muslimanit gjatë ditës së tij, dituria e dobishme, furnizimi dhe vepra e mirë, Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem çdo ditë pasi e falte namazin e sabahut siç transmeton Umu Seleme, All-llahu qoftë i kënaqur më të, e bënte këtë lutje, me cilën gjë ia fillonte?

Me dituri, kjo na tregon që gjëja më parësore për muslimanin dhe kryesorja e qëllimit të tij gjatë ditës është dituria, përkundrazi çdo ditë duhet të fillojë më dituri.

Dituria është para vepres, fjalës dhe furnizimit, ngase nuk mund të bëhet puna e mirë e as të thuhet fjala e drejtë dhe as furnizimi i mirë përveç nëse ka dituri, në qoftë së nuk posedon dituri, nuk do të mund ta dallosh punën e mirë nga e keqja, as fjalën e drejtë nga e keqja, e as furnizimin e mirë nga i keqi.

Dituria është ajo që e bënë njeriun të dallojë të mirën nga e keqja, të vërtetën nga lajthitja dhe e kota.

Pra, gjëja e parë që fillojmë dhe obligimi i parë në lidhje me teuhidin është mësimi i tij, këtë na e ka urdhëruar All-llahu në Kur ‘an:

“Atëherë, dije se nuk ka të adhuruar më meritor pos All-llahut, kërko falje për mëkatin tënd…” (Muhamed 19)

Ky është urdhër për mësimin e teuhidit

“Atëherë, dije se nuk ka të adhuruar më meritor pos All-llahut, kërko falje për mëkatin tënd…” (Muhamed 19)

Nëse e shikon gjendjen e shumë njerëzve do ta shohësh së shumë njerëz jetojnë në shkujdesje ndaj mësimit të teuhidit, janë të shkujdesur ndaj mësimit të teuhidit, rëndësisë dhe interesimit ndaj tij.

Ndoshta disa njerëz i kushtojnë rëndësi një prej çështjeve, e mësojnë, e kuptojnë dhe ia mësojnë të tjerëve, aq shumë sa që bëhet me gisht prej tyre, kurse teuhidit nuk i kushtojnë aspak rëndësi, as për ta mësuar së pakut!!

Kjo është fatkeqësi, ngase All-llahu të krijoi ty për shkak të këtij teuhidi, pastaj ti merresh më gjëra dhe je i shkujdesur ndaj tij, për shkak te të cilit All-llahu të krijoi, ti as nuk e mëson dhe nuk pyet për të, nuk hulumton e as nuk mundohesh ta kuptosh atë!! Kjo është fatkeqësi e madhe.

Pra, obligimi i parë në lidhje me teuhidin është mësimi i tij ashtu siç na e mësoi All-llahu i plotfuqishëm:

“Atëherë, dije se nuk ka të adhuruar më meritor pos All-llahut, kërko falje për mëkatin tënd…” (Muhamed 19),

ky është obligimi i parë:

Librin që e kemi para neve, në realitet ky libër është në shërbim të çdo muslimani, lehtësim për çdo musliman dhe ndihmës për ta mësuar teuhidin qartë, i pajisur me argumente dhe dëshmi nga libri i All-llahut dhe Sunneti i Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Gjithashtu ky përmban thirrjen për vazhdimin dhe rendësinë që duhet kushtuar studimit dhe mësimit të kësaj diturie të begatshme.

Njeriu nuk duhet vazhduar në shkujdesje deri sa t’i arrij vdekja, transferohet nga kjo botë! Kërkoj mbrojtjen e All-llahut! Del nga kjo botë dhe nuk e njeh gjënë më të shtrenjtë të kësaj bote, del nga kjo botë, e len këtë botë dhe gjënë më të shtrenjtë të kësaj bote e cila është teuhidi i All-llahut, nuk e mëson, kjo është fatkeqësia më e madhe.

Fatkeqësia më e madhe është kur njeriu e len këtë botë, largohet nga kjo jetë, e gjënë më të shtrenjtë të kësaj bote e anashkalon.

Unë nuk di diçka më të shtrenjtë në këtë botë së sa teuhidi për shkak të cilit na ka krijuar i Lartësuari më qellim që të besojmë dhe të veprojmë, ky është obligimi i parë.

Obligimi i dytë: Dashuria ndaj teuhidit, ta duam atë që na e urdhëroi All-llahu i lartësuar, dhe gjëja më e madhe që na ka urdhëruar All-llahu me të është teuhidi, shtatë gjërat për të cilat po flasim nuk janë të posaçme në lidhje me teuhidin.

Por, çdo urdhër që na e ka obliguar All-llahu i lartësuar, ne ndaj tij i kemi obligim këto shtatë çështje, kurse teuhidi është çështja më madhore, teuhidi është çështja me madhore që na ka urdhëruar All-llahu i lartësuar me të.

Pra, obligimi i parë është: Mësimi i teuhidit,

obligimi i dytë: Dashuria ndaj tij.

Çdo gjë që të urdhëron All-llahu me të, e më madhorja prej saj është teuhidi, me një fjalë çdo gjë që e ka urdhëruar All-llahu duhet të kemi dashuri ndaj saj, të japim mund ndaj vetvetës, ndaj zemrës me qellim për ta ngritur dashurinë ndaj asaj që ta ka bërë obligim All-llahu, kurse All-llahu nuk të urdhëron me diçka përveç se me gjëra që në to ka lumturi, përmirësim dhe ngritje në këtë botë dhe botën tjetër.

Si ka mundësi që njeriu të mos i përgjigjet asaj që e bënë të lumtur? Dhe asaj që e përmirëson? Shiko këshillën fisnike në thirrjen e të Dërguarit salAll-llahu alejhiuesel-lem në teuhid kur ishte duke ecur në rrugicat e Mekës dhe thirrtë me zë:

“Thuani La ilaheil-lAll-llah do të shpëtoni”,

që do të thotë: shpëtimi juaj është në teuhid, lumturia juaj është në teuhid, ngritja e juaj në këtë botë dhe botën tjetër është në teuhid.

Pra, në këtë çështje është shpëtimi, lumturia dhe ngritja jonë në këtë botë dhe botën tjetër, mësuam urdhrin e All-llahut ndaj neve, po ashtu mësuam vlerën dhe pozitën e tij, e duam dhe i forcojmë zëmrat me dashuri ndaj Tij.

Hallka më e fortë e imanit është dashuria për All-llahun, dashuria ndaj All-llahut, ndaj pejgamberëve të Tij, ndaj fesë së Tij dhe dashuria ndaj çdo gjëje që të ka urdhëruar All-llahu i lartësuar me të,njëkohësisht zemra jote të jetë e zbrazet nga luhatshmëria, ngase kjo është më e mira për ty dhe konsiderohet lumturi dhe ngritje në këtë botë dhe botën tjetër.

Nëse ndjen vështirësi dhe lodhje, PejgamberisalAll-llahu alejhiuesel-lem ka thënë: “Është rrethuar xhenneti me gjëra të papëlqyera”,edhe nëse është puna e vështirë siç është: namazi, kur thirret ezani për namaz të sabahut, eja në namaz, kohë dimri, uji i ftohtë, preferoje këtë, hyrë në xhami duke qenë i gëzuar, i kënaqur dhe më lakmi ndaj këtij veprimi.

Ngase kjo çështje sjell shpëtim dhe lumturi për ty, muezini, a nuk thotë për çdo namaz eja në shpëtim? Ky është shpëtimi yt, si nuk e do atë që për ty ka shpëtim? Si ka mundësi që njeriu mos ta dojë atë që ka shpëtim për të? Atë që ka lumturi për të? Ky është obligimi i dytë, dashuria ndaj asaj që e ka urdhëruar All-llahu i lartësuar ndaj neve, urdhëri me madhor është teuhidi, kështu që ne e duam teuhidin.

Disa njerëz, patjetër që duhet cekur këtë për shkak të hamendjeve që kanë, për shkak të davetxhive të të kotës, për shkak të dyshimeve që i përhapin, disa njerëz janë indiferent ndaj teuhidit ose janë indiferent ndaj urdhëresave të All-llahut të lartësuar si shkak i dyshimeve që i kanë marrur nga të tjerët.

Është obligim ta anashkalojmë çdo gjë dhe çdo çështje që bie ndesh me atë që na është obliguar nga All-llahu i lartësuar, kështu që nuk do të kemi ashpërsi e as neveritje, nëse unë e kultivoj në vetën time ashpërsinë dhe neveritjen apo diç të ngjashme më të, atëherë zemra ime do të tërhiqet nga dyert e hajrit dhe lumturisë, ashtu siç thotë All-llahu i lartësuar për pa besimtarët të cilët kur u përmendet teuhidi zemrat e tyre neveriten:

“Kur përmendet vetëm All-llahu, zemrat e atyre që nuk besojnë botën tjetër neveriten…” (Zumer 45)

Zemra duhet më dashtë, mirëpo zemra e tillë është e sëmurë, kurse njeriu duhet të hap gjoksin e tij për pranimin e së vërtetës, të gëzohet, të lakmojë, të dojë dhe të kthehet kah urdhri i All-llahut të lartësuar.

Obligimi i tretë: Mësuam teuhidin dhe e duam atë, tani t ‘jemi të vendosur me zemër për të vepruar me të, kurse vendosmëri është për qellim ndjenjë stimuluese në zemër për kryerjen e këtij veprimi.

Pra, së pari unë e mësoj, pastaj e dua, pastaj bëj që zemra ime të këtë ndjenja, vullnet dhe vendosmëri për kryerjen e veprimit, përcaktoj vendosmërinë në zemrën time për ta kryer veprimin.

Kur dikush hynë në teuhid që më parë ka qenë i devijuar, larg teuhidit, ndoshta ka qenë adhurues i gjërave të kota dhe i zhytur në hamendje të devijuar, kur fillon ta dojë këtë çështje duke dëgjuar hadith në lidhje më të, ku sqarohen vlerat e tij dhe njëkohësisht zemra ka ndjenjën e vendosmërisë së veprimit.

Si shkak i kësaj në zemrën e tij shfaqet një frikë nga ndryshimi duke pas parasysh kohën që e ka kaluar në lajthitje dhe në dyshime, madje thotë; unë tani që vendosa për ta bërë këtë vetëm se do të ndryshojë jeta ime, heziton duke thënë: po humbi këtë, ndikon keq ajo që unë jam i kapur për të, që jam i kapur për adhurimin, lutjen dhe nënshtrimin ndaj saj, do të më ndodhë diçka!

A e keni parë se çfarë thonë pa besimtarët, thotë All-llahu i lartësuar:

“Ne nuk themi tjetër vetëm se dikush prej zotave tanë të ka goditur me çmendje…” (Hud 54),

që do të thotë: kam frikë se nëse vendosi që tani për ndryshim, do të më ndryshojë jeta ime.

Ndoshta djalli e preokupon me gjëra dhe me çështje, gjë që ndikon në thyerje moralisht dhe në dështim, kurse para All-llahut të lartësuar është i ditur ndaj teuhidit, e njeh dhe ka vendosmëri për kryerjen e veprimit, pastaj lakon nga e drejta dhe e gjithë vendosmëria e tij humbë si shkak i asaj që përmban ose që ka marrë zëmra e tij nga gjërat që kanë ndikuar për t’u larguar nga veprimi.

Pra, njeriu vendos. Mësoje, duaje dhe vendos e mos hezito, pse heziton? Pse mendon në këtë dhe në atë? Këtë çështje e ke mësuar, e do, e njeh saktësinë dhe të mirën e saj, andaj pse heziton? Bëhu i vendosur dhe mbështetu tek All-llahu i lartësuar, ky është obligimi i tretë.

Obligimi i katërt: Të vepruarit me të, e mësova teuhidin, e dua dhe vendosa me zemër për kryerjen e tij, tani punoj me të, fillova punës me teuhid, e praktikoj me sinqeritet dinin për All-llahun, e njësoj All-llahun e lartësuar me adhurim, e veçoj All-llahun e madhërishëm më përulje, nuk i lutem askujt pos Tij,- nuk kërkoj nga askush, nuk kërkoj ndihmë prej askujt dhe asgjë nga adhurimi im nuk ia drejtojë askujt tjetër pos All-llahut të lartësuar.

Adhurimin tim e bëj sinqerisht për All-llahun e madhërishëm, nuk ka ortak në asgjë nga adhurimi im, po ashtu e njësoj në krijimtari dhe në emra dhe cilësitë e Tij.

Veproj me teuhid dhe më gjërat e tij, hollësirat e teuhidit, degët e adhurimit, veproj me të duke ju përulur All-llahut të lartësuar, kthehem prej Tij, i lartësuar qoftë Ai, pra ky është obligimi i katërt, njehërit ky konsiderohet të vepruarit me të.

Kujdes! Disa njerëz e duan teuhidin, veprojnë me të, ndoshta e duan dhe kanë vendosmëri të veprojnë me të, mirëpo kur vjen çështja të obligimi i katërt, i cili është: të vepruarit më të, thotë: çfarë thotë për mua shejh Filani? Çfarë thonë njerëzit kur me shohin, p.sh. nëse kam lënë ndonjë gjë që e bëja më parë?

E vëren së heziton për kryerjen e veprës pas dashurisë që ka ndaj teuhidit, mësimit dhe vendosmërisë për kryerjen e tij.

Kujdes, këto janë gjëra të rëndësishme që i kam vërejtur, pastaj vjen të faza e veprimit, ai dëshiron të veproj, ndoshta ja nisë të veproj pastaj ndalet dhe thotë: çfarë thonë njerëzit për mua?

Kështu që ndalet nga veprimi dhe thotë: jo, unë jam në rrugën e dijetarëve të mi, unë jam në rrugën e njerëzve të vendit tim, unë jam në atë që jam edukuar që në fillim!

Ne dëgjojmë, ndoshta kam dëgjuar gjithashtu edhe nga disa që janë thirrur në islam, ti e njofton më islam, është i kënaqur që islami është i vërtetë, pastaj i thuhet bëhu musliman, ai thotë: çfarë t’ju them atyre që janë për rreth meje? Çfarë t’i them familjes, fëmijëve dhe xhematit tim? Kam frikë prej tyre, në fund thotë: jam i bindur dhe e pranon.

Sot një njeri më ka treguar një tregim të ngjashëm më këtë, gjithashtu sikur kjo kam dëgjuar shumë, një njeri para thirrësit është dakorduar më islam e njeh si fe të vërtetë mirëpo thotë: cili është qëndrimi im? Privohet nga të vepruarit pasi që e ka mësuar, pas dashurisë dhe pas vendosmërisë për veprim.

Ka pas ndjenjën për vendosmëri të veprimit, mirëpo ndalet, nuk vepron!!Kjo është një pengesë para tij, All-llahu na faltë, ndalet nga veprimi, frikësohet që dikush nga ata që ky i madhëron, së do ta shohin, kështu që frikësohet!!

Përqendrohuni në këtë fjalë, frikësohet që ata të cilët i madhëron nga njerëzit do ta shohin, mirëpo nga Zoti i botëravë, i Cili është më meritorë për madhërim, Zoti i botërave i Cili të ka krijuar dhe të ka sjell në ekzistencë, prej Tij nuk frikësohet!!

Ruhet nga njerëzit e nuk ruhet prej Tij!! Kjo është fatkeqësi e madhe, pra, të fillojmë gradualisht më mësim, dashuri, vendosmëri dhe veprim, kjo e fundit është obligimi i katërt.

Obligimi i pestë: Vepra të bëhet sinqerisht dhe në pajtueshmëri me sunetin e Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, jo çdo veprim duhet vepruar, mirëpo vepra e cila lejohet është ajo vepër e mirë e pranuar tek All-llahu vetëm nëse është e shoqëruar me sinqeritet dhe në përputhshmëri me sunnetin e Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Pra, veprën e bëjmë sinqerisht për All-llahun dhe në pajtueshmëri me metodologjinë e të Dërguarit, sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, thotë All-llahu i lartësuar:

“Ai është që krijoi vdekjen dhe jetën, për t’ju provuar se cili prej jush është më vepërmirë…” (Mulk 2).

Gjatë komentit të këtij ajeti, Fudajl ibën ‘Ij-jadi, RahimehUllah, thotë: “Sinqerisht dhe me më saktësisht, i thanë disa:

O Ebu Alij, çfarë është sinqerisht dhe me më saktësisht? Atëherë tha: më të vërtetë vepra nuk pranohet përveç nëse është e sinqertë dhe e saktë, sinqerisht për All-llahun, saktësisht do të thotë në pajtueshmëri me sunetin e Muhammedit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem”, pra, t’i bëjmë veprat sinqerisht për All-llahun dhe në pajtueshmëri më sunetin e Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Këtu duhet pak kujdes, të gjitha obligimet që i cekëm njërin pas tjetrit, ka disa njerëz i punojnë të gjitha këto, mirëpo i bëjnë disa gjëra dhe këto obligime sinqerisht për All-llahun mirëpo nuk janë legjitime nga All-llahu, p.sh.: një njeri e përkujton All-llahun më dhikër që është prej risive apo lutje që janë të shpikura, nuk përmbajnë shirk, e as diçka që e zhvleftëson sinqeritetin, mirëpo në të ka gjëra që e kundërshtojnë sunetin dhe pasimin e Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Përderisa e mësuam, kemi dashuri ndaj tij, vendosëm për të vepruar dhe vepruam më të, t’ia bashkëngjitim sinqeritetin dhe ta bëjmë në pajtueshmëri më sunetin e Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Obligimi i gjashtë: Të ruhemi nga gjërat që e dëmtojnë teuhidin, pasi i kryem këto atëherë duhet të kemi kujdes nga gjërat që e dëmtojnë teuhidin dhe e zhvleftësojnë. Po ashtu të ruhemi nga gjërat që e mangësojnë apo që e pakësojnë përkryeshmërinë e tij!

Teuhidi ka gjëra që e pakësojnë, plotësisht e zhvleftësojnë, e çrrënjosin që në bazë, kështu që humbet krejtësisht, përveç kësaj ka gjëra që e pakësojnë përkryeshmërinë e detyrueshme.

Libri i teuhidit të cilin jemi duke e mësuar, autori i tij e ka bërë të qartë në të teuhidin më argumente, vlerën dhe realitetin e tij, pastaj ka qartësuar gjërat që e dëmtojnë atë, për çfarë arsye? Me qëllim që të ruhemi prej tyre.

Në gjërat që jemi të obliguar, pasi t’i përmbushim pesë obligimet, nga ne kërkohet që të kemi kujdes nga çdo gjë që i zhvleftëson ato. Këtu shtrohet pyetja, unë e bëj pyetjen dhe do të përgjigjem në mënyrë të përgjithshme, edhe pse në vijim pason përgjigjja e detajuar së si të ruhemi nga gjërat që e zhvleftësojnë teuhidin?

Tani jemi duke folur për teuhidin, si të ruhemi nga gjërat që e zhvleftësojnë teuhidin? Kuptuam që teuhidi paska gjëra që e zhvleftësojnë, mangësojnë, nuk është e udhës që dikush të ruhet prej tyre përveç nëse i njeh ato, përndryshe është ashtu si ka thënë njëri nga selefët: “Si të ruhet ai që nuk din nga çfarë të ruhet”

Shumë njerëz sprovohen me gjëra, i veprojnë, e zhvleftësojnë teuhidin dhe ai nuk e din fare, nganjëherë ato gjëra kanë emra të mirëfilltë, mirëpo të emërtuara më emra jo adekuatë, si p.sh.: në disa raste gjërat e shirkut i quajnë Teuesul ose Shefat, apo i quajnë me gjëra tjera që në esencë janë shirk i qartë, nëse i thua: çfarë po bën? Të thotë: kjo është teuesul, shefat (ndërmjetësim), ose diçka ngjashëm me këtë, kurse dihet fare mirë se emrat nuk e ndryshojnë realitetin!

Ne ruhemi nga gjërat që i zhvleftësojnë këto obligime, edhe pse ky libër potencon gjërat e tilla si dhe gjërat që e mangësojnë teuhidin, krejt kjo si shkak i rëndësisë së kësaj çështjeje,me qellim që muslimani të ruhet prej tyre. Me një fjalë nga ne kërkohet që çdo musliman ta njoh shirkun, për çfarë arsye? Që të ruhet dhe të largohet prej tij.

Ka thënë një njeri: “Mësova sherrin, jo për sherr, mirëpo që të ruhem prej tij. Ai i cili nuk e njeh sherrin, bie në të”, thotë Hudhejfetu ibën el-Jeman, All-llahu qoftë i kënaqur me të, transmetuar në koleksionin e Buhariut: “Sahabet e Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e pyetnin të Dërguarin për hajrin, kurse unë për sherrin nga frika prej tij”

Shumë njerëz sprovohen duke u zhytur në gjëra të tilla që e zhvleftësojnë apo mangësojnë teuhidin si shkak i injorancës së tyre dhe mos mësimit, pra ky është obligimi i gjashtë, ruajtja nga gjërat që e dëmtojnë teuhidin.

Obligimi i shtatë dhe i fundit: Përqendrimi dha vazhdimi në këto obligime deri në vdekje, thotë All-llahu i lartësuar: “Dhe adhuroje Zotin tënd deri të vijë ty e vërteta (vdekja)” (Hixhr 99), që do të thotë: deri sa të vijë vdekja, përqendrohu në këtë çështje.

All-llahu i plotfuqishëm kur i përmend ajetet e teuhidit,menjëherë e pason më potëncimin e çështjes së përqendrimit,shohim shembuj mahnitës, siç është rasti në suren Ibrahim:

“A nuk ke kuptuar se si All-llahu bëri shembull: fjalën e mirë si pema e mirë…” (Ibrahim 24),

është për qëllim fjala e teuhidit vazhdon ajeti: “…që rrënjët e saj janë thellë (në tokë) e degët e saj janë lart. E që me vullnetin e Zotit, ajo e jep frutin e vet në çdo kohë. All-llahu pra u parashtron njerëzve shembuj ashtu që ata të mendojnë. Dhe shembulli i fjalës së keqe është si një pemë e keqe që është shkulur mbi tokë e që nuk ka të qëndruar. All-llahu i forcon ata që besuan në fjalën e fortë (të mirë) në jetën e kësaj bote edhe në botën tjetër, ndërsa mizorët All-llahu i bën të humbur. All-llahu punon çka të dojë” (Ibrahim 24-27).

Njeriu e mëson dhe përqendrohet në të, thotë All-llahu i lartësuar: “Ata që thanë: “All-llahu është Zoti ynë dhe qëndruan besnikërisht, për ta nuk ka frikë dhe ata nuk do të pikëllohen” (Ahkaf 13), si dhe ajeti: “E, s’ka dyshim se ata që thanë: “All-llahu është Zoti ynë”, dhe ishin të paluhatshëm, atyre u vijnë engjëjt…” (Fusilet 30), dy ajete në librin e All-llahut të lartësuar.

Transmetohet nga Sufjan ibën Abdull-llah eth-Thekafiu së i ka thënë Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem: “Më thuaj një fjalë në islam që mos ta pyes askend pos teje? Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i tha: thuaj besova All-llahun, pastaj përqendrohu në të”, përqendrohet njeriu në këtë çështje deri sa t’i vjen vdekja nga All-llahu i lartësuar.

Këto janë shtatë obligime apo çështje me rendësi shumë të madhe, edhe njëherë po ju citoj se këto nuk janë të posaçme vetëm për teuhidin, por përfshijnë çdo gjë që e ka urdhëruar All-llahu i lartësuar, përfshijnë namazin, agjërimin, haxhin,zekatin, në lidhje me çdo gjë që na e ka urdhëruar All-llahu i lartësuar duhet t’i kemi parasysh edhe këto shtatë parime.

Renditja e shenjave të mëdha të Kiametit dhe ndodhive të Ahiretit.

Nuk ekziston ndonjë citat i qartë rreth renditjes së Shenjave të Kiametit, mirëpo ajo nxirret nga përmbajtja e përgjithshme e citateve. Shejh Ibën Uthejmini –Allahu e mëshiroftë!- kur është pyetur për renditjen e tyre ka thënë: “Shenjat e Kiametit, disa janë të renditura e të njohura, ndërsa disa të tjera nuk janë të renditura dhe nuk dihet ndodhia e tyre (sipas renditjes)”.

Nga ato që janë të renditura janë:

- Zbritja e Isait, birit të Merjemës

- Shfaqja e Jexhuxhëve dhe Mëxhuxhëve

- Dexh-xhalli

Pra, sipas kësaj, (së pari) do të shfaqet Dexh-xhalli, pastaj ka për të zbritur Isai -alejhis-selam- e do e mbyt atë, pastaj shfaqen Jëxhuxhët dhe Mëxhuxhët.

Muslimi ka transmetuar nga Hudhejfeh bin Usejd El-Gifari –radijallahu anhu- që ka thënë: “Njëherë erdhi Pejgamberi - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - kur ne ishim duke përmendur (Kiametin).”

Ai na tha: Ç’farë po përmendni? Tham: “Po e përmendim Kiametin”. Atëherë ai na tha: “Kiameti nuk do të ndodhë përderisa nuk do t’i shihni dhjetë shenja”, dhe i numëroi: “Tymi, Dexh-xhalli, Kafsha (që del nga toka), Lindja e Diellit nga Perëndimi, zbritja e Isait, birit të Merjemës, shfaqja e Jëxhuxhëve dhe Mëxhuxhëve, tri shembje: një në lindje, një në perëndim dhe një në Gadishullin arab, e fundit prej tyre (shenjave) do të jetë një zjarr që del nga Jemeni e që do t’i dëbojë njerëzit drejt vendtubimit të tyre”.

Hafidh Ibën Haxheri –RahimehUllah- në Fet’h (11/353) ka thënë: “Ajo që mund të konkludohet nga tërësia e paralajmërimeve (për Kiametin) është se dalja e Dexh-xhallit do të jetë e para prej shenjave të mëdha e cila do ta ndryshojë gjendjen (e zakonshme) në Tokë, gjendje kjo, që do të përfundojë me vdekjen e Isait – alejhis-selam -. Ndërsa lindja e Diellit nga Perëndimi do të jetë e para prej shenjave të mëdha të Kiametit që do ta ndryshojë gjendjen (e zakonshme) në botën qiellore, gjendje kjo, që do të përfundojë me ndodhjen e Kiametit. E ndoshta dalja e Kafshës (nga Toka) do të ndodh po atë ditë që do të lind dielli nga Perëndimi.”

- Renditja e ndodhive të Ditës së Kiametit:

Ajo çfarë do të ndodhë Ditën e Kiametit janë gjëra të shumta, të cilat janë përmendur në Kur’an dhe Sunnet.

Ato gjithashtu do të jenë të natyrave të ndryshme, mirëpo si do të jetë ndodhia e tyre sipas renditjes? Atë që dijetarët e kanë përmendur në lidhje me renditjen e tyre është si vijon:

- Kur njerëzit të ringjallën e të dalin nga varret e tyre kanë për të shkuar në drejtim të Mahsherit-Vendtubimit, pastaj aty do të qëndrojnë gjatë, sa që do t’u vështirësohet gjendja e do t’i kaplojë etje e tmerr i madh, e gjithë kjo për shkak të qëndrimit të gjatë të tyre aty e bindjes për llogaridhënien (tashmë të sigurt) si dhe për ecurinë e ngjarjeve që do ta zhvillojë Allahu i lartësuar ndaj tyre.

- Pas qëndrimit të gjatë aty, së pari, Allahu do t’ia zbulojë të Dërguarit të tij – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - Havdin-Lumin e rrjedhshëm të premtuar.

Pra Havdi i Pejgamberit –sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem- do të jetë në hapësirat e ndodhisë së Kiametit, atëherë kur do të vështirësohet qëndrimi i njerëzve para Zotit të botëve në një ditë që gjatësia e saj do jetë sa pesëdhjetë mijë vite.

Pra, ai që ka vdekur duke qenë në sunnetin e tij –sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem- i pandryshuar në të, jo shpikës e duke mos zëvendësuar me të, të tillit do t’i arrijë Havdi nga i cili do të pijë, kështu që garancia e parë për të, do të jetë që të pijë nga Havdi i Pejgamberit tonë –sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem-.

Më pas, për çdo të dërguar, do të zbulohet Havdi i tij, kështu që nga ai do të pinë të mirët e ummetit të tij.

- Pastaj njerëzit, përsëri, do të qëndrojnë gjatë, e më pas do të ndodhë “Ndërmjetësimi i Madh”, ndërmjetësimi i Pejgamberit –sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem- që Allahu ta përshpejtojë llogarinë ndaj krijesave, ashtu siç është përshkruar në hadithin e gjatë e të njohur në këtë temë, ku ata (njerëzit) së pari do të kërkojnë nga Ademi, pastaj nga Nuhu, pastaj nga Ibrahimi e deri të i fundit, e që më pas do të vinë të Pejgamberi –sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem- e t’i thonë: “O Muhamed (e përshkruajnë gjendjen e tyre, në mënyrë që ai t’i mbrojë nga ai tmerr duke e përshpejtuar llogarinë ndaj tyre) ndërmjetëso për ne te Zoti yt! Ai thotë: “Unë jam për të, unë jam për të (adekuat për ndërmjetësim)”, pastaj do të vijë te Arshi duke u përkulur e duke e lavdëruar Allahun me atë që Allahu ia mundëson, pastaj do t’i thuhet atij (nga Allahu): “O Muhamed! Ngrite kokën! Kërko atë që do, ka për të tu dhënë, ndërmjetëso dhe do të pranohet ndërmjetësimi”.

Pra, kështu do të ndodhë “Ndërmjetësimi i madh” që do të jetë për përshpejtim të llogarisë. Hadithi i Ndërmjetësimit është transmetuar në Buhari me nr: 4476, ndërsa të Muslimi me nr: 495.

- Pastaj do të bëhet ekspozimi i veprave.

- Pas ekspozimit do të bëhet Llogaridhënia.

- Pas llogaridhënies së parë bëhet shpërndarja e fletushkave. Llogaridhënia e parë konsiderohet pjesë e Ekspozimit, sepse në të ka polemikë dhe justifikim (për veprat e bëra). Pastaj vijon shpërndarja e fletushkave, ku “të djathtët” do ta marrin regjistrin nga e djathta, e “të majtët” do ta marrin regjistrin e tyre nga e majta e tyre, pra do të bëhet leximi i librit.

- Pas leximit të librit do të pasojë edhe një llogaridhënie tjetër që do ta ndërpresë justifikimin dhe do të bëhet ngritja e argumentit me anë të leximit të asaj që gjendet në libër.

- Pastaj do të jetë Peshorja në të cilën do të peshohen gjërat që i përmendem.

- Pas peshimit në Peshore, njerëzit do të ndahen në grupe e bashkësi, çdo lloj të lloji i tij.

Këtu do të ngritën flamujt e pejgamberëve; flamuri i Pejgamberit ––sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem-, i Ibrahimit, i Musait e deri të i fundit, e njerëzit do të jenë të ndryshëm nën bajraqe, sipas llojit të tyre, çdo njeri të ai i llojit të tij.

Edhe të padrejtit e jobesimtarët do të tubohen me të llojit të tyre, ashtu siç ka thënë Allahu i Lartësuar: “(Melaikëve u thuhet) Mblidhni ata që ishin të padrejtë e shokët e tyre dhe atë që ata e adhuronin përveç Allahut” (Safat 22-23), shokët dmth: ata që ishin si ata e të njëjtë me ta.

Kështu që dijetarët nga jobesimtarët do të tubohen me të njëjtit si ata, të padrejtit me të padrejtit, mohuesit e Ringjalljes bashkë më mohuesit tjerë të saj, mohuesit e Mesazhit (Islamit) me llojin e tyre e kështu në të gjitha llojet.

- Më pas Allahu do ta sjellë një errësirë nga ana e Xhehenemit, –Allahu na ruajt!- në të cilën njerëzit do të lëvizin aq sa u epet dritë.

Do të lëviz ky ummet, e në mesin e tij do të jenë edhe munafikët, të cilët kur janë duke lëvizur me dritën e tyre (që posedojnë), do tu vendoset muri që është përmendur:

“Kështu do të vendoset ndërmjet tyre një mur me një portë në të; brenda saj ka mëshirë, kurse jashtë saj ka ndëshkim.Ata do t’i thërrasin (besimtarët): A nuk ishim ne me ju?!”. (Hadid 13-14).

Allahu besimtarëve do t’u jep dritë të plotë që me të do ta shohin mirë rrugën e Siratit, ndërsa munafikëve nuk u epet aspak dritë, kështu që ata do të jenë së bashku me jobesimtarët duke u hedhur në Zjarr, pra kur ata të jenë duke ecur (në errësirë), para tyre do të jetë Xhehenemi –Allahu na ruajt!-.

- Pastaj, së pari, do të vijë Pejgamberi –sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem- e do të jetë në Sirat, ku edhe do ta lutë Allahun e madhëruar për të dhe ummetin e tij duke thënë: “O Allah, shpëtim-shpëtim! O Allah, shpëtim-shpëtim!”, pastaj do të kalojë Pejgmaberi –sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem- dhe ummeti i tij mbi Sirat. Çdokush ka për të kaluar në masë të veprave të tij, e i cili gjithashtu do ta ketë edhe një dritë në masë të veprave të tij. Do të kalojë ai që Allahu e ka falur e do të bie në Zjarr nga rangu i besimdrejtëve atë që Allahu dëshiron ta dënojë (për vepra të ndaluara të kryera), e pas kryerjes së dënimit, do të takohen përsëri në hapësirat (periferike) të Xhenetit të cilat Allahu i ka përgatitur që besimtarët të hallashtisën mes vete dhe ta largojnë keqdashjen ndaj njëri tjetrit, në mënyrë që kur të futen në Xhenet mos të ekzistojë urrejtje në zemrat e tyre.

- Kështu që në Xhenet, së pari, pas Pejgameberit –sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem-, do të hyjnë të varfrit nga muhaxhirët, pastaj të varfrit nga ensarët deri të i fundit prej tyre, e pastaj të varfrit tjerë të ummetit, e do të vonohen të pasurit për shkak të llogarisë mes vete dhe të tjerëve, dhe kështu deri në fund të asaj që është përmendur në Kur’anin e madhërishëm në lidhje me këtë.

E lus Allahun e madhëruar, për mua dhe ju, të na bëjë nga banorët e Xhenetit e të na mbrojë nga hidhërimi i Tij dhe Zjarri!

O Allah! Na bë të fortë në përgjigjen e varrit! Na bë ne nga ata që e marrin librin nga e djathta, na llogarit me llogari të lehtë, o më Bujari i bujarëve!

E lus Allahun për vete, ju e për të gjithë të dashurit tonë, dhe për të gjithë ata që kanë meritë ndaj nesh, që të na dhurojë falje dhe kënaqësi, të mos na dënojë për veprat tona të këqija, të na i falë gjynahet tona, sepse me të vërtetë Ai është posedues i bujarisë, i nderit, faljes dhe mëshirës.

Të lartësoj nga çdo e metë, o Allah! Duke të lavdëruar me lavdërimin Tënd! Dëshmoj se nuk ka të adhuruar meritor përveç Teje! Ty të kërkoj falje dhe te Ti pendohem!

Salavati, selami dhe begatia e Allahut qoftë për Pejgamberin tonë, –sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem-.

* Shkëputur nga komentimi i “Akides Tahavije” i dijetarit Shejh Salih alu Shejh –hafidhahUllah- Ministër i çështjeve fetare, Vakëfit, Thirrjes dhe Udhëzimit në Mbretërinë e Arabisë Saudite.

Teuhidi është e vërteta më e madhe.

Autor: Shejh AbdurRezzak ibën AbdulMuhsin el-Abbad, (hafidhahUllah)

Lavdia i qoftë All-llahut, Zotit të botëve! Dëshmoj se nuk ka të adhuruar të drejtë përveç All-llahut, i Cili është Një, i Vetëm dhe nuk ka orta; dhe dëshmoj se Muhamedi është robi dhe i dërguari i Tij, salavatet dhe selamet qofshin për të, për familjen dhe të gjithë shokët e tij!

Më tej:

Në suren en-Nebe’, ajeti 38, All-llahu i Lartësuar dhe i Madhëruar thotë:

“يَوْمَ يَقُومُ الرُّوحُ وَالْمَلائِكَةُ صَفًّا لا يَتَكَلَّمُونَ إِلا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَنُ وَقَالَ صَوَاباً”

“Në ditën, kur Shpirti (Xhibrili) dhe engjëjt do të jenë të rreshtuar dhe nuk do të flasë askush, përveç atij që do t’i japë lejë i Gjithëmëshirshmi e që do ta thotë të vërtetën.”

Kush i shikon librat e tefsirit të bazuara në transmetimet e sahabeve, radijAll-llahu anhum, në komentimin e këtij ajeti, do ta vërejë me qartësi pozitën e teuhidit në zemrën e sahabeve, radijAll-llahu anhum, kujdesin e tyre të madh për të dhe interesimin e tyre për vlerën e tij, si dhe se ai ishte qëllimi i tyre më i lartë dhe më i madhëruar në përgjithësi. Është transmetuar nga më shumë sahabe dhe tabi’unë se kuptimi i fjalës së të Lartësuarit:

“وَقَالَ صَوَاباً”

“Që do ta thotë të vërtetën.”

domethënë se do ta thotë fjalën: La ilahe il-lAll-llah (Nuk ka të adhuruar të drejtë përveç All-llahut). Ata kanë thënë se ajo është e vërteta më e madhe.

Domethënë se fjala La ilahe il-lAll-llah është baza mbi të cilën ndërtohet Feja e All-llahut të Lartësuar dhe të Madhëruar dhe nuk ekziston e vërtetë që nuk është ndërtuar mbi fjalën La ilahe il-lAll-llah. Secila punë që nuk ndërtohet mbi këtë bazë është shkatërrim dhe jo e vërtetë, ngase nuk është ndërtuar mbi themelin dhe shtyllën e vet, pa të cilën nuk mund të qëndrojë.

Pra, La ilahe il-lAll-llah është baza mbi të cilën ndërtohet Feja e All-llahut të Lartësuar dhe të Madhëruar. Ajo është sikur rrënja për drurin dhe sikur themelet për ndërtesën.

“أَلَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلا كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ”

“Vallë, a nuk e sheh se si All-llahu e përqas fjalën e mirë me pemën e mirë, e cila rrënjën e ka të fortë në tokë, kurse degët nga qielli?” (Ibrahim: 24)

Pra, Fjala e Teuhidit në këtë Fe është sikur rrënja mbi të cilën ndërtohet Feja e All-llahut të Lartësuar.

Atëherë, fjala e All-llahut të Lartësuar:

“يَوْمَ يَقُومُ الرُّوحُ وَالْمَلائِكَةُ صَفًّا لا يَتَكَلَّمُونَ إِلا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَنُ وَقَالَ صَوَاباً”

“Në ditën, kur Shpirti (Xhibrili) dhe engjëjt do të jenë të rreshtuar dhe nuk do të flasë askush, përveç atij që do t’i japë lejë i Gjithëmëshirshmi e që do ta thotë të vërtetën.”

nënkupton se ndërmjetësit, ndër të cilët edhe melaiket – engjëjt e të Gjithëmëshirshmit – nuk flasin para All-llahut të Lartësuar për të ndërmjetësuar…

Kurse, melaiket që do të ndërmjetësojnë janë të shumtë, siç vërteton Fjala e All-llahut të Lartësuar:

“وَكَمْ مِنْ مَلَكٍ فِي السَّمَاوَاتِ لا تُغْنِي شَفَاعَتُهُمْ شَيْئًا إِلا مِنْ بَعْدِ أَنْ يَأْذَنَ اللَّهُ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَرْضَى”

“Sa engjëj ka në qiej, ndërmjetësimi i të cilëve nuk bën asnjë dobi, veçse pasi të japë leje i Gjithëmëshirshmi, për atë me të cilin është i Kënaqur!” (en-Nexhm: 26)

Ajo që përmendet në këtë ajet është në pajtim të plotë me ajetin e sures enNebe’, ku theksohet dy kushtet e pranimit të ndërmjetësimit (shefa’atit). Në të dy thuhet se ai nuk pranohet pa u plotësuar këta dy kushte. All-llahu ka thënë:

“وَكَمْ مِنْ مَلَكٍ فِي السَّمَاوَاتِ لا تُغْنِي شَفَاعَتُهُمْ شَيْئًا إِلا مِنْ بَعْدِ أَنْ يَأْذَنَ اللَّهُ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَرْضَى”

“Sa engjëj ka në qiej, ndërmjetësimi i të cilëve nuk bën asnjë dobi, veçse pasi të japë leje i Gjithëmëshirshmi, për atë me të cilin është i Kënaqur!” (en-Nexhm: 26)

Pra, duhet të plotësohet kushti i lejes nga All-llahu dhe kushti që All-llahu të jetë i kënaqur me atë për të cilin bëhet ndërmjetësimi.
Shefa’ati nuk pranohet tek All-llahu, pa këto dy kushte: Leja e All-llahut të Lartësuar për ndërmjetësin dhe që All-llahu të jetë i Kënaqur me atë për të cilin ndërmjetësohet.

Kjo e njëjta plotësisht qëndron edhen ë suren enNebe’:

“يَوْمَ يَقُومُ الرُّوحُ وَالْمَلائِكَةُ صَفًّا لا يَتَكَلَّمُونَ إِلا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَنُ”

“Në ditën, kur Shpirti (Xhibrili) dhe engjëjt do të jenë të rreshtuar dhe nuk do të flasë askush, përveç atij që do t’i japë lejë i Gjithëmëshirshmi.”

leja e All-llahut për ndërmjetësin,

“وَقَالَ صَوَاباً”

“E që do ta thotë të vërtetën.”

që All-llahu të jetë i Kënaqur me atë për të cilin bëhet shefa’ati, duke qenë se ai e ka thënë të vërtetën, kurse themeli i të vërtetës është teuhidi, nuk ka të vërtetë pa të dhe nuk mund të ndërtohet Feja ndryshe përveçse mbi atë themel.
Njëjtë me këtë është edhe komentimi i selefëve për Fjalën e All-llahut të Lartësuar:

“لا يَمْلِكُونَ الشَّفَاعَةَ إِلا مَنِ اتَّخَذَ عِنْدَ الرَّحْمَنِ عَهْدًا”

“Askush nuk do të mund të ndërhyjë, përveç atij që ka kontratë tek i Gjithëmëshirshmi.” (Merjem: 87)

Shumë prej selefëve kanë thënë se kontrata është fjala La ilahe il-lAll-llah.
Komentimi i premtimit dhe të vërtetës me fjalën La ilahe il-lAll-llah është komentimi më i mirë dhe më i bukur.

Ky është argumenti më i mirë për vlerën e fjalës La ilahe il-lAll-llah, për pozitën e teuhidit te sahabet, radijAll-llahu anhum, dhe se ajo fjalë është themeli i kësaj Feje, pa të cilin nuk mund të ekzistojë ajo. Prandaj, ai që në Ditën e Gjykimit nuk vjen me teuhid, nuk ka kontratë dhe nuk është nga ata që e flasin të drejtën, kështu që nuk do të arrijë t’i lejohet shefa’at, sado ibadet të ketë bërë, siç thotë All-llahu:

“يَوْمَ لا تَمْلِكُ نَفْسٌ لِنَفْسٍ شَيْئًا”

“Ajo është Dita, kur askush për askënd nuk do të mund të bëjë asgjë.” (el-Infitar: 19)

Këtu janë përmendur tri fjalë me parashtesën “as”, që nënkupton mohim të përgjithshëm. “Askush” – domethënë askush pa marrë parasysh se çfarë pozite dhe vlere të madhe ka, “për askënd” – domethënë për askënd pa marrë parasysh se sa e dëshiron atë, “asgjë” – domethënë as ndonjë gjë të madhe dhe as edhe një gjë të vogël.

“وَالأمْرُ يَوْمَئِذٍ لِلَّهِ”

“Atë ditë e gjithë çështja është vetëm e All-llahut.”

Pra, e gjithë çështja dhe pushteti janë në Dorën e All-llahut. Atëherë nuk ka ndërmjetësim tek All-llahu i Lartësuar, përveçse me leje prej Tij për ndërmjetësin, dhe të jetë i Kënaqur për atë për të cilin bëhet ndërmjetësimi.

Këtë kuptim të ajetit – kuptimin e sahabeve, radijAll-llahu anhum, e përkrah edhe hadithi te Buhariu (hadithi 99), të cilin e transmeton Ebu Hurejra, radijAll-llahu anhu: Se ai e ka pyetur Profetin, sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: “Cili do të ketë më shumë hise në shefa’atin tënd Ditën e Gjykimit?” Ai i ka thënë:

“من قال لا إله إلا الله خالصاً من قلبه”

“Kush thotë “La ilahe il-lAll-llah” me sinqeritet nga zemra.”

Pra, kush vjen në Ditën e Gjykimit dhe me vete ka teuhid dhe sinqeritet, dhe e ka realizuar fjalën La ilahe il-lAll-llah, ai e ka fituar kënaqësinë e All-llahut të Lartësuar dhe e ka fituar ndërmjetësimin e ndërmjetësve, që janë profetët, engjëjt dhe të tjerët të cilëve u lejon All-llahu i Lartësuar të ndërmjetësojnë.
Pra, fjala La ilahe il-lAll-llah është baza e Fesë.

Ndër fatkeqësitë më të mëdha tek ata që i atribuohen Islamit është se teuhidin e All-llahut të Lartësuar ua kanë humbur imamët e devijuar dhe thirrësit e së kotës, duke ua shpjeguar shefa’atin me kuptime të gabueshme. Prandaj ata bëjnë vepra të shirkut të madh dhe vepra që janë lidhje të kota me tjetërkënd përveç All-llahut të Lartësuar. Nëse u thuhet atyre Ç’po bëni? Ata thonë Po kërkojmë shefa’at.

“وَيَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لا يَضُرُّهُمْ وَلا يَنْفَعُهُمْ وَيَقُولُونَ هَؤُلاءِ شُفَعَاؤُنَا عِنْدَ اللَّهِ”

“Ata adhurojnë në vend të All-llahut atë që as nuk u bën dëm, as nuk u sjell dobi dhe thonë: “Këta janë ndërmjetësit tanë te Allahu”!” (Junus: 18)

Ata bëjnë ibadete me të cilat i drejtohet tjetërkujt përveç All-llahut të Lartësuar, por kur pyeten për këtë, ata thonë: Këta janë ndërmjetësit tanë. Ata ndërmjetësojnë për ne tek All-llahu. Kjo është e vërteta më e madhe dhe devijimi më i madh dhe më i neveritshëm në përgjithësi.

Përmirësimi i kuptimit në këtë pozitë të lartë, e cila është pozita më e lartë dhe më e madhe në përgjithësi, duhet të përqendrohet interesi i nxënësve dobiprurës të dijes dhe thirrësve për tek All-llahu i Lartësuar, që janë përmirësues.

Nëse secili e kontrollon dhe e analizon gjendjen e familjes së tij, babait, nënës, dajës, xhaxhait, ose të tjerëve, ndoshta do të vërejë se te disa prej tyre kanë hyrë kotësia të këtilla, kurse kjo e bën edhe më të madhe përgjegjësinë dhe amanetin për zbatimin e obligimit të këshillës ndaj njerëzve.

Ta këshillojë të atin, të ëmën, xhaxhain, dajën, vëllain, farefisin, komshinjtë, duke e sqaruar këtë bazë, e cila është baza më e madhe. Ta theksojë teuhidit, ta shpjegojë fjalën La ilahe il-lAll-llah dhe t’i përmendë ajetet e Kur’anit dhe hadithet e Profetit, të cilat e shkoqitin teuhidin dhe e shpjegojnë kuptimin e tij. Kjo, në mënyrë që të nxirren këta njerëz nga lidhjet e tyre të kota, të cilat u kanë ardhur nga thirrësit e devijimit.

I Dërguari, sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem, ka thënë:

“أخوف ما أخاف على أمتي الأئمة المضلين”

“Më së shumti frikësohem për Ummetin tim nga imamët devijues.” (esSahiha: h1582)

Më kujtohet një herë që fola me një njeri nga një vend për këtë temë. E dëgjova duke iu lutur Profetit, sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem, e jo All-llahut. Pasi mbarova së përmenduri ajetet dhe hadithet sqaruese të kësaj çështjeje dhe pasi i shpjegova se lutja është ibadet që nuk i drejtohet askujt përveç All-llahut të Lartësuar, ai më tha: Askush s’më ka thënë fjalë të ngjashme.

Kjo argumenton se njerëzit janë afër mirësisë, të kujdesshëm për ta arritur atë, shpresojnë në dhuntitë e All-llahut, shpresojnë Xhennetin e Tij dhe frikësohen nga dënimi i Tij; mirëpo atyre u janë afruar imamët devijues, duke u sjellë dyshime dhe me këtë ua kanë prishur atë që kanë dashur.

Përfundimi i këtyre fjalëve është: Ju keni përgjegjësi të madhe dhe obligim madhështor. All-llahu ju ndihmoftë të gjithëve, ju dhëntë sukses, jua drejtoftë hapat dhe ju frymëzoftë ju dhe ne për ta thënë të vërtetën dhe për ta qëlluar veprën e mirë. All-llahu na udhëzoftë drejt Tij në rrugë të drejtë dhe na i përmirësoftë të gjitha çështjet.
Ai, i Lartësuar dhe i Madhëruar qoftë, është Falës, Mëshirues, Bujar dhe Fisnik.

Çfarë është gjykim i sharjes së fes dhe si duhet të sillemi me ata që e shajnë fenë?

Autor: Shejh Ibën Baz, RahimehUllah.

Burimi: http://www.binbaz.org.sa/mat/18060

Sharja e fes, sharja e Islamit është mosbesim (kufër), dalje nga feja me konsensus të dijetarëve, nuk ka mospajtim në këtë çështje. Këtë çështje e kanë pohuar dijetarët tek kapitulli që flet në lidhje me dezertorin nga feja.

Kush e shan Allahun apo të Dërguarin e Tij salAllahu alejhi ue selem, apo i shan disa nga pejgamberet pos Muhamedit salAllahu alejhi ue selem, si p.sh.: e shan Nuhin, Hudin, apo Ademin alejhimu selatu ue selam, apo e shan dike tjetër nga profetët, konsiderohet mosbesim sipas konsensusit te të gjithë dijetarëve.

Kështu është edhe çështja e atij që e shan Islamin.

Sharja e Islamit, apo tallja me të është mosbesim tek të gjithë dijetarët, bazuar në fjalën e Allahut të lartësuar: “…Thuaj: “A me All-llahun, librin dhe të dërguarin e Tij talleni?” Mos kërkoni fare ndjesë, ju pasi që (shpallët se) besuat, keni mohuar…” (Teube: 65-66)

Ngase, sharja e fes përfshin mospëlqimin dhe urrejtjen e saj.

Allahu i lartësuar thotë: “Këtë për shkak se ata e urrejtën atë që e zbriti All-llahu, prandaj atyre ua zhduk veprat” (Muhamed: 9)

Është obligim për besimtarin që të ketë kujdes, është obligim për çdo musliman dhe muslimane që të ketë kujdes. Ta ruaj gjuhen e vet, ta ruaj gjuhen e vet nga ato gjëra që mund ta shpien në mosbesim, siç është sharja e fes, tallja me fe, tallja me Kur ’an, sharja e Kur ’anit, sharja e Profetit apo sharja e Allahut, apo sharja e disave nga profetët, gjitha këto konsiderohen mosbesim, dalje nga Islami –Allahu na ruajt-.

Dijetarët kanë ra në mospajtim në çështjen e pendimit të tij, disa kanë thënë kërkohet pendimi prej këtij mëkati, nëse nuk pendohet, atëherë vritet. Ndëshkohet me ndëshkim të përcaktuar nga prijësi i muslimanëve (Ta’ziri) edhe nëse pendohet, ndëshkohet për veprimin e tij të shëmtuar me kamxhik, apo me burgosje si dhe me diç të ngjashme.

Disa kanë thënë: nuk pranohet pendimi i tij, mirëpo, vritet, vritet si pa besimtarë dhe nuk i pranohet pendimi, pastaj, nuk varroset, as nuk pastrohet, si dhe nuk i falet xhenazja dhe nuk varroset në varrezat e muslimanëve. Sepse, krimi i tij është i madh, mosbesimi i tij është krim i madh.

Mendimi me i saktë, Allahu e di me së miri, është i pari, që i pranohet pendimi, sepse kjo ndodh si shkak i mos diturisë apo si në rast hidhërimi apo nga frika prej disa njerëzve. Kështu që të kërkohet prej tij pendimi, t’i sqarohet gabimi i tij dhe padrejtësia e tij ndaj vetvetes, si dhe t’i sqarohet së ai ka bërë një krim të madh, dhe mosbesim të madh.

Në qoftë së pendohet, ndaj tij anulohet dënimi me vrasje, mirëpo, nuk ka asgjë të keqe që ai të edukohet, prijësi i muslimanëve e edukon, apo gjykatësi (kadiu) e edukon duke e rrahur me kamxhik apo duke e burgosur apo me masa të tjera preventive të ngjashme, po ashtu duke e kërcënuar deri sa të mos kthehet në veprim të tillë.

 

Përktheu: Burim Mujaj

Përktheu: Xhemal N. Jakupi

Përktheu: Besim Gjelaj

Pasojat e fitneve.

 

Autor: Dr. Abdurrezak el Bedër.

Përktheu: Jeton Bozhlani

Lavdërimet dhe falënderimet i takojnë Allahut. Atë e lavdërojmë, prej Tij ndihmë dhe falje kërkojmë dhe te Ai pendohemi. Lusim Allahun të na mbroj nga të këqijat e shpirtrave dhe veprave tona. Atë që Allahu e udhëzon s’ka kush që e devijon dhe atë që Allahu e lë në devijim s’ka kush që e udhëzon.

Dëshmoj se nuk meriton të adhurohet me të drejtë askush tjetër veç Allahut dhe dëshmoj se Muhammedi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) është rob dhe i dërguar i Tij.

Këtë temë kemi nevojë që ta mësojmë mirë dhe të qëndrojmë pranë saj, në mënyrë që të jemi sa më të kujdesur dhe të matur; sepse njohja e pasojave dhe dëmeve të diçkaje i jep njeriut një mbrojtje dhe e paralajmëron që mos të bie në të, sepse siq thotë një fjalë evjetër: “Si mund të ruhesh kur s’e din prej kujt të ruhesh?!”

Ai i cili nuk i njeh fitnet e as ndikimin dhe pasojat e tyre, ndodhë që të bie në to, të njolloset dhe ta dëmtojë jetën e tij, dhe në fund të ndjej keqardhje.

Njohja e pasojave të fitneve i sjell një dobi të madhe njeriut; sepse kjo bëhet në aspekt të shqyrtimit dhe vrojtimit të përfundimit të gjërave, kurse kjo konsiderohet një mendjemprehtësi e njeriut, dmth para se të veprojë ndonjë gjë duhet të shikoj në pasojat dhe ndikimin e saj.

Në biografinë e imam Ahmedit (RahimehUllah) është përmendur se një grup dijetarësh nga Bagdadi kishin ardhur në shtëpinë e tij duke e pyetur: “O Ebu Abdullah! kjo gjë është përhapur në të gjitha anët (kishin për qëllim përhapjen e mendimit se “Kurani është i krijuar.”)

Ai i pyeti: “Andaj, çfarë kërkoni nga unë?”.

Ata i thanë: “Kemi ardhë që të këshillohemi me ty, sepse nuk jemi të kënaqur me udhëheqjen dhe pushtetin e halifes!”.

Ai debatoi me ta për një çast dhe u tha: “Duhet ta urreni këtë mendim dhe keni kujdes mos të ngriteni kundër halifes, dhe mos derdhni gjakun tuaj dhe të muslimanëve. Shikoni në pasojat e kësaj çështjeje dhe bëni durim, që të ketë rahati ai i miri dhe të kihet rahati nga i keqi”[1].

Pra, kjo ishte një thirrje e tij që të shikohet se çfarë përfundimi kanë dhe çfarë pasojash sjellin fitnet, dhe çka përfitojnë ata që bëjnë fitne.

Ai vazhdoi t’ua përkujtoj këto gjëra, por ata dolën nga shtëpia e tij duke mos i pranuar fjalët e tij por vazhduan me mendimet e tyre. Ata i bënë thirrje edhe djalit të vëllaut të Imam Ahmedit që t’i bashkohet mendimit të tyre, por atë e ndaloi i ati i tij duke i thënë: “Ke kujdes! mos u shoqëro me ta; sepse Imam Ahmedi nuk i ka ndaluar për gjë tjetër përpos të keqes”, por ai refuzoi thirrjen e të atit.

Në fund të rrëfimit të tyre tregohet se ata ishin ngritur kundër halifes dhe si pasojë kishte ngjarë ajo që u kishte paralajmëruar Imam Ahmedi (RahimehUllah), me ç’rast disa njerëz ishin vrarë dhe disa ishin burgosur, duke mos arritur të përmirësojnë asgjë.

Kjo dëshmon se shikimi në pasojat dhe përfundimin e gjërave si dhe maturia janë gjërat më të dobishme për njeriun.

Nga sahabiu i ndershëm Abdullah Ibën Mesudi (radijAllahu ‘anhu) është transmetuar të ketë thënë: “Do të ndodhin gjëra të paqarta; andaj mos nxitoni, sepse më mirë është të jesh pasues në të mirën sesa të jesh prijës në të keqen”[2].

Kurse Imam Buhariu (RahimehUllah) në librin e tij Edebul Mufred transmeton nga Aliu (radijAllahu ‘anhu) të ketë thënë: “Të mos jeni të nxituar, mos u merrni me thashetheme dhe mos përhapni fitnet; sepse do t’u vie një bela e rëndë dhe situatë e vështirë”.

Me këto fjalë ai porositi për tri çështje: “Të mos jeni të nxituar, mos u merrni me thashethëme dhe mos përhapni fitnet.”

Çështja e parë: Ndaloi nga të nxituarit, sepse njeriu duhet të jetë i matur, të mendohet mirë dhe të shikojë përfundimin dhe pasojat e më pas të veprojë.

Çështja e dytë: Të preokupuarit me thashethëme është një çështje që duhet tërhequr vërejtjen shumë nga ajo. Sepse kur fitnet ndezen dhe ashpërsohen, atëherë nuk duhet që njeriu me fjalët e tij të ndikoj në ashpërsimin e tyre.

Çështja e tretë: Ndaloi nga përpjekja në përhapjen dhe publikimin e fitneve. Kurse Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ia tërhoqi vërejtjen ummetit, duke njoftuar se fitnet do të ekzistojnë, por tërhoqi vërejtjen për mospjesmarrje në to, sikurse është transmetuar nga Ebu Hurejre (radijAllahu ‘anhu) të ketë thënë: Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Do të ndodhin disa fitne, ku ai i cili qëndron ulur gjat tyre është më i mirë sesa ai që është duke ecur në to, dhe ai që është duke ecur në to është më i mirë sesa ai që është duke vepruar në to”[3], dmth sa më larg ndezjes së fitnes të qëndroj njeriu, aq më mirë dhe më e dobishme do të jetë për të. Pra duhet të largohet prej tyre dhe ta lus Allahun (Subhanehu ue Te'Ala) që ta ruaj atë dhe muslimanët tjerë nga dëmi i tyre dhe të mos bëhet mjet i ndezjes dhe përhapjes së tyre.

Kurse tek Muslimi[4] është transmetuar nga Zejd Bin Thabit se Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kërkoni mbrojtje te Allahu që t’ju ruaj nga fitnet e hapura dhe të fshehura”, atëherë sahabet thanë: “Kërkomë mbrotje te Allahu që të na ruaj nga fitnet e hapura dhe të fshehura”.

Pra, duhet të kërkohet mbrojtje nga fitnet, të kërkohet nga Allahu (Subhanehu ue Te'Ala) që t’i ruaj muslimanët nga to, nga pasojat, rreziqet dhe dëmet e tyre. Ekzistojnë shumë dua të transmetuara, ku kërkohet mbrojtje nga Allahu që të na ruaj nga e keqja dhe devijimet e fitneve.

Andaj kjo është një çështje që muslimani duhet të kujdeset për të; sepse Allahu është mbrojtës dhe robi sinqerisht duhet të drejtohet tek Allahu dhe ta lus që ta mbrojë dhe ta ruaj atë dhe të gjith muslimanët nga fitnet, dhe ky është një obligim për çdo musliman.

Kapitulli i fikhut (të kuptuarit) të pasojave të fitneve është i dobishëm për njeriun; sepse shqyrtimi i pasojave të fitneve dhe njohja e përfundimit të tyre para se të hyj në to, i jep njeriut mbrojtje dhe e paralajmëron që mos të bie në to, sikurse është thënë: “I lumturi është ai që merr mësim nga të tjerët”

Pra duhet të vështroj, të mendoj mirë dhe t’i kuptoj pasojat. Po ashtu duhet t’i pyes njerëzit e dijes para se t’i vërsulet fitnes me nguti, sepse ndodhë që të jetë prijës në fitne dhe t’ia hapë vetes dhe të tjerëve derën e së keqes.

Në librin e sunenit të Ibën Maxhes dhe në librin sunneh të ibën Ebi Asim është transmetuar nga Enesi (radijAllahu ‘anhu) se Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Ka disa njerëz që e hapin të keqen dhe e mbyllin të mirën, por ka disa që e hapin të mirën dhe e mbyllin të keqen; lum për atë që Allahu e ka bërë që ta hapë të mirën me duart e tij, dhe mjerë për atë që Allahu e ka bërë që ta hapë të keqen me dorën e tij”[5].

Muslimani e ka obligim të jetë i kujdesur që mos ta hapë të keqen dhe mos të bëhet prijës i saj dhe thirrës tek ajo, që pastaj të përzihet në të dhe t’i përziej të tjerët duke i hudhur ata në humnera që pasojat e tyre nuk janë të mira për ta as në dunja e as në ahiret.

Nga këtu dëshmohet se kapitulli i fikhut të pasojave, rreziqeve dhe dëmeve të fitneve i jep dobi të mëdha muslimanit.

Pasojat e fitneve janë të shumta, andaj t’i numërosh dhe të flasësh për to zgjatet shumë. Por, në këtë broshurë do t’i përmend disa pasoja, duke shpresuar tek Allahu që kjo të jetë e mirë dhe dobishme për të gjithë ne.

[1] - Transmeton Ebu Bekër el Hal-lal, në librin “Es sunneh”.

[2] - Transmeton Ibën Ebi Shejbe në Musannef (38343), dhe Bejhekiu në Shuab (9886).

[3] - Buhariu: (3406), Muslimi: (2886).

[4] - Nr (2867).

[5] - Sunen Ibën Maxhe (237), Ibën Ebi Asim në librin Sunneh (297), Tajalisi në librin Musned (2082), Bejheki në librin Shuabul Iman (698), kurse shejh Albani e konsideron hasen në librin Sahiha (1332).

Pasoja e parë: Largimi i njerëzve nga ibadeti.

 

Ndër pasojat e fitneve është se, ato bëhen shkak i largimit të njeriut nga ibadeti, për të cilin edhe është krijuar. Largohet nga përkujtimi i Allahut duke bërë që jeta dhe koha e tij të jetë e zënë me thashethëmet dhe fitnet e nxitura. Zemra e tij bëhet e trazuar dhe e zënë dhe nuk mund të jetë e qetë dhe e pushuar për ta realizuar dhikrin (përkujtimin) e Allahut në formë të qetë. Për këtë është transmetuar nga Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) të ketë thënë: “Një ibadet në kohë trazirash ka vlerën sikurse të bëhet hixhret tek unë”[1] Dmth ai që është i preokupuar me ibadet në kohë fitnesh dhe trazirash është sikurse të ketë bërë hixhret tek Pejgamberi (salallahu alejhi ve selem). Kjo është e qartë, sepse ai që është i zënë me ibadet në kohë fitnesh është njeri me fat dhe ka shpëtuar nga njollosja me fitnen.

Po ashtu, në të njëjtën kohë, kjo tregon se në kohë fitnesh njeriu duhet të drejtohet kah ibadeti dhe të largohet prej fitneve në mënyrë që të shpëtoj i lumtur dhe i qetë. Lidhur me këtë është transmetuar nga Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) të ketë thënë: “I lumturi është ai që është larguar nga fitnet”[2] duke e përsëritur tri herë. Pra lumturia është në largimin nga fitnet dhe preokupimin me ibadet, dhikër dhe afrim tek Allahu nëpërmjet këtyre gjërave që i ka ligjësuar Ai.

Kurse Buhariu transmeton nga Umu Seleme, gruaja e Pejgamberit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) të ketë thënë: “Një natë, Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) u zgjua i frikësuar duke thënë: ‘Subhan Allah! Sa thesaret i ka zbritur Allahu?! Sa fitnet i ka zbritur Allahu?! Kush është ai që i zgjon nga xhumi zonjat e shtëpisë (kishte për qëllim gratë e Pejgamberit) që të falin namaz!’[3]”.

Në rast të ndodhjes së fitneve, Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) udhëzoi që të falet namaz dhe t’i bëhet ibadet Allahut, duke thënë: “Kush është ai që i zgjon nga gjumi zonjat e shtëpisë (kishte për qëllim gratë e Pejgamberit) që të falin namaz. Sepse ndoshta dikush do të jetë e veshur në dunja, por në ahiret do të jetë e zhveshur”.

Po ashtu, në këtë kuptim është edhe një thënie tjetër e Pejgamberit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Nxitoni me vepra para se të vinë disa fitne si nata e errët”[4].

Ai udhëzoi për në punë të mira, si për namaz, dhikër, dua dhe lexim të Kuranit, sepse kur ndodhin fitnet, njerëzit nuk kanë kohë të merren me ibadet, përveç një pakice të cilëve Allahu u ka dhënë ndihmë dhe sukses.

Kur ndodhi fitneja në kohën e tabi’inëve; Hasan el Basriu (RahimehUllah) – i cili ishte ndër ata që kishte qëndruar i tërhequr gjatë fitneve – kishte thënë: “O njerëz! Pasha Allahun! Allahu nuk i ka dhënë Haxhaxhit pushtet mbi ju përveç si ndëshkim ndaj jush; andaj mos iu kundërvëni ndëshkimit të Allahut me shpatë, por të jini të qetë dhe të përulur, sepse Allahu thotë: “Ne i dënuam ata njëherë, por ata nuk iu përulën Zotit të tyre e as nuk i drejtuan lutje.” (El Mu’minun/76) Dmth njeriu e ka obligim të jetë i përulur, t’i lutet Allahut me nënshtrim dhe të bëj dhikër, ta përmirësoj veten dhe familjen e tij, si dhe ta kryej ibadetin në formën e drejtë me të cilën është i pajtuar Allahu.

Në këtë kuptim është transmetuar edhe nga Ebu Hurejre (radijAllahu ‘anhu) të ketë thënë: “Do të ndodhin fitne, prej të cilave nuk shpëtohet me asgjë tjetër përveç me një dua që bëhet si duaja e atij që është duke u fundosur në ujë”[5].

Çdo njëri prej nesh e din se si bëhet duaja e atij që është duke u fundosur në ujë. Si bëhet duaja e atij që fundoset në ujë?! T’i drejtohesh Allahut sinqerisht që të të ruaj dhe të të shpëtoj.

[1] - Transmeton Taberani në librin “El Kebir” (213/20), kurse shejh Albani e konsideron të saktë në librin Sahihul Xhami (3974).

[2] - Transmeton Ebu Davudi (4263), ndërsa shejh Albani e konsideron të saktë në librin Sahiha (975).

[3] - Buhariu (115, 1162, 3599, 5844, 6218, 69, 7069).

[4] - Muslimi (118).

[5] - Transmeton Ibën Ebi Shejbe (7/531), po ashtu nga Hudhejfe (radijAllahu ‘anhu) tranemton Ibën Ebi Shejbe (22/6), dhe Hakimi (687/1) i cili e konsideron të saktë.

 

Pasoja e dytë: Largimi i njerëzve nga dituria dhe dijetarët.

 

Ndër pasojat e fitneve është se: ato i largojnë njerëzit nga dijetarët dhe nga tubimet ku mësohet dituria, duke i larguar kështu nga mësimi i dispozitave dhe mësimi i fesë. Nëse fitneja merr hov në zemrat e njerëzve, atëherë zemrat bëhen të preokupuara dhe njeriu nuk mund të jetë i qetë për të kërkuar dituri, nuk orientohet që të shoqërohet me njerëzit e dijes, por largohet tërësisht nga dija. Më tepër se kjo, fitneja i shpie shumë njerëz që t’ua ulin vlerën dhe t’i nënçmojnë dijetarët duke përfolur për ta dhe për nderin e tyre. Ndërsa është transmetuar nga Pejgamberi ynë (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) të ketë thënë: “Nuk është në rrugën e ummetit tim ai që nuk i mëshiron të vegjlit tanë, nuk i respekton të moshuarit tanë dhe nuk ia di vlerën dijetarit tanë”[1].

Në kohë të fitnes, shumë njerëz ulin personalitetin e dijetarëve, i nënçmojnë, i përqeshin, shpifin ndaj tyre, i fyejn dhe i cilësojnë me cilësi të ulëta duke marrë guxim të paskrupullt, dhe e gjithë kjo si pasojë e fitneve, Allahu na ruajtë.

Ndër ngjarjet e historisë që transmetohen në këtë kuptim, është fitneja e Abdurrahman Bin el Esh’ath (sh.p. i cili ishte ngritur kundër Haxhaxhit dhe si rezultat i kësaj ishin vrarë mijëra musliman) në të cilën fitne ishin futur një numër i madh njerëzish. Në kohën kur kishte ndodhur kjo fitne; disa njerëz kishin shkuar tek Hasan el Basriu (RahimehUllah) i cili ishte imam dhe ndër dijetarët dhe fukahatë më të mëdhenj të Islamit, duke i thënë: “Çfarë mendon për këtë zullumqar të madh – dmth Haxhaxhin – i cili ka derdhë gjak të pafajshëm, u a ka rrëmbyer njerëzve pasurinë, ka braktusur faljen e namazit si dhe ka vepruar shumë gjëra …?! Ata ia përmendën veprimet e Haxhaxhit, kurse Hasan el Basriu (RahimehUllah) u përgjigj: “Unë mendoj se nuk duhet të luftoni kundër tij; sepse, nëse pushteti i tij mbi ju ka ardhë si ndëshkim nga Allahu; atëherë ju me shpatat e juaja nuk do të mund ta ndalni ndëshkimin e Allahut. Por nëse pushteti i tij mbi ju është sprovë; atëherë kini durim derisa të gjykoj Allahu, i Cili është gjykatësi më i mirë.”[2]

Ata dolën nga ai duke thënë: T’i bindemi këtij njeriu të pagdhendur?! Por, kur fitneja morri hov në shpirtërat e tyre; atëherë kur edhe dijetari thotë një fjalë që nuk është në pajtim me teket dhe animet e tyre; ata e fyejnë.

Ndërsa fyerjet ndaj dijetarëve nga ana e atyre që janë futur në fitne nuk kanë kufij, as në kohërat e hershme as sot; i akuzojnë për servilizëm, për rrogëtarllëk, si dhe i akuzojnë me disa cilësi që nuk kanë fund.

Pra, fitnet u japin njerëzve guxim që të flasin për dijetarët, të përulin personalitetin e tyre, t’i nënçmojnë dhe t’i fyejn. Kjo është gjëja më e rrezikshme për njeriun, Allahu na ruajtë të gjithëve nga kjo.

Më pas, ai grup njerëzish, të cilët ia thanë atë fjalë Hasan el Basriut dhe nuk iu përmbajtën këshillës së tij; i ishin bashkangjitur Abdurrahman bin el Esh’athit dhe ishin vrarë që të gjithë, duke mos sjellë asnjë dobi, e po ashtu duke mos përfituar as nga këshillat e dijetarëve, sepse nuk kishin patur asnjë konsideratë ndaj dijetarëve dhe fjalëve të tyre.

[1] - Transeton Ahmedi (22755), Hakimi (211/1), kurse shejh Albani e konsideron hasen në librin “Sahihul Xhami” (211/1).

[2] - Transmeton Ibën Sa’d në librin “Et Tabakat el Kubra” (7/163-164), Dulabi në librin “El Kuna vel Esma” (3/1030), si dhe transmetohet në librin “Tarihu Dimeshk” (12/176)

 

Pasoja e tretë: Ardhja në krye e të paditurve.

 

Gjithashtu ndër pasojat e fitneve është: ardhja në krye e njerëzve mendjelehtë dhe të paditur, të cilët nuk e kuptojnë fenë e Allahut, por tentojnë të vinë në krye vetëm me eufori, pa e kuptuar fenë e Allahut, pa pasur dituri dhe maturi, por duke i gjykuar gjërat kuturu dhe duke përhapur lajme që sjellin trazira, duke ndërhyrë në çështje të fetvave dhe të tjera duke qenë se nuk njihen si njerëz të ditur dhe të matur, por euforia është ajo që i shtyen deri te kjo, ndërsa euforinë ua sjellin fitnet.

Lidhur me këtë, Ibën Tejmije në librin e tij “El Minhaxh” thotë: “Kur ndodhë fitneja, njerëzit e menqur nuk mund t’ia dalin që t’i zbrapsin të paditurit”[1].

Kështu është çështja e fitneve, siq thotë Allahu: “Ruajuni fitneve, të cilat nuk i godasin vetëm ata që bëjnë keq” (El Enfal/25).

Kur ndodhë fitneja, askush nuk shpëton pa u përlyer me të, përveç atyre që i ka ruajtur Allahu, e të Cilin e lusim të na ruaj të gjithve!

Pasoja e katërt: Përfundimi në gjëra të ulëta dhe të këqia.

 

Ndër pasojat e fitneve është se; ai që përzihet në to përfundon në gjëra të dëmshme duke mos arritur asnjë dobi. Shejhul Islam ibën Tejmije (RahimehUllah) ka vështruar një numër fitnesh që kishin ndodhur në kohërat e më hershme, ku në librin e tij “Minhaxhu suneh” ka bërë një përmbledhje mjaft të dobishme rreth asaj se si kanë përfunduar ato fitne, duke thënë: “Të paktë janë ata që janë ngrirur kundër pushtetarit e të mos kenë sjellë dëm më shumë sesa dobi”.

Më pas përmend shumë shembuj për fitnet që kanë ndodhur, dhe në fund bëri një përmbledhje të rezultateve të atyre fitneve; ku thotë: “Ata njerëz as nuk e ngritën fenë as nuk lanë të qetë dunjanë”[2]. Dmth ata që kanë dalë në krye të atyre fitneve, as nuk e kanë ngritur fenë as nuk kanë lënë dunjanë të qetë; sepse kur të nxitet fitneja; ndodhin vrasje e trazira mes njerëzve, dhe ata njerëz që i nxisin këto fitne nuk sjellin asnjë të mirë.

Më herët përmendëm tregimin e atij grupi që nuk i kushtuan vëmendje këshillave të Imam Ahmedit, e gjithashtu grupi të cilët nuk morën parasyshë këshillën e Hasan el Basriut, ku përfundimi i të dy palëve ishte i njëjtë, ata nuk e ngritën fenë por përfunduan në burg, disa u vranë, disa u ndoqën si dhe shumë gjëra tjera të dëmshme të cilat përsëriten gjatë historisë.

Imam Dhehebiu flet në vëllimin e tetë të librit “Sijeru A’lami Nubela”[3] – për biografinë e Hakem bin Hisham el Emeviut – i cili ishte emir i Endelusit (Andaluzisë), ku thotë: “Gjatë pushtetit të Hekemit, në Endelus kishte shumë dijetarë, saqë thuhet se në Kordobë ishin katërmijë veta që bartnin veshje dijetarësh – dmth dijetarët, nxënësit e dijes dhe ata që bartnin veshje dijetarësh ishin të shumtë – por kur Allahu deshi që ata të shuhen; filluan të brengosen për mëkatet e Hakemit, ku bënë komlot për ta rrëzuar nga pushteti dhe u mobilizuan për të luftuar me të, dhe kjo sjelli një fitne të madhe për Islamin dhe muslimanët në Endelus”.

Pastaj vazhdon me tregimin e këtij rasti ku në fund përmendet se shumë prej tyre ishin vrarë, disa ishin burgosur dhe disa kishin ikur duke mos arritur ta ngritin fenë me këto fitne të cilat sjellin vetëm trazira, por siq thuhet: “I lumturi është ai që merr mësim nga të tjerët”.

Një numër i madh njerëzish të cilët kanë marrë pjesë në fitne, janë ndjerë të penduar në fund, dhe me keqardhje kishin pasur dëshirë të mos ishin futur në to. Në librat e historisë është shkruar shumë për ata njerëz që kanë marrë pjesë në fitne, dhe në fund u ka ardhë keq për atë. Ibën Tejmije thotë: “Kështu është gjendja e atyre që kanë kaluar më herët, të gjithë janë penduar që janë përzier në luftime dhe trazira”[4].

Ejub Es Sahtijani thotë: “Ata të cilët u ngritën bashk me Esh’athin, përmendin se u ka ardhë keq për të gjithë ata që ishin vrarë dhe kanë falënderuar allahun për ata kishin shpëtuar”[5].

Gjithashtu ndër tregimet e urta dhe të dobishme është tregimi i Zubejd bin Harith el Jamit, i cili është ndër transmetuesit e gjashtë librave të njohur të hadithit6, dhe është njëri ndër dijetarët e mëdhenj të Islamit, i cili ishte futur në fitnen e Ibën Esh’athit por kishte shpëtuar nga ajo fitne dhe po ashtu kishte shpëtuar nga vrasja, ku Muhamed bin Talha thotë: “Zubejdi më pa mua dhe Ala bin Abdulkerimin duke qeshur, dhe tha: “Sikur t’i kishin parë kokat e njerëzve nuk do kishit qeshur” Dmth tregon se si kanë rënë përpara këmbëve të tyre kokat njerëzve të vrarë, duke vrarë muslimanët njëri-tjetrin, pastaj shton: “Kisha patur dëshirë që të më pritet dora, vetëm e vetëm të mos e shohë atë situatë.”[7]

Pastaj erdhi një fitne tjetër dhe ai u ftua që merrte pjesë në të; por ai kishte parë pasojat dhe kishte patur shumë kujdes, andaj shiko përgjigjen e tij të menqur dhe me përvojë. Kur Mensur ibën Mu’temiri e ftoi të luftoj duke i thënë se familja e Pejgamberit janë duke u vrarë dhe se duhet t’i bashkangjitet Zejd ibën Aliut në mbrojtje të tyre, ai i përgjigjet: “Unë nuk do t’i bashkangjitem askujt në luftë, përveç ndonjë pejgamberi, kurse në këtë kohë nuk po gjej pejgamber”[8]. Dmth ai thotë se nuk do të gjejë ndonjë pejgamber që t’i bashkengjitej. Këtë përgjigje e thotë nga përvoja dhe njohja e pasojave që kishin pasur ato fitne.

[1] - (4/187)

[2] - “Minhaxhu Suneh” (4/ 527-528).

[3] - (8/253-260).

[4] - “Minhaxhu Sunneh” (4/316).

[5] - Transmeton Halife ibën Hajat në librin “Tarih” (f 76).

[6] - Buhariut, Muslimit, Ebu Davudit, Tirmidhiut, Nesaiut dhe Ibën Maxhes.

[7] - “Tarihul Halife” (f 76).

[8] - Transmeton Jakub bin Sufjan në librin e tij “Tarih” (3/107), Ibën Asakiri në librin “Tarihu Dimeshk” (19/473)

 

Pasoja e pestë: Ai që përzihet në fitne i bie autoriteti.

 

Gjithashtu, ndër pasojat e fitneve është se: Ai që përzihet në to duke qenë njeri i dijes, mund t’i bie autoritet, ndërsa shpëtimi nga fitnet ia ngritë autoritetin dhe bëhet shkak që njerëzit të përfitojnë nga dituria e tij dhe të kihet dobi nga ai me suksesin nga Allahu.

Lidhur me këtë, Abdullah ibën Aun thotë: “Muslim ibën Jesari kishte autoritet tek njerëzit më shumë se Hasan el Basriu, por kur ndodhi fitneja, u nxitua dhe u fut në të, kurse Hasan el Basriu nuk u nxitua por qëndroi i tërhequr. Më pas, Muslimit i ra autoriteti tek njerëzit kurse Hasan el Basriu u bë më autoritativ”[1].

Pastaj Ibën Aun tregon se kur përfundoi fitneja , Muslimi falënderoi Allahun duke i thënë: “O Ebu Kilabe! Unë falënderoj Allahun që nuk e kam hedhur asnjë shigjetë, nuk e kam plagosur askënd me shtizë dhe nuk e kam goditur askënd me shpatë.” Dmth ai thoshte: Unë kanë qëndruar bashkë me ta në fitne, por nuk kam hedhur asnjë shigjetë e as nuk kam goditur me shpatë; dhe me këtë ai falënderonte Allahun.

Por Ebu Kilabe iu përgjigj: “O Ebu Abdullah! Si qëndron puna me njerëzit që të kanë vërejtur duke qëndruar në rresht? – dmth ti je një dijetar i njohur dhe me autoritet; si qëndron puna me njerëzit që të kanë vërejtur të rreshtuar (në atë fitne) - të cilët thonë: “Pasha Allahun, ja ku është Muslim ibën Jesari! Ai është duke qëndruar këtu sepse është në anën e drejtë?!” Pra vetë rreshtimi yt në anën e tyre dhe prezenca jote bën që fitneja të shtohet edhe më tepër. Pas këtyre fjalëve, Muslim ibën Jesari qau, ndërsa Ebu Kilabe thotë: “Ai qau shumë saqë kisha patur dëshirë të mos ia thoja këto fjalë”[2].

Dmth ka qajtur kur ka përkujtuar se çfarë ndikimi dhe çfarë pasojash kishte qëndrimi i tij në fitne edhe pse nuk kishte luftuar, por si do të ishte gjendja sikur të kishte luftuar?!

[1] - Transmeton Ibën Ebi Shejbeh në “Musannef” (11/128), Ibën Sa’d në “Tabakat” (7/165), Ibën Asakir në “Tarih” (58/146).

[2] - Transmeton Ibën Sa’d në librin “Tabakat” (7/187), Halife në librin “Tarih” (f. 52), Ibën Asakir në librin “Tarihu Dimeshk” (57/146).

 

Pasoja e gjashtë: Paqartësia e gjërave dhe ngatërrimi i të vërtetës me të kotën.

 

Ndër pasojat e fitneve është: kur njerëzve u paqartësohen dhe u ngatërrohen gjërat, dhe shumë njerëz nuk mund ta dallojnë të vërtetën nga e kota, saqë njeriu vritet dhe nuk e di pse! Dhe ai që e vret nuk e di pse e vrau!! Sepse është fitne e ndezur, në të cilën njerëzit bëhen rrëmujë, shpirtërat ndryshonë, rreziqet rriten, e keqja rrethon nga të gjitha anët dhe kështu gjërat bëhen të paqarta. Ebu Musa el Esh’ariu thotë: “Kur fitneja është duke ardhur, bëhet e paqartë, por kur largohet bëhet e qartë”[1], dmth kur fitneja u vie njerëzve bëhet e paqartë, njerëzit nuk e kanë të qartë çështjen e saj, ndërsa kur ajo largohet, atëherë njerëzit e kuptojnë çështjen e saj.

Ndërsa El Mutarrif bin Abdilah esh Shehiri thotë: “Fitneja nuk vie për t’i qetësuar njerëzit, por ajo vie që t’a sulmojë besimtarin në fenë e tij”[2].

Me këtë rast, le ta kujtojmë fitnen e Dexhalit, e cila është fitneja më e madhe, për të cilën Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i tregoi umetit të vet gjëra të vërteta dhe të qarta, të cila zbulojnë se dexhali ka njërin sy të verbër, si dhe spjegojnë të gjithë realitetin e tij, dhe megjithatë shumë njerëz do ta pasojnë atë.

Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) thotë: “Kush dëgjon për ardhjen e dexhalit le të largohet nga ai , sepse pasha Allahun! Edhe pse njeriu e konsideron veten besimtarë prapë do ta pasojë atë, për shkak të dyshimeve që i sjell”[3], dmth e pason dexhalin për shkak të dyshimeve që i sjell, me të cilat i rrëmben zemrat dhe i robëron shpirtërat e njerëzve.

Muslimi transmeton se Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush lufton pa e ditur qartë qëllimin e asaj lufte, apo hidhërohet për fanatizëm (për ndonjë klan), thërret për fanatizëm apo e përkrahë atë dhe vritet, atëherë është vrarë në gjendje xhahilijeti (injorance)”[4].

Kështu është puna e fitneve, njerëzit bëhen rrëmujë në to, dhe nuk e kanë të qartë rrugën e drejtë.

Lidhur me këtë, përmendet një tregim i bukur i sahabiut të ndershëm Sa’d ibën Ebi Vekasit (radijAllahu ‘anhu), me ç’rast Ibën Sirini thotë: “I është thënë Sa’d Ibën Ebi Vekasit: “A nuk do të marrësh pjesë në luftë?! – ishte për qëllim fitneja e asaj kohe, lufta mes Muaviut dhe Aliut – kurse Sa’d Ibën Ebi Vekasi ishte ndër ata që kishin qëndruar të tërhequr dhe larg asaj fitnjeje, andaj i thanë atij: “A nuk do të marrësh pjesë në luftë?! Sepse ti je nga paria dhe të takon kjo?! Ai është përgjigjur: “Nuk mund të luftoj derisa ta gjejë një shpatë e cila ka dy sy dhe gjuhën, dhe e dallon besimtarin nga jobesimtari” Dmth: më sillni një shpatë e cila ka dy sy dhe gjuhën, dhe që e dallon besimtarin nga jo besimtari, që nëse e godas besimtarin ajo më tregon që mos ta vras, e nëse e godas jobesimtarin ta vrasë.

Pastaj tha: “Më parë kam bërë xhihad duke njohur xhihadin”[5]. Dmth sa i përket kësaj lufte, në të cilën muslimanët vrasin njëri-tjetrin, unë nuk marrë pjesë në të, përveç nëse ma sjellni një shpatë me këto cilësi. Pastaj përmendi një shembull interesant, ku thotë: “Shembulli ynë dhe i juaji është sikurse shembulli i disa njerëzve që kanë qenë duke ecur drejt një caku të qartë, por papritmas duke ecur rrugës ngritet një erë me pluhur dhe humbin rrugën – u ngatërrohet rruga për shkak të pluhurit dhe erës – atëherë disa thanë: rruga është në të djathë; dhe filluan të ecin në të djathë dhe humbën rrugën. Disa të tjerë thanë: rruga është në të majtë; filluan në ecin në të majtë dhe humbën rrugën. Kurse disa të tjerë thanë: Ne ishim në rrugën e qëlluar derisa u ngrit era, andaj le të ndalojmë këtu; ata ndaluan deri në mëngjes, kur edhe u ndalë era dhe u qartësua rruga. Pra këta janë Xhemati, të cilët kanë thënë: “Le të mbesim në atë rrugë që na ka lënë Pejgamberi derisa ta takojmë atë, dhe nuk futemi në asnjë fitne”[6].

Menhexhi i Sa’d ibën Ebi Vekasit, Abdullah ibën Umerit dhe një grup sahabesh ka synuar se zgjidhja e çështjes mes Muaviut dhe Aliut nuk është shpata, por zgjidhja është me përjekje për tu pajtuar dhe për t’i matur mirë gjërat. Mirëpo Aliu ka pasë ixhtihadin e vet, e po ashtu Muaviu ixhtihadin e vet, dhe ai që bën ixhtihad dhe përpjeket ta qëlloj të vërtetën nuk i mungon shpërblimi për ixhtihadin e tij, kurse gabimi i tij është i falur, sikurse thotë Pejgamberi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Nëse gjykon dikush duke bërë ixhtihad dhe ia qëllon të vërtetës, ka dy shpërblime, por nëse pas ixhtihadit që ka bërë nuk ia qëllon të vërtetës ka vetëm një shpërblim”[7].

Por, një grup sahabësh konsideronin se zgjidhja në këto raste nuk është shpata dhe lufta, por zgjidhja është me përpjekje për pajtim, largimi nga lufta dhe unifikimi i mendimit si dhe rrugë të tjera.

[1] - “Tarihu Taberi” (3/26).

[2] - Transmeton Ibën Sa’di në librin “Tabakat” (7/142), si dhe Ebu Nuajm në librin “El Hilje” (2/204).

[3] - Transmeton Ahmedi (19968), Ebu Davudi (4319), Hakimi (4/576), kurse shejh Albani në librin e tij “Sahihul Xhami” (6301) thotë se është i saktë.

[4] - Muslimi (1848).

[5] - Transmeton Abdurrezaku në “Musannef” (20736), Ibën Sa’di në “Tabakat” (3/134), Ebu Nuajm në “Ma’rifetu Sahabe” (1/135).

[6] - Transmeton Eltemam ibnul Arabi në “Mu’xhemin” e tij (713),Hattabi në librin “El Uzle” (f.72), dhe Ibën Asakir në librin “Tarihu Dimeshk” (39/496).

[7] - Buhariu (7352), Muslimi (1716).

Porosi lidhur me kujdesin ndaj librit të Allahut (Kuranit fisnik)

 

Autor: Shejh AbdulAziz bin Baz (RahimehUllah)

Burimi: http://binbaz.org.sa/mat/8388

 

Përktheu: Petrit Perçuku

Çdo lavdërim dhe falënderim i përket Allahut, Zotit të botëve. Salati dhe selami qofshin për robin dhe të Dërguarin e Allahut, Muhamedin, për familjen e tij dhe mbarë shokët e tij.

Më tej:

Vërtet, në Librin e Allahut ka udhëzim dhe dritë. Kurani është litari i fortë i Allahut, është rruga e Tij e drejtë si dhe këshilla e urtë e Tij. Kush kapet për të, shpëton, ndërsa kush shmanget nga ai, dështon. Duke e përshkruar këtë libër madhështor, Allahu i Madhërishëm thotë: “Në të vërtetë, ky Kuran udhëzon drejt asaj që është më e mira dhe u jep lajmin e gëzuar besimtarëve që bëjnë vepra të mira se ata do të kenë shpërblim të madh.” (El-Isra, 9).

Domethënë, ky Libër i Allahut udhëzon drejt rrugës dhe shtegut më të drejtë, që është rruga më e mirë, më e drejtë dhe më e udhëzuar. Pra, Kurani udhëzon drejt asaj rruge, tregon për të dhe thërret për tek ajo. Ajo rrugë është teuhidi (njësimi) i Allahut, bindja ndaj Tij, të mos i bëhet mëkat Atij dhe të ndalurit tek kufijtë që Ai i ka caktuar. Kjo, pra, është rruga më e mirë (më e drejtë) dhe shtegu nëpërmjet të cilit arrihet shpëtimi.

Allahu i Lartësuar e zbriti si shpjegim për çdo çështje, si udhërrëfyes, si mëshirë dhe si lajm të mirë për myslimanët. Ashtu siç thotë i Lartësuari: “Ne ta zbritëm ty (Muhamed) Librin, si shpjegim për çdo çështje, si udhërrëfyes, si mëshirë dhe si lajm të mirë për myslimanët.” (En-Nahl, 89).

Pra, Kurani është shpjegues për çdo gjë, është udhëzim drejt rrugës së lumturisë, është mëshirë dhe lajm i mirë. I Madhërishmi thotë: “Thuaj: “Ai (Kurani) është udhërrëfyes dhe shërim për besimtarët.” (Fussilet, 44). Domethënë, udhërrëfyes i zemrave të tyre drejt të vërtetës dhe shërim për zemrat e tyre nga sëmundjet e shirkut, mëkateve, bidateve dhe lajthitjeve nga e vërteta, si dhe shërim për shumë sëmundje trupore.

Kurani është lajm i mirë për njerëzit dhe xhinët, mirëpo Allahu i patëmeta i përmendi (veçoi) besimtarët, ngaqë ata u udhëzuan përmes tij dhe përfituan prej tij.

Megjithatë, ai është shërim për të gjithë, ashtu siç tha i më i Larti: “Në të vërtetë, ky Kuran udhëzon drejt asaj që është më e mira dhe u jep lajmin e gëzuar besimtarëve që bëjnë vepra të mira se ata do të kenë shpërblim të madh.” (El-Isra, 9).

Pra, Kurani është shërim dhe ilaç për sëmundjet e ndryshme të zemrave, si ato të shirkut, të mëkateve, të bidateve dhe shkeljeve (të dispozitave). Po ashtu, ai është shërim për sëmundjet trupore dhe shoqërore, për këdo që e ka nijetin e mirë dhe që Allahu do që ta shërojë. Allahu i Madhërishëm thotë: “Elif Lâm Râ. Këtë Libër ta kemi zbritur ty (o Muhamed), për t’i nxjerrë njerëzit, me lejen e Zotit të tyre, nga errësirat në dritë, në rrugën e të Plotfuqishmit, të Denjit për çdo lavd.” (Ibrahim, 1).

Kështu, Kurani është një libër përmes së cilit Allahu i nxjerrë njerëzit nga errësirat e shirkut, mëkateve, përçarjes e kundërshtive drejt dritës së të vërtetës e udhëzimit, drejt bashkimit në hajr dhe ndihmesës së ndërsjellë në mirësi dhe devotshmëri. Dhe pikërisht kjo është rruga e drejtë e Allahut, e cila është: teuhidi (njësimi) i Tij, kryerja e detyrave të ngarkuara nga Ai, lënia e gjërave të ndaluara prej Tij, porosia e ndërsjellë për zbatimin e të drejtës së Tij dhe kujdesi nga mosbindja ndaj Tij dhe kundërshtimi i urdhrit të Tij. Kjo është rruga e drejtë e Allahut, kjo është drita e udhëzimi, dhe kjo është rruga më e drejtë (më e mirë). Allahu i patëmeta thotë: “Ndërsa ky (Kuran) është Këshillë e bekuar, të cilën Ne e kemi zbritur, prandaj si mund ta mohoni atë?!” (El-Enbija, 50).

Dhe thotë: “Ky (libër) është vetëm këshillë dhe një Kuran i qartë, për të paralajmëruar këdo që është gjallë dhe për t’u përmbushur fjala ndaj mohuesve.” (Jâ Sîn, 69-70).

Ajo çfarë dua të them është se Allahu i Lartësuar Librin e Vet e bëri këshillë, kërcënim (paralajmërim), shërim dhe udhërrëfyes, andaj që të gjithë, xhinët dhe njerëzit, e kanë për detyrë të udhëzohen përmes tij, të qëndrojnë paluhatshëm në mësimet e tij dhe të kenë kujdes nga kundërshtimi i tij. Allahu thotë: “Ky Kuran është një libër i bekuar që Ne ta kemi zbritur ty (Muhamed), për të përsiatur mbi vargjet e tij dhe për t’u këshilluar me të mendarët.” (Sâd, 29).

Dhe thotë: “Ky libër që kemi zbritur, është i bekuar, prandaj ndiqeni dhe druhuni kundërshtimit, në mënyrë që të mëshiroheni.” (El-En’am, 155).

Po ashtu thotë: “Vallë, a nuk përsiatin ata për Kuranin apo i kanë zemrat të kyçura?!” (Muhamed, 24).

Aisha (radijAllahu anha) qe pyetur: “Oj nëna e besimtarëve! Cili ishte morali i Profetit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem)?” Ajo u përgjigj: “Morali i tij ishte Kurani”. Allahu i Lartësuar thotë: “Dhe vërtet ti (Muhamed) je në një shkallë të lartë të moralit.” (El-Kalem, 4). Kuptimi i kësaj është se Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) meditonte rreth Kuranit, shpeshtonte leximin e tij dhe punonte sipas asaj që gjendet në të. Kështu, morali i tij ishte Kurani, ngaqë ai (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) e lexonte atë dhe meditonte rreth tij, i zbatonte urdhrat e tij dhe largohej nga ndalimet e tij, nxiste në bindje ndaj Allahut dhe të Dërguarit, thërriste drejt mirësisë, këshillonte për Allahun dhe robërit e Tij, si dhe mënyra të tjera të mirësisë.

I Lartësuari thotë: “Ne të tregojmë ty (Muhamed) tregimin më të bukur…” (Jusuf, 3). Pra, Kurani është tregimi më i bukur dhe është morali i Profetit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem).

Porosia ime drejtuar të gjithë myslimanëve, burra e gra, xhin e njerëz, arabë e joarabë, dijetarë e nxënës dijeje (pra porosia ime drejtuar të gjithëve), është të kujdesen ndaj Kuranit dhe të shpeshtojnë leximin e tij me meditim e vëmendje, natën e ditën. Veçanërisht gjatë kohëve të përshtatshme, gjatë të cilave zemrat janë të pranishme për meditim dhe kuptim. Ai i cili nuk e di përmendsh, e lexon atë nga mus’hafi, ndërsa ai i cili i di disa pjesë të tij përmendsh, lexon atë që i vjen më lehtë (aq sa mundet). Allahu thotë: “Prandaj lexoni nga Kurani sa të keni mundësi.” (El-Muzzemmil, 20).

Ai që i di shkronjat arabe, lexon nga Mus’hafi, në mënyrë që të mësojë më shumë, ndërsa ai i cili nuk i di, mëson nga nëna apo nga babai, apo nga fëmija, apo nga bashkëshortja e tij, nëse është më e dijshme se ai. Po ashtu, ajo motër që nuk di të lexojë Kuran, le të mësojë me babanë apo me vëllain, me bashkëshortin, me motrën, apo me dikë tjetër.

Kështu, pra, njerëzit e ndihmojnë njëri-tjetrin; burri e ndihmon gruan e vet dhe anasjelltas; babai e ndihmon fëmijën e vet dhe anasjelltas; vëllai vëllain e vet, dajën, tezën. Kështu, të gjithë ndihmohen mes vete dhe e porosisin njëri-tjetrin lidhur me këtë libër madhështor, që të meditojnë e të reflektojnë rreth tij dhe të punojnë në përputhje me mësimet e tij. Kjo për shkak të fjalëve të Allahut: “Ndihmojeni njëri-tjetrin në punë të mira dhe në të ruajturit nga të këqijat dhe jo në gjynahe e armiqësi!” (El-Maide, 2).

Dhe: “Për kohën! Me të vërtetë, njeriu është në humbje, përveç atyre që besojnë dhe bëjnë vepra të mira, i këshillojnë njëri-tjetrit të vërtetën e i këshillojnë njëri-tjetrit durimin.” (El-‘Asr, 1-3).

Dhe, për shkak të hadithit të Xhabir bin Abdullahit (radijAllahu anhu), i cili shënohet në Sahih-un e Muslimit, pra, në këtë hadith tregohet se në haxhin e lamtumirës, përkatësisht në ditën e Arafatit, Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) iu drejtua njerëzve dhe u tha: “Unë po jua lë në mesin tuaj atë që, nëse ju e shtrëngoni fort, nuk do të devijoni kurrë: Librin e Allahut.” Kështu, pra, ai (alejhis-salatu ues-selam) i porosiste lidhur me Librin e Allahut dhe njëkohësisht u tregonte se, nëse kapen pas mësimeve të tij, kurrë nuk do të lajthisin. Ndërsa, në një version tjetër, qëndron: “Librin e Allahut dhe Sunetin (traditën) time.” Suneti i të Dërguarit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) është prej Librit të Allahut, ngase Allahu i patëmeta thotë: “Bindjuni Allahut dhe bindjuni të Dërguarit.” (Et-Tegabun, 12).

Pra, Libri i Allahut urdhëron për bindje ndaj Allahut dhe ndaj të Dërguarit të Tij. Allahu thotë: “Thuaj: “Bindjuni Allahut dhe bidnjuni të Dërguarit!” Nëse shmangeni, (ta dini se) ai (Muahmedi) është përgjegjës për detyrën e tij ndërsa ju për atë që jeni ngarkuar. E, nëse i bindeni atij, do të jeni në rrugë të drejtë, kurse i Dërguari është i detyruar vetëm që të përcjellë qartë (mesazhin e Allahut).” (En-Nur, 54).

Dhe: “Bindjuni Allahut dhe bindjuni të Dërguarit dhe kini kujdes!” (El-Maide, 92).

Po ashtu, thotë: “Kush i bindet të Dërguarit, i është bindur Allahut.” (En-Nisa, 80).

Pra, i Dërguari (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) porositi për Kuranin, dhe kjo porosi e tij përfshin edhe Sunetin, që nënkupton fjalët, veprat dhe miratimet e tij.

Kurani e nxjerrë njerëzimin nga të gjitha sprovat. Ai është tregues për rrugën e shpëtimit, udhërrëfyes për shkaqet e lumturisë, paralajmërues për shkaqet e shkatërrimit, thirrës drejt unifikimit të fjalës dhe paralajmërues nga përçarja e kundërshtimi. Allahu i Lartësuar thotë: “Me të vërtetë, ti (Muhamed) s’ke të bësh fare me ata që e përçajnë fenë e tyre dhe shndërrohen në sekte.” (El-En’am, 159).

Dhe ajeti: “Mos u bëni si ata që, pasi u erdhën provat e qarta, u përçanë dhe u grindën. Për këta do të ketë dënim të madh.” (Al-‘Imran, 105).

Dhe thotë: “Të gjithë mbahuni fort për litarin e Allahut (Kuranin) dhe mos u përçani!” (Al-‘Imran, 103).

Pra, Kurani thërret drejt bashkimit rreth të vërtetës dhe porosisë së ndërsjellë për të (të vërtetën). Ashtu siç thotë Allahu: “Për kohën! Me të vërtetë, njeriu është në humbje, përveç atyre që besojnë dhe bëjnë vepra të mira, i këshillojnë njëri-tjetrit të vërtetën e i këshillojnë njëri-tjetrit durimin.” (El-‘Asr, 1-3). Kjo sure e shkurtër, por madhështore, ka mbledhur mirësinë në tërësi. S’ka lënë ndonjë gjë të mirë veçse e ka përmendur, apo ndonjë gjë të keqe veçse ka paralajmëruar kundër saj.

Këta të cilët i ka veçuar kjo sure, janë të fituarit, qofshin xhinë apo njerëz, meshkuj apo femra, arabë apo joarabë, tregtarë (të pasur) apo fukara, udhëheqës apo të tjerë. Ata janë fitimtarët dhe të shpëtuarit nga humbja. Ata janë të cilët i kanë katër cilësi:

- Besimin,

- Veprat e mira,

- Porosinë e ndërsjellë për të vërtetën, dhe

- Porosinë e ndërsjellë për durimin.

Këta janë të cilët kanë shpëtuar nga humbja, ndërkaq të tjerët përveç tyre janë të humbur; secili në bazë të asaj që i ka ikur nga këto katër cilësi.

Andaj, besoje Allahun dhe fjalët e Tij; besoji ato që janë saktësuar prej fjalëve të të Dërguarit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) dhe çdo gjë për të cilën ka treguar Allahu dhe i Dërguari prej çështjeve të Ahiretit, Xhenetit, zjarrit, llogarisë, shpërblimit/ndëshkimit, e gjëra të tjera të kësaj natyre. Beso se vetëm Allahu e meriton adhurimin, se Ai është një e i pashoq, se adhurimi është e drejtë vetëm e Tij dhe se ai nuk bën t’i kushtohet dikujt tjetër përveç Allahut. Pohoj si të vërteta të gjitha këto.

Ashtu siç tregoi Allahu në Librin e Tij madhështor, ku tha: “Andaj adhuro vetëm Allahun me përkushtim të çiltër për Të!” (Ez-Zumer, 2).

Dhe: “Zoti yt ka urdhëruar që të mos adhuroni askënd tjetër përveç Atij…” (El-Isra, 23).

Gjithashtu tha: “Vetëm Ty të adhurojmë dhe vetëm prej Teje ndihmë kërkojmë!” (El-Fatiha, 5).

Dhe ajetet: “E megjithatë, ata qenë urdhëruar vetëm që të adhuronin Allahun me përkushtim të sinqertë…” (El-Bejjine, 5).

“I Adhuruari juaj është një i adhuruar i vetëm! S’ka të adhuruar tjetër të vërtetë, përveç Atij, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit!” (El-Bekare, 163).

“Allahu është Krijuesi i çdo gjëje dhe Ai është Mbikëqyrës i çdo gjëje” (Ez-Zumer, 62).

“Xhinët dhe njerëzit i kam krijuar vetëm që të më adhurojnë” (Edh-Dharijat, 56).

“O njerëz! Adhuroni Zotin tuaj…” (El-Bekare, 21).

Pra, kjo është baza e fesë dhe themeli i miletit: (pra) të besosh se vetëm Allahu është Krijuesi, Furnizuesi, se vetëm Ai është i adhuruari i vërtetë dhe se Atij i përkasin emrat më të bukur dhe atributet më të larta; (se) Atij askush nuk i përngjanë dhe askush s’është i barabartë a i krahasueshëm me Të. Ai nuk ka shok në adhurim dhe as në sundimin e rregullimin (drejtimin) e universit.

Ashtu siç thotë i Lartësuari: “Allahu! Nuk ka të adhuruar tjetër (të vërtetë) përveç Tij, të Gjallit, të Përjetshmit, Mbajtësit të gjithçkaje!” (El-Bekare, 255).

Dhe thotë: “Thuaj: “Ai është Allahu, Një dhe i Vetëm! Allahu është Es-Samedu (Absoluti, të Cilit i përgjërohet gjithçka në amshim). Ai as nuk lind, as nuk është i lindur. Dhe askush nuk është i barabartë (a i krahasueshëm) me Atë!” (El-Ihlas, 1-4).

“Asgjë nuk i shëmbëllen Atij. Ai i dëgjon të gjitha dhe i sheh të gjitha” (Esh-Shura, 11).

“Kjo është kështu, sepse Allahu është e Vërteta (i vetmi që meriton të adhurohet), kurse gjithçka që adhurohet, përveç Tij, është e pavërteta. Dhe, pa dyshim, Allahu është më i Lartësuari dhe i Madhërishmi.” (El-Haxhxh, 62).

“Xhamitë i janë kushtuar vetëm Allahut, prandaj mos iu lutni askujt krahas Allahut!” (El-Xhinn, 18).

Ajetet që flasin rreth kësaj tematike janë të shumta.

Përmbledhtas: çdokush, xhin apo njeri, e ka për të detyrë ta adhurojë vetëm Allahun dhe të besojë me një besim të prerë se vetëm Ai është Krijuesi e Furnizuesi dhe s’ka krijues dhe Zot tjetër përveç Atij. Po ashtu, të besojë se vetëm Allahu është meritor për adhurim e askush tjetër. Të besojë se Allahu e meriton të adhurohet me lutje, frikë, shpresë, namaz, agjërim, therje të kurbanit, zotim, e tjerë. Të gjitha duhet të kryhen vetëm për Allahun, pa i vënë Atij asnjë shok. I Lartësuari thotë: “Drejtohu me përkushtim në fenë e pastër monoteiste, natyrën fillestare, në të cilën Allahu i ka krijuar njerëzit” (Er-Rum, 30). Dhe: “E megjithatë, ata qenë urdhëruar vetëm që të adhuronin Allahun me përkushtim të sinqertë…” (El-Bejjine, 5).

Pikërisht ky është kuptimi i shprehjes la ilahe il-lAllah; kuptimi i saj është: s’ka të adhuruar (të vërtetë/me të drejtë) përveç Allahut. Siç thotë Allahu: “Dije se nuk ka të adhuruar të vërtetë përveç Allahut!” (Muhamed, 19). Domethënë, dije se vetëm Allahu e meriton adhurimin e askush tjetër përveç Tij.

Ndërkaq, kush adhuron idhujt apo banorët e varrezave, apo drunjtë, gurët, engjëjt, profetët, ai i ka bërë shirk (shok) Allahut dhe e ka prishur e kundërshtuar shprehjen la ilahe il-lAllah. Ai i ka kundërshtuar fjalët e Allahut: “E, megjithatë, ata qenë urdhëruar vetëm që të adhuronin Allahun me përkushtim të sinqertë…” (El-Bejjine, 5) dhe: “Xhinët dhe njerëzit i kam krijuar vetëm që të më adhurojnë” (Edh-Dharijat, 56).

Kështu, ai është bërë prej idhujtarëve, qofshin ata adhurues varrezash, idhujsh, drurësh, gurësh, të cilët kërkojnë ndihmë e shpëtim nga të varrosurit dhe që kërkojnë bekim nga varret e atyre, apo bëjnë tavaf (rrotullohen) rreth varreve të tyre duke shpresuar nga ta dobi e shpërblim, apo kërkojnë nga ta fëmijë si dhe gjëra tjera të kësaj natyre që i bëjnë adhuruesit e varreve e idhujve, apo kërkojnë ndihmë nga yjet, nga xhinët, nga engjëjt, nga profetët apo nga krijesat e tjera.

Të gjitha këto gjëra e prishin thënien la ilahe il-lAllah dhe janë shirk që kundërshton dhe bie ndesh me teuhidin (njësinë) e Allahut. Këto gjëra bien ndesh me fjalët e Allahut: “E, megjithatë, ata qenë urdhëruar vetëm që të adhuronin Allahun me përkushtim të sinqertë…” (El-Bejjine, 5).

“E sikur ata të adhuronin dikë tjetër në vend të Allahut, do t’u humbte çdo gjë nga ajo që kanë bërë.” (El-En’am, 88).

“Me të vërtetë, të është shpallur ty (o Muhamed), si dhe atyre që kanë qenë para teje: “Nëse i shoqëron Allahut diçka tjetër, me siguri që punët tua do të zhvlerësohen dhe do të jesh ndër të humburit.” (Ez-Zumer, 65).

“Vërtet, Allahu nuk fal që të adhurohet dikush apo diçka tjetër veç Atij, por gjynahet e tjera më të vogla ia fal kujt të dojë” (En-Nisa, 48 dhe 116).

“(Kujtoje) kur Lukmani i tha të birit duke e këshilluar: “O djali im, mos i shoqëro Allahut asgjë! Pa dyshim, idhujtaria është një padrejtësi shumë e madhe” (Lukman, 13).

Kështu, patjetër duhet të ketë teuhid (njësim) të Allahut dhe patjetër duhet të jesh i sinqertë ndaj Tij në namazin tënd, në agjërimin tënd, në therjen e kurbanit, në zotimin tënd, në frikën e shpresën tënde, si dhe në të gjitha adhurimet tua të tjera. Në të gjitha këto ti patjetër duhet të largohesh nga shirku dhe të kesh kujdes prej tij, dhe njëkohësisht të besosh se vetëm Allahu është Zoti e Krijuesi yt e askush tjetër, si dhe të besosh në emrat e cilësitë e Tij; të besosh se Ai i ka cilësitë më të larta dhe emrat më të bukur, se askush nuk është i ngjashëm, i krahasueshëm apo i barabartë me Të.

Ashtu siç thotë Allahu: “Allahut i përkasin emrat më të bukur, andaj thirreni Atë (lutjuni Atij) me to…” (El-A’raf, 180).

Dhe: “Prandaj mos sajoni zota të barabartë me Allahun, duke qenë se ju e dini (se vetëm Ai meriton të adhurohet).” (El-Bekare, 22).

“Asgjë nuk i shëmbëllen Atij. Ai i dëgjon të gjitha dhe i sheh të gjitha” (Esh-Shura, 11).

“Thuaj: “Ai është Allahu, Një dhe i Vetëm! Allahu është Es-Samedu (Absoluti, të Cilit i përgjërohet gjithçka në amshim). Ai as nuk lind, as nuk është i lindur. Dhe askush nuk është i barabartë (a i krahasueshëm) me Atë!” (El-Ihlas, 1-4).

Gjithashtu, çdo njeri e ka për detyrë të besojë se Allahu i patëmeta është Krijuesi dhe Shpikësi i tij, se Ai është Krijuesi dhe poseduesi i çdo gjëje, se vetëm Ai e meriton adhurimin dhe se vetëm Ai është i adhuruari i vërtetë.

Dhe njeriu nuk beson me besim të plotë, përderisa nuk beson se Allahut të patëmeta i përkasin emrat më të bukur dhe cilësitë më të larta, se të gjithë emrat e Tij janë në shkallën më të lartë të bukurisë, se të gjitha atributet e Tij janë në shkallën më të lartë, dhe se askush nuk është i ngjashëm, i njëjtë apo i krahasueshëm me Të. Ashtu siç thotë Allahu: “Thuaj: “Ai është Allahu, Një dhe i Vetëm! Allahu është Es-Samedu (Absoluti, të Cilit i përgjërohet gjithçka në amshim). Ai as nuk lind, as nuk është i lindur. Dhe askush nuk është i barabartë (a i krahasueshëm) me Atë!” (El-Ihlas, 1-4).

“A e njeh ti ndokënd që është i ngjashëm me Të?!” (Merjem, 65). Domethënë, askush s’është i ngjashëm, i krahasueshëm me Të apo ortak i Tij.

“Prandaj, mos sajoni zota të barabartë me Allahun, duke qenë se ju e dini (se vetëm Ai meriton të adhurohet).” Domethënë, mos sajoni zota të barabartë me Allahun, të cilëve u luteni krahas Tij.

Dhe thotë i Lartësuari: “Asgjë nuk i shëmbëllen Atij. Ai i dëgjon të gjitha dhe i sheh të gjitha” (Esh-Shura, 11). Pra, Allahu i dëgjon fjalët e robërve të Tij dhe lutjet e tyre, si dhe i sheh ata. Mirëpo, megjithëkëtë, Atij nuk i ngjason askush as në Qenien e Tij, as në dëgjimin e shikimin e Tij dhe as në të gjitha cilësitë e Tij. Pra, Ai është i përsosuri në çdo gjë, ndërsa krijesat janë ato që janë të mangëta. Kështu, Atij i përket përsosmëria në çdo aspekt.

Andaj, ti duhet të meditosh rreth Kuranit, në mënyrë që t’i njohësh këto domethënie. Përsiat mbi Kuranin, prej fillimit e deri në fund të tij; prej Fatihas, e cila është surja më madhështore në të, e deri në fund të mus’hafit, suret El-Ihlas, El-Felek dhe En-Nas.

Mendo thellë rreth Kuranit dhe lexoje atë me meditim e vëmendje, dhe duke pasur si qëllim punën me të dhe dobinë. Mos e lexo atë me zemër të shkujdesur, por me zemër të pranishme dhe pyet dijetarët për gjërat që i ke të paqarta në të, edhe pse – falënderimi qoftë për Allahun – pjesa më e madhe e Kuranit është e qartë, si për njerëzit e thjeshtë, ashtu dhe për të veçantët, të cilët e dinë gjuhën arabe. Për shembull, fjalët e Allahut:

“Faleni rregullisht namazin, sidomos atë të mesmin, dhe qëndroni me përulje para Allahut duke qenë në namaz.” (El-Bekare, 238).

Dhe: “Falni namazin, jepni zeqatin dhe bindjuni të Dërguarit, për të fituar mëshirën e Allahut!” (En-Nur, 56).

“Kush i bindet të Dërguarit, i është bindur Allahut.” (En-Nisa, 80).

“Faleni namazin, jepeni zeqatin dhe përkuluni në ruku bashkë me ata që përkulen (në namaz).” (El-Bekare, 43).

“O besimtarë! Ju është urdhëruar agjërimi…” (El-Bekare, 183).

“Dhe vizita (për haxh) e Shtëpisë (Qabesë) është detyrë me të cilën njerëzit i detyrohen Allahut, për këdo që ka mundësi të përballojë rrugën.” (Al-‘Imran, 97).

“O besimtarë! Me të vërtetë, pijet alkoolike, bixhozi, idhujt dhe shigjetat e fallit janë vepra të ndyta nga punët e djallit. Prandaj, largohuni nga këto, me qëllim që të shpëtoni!” (El-Maide, 90).

“Allahu e ka lejuar tregtinë, kurse kamatarinë e ka ndaluar.” (El-Bekare, 275).

Pra, të gjitha këto ajete janë të qarta. Në to, Allahu u ka sqaruar robërve të Vet gjërat që ua ka ndalur dhe ato që i kanë të lejueshme, si dhe gjërat që ua ka urdhëruar.

Ndërmjet gjërave që Allahu i ka ndaluar është padrejtësia (zullumi). Allahu i Lartësuar thotë: “Të padrejtët, nuk kanë as mbrojtës, as ndihmës.” (Esh-Shura, 8 ).

Dhe: “Kush prej jush ka bërë padrejtësi, Ne atij do t’i japim të shijojë dënim të madh.” (El-Furkan, 19).

Andaj, o rob i Allahut, mos iu bëj zullum njerëzve, qoftë në vetët, nderet apo pasuritë e tyre. Ki kujdes nga zullumi, sepse përfundimi i tij është fatal. Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) thotë: “Myslimani në tërësi është i ndaluar për myslimanin: gjaku i tij, nderi i tij dhe pasuria e tij.” (Muslimi).

Andaj, ki mendjen dhe mos i bëj zullum apo mashtrim njeriut, qoftë ai i pasur apo i varfër. Ruaju nga padrejtësia në raportet e tua me të tjerët si dhe në çdo gjë tjetër. Nëse je drejtor kompanie apo ferme dhe ke punëtorë apo ke punëtorë në shtëpi, jepu hakun që u takon dhe përmbushi kushtet me të cilat jeni marrë vesh; mos i shih si të dobët e t’i mashtrosh. Ji kështu në të gjitha çështjet tua dhe mos u bëj tradhtar e mashtrues në shitblerjen tënde.

Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) thotë: “Kushdo që na mashtron, s’është prej nesh.” (Muslimi). Ndërsa Allahu i madhërishëm thotë: “Allahu ju urdhëron që amanetet t’ua ktheni atyre që u përkasin…” (En-Nisa, 58).

Dhe thotë Allahu duke i përshkruar besimtarët: “Të cilët u përmbahen amaneteve dhe detyrimeve të marra.” (El-Mu’minun, 8 ).

Po ashtu, thotë: “O besimtarë! Mos e tradhtoni Allahun dhe të Dërguarin e mos i tradhtoni amanetet me vetëdije.” (El-Enfal, 27). Kështu, nëse je agjent i dikujt në fermën, kompaninë apo në ndonjë vend tjetër, mos e tradhto; ji i sinqertë dhe kryeje detyrën që ke marr përsipër; mos merr ndonjë gjë prej hakut të tij, përveçse me lejen e tij. Po ashtu, edhe në të gjitha çështjet tjera, ai që është agjent në tregti apo që jep me qira, apo që merret me shitblerjen e hurmave, duhet të jetë i sinqertë. Allahu thotë: “Të cilët u përmbahen amaneteve dhe detyrimeve të marra.” (El-Mu’minun, 8 ).

Nëse ke borxh, ki frikë Allahun në kthimin e tij e mos thuaj: “Nuk mundem”, duke gënjyer në këtë. Ki frikë Allahun dhe ktheja borxhin atij që e meriton, ngaqë ti je i urdhëruar me një gjë të tillë; je i urdhëruar që t’i kthesh të drejtat e të tjerëve dhe që t’i plotësosh detyrimet. Allahu thotë në fillim të sures El-Mu’minun: “Me të vërtetë, janë të shpëtuar besimtarët, të cilët janë të përulur në namazin e tyre, të cilët shmangen nga gjërat e kota, të cilët japin zeqatin (domethënë që e pastrojnë veten dhe pasurinë e tyre), të cilët i ruajnë organet e turpshme (domethënë i ruajnë nga marrëdhëniet e jashtëligjshme dhe nga homoseksualizmi, si dhe nga mëkatet e tjera), përveçse me gratë e tyre ose me skllavet që kanë në zotërim; për këtë nuk janë fajtorë. Ndërsa ata që kërkojnë përtej kësaj, pikërisht ata janë shkelës (të kufijve). Dhe ata të cilët u përmbahen amaneteve dhe detyrimeve të marra.” Domethënë, u përmbahen amaneteve dhe besëve, derisa t’i kryejnë ashtu siç ka urdhëruar Allahu. Po ashtu, fjala e fshehtë (e thënë në besë) është prej amaneteve, andaj mos e flit atë dhe mos e përhap të fshehtën. Kush të thotë: “Bëj kështu e ashtu dhe mos i trego askujt”, atëherë ky është një sekret midis teje dhe atij, kështu që mos e tradhto atë. Po ashtu, mos e tradhto amanetin e fshehtë në të cilin s’ka dëm për askënd.

Kushdo që të porositë të kujdesesh për familjen apo fermën e tij, atëherë kryeje detyrën dhe dije se Allahu është Mbikëqyrës mbi ty. Nëse ke marrë prej ndokujt ndonjë gjë për të përmbushur nevojat e tua, atëherë ktheja të drejtën që i takon dhe mos e tradhto. Ki frikë Allahun dhe ktheja të gjitha ato që i ke marrë prej tij apo ktheja vlerën e tyre, nëse i ke marrë përmes shitblerjes. Mos i moho ato që duhet të ia kthesh, nëse ai ka harruar, por ktheja të gjitha dhe thuaj: “Unë duhet të të kthejë në vlerë kaq e kaq.”

Allahu thotë: “Dhe të cilët i kryejnë rregullisht faljet.”

Namazi është obligimi më i madh dhe më i rëndësishëm pas teuhidit (dy shehadeteve). Namazi është shtylla e Islamit, andaj ki frikë Allahun lidhur me të dhe fale së bashku me xhemat. Allahu thotë:

“Faleni rregullisht namazin” (El-Bekare, 238).

“Faleni namazin dhe jepeni zeqatin!” (El-Bekare, 110).

“Dhe fale namazin! Vërtet që namazi të ruan nga shthurja dhe nga çdo vepër e shëmtuar.” (El-Ankebut, 45).

“Dhe ata që i falin namazet rregullisht, pikërisht ata do të jenë të nderuar në kopshtet e Xhenetit.” (El-Me’arixh, 34-35).

Allahu thotë duke treguar për hipokritët: “Në të vërtetë, hipokritët përpiqen ta mashtrojnë Allahun, por është Ai që i mashtron ata. Kur ata ngrihen për namaz, ngrihen me përtesë dhe vetëm sa për t’u parë para botës, dhe Allahun e përmendin fare pak.” (En-Nisa, 142).

Andaj, mos ji i kënaqur për veten tënde t’u ngjasosh atyre dhe mos u bëj sikurse ata, i ngathët në namaze, sikur të tërhiqeshe zvarrë drejt tyre. Por, bëhu aktiv e plot energji, dhe shpejto drejt namazeve, qoftë në namaz të sabahut apo në namazet tjera. Mos i jep përparësi gjumit ndaj namazit të sabahut apo namazeve tjera, por bëhu prej atyre që janë të durueshëm, që nxitojnë në kryerjen e namazeve dhe që e dinë se janë nën Mbikëqyrjen e Allahut në çfarëdo kohe.

Bëhu i fortë në këtë me gruan, fëmijët dhe shërbëtorët (punëtorët) e tu, duke qenë ti i pari i tyre dhe shembull për ta. Kur ta dëgjosh ezanin, shpejto drejt namazeve, sabahut, drekës, ikindisë, akshamit dhe jacisë, ashtu siç të ka urdhëruar Allahu dhe i Dërguari i Tij (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem).

Allahu i patëmeta thotë: “Faleni rregullisht namazin, sidomos atë të mesmin” (El-Bekare, 238). Namazi i mesëm është ikindia. Allahu e veçoi atë, për shkak të pozitës së lartë që e ka.

Dhe thotë Allahu: “Falni namazin, jepni zeqatin dhe bindjuni të Dërguarit që të fitoni mëshirën e Allahut!” (En-Nur, 56). Falja e namazit nënkupton kryerjen e saj ashtu siç ka urdhëruar Allahu.

Ndërsa jepja e zeqatit do të thotë: t’ua japësh atë atyre që e meritojnë ashtu siç ka urdhëruar Allahu. Kështu, jepe zeqatin e pasurive që i posedon ashtu siç ka urdhëruar Allahu dhe mos u bëj koprrac. Luftoje veten në dhënien e zeqatit, në mënyrë që nga pasuria që posedon t’ua japësh një pjesë atyre që janë të denjë për të, qoftë ajo pasuri në monedha, dele (dhi), deve, lopë, artikuj të biznesit, pasuri tjera që duhet t’u nxirret zeqati si rrobat, enët, apo veturat, etj., të cilat bëhen gati për shitje.

Andaj, ti e ke për detyrë të nxjerrësh zeqatin e secilit mall për të cilin duhet të jepet ai, sa herë që kalon një vit.

Kështu, për shembull, në njëqind dërhemë, dinarë apo monedha tjera nxirr 2.5 %, që janë katër të dhjetat (4/10); në njëmijë (1000) (nxirr) njëzetepesë (25), dhe në njëqindmijë (100000) (nxirr) dymijepesëqind (2500).

Nëse ke dele (dhi) dhe ato kullosin tërë vitin apo pjesën më të madhe të tij, atëherë prej dyzet (40) e deri në njëqind e njëzet (120) nxirre një xhedh’a prej deleve (që ka mbushur gjashtë muaj dhe ka hyrë në të shtatin), apo një thenij prej dhive (që ka mbushur një vit dhe ka hyrë në të dytin).

Pastaj, prej njëqindenjëzetenjë (121) e deri në dyqind (200) nxirri dy.

Më tej, prej dyqindenjë (201) nxirri tri dele.

Pastaj, obligimi ngecë (nuk lëviz veçse) në çdo njëqind dele. Kështu, në katërqind (400) dele nxirri katër (4), në pesëqind (500) nxirri pesë, e kështu radhazi.

Sa i përket zeqatit të deveve, atë e ka sqaruar në detaje Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem). Kështu, nëse devetë kullosin tërë vitin apo pjesën më të madhe të tij dhe janë dhjetë, atëherë nxirren dy dele.

Nëse janë pesëmbëdhjetë, nxirren tri dele. Nëse janë njëzet, nxirren katër dele.

Kështu deri në njëzetepesë. E, kur të arrijnë në njëzetepesë, atëherë nxirret një bint mehad (deve femër që ka mbushur një vit); nëse nuk gjendet, atëherë mjafton të nxirret në vend të saj një ibën lebun (mashkull që ka mbushur dy vite). Kështu deri në tridhjetepesë.

E kur të arrijnë tridhjetegjashtë, nxirret një bint lebun (femër që ka mbushur dy vite). Kështu deri në dyzetepesë.

E, kur të bëhen dyzetegjashtë, nxirret një hikka (deve femër që ka mbushur tri vite). Kështu deri në gjashtëdhjetë.

E, kur të bëhen gjashtëdhjetenjë, atëherë nxirret një xhedhe’ah (femër që ka mbushur katër vite). Kështu deri në shtatëdhjetepesë.

E, kur të bëhen shtatëdhjetegjashtë, nxirren dy bint lebun. Kështu deri më nëntëdhjetenjë.

E, kur të bëhen nëntëdhjetenjë, nxirren dy hikka (të afta për çiftim), dhe kështu deri në njëqindenjëzet.

E, kur të kalon njëqindenjëzetëshin, atëherë në çdo dyzet deve nxirret një bint lebun, ndërsa në çdo pesëdhjetë një hikka.

Zekati i lopëve:

Nëse ato kullosin tërë vitin apo pjesën më të madhe të tij, atëherë në çdo tridhjetë nxirret një tebi’ apo një tebi’a (mashkull apo femër që kanë mbushur një vit).

Në dyzet lopë nxirret një musinne (që ka mbushur dy vite).

Në gjashtëdhjetë nxirren dy tebi’ apo dy tebi’a.

Në shtatëdhjetë një tebi’ dhe një musinne.

Në tetëdhjetë nxirren dy musinne.

Në nëntëdhjetë tre tebi’ apo tri tebi’a.

Në njëqind dy tebi’ apo dy tebi’a dhe një musinne.

Në njëqindenjëzet tri musinne apo katër tebi’a.

Pastaj obligimi ndalet. Kështu, në çdo tridhjetë e jep një tebi’ apo tebi’a, kurse në çdo dyzet një musinne.

Sa u përket drithërave dhe frutave të cilat maten (peshohen) dhe deponohen, atëherë prej tyre nxirret një e njëzeta (5%), nëse ujiten përmes puseve apo makinerive për ujitje (me mund nga njeriu). E, nëse ujiten nëpërmjet shiut apo lumenjve e të ngjashme me këto, (pa dhënë mund) atëherë prej tyre nxirret një e dhjeta (10%); tërë kjo, nëse ato arrijnë peshën e pesë eusukë-ve (përafërsisht 653 kg.) Kjo për shkak të hadithit: “Nga ato që i ujit shiu dhe burimet nxirret një e dhjeta, ndërsa nga ato që ujiten me spërkatje nxirret një e njëzeta.” (Buhariu). Po ashtu, hadithi tjetër: “Nëse drithërat apo hurmat peshojnë më pak se pesë eusukë, atëherë në to s’ka zekat.” (Buhariu dhe Muslimi).

Sa i përket agjërimit të Ramazanit, që njëkohësisht është edhe shtylla e katërt e Islamit, e ke për detyrë t’i tutesh Allahut. Andaj, kur të vijë Ramazani, e ke për detyrë të agjërosh së bashku me njerëzit, ashtu siç të ka urdhëruar Allahu dhe ta ruash agjërimin nga gjërat e kota, nga përgojimi, bartja e fjalëve dhe nga të gjitha mëkatet e tjera; mos e njollos agjërimin tënd me diçka prej tyre; përkundrazi, ti e ke për detyrë ta ruash agjërimin tënd nga çdo mëkat. Kjo për shkak të hadithit: “Allahu nuk ka nevojë për agjërimin e dikujt që lë ushqimin dhe pirjen dhe nuk braktis fjalët e këqija dhe të vepruarit me to.” (Buhariu).

Po ashtu, ti e ke për detyrë të fitosh pasurinë dhe ta kërkosh atë përmes punëve që janë hallall (të lejueshme) dhe ki kujdes nga gjërat që janë haram (të ndaluara). Agjëro në mënyrë të saktë dhe së bashku me të gjitha gjymtyrët nga gjërat që Allahu i ka ndaluar. Kështu është agjërimi i saktë, pra, të përmbahesh nga ngrënia e pirja, si dhe nga çdo gjë që Allahu e ka ndaluar.

Kështu edhe gjatë kohës sa je në haxhillëk:

Mos bëj refeth (kjo fjalë përfshinë fjalët e turpshme, marrëdhëniet seksuale apo veprat e fjalët paraprake të tyre) dhe fusuk (çfarëdo mëkati e shthurje). Kështu, ruaje haxhin tënd nga të gjitha mëkatet dhe ki mendjen nga gjëra të tilla në çfarëdo gjendje që je. Kjo për shkak të hadithit: “Kush e kryen haxhin dhe nuk bën refeth e fusuk gjatë tij, kthehet sikur ditën kur e ka lindur nëna.” (Buhariu dhe Muslimi). Dhe hadithit: “Umreja deri në umren tjetër i shlyen mëkatet midis tyre, ndërsa për haxhin mebrur s’ka shpërblim tjetër përveç Xhenetit.” (Buhariu dhe Muslimi). Haxhi mebrur është ai në të cilin s’ka pasur refeth e as fusuk.

Gjithashtu, ti e ke për detyrë të kesh kujdes nga tradhtia, mashtrimi dhe rrena në të gjitha raportet e tua. Përcillet se Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) kaloi pranë një njeriu i cili kishte nxjerrë në treg një grumbull ushqim për ta shitur. Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) vërejti se ushqimi kishte diçka, andaj dhe e futi dorën brenda dhe me gishtat e tij preku lagështi. “Ç’është kjo, o pronar i ushqimit?” – e pyeti. “E ka lagur shiu, o i Dërguar i Allahut” – tha ai. Profeti i tha: “Përse nuk e vure sipër ushqimit që ta shohin njerëzit? Kush mashtron, s’është prej nesh.” (Muslimi).

Ajo çfarë dua të them është se në Librin e Allahut ka udhëzim, dritë, thirrje drejt çdo të mire dhe paralajmërim nga çdo e keqe. Po kështu është edhe suneti i të Dërguarit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem).

Andaj, porosia ime drejtuar vetes dhe të gjithë myslimanëve është që të kemi frikë Allahun në çdo gjendje. Allahut i frikohemi atëherë kur me sinqeritet i bindemi Atij nëpërmjet kryerjes së obligimeve, lënies së harameve dhe ndaljes tek kufijtë (dispozitat) e Tij.

Dhe s’do mend se prej frikës ndaj Allahut është përkujdesja ndaj Kuranit, meditimi rreth kuptimeve të tij, si dhe shpeshtimi i leximit të tij, qoftë nga ajo që dihet përmendsh apo duke lexuar, së bashku me reflektim e vëmendje dhe pastaj duke punuar sipas mësimeve të tij. Allahu fuqiplotë thotë: “Ky Kuran është një Libër i bekuar që Ne ta kemi zbritur ty (Muhamed), për të përsiatur mbi vargjet e tij dhe për t’u këshilluar me të mendarët.” (Sâd, 29).

Pra, Kurani nuk ka zbritur për t’u vënë në dollapë apo vetëm për t’u lexuar e mësuar përmendsh, por ka zbritur për t’u lexuar me meditim dhe për të punuar me të. I Lartësuari thotë: “Elif Lâm Râ. Këtë Libër ta kemi zbritur ty (o Muhamed), për t’i nxjerrë njerëzit, me lejen e Zotit të tyre, nga errësirat në dritë…” (Ibrahim, 1).

“Ky libër që kemi zbritur është i bekuar, prandaj ndiqeni dhe druhuni kundërshtimit, në mënyrë që të mëshiroheni.” (El-En’am, 155).

Ndërkaq, në haxhin e lamtumirës, në ditën e Arafatit, Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) tha: “Unë po jua lë në mesin tuaj atë që, nëse ju e shtrëngoni fort, nuk do të devijoni kurrë: Librin e Allahut.” Ndërsa një version tjetër qëndron: “Unë po jua lë në mesin tuaj dy gjëra me peshë (të rëndësishme). E para prej tyre është Libri i Allahut. Në të ka udhëzim dhe dritë, andaj kapeni atë dhe mbahuni fort për të.” Pastaj tha: “Dhe familjen time. Jua përkujtoj Allahun lidhur me familjen time!” (Muslimi). Domethënë, gratë e tij dhe të afërmit nga Benu Hashimi.

Ai i përkujtonte njerëzit lidhur me pjesëtarët e familjes së tij që të sillen butë me ta, t’u bëjnë mirë, të mos i lëndojnë dhe që t’ua japin të drejtat e tyre, përderisa ata janë të kapur për fenë e tij dhe pasues të sheriatit, me të cilin ai (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka ardhur.

Është saktësuar nga Abdullah bin Ebu Eufa (radijAllahu anhu) se qe pyetur lidhur me atë se çfarë ka porositur i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) e ai kishte thënë: “Ka porositur për Librin e Allahut.” Domethënë, ka porositur për Kuranin. Pra, Kurani është porosia e Allahut dhe porosia e të Dërguarit të Tij (alejhis-salatu ues-selam). Pra, Allahu na ka porositur lidhur me këtë libër dhe ka thënë: “Ky libër që kemi zbritur është i bekuar, prandaj ndiqeni…” (El-En’am, 155). Kjo është porosia dhe urdhri i Allahut, pra, që të pasohet libri i Tij dhe të kapemi për të. Allahu i Madhërishëm thotë: “Allahu ka zbritur fjalën më të bukur (Kuranin) në formën e një libri, pjesët e të cilit i ngjasojnë njëra-tjetrës dhe përsëriten. Prej tij rrëqethet lëkura e atyre që i frikësohen Zotit të tyre e, mandej qetësohen lëkura dhe zemrat e tyre, kur përmendet Allahu.” (Ez-Zumer, 23).

Pra, Libri i Allahut është fjala dhe tregimi më i bukur, ashtu siç thotë Ai: “Ne të tregojmë ty (Muhamed) tregimin më të bukur përmes zbritjes së këtij Kurani, ndonëse ti, me të vërtetë, nuk ke qenë në dijeni më parë.” (Jusuf, 3).

Kështu, Kurani është tregimi më i bukur. Në të, Allahu na ka treguar për ngjarjet e lashta të Ademit, të Nuhut, Hudit, Salihut dhe të Dërguarve të tjerë që përmenden në Kuran. Na ka treguar për popujt e tyre dhe ndëshkimet që i kapluan ata, si dhe për të devotshmit, sesi u ndihmuan dhe u përkrahën (nga Allahu) dhe si u erdhi përfundimi i lumtur. Nuk ka tregime më të bukura sesa ato të Kuranit. Ndërmjet tregimeve të tij janë edhe ato që flasin për cilësitë e banorëve të Xhenetit e Zjarrit, për llojet e kënaqësive dhe të ndëshkimeve, për ngjarjet e ditës së Kiametit, të shpërblimit/ndëshkimit, llogarisë, si dhe lajme tjera madhështore.

Andaj, porosia drejtuar të gjithëve, burra e gra, xhinë e njerëz, është përkujdesja ndaj Librit të Allahut dhe shpeshtimi i leximit të tij me meditim, si dhe të punuarit sipas mësimeve të tij. Po ashtu, përkujdesja ndaj sunetit të të Dërguarit, ngaqë ai hyn në porosinë për përkujdesjen ndaj Librit të Allahut. Kjo sepse Allahu ia ka shpallur Profetit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) si Kuranin, ashtu edhe sunetin. I Madhërishmi thotë: “Betohem në yllin kur perëndon se shoku juaj (Muhamedi) nuk ka humbur e nuk ka devijuar. Ai nuk flet sipas qejfit të vet, por ajo (që thotë) është vetëm shpallje (e Allahut) që i vjen atij.” (En-Nexhm, 1-4).

Dhe: “O besimtarë! Bindjuni Allahut, bindjuni të Dërguarit dhe atyre që drejtojnë punët tuaja. Nëse nuk pajtoheni në ndonjë gjë, drejtojuni Allahut dhe të Dërguarit (Kuranit dhe sunetit), nëse besoni Allahun dhe Ditën e Fundit. Kjo për ju është më e mira dhe shpjegimi më i bukur.” (En-Nisa, 59).

Ndërkaq, Profeti (sal-lAllahu alejhi ue se-lem) ka thënë: “Mua më është dhënë Kurani dhe diçka e ngjashme me të.”

Pra, porosia për Kuranin është edhe porosi për sunetin, andaj të gjithë myslimanët e kanë për detyrë të punojnë sipas Kuranit dhe sunetit dhe të gjykojnë me to. E kanë për detyrë të përfitojnë nga suneti – hadithet e sakta, të mësojnë përmendësh sa të munden dhe të pyesin për ato që janë të paqarta, ngaqë Allahu ka porositur për të (sunetin).

I Lartësuari thotë: “Bindjuni Allahut dhe bindjuni të Dërguarit dhe kini kujdes!” (El-Maide, 92).

“Le të kenë mendjen ata që e kundërshtojnë urdhrin e tij (Muhamedit) që të mos i arrijë ndonjë sprovë ose që të mos i godasë një dënim i dhembshëm.” (En-Nur, 63).

“Këta janë kufijtë e caktuar prej Allahut. Atë që i bindet Allahut dhe të Dërguarit të Tij, Ai e shpie në kopshte nëpër të cilët rrjedhin lumenj dhe ku do të qëndrojë përherë. Kjo është fitorja e madhe. Ndërsa atë që nuk i bindet Allahut dhe të Dërguarit të Tij dhe shkel kufijtë e vënë prej Tij, Allahu e shpie në zjarr, ku do të qëndrojë përherë dhe për të ka ndëshkim poshtërues.” (En-Nisa, 13-14). Nga Allahu kërkojmë shpëtim!

Porosia drejtuar vetes, juve dhe të gjithë myslimanëve, si dhe të gjithë atyre që u mbërrijnë këto fjalë, është frika ndaj Allahut, përkujdesja ndaj Librit të Tij fisnik dhe porosia e ndërsjellë për një gjë të tillë me fjalë, me vepra dhe me këshilla. Ndërsa, kush nuk tregohet i kujdesshëm për këto, do jetë prej të humburve. Allahu thotë: “Për kohën! Me të vërtetë, njeriu është në humbje, përveç atyre që besojnë dhe bëjnë vepra të mira, i këshillojnë njëri-tjetrit të vërtetën e i këshillojnë njëri-tjetrit durimin.” (El-‘Asr, 1-3).

Këta janë të lumturit dhe fitimtarët; ata që besuan në Allahun, në të Dërguarin e Tij, në dispozitat e Tij, që e adhuruan sinqerisht Atë, që i kryen obligimet e u larguan nga haramet, që ia porositën (këshilluan) njëri-tjetrit të vërtetën dhe që urdhëruan për të mirë e ndaluan nga e keqja. Mandej, pas gjithë kësaj, ata duruan dhe nuk u ligështuan, derisa e takuan Zotin e tyre. Këta janë ata që përmenden në fjalët e Allahut: “Besimtarët dhe besimtaret janë miq për njëri-tjetrin. Ata urdhërojnë që të bëhen vepra të mira dhe i ndalojnë të këqijat, falin namazin, japin zeqatin dhe i binden Allahut dhe të Dërguarit të Tij. Këta janë ata që do t’i mëshirojë Allahu.” (Et-Teube, 71).

Kjo është gjendja e besimtarëve të cilëve Allahu ua ka premtuar faljen: “Këta janë ata që do t’i mëshirojë Allahu”. Në këtë botë, ata shpërblehen me sukses, udhëzim dhe përforcim, ndërsa në ahiret, ata shpërblehen me hyrje në Xhenet dhe me shpëtim nga zjarri. Këta janë të përmendurit në fjalët e Allahut: “Për kohën! Me të vërtetë, njeriu është në humbje, përveç atyre që besojnë dhe bëjnë vepra të mira, i këshillojnë njëri-tjetrit të vërtetën e i këshillojnë njëri-tjetrit durimin.” (El-‘Asr, 1-3).

Dhe thotë Allahu në këtë kontekst: “Ndihmojeni njëri-tjetrin në punë të mira dhe në të ruajturit nga të këqijat dhe jo në gjynahe e armiqësi!” (El-Maide, 2). Punët e mira dhe të ruajturit nga të këqijat janë kryerja e obligimeve dhe braktisja e harameve.

Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) thotë: “Feja është këshillë”. Ne thamë: “Për kë, o i Dërguar i Allahut?” Ai tha: “Për Allahun, për Librin e Tij, për të Dërguarin e Tij, për udhëheqësit e myslimanëve dhe njerëzit e rëndomtë prej tyre.” (Muslimi).

Dhe thotë: “Besimtari për besimtarin është sikurse ndërtesa pjesët e së cilës e mbajnë njëra-tjetrën,” dhe i gërshetoi gishtat e tij.

Po ashtu, hadithi: “Shembulli i besimtarëve në dashurinë, mëshirën dhe ndjenjat e ndërsjella, është si shembulli i një trupi; nëse njëra pjesë e tij ankon, i gjithë trupi vuan nga pagjumësia dhe ethet.”

Kështu ishin shokët e Profetit dhe pasuesit e tyre në të mira; ata e ndihmonin njëri-tjetrin në punë të mira dhe në të ruajturit nga të këqijat, e këshillonin njëri-tjetrin, ia porosisnin njëri-tjetrit të vërtetën e durimin, ishin thirrës drejt mirësisë, paralajmëronin kundër të keqes dhe ishin durimtarë në çdo gjendje. Edhe ju e keni për detyrë të jeni kështu me familjet tuaja, me fëmijët tuaj, me fqinjët tuaj, me shokët tuaj, si dhe me të gjithë myslimanët kudo që janë: në anije, në avion, në veturë, në tokë, në det, apo në çfarëdo vendi. Pra, o vëllezër, duhet të ia porosisni njëri-tjetrit të vërtetën, t’i ndihmoni njëri-tjetrit në punë të mira e në të ruajturit nga të këqijat, (duhet të jeni) thirrës drejt të mirës, paralajmërues ndaj të keqes, pasues të Kuranit, duke e lexuar atë me meditim e vëmendje, dhe duke punuar me të.

E lusim Allahun me emrat e Tij të bukur dhe cilësitë e Tij të larta që të na japë kuptim të fesë dhe qëndrueshmëri në të, të na ruajë ne dhe gjithë myslimanët nga të këqijat e shpirtrave dhe veprave tona, të na japë sukses drejt përkujdesjes ndaj Librit të Tij dhe sunetit të të Dërguarit të Tij, të na japë sukses që të udhëzohemi përmes tyre dhe të veprojmë me to!

E lusim Atë të na mbrojë ne dhe gjithë myslimanët nga sprovat lajthitëse dhe nga cytjet e shejtanit. E lusim Allahun ta ndihmojë fenë e Tij, ta lartësojë Fjalën e Tij dhe të na bëjë ne dhe juve prej ndihmëtarëve të fesë së Tij dhe thirrës drejt Tij me dije të plotë e me argumente. Vërtet, Ai është që dëgjon çdo gjë dhe është afër!

Salati dhe selami qofshin për robin dhe të Dërguarin e Allahut, Muhamedin, për familjen dhe mbarë shokët e tij, si dhe për gjithë ata që e pasojnë atë në të mira, deri në ditën e Kiametit! S’ka ndryshim të gjendjeve e as fuqi pa lejen e Allahut.

Sherh Usul-is-Sunneh.

 

 

Autor: Shejkh Rabi bin Hadi el-Medkhali (hafidhahUllah)

Burimi: Komentimi i librit të Imam Ahmedit “Sherh Usul-is-Sunneh”

 Përgatiti: Stafi Perlatmuslimane.

01. Parathënia e librit Sherh “Usul-is-Sunneh”

بسم الله الرحمن الرحيم

Hamdi dhe lavdërimi i qoftë Allahut. Ne i bëjmë hamd Atij dhe kërkojmë ndihmë dhe falje prej Tij. Ne kërkojmë strehim tek Allahu nga të këqijat e shpirtrave tanë dhe veprave të këqija. Atë që Allahu e udhëzon, askush s’mund ta devijojë, dhe atë që Allahu e devijon, askush nuk mund ta udhëzojë. Dëshmoj se nuk meriton të adhurohet me të drejtë askush përveç Allahut, dhe dëshmoj se Muhamedi është robi dhe i Dërguari i Tij. Salavatet dhe selamet e Allahut qofshin mbi të, familjen e tij dhe dhe shokët e tij.

Besimi islam të cilin të gjitha mesazhet e kanë përcjellur, e ka një pozitë madhështore në Islam. Ai përbën themelin e Islamit dhe ajo është matës në mes asaj që është e shëndoshë dhe asaj jo të shëndoshë. Duke u nisur nga kjo, dijetarët Islam – dijetarët e Ehl-us-Sunnetit dhe Xhematit – i kanë kushtuar rëndësi të madhe sqarimit të besimit, shpjegimit të tij, thirrjes në të dhe mbrojtjës së tij. Rrjedhimisht ata kanë shkruar libra të veçanta në lidhje me të dhe e kan përfshirë një pjesë të madhe të saj në libra të tjera. Për të janë shkruar si libra të mëdha ashtu edhe të vogla. Disa prej tyre janë:

01 - es-Sunnah nga Abdullah bin Ahmed bin Hanbel

02 - es-Sunneh nga el-Khallal

03 - esh-Sheri´ah nga el-Axhuri

04 - Sherh Usul I’tikad Ehl-is-Sunneh uel-Xhema´ah nga el-Lalaka’i

05, 06 - el-Ibaneh el-Kubra dhe el-Ibaneh es-Sughra nga Ibn Batah

Këta njerëz fisnik e dinin se çfarë pozite e ka besimi, dhe se ai që devijon nga ndonjë prej aspekteve të besimit ose parimeve të tij gjendet në rrezik. Devijimi mund të jetë kufër, bidat, humbje dhe kështu me radhë. Bazuar në këtë, studenti duhet t’i kushtojë rëndësi studimit të besimit dhe parimeve në të cilën ai është ngritur.

Ndoshta ju e dini se el-Bukhari ka në “Sahihun” e tij ka bërë kapituj mbi besimin, të kapurit për Kuranit dhe Sunnetit dhe Teuhidin. E gjithë kjo tregon rëndësinë e akides dhe parimeve islame.

Ebu Davudi në librin e tij “es-Sunnen”, e ka një kapitull i quajtur “es-Sunneh”. Është në fund të librit. Këtu, fjala “Sunneh” ka për qëllim besimin dhe metodologjinë.

Muslimi e ka një kapitull mbi besimin që ka akiden si një emërues të përbashkët me këto libra të tjerë.

Prej librave të shkurtra që janë shkruar për të sqaruar këtë besim është ky libër i shkruar nga Imam Ahmedi (RahimehUllah), imami i Ehl-us-Sunnetit dhe Xhematit. Ky imam ishte një mal i madh dije; një mal i Sunnetit, besimit, zuhdit dhe devotshmërisë. Prandaj, ai përbënte një kriter dhe një provim që ndante mes Ehl-us-Sunnetin dhe Xhematin nga Pasuesit e Bidateve dhe të Epsheve.

Metodologjia e tij është një provim edhe në ditët e sotit. Parimet për të cilat ai luftoi dhe të cilat i pasoi përbëjnë sot një provim për njerëzit. Ai që devijon prej tyre është sprovuar nga Ahmedi, metodologjia e tij dhe akideja e tij. Ahmedi ishte një provim. Ai që e fyente atë ka treguar devijimin e tij, qelbësinë e tij dhe sherrin. Ai që e nderon atë dhe e vlerëson atë është në sytë e njerzve nga Ehl-us-Sunneti. Sepse edhe Ahmedi edhe të gjithë të tjerët nderohen për hirë të Sunnetit. As Ahmedi, esh-Shafi’i, Maliku, el-Euzai apo dikush tjetër nuk do të kishte arritur këtë pozitë në umet dhe nuk do të ishte nderuar nëse ata nuk do të kishin qenë të kapur për Sunneti, nuk e kishin respektuar atë, nuk kishin thirrur në të dhe nuk e kishin mbrojtur atë.

Sigurohuni që të keni dije rreth vlerës së Sunnetit. Sigurohu që ta dishë se kush janë Ehl-us-Sunneti dhe çfarë pozite ata kanë. Përqëndrohu tek ta dhe ec gjurmëve të tyre. Ata janë në rrugën e drejtë; ata pasojnë Kur’anin, Sunnetin dhe rrugën e sahabëve dhe veçanërisht khalifët e drejtë.

Përqëndrohu në këtë, studioje këtë libëtrh të vogël. Ne ndoshta do ta shpejgojmë këtë shpejt. Nuk do të thellohemi në të, sepse kështu është edhe program i seminareve. Do të jetë – nëse dëshiron Allahu – e mjaftueshme që ta shpejgojmë atë shpejt dhe të vëmë në të disa vërejtje aq sa të kemi mundësi.

E lus Allahun që të na bëj që ta kuptojmë fenë e Tij, të na stabilizoj në rrugën e drejtë, të na shpëtoj prej rrugëve të epshit dhe të devijimeve dhe të na sjell dobi me këtë libër dhe me të gjitha librat tjera islamike, dhe mbi të gjitha ato që kanë të bëjnë me besimin e Ehl-is-Sunnetit dhe Xhematit.

02. Të kapurit për metodologjinë e sahabëve. 

Imam el-Lalaka’i (RahimehUllah) ka thënë:

Ali bin Muhamed bin Abdil-lah es-Sukkeri na informoi: Uthman bin Ahmed es-Semak na tregoi: Ebu Muhammed el-Hasan bin Abdil-Vehab bin Abil-Enbar na tregoi përmes leximit Rabi el-Auuel 293: Ebu Xhafer Muhamed bin Sulejman el-Mankari el-Basri na tregoi në Tinnis: Abdus bin Malik el-Attar më tregoi: E kam dëgjuar Abu Abdil-ah Ahmed bin Muhamed bin Hanbelin (RahimehUllah) të thotë:

“Ne besojmë se Sunneti është i bazuar në të përmbajturit për metodologjinë e sahabëve të të Dërguarit të Allahu sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe pasimit të tyre, të shmangurit prej risive, sepse çdo risi është devijim, të shmangurit nga polimikat, të shmangurit shoqërimit me Pasuesit e Epsheve dhe të shmangurit bisedave me ta, debateve dhe grindjet në fe.”

Shpjeqim:

Këtu el-Lalaka’i përmend zinxhirin e tij të transmetimit deri tek Imam Ahmedi (RahimehUllah). Ky zinxhir bashkohet me një tjetër zinxhir transmetimi. El-Laleka’i e përmend atë në “Sherh Usul I’tikad Ehl-is-Sunneti uel-Xhema´ah”, ndërsa Ebu Ja’la e përmend atë në “Tabakat-ul-Hanabilah”.

Këto dy botime me këta dy zinxhirë të ndryshëm e forcojnë njëri-tjetrin dhe e konfirmojnë se vërtetë ky libërth është e shkruar nga Imam Ahmed bin Hanbel (RahimehUllah), imami i Ehl-us-Sunnetit dhe Xhematit. Gjithashtu Shejkh Albani (RahimehUllah) e gjeti një dorëshkrim në bibliotekën Dhahirijjeh, të cilën ai e shkroi me dorë. Unë mendoj se ai e shkroi atë edhe nëpërmjet një zinxhiri të transmetimit 1 tjetër dhe Allahu e di më së miri. Duhet referuar zinxhirëve dhe të bëhet një krahasim mes tyre. Ne duhet ta bëjmë këtë – nëse dëshiron Allahu – kur të na ipet mundësia.

Ai përmendi zinxhirin deri tek Imam Ahmedi (RahimehUllah) i cili tha:

“Ne besojmë se Sunneti është i bazuar në përmbajturit për metodologjisnë e sahabëve të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe të pasohen ata…”

Metodologjia e sahabëve të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem përbënë një kriter për ata që janë në të vëretën dhe i përmbahen parimit. I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe shokët e tij fisnikë dhe khalifët e drejtë e pasuan udhëzimin. Besimi i tyre, adhurimi, trajtimi dhe gjërat e tjera kanë qenë në përputhje me Kuranin dhe Sunnetin. Para së gjithash besimi. Ahmedi (RahimehUllah) ka për qëllim këtë parim të gjerë dhe parimin e madh që duhet të aplikohet në gjithë Islamin dhe veçanërisht në besim. Ai tha:

“Ne besojmë se Sunneti është i bazuar në të përmbajturit për metodologjinë e sahabëve të të Dërguarit të Allahu sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe të pasohen ata…”

Këtë nuk e bëjnë Pasuesit e Bidateve që ndjekin epshet e tyre dhe bazohen në logjikën e tyre të sëmurë, dhe pretendojnë se ata mbështeten në gjuhën arabe apo me analogji tjera të prishura. Imam Ahmedi dhe paraardhësit e tij në mesin e sahabëve, pasuesit e imamëve të Islamit ishin të kapur pas Kur’anit dhe Sunnetit, dhe veçanërisht kur bëhet fjalë për besimin. Ata kurrë nuk u larguan – nëse dëshiron Allahu – nga kjo kornizë. Aty është udhëzim i drejtë. Ai tha:

“…dhe pasohen ata…”

Do të thotë, shkohet pas sahabëve të Muhamedit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Ata janë një model dhe një shembull për t’u pasuar. Ai i referohet hadithit:

“Prandaj, kapuni për Sunnetin tim dhe Sunnetin khalifëve të mi të udhëzuar. Shtrëngone ate me dhëmballë. Qëndroni larg risive.” 2

Po kështu, ai i referohet hadithit lidhur me grupin e shpëtuar, kur i dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Dhe umeti im do të ndahet në shtatëdhjetë e tre grupe, ku të gjithë ata do të jenë në zjarr përveç njërit.” Ata thanë: “Cili është ai grup o i Dërguari i Allahut?” Ai tha: “Ai që pason të cilën unë dhe shokët e mi qëndrojmë sot.” 3

Në një tjetër hadith ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha:

“Unë po ju lë në një qartësi; nata e saj është si dita e saj. Vetëm i prishuri devijon nga ajo.” 4

Sahabët ishin të kapur për të, dhe ne nuk mund të gjejmë – nëse dëshiron Allahu – ndonjë të prishur prej tyre, sepse njerëzit devijuan në fund të epokës së tyre dhe gjatë epokës së tebiinëve, gjë që pastaj filluan bidatet të përhapen. Hauarixhët dhe Rafidat ekstrem u shfaqën në fund të khalifatit të Aliut radijAllahu anhu. Ai e dërgoi Abdullah bin Abbasin radijAllahu anhuma tek ta për të diskutuar me ta, ku pas kësaj ata filluan të ngrisin armët kundër myslimanëve, pas së cilës Aliu radijAllahu anhu i vrau ata, gjë të cilën i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem kishte urdhëruar. Të gjithë sahabët në kohën e tij ishin të bashkuar me këtë dhe asnjë nuk pasoi ndonjë rrugë tjetër.

Çështja është se shpëtimi qëndron në pasimin e sahabëve. Ata janë anija e shpëtimit. Sepse ata e dëshmuan zbritjen e shpalljes dhe mësuan se si ta kuptojnë dhe si ta praktikojnë Kur’anin dhe Sunnetin nga i Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Prandaj ata janë një model. Prandaj, Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Ai që pason të cilën unë dhe shokët e mi qëndrojmë sot.”

dhe:

“Prandaj, kapuni për Sunnetin tim dhe Sunnetin khalifëve të mi dhe të udhëzuar.”

01 - Sinxhirin e hadithit të cilin Shekjh el-Albani e ka vërtetuar është siç vijon:

Shejkh dhe Imam Ebul-Mudhaffar Abdul-Malik bin Ali bin Muhamed el-Hamdani na tregoi: Shejkh Abu Abdil-lah Jahja bin Abil Hasan el-Benna na tregoi: Babai im Ebu Ali el-Hasan bin Ahmed bin el-Benna na informoi: Ebul-Husejn Ali bin Muhamed bin Abdil-lah bin Bishran el-Mu’addel na informoi: Uthman bin Ahmed bin es-Samak na informoi: Ebu Muhamed el-Hasan bin Abdil-Vehhab bin Abil-Anbar na tregoi përmes leximit Rabi el-Auuel 293: Ebu Xhafer Muhamed bin Sulejman el-Mankari el-Basri na tregoi në Tinnis: Abdus bin Malik el-Attar më tregoi: E kam dëgjuar Ebu Abdil-lah Ahmed bin Muhamed bin Hanbel (RahimehUllah) duke thënë …

______________________________

2 - Tirmidhi (2676), Ebu Davud (4607) dhe Ibn Maxheh (42-43). Autentik sipas Imam Albanit.

3 - Tirmidhi (2641). Hadithi i mirë sipas Imam Albanit.

4 - Ibn Maxheh (43). Hadithi autentik sipas Imam Albanit. 

03. Paralajmërimi ndaj bidateve.

Prej këtyre parimeve janë gjithashtu:

“…Të shmangurit nga bidatet…”

Duhet përmbajtur nga bidatet, sepse bidatet do të thonë shkatërrim. I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë se të gjitha grupet që kanë rënë në bidate do të hyjnë në Xhehnem. Kjo është për shkak se ata pasojnë rrugën e shjetanëve:

وَأَنَّ هَذَا صِرَاطِي مُسْتَقِيمًا فَاتَّبِعُوهُ وَلاَ تَتَّبِعُواْ السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَن سَبِيلِهِ

“Dhe, qe, kjo është rruga ime e drejtë; prandaj ndiqnie, e mos shkoni rrugëve tjera që t’ju shmangin ato nga rruga e Tij.” 1

I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem bëri një vijë të drejtë në tokë dhe tha:

“Kjo është rruga e Allahut.”

Pastaj ai bëri dis vija në të djathtë dhe të majtë të saj dhe tha:

“Këto janë rrugë. Në çdo rrugë është një shejtan që thërret në të.” 2

Ai që largohet nga rruga e drejtë në besim, adhurim, të kuptuarit ose të ngjashme, ka marrë rrugën në të cilën thërrasin shejtanët. Me të vërtetë keni kujdes nga bidatet dhe devijimet. I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem paralajmëroi kundër tyre dhe tha:

“Ai që vepron një vepër që nuk është në përputhje me çështjën (fenë) tonë ajo i refuzohet.” 3

Pos kësaj i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem paralajmëroi kundër Pasuesve të Bidateve dhe lexoi fjalët e Allahut Tebarake ue Te‘ala:

هُوَ الَّذِيَ أَنزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُّحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ فَأَمَّا الَّذِينَ في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاء الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاء تَأْوِيلِهِ وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِّنْ عِندِ رَبِّنَا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلاَّ أُوْلُواْ الألْبَابِ

“Ai është që ta zbriti librin ty e që në të ka ajete të qarta dhe ato janë bazë e librit, e ka të tjerë që nuk janë krejtësisht të qartë (muteshabih). E ata, që në zemrat e tyre kanë anim kah e shtrembëta, ata gjurmojnë atë që nuk është krejt e qartë për të shkaktuar përçarje dhe huti, e kinse kërkojnë komentin e tyre. Po, pos Allahut askush nuk e di domethënien e tyre të saktë. Dijetarët e pajisur me dituri thonë: “Ne u kemi besuar atij (atyre që janë të paqarta), të gjitha janë nga Zoti ynë”! Por këtë e kuptojnë vetëm ata që janë të zotët e mendjes.” 4

Pastaj ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha:

“Nëse i shihni ata që pasojnë atë që është e paqartë ju duhet ta dini se nuk ata janë ata të cilët Allahu i ka përshkruar. Prandaj, ruajuni prej tyre.” 5

Allahu e bëri të qartë se të devijuarit kërkojnë sprova:

فَأَمَّا الَّذِينَ في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاء الْفِتْنَةِ

“E ata, që në zemrat e tyre kanë anim kah e shtrembëta, ata gjurmojnë atë që nuk është krejt e qartë për të shkaktuar përçarje dhe huti…”

Nuk ka asnjë bidatçi vetëm se ai pason atë që është e paqartë tek fjalët e Allahut Te ala, tek fjalët e të Dërguarit të Tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem apo tek fjalët e dijetarëve për ti devijuar njerëzit me to. Kjo ka qenë një fakt gjatë të gjitha kohërave. Nuk ka një person i cili ka devijuar nga metodologjia e Ehl-us-Sunnetit dhe Xhematit vetëmse ai pason këto paqartësi për të shkaktuar sprova mes njerëzve. E lus Allahun Tebarake ue Te‘ala që të na mundësoj neve dhe juve që të pasojmë Librin e Tij dhe të qëndrojmë larg nga bidatet, dyshimet dhe epshet.

______________________________

1 - 6:153

2 - Ahmed (4143). Ahmed Shakir ka thënë: “Zinxhiri i hadithit është autentik.”

3 - Bukhari (2697) dhe Muslimi (1718).

4 - 3:7

5 - Bukhari (4547) dhe Muslimi (2665).

04. Çdo bidat është devijim.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “…Pasi që çdo risi është bidat…”

Ai e mori këtë nga hadithi:

“Ju paralajmërojë kundër risive, sepse çdo risi është bidat dhe çdo bidat është devijim.”

Të gjitha bidatet, të vogla dhe të mëdha, janë pa dyshim devijime. Kushdo që thotë ndryshe e ka kundërshtuar hadithin e qartë të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Në përgjithësi ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e tha këtë (paralajmërim) në çdo predikim:

“Fjala më e mirë është Fjala e Allahut dhe udhëzimi më i mirë është udhëzimi i Muhamedit. Gjërat më të këqija janë risitë. Çdo risi është bidat dhe çdo bidat është devijim.” 1

Hadith transmetohet në “Sahihun” e Muslimit përmes Xhabirit radijAllahu anhu. Kështu ai e kishte zakon të thotë në lidhje me predikimet e tij, në të cilën zemërimi i tij rritej, zëri i tij ngritej dhe sytë dhe fytyra skuqej. Ishte sikurse ai paralajmëronte ndaj një ushtrie dhe thoshte:

“Në mëngjes ose në mbrëmje!”

Ai ka reaguar kështu për shkak të rrezikut të bidateve për umetin. Ai që thotë se ka bidate të mira dhe të këqija vetëmse ka kundërshtuar fjalët e atij që nuk flet nga vetja e tij. Disa i ndajnë bidatet në kategori të detyrueshme, të rekomanduara, të urryera dhe të ndaluara; të pesë gjykimet. Janë gabim. Kjo është gabim. Një obligim nuk mund të jetë obligim pa argumente. Nëse ka argumente për të, ajo nuk mund të jetë bidat. Nëse ka prova për rekomandimin e saj, ajo nuk mund të jetë bidat. Në këtë rast, vepra është Sunnet. Vepra pra është Sunnet e jo bidat. Ky kategorizim është një gabim i qartë.

______________________________

1 - Muslimi (867).

05. Paralajmërimi ndaj polemikave.

Prej parimeve të Sunnetit gjithashtu janë:

“…të shmangurit nga polimikat dhe të shmangurit nga pasuesit e epsheve”

Mos polimizo shumë. Polimizo vetëm nëse kjo i sjell dobi personit për të cilin ti je i sigurt se ai e do të vërtetën:

وَجَادِلْهُم بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ

“…dhe polemizo me ata (kundërshtarët) me atë mënyrë që është më e mira…” 16:125

Mos polimizo me atë që është kokëfortë dhe që ka qëllim të konfrontohet dhe të fitoj debatin dhe të. Një debat i tillë është debat i urryer dhe një polemikë në fe (gjë që sbën të kohet polemikë në fe) Mos debato dhe mos bisedo. Njeriu i mençur e vë çdo gjë në vendin e duhur. Nëse dikush është në nevojë për t’ia larguar një dyshim, ia sqaron atij. Jep dhe merr me urtësi dhe në mënyrë të bukur. Mos ta kesh për qëllim fitorën. Bisedo për të shpejguar dhe për të sqaruar të vërtetën dhe për ta udhëzuar personin i cili kërkon udhëzimin.

06. Paralajmërimi ndaj shoqërimit me Pasuesit e Bidateve.

Për të Sunetit baza gjithashtu përfshijnë:

“…Shmangu nga shoqërimi me Pasuesit e Epsheve…”

Sepse shoqërimi me Pasuesit e Epsheve në shumicën e rasteve shpie në devijim. Shumë njerëz janë mashtruar nga dija dhe mençuria e tyre pastaj shoqërohen me Pasuesit e Bidateve. Kështu që Allahu i lerë atë që të mbështeten në vetet e tyre pastaj ata devijojnë. Ky është fakt i vërtetë.

Imam Ibn Battah (RahimehUllah), tregoi kur ai tha:

“Ne njohim njerëz të cilët e kishin zakon t’i fyenin dhe t’i mallkojnë Pasuesit e Bidateve. Kur ata pastaj filluan të ulen me ta dhe të shpenzojnë kohë me ta, ata u bënë si ata.”

Ky është fakt i vërtetë pavarësisht nga koha dhe vendi. Disa personalitete të mëdhenj kanë mashtruar veten e tyre dhe për fat të keq kanë rënë në bidate. Unë nuk dua të përmend ndonjë emër. Studentët e dinë se kush janë ata.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “…Shmangu nga shoqërimi me Pasuesit e Epsheve…”

Dëshmi për këtë është:

وَإِذَا رَأَيْتَ الَّذِينَ يَخُوضُونَ فِي آيَاتِنَا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّى يَخُوضُواْ فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ

“Kur t’i shohësh ata që thellohen (në nënçmim) në dokumentet Tona, largohu prej tyre, deri sa të (mos) kalojnë në bisedë tjetër.” 1

Mos u ul me ta, sepse Pasuest e Epsheve futen në Librin e Allahut dhe flasin për Allahun pa dituri. Bidatet ngriten duke folur për fenë e Allahut dhe Librin e Tij pa dituri dhe atribuimi i së kotës me Librin e Allahut dhe me Sunnetin e të Dërguarit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Prandaj, është e detyrueshme për të qëndruar larg prej tyre. I Dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem siç thamë ka thënë:

“Nëse i shihni ata që pasojnë atë që është e paqartë ju duhet ta dini se janë ata të cilët Allahu i ka përmendur. Prandaj, ruajuni prej tyre.”

Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë gjithashtu:

“Në fund të kohës do të vijë një popull tek ju me diçka që as ju e as etërit tuaj nuk e dinit. Unë ju paralajmëroj kundër tyre.” 2

Ky është një tjetër paralajmërim për shoqërimin me Pasuesit e Bidateve.

Nëse ti ke dituri dhe mund të sqarosh gjërat, të lejohet ti thërrasësh injorantët dhe mashtruesit në të vërtetën dhe tu´a sqarosh atyre. Por që të ulesh me ta në formën e miqësisë, shoqërimit dhe si kalim kohe, ky është një gabim që të shpie në devijim. I mençuri është i detyruar që t’u shmanget gjërave të tilla. Sahabët paralajmëruan ndaj këtyre gjërave. Ibn Abasi radijAllahu anhuma dhe imamët e respektuar prej pasardhësve sikurse Ejub es-Sikhtijani dhe Ibn Sirin (RahimehUllah) janë shembull për këtë. Ata nuk dëgjonin prej bidatçive edhe nëse bidatçiu do të lexonte një hadith apo një ajet Kur’ani. Kur ata u pyetën për arsyen ata thanë se frikësoheshin që të goditen nga një sprovë e pashërueshme. Asgjë nuk korrespondon me gjendjen e shëndoshë. Njeriu nuk duhet të vë veten në sprova dhe sidomos nëse ajo e di se ajo është e dobët.

______________________________

1 - 6:68

2 - Muslimi (6).

07. Qëndrimi i Sunnetit lidhur me Kuranin.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Ne besojmë se Sunneti janë transmetimet e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Sunneti shpjegon dhe sqaron Kuranin. Nuk ka asnjë analogji në Sunnet. Ai nuk duhet të krahasohet me diçka tjetër. Ai nuk kuptohet me anë të logjikës dhe epsheve. Qëllimi është vetëm të pasosh Sunnetin dhe t’u shmangesh epsheve.”

Shpjegim:

Ai tha: “Ne besojmë se Sunneti janë transmetimet e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.”

Çfarë është Sunneti? Po, transmetimet e të Dërguarit të Allahut. Do të thotë, fjalët, veprimet dhe miratimet e tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Ne kemi Kuranin dhe ne e kemi Sunnetin.

Sunneti pra janë transmetimet prej fjalëve, veprimeve dhe miratimeve të Dërguarit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Kjo është ajo që Allahu Tebarake ue Te‘ala na ka urdhëruar që ta pasojmë dhe të kapemi për të. Ai tha kur sqaroi poziten dhe qëndrimin e Sunnetit lidhur me Kuranin:

“Sunneti shpjegon dhe sqaron Kuranin.”

Sunneti shpjegon domethënë Kuranin:

وَأَنزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ

“Ty ta zbritëm Kur’anin që t’u shpjegosh njerëzve atë që u është shpallur atyre.” 1

فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ

“Nëse nuk pajtoheni për ndonjë çështje, atëherë parashtrojeni atë te Allahu dhe te i Dërguari.” 2

Refereimi tek Allahut është për qëllim të referuarit tek Kurani dhe referimi tek i Dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem është që t’iu referohesh atij personalisht gjatë jetës së tij dhe Sunnetit të tij pas vdekjes së tij. Sunneti pra është referencë e njerëzve: Kurani dhe Sunneti: janë në të njëjtin nivel. Sikurse Kurani edhe Sunneti përbëjnë një argument dhe një referencë brenda çështjeve fetare, gjykimeve, hallalleve dhe harameve, dhe të në të gjitha çështjet e tjera fetare. Prandaj Selefët të cilëve ju shtroheshin pyetje lidhur me besimin e kishin zakon të përgjigjeshin me atë që ju kujtohej së pari prej argumenteve në Kuran apo Sunnet. Ata nuk bënë asnjë dallim midis Kur’anit dhe Sunnetit. Ne do të përmendin shembuj për këtë dhe se cili ishte qëndrimi i Umerit, Ebu Bekrit, Ibn Umerit dhe sahabëve të tjerë në këtë çështje.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“…dhe e sqaron Kuranin.”

Sunneti qartëson dhe detajon gjërat e përgjithshme në Kuran, qartëson atë që është e paqartë, kufizon atë që është e pa kufizuar, specifikon të përgjithshmën. Sunneti na e sqaron namazin, kohën e tij, numrin e namazeve, detajet e tij, ajo që ne duhet të lexojmë në të, çfarë të themi në ruku, çfarë të themi në sexhde. Çdo gjë gjendet në Sunnet.

Allahu thotë shpesh:

وَأَقِيمُواْ الصَّلاَةَ وَآتُواْ الزَّكَاةَ

“Faleni namazin dhe jepni zeqatin.” 3

Kjo shpjegon dhe detajohet megjithatë nga Sunneti. Sunneti sqaron, shpjegon dhe e detajon atë që është përgjithësuar në Kur’an, specifikon të përgjithshmen dhe kufizon atë që është e pa kufizuar. Pra është sikurse tha Imam Ahmedi (RahimehUllah):

“Sunneti shpjegon dhe sqaron Kuranin.”

______________________________

1 - 16:44

2 - 4:59

3 - 2:43

08. Nuk ka anologi në Sunnet.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Nuk ka analogji fare në Sunnet.”

Kjo do të thotë se nuk ka fare analogji në fenë e Allahut. Kur Allahu thotë diçka njeriu ka asgjë për të thënë. Kur një dëshmi nga Kur’ani dhe Sunneti paraqitet ndërpriten të gjitha analogjitë. Prova nuk mund të kundërshtohet nga intelekti, analogjia, mendimet apo nga diçka tjetër. Ne vetëm se mund të nënshtrohemi:

فَلاَ وَرَبِّكَ لاَ يُؤْمِنُونَ حَتَّىَ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لاَ يَجِدُواْ فِي أَنفُسِهِمْ حَرَجًا مِّمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُواْ تَسْلِيمًا

“Për Zotin tënd jo, ata nuk janë besimtarë (të asaj që të zbriti ty as të asaj para teje) derisa të mos zgjedhin ty për të gjykuar në atë konflikt mes tyre, e pastaj (pas gjykimit tënd) të mos ndiejnë pakënaqësi nga gjykimi yt dhe (derisa) të mos binden sinqerisht.” 1

Disa njerëz e përdorin analogji deri në atë masë sa që ata refuzuojnë provat në Kur’an dhe Sunnet. Ata thonë se prova shkon kundër parimeve dhe analogjisë. Ata e teprojnë me fjalë të tjera. Imam Ahmedi i ka për qëllim këta. Përndryshe, analogjia është e saktë. Megjithatë, analogji është si një kafshë e ngordhur; ajo hahet vetëm në raste urgjente. Shejkh-ul-Islam Ibnu Tejmijeh (RahimehUllah) ka thënë në një traktat të titulluar “Ma’arixh-ul-Vusul”:

“Nëpërmjet studimeve është treguar se nuk ekziston një konsensus mbi një çështje të caktuar, përveçse nëse ajo ka një dëshmi në Kuran dhe Sunnet.”

E njëjta gjë vlen edhe për analogjin; nuk ka asnjë analogji, vetëm se ajo është dëshmuar në Kur’an dhe Sunnet. Megjithatë, ndryshojnë njerëzit kur është fjala për të gjitha këto prova. Vetëm disa mbulojnë të gjitha provat ose gati të gjitha provat. Imam Ahmedi (RahimehUllah) ishte një prej tyre e ata janë pak. Prandaj ju shihni se sa shumë dijetarë aplikojnë analogji të duhur. Kjo është diçka në të cilën Allahu i ka udhëzuar ata. Nëse personi në anën tjetër do të ishte thelluar në studimin e Sunnetit, ai kishte gjetur një provë për analogjin. Sepse i Dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem shpjegoi bazat dhe degët dhe nuk la asgjë të pa qartë:

مَّا فَرَّطْنَا فِي الكِتَابِ مِن شَيْءٍ

“Asgjë nuk kemi lënë pas dore nga evidenca.” 2

الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلاَمَ دِينًا

“Sot përsosa për ju fenë tuaj, plotësova ndaj jush dhuntinë Time, zgjodha për ju islamin fe.” 3

Feja jonë është e përkryer. Nuk ka asnjë mangësi në të. Disa njerëz bëjnë Ixhtihad dhe aplikojnë analogjin e duhur e cila është në përputhje me provat. Megjithatë, ka prova në atë çështë të cilat nuk i kan arritur ata. Sikurse ti kishin arritur ato prova se ata do të kishin argumentuar me to dhe e kishin braktisur analogjin. Personi i cili e studion Sunnetin në detaje – sikurse Ibnu Tejmijeh – gjen një se si një konsensus ka dëshmi në Kur’an dhe Sunnet. Konsisusi i tyre është i saktë dhe në përputhje me provat në Kur’an dhe Sunnet. Sikurse tu kishin arritur atyre dëshmitë ata do të kishin argumentuar me to. Por ata nuk e bënë këtë. Dijetarët si Ibnu Tejmijeh kanë arritur përmes studimeve se ka konsensus dhe analogji të sakta ndërsa ato vetëm se janë konfirmuar nga Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Megjithatë, siç thashë ka hadithe nga Profeti fisnik sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem të cilat nuk iu kanë arritur disa dijetarëve fisnik.

Imam Ahmedi ishte në çdo rast shumë i ashpër ndaj analogjis. Ai e dënoi shpesh atë dhe deklaroi konsensus dhe tha:

“Çfarë di ti se nëse dikush tjetër nuk mendon ndryshe lidhur me këtë çështje?”

Në vend të kësaj, ai mendonte se duhet thënë:

“Unë nuk e di se dikush pëlqen diçka të ndryshme në këtë çështje.”

Prandaj, nuk duhet të thuhet se umeti janë të bashkuar në një çështje. Është më e sigurt të thuhet se njeriu nuk dinë ndonjë mosmarrëveshje. Sepse gjithmonë mund të ketë një mosmarrëveshje që nuk e di.

______________________________

1 - 4:65

2 - 6:38

3 - 5:3

09. Sunneti nuk duhet të krahasohet me diçka tjetër.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “Sunneti nuk duhet të krahasohet me diçka tjetër.”

Kur të arrin një argument, ti duhet bindesh:

فَلاَ وَرَبِّكَ لاَ يُؤْمِنُونَ حَتَّىَ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لاَ يَجِدُواْ فِي أَنفُسِهِمْ حَرَجًا مِّمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُواْ تَسْلِيمًا

“Për Zotin tënd jo, ata nuk janë besimtarë (të asaj që të zbriti ty as të asaj para teje) derisa të mos zgjedhin ty për të gjykuar në atë konflikt mes tyre, e pastaj (pas gjykimit tënd) të mos ndiejnë pakënaqësi nga gjykimi yt dhe (derisa) të mos binden sinqerisht.” 1

Nëse një person ta përmend një argument autentik ose të konfirmuar, ti nuk duhet të kërkoshë arsyetime dhe të bëshë krahasime. Ebu Hurejra ka transmetuar hadithin:

“Ai që ha diçka të prekur nga zjarri duhet të merrë abdes.” 2

Pastaj një sahabi i tha atij: “A të marrë abdes për ujë të nxehtë?” Ebu Hurejra iu përgjigj: “Nipi im! Kur unë ta tregojë një hadith nga i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, atëherë ti nuk duhet ta krahasoshë atë me ndonjë gjë.” 2

Do të thotë ti duhet të nënshtrohesh, sepse ky është parimi.

______________________________

1 - 4:65

2 - Ibn Maxheh (22). Hadithi është i abroguar siç e përmend Imam Albani në es-Sahiha nr 2116

10. Qëllimi i Sunnetit është që të pasosh dhe të përmbahesh nga epshet.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “Sunneti nuk kuptohet me anë të logjikës dhe epsheve”

Do të thotë Sunneti kuptohet nga transmetimet dhe jo përmes logjikës apo epshit. Nëse e do Sunnetin dhe dëshiron të jesh i udhëzuar duhet të mësoshë dhe të studiosh. Nëse e mëson një Sunnet duhet ta kuptoshë atë, prandaj përdorni trurin tuaj për ta kuptuar atë:

“Atij që Allahu ia do të mirën ia bën të mundur kuptimin e fesë.” 1

Të flasësh pa argumente nga Kur’ani dhe Sunneti është të flasësh për Allahun pa dije:

قُلْ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَالإِثْمَ وَالْبَغْيَ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَأَن تُشْرِكُواْ بِاللّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَأَن تَقُولُواْ عَلَى اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ

“Thuaj: “Zoti im i ndaloi vetëm të këqijat e turpshme, le të jenë të hapta ose të fshehta, ndaloi mëkatin, ndaloi shtypjen e tjetrit pa të drejtë, ndaloi t’i mvishni Allahut shok pa patur për të kurrfarë argumenti, dhe ndaloi të thoni për Allahun atë që nuk e dini se është e vërtetë.” 2

Myslimani duhet t’u përmbahet arguenteve kur bëhet fjala për besimin, adhurimin, hallallet dhe haramet. Sa i përket gjërave tokësore, lejohet që ti provosh ato:

“Ju jeni më të ditur në lidhje me çështjet tuaja tokësore.” 3

Në parim, të gjitha çështjet fetare janë të ndaluara derisa të vërtetohet e kundërta nga Sheriati. Kur të fillosh ta përdorësh logjikën në çështjet fetare, ti do ta pasosh epshin tënd dhe të flasësh për Allahun pa dije. Ky është një nga mëkatet më të mëdha që ekzistojnë. Ndonjëherë kjo mund të jetë madje edhe më e keqe se sa idhujtaria, gjë të cilën Ibn-ul-Kajimi e theksoi kur ai shpjegoi ajetin dhe tha:

“Ai ndau mëkatet në katër nivele. Ai filloi me më të lehtin dhe pastaj gradualisht shkoi duke u ngritur.” 4

Mëkati më i madh është të flasësh për Allahun pa dije, kjo është më e keqe se sa idhujtaria, sepse kjo përfshinë si idhujtarinë ashtu edhe çdo gjë tjetër. Idhujtaria nuk është asgjë tjetër përveç frytit të fjalëve të të devijuarëve. Kini kujdes nga të folurit për fenë e Allahut në bazë epshit, dhe mos lejoni që të mashtroheni nga logjika juaj dhe zgjuarsia juaj dhe nga të kuptuarit e juaj. I tërë kuptim qëndron në argumente. Kjo ishte praktika e sahabëve dhe e pasardhësve. Është kjo që Imam Ahmedi e ka thënë këtu:

“Suneti është të pasosh atë dhe të braktisësh epshet.”

______________________________

1 - Bukhari (71) dhe Muslimi (1037).

2 - 7:33

3 - Muslimi (2363).

4 - I´lam-ul-Muvakki´in (1/138).

11. Besimi në kaderin.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “Ka Sunnet që është aq i detyrueshëm sa që kushdo që lë një aspekt të tij dhe nuk e pranon atë dhe nuk beson në të përjashtohet prej pasuesve të Sunnetit. Prej këtij Sunneti është besimi në kaderin, të mirën dhe të keqen në të dhe besimi i haditheve në lidhje me të. Pyetjet si “Përse?” dhe “Si?” nuk duhet të shtrohen. Qëllimi është vetëm që të besosh në të.”

Shpjegim:

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Ka Sunnet që është aq i detyrueshëm sa që kushdo që lë një aspekt të saj dhe nuk e pranonë atë dhe nuk beson në të përjashtohet prej pasuesve të Sunnetit.”

Vini re këtë! Kjo fjali është shumë e rëndësishme. Tash Imam Ahmedi do të përmend parime që janë aq të rëndësishme saqë ai që nuk beson në to nuk i takon Ehl-us-Sunnetit. Kjo do të thotë se ai braktis kornizat e Sunnetit dhe iu bashkohet bidateve. Prandaj, vini re kësaj! Ai tha:

“Ka Sunnet që është aq i detyrueshëm sa që kushdo që lë një aspekt të saj dhe nuk e pranonë atë dhe nuk beson në të përjashtohet prej pasuesve të Sunnetit.”

Fatkeqësi më e madhe është që të mohosh ato të gjitha ose të paktën shumicën e tyre. Që ai të mos e pranoj atë do të thotë se ai e refuzon atë.

Ai tha: “…përjashtohet prej pasuesve të Sunnetit.”

Nëse ai nuk i përket Ehl-us-Sunnetit atëherë i përket Pasuesve të Bidateve dhe të devijimeve. Ju e dini se si bidatet ndahen në të vogla dhe të mëdha, idhujtari, herezi dhe bela tjera

Ibn-ul-Kajim Rahimullah ka thënë: “Bidati rrjedh nga pabesimi dhe shpie në të.”

Bidati është i bazuar në epshe dhe devijime:

أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَى عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَى بَصَرِهِ غِشَاوَةً فَمَن يَهْدِيهِ مِن بَعْدِ اللَّهِ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ

“A e ke parë ti (Muhamed) atë që duke e ditur, dëshirën e vet e respekton si zot të vetin, atë Allahu e ka humbur, ia ka mbyllur të dëgjuarit dhe zemrën e tij, i ka vënë perde mbi të parit e tij, më thuaj, pos Allahut, kush mund ta udhëzojë atë? A nuk merrni mësim?” 1

E lusim Allahun të na mbrojë prej epsheve. Prandaj, Ehlus-Sunneti i quajtën Pasuesit e Bidateve me emrin “Ehl-ul-Ahua, njerëzit e epsheve. Sepse ata kundërshtojnë fenë e Allahut dhe pasojnë epshet e tyre. Shembuj të këtyre njerëzve janë “Hauarixhët, Rafidat, Mutezilitë, Xhehmitë, Murxhiat, Sufitë”, panteistët, adhuruesit e varreve dhe të ngjashëm. Të gjitha këto bidate dhe devijime e kundërshtojnë Kur’anin dhe Sunnetin dhe parimet dhe fundamentet e besimit.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë: “Prej këtij Sunneti është besimi në kaderin…”

Ai që nuk beson në kader nuk i përket Ehl-us-Sunnetit. Ai ka lënë një nga aspektet dhe bazamentet më madhështore të besimit. Besimi në kader është një nga shtyllat e besimit. Kjo dëshmohet në Kur’an dhe Sunnet. Allahu Tebarake ue Te‘alaka thënë:

وَكُلَّ شَيْءٍ أحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ

“Dhe çdo gjë kemi regjistruar në librin e ruajtur (Lehui Mahfudh)..” 2

All-llahu është i dijshëm për të gjitha ngjarjet dhe gjërat dhe Ai i ka shkruar ato poshtë në librin e Ruajtur. Prej argumenteve të besimit në kader janë:

إِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ

“Ne çdo send kemi krijuar me masë të caktuar.” 3

Allahu Tebarake ue Te‘ala e dërgoi Xhibrilin tek Muhamedin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem për të përcaktuar bazat dhe shtyllat e fesë. Xhibrili pyeti: 

“Çfarë është Islami?” Ai u përgjigj: “Islami është të dëshmoshë se nuk ka zot tjetër të vërtetë përveç Allahut dhe se Muhamedi është i Dërguari i Allahut, ta falësh namazin, ta japësh zekatin, të agjërosh muajin e Ramazanit dhe tëkryesh haxhin në Shtëpinë e Shenjtë nëse je në gjendje për ta bërë këtë.” Pastaj ai pyeti: “Çfarë është besimi?” Ai u përgjigj: “Besimi është që të besoshë në Allahun, engjëjt e Tij, librat e Tij, të dërguarit e Tij, në Ditën e Fundit, dhe të besosh në kaderin në të mirën dhe të keqen në të.” 4

Pesë shtyllat përveç kaderit janë të përmendura së bashku në Kuran. Besimi në kaderin përmendet në ajete veç e veç. Bazat e besimit përmenden në disa ajete, prej tyre është:

آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْهِ مِن رَّبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ كُلٌّ آمَنَ بِاللّهِ وَمَلآئِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لاَ نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّن رُّسُلِهِ وَقَالُواْ سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ

“I dërguari i besoi asaj që iu shpall prej Zotit të tij, e ashtu edhe besimtarët. Secili i besoi Allahut, engjëjve të Tij, shpalljeve të Tij, të dërguarve të Tij. Ne nuk bëjmë dallim në asnjërin nga të dërguarit e Tij, dhe thanë: “Iu përgjigjëm thirrjes dhe respektuam urdhërin. Kërkojmë faljen tënde o Zoti ynë! Vetëm te Ti është ardhmëria jonë!” 5

Ndonjëherë përmendet në ajete veç e veç dhe nganjëherë ato përmenden të gjitha së bashku. Të gjitha shtyllat dëshmohen në Kur’an dhe Sunnet, siç është përcaktuar në hadithin e Xhibrilit dhe në hadithet e trasnmetuara nga Ibn Mesudi radijAllahu nahu.
______________________________

1 - 45:23

2 - 36:12

3 - 54:49

4 - Bukhari (50) dhe Muslimi (8).

5 - 2:285 

12. Fazat e Kaderit.

Besimtari është i detyruar që të besojë se i gjithë kaderi është përcaktuar nga Allahu Tebarake ue Te‘ala; e mira dhe e keqja në të. Ndër të tjera ka përmendur Shejkh-ul-Islam Ibnu Tejmijeh (RahimehUllah) në “el-Uasitijjeh” se kaderi ka katër faza:

- Faza e parë: Allahu di çdo gjë. Allahu me dijen e Tij të përjetshme gjithmonë kishte njohuri për krijesat e Tij; gjërat e mëdha dhe të vogla, ato delikate dhe të qarta.

Pas kësaj, Allahu ka shkruar çdo gjë në pllakën e ruajtur. I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Allahu ka vendosur fatin e krijesave pesëdhjetë mijë vjet para se Ai të krijoi qiejt dhe tokën ndërsa arshi i Tij ishte mbi ujë.” 1

Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë gjithashtu:

“Gjëja e parë që Allahu e krijoi ishte lapsi. Ai tha atij: “Shkruaj.” Ai tha: “O Zot! Çfarë të shkruaj? “Ai tha: “Shkruaj kaderin e çdo gjëje deri në Ditën e Gjykimit.” 2

Allahu Tebarake ue Te‘ala ka shkruar në pllakën e ruajtur çdo gjë që Ai di me dijen e Tij gjithëpërfshirëse:

وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لاَ يَعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِن وَرَقَةٍ إِلاَّ يَعْلَمُهَا وَلاَ حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الأَرْضِ وَلاَ رَطْبٍ وَلاَ يَابِسٍ إِلاَّ فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ

“Çelësat e fshehtësive janë vetëm te Ai, atë (fshehtësinë) nuk e di kush pos Tij. Ai e di çka ka në tokë dhe në det, Ai e di për çdo gjeth që bie dhe s’ka kokërr në thellësi të tokës, s’ka të njomë dhe s’ka të thatë që nuk është (shënuar) në librin e qartë (Levhi – Mahfudh).” 3

يَا بُنَيَّ إِنَّهَا إِن تَكُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِّنْ خَرْدَلٍ فَتَكُن فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي السَّمَاوَاتِ أَوْ فِي الْأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ

“O djali im, s’ka dyshim se edhe nëse ajo (vepra) peshon sa kokrra e lirit, e të jetë e fshehur në rrasë guri, ose në qiej apo në tokë, Allahu do ta sjellë atë, se Allahu është i butë dhe hollësisht i informuar.” 4

Allahu di çdo gjë dhe Ai ka shkruar çdo gjë në pllakën e ruajtur.

- Faza e dytë: Besimi se dëshira e Allahut përfshinë çdo gjë dhe çdo gjë ekziston sepse Allahu Subhanehu ue Te ala dëshironë këtë.

Përveç kësaj, duhet besuar në aftësinë e Allahut me të cilën Ai krijon çdo gjë. Nuk ka asgjë jo-ekzistuese ose ekzistuese, të madhe apo të vogël, fjalë apo veprim, lëvizje apo qetësi, vetëm se Allahu dëshiron këtë. Asgjë nga këto nuk e ekzistojnë pa dëshirën e Allahut. Çdo gjë e përmendur nuk ekziston pa e krijuar Allahu atë me dëshirën e Tij dhe aftësinë e Tij dhe Ai është i aftë për çdo gjë.

Megjithkëtë, Allahu dërgoi të dërguarit dhe shpalli librat me të cilat Ai i urdhëroi robërit me obligime, ndalime, besime, adhurime dhe të ngjashme. I binduri bindet sepse Allahu dëshiron këtë pa kundërshtuar kjo vullnetin dhe aftësinë e Allahut. I bindur për të ndjekur të dërguarit fisnik përfundojnë në parajsë.

Personi i bindur që pason të dërguarit fisnik hynë në Xhenet. Ndërsa kundërshtuesi i cili i përgënjeshtronë dhe i kundërshton ata ndëshkohet në bazë të devijimit të tij. Nëse devijimi është mosbesim, atëherë ai hynë në Xhehnem të përjetshëm, dhe në qoftë se ka të bëjë me mëkate të mëdha, atëherë ai është në vullnetin e Allahut, nëse Ai dëshiron ta falë atë ose ta dënojë atë.
______________________________

1 - Muslimi (2653).

2 - Ebu Davudi (4700).

3 - 6:59

4 - 31:16

13. Besimi në kaderin nuk e kundështonë praktikën përgjatë Sheriatit.

Besimi në kader, në të mirën e saj dhe të keqën e saj nuk e kundërshton të vepruarit sipas Sheriatit. Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Veproni! Çdonjërit i është lehtësuar ajo për të cilën është krijuar.”

Kështu tha ai kur u pyet në lidhje me rëndësinë e veprimeve të kësaj jete. A (të veprojmë) kur është tharë ngjyra dhe vendimet janë marrë apo çdo gjë është e papërcaktuar? Ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha të veprohet në atë që boja është tharë dhe vendimet janë marrë. Kur ata e pyetën cili ishte qëllimi me veprimin, ai u përgjigj:

“Veproni! Çdonjërit i është lehtësuar ajo për të cilën është krijuar.” 1

Njerëzve fatlum (banorë të Xhenetit) u janë lehtësuar bërja e veprimeve të njerëzve fatlumë dhe njerëzve fatkeq (banorëve të zjarrit) u janë lehtësuar bërja e veprimeve të njerëzve fatkeq. Fjalët e Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem: “Veproni!”

ka për qëllim veprimet sipas sheriatit të Allahut. Vepro sipas mesazhit të të dërguarëve. Bindjuni të dërguarëve. Allahu të ka dhënë zgjedhje dhe afësi. Ai të ka dhënë mendje në mënyrë që të mund të bëshë dallimin në mes të vërtetës dhe gënjeshtrës, udhëzimit dhe gabimit, bindjes dhe mosbindjes. Allahu do të vë në gjyq për të gjitha këto shqisa që Ai ti ka dhënë. Këto shqisa e bëjnë të dalloj nga kafshët dhe objektet e pajetë. Përgjegjësia yte para Allahut Tebarake ue Te‘ala është e lidhur me to dhe ato janë vendimtare për të dhe ato janë përcaktuese se a do të shpërblehesh apo dënohesh.
______________________________

1 - Bukhari (4949).

14. Katër llojet e kaderit.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“…Besimi në hadithet që kanë ardhur në lidhje me të.”

Do të thotë në lidhje me kaderin. Një nga hadithet është hdithi i Xhibrilit:

“…dhe që të besosh në kaderin, të mirën dhe të keqen.”

Ky është kaderi i përgjithshëm, burim i të cilit është dija gjithëpërfshirëse dhe e përjetshme e Allahut, dhe të cilin Ai Tebarake ue Te‘ala e ka shkruar në pllakën e ruajtur. Hadithi i Ibn Mesudit flet në lidhje me kaderin e jetëgjatësisë, do të thotë kaderin e jetëgjatësisë së çdo njeriu. Në hadithin e tij thuhet:

“Na tregoi i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, i besueshmi dhe atij që i zihet besë: “Çdo njëri prej jush formohet në barkun e nënës së tij një pikë uji për dyzet ditë. Pastaj ai bëhet pikë uji po aq kohë. Pastah ai bëhet gjak i ngjizur po aq kohë. Pastaj bëhet një copë mishi po aq kohë. Pastaj i dërgohet një engjëll atij i cili urdhërohet që ti shkruaj katër gjëra; rrizkun e tij, sa do të jetojë, veprimet e tij dhe nëse ajo do të jetë i banorë i xhenetit apo i zjarrit.” 1 Ky është kaderi i jetëgjatësisë.

Ka edhe diçka që quhet “kaderi i vitit.” Ai vendoset gjatë Natës së Kadrit. Allahu Tebarake ue Te‘ala ka thënë:

إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُّبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنذِرِينَ فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ

“Ne e zbritëm atë në një natë të bekuar (në natën e begatshme të kadrit). Ne dëshiruam t’u tërheqim vërejtjen, e njerëzit të jenë të gatshëm. Në atë (natë) zgjidhet çdo çështje në mënyrë të prerë.” 2

Atë natë, Allahu i shkruan veprat e mira dhe të këqija të njeriut, aksidentet dhe të ngjashme. Kaderi që vendoset atë natë quhet “kaderi i vitit”.

Ekziston edhe kaderi i ditës dhe kjo është gjitha ajo që engjëjt shkruajnë nga veprimet e përditshme të njeriut.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Pyetjet të tilla si “Përse?” dhe “Si?” nuk duhet të bëhet.”

Mos pyet përse Allahu e ka bërë atë dhe ka vendosur këtë, ka lejuar atë dhe ka ndaluara këtë. Qëllimi është që të besosh, të dorëzohesh dhe të nënshtrohesh. Sepse pyetje të tilla mund të jenë për shkak të kundërshtimit ndaj Allahut Tebarake ue Te‘ala, kaderit të Tij, sheriatit të Tij, urdhërave të Tij dhe ndalesave të Tij. Ti vetëm se mund të nënshtrohesh dhe veçanërisht kur është fjala për kaderin. Sepse kaderi është fshehtësia e Allahut Tebarake ue Te‘ala. Ti duhet të kënaqesh me atë që ti di lidhur me kaderin, pjesës tjetër duhet ti nënshtrohesh. Mos thuaj “Përse?” ose “Si?”.
Imam Ahmedi ka thënë:

“Qëllimi është që vetëm ta konfirmosh atë dhe të besoshë në të.”

Është detyrë e çdo myslimani dhe kjo kërkohet nga shahdeti; ti duhet ti nënshtrohesh Allahut dhe urdhrave të Tij, ndalesave, sheriatit dhe të mirën dhe të keqen që Ai ka vendosur për ty.
______________________________

1 - Bukhari (6549) dhe Muslimi (2643).

2 - 44:3-4 

15. Qëndrimi ndaj haditheve të pa kuptueshme.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Ai që nuk e kupton komentin e hadithit, duhet ta dijë se ka njerëz që e kuptojnë atë dhe e zotërojnë atë për të. Ai duhet ti besojë atij dhe ti nënshtrohet atij. Shembuj të haditheve të tilla është hadithi për “i besueshmi dhe atij që i zihet besë” 1 dhe hadithet për kaderin dhe të gjitha hadithet për Shikimin në Allahun. Nuk ka rëndësi nëse disa nuk janë në gjendje ti dëgjojnë ato ose ndihen keq kur i dëgjojnë ato. Ai duhet vetëm të besojë në to dhe nuk duhet të hedh poshtë madje edhe një shkronjë të vetme prej tyre ose nga hadithet e tjera që janë raportuar nga transmetues të besueshëm.”

Shpjegim:

Allahu Tebarake ue Te‘ala ka thënë:

لاَ يُكَلِّفُ اللّهُ نَفْسًا إِلاَّ وُسْعَهَا

“Allahu nuk e obligon asnjë njeri përtej mundësisë së tij.” 2:286

Ndoshta ti nuk i kupton disa tekste. Cili është qëllimi i tyre? Cila është urtësi prapa tyre? Ti duhet vetëm të besoshë. Kjo është ajo që besimi kërkon. Ti beso në të fshehurën dhe se Muhamedi është i vërtetë dhe se Kur’ani është i vërtetë dhe se mesazhi i Muhamedit është i vërtetë dhe se ai nuk flet sipas mendjes së tij. Atë që ti e di, ti e din, dhe atë që nuk e din, e merr një dijetari i cili ta realizon ty kuptimin.

- 01 Abdullah bin Mesudi - radijAllahu anhu - ka thënë:

“Na tregoi i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, i besueshmi dhe atij që i zihet besë: “Çdo njëri prej jush formohet në përmbrendësen e nënës së tij për dyzet ditë. Pastaj ai bëhet një pikë po aq kohë. Pastah ai bëhet gjak i ngjizur po aq kohë. Pastaj bëhet një copë mishi po aq kohë. Pastaj i dërgohet një engjëll atij i cili urdhërohet që ti shkruaj katër gjëra; rrizkun e tij, sa do të jetojë, veprimet e tij dhe nëse ajo do të jetë i lumtur apo i dështuar (banor i Xhenetit apo i zjarrit).” (Bukhari (6549) dhe Muslimi (2643))

16. Obligimi në të besuarit se do të shihet Allahu në Ditën e Gjykimit. 

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “…dhe të gjitha hadithet lidhur me shikimin.”

Do të thotë në shikimin e Allahut në Ditën e Gjykimit. Robi është i obliguar të besoj se besimtarët do ta shohin Allahun në Ditën e Gjykimit. Mutezilitë e mohojnë se Allahu do të shihet në Ditën e Gjykimit. Ata e bazojnë mohimin e tyre në dyshime të kota. Ehl-us-Sunneti i ka refuzuar ata me fakte dhe dëshmi nga Kurani dhe Sunneti. Një prej tyre është Imam Ibn-ul-Kajim RahimehUllah, i cili argumentoi me shtatë ajete Kuranore. Dikush mund të mendoj se nuk ka argument në to, por nëse i kushton atyre një meditim më të thellë e kupton se dëshmitë e tij RahimehUllah janë të sakta.

Një prej tyre janë fjalët e Allahut Tebarake ue Te‘ala:

وَاتَّقُواْ اللّهَ وَاعْلَمُواْ أَنَّكُم مُّلاَقُوهُ

“dhe kini frikë Allahun, e ta dini se Atë do ta takoni.” 1

Ai tha se takimi sipas gjuhës arabe kërkon shikimin e atij që e takon.

Ai tha se ata që e mohojnë shikimin duke argumentuar me ajete Kuranore sikurse fjalët e Allahut Tabarak e Te ala:

لاَّ تُدْرِكُهُ الأَبْصَارُ وَهُوَ يُدْرِكُ الأَبْصَارَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ

“Të pamurit (e njerëzve) nuk mund ta arrijë Atë, kurse Ai e arrinë të pmurit (e tyre). Ai është shumë i kujdesshëm, hollësisht i njohur.” 2

Ai përmendi se si Shejkh-ul-Islam Ibnu Tejmijeh ka thënë se Allahu nuk lavdërohet vetëm nga një mohim por një mohim që jep konfirmim dhe pohim. Ai përmendi shumë shembuj të kësaj duke përfshirë:

لاَّ تُدْرِكُهُ الأَبْصَارُ

“Të pamurit (e njerëzve) nuk mund ta arrijë Atë,…”

Ky ajet e konfirmon shikimin. Allahu nuk ka thënë se Ai nuk do të shihet; Ai tha se ai nuk arrihet. Sepse asgjë nuk e arrinë Allahun. Ti e sheh diellin, qiellin, dhe shumë gjëra të tjera, por pa i arritur ato. Megjithatë, ti i sheh ato në mënyrë të plotë.

Një tjetër argument janë fjalët e Allahut drejtuar Musait alejhi-selam:

لَن تَرَانِي

“Ai (Zoti) i tha: “Ti nuk do të më shohësh.” 3

Musa alejhi-selam pyeti Zotin e tij në qoftë se ai mund ta sheh Atë. Musa alejhi-selam asnjëherë nuk kishte kërkuar një gjë të tillë nëse ajo do të ishte e ndaluar apo e pamundur. Ai tha:

لَن تَرَانِي

“Ai (Zoti) i tha: “Ti nuk do të më shohësh.”

Do të thotë, Ai nuk tha: “Nuk më sheh”, por tha: “Nuk do të më shohësh (tani)”

فَلَمَّا تَجَلَّى رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَكًّا وَخَرَّ موسَى صَعِقًا

“Kur u drejtua kah kodra, një pjesë e dritës nga Zoti i tij e bëri atë (kodrën) thërrmi, e Musait i ra të fikët.” 4

Musa alejhi-selam nuk mundi ta shohë Allahun në këtë jetë. Ndërtimi i trupit të njeriut nuk mund ta sheh Allahun Tebarake ue Te‘ala në këtë jetë. Si të jetë e mundur kjo kur Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë në hadithin autentik:

“Perdeja e Tij është dritë. Nëse Ai e kishte zbuluar atë, drita e fytyrës së Tij do të kishte djegur çdo gjë që Ai sheh nga krijesat e Tij.” 5

Tani ndërtimi i trupit të njeriut nuk mund ta sheh Allahun Tebarake ue Te‘ala. Si të jetë në gjendje njeriu që ta sheh Allahun ‘Azze ue Xhel kur shkëmbi u thërmua dhe u bë një grumbull zhavor kur Ai iu shfaq asaj? Por kur Allahu Subhanehu ue Te ala do ti ringjallë robërit e Tij, dhe ti fut ata në Xhenet Ai do ti furnizojë ata me aftësinë për ta parë Atë ‘Azze ue Xhel.

Një ajet tjetër Kuranor është:

لِّلَّذِينَ أَحْسَنُواْ الْحُسْنَى وَزِيَادَةٌ

“Atyre që bëjnë vepra të mira, u takon e mira (Xheneti) edhe më tepër (e shohin Allahun).” 6

I dërguari fisnik sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e ka shpjeguar atë dhe tha: “Edhe Më tepër”, ka për qëllim Shikimin në Allahun. Këtë e transmeton Muslimi në “Sahihun” e tij përmes Suhejbit7. Të njëjtin shpjegim: e dhanë disa sahabë radijAllahu anhum. E mira pra është Xheneti, kurse shtesa është shikimi i Allahut Tebarake ue Te‘ala e cila është më e mirë se vetë Xheneti. Pasi që njerëzit të kenë hyrë në Xhenet do tu thotë Allahu atyre:

“A dëshironi që t´iu jap më shumë se kaq?” Pastaj ata thonë: “Çfarë të dëshirojmë? Ti na ke ndriçuar fytyrat tona, na fute në Xhenet dhe na dhe këte dhe atë. “Atëherë Allahut iu shfaqet atyre, pas së cilës ata as që gëzojnë ndonjë dhuratë apo të gjejnë diçka që është më madhështore se shikimi në Allahun Tebarake ue Te‘ala.”

Hadithet që konfirmojnë shikimin e Allahut janë siç thashë më shumë se tridhjetë hadithe. Një prej tyre është i cili transmetohet nga Xheiri dhe Ebu Hurejra radijAllahu anhuma:

“Ju do ta shihni Zotin tuaj siç e shihni këtë hënë; ju nuk do të përjetoni ndonjë vështirësi në shikimin e Tij.” 8

Siç thashë ka shumë hadithe në lidhje me këtë. Të dy Bukhari dhe Muslimi i transmetojnë disa prej tyre.

______________________________

1 - 2:223

2 - 6:103

3 - 7:143

4 - 7:143

5 - Muslimi (179).

6 - 10:26

7 - Muslimi (181).

8 - Bukhari (7437).

17. Vetëm Pasuesit e Bidateve bezdisen nga Kurani dhe Sunneti.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “Nuk ka rëndësi nëse disa njerëz nuk janë në gjendje që ti dëgjojnë ato apo ndiejnë neveri kur i ndëgjojnë ato.”

Ka për qëllim pasuesit e së kotës, të cilët nuk janë në gjendje ti dëgjojnë ato. Pasuesit e së vërtetës i pranojnë ato me kënaqësi.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “Ai duhet vetëm të besoj në to…”

Ai tha kështu pasi sprovat kishin shpërthyer dhe njerëzit filluan ta mohojnë shikimin e Allahut dhe kishte të atillë që shkaktoni trazira. A ka ndokush që shqetësohet nga hadithi i Ebu Hurejres radijAllahu anhu apo nga ajetet Kuranore lidhur me shikimin? Jo. Nuk ka asnjë njeri që nuk është në gjendje ti dëgjojë ato me përjashtim të pasuesve të së kotës. Prandaj, ai ka thënë kështu.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “…dhe të mos refuzojë as edhe një germë të vetme prej tyre ose prej haditheve të tjera që janë transmetuar nga transmetues të besueshëm.”

Sepse i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem nuk flet sipas epshit të tij. Ai flet vetëm të vërtetën. Abdullah Bin Amr bin el-‘As radijAllahu anhuma ka thënë:

“E kisha zakon të shkruaj çdo gjë që dëgjoja nga i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem për ta mësuar përmendësh atë. Atëherë fisi Kurejsh më penguan mua dhe më thanë: “A po shkruan gjithçka kur i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem është një njeri që flet kur është i zemëruar dhe i lumtur?” Unë u ndala nga të shkruarit dhe ia përmenda këtë të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem i cili bëri me shenjë drejt gojës sëtij dhe tha:

“Shkruaj! Betohem në Atë në dorën e të Cilit është shpirti im se vetëm e vërteta del prej saj.” 1

______________________________

1 - Ebu Davudi (3647), Ahmedi (2/162) dhe Hakimi (1/187). Ahmed Shakir ka thënë: “Zinxhiri i transmetimit të këtij hadithi është autentik.”

18. Polemikat rreth fesë duhet të braktisen!

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Ai nuk duhet të hahet apo të diskutojë me askë. Ai nuk duhet të mësojë polemikën. Sepse janë të urryera polemikat rreth Kaderit, Shikimit, Kuranit dhe Sunneteve tjera. Ai që e bën këtë nuk i përket Ehl-us-Sunnetit – edhe pse ai flet përgjatë akides – përderisa ai nuk braktis debatimet dhe nuk nënshtrohet dhe nuk u beson transmetimeve.”

Ai e këshillon që të mos debatohet me njerëzit:

“janë të urryera polemikat rreth Kaderit, Shikimit, Kuranit dhe Sunneteve tjera.”

Ka hadithe që ndalojnë debate dhe polemika. Në një rast i Dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dëgjoi se si sahabët po debatonin lidhur me Kaderin. Ai u kuq në fytyrë si një farë-shege nga zemërimit dhe tha:

“A doni të shkaktoni polemika në Librin e Allahut?” 1

Ai i qortoi jashtëzakonisht ashpër. Kjo dëshmon se është e ndaluar për të debatuar për Kaderin dhe çështje të tjera fetare lidhur me besimin.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “Ai që e bën këtë nuk i përket Ehl-us-Sunnetit – edhe pse ai flet përgjatë akides …”

Imam Ahmedi ishte i ashpër rreth polemikave. Ai që beson se debatet janë mënyra e vetme për të arritur te Sunneti është gabim. Mirëpo fjalët e Imam Ahmedit nuk duhet të kuptohen pa kufizim, sepse Allahu na ka lejuar që të debatojmë në një mënyrë të mirë. Nëse debati përmbushë kushtet, qëllimi i debatuesit është që fitorja të triumfojë dhe të mos ketë për qëllim krenimin, mendjemadhësinë, inatin. Pra ti debato me të dhe sqaroja në mënyrën më të mirë. Por nëse ai tenton kah zemërimi, kacafytja dhe dëshira për lavdërim, atëherë mos debato me të.

Vinin disa Hauarixh tek Shejkh Ibn Bazi RahimehUllah për të debatuar me të; ai nuk debatonte me ta. Vinin disa Rafidah tek ai për të debatuar me të; ai nuk debatonte me ta.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “përderi sa ai nuk braktis debatimet dhe nënshtrohet dhe i beson transmetimeve.”

Kjo është e detyrueshme. Ti duhet tu besosh transmetimeve, t’ua kumtoshë ato njerëzve, t’ua shpjegoshë ato dhe t’ua sqaroshë atyre në qoftë se ata e kanë vështirë që ti kuptojnë ato. Nëse një person dëshiron të debatojë me ty në mënyrë të bukur dhe të përfitojë, atëherë ti duhet ti´a qartësosh atij. Nëse ai ka një dyshim ti ia likuidon atë me mirësi, me urtësi dhe në mënyrë të mirë. Dhe në qoftë se ai vetëm dëshiron të grindet, ti nuk duhet të debatoshë me të. Një person i tillë nuk është në kërkim të vërtetës dhe ti nuk arrin askund me të.

______________________________

1 - Ibn Maxheh (85).

19. Kurani është fjala e Allahut dhe nuk është e krijuar.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Kurani është fjala e Allahut dhe nuk është e krijuar. Njeriu nuk duhet të tërhiqet nga fjala se Kurani nuk është i krijuar. Të folurit e Allahut nuk është i ndarë nga Ai dhe asgjë nga Ai nuk është krijuar. Unë të paralajmëroj ty që të mos debatosh me ata që shpikin në këtë çështje.” Ai që thotë se shqiptimi i Kuranit është i krijuar ose qëndron pasiv në këtë dhe thotë:

“Unë nuk e di nëse shqiptimi është krijuar apo jo – Kurani është thjesht fjala e Allahut.”

“është bidatçi si personi i cili thotë se ai është krijuar. Kurani është fjala e Allahut dhe nuk është krijuar.”

Shpjegim:

Siç vet e dini, kjo çështje është shumë e rrezikshme. Ehl-us-Sunneti dhe Xhemati u sprovuan shumë për këtë çështje. Dhe më shumti u sprovua Imam Ahmedi. Njerëzit burgoseshin, torturoheshin dhe vriteshin. “Xhehmitë dhe Mutezilitë ishin shkaku i kësaj gjatë sundimit të el-Me’munit, el-Mu’tasimit dhe el-Uathikut.” Gjatë këtyre epokave të tre kalifëve Abasitë, Xhehmitë, Mutezilitë dhe tjerë të devijuar e vurën umetin në një sprovë të madhe. Ata morën pushtein mbi Ehl-us-Sunnetin, por Allahu ka vendosur që të devotshmëve tu ipet fjala e fundit. Imam Ahmedi RahimehUllah duroi dhe u përballoi torturave, burgosjes dhe vuajtjeve të vështira që madje as malet nuk i përballojnë kësaj.

Për këtë arsye Allahu ia ngriti pozitën e tij. Ai vërtetë u bë Imam i Ehl-us-Sunnetit. Askush nuk demonstron dhe thërret në Sunnet vetëm se nderohet kur ai asocijohet me këtë Imam të madhë. Allahu e forcoi Islamin me Ebu Bekrin në lidhje me renegatët dhe Ai e forcoi Islamin me Ahmedin në lidhje me sprovën, thanë disa prej Selefëve. RahimehUllah atë dhe e shpërbleftë atë në mënyrën më të mirë të mundshme.

Kurani dhe Sunneti vërteton se Kurani është fjala e Allahut Subhanehu ue Te ala, fjalë me të cilat Ai ka folur. Ai ia ka shpallur atë Xhibrilit dhe Xhibrili ia ka shpallur atë Muhamedit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Allahu flet kur Ai dëshiron dhe nëse Ai dëshiron. Fjalën e tij nuk mund ta hargjojnë as detet:

قُل لَّوْ كَانَ الْبَحْرُ مِدَادًا لِّكَلِمَاتِ رَبِّي لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَن تَنفَدَ كَلِمَاتُ رَبِّي وَلَوْ جِئْنَا بِمِثْلِهِ مَدَدًا

“Thuaj: “Sikur të ishte deti ngjyrë për t’i shkruar fjalët e Zotit tim, deti (uji i tij) do të shterej para se të përfundojnë fjalët e Zotit tim, e edhe sikur të sillnim shtesë edhe një si ai (deti).” 1

Prej të folurit të Tij i përkasin Librat e shenjta të cilat u dërguan për ti korigjuar njerëzit, ti udhëzojë ata dhe ti shpëtojë ata nga devijimet për t’i pajisur ata me disa objektiva që vetëm Ai Subhanehu ue Te ala e di. Kjo i përket mëshirës së Tij, urtësisë dhe sundimit për ti shpallur Libra të dërguarëve për të korigjuar jetën e njerëzve. Kur ata jetojnë sipas këtyre Librave ata meritojnë të hyjnë në Xhenet dhe të fitojnë kënaqësinë e Zotit. Ai që kundërshton Librat e shenjta dhe i trajton ato me papajtueshmëri, justifikimet e tij i priten dhe kështu meriton të merrë denimin e kufarëve dhe të arrogantëve në Xhehnemin e përjetshëm, të cilën Allahu e ka thënë.

______________________________

1 - 18:109

20. Allahu e ka shprehur me fjalë Kuranin.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “Kurani është fjala e Allahut dhe nuk është krijuar.”

Kështu Allahu e ka shprehur atë. Librat e zbritur janë fjalë të Allahut, të cilat ua ka shpallur robërve të Tij. Ai i foli me fjalë Musait alejhi-selam. Ai foli me Muhamedin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem gjatë Miraxhit. Në Ditën e Gjykimit Ai do të thërret:

“Ku janë ata që mi kanë bërë ortakë?”

Allahu Tebarake ue Te‘ala ka thënë:

وَإِذْ نَادَى رَبُّكَ مُوسَى أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ

“(Përkujto) Kur Zoti yt e thirri Musain: “Të shkosh tek ai popull zullumqar!” 1

Thirrje nuk mund bëhet përveçse me shkronja dhe zë ashtu siq i përket Allahut. Ato nuk u ngjajnë zërave, shkronjave ose fjalëve të krijesave. Allahu flet dhe të folurit e Tij është një cilësi e përkryer. Gjërat e ngurta nuk flasin, kafshët, të cilat janë më të ulëta se njeriu që flet, as ato nuk flasin. Allahu e ka nderuar dhe përsosur njeriun.

Përsosmëria më e madhe në njeriun është të folurit me të cilin ai dallohet nga të gjitha krijesat tjera. Allahu i ka dhënë njerëzve, xhinëve dhe engjëjve aftësinë për të folur. Të folurit është një cilësi e përkryer. Allahu është i përsosur dhe i jep nga përsosmëria e Tij atij që do. Të folurit është siç thashë një cilësi e përsosur. Dituria është gjithashtu një cilësi e përsosur. Ai që mohon të folurit, diturinë dhe aftësinë e Allahut, atëherë e ka nënvlerësuar Atë me nënvlerësimin më të keq. Kur një pagan nga Kurejshët tha:

إِنْ هَذَا إِلَّا قَوْلُ الْبَشَرِ

“Ky nuk është tjetër, përveç fjalë njerëzish!” 2

Allahu Te ala tha:

سَأُصْلِيهِ سَقَرَ

“E Unë atë do ta hedh në Sekar!” 3

Të folurit e njeriut është i krijuar. Allahu e kërcënoi atë me këtë kërcënim të rëndë. Të fyesh Kuranin duke thënë se ai është magji apo fjalë e njerëzve, është një shpifje ndaj Kuranit. Kjo është një nënçmim dhe shpifje ndaj Kuranit që është të folurit e Allahut. Ai Subhanehu ue Te ala e shpalli atë për ti udhëzuar njerëzit. Ai nuk është krijuar.

Mutezilitë, Xhehmitë, Batinitë, Rafidat, Hauarixhët dhe të gjitha sektet e tjera të devijuara kanë besime (akide) të ndryshme, por janë të bashkuar në atë se Allahu nuk flet. Madje edhe Esharitë janë të ndikuar nga Mutezilitë. Esharitë e më hershëm e kishin zakon të thonin se të folurit është një cilësi që qëndron ne vët qenien e Allahut Subhanehu ue Te ala, ndërsa Kurani nuk është fjala e Allahut dhe në vend të kësaj ajo është një ritregim i të folurit të Allahut. Ata e kishin për qëllim se të folurit e Tij është një cilësi në qenien e Tij dhe i mungojnë shkronjat dhe zëri. Megjithatë, ata nuk e besonin se Ai ka folur dhe se Kurani nuk është të folurit e Tij. Ndërsa Esharitë e më vonshëm ata thanë shprehimisht se Kurani është i krijuar.

Kurani është fjala e Allahut dhe nuk është krijuar. Asgjë prej të folurit të Tij nuk është krijuar. Në fillim, këta njerëz thanë se Allahu e ka krijuar fjalën e tij dhe se ajo nuk qnëdro në ndonjë vend të caktuar. Ata thonë “Fjala e Allahut” sikurse “Deveja e Allahut” dhe “Shtëpia e Allahut”, dmth në aspektin se krijesat i përkasin krijimit të Krijuesit. Kjo u përket mashtrimeve dhe të gënjeshtrave të tyre.

______________________________

1 - 26:10

2 - 74:25

3 - 74:26

21. Pse nuk është e mjaftueshme për të thënë se Kurani është fjala e Allahut?

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “…dhe ai nuk është i krijuar.”

Pse nuk është e mjaftueshme për të thënë se Kurani është fjala e Allahut? Sepse Xhehmitë dhe Mutezilitë, të cilët e mohojnë se Kur’ani është fjala e Allahut, thonë se Kurani është Fjala e Allahut, ndërsa ata e kanë për qëllim se ai është i krijuar. Në të njëjtën mënyrë ata thonë “deveja e Allahut” dhe “Shtëpia e Allahut”. Shtëpia e Allahut është e krijuar dhe gjithashtu edhe deveja e Allahut. Pra ata punojnë sipas kësaj metodologjie. Ata i mashtrojnë njerëzit kur ata thonë se Kurani është fjala e Allahut; por është e krijuar. Ti thuaj se Kurani është fjala e Allahut dhe se nuk është krijuar.

Sepse nëse ti thua se Kurani është fjala e Allahut pa thënë se nuk është krijuar, atëherë Mutezilitë dhe Xhehmitë do të pajtohen me ty dhe do të thonë se Kurani është fjala e Allahut. Megjithatë, atë e mbarojnë fjalimin e tyre duke thënë se ai është i krijuar, ndërsa ti e përfundon fjalimin tënd duke thënë se ai nuk është i krijuar.

22. Të folurit e Allahut nuk është i ndarë nga Ai.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “Kurani është fjala e Allahut dhe nuk është krijuar. Nuk duhet tërhiqur për të thënë se nuk është i krijuar. Të folurit e Allahut nuk është i ndarë nga Ai dhe asgjë nga Ai nuk është i krijuar.”

Të folurit e Allahut Tebarake ue Te‘ala është një cilësi e cila qëndron në qenien e Tij, por Ai flet kur Ai dëshiron dhe nëse Ai do. Fjalët e Imam Ahmedit:

“Fjala e Allahut nuk është e ndarë nga Ai…”, refuzon Mutezilitë që thonë se Allahu e ka krijuar atë dhe ajo nuk qëndron në ndonjë vend. Të folurit e Allahut është një cilësi, sikurse edhe aftësia e tij dhe dëshira që janë cilësi të përjetshme që qëndrojnë në qenien e Tij Subhanehu ue Te ala. Ato janë cilësi të përsosura. Allahu flet kur Ai dëshiron sikurse Ai krijon kur të dojë;

إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَيْئًا أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ

“Kur Ai dëshiron ndonjë send, urdhri i Tij është vetëm t’i thotë: “Bëhu!” Ai menjëherë bëhet.” 36:82

Të folurit është një cilësi qenësore, por Ai flet, shpallë, krijon dhe furnizon me fjalën e Tij. Fjalët e Imam Ahmad:

“Të folurit e Allahut është e ndarë nga Ai…”

i referohet asaj se fjalimi i Tij mbahet nga esenca e Tij. Megjithatë, ndëgjohet edhe Kurani edhe të folurit e Tij. Fjalët e Imam Ahmedit:

“Të folurit e Allahut nuk është i ndarë nga Ai…”

Dmth se kjo cilësi qëndron në qenien Tij, e cila është një refuzim i Mutezilive që thonë se Allahu ka e krijuar të folurit pa një vend që qëndron në të.

23. Atëherë debati është i saktë.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “…dhe asgjë nga qenia e Tij nuk është e krijuar. Të paralajmëroj që të mos debatosh me ata që kanë shpikur në këtë çështje.”

Shikoni se si ai e thekson atë. Megjithatë ai vetë debaton kur ishte e nevojshme. Kur ai ishte i detyruar që të debatojë debatoi me Ibn Ebi Du’ad dhe të tjerë. Është korrekte që të debatosh në rast nevoje, kur ka nevoj dhe njerëzit duan të mësojnë dhe e duan të vërtetën.

24. Ndalimi i të mosdeklaruari qartë rreth Kuranit.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “Ai që nuk deklarohet saktë lidhur me Kuranin, por thotë se nuk e di nëse Kurani është i krijuar ose jo, por ai është fjalë e Allahut, atëherë ky person është bidatçi”

Kur u shfaq besimi se Kurani është i krjiuar, dhe Ehl-us-Sunnetit u ndanë nga Xhehmitë, Mutezilitë dhe të tjerët, u shfaqën njerëz të cilët asocijoheshin me Ehl-us-Sunnetin dhe thoshin:

“Kurani është fjala e Allahut, por shqiptimi im i Kuranit është i krijuar.”

Imam Ahmedi i qortoi ata për këtë, sepse fjala “shqiptim” mund të thotë edhe ajo që është shqiptuar, që është Kurani, dhe shqiptimi i folësit. Kjo frazë prandaj mund të kuptohet gabim dhe shfrytëzohet nga Xhehmitë, Mutezilitë dhe të tjerët që thonë se Kurani është i krijuar për ti mashtruar njerëzit. Prandaj Imam Ahmed bëri tebdi mbi personin i cili thotë se shqiptimi i tij i Kuranit është i krijuar.

Ti thua se fjala e Allahut nuk është e krijuar, por mos thuaj se shqiptimi yt i Kuranit është i krijuar. Këtë mund ta përdorin të devijuarit për të ardhur në përfundim se Kurani është i krijuar. As mos u deklaro paqartë; por ji i vendosur. Përcakto se Kurani është fjala e Allahut dhe se nuk është i krijuar, e cila është në përputhje me Kuranin, Sunnetin, sahabët dhe selefët. Ai që nuk deklarohet qartë dyshohet të jetë bidatçi dhe të ketë akiden e Xhehmive. Këto fraza, bidate dhe qëndrime të paqarta u shfaqën kur ky sprovim u shfaq dhe u rrit. Duhet shprehur qartë dhe të thuhet se Kurani është fjala e Allahut dhe se ajo nuk është e krijuar. Mos thuaj se shqiptimi yt i Kuranit është i krijuar dhe mos ji i paqartë. Nuk lejohet të jeshë i paqartë dhe nuk lejohet të thuhet se shqiptim i Kuranit është i krijuar.

Shumë njerëz thanë se nuk e dinin nëse Kurani ishte krijuar apo jo. Ahmedi dhe Ehl-us-Sunneti i qortuan ata, dhe bënë tebdi ‘mbi ta për këtë. Një prej tyre ishte Jakub bin Shejbeh cila ishte një imam në Hadith. Kur ai nuk u deklarua qartë lidhur me Kuranin dhe tha se nuk e dinte nëse ai është krijuar apo jo, Ahmedi tha:

“Ai është një bidatçi i humbur.”

Kur kalifi u konsultua me Imam Ahmedin për ti´a dhënë një post në gjykatë Jakub bin Shejbes, ai tha:

“Jo. Ai është i devijuar.”

Ju ndoshta befasoheni nga kjo. Ahmedi preferoi një puntorë jehudi ose të krishterë para Pasuesve të Bidateve për shkak të rrezikut të tyre. Pasuesit e Bidatit e brejnë umetin dhe e shkatërrojnë atë nga brenda. Kush tjetër pos Pasuesve të Bidateve ka shkatërruar myslimanët dhe ka shkaktuar rënien e tyre të poshtëruar para jehudëve dhe të krishterëve? Të gjitha fatkeqësitë që kanë goditur myslimanët janë për shkak të Pasuesve të Bidateve. Kalifati i Benu Umejjes ra kur kalifi Maruan el-Himar ra në akiden e el-Xhadit, tha Ibnu Tejmijeh. Ky bidat nuk është asgjë në krahasim me të gjitha bidatet që gjenden sot.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“…ky person është bidatçi si personi i cili thotë se ai është i krijuar. Kurani është fjala Allahut dhe nuk është krijuar.”

Kjo do të thotë, personi që nuk deklarohet qartë dhe ai që thotë se shqiptim i tij i Kuranit është i krijuar. Ata i përkasin të njëjtit soj.

25. Besimi në shikimin e Allahut në Ditën e Gjykimit.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Duhet besuar në shikimin në Ditën e Gjykimit. Janë transmetuar disa hadithe autentike nga i Dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem në lidhje me këtë. Duhet besuar se i Dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e pa Zotin e tij. Kjo është transmetuar në mënyrë autentike nga i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.”

Katade transmetoi nga Ikrimeh nga Ibn Abasi.

el-Hakam bin Aban e transmetoi këtë prej Ikrimeh, nga Ibn Abasi.

Ali bin Zejd e transmetoi këtë nga Jusuf bin Mehran, nga Ibn Abasi.

“Ne besojmë në hadithin tekstualisht siç është transmetuar nga Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Të folurit për këtë është bidat. Ne besojmë në këtë tesktualisht sikurse është shpallur dhe nuk debatojmë me dikë në lidhje me të.”

Sqarim:

Ka mendime të ndryshme lidhur me këtë çështje. A e ka pa i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem Zotin e tij në natën e Miraxhit? Disa njerëz janë kapur për fjalët e Ibn Abasit dhe të imam Ahmedit dhe e kanë kuptuar se të dy thonë se Muhamedi sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e pa Zotin e tij me sytë e tij. Shejkh-ul-Islam Ibnu Tejmijeh RahimehUllah ka thënë se fjalët e Ahmedit dhe të Ibn Abbasit përmenden edhe të pakufizuara dhe të kufizuara.

Ibn Abasi tha pakufizim se Muhamedi sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e pa Zotin e tij dhe në mënyrë të kufizuar se ai e pa Atë me zemrën e tij. Po kështu ka thënë edhe Ahmedi. Fjalët e Ibnu Tejmijes janë korrekte. Nuk ka dëshmi në Kuran apo në Sunnetit se Muhamedi sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem me të vërtetë ka parë Zotin e tij. Fjalët e Ibn Abasit janë fjalët e tij dhe të pa kufizuara. Tekstet e kufizuara janë më të korrekte. Në “Sahihun”1 e Muslimit, thuhet se si ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e pa Zotin e tij dy herë me zemrën e tij. Allahu Tebarake ue Te‘ala ka thënë:

مَا كَذَبَ الْفُؤَادُ مَا رَأَى

“Zemra nuk mohoi atë që pa (me sy).” 2

وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَى

“Atë (Xhibrilin) e ka parë edhe herën tjetër.” 3

Do të thotë dy herë.

Masruk tregoi se A’ishah radijAllahu anha ka thënë:

“Ai që ti tregon tre gjëra ty ai ka bërë një gënjeshtër të madhe për Allahun. Ai që thotë se Muhamedi sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e pa Zotin e tij ka bërë një gënjeshtër të madhe për Allahun.” Masruk tha: “Ti oj nënë e besimtarëve! Më jep kohë dhe mos nxitonë me mua; a nuk thotë Allahu:

مَا كَذَبَ الْفُؤَادُ مَا رَأَى

“Zemra nuk mohoi atë që pa (me sy).” 4

وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَى

“Atë (Xhibrilin) e ka parë edhe herën tjetër.” 5

Ajo tha: “Unë jam e para në umet e cila e pyeta të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem në lidhje me këtë dhe ai tha: “Ai ishte Xhibrili. Unë nuk e kam parë atë në formën e tij origjinale, përveç këtyre dy herëve. Unë e pashë atë duke zbritur nga qielli. Krijesa e tij i madhështore mbuloi çdo gjë në mes qiellit dhe tokës.”

Ajeti pra tregon se Muhamedi e pa Xhibrilin alejhis-selam.

Ebu Dherri radijAllahu anhu tregoi se i Dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem u pyet nëse ai e kishte parë Zotin e tij, ai u përgjigj:

“Një dritë. Si ta shoh Atë?”

Kjo do të thotë se është e pa mundur.

Veç kësaj dy zinxhirët e transmetimit të Ibn Abasit përmbajnë dobësi. Në njërën prej tyre gjendet el-Hakam bin Aban që është i besueshëm, por ritregon gabimisht 6. Në një tjetër është Ali bin Zejd bin Xhud’an që është i dobët 7. Në të janë gjithashtu Jusuf bin Mahran që është i panjohur dhe prej të cilit ka transmetuar vetëm Ali bin Zejd bin Xhud’an.

Këto transmetime janë atëherë fjalët e Ibn Abasit. Fjala e kujt kanë përparësi nëse fjalët e Ibn Abasit përplasen me fjalët e Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem? Kjo në qoftë se ne do të lozim me idenë se Ibn Abasi tha se Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e pa Zotin e tij me sytë e tij. Përveç kësaj, ky transmetim nëse do të ishte autentik do të kufizohej me hadithin e konfirmuar i cili thotë se ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e pa Zotin e tij me zemër. Ibn Abasi vetë kufizoi fjalet e tij të pakufizuara. Ibnu Tejmijeh ka thënë se të njëjtën gjë bëri Imam Ahmedi. E vërteta është se këto transmetime duhet të kuptohen në një mënyrë të kufizuar.

______________________________

1 - Muslimi (176).

2 - 53:11

3 - 53:13

4 - 53:11

5 - 53:13

6 - Ibn Haxheri ka thënë: “I besueshëm dhe adhurues i cili tregon gabimisht.” (et-Takrib)

7 - Ibn Haxheri ka thënë: “I dobët.” (et-Takrib)

26. Sahabët nuk kishin mospajtime në akide.

Sahabët nuk ishin të përçarë në këtë çështjen. Pasuesit e Bidateve që përhapin mosmarrëveshje si brenda çështjeve themelore ashtu edhe në degëzime thonë se sahabët nuk pajtoheshin në lidhje me besimin. Kjo është gënjeshtër. Ata fare nuk kishin mosmarrëveshje. Nga njëra anë, A’ishah mohoi se shikimi është bërë me sy. Nga ana tjetër, Ibn Abasi nuk e ka konfirmuar se shikimi është bërë me sy, por me zemër. Atëherë ku është mosmarrëveshja? Ajo nuk ekziston.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Ne besojmë në hadithin tekstualisht siç është transmetuar nga Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.”

Dikush mund të kuptojmë se ai e konsideroi se i Dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e pa Zotin e tij me sytë e tij përgjatë transmetimit të Ibn Abasit. Tani ju e dini se si duhet ballafaquar me të dhe se ai nuk është autentik dhe ndoshta as i mirë. Pos kësaj ai duhet gjithashtu të kufizohet me hadithin autentik. Fjalët e tij të pa kufizuara duhet të interpretohen me fjalët e tij të kufizuara. Në këtë mënyrë del në shesh se sahabët fare nuk kishin mospajtime mbi këtë çështje. Ka, megjithatë, dijetarë të mëvonshëm të cilët ishin ndikuar nga fjalët e Ahmedit dhe menduan se Muhamedi sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e kishte parë Zotin e tij me sytë e tij. Kuptimi i tyre, megjithatë, është i pasaktë sepse Ahmedi ka folur edhe i kufizuar në këtë çështje.

27. Besimi në Peshorën.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Duhet besuar në Peshorën në Ditën e Gjykimit.” Hadith thotë:

“Në Ditën e Gjykimit robi do të peshohet dhe ai nuk do të peshojnë as sa krahu i një mushkonjë-së.” 1

Veprimet e robërve gjithashtu do të peshohen, e cila është përmendur në hadith. “Kjo duhet të besohet dhe të konfirmohet. Ai që e refuzon këtë duhet të injorohet dhe nuk duhet debatuar me të.”

Sqarim:

Një njeri shumë i trashë do të sillet në Ditën e Gjykimit. Tek Allahu, ai nuk do të peshojnë as sa krahu i një mushkonjë-së. Kjo dëshmon se njerëzit do të peshohen. Është konfirmuar si Ibn Mesudi radijAllahu anhu u ngjit në një Salvadora percisa 2 në mënyrë që ata mundën të shohin kërcinjtë e tij të hollë. Ata u habitën nga ato pas së cilës Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha:

“A po habiteni nga kërcinjtë e tij të hollë? Megjithatë, ato do të peshojnë më rënd në Peshore sesa mali Uhud.”3

Kjo dëshmon se personi do të peshohet. Lidhur me veprimet, kështu që nuk ka asnjë mosmarrëveshje se ato gjithashtu do të peshohen.

Mutezilitë, Xhehmitë dhe njerëz të tjerë të devijuar e mohojnë Peshoren materiale. Ata e mohojnë peshimin e drejtë. Kështu thonë Mutezilitë, Xhehmitë dhe njerëz të tjerë të devijuar. Ata vërtetë e mohojnë Peshorën.

______________________________

1 - Bukhari (4729) dhe Muslimi (2785).

2 - Lloji më i mirë i misvakut është druri “arak” (Salvadora percisa). Misvaku i Pejgamberit sal-lallahu alejhi ue selem ka qenë nga ky dru. Misvaku është degëz e forcuar me minerale natyrore, që ndihmon në pastrimin e dhëmbëve, pastaj me inkibitorë të tjerë, të cilët pengojnë gjakderdhjen nga mishi i dhëmbëve, materie që mbysin mikrobet (baktericid) dhe me aromë natyrale të freskët. Misvaku është brushë ideale, natyrale e cila përmban më shumë përbërës kimikë, se sa çdo pastë tjetër artificiale për dhëmbët. Sikurse brusha për dhëmbët misvaku pastron në mes dhëmbëve dhe nuk thyhet nën asnjë presion, bile është më i fortë dhe fleksibël. Palca e misvakut formësohet në një formë të përshtatshme, duke pastruar bile edhe ushqimin e mbetur në mes dhëmbëve e njëkohësisht duke mos e dëmtuar mishin e dhëmbëve.

3 - Ahmedi (3991). Ahmed Shakir ka thënë: “Zinxhiri i tij i transmetimit është autentik” Al-Albani e përmend atë në “As-Silsilah për arritjen as-Sahihah” (2750) dhe (3192).

28. Peshorja është konfirmuar në Kuran dhe në Sunnet.

Peshorja ka dy pjata peshoreje ku peshohen veprat. Një nga provat për këtë është hadithi i shënimeve. Allahu Tebarake ue Te‘ala do ti tregojë robit rreth veprimeve të tij dhe do ti´a tregojë atij për to. Pastaj i thuhet:

“A ke ndonjë vepër? A keni ndonjë të mirë?” Ai do të thotë: “Jo, Zoti im.” Pastaj Allahu i thotë: “Po, ti ke një vepër të mirë tek Ne. Zoti yt nuk është i padrejtë ndaj askujt.” Pastaj vendoset “nuk ka zot tjetër të vërtetë përveç Allahut” në njërën pjatë peshoreje dhe nëntëdhjetë e nëntë shënimet në një pjatë peshoreje tjetër ku “nuk ka zot tjetër të vërtetë përveç Allahut” peshon më shumë se ato. Sepse asgjë nuk peshon rëndë së bashku me emrin e Allahut.” 1

Në një tjetër hadith thuhet:

“O Musa! Nëse të shtatë qiejt dhe banorët e saj pa Mua dhe shtatë tokët ishin vënë në njërën pjatë peshorjeje dhe “nuk ka zot të vërtetë përveç Allahut” në tjetrën pjatë peshoreje, “nuk ka zot tjetër të vërtetë përveç Allahut” do të kishte fituar.”2

Peshorja pra është konfirmuar në këtë mënyrë në Kuran dhe në Sunnet:

وَنَضَعُ الْمَوَازِينَ الْقِسْطَ لِيَوْمِ الْقِيَامَةِ فَلَا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَيْئًا وَإِن كَانَ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِّنْ خَرْدَلٍ أَتَيْنَا بِهَا وَكَفَى بِنَا حَاسِبِينَ

“Në ditën e gjykimit Ne do të vëmë peshoja të drejta, e askujt nuk i bëhet e padrejtë asgjë, edhe nëse është (vepra) sa pesha e një kokrre të melit Ne do ta sjellim atë. E mjafton që Ne jemi llogaritës.” 3

وَمَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ فَأُوْلَئِكَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنفُسَهُمْ فِي جَهَنَّمَ خَالِدُونَ

“Ndërsa, atyre që u peshojnë lehtë peshojat (veprat e mira), ata janë që humbën vetveten dhe janë në Xhehenem përgjithmonë..”4

فَأَمَّا مَن ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ فَهُوَ فِي عِيشَةٍ رَّاضِيَةٍ وَأَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ فَأُمُّهُ هَاوِيَةٌ

“E sa i përket atij që i rëndohet peshoja e veprave të tij. Ai është në një jetë të këndshme. Ndërsa, atij që ka peshojën e lehtë të veprave të tij. Vendi i tij do të jetë në Havije.” 5

______________________________

1 - Tirmidhi (2639) dhe Ibn Maxheh (4300). Autentik sipas Albanit. Ahmed Shakir tha: “Zinxhiri i hadithit është autentik.”

2 - Ibn Hibani (2324) dhe Hakimi (1/528) i cili e konsideroi hadithin autentik dhe Dhehebi u pajtua me të.

3 - 21:47

4 - 23:103

5 - 101:6-9

29. Qëndrimi i Sejjid Kutbit lidhur me Peshoren.

Betohem në Allahun se Sejkid Kutbi mohon Peshoren dhe shikimin e Allahut. Në shumë raste, ai ka të njëjtin akide sikurse Xhehmitë dhe Mutezilitë. Betohem në Allahun se kjo është një fakt. E them këtë për shkak që njerëzit të mos mashtrohen nga librat e këtij njeriu. Betohem në Allahun se ato janë plot me devijime në çështjet më themelore të parimeve. (Sejjid Kutbi ishte i hutuar dhe i devijuar). Shumë të rinj do të devijojnë për shkak se ata e deklarojnë atë të shenjtë dhe e vlerësojnë atë më shumë se sa që ai me të vërtetë e meriton. Ti nuk e gjen Mutezili ose Xhehmi duke shpikur vetëmse ai është i përfshirë me ta lidhur me atë bidat dhe ia sqaron atë në emër të tyre. Kjo është për fat të keq kështu. Ai mohon Peshoren, Arshin dhe shumë më tepër. Kjo është katastrofike.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Duhet besuar në Peshorën në Ditën e Gjykimit.”

Mutezilitë, Xhehmitë, Batinitë dhe tjerë të devijuar siç thashë i mohojnë këto çështje.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Duhet besuar në të dhe duhet konfirmuar atë. Ai që e refuzon atë duhet të injorohet dhe nuk duhet debatuar me të.”

Tani ju e dini se si duhet qëndruar lidhur me debatet.

30. Biseda e Allahut me njerëzit në Ditën e Gjykimit.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Duhet të besohet se Allahu do të flet me robërit në Ditën e Gjykimit, pa ndonjë ndërmjetës midis tyre. Duhet besuar në këtë.”

Shpjegim:

Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Nuk ka asnjë prej jush vetëm se Zoti i tij do t’i flas atij pa ndërmjetës mes tyre.”1

Allahu Tebarake ue Te‘ala do të thërrasë në Ditën e Gjykimit:

وَيَوْمَ يُنَادِيهِمْ أَيْنَ شُرَكَائِي قَالُوا آذَنَّاكَ مَا مِنَّا مِن شَهِيدٍ وَضَلَّ عَنْهُم مَّا كَانُوا يَدْعُونَ مِن قَبْلُ وَظَنُّوا مَا لَهُم مِّن مَّحِيصٍ

“E ditën kur Ai i thërret ata se ku janë ata që m’i bënit shokë? Ata thonë: “Ne të kemi njohur Ty, nuk ka ndonjë prej nesh që dëshmon se ke shok! Dhe humb prej tyre ajo që më parë adhuronin, e binden se ata nuk kanë shpëtim.” 2

وَيَوْمَ يُنَادِيهِمْ فَيَقُولُ أَيْنَ شُرَكَائِيَ الَّذِينَ كُنتُمْ تَزْعُمُونَ

“Ditën kur i thërret ata e u thotë: “Ku janë ata ortaktët e Mi, të cilët ju i pandehnit (si zota)?” 3

Ndërsa thirrja përbëhet nga shkronjat dhe zëri, e cila është fjalë. Ai do ti thërret banorët e Xhenetit:

“A jeni të kënaqur? A dëshironi që ti´u jap më shumë se kaq?” 4

Ai do të bisedojë dhe do të flet. Ai Subhanehu ue Te ala do të bisedojë me secilin prej tyre pa ndërmjetësues. Ai do të bisedojë me të gjithë. Allahu Subhanehu ue Te ala përshkruhet gjithmonë me këtë përsosmëri. Të folurit e Tij me individët në Ditën e Gjykimit i përket cilësive të Tij të përsosura sikurse Ai ka biseduar me Musain, Muhamedin, Xhibrilin dhe engjëjt alejhis-selam. Pika e gjithë kësaj është se ai do të bisedojë me besimtarët në Ditën e Gjykimit.

______________________________

1 - Bukhari (6539) dhe Muslimi (1016).

2 - 41:47-48

3 - 28:62

4 - Muslimi (181).

31. Besimi në Haudin dhe cilësitë e tij.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Duhet besuar në Haudin (pellgun e ujit) dhe se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e ka një pellg tek i cili do të vijë umeti i tij në Ditën e Gjykimit. Ai është i gjerë aq sa ëshë i gjatë dhe korrespondon me një muaj kohë udhëtimi. Enët e tij janë aq të shumtë sa yjet e qiellit.”

“E cila është transmetuar në rrugë autentike përmes rrugëve të shumta.”

Shpjegim:

Robi është i detyruar ta besojë Haudin. Janë transmetuar shumë hadithe lidhur me Haudin. Aq sa është i gjërë aq është i gjatë1 dhe korrespondon me një udhëtim një muajsh gjatë. Hadithet thonë se gjatësia e tij është sa distanca në mes të Medines dhe San’as 3 dhe mes San’as ‘dhe Ejles 4.

Haudi është një nga ndërimet e Allahut ndaj Muhamedit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Ai tha në lidhje me të:

إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ

“Ne, vërtet, të dhamë Keutherin. Andaj ti falu dhe prej kurban për hir të Zotit tënd! E s’ka dyshim se urrejtësi yt është farësosur.”

Haudi është një nga më të mirat që Allahu ia ka dhënë dhe e ka nderuar robin dhe të Dërguarin e Tij Muhamedin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem në të dy jetët.

Është transmetuar se disa njerër do të përzuren nga Haudi. Ata janë renegatët duke përfshirë edhe Pasuesit e Bidateve. Këtë e përmend el-Kurtubi dhe të tjerët. Sa i përket hadithit që përmend se si njerëzit przuren nga Haudi, atëherë i Dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem do të thotë:

“Shokët e mi! Shokët e mi!” 6

siç e përmendi Hafidh Ibn Haxheri se Bukhari ka thënë se ata që përzuren nga Haudi janë renegatët. Tjetër gjithashtu kanë përfshi Pasuesit e Bidateve. Si kështu? Po, sepse ata kanë shpikur në fe pas tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Pasuesit e Bidateve kanë shpikur në fe pas të Dërguarit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Pse të përzuren? Për shkak se ata kanë ndryshuar fenë e Allahut dhe kanë shpikur në të gjëra që nuk i përkasin asaj. Pra ky hadithi ka të bëje edhe me ta.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Enët e tij janë aq të shumtë sa yjet e qiellit.”

Muslimi ka transmetuar se ato janë prej ari dhe argjendi 7.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“e cila është transmetuar në rrugë autentike përmes rrugëve të shumta.”

Kjo është e njohur në përgjithësi.

______________________________

1 - Muslimi (2300).

2 - Bukhari (6579).

3 - Bukhari (6580) dhe Muslimi (2303).

4 - Bukhari (6591) dhe Muslimi (2298).

5 - 108:1-3

6 - Bukhari (6582) dhe Muslimi (2304).

7 - Muslimi (2303).

32. Besimi në dënimin e varrit.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Duhet të besohet në dënimin e varrit, dhe se ky umet sprovohet në varret e tyre. Ata do të pyeten për besimin dhe Islamin dhe se kush është Zoti dhe profeti i tyre? Munker dhe Nekiri do ti vijë të vdekurit sikurse Allahu ‘Azze ue Xhel dëshiron. Duhet të besohet me vërtetësi në këtë.”

Shpjegim:

Janë transmetuar hadithet lidhur me dënimin e varrit. Një nga ajetet lidhur me këtë janë fjalët e Allahut Tebarake ue Te‘ala:

النَّارُ يُعْرَضُونَ عَلَيْهَا غُدُوًّا وَعَشِيًّا وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذَابِ

“Ata i nënshtroi zjarrit mëngjes e mbrëmje, e ditën e kijametit (u thuhet engjëjve): “Ithtarët e Faraonit futni në dënimin më të rëndë!” 1

Faraoni, dhe njerëzit e tij dhe të gjitha kufarët e tjerë sjellën pranë zjarrit, në mëngjes dhe në mbrëmje. Ky është dënimi pas vdekjes. Pastaj ai përmendi dënimin në Ditën e Gjykimit:

وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذَابِ

“e ditën e kijametit (u thuhet engjëjve): “Ithtarët e Faraonit futni në dënimin më të rëndë!”

Ka edhe ajete tjera që tregojnë për këtë.

Bukhari dhe Muslimi transmeton se i Dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem kaloi pranë dy varreve dhe tha:

“Ata janë duke u ndëshkuar, por ata nuk janë duke u dënuar për diçka të madhe (sipas tyre). Po, sigurisht që është diçka e madhe. Njëri prej tyre përgojonte njerëzit ndërsa tjetri nuk kujdesej gjatë urinimit (kur urinonte).” 2

Ata ranë në mëkate të mëdha, kështu që Allahu i dënoi ata pas vdekjes. Kjo dëshmon se njerëzit dënohen në varre për mëkatet e tyre.

Gjithashtu, transmetoi el-Bera nga Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem se Munker dhe Nekir i vien të vdekurit dhe e pyesin atë. Besimtari do të thotë:

“Ai është Muhamedi, i Dërguari i Allahut. Ai erdhi tek ne me prova dhe me udhëzim të drejtë prandaj ne e besuam atë dhe e pasuam.”

Kështu thuhet në hadithin e Esma-së. Në hadithin e el-Baraa përmendet se si besimtarit i shtrohen pyetjet vijuese:

“Kush është Zoti yt? Kush është profeti yt? Çfarë feja ke? Ai thotë: “Zoti im është Allahu, feja ime është Islami dhe i Dërguari im është Muhamedi sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.” Pastaj do ti thuhet: “Ne të njohim ty. Ti ishe besimtarë. Flej në qoftë se ke qenë besimtarë. Atëherë ai e sheh vendin e vet në zjarrë në qoftë se ai kishte qenë kafir.” Pastaj i thuhet atij: “Allahu në vend të kësaj të ka dhënë një vend në Xhenet.” Pastaj ai thotë: “O Allah! Le të ndodhë Dita e Gjykimit!” Pas së cilës i thuhet atij: “Prit.”

Këta dy engjëj do ti vijnë edhe kafirit dhe do ti thonë: “Kush është Zoti yt? Kush është profeti yt? Çfarë feje ke?” Pastaj ai thotë: “ah, ah, unë nuk e di. Kam dëgjuar njerëzit duke thënë një gjë dhe ashtu thashë edhe unë.” 3

E lusim Allahun për qëndrueshmëri. Shumica e njerëzve janë në rrezik. Sepse ata vërtetë nuk e dinë domethënien e mesazhit. Ata nuk e dinë se Muhamedi sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka ardhur me prova dhe udhëzime. Ata nuk e dinë se çfarë do të thotë shahadeti. Ata vetëm imitojnë të jerët.

Prandaj, besimtari duhet të jetë në kujdes, të reflektojnë mbi librin e Allahut dhe të përgatitet për këto pyetje. Muhammad bin Abdil-lah sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem erdhi tek ne me prova dhe udhëzim prandaj ne e kemi besuar atë dhe e kemi pasuar atë. Ky besim është i lidhur ngushtë me diturinë e udhëzimin dhe provat të cilat i ka kumtuar Muhamedi sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Ajo është që sjell dobi gjatë këtij testi tmerrësisht të vështirë.

I Dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Ju do të sprovoheni në varret tuaja ngjashëm, ose gati sikurse me sprovën e Dexhallit.” 4

Në teshehud thuhet:

اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ الْمَحْيَا وَالْمَمَاتِ

“O Allah! Unë kërkoj strehim tek Ti nga dënimi i varrit. Unë kërkoj strehim tek Ti nga sprovimi i el-Mesih ed-Dexhallit. Unë kërkoj strehim tek Ti prej sprovave të jetës dhe të vdekjes.” 5

Ka shumë dëshmi për dënimin e varrit dhe pas vdekjes, duke përfshirë ato që kemi përmendur. Kjo është një çështje saktë e vërtetë, të cilën Ehl-us-Sunneti e besojnë ndërsa ajo mohohet nga Mutezilitë dhe pasuesit e tyre të devijuar.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “Ata do të pyeten për besimin dhe Islamin dhe kush është Zoti dhe profeti i tyre? Munker dhe Nakir do ti vijnë të vdekurit ashtu sikurse Allahu ‘Azze ue Xhel. Ata duhet të besohen dhe të verifikohen.”

Si do të vijnë Munker dhe Nekir në varrin e njeriut të vdekur? Sikruse dëshiron Allahu. Një engjëll hynë brenda në mitrën e gruas dhe urdhërohet që ti shkruaj katër gjëra; jetën e fetusit, sa gjatë do të jetojë, veprimet, dhe a do të jetë banor i zjarrit apo i xhenetit. Të tjerët do të hyjnë në varr dhe do të pyesin. Si kështu? Ne nuk e dimë. Allahu Subhanehu ue Te ala e di atë dhe Ai është i cili na ka informuar në lidhje me të. Detyra yte është vetëm që të besosh. Një nga tiparet më të mira të besimtarit është se ai beson në Gajbin (në të fshehurën):

ذَلِكَ الْكِتَابُ لاَ رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ

“Ky është libri që nuk ka dyshim në te (sepse është prej Allahut) është udhëzues për ata që janë të devotshëm. Të cilët e besojnë të fshehtën, e kryejnë faljen (namazin) dhe prej asaj që Ne u kemi dhënë, ata japin (zeqat, sadaka etj.).”6

Ti duhet të besosh në Gajbin (të fshehurën) për të cilën Kurani na informon, ti duhet të besosh në Gajbin (të fshehurën) për të cilën na ka njoftuar Muhamedi sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Allahu e ka urdhëruar atë sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem që ta kumtojë dhe ta shpjegojë Kuranin duke përfshirë edhe këtë çështje. Këto hadithe shpjegon ajetet që flasin për dënimin dhe lumturi në varr.

______________________________

1 - 40:46

2 - Bukhari (218) dhe Muslimi (292).

3 - Bukhari (1374) dhe Muslimi (2871).

4 - Bukhari (86) dhe Muslimi (905).

5 - Bukhari (1377) dhe Muslimi (589).

6 - 2:2-3 

33. Besimi në ndërmjetësimin në Ditën e Gjykimit.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Duhet besuar në ndërmjetësimin e profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe se disa njerëzëz dalin nga zjarri pasi janë djegur dhe janë bërë thëngjill. Ata do të dërgohen tek një lumë tek porta e Xhenetit, siç është transmetuar. Kjo do të ndodhë si dëshiron Allahu, dhe sikurse Allahu dëshiron. Qëllimi është vetëm që të besosh në këtë dhe ta pohoshë këtë.”

Shpjegim:

Ndërmjetësimi i Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem është i vërtetuar. Ai do të ndodhë në vendin e tubimit në Ditën e Gjykimit kur frikësimi i njerëzve është shtuar edhe më shumë. Së pari, ata do të shkojnë tek Ademi, pastaj tek Nuhi, pastaj tek Ibrahimi, pastaj tek Musai dhe më në fund tek Isai. Të gjithë do të justifikojnë veten me arsyetimet e përmendura në hadith. Në fund çështja arrinë tek profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem i cili do të thotë:

“Unë kam drejtë për të.”

Ai do të shkojë dhe do të bie në sexhde gjatë nën Arshin e Allahut, ku do ta bëj hamd Allahun me hamde të cilat ai nuk i ka ditur në këtë jetë. Mu atëherë dhe aty Allahu e mëson atë. Atëherë do t’i thuhet atij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Ngrite kokën. Kërko dhe të ipet ajo që kërkon, ndërmjetëso dhe do të përgjigjet lutja.” 1

Ai gjithashtu do të ndërmjetësojë për njerëzit që kanë shkallë më të ulët në Xhenet në mënyrë që atyre tu ipet shkallë më e lartë kështu që Allahu i lejon ata që të ngriten në shkallë.

Ai gjithashtu do të ndërmjetësojë për njerëzit që meritojnë të hyjnë në Xhehnem për shkak të mëkateve, në mënyrë që ata të shpëtojnë prej tij. Për këtë grup do të ndërmjetësojnë edhe profetë të tjerë, engjëjt dhe njerëzit e devotshëm. Për këtë ndërmjetësim, dhe gjithashtu ndërmjetësime të tjera sikurse u tha kanë të drejtë edhe profetët e tjerë, njerëzit e devotshëm dhe engjëjt.

Hadithet lidhur me ndërmjetësimin janë të shumtë në numër dhe janë transmetuar nga shumë transmetues në çdo grupë. Një pjesë e madhe transmetohen nga Bukhari dhe Muslimi, dhe sidomos nga Muslimi. Një prej tyre është hadithi i njohur i Ebu Saidit ku Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Nxirre nga Zjarri atë që ka besim në zemër sa pesha e njëmonedhe e imtë e arit, pastaj atë që ka besim sa gjysmë monedhe e arit, pastaj atë që ka besim sa bërthama e hurmes, pastaj atë që ka besim sa pesha e një milingone, dhe pastaj ata që ka më pak, më pak dhe më pak se sa pesha e një milingone.”2

Allahu Tebarake ue Te‘ala do të nxjerr pasuesit e teuhidit nga Zjarri për shkak të besimit të tyre, edhe pse besimi të jetë sa pesha e milingonës, e cila është vërtetuar në hadithet autentike.

______________________________

1 - Bukhari (7510) dhe Muslimi (193).

2 - Bukhari (7439) dhe Muslimi (183). 

34. Qëndrimi i Pasusve të Bidateve lidhur me ndërmjetësimin në Ditën e Gjykimit.

Besimi në shefatin (ndërmjetësimin) në ditën e gjykimit:

Ky ndërmjetësim është mohuar nga Hauarixhët, Mu’tezilet, Rafidat dhe sekte tjetra të humbura. Megjithatë, është konfirmuar në Kur’an dhe Sunnet:

وَلَا يَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضَى

“… ndërsa ata ndërmjetësojnë vetëm për atë me të cilin Ai është i kënaqur.”1

Ata argumentojnë me ajete të përgjithshme mbi jobesimtarët dhe jo që kanë të bëjnë me besimtarët. Shembuj të këtyre ajeteve janë:

أَنفِقُواْ مِمَّا رَزَقْنَاكُم مِّن قَبْلِ أَن يَأْتِيَ يَوْمٌ لاَّ بَيْعٌ فِيهِ وَلاَ خُلَّةٌ وَلاَ شَفَاعَةٌ

“O ju që keni besuar, para se të vijë një ditë kur nuk do të ketë as shitblerje, as miqësi, e as ndërmjetësim, jepni nga ajo me çka Ne u furnizuam juve.” 2

Ka shumë ajete që ia mohojnë ndërmjetësimin kufarëve:

فَمَا تَنفَعُهُمْ شَفَاعَةُ الشَّافِعِينَ

“E tanimë, atyre nuk u bën dobi ndërmjetësimi i ndërmjetësuesve.” 3

Pasuesit e epsheve janë lidhur me këto ajete të përgjithshme, duke i lënë tekstet autentike të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, dhe gjithashtu disa ajete Kur’anit, të cilat vërtetojnë ndërmjetësimin e besimtarëve metë cilët Allahu është i kënaqur:

وَلَا يَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضَى

“…ndërsa ata ndërmjetësojnë vetëm për atë me të cilin Ai është i kënaqur.”

 وَلَا تَنفَعُ الشَّفَاعَةُ عِندَهُ إِلَّا لِمَنْ أَذِنَ لَهُ

“Dhe ndërmjetësimi nuk bën dobi te Ai, përveç i atij të cilit i jep leje.” 4

Allahu nuk do t’u jep leje jobesimtarëve për të ndërmjetësuar, as nuk do të pranojë asnjë ndërmjetësim për ta. Ai nuk do të pranojë ndërmjetësimin e Ibrahimit për babai e tij. Përkundër faktit se Ibrahimi ishte babai i profetëve “kishte një pozitë madhështore tek Allahu dhe ishte Miku i tij i ngushtë, prapëseprap ndërmjetësimi i tij për babain e tij nuk do të pranohet.

Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka një ndërmjetësim të veçantë për Ebu Talibin. Ai do të ndërmjetësojë për të, që ai të largohet nga thellësia e zjarrit. Ndërsa sai përket ajetit

فَمَا تَنفَعُهُمْ شَفَاعَةُ الشَّافِعِينَ

“Nuk u bën dobi ndërmjetësimi i ndërmjetësuesve.”

Kjo është në fakt për pabesimtarët. Ndërsa sa u përket besimtarëve, Allahu thotë:

وَكَم مِّن مَّلَكٍ فِي السَّمَاوَاتِ لَا تُغْنِي شَفَاعَتُهُمْ شَيْئًا إِلَّا مِن بَعْدِ أَن يَأْذَنَ اللَّهُ لِمَن يَشَاء وَيَرْضَى

“E sa engjëj ka që janë në qiej, e që ndërmjetësimi i tyre nuk bën dobi asgjë, vetëm pasi që Allahu të japë leje për atë që dëshiron dhe që është i kënaqur për të.” 5

مَن ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ

“Kush mund të ndërmjetësojë tek Ai pa lejen e Tij?” 6

Ky ndëmrjetësm do t’u lejohet besimtarëve, kjo është konfirmuar në Kur’an dhe Sunnet. I Dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe të tjerët do të ndërmjetësojnë për besimtarët në mënyrë që atyre t’u ngriten gradët, të shpëtojnë nga zjarri, duke të nxirren nga zjarri.

Kësaj i besojnë se Ehl-us-Sunneti, dhe kjo përbën një nga parimet e tyre. Ata kundërshtojnë pasuest e epsheve, Hauarixhët, Rafidhat dhe të tjerët të cilët ndoqën të pavërtetën. Besimtarët janë të detyruar të besojnë në këtë.

______________________________

1 - 21:28

2 - 2:254

3 - 74:48

4 - 34:23

5 - 53:26

6 - 2:255

35. Besimi në shfaqjen e Dexhallit.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Duhet besuar shfaqjen e Dexhallit. Në mes të syve të tij do të shkruan “kafir”. Duhet besuar hadithet mbi këtë temë dhe se kjo do të ndodhë.”

Shpjegim:

Janë transmetuar hadithe të shumta autentike që flasin për këtë. Janë transmetuar shumë hadithe lidhur me shfaqjen e Dexhallit dhe zbritjen e Isait alejhi-selam. Një prej tyre është hadithi që ju e lexoni çdo ditë në lutjet tuaja:

اللهم إني أعوذ بك من عذاب القبر، و من عذاب النار، و من فتنة المحيا و الممات، و من فتنة المسيح الدجال

“O Allah! Unë kërkoj strehim tek Ti nga dënimi i varrit, dënimi i zjarrit, nga sprova e jetës dhe vdekjes dhe nga sprova e keqe e Dexhallit.”

Për fat të keq disa njerëz e mohojnë shfaqjen Dexhallin dhe shtrembërojnë kuptimin e tijj. Një nga shtrembërimet më të çuditshme të sotme është se as Dexhalli e as Isai alejhi-selam nuk janë njerëz. Në vend të kësaj, ata besojnë se bëhet fjalë për një drejtim shpirtëror dhe material. Dexhalli qëndron prapa drejtimit material dhe Isai alejhi-selam qëndron prapa drejtimit shpirtëror.

Sikurse u tha janë transmetuar shumë hadithe lidhur me zbritjen e Dexhallin dhe zbritjen e Isait alejhi-selam. Disa prej tyre i transmeton Muslimi në “Sahihun” e tij nga Ibn Umeri, Enesi, Hudhejfe, Ibn Mesudi dhe Ebu Hurejre. Çdo profet paralajmëroi kundër Dexhallit dhe kështu bëri edhe Muhammedi sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem kur tha:

“Unë ua tërheq vërejtjen kundër tij. Unë do t’ju tregoj diçka që askush tjetër para meje nuk e ka thënë: atij i mungonë syri i djathtë.”1

“Do të duket sikurse ai e sjell Xhenetin dhe Xhehnemin, një lumë zjarri dhe një lumë nga Xheneti. Në fakt, lumi i Xhenetiti është zjarr ndërsa lumi i Xhehnemit është Xheneti. I dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e urdhëroi besimtarin që përjeton këte që të ulë kokën, të mbyllë sytë dhe të pijë nga lumi që qëndron si Zjarr – në fakt ai është ujë i ftohtë.”

Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Unë jam më i ditur lidhur me sprovat e Dexhallit se sa vetë ai.” 2

Profeti di më shumë se Dexhalli. Dexhalli nuk e di se lumi i tij nga Xheneti është në fakt një lumë zjarri, dhe anasjelltas. I dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem na ka thënë të vërtetën. Kjo është një nga mrekullitë e tij për të vërtetuar profetësinë e tij.

Kur foli për dexhalin, sahabet thanë: Profeti e përmendi Dexhallin dhe ngriti zërin dhe uli, kurse njerëzit filluan të flasin për këtë, dhe ia përmendën Profetit, atëherë ai tha:

“Nuk është Dexhalli ai të cilit ia kam frikën më shumë për ju.”

Sepse fjala “pabesimtar” qëndron mbi ballin e tij. Të gjithë besimtarët, si ata që mund dhe nuk mund të lexojnë, do të jetë në gjendje të lexojnë atë, për dallim nga një njeri i cili është veshur me veshje islame, flet në emër të islamit, përdorë parulla islame, ky është më i dëmshëm. Këta janë mashtruesit dhe gënjeshtarët janë shumë në numër dhe i dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem na ka paralajmëruar kundër tyre.

______________________________

1 - Bukhari (7127).

2 - Muslimi (2934). 

36. Besimi në zbritjen e Isait.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Duhet besuar se Isa bin Merjem alejhi-selam do të zbres dhe do ta vret Dexhallin në portën e Luddit.”

Shpjegimi:

Kjo përmendet në hadithe autentike në “Sahihun” e Muslimit1. Aty ceket se si Isa alejhi-selam zbret me duart mbi supet e dy engjëjve. Ai do të jetë i veshur me dy rroba të ngjyrosura me shafran dhe do të zbresë tek minarja lindore në Damask. Më pas drejtohet kah myslimanët, atëherë ata do ti bashkohen atij dhe prej andej ai do të shkojë tek Dexhalli dhe to ta mbytë atë.

Ky Mesih, i cili është profet dhe i dërguar dhe do ta të mbytë Mesihu Dexhallin gënjeshtarin. Isa quhet Mesih për shkak të udhëtimit të tij, Dexhalli quhet Mesih për shkak të të metës në syrin e tij. Isa është një profet dhe i dërguar, Dexhalli është gënjeshtar dhe mashtrues. Allahu do ta shkatërrojë Mesihu Dexhalin më duart e Mesihut Isa ibën Merjemit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.

Pasi që Isa sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ta ketë mbytur Dexhallin, do të vijnë Jexhuxhët dhe Mexhuxhët. Atëherë Isai dhe besimtarët ngjiten për në malin Tur. “Isa dhe besimtarët do ti luten Allahut Tebarake ue Te‘ala që t’i zhdukë Jexhuxhët dhe Mexhuxhët, të cilën Ai do ta bëjë. Atëherë tokës fillon ti vie erë e keqe nga kufomat e tyre, pas së cilës ata e lusim Allahun Tebarake ue Te‘ala që ti largoj ata. Allahu Tebarake ue Te‘ala do të dërgojë zogjë të mëdhenjë sa qafat e deveve që i marrin kufomat dhe i hedhin aty ku dëshiron Allahu. Allahu edhe do të lëshojë një shi shumë të madh në mënyrë që toka të bëhet si një pasqyrë e pastër. Pastaj Allahu Tebarake ue Te‘ala do të urdhërojë tokën që të  nxerr bereqetet e saj në mënyrë që një grup të tërë të njerëzve do të jenë në gjendje për t’u ngopur nga një shegë e vetme dhe do të qëndrojnë nën hijen e saj. Allahu Tebarake ue Te‘ala do të zbres bereqet edhe në qumësht në mënyrë që një grup njerëzish do të pijnë qumështin e një deveje, dhe qumshtin e një lope, dhe se një fis i tërë pijnë qumshtin e një dhie. Ky është një bereqet nga Allahu. Pas kësaj Allahu dërgon një erë të këndshme tek pasuesit e Isait në mënyrë që ata të vdesin. Pas kësaj, vetëm krijesat e këqija do të jetojnë në tokë. Ata do të jetojnë në çrregullime si gomarë. Ata janë që do të përjetojnë Kijametin Këto janë disa nga shenjat e mëdha të kijametit: Shfaqja e Dexhallit, zbritja e Isait, shfaqja e shtazës, dhe lindja e diellit nga perëndimi. Gjitha këto do të ndodhin, dhe këto i përkasin shenjave të mëdha të Ditës së Gjykimit.”

______________________________

1 - Muslimi (2937).

37. Besimi përbëhet prej fjalës dhe veprave, ai shtohet dhe mangësohet.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Besimi përbëhet prej fjalës dhe veprës, ai shtohet dhe mangësohet”. Thuhet në transmetimin:

“Besimtari me besim më të plotë është ai me moral të mirë.”1

Shpjegimi:

Besimi përbëhet prej fjalës dhe veprës; fjalë e zemrës dhe e gjuhës, si dhe vepra e zemrës dhe gjymtyrëve të trupit. Ne gjithashtu mund të themi se besimi përbëhet nga fjala, vepra dhe bindja me zemër, dhe se ai shtohet me vepra të mira dhe mangësohet me mëkate. Ky është përkufizimi i besimit sipas Ehl-us-Sunnetit dhe Xhematit.

Edhe Hauarixhët besojnë se besimi përbëhet nga fjala, vepra dhe bidja. Megjithatë, ata besojnë se besimi as nuk shtohet e as nuk mangësohet. Kurdo që një mysliman kryen një mëkat të madh ai del nga Islami, thonë ata.

E kundërta e tyre janë Murxhiat që thonë se besimi përbëhet vetëm nga besimi i zemrës, ose nga njohja me zemër, gjë të cilën e thonë Xhehmitë. Murxhitë ekstrem besojnë se besimi përbëhet vetëm nga besimi i zemrës.

Sipas Murxhiah Fukahave besimi përbëhet nga besimi me zemër dhe të shprehurit me gjuhë. Ata përjashtojnë veprat nga besimi.

Ehlus-Sunneti besojnë se besimi përbëhet nga veprat e zemrës dhe veprat e gjymtyrëve pas bindjes. Besimi pra përbëhet nga bindja dhe veprat e zemrës, duke përfshirë frikën ndaj Allahut, dashurinë për Allahun, shpresën në Allahun, përmallimin për Allahun dhe mbështetjën në Allahun. Gjitha këto i përkasin veprimeve të zemrës. Këto janë thelbi i besimit. Besimi nuk mund të ekzistojë pa to. E njëjta gjë vlen edhe për veprat e gjymtyrëve të trupit sikurse agjërimi, namazi, zekati, xhihadi dhe detyra të tjera. Madje i përket besimit edhe të largosh diçka të dëmshme nga rruga;

“Besimi është më shumë se shtatëdhjetë degë. Më e larta e saj është fjala “La ilahe ilAllah”, dhe më e ulëta është të largosh diçka të dëmshme nga rruga. Turpi është gjithashtu një degë nga degët e besimit.”2

Ky besim shtohet me vepra të mira dhe mangësohet me mëkate. Ai shtohet derisa të bëhet sa kodra dhe mangësohet deri sa ai të peshon më pak se një milingonë.

Murxhiat mendojnë se besimi as nuk shtohet as nuk mangësohet. Sepse sipas tyre besimi përbëhet vetëm nga besimi me zemër prandaj ai nuk mund të mangësohet. Ata thonë se besimi me zemër nuk pranon mangësim, nëse ai do të pranonte mangësim atëherë njeriu do të dilte nga besimi. Prandaj ai nuk mangësohet. Ata gjithashtu besojnë se besimi nuk ndryshon tek njerëzit. Të gjithë kanë një besim të barabartë, thonë ata. Sipas tyre njeriu më mëkatar ka besimin aq të fortë i cili është i barabartë me besimin e profetëve, besimtarëve dhe engjëjve. Teoria e tyre është një devijim i madh. E kundërta e tyre në devijim janë Hauarixhët.

Murxhiat ekstrem kanë sherr të madh, sepse ata e rrënojnë sheriatin me këtë bindje të keqe. Hauarixhët gjithashtu janë të fëlliqtë, sepse ata bëjnë Tekfir (përjashtojnë nga besimi) umetin, vrasin myslimanët dhe e konsiderojnë të jetë e ligjshme për të shuar jetën e tyre dhe për të konfiskuar pasurin e tyre. Sapo një person të bëj një mëkat të madh sikurse është zinaja, vjedhja apo vrasja, ata e konsiderojnë atë të jetë kafir. Kjo është një gënjeshtër, një devijim dhe një mungesë e të kuptuarit. Pse Allahu urdhëron që hajduti të dënohet?

وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَةُ فَاقْطَعُواْ أَيْدِيَهُمَا جَزَاء بِمَا كَسَبَا نَكَالاً مِّنَ اللّهِ وَاللّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ

“Vjedhësit dhe vjedhëses prejuani duart, si shpagim i veprës që bënë, (kjo masë është) dënim nga Allahu. Allahu është i fuqishëm, ligjdhënës i urtë.”3

Pse Allahu urdhëron që konsumuesi i alkoolit të dënohet? Kur një person i cili kishte pirë alkool u dërgua tek profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, ku disa e mallkuan atë, i dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha:

“Mos e mallkoni atë. Ai e do Allahun dhe të dërguarin e Tij.”4

Si mundet besimtari të dënohet dhe të dal nga besimi njëkohësisht? Sepse dënimi e pastron atë. Edhe personi i cili dënohet për zina pastrohet nga mëkati i tij. Sa për atë që del nga besimi, i dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Vrisne atë që ndërronë fenë e tij.”5

Mëkatet sikurse zinaja, vrasja dhe konsumimi i alkoolit janë shumë të rënda dhe serioze në Islam, por ato nuk e përjashtojnë vepruesin e tyre nga Islami. Në vend të kësaj ata dënohen në këtë jetë dhe në jetën tjetër nëse Allahu nuk i falë ata. Megjithatë, personi nuk del nga Islami. Monoteizmi i mëkatarit padyshim e nxerrë atë nga zjarri për në Xhenet.

______________________________

1 - Ebu Davudi (4682) dhe Tirmidhi (1162). I mirë sipas Albanit.

2 - Muslimi (35).

3 - 5:38

4 - Bukhari (6780).

5 - Bukhari (3017).

38. Ai që braktis namazin del nga feja.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Ai që e braktis namazin ka dalur nga feja. Asnjë vepër tjetër që braktiset nuk është mosbesim përveç namazit. Ai që e braktis atë është kafir. Allahu ka lejuar që ai të ekzekutohet.”

Shpjegimi:

Ata që bëjnë tekfir mbi lënësin e namazit kanë argumente të shumta dhe shumë të fuqishme për këtë. Nga ana tjetër ka nga ata që nuk bëjnë tekfir mbi lënësin e namazit, sepse ata i interpretojnë ndryshe këto argumente. Një nga argumentet se ai që nuk falet është kafir janë:

فَإِن تَابُواْ وَأَقَامُواْ الصَّلاَةَ وَآتَوُاْ الزَّكَاةَ فَإِخْوَانُكُمْ فِي الدِّينِ

“Po, nëse ata pendohen, e falin namazin dhe e japin zeqatin, atëherë i keni vëllezë në fe.”1

Vllazëria nuk realizohet derisa të mos ekzistojë, besimi, namazi dhe zekati:

فَإِن تَابُواْ وَأَقَامُواْ الصَّلاَةَ وَآتَوُاْ الزَّكَاةَ فَخَلُّواْ سَبِيلَهُمْ

“Në qoftë se pendohen, e falin namazin dhe e japin zeqatin, atëherë lini të lirë.” 2

Ata nuk lihen të lirë dhe nuk i shpëtojnë shpatës derisa të mos besojnë në Allahun, të falen dhe ta japin zekatin. Këtu ka argumente shumë të fuqishme dhe të shumta duke përfshirë:

“Besa mes nesh dhe atyre është namazi. Ai që e braktis atë ka bërë kufër.”3

“Mes robit dhe mosbesimit është lënia e namazit.”4

Pra çështja e namazit është shumë madhështore. Namazi është shtylla e Islamit, e cilat do të tregohet në hadithin e Abdullah bin Shekikut. Imam Ahmedi tregoi të njëjtën gjë, duke thënë:

“Nuk ka asnjë vepër të braktisur që është kufër përveç namazit.”

Në këtë tezë Imam Ahmedi zgjedh të bëjë tekfir mbi ata që nuk falet. Ai e argumentoi mendimin e tij me hadithe dhe fjalët e Abdullah bin Shekikut:

“Sahabët e Muhammedit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem nuk e konsideronin braktisjen e asnjë vepre të jetë kufër përveç namazit.”

Shejkh-ul-Islam Ibnu Tejmijeh përmendi se si shumica e dijetarëve në mesin e sahabëve dhe të tjerëve bënë tekfir mbi lënësin e namazit. Shumë imamë dhe dijetarë bëjnë tekfir mbi atë që braktis vetëm një shtyllë të vetme të Islamit. Kjo do të thotë se ai që nuk e falë namazin është kafir, ai që nuk e paguan zekatin është kafir, ai i cili nuk e bënë haxhin është kafir. Imam Ahmedi ka disa mendime në lidhje me tekfir mbi atë që braktis ndonjë prej këtyre shtyllave. Në një mendim, ai e bën tekfir vetëm mbi atë që nuk falet dhe nuk e paguan zekatin. Në një tjetër mendim, ai e bën tekfir vetëm mbi ata që nuk falen. Në një mendim të tretë, ai as nuk bën tekfir mbi ata që nuk falet. Për shkak se këto çështje janë të vështira dhe të rënda. Të dyja palët kanë argumente të forta. Rrjedhimisht, mund njeriut i ndodhin kundërshtime mendimesh, dhe intepretimesh të ndryshme dhe kështu me radhë.

Sipas Shafiiut, Malikut dhe Ebu Hanifes lënsi i namazit nuk është kafir. Megjithatë, ata janë të gjithë të bashkuar se ai që nuk falet nga mohimi namazit është kafir. Ka një konsensus se ai që nuk falet nga mohimi i namazit është kafir. Sa për atë që e braktis namazin nga përtacia apo neglizhenca, ju keni dëgjuar se si disa bëjnë tekfir mbi të.

Shafi´i, Maliku dhe shumë imamë të tjerë, duke përfshirë edhe Ahmedin në një mendim, bëjnë tekfir vetëm mbi atë që nuk falet nga mohimi i namazit. Siç thashë ka mendime të ndryshme mbi atë që nuk falet por e pranon detyrimin e namazit. Disa mendojnë se ai duhet të ekzekutohet. Nëse ai, për shembull, nuk e falë namazin e drekës duhet të kërkohet që të pendohet. Ai duhet të urdhërohet që ta falë drekën para se të hyjë ikindia. Në qoftë se ai refuzon të falet, ai ekzekutohet si një mëkatar. Ndërsa ata që mendojnë se lënësi është pabësimtar, atëherë ai ekzekutohet si pabesimtar. Të tjerët sikurse u tha mendojnë se se ai duhet të ekzekutohet si një mëkatar. Ebu Hanife dhe imamët tjerë besojnë se ai nuk duhet të ekzekutohet. Në vend të kësaj, ata besojnë se ai duhet të burgoset, të ndëshkohet derisa ai ose të fillon të falet ose të vdes.

______________________________

1 - 9:11

2 - 9:5

3 - Tirmidhiu (2621), Nesai (463) dhe Ibn Maxheh (1079). Saktësuar nga Albani.

4 - Tirmidhi (2619), Nesai (464) dhe Ibn Maxheh (1078). Saktësuar nga Albani.

5 - Vërejtje: Ndërsa, ekzekutimi i dënimit bëhet vetëm nga sundimtari ose zëvendësi i tij.

Kush i zbaton gjykimet dhe dënimet e sheriatit?

Autor: Imam Ibn Kudameh el-Makdisi dhe Imam Beha’-ud-Din el-Makdisi (RahimehUllah)

Burimi: Umdet-ul-Fikh, faqe. 120, Maktebeh ar-Rushd, 1422/2001 dhe el-Uddeh fi Sherh-il-Umdeh (2/285), Muesseseh err-Riisaleh 1421/2001

Është obligim ekzekutimi i dënimit ndaj një personi, vetëm nëse ai është përgjegjës për veprën e kryer dhe ai e di se veprimi i caktuar është i ndaluar sipas sheriatit.

Ndërsa, ekzekutimi i dënimit bëhet vetëm nga sundimtari ose zëvendësi i tij. I vetmi përjashtim është kur zotëria ndëshkon skllaven e tij për zina. I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Nëse ndonjë nga skllavet tuaja bën zina, atëherë ndëshkoni ato (me dënim të caktuar).” [1]

Megjithatë, askush nuk ka të drejtë që të prej dorën hajdutit, të ekzekutojë renegatin, të ndëshkoj me rrahje me kamxhik të fejuarën e tij apo skllaven me të cilën është martuar.

Ndërsa Imam Beha-ud-Din el-Makdisi (RahimehUllah), ka shpjeguar fjalët vijuese të Imam Ibn Kudames (RahimehUllah), duke thënë:

“Është obligim ekzekutimi i dënimit ndaj një personi, vetëm nëse ai është përgjegjës për veprën e kryer…” – që do të thotë se, një fëmijë ose një person i çmendur nuk dënohen nëse ata bëjnë zina.

“…dhe ai e di se veprimi i caktuar është i ndaluar sipas sheriatit.” – që do të thotë se, një person i cili ka bërë zina dhe pretendon se ka qenë i paditur se veprimi i tillë është i ndaluar dhe me të vërtetë është e mundur që ai të ketë qenë injorant në këtë gjë, p.sh. për shkak se ai është një mysliman i ri në fe ose jeton në shkretëtirë, atëherë arsyeja e tij pranohet

Në raste të tjera, ky arsyetim pranohet, sepse gjykimi për zinanë nuk është i panjohur nga personi që jeton në një vend mysliman.

“Ndërsa, ekzekutimi i dënimit bëhet vetëm nga sundimtari ose zëvendësi i tij.” – Sepse Allahu ka caktuar se këto gjëra i takojnë vetëm sundimtarit apo atij që e zëvendëson atë.

______________________________

[1] - El-Buhari (6839), Muslim (1703), Ebu Davudi (4469), Ibn Maxheh (2565), ed-Darimi (2240) dhe et-Tajalisi (952).

39. Meritat e sahabëve.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Njerëzit më të mirë të këtij umeti pas profetit të tyre është Ebu Bekr es-Siddiku, pastaj Umer bin el-Khatab dhe pastaj Uthman bin Affan. Ne u japim përparësi këtyre treve sikurse iu dhanë përparësi në mënyrë unanime shokët e të dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.”

Shpjegimi:

Ky kapitull ka të bëjë me meritat e sahabëve. Meritat e sahabëve janë vërtetuar në Kuran, Sunnet dhe konsensusin myslimanë. Vetëm të devijuarit sikurse Hauarixhët  dhe Rafidat që mendojnë ndryshe. Kurani i lavdëron ata dhe e sqaron pozitën dhe reputacionin e tyre. Allahu Tebarake ue Te‘ala ka thënë:

وَالسَّابِقُونَ الأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالأَنصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسَانٍ رَّضِيَ اللّهُ عَنْهُمْ وَرَضُواْ عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي تَحْتَهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ

“Allahu është i kënaqur me të hershmit e parë prej muhaxhirëve (migruesve) dhe prej ensarëve (vendasve-ndihmëtarë) dhe prej atyre që i pasuan ata me punë të mira, e edhe ata janë të kënaqur ndaj Tij. Atyre u ka përgatitur Xhenete, në të cilët rrjedhin lumenj, ku do të jenë përjetë të pasosur. E ky është fitim i madh.”1

لَا يَسْتَوِي مِنكُم مَّنْ أَنفَقَ مِن قَبْلِ الْفَتْحِ وَقَاتَلَ أُوْلَئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِّنَ الَّذِينَ أَنفَقُوا مِن بَعْدُ وَقَاتَلُوا وَكُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى

“Nuk janë të barabartë prej jush ata që dhanë nga pasuria e tyre dhe luftuan para çlirimit (të Mekes), sepse të tillët kanë vlerë më të madhe nga ata që dhanë dhe luftuan pas. Por të gjithëve Allahu u premtoi të mirat; Allahu di çka punoni.”2

Ata që dhuruan lëmoshë dhe luftuan para çlirimit (të Mekes) u është premtuar më e mira dhe e larta. Ata që dhuruan lëmoshë dhe luftuan më pas edhe atyre i është premtuar më e mira dhe më e larta:

مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاء عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاء بَيْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِم مِّنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذَلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَمَثَلُهُمْ فِي الْإِنجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ

“Muhammedi është i dërguar i Allahut, e ata që janë me të (sahabët) janë të ashpër kundër jobesimtarëve, janë të mëshirshëm ndërmjet vete, ti i sheh kah përulen (në rukuë), duke rënë me fytyrë në tokë (në sexhde), e kërkojnë prej Allahut që të ketë mëshirë dhe kënaqësinë e Tij ndaj tyre. Në fytyrat e tyre shihen shenjat e gjurmës së sexhdes. Përshkrimi i cilësive të tyre është në Tevrat dhe po ky përshkrim është edhe në Inxhil. Ata janë si një farë e mbjellë ku mbin filizi i vet, e ai trashet, përforcohet dhe qëndron në trungun e vet, ajo e mahnit mbjellësin. (Allahu i shumoi). Për t’ua shtuar me ta mllefin jobesimtarëve.”3

لِلْفُقَرَاء الْمُهَاجِرِينَ الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِن دِيارِهِمْ وَأَمْوَالِهِمْ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا وَيَنصُرُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أُوْلَئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ وَالَّذِينَ تَبَوَّؤُوا الدَّارَ وَالْإِيمَانَ مِن قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَيْهِمْ وَلَا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِّمَّا أُوتُوا وَيُؤْثِرُونَ عَلَى أَنفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ وَالَّذِينَ جَاؤُوا مِن بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِّلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَؤُوفٌ رَّحِيمٌ

“(Ajo pronë) U takon muhaxhirëve të varfër, të cilët u dëbuan prej shtëpive të tyre dhe prej pasurisë së tyre, duke kërkuar mirësinë dhe kënaqësinë prej Allahut, dhe që ndihmojnë Allahun dhe të dërguarin e Tij, të tillët janë ata të sinqertit. Edhe ata që përgatitën vendin (Medinen) dhe besimin para tyre, i duan ata që shpërnguleshin tek ata dhe nuk ndiejnë në gjoksat e tyre ndonjë nevojë (për zili a tjetër) nga ajo që u jepej atyre (muhaxhirëve), madje edhe sikur të kishin vetë nevojë për te, ata u jepnin përparësi atyre para vetvetes. Kush është i ruajtur prej lakmisë së vet, të tillët janë të shpëtuar. Edhe ata që kanë ardhur pas tyre e thonë: ”Zoti ynë, falna neve dhe vëllezërit tanë që para nesh u pajisën me besim dhe mos lejo në zemrat tona farë urrejtjeje ndaj atyre që besuan. Zoti ynë Ti je i butë, mëshirues!”4

Armiqtë e sahabëve sikurse Rafidat dhe Hauarixhët nuk janë vëllezërit e sahabëve. Zemrat e tyre janë plot ligësi dhe urrejtje ndaj sahabëve të të dërguarit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Gjurmët e kësaj ligësie dhe urrejtje që ata e kanë vërehen në fjalët dhe shkrimet e tyre. Ata bëjnë tekfir mbi sahabët, i kritikojnë dhe i fyen ata.

Imam Maliku argumentoi me këto ajete:

لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ

“Për t’ua shtuar me ta mllefin jobesimtarëve.”

dhe:

وَالَّذِينَ جَاؤُوا مِن بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ

“Edhe ata që kanë ardhur pas tyre e thonë: “Zoti ynë, falna neve dhe vëllezërit tanë që para nesh u pajisën me besim dhe mos lejo në zemrat tona farë urrejtjeje ndaj atyre që besuan!”

për të përcaktuar se ata nuk kanë të drejtë të plaçkës së luftës. Plaçka u ipet vetëm njerëzve që i luten Allahut që të jetë i kënaqur me sahabët, e di vlerën e tyre, dhe lutet me këtë dua:

رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ

“Zoti ynë, falna neve dhe vëllezërit tanë që para nesh u pajisën me besim dhe mos lejo në zemrat tona farë urrejtjeje ndaj atyre që besuan!”

Kush i mallkon ata, i fyen dhe bënë tekfir mbi ta nuk meriton asgjë nga plaçka fare. Një person i tillë mund edhe të bëjë kufër siç ka thënë Allahu Tebarake ue Te‘ala:

لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ

“…Për t’ua shtuar me ta mllefin jobesimtarëve.”

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“…pastaj Umer bin el-Khattabi, pastaj Uthman bin Affani.”

Bukhari transmetoi se Ibn Umeri radijAllahu anhuma ka thënë:

“Në kohën e Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e konsideronim Ebu Bekrin të jetë më i miri, pastaj Umeri dhe pastaj Uthmani. Pastaj nuk thoshim më shumë.”5

______________________________

1 - 9:100

2 - 57:10

3 - 48:29

4 - 59:8-10

5 - el-Bukhari (3655).

40. Sahabët më të mirë.

Në bazë të të gjitha teksteve dhe meritave të shumta të cilat nxisin për dashuri ndaj sahabeve, si dhe në bazë të realitetit, ata mendonin se Ebu Bekri ishte i pari, Umeri i dyti, Uthmani i treti dhe Aliu i katërti. Më parë Ehl-us-Sunneti kishin mospajtime se kush ishte më i mirë mes Aliut dhe Uthmanit. Me kalimin e kohës pushoi mosmarrëveshja dhe Ehl-us-Sunneti u bashkuan se më të mirët ishin sipas rendit të mëposhtëm: Ebu Bekri, Umeri dhe Uthmani dhe Aliu. Pas këtyre, vijnë dhjetë të mbeturit të cilët u përgëzuan me Xhenet: Ez-Zubejr ibn el-Auvam, Talha bin Ubejdilah, Abdurr-Rrahman bin’ Auf, Sad bin Ebi Uekas, Said bin Zejd bin Amr bin Nufejl dhe Ebu Ubejdeh Amir bin el-Xherrah. I dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem i ka përgëzuar me Xhenet prandaj ne besojmë e ata janë në Xhenet dhe miratojmë meritat e tyre.

Pastaj ne pranojmë meritat e pjesës tjetër të mbetur dhe bindemi se Allahu u ka premtuar atyre të gjithëve Xhenetin. Të gjithë sahabët do të hyjnë – nëse Allahu do – në Xhenet. I dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem u tha atyre që morën pjesë në Betejën e Bedrit:

“Allahu ka parë pjesmarrësit në Bedr dhe ka thënë: ”Veproni çfarë të dëshironi. Unë iu kam falur juve.”1

Kjo do të thotë se ata nuk do të hyjnë në Xhehnem për shkak të kësaj falje. As ata që dhanë besatimin nën pemë (Hudejbije) nuk do të hyjnë në Xhehnem;

“Askush i cili ka premtuar besnikëri nën pemë nuk do të hyjë në zjarr.”2

Dmth ata që ishin në Hudejbije.

Ne ndajmë sahabët në këtë radhitje:

1 - Katër halifet.

2 - Pjesa e mbetur e të përgëzuarve me xhenet.

3 - Ata që dhane besatimin në Akabeh.

4 - Ata që luftuan në Bedër.

5 - Ata që dhanë besatimin në Hudejbije.

6 - Pejsa tjetër  e sahabëve – radijAll-llahu anhum.

Meritat dhe virtytet e tyre ndryshojnë, gjë të cilën Imam Ahmedi RahimehUllah do ta përmend.

______________________________

1 - Bukhari (3983) dhe Muslimi (2494).

2 - Muslimi (2496) dhe Tirmidhi (3860).

41. Sahabët më të mirë pas tre sahabëve.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Pas këtyre treve, vijnë pesë nga këshilli konsultues: “Ali ibn Ebi Talibi, ez-Zubejr, Abdurr-Rrahman bin Auf, Sa’di dhe Talha. Ata të gjithë e meritonin kalifatin dhe të gjithë ishin udhëheqës. Dëshmia jonë për këtë janë fjalët e Ibn Umerit radijAllahu anhu:

“Në kohën e profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e kishim zakon të konsideronim Ebu Bekrin të jetë më i miri, pastaj Umerin dhe pastaj Uthmanin. Pastaj nuk thonim asgjë më shumë.”

Këtu përmendet Sa´di, në disa dorëshkrime përmendet Saidi. Në të dyja rastet, ata përbushin numrin e gjashtë.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Ata të gjithë e meritonin kalifatin…”

Shikoni në vlerësimin e Imam Ahmedit. Pse ai e tha këtë? Sepse Umeri  radijAllahu anhu i caktoi ata të jenë pjesë e këshillit konsultues dhe tha ai që njëri prej tyre të zgjithet si kalife. Sipas emërimit të Umerit, Imam Ahmedi arriti në përfundimin se të gjithë meritonin të ishin udhëheqës dhe kishin të drejtën e kalifatit.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

Dëshmia jonë për këtë janë fjalët e Ibn Umerit radijAllahu anhu:

“Në kohën e profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e kishim zakon të konsideronim Ebu Bekrin të jetë më i miri, pastaj Umerin dhe pastaj Uthmanin. Pastaj nuk thonim asgjë më shumë.”

“Pas anëtarëve të këshillit konsultues vinë Muhaxhirët që morën pjesë në betejën e Bedrit, pastaj Ensarët të cilët morrën pjesë në betejën e Bedrit.”

Përmes studimeve dhe hulumtimeve të Ehl-us-Sunnetit, ju e dini se Ali bin Ebi Talibi ka shumë virtyte, atij iu dha besatimi për besnikëri dhe bindje dhe sahabët e zgjodhën atë dhe iu besatuan për besnikëri dhe bindje. Ai vie në vendin e katërt kur flitet për renditjen, kalifatin dhe virtytitet.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Pas anëtarëve të këshillit konsultues vinë Muhaxhirunët që morën pjesë në betejën e Bedrit, pastaj Ensarët të cilët morrën pjesë në betejën e Bedrit.”

Disa dijetarë besojnë se ata të cilët u besatuan në Akabeh janë më të mirë se ata që morën pjesë në betejën e Bedrit. Shumica e atyre që u besatuan në Akabeh morrën pjesë në betejën e Bedrit.

Ata që morën pjesë në betejën e Bedrit kanë dallime midis tyre, dhe ata që u besatuan në Akabeh kanë dallime mes tyre. Muhaxhirunët kanë dallime mes tyre dhe Ensarët kanë dallime mes tyre në basë të meritave, kohës së hixhretit dhe kohës së hyrjes në islam.

42. Definicioni i të qenurit sahabi.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Pas tyre janë njerëzit më të mirë të gjithë sahabët e tjerë të dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem; brezi tek të cilët u dërgua profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.”

Shpjegimi:

Do të thotë pas atyre dhjetëve dhe ata që kanë marrë pjesë në Bedër, Hudejbije dhe më shumë.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Kushdo që e shoqëroi profetin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem një vit, një muaj, një ditë, një moment ose vetëm e pa atë, ai është shok (sahabij) i tij.”

Këta njerëz kanë një shoqëri më të shkurtër se ata që u përmendën më parë. Pjesëmarrja e tyre në Xhihad dhe luftërat e tyre janë më të pakta. Niveli i tyre, pra është më i ulët. Por vetëm me anë të këtij shoqërimi, ata arrijnë një nivel kaq të madh saqë brezat pas tyre nuk mund ta arrijnë atë, pa marrë parasysh se çfarë veprash ata bëjnë.

Kjo e përcakton një sahabi dhe se si ai e arrinë këtë nivel të lartë. Është e mjaftueshme që ai e pa profetin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem qoftë edhe një çast, për që të qenë një sahabi, e lerë më nëse ai u shoqërua me të një vit, muaj, ditë apo orë. Përkufizimi i saktë i një sahabiu është një person i cili e pa profetin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, e besoi atë dhe vdiq si musliman. Në qoftë se ai vetëm e sheh atë sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem pa e dëgjuar atë, ai është sahabi që e merr këtë nivel të lartë dhe përfshihet nga fjalët e profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Mos i fyeni shokët e mi. Betohem në Atë në dorën e të Cilit është shpirti i Muhammedit sikurse ndonjëri prej jush do të kishe dhuruar ari sa mali i Uhudit, kjo nuk do të kishte qenë sa dy grushta të tyre apo edhe gjysmën e saj.”1

Të gjithë kanë – nëse do Allahu – këtë nivel të lartë. Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“…është shoku i tij.”

Edhe pse ai vetëm e pa atë dhe e besoi atë, ai ishte sahabi. Një person i tillë është në mënyrë të pashmangshme një sahabi dhe shoqërimi i tij numërohet në përputhje me shoqërimin që ia bëri profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Ebu Bekri, Umeri, Uthmani dhe Aliu ishin Muhaxhirun të cilët jetuan me të në Meke dhe Medine. Ata luftuan, dhanë bamirësi, dhe gjëra tjera. Ata janë më të mirë se të tjerët. Pastaj kështu vazhdon deri tek i fundit prej tyre që u konvertua në Islam pas çlirimit të Mekës. Edhe pse një person e pa profetin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem një çast më të gjatë apo më të shkurtë, ai i përket sahabëve dhe fiton nderin e shoqërisë në këtë mënyrë.

______________________________

1 - Bukhari (3673) dhe Muslimi (2541).

43. Askush nuk e arrinë pozitën e sahabëve.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Ata që e shoqëruan profetin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, e panë atë, e dëgjuan dhe e besuan në të, janë më të më mirë se pasardhësit (tabiinët) edhe në qoftë se ata do bëjnë të gjitha veprat e mira.”

Pasardhësi (tabiiu) më i madh nuk arrinë atë që arriti sahabiu më i vogël (në rang) edhe nëse ai vepron të gjitha veprat e mira. Nëse bamirësia jonë në ari mbushë kodrën e Uhudit as nuk do të ishte e barabartë me një grusht bamirësie të tyre, kjo do të thotë se ne nuk mund të arrijmë pozitën e tyre edhe në qoftë se ata japin vetëm një grusht. Çfarë të themi nëse ata japin gjithçka që kanë? Disa sahabë dhuruan çdo gjë që patën. Disa tjerë dhuruar gjysmën e pasurisë së tyre. Disa furnizuan ushtritë me armatim, një prej tyre ishte Uthmani radijAllahu anhu. Ata dhuruan pasuritë e tyre për hirë të Allahut. Në qoftë se njëri prej tyre jep një hurme, një grusht, apo ndonjë gjë tjetër, tabiinët nuk mund ta arrijnë atë nivel.

Ky imam e dinte pozitën e sahabëve. Gjithashtu ne duhet të dimë gradën dhe pozitën e tyre, dhe duhet ta dimë se ata janë njerëzit më të mirë pas profetëve. Njerëzimi kurrë nuk ka pasur njerëz më të mirë me përjashtim të profetëve. Kurrë nuk ka pasur njerëz me besim të tillë, bindje, sinqeritet dhe sakrificë si ata. Nëpërmjet tyre, Allahu i çliroi zemrat dhe vendet. Umeti ndriçoi nga shpallja të cilën ata e kumtuan nga i dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe mundi i tyre për fe. Prandaj ata kanë çdo të drejtë për nderim dhe respekt nga ne. Betohem në Allahun se ne duam dhe urrejmë për hirë të tyre.

Prandaj Ehl-us-Sunneti thonë se ai që nënçmon vetëm një sahabi është heretik. Çfarë të thuhet për ata që fyen, ofendojnë dhe bëjnë Tekfir mbi një sahabi? Ai që nënçmon një sahabi është një Rafidi i neveritshëm.

Nderi i sahabëve të dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem duhet të ruhet. Është e qartë duke pasur parasysh se Allahu ishte i kënaqur me ta, ua premtoi atyre Xhenetin dhe u dha atyre këtë rang madhështorë. Sahabët i kështuan vëmendje njëri-tjetrin në lidhje me këtë. Pasardhësit (tabiinët) e dinin këtë. Dijetarët e hershëm të umetit e dinin këtë. Janë vetëm llumi, injorantët, të devijuarit dhe heretikët që ushqejnë armiqësi kundër tyre. Prandaj, urrejtja ndaj Ensarëve është një shenjë e hipokrizisë, ndërsa dashuria ndaj Ensarëve është një shenjë e besimit. Çfarë të thuhet në lidhje me qëndrimin ndaj Muhaxhirunëve? Dashuria ndaj tyre nënkupton edhe më shumë besimin, ndërsa urrejtja e tyre nënkupton edhe më shumë hipokrizi. Çfarë të thuhet nëse urrejtja dhe armiqësia fillon me Ebu Bekrin, Umerin, Uthmanin, Aliun dhe vëllezërit e tyre në mesin e sahabëve më të mëdhenjë radijAllahu anhum? Këta njerëz besojnë se pasuesit e jehudiut Ibn Sebe janë më të mirë se Ebu Bekri dhe Umeri. Sipas tyre, shkolla e jehudiut Ibn Sebes është më e mirë se sa shkolla e Muhammedit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Shkolla e Rafidave dhe shkolla e Hauarixhëve burojnë nga shkolla e Ibn Sebes. Rafidat dhe Hauarixhët u rebeluan kundër Uthmanit. Ata janë nxënës të Ibn Sebes. Sipas tyre shkolla e Ibn Sebes arsimuan plotë besimtarë, ndërsa Muhammedi sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem arsimoi vetëm tre, katër ose dhjetë besimtarë. Kështu thonë Rafidat.

44. Bindja ndaj pushtetarëve.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Prijësin dhe prijësat e besimtarëve duhet dëgjuar dhe bindur pa marrë parasysh se a janë ata të devotshëm ose mëkatar. Kushdo që merr kalifatin dhe bashkohen njerëzit rreth tij dhe miratohet prej tyre, apo dhe atë që e merrë pushtetin mbi ta me forcë, në mënyrë që ai të bëhet një kalif, ai quhet udhëheqës i besimtarëve.”

Shpjegimi:

“Prijësin e myslimanëve duhet dëgjuar dhe bindur, pa marrë parasysh nëse ai është i devotshëm ose mëkatar. Kjo vlen edhe për personin rreth të cilit umeti kanë rënë dakord në mënyrë që ai të bëhet kalif, apo edhe personi që merrë pushtetin me forcë, rebelohet ndaj ish udhëheqësit, e rrëzon atë dhe pastaj e themelon pushtetin. Nuk lejohet rebelimi ndaj tyre. Nëse do të rebelohesh ndaj tij një herë, pastaj kjo do ndodhë edhe hera tjera të vazhdueshme. Në parim, rebelimi nuk lejohet. Nëse Allahu lejon një person që të rebelohet ndaj liderit dhe e rrëzon atë nga pushteti dhe themelon një pushtet të ri, myslimanët janë të detyruar që të ndalen tek ky kufi dhe që ti nënshtrohen këtij liderit të ri i cili e mori pushtetin me grusht shtet. Pa marrë parasysh nëse lideri i ri e ka marrë postin e tij nëpërmjet zgjedhjeve, konsultimeve apo grusht shtetit, dhe posedon fuqinë dhe pushtetin, kështu që është e detyrueshme për ti´u bindur atij dhe të kursehen jetët e myslimanëve. Pa marrë parasysh nëse ai është i devotshëm apo mëkatar, duhet ti bindemi atij.”

Shikoni se si Imam Ahmedi, Bukhariu dhe të gjithë imamët e tjerë të islamit, e konsideronin bindjen ndaj pushtetarit të jetë një nga parimet e Islamit, pa marrë parasysh nëse ai është i devotshëm apo mëkatar.

Hauarixhët, Rafidat dhe të tjerët mund të bien dakord për pushtetin e tij nëse ai është i devotshëm, dhe ndoshta jo nëse ai është mëkatar. Sipas Rafidave nuk ishte as Ebu Bekri e as Umeri i devotshëm. Sipas Hauarixhëve Aliu nuk ishte i devotshëm. Në përgjithësi, ata përputhen nëse ai është i devotshëm. Megjithatë, ata mendojnë ndryshe në qoftë se ai është mëkatar. Nuk lejohet rebelimi kundër një kalifi të padrejtë dhe mëkatar nën asnjë rrethanë, përderisa ai është mysliman. Ka shumë hadithe lidhur me këtë duke përfshirë:

“Ne i premtuam të dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem besatimin për ta dëgjuar dhe për t’iu bindur atij në atë që është e lehtë për ne dhe në atë që është e vështirë për ne, atë që e pëlqejmë dhe atë që e urrejmë, edhe nëse shohim se si të tjerëve iu ipet përparësi ndaj nesh, dhe të mos e kontestojmë pushtetarin derisa të shohim mosbesim të qartë.”1

______________________________

1 - Muslimi (1709).

45. Jo (të ngriteni kundër tyre) përderisa ata e falin namazin.

Ummu Seleme radijAllahu anha ka transmetuar se profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Ju do të keni udhëheqës, atëherë ju do të shihni tek ta disa gjëra të mira dhe disa të këqia. Ai që i sheh të këqiat ka shpëtuar, ai që i ka urryer ato është pastruar. Problemi është ai që kënaqet dhe pason ato.” Ata thanë: “O i dërguari i Allahut! A të mos i luftojmë ata?” Ai u përgjigj: “Jo, për deri sa ata e falin namazin.”1

Përderi sa ata a e falin namazin nuk lejohet rebelimi ndaj tyre. Çfarë të thuhet në qoftë se ata falen, agjërojnë, e japin zekatin, e kryejnë haxhin dhe u ofrojnë siguri myslimanëve që t’i veprojnë të gjitha këto e të tjeta? Cili është qëndrimi i rebeluesve të sotëm ndaj kësaj? Cili është qëndrimi i tyre ndaj hadithit:

“Jo, përderisa ata e falin namazin.”

I dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem i ndaloi ata duke thënë:

“Jo, përderisa ata e falin namazin.”

Edhe pse liderët kanë neglizhuar pjesë të mëdha të Islamit, ai tha:

“Jo, përderisa ata e falin namazin.”

Ai nuk tha:

“Jo, përderisa ata e falin namazin, japin zekatin, e kryejnë haxhin …”

Por tha:

“Jo, përderisa ata e falin namazin.”

Pse kështu? Sepse rebelimi rezulton me dëme. Islami shkatërrohet. Myslimanët shkatërrohen. Umeti shkatërrohet. Shkatërrimi përhapet dhe frytet e punëve të cilat janë bërë me mund shkatërrohen. Nderi cenohet, myslimanët poshtërohen dhe dobësohen në mënyrë që ata bëhen një objektiv i lehtë për armikun. Rebelim pas rebelimi.

Sot, rebeluesit morën vendet e tyre përmes revolucioneve, zgjedhjeve dhe gjërave të tjera. Çfarë kanë arritur ata? Çfarë kanë përmbushur? Ata janë shumë larg nga zbatimi i Islamit. Ata madje edhe ua kalojnë udhëheqësve të devijuar duke organizuar konferenca për të bashkuar fetë, për të ndërtuar kisha, për të ndërtuar ura mes të krishterëve dhe për të poshtëruar dhe shfrytëzuar myslimanët dhe për të shkatërruar punët e tyre fetare dhe materiale. Ata kanë arritur rrugën e tyre përmes zgjedhjeve, revolucioneve dhe gjëra të tjera, dhe ata janë të përfshirë në ministri. Këto janë vetëm fjalë boshe. Nuk ka asnjë dallim mes tyre dhe të tjerëve. Ne nuk u besojnë atyre. Qëllimi i tyre është vetëm pushteti, pavarësisht se si arrihet ai. Pastaj ata ia kthejnë kurrizin Islamit. Këtë e keni përjetuar vetë dhe e keni parë në vende të ndryshme. Së pari ata bëjnë revolucion në emër të Islamit, pastaj ata rrëzohen nga një komunist apo ndonjë tjetër ideologji e devijuar. E tërë urtësia gjendet në udhëzimin e përkrahur nga i urti, i mëshirshmi, i buti, trimi dhe legjislatori heroik, profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Ai ua mësoi guximin umetit, por në këtë çështje ai urdhëroi durimin derisa ata të shohin mosbesim të qartë.

______________________________

1 - Muslimi (1854).

46. Hizbitë vetë nuk gjykojnë me ligjin e Allahut.

Ebu Hurejra radijAllahu anhu ka transmetuar se profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Izraelitët ishin të udhëhequr nga profetët. Menjëherë kur vdiste një profet, ai pasohej nga një tjetër profet. Megjithatë, nuk ka asnjë profet pas meje, por do të ketë shumë kalifë.” Ata thanë: “Çfarë na urdhëron?” Ai tha: “Përmbushni besatim pas besatimit dhe përmbushni detyrimet ndaj tyre. Allahu do ti pyet ata lidhur me ata mbi të cilët u ka dhënë pushtet.”1

Ai nuk tha se ne duhet ti sjellim ata para drejtësisë, të revoltohemi, të rebelohemi kundër tyre ose të marrim të drejtat tona. Disa prej revolucionarëve më të mëdhenjë thonë se ata nuk presin ndonjë zgjidhje nga qielli dhe se ata duhet ti marrin vetë të drejtat e tyre dhe nxisin turmat drejt të njëjtës gjë. Ata nuk reagojnë kështu nga xhelozia për fenë e Allahut apo për umetin. Muhammedi sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ishte njeriu më xheloz. Në një rast ai i tha Sadit radijAllahu anhu:

“Çfarë mendon nëse unë gjej një burrë me gruan time dhe sjelli katër dëshmitarë? Betohem në Allahun se unë do ta pres atë me majën e shpatës.” Pastaj profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha: “A po çuditeni me xhelozinë e Sadit? Betohem në Allahun se unë jam më xheloz se ai dhe Allahu është më xheloz se unë. Kjo është arsyeja pse Ai ndaloi gjërat e turpshme.”2

Megjithatë, profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha:

“…Allahu do ti pyet ata lidhur me ata mbi të cilët Ai u ka dhënë atyre pushtet.”

Nuk je ti ai i cili do ta vë udhëheqësin para drejtësisë. Në vend të kësaj ti këshilloje atë. Ose ai e pranon këshillën ose jo, ndërsa ti e ke bërë detyrën tënde. Duro përderisa ai e falë namazin. Këto nuk janë fjalët tona. Megjithatë, këto janë të rënda për këta njerëz dhe të vështira:

فَلاَ وَرَبِّكَ لاَ يُؤْمِنُونَ حَتَّىَ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لاَ يَجِدُواْ فِي أَنفُسِهِمْ حَرَجًا مِّمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُواْ تَسْلِيمًا

“Për Zotin tënd jo, ata nuk janë besimtarë (të asaj që të zbriti ty as të asaj para teje) derisa të mos zgjedhin ty për të gjykuar në atë konflikt mes tyre, e pastaj (pas gjykimit tënd) të mos ndiejnë pakënaqësi nga gjykimi yt dhe (derisa) të mos binden sinqerisht.”3

Ata thërrasin për Hakimije, ndërsa vetë nuk marrin për gjykue Allahun dhe Pejgamberin. Pasuesit e Bidateve besojnë në panenteizëm, bëjnë Tekfir mbi umetin dhe besojnë se Kurani është krijuar. Sigurisht ata nuk gjykojnë me ligjin e Allahut. Ata nuk kënaqen që të gjykohen sipas ligjit të Allahut në çështje të tilla. Ata janë shumë larg nga ligji i Allahut. Ata bërtasin pas ligjit të Allahut tërë kohën, ndërsa ata janë rebelët më të mëdhenjë kundër ligjit të Allahut dhe duke iu referuar të dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. A janë këto hadithe vetëm për argëtim? Ata mendojnë se këto hadithe janë në përkrahje të jomuslimanëve dhe ateistëve.

______________________________

1 - Bukhari (3455) dhe Muslimi (1842).

2 - Bukhari (7416) dhe Muslimi (1499).

3 - 4:65

47. Lideri i cili u jep prioritet të afërmëve dhe i le qytetarët në varfëri.

Zejd ibn Uehb transmetoi nga Abdullah bin Mesudi radijAllahu anhu i cili më tha tregoi se i dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Pas meje do të ketë (udhëheqësa që disave u japin përparësi ndaj të tjerëve) dhe çështje që ju do ti qortoni.”

“Përparësi”, dmth Udhëheqësi do ti jepë përparësi me pasuri dhe pozitë përkrahësve të tij, rrethit të tij dhe të afërmëve të tij. Pjesa tjetër e popullit jetojnë në varfëri. Çfarë duhet të bëjnë ata? Vërtetë kjo është e padrejtë. Vërtetë kjo është të gjykuar me diçka tjetër përveç asaj që zbriti Allahu. Allahu ka thënë në lidhje me këtë:

وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللّهُ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ

“E kush nuk gjykon me atë që e zbriti Allahu, ata janë mohues.”1

Çfarë thotë i dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem në lidhje me këtë? A jeni më të ditur në lidhje me Librin e Allahut dhe fenë e Tij sesa ishte i dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, shokët e tij fisnik dhe imamët e gjitha kohërave? Ata thanë:

“O i dërguari i Allahut! Çfarë e këshillon atë që e përjetonë këtë?” Ai tha: “Përmbushni detyrën ndaj tyre dhe të luteni Allahut që t’ua jep të drejtat tuaja.”2

Pra mos dil në konflikt. Mos demonstro. A ka demonstrata në Islam? Në qoftëse rrjetu i ujësjellësit nuk funksionon një ditë, ata dalin jashtë dhe demonstrojnë për të. Shtetet e sotme japin dhe nuk marrin. Shumica e shteteve sot u japin qytetarëve të tyre dhe nuk marrin gati asgjë prej tyre. Ata që u paralajmëruan në hadith, marrin, u japin disave përparësi me pasuri, nuk japin asgjë dhe shkaktojnë varfërinë. Po ti kishte urdhëruar Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem që të rebelohen, umeti do të ishte shkatërruar. Në vend të kësaj, ai i urdhëroi ata me arsye të shëndoshë, butësi, durim dhe kujdes për të ruajtur Islamin, për të kursyer jetën e  myslimanëve dhe për të mbrojtur nderin e tyre:

“Përmbushni detyrën ndaj tyre dhe të luteni Allahut që tu´a jep të drejtat tuaja.”

______________________________

1 - 5:44

2 - Bukhari (3603) dhe Muslimi (1843).

48. Dëgjoni dhe bindjuni pushtetarëve tuaj të padrejtë.

Ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem u tha Ensarëve:

“Pas meje ju do të shihni pushtetarë që disave u japin përparësi ndaj disave.”

Çfarë u tha Ensarëve të cilët luftuan përkrah tyre, përgatitën vendin e besmit (Medinen), luftuan dhe pushtuan vende?

Pas tyre erdhën njerëz që korrën frutat e Ensarëve dhe Muhaxhirëve. Shumë prej tyre hynë në Islam pas çlirimit (të Mekes). Disa prej tyre ishin Ebu Sufjani dhe Muavija. Pas tyre erdhën pasardhësit e tyre që dikujt i dhanë përparësi ndaj dikujt me pasuri. Ne nuk e përfshijmë Muavijen radijAllahu anhu në mesin e atyre, por kishte padrejtësi në mesin e Benu Maruan. Ata e shtyenin namazin e ikindisë dhe i falnin namazet pasi u kishta kaluar koha. Ka pasur mangësi tek ta. Pavarësisht nga kjo, sahabët bën durim me ta. Njerëzit u ankuan tek Enesi radijAllahu anhu ndaj gjakderdhjeve dhe plaçkitjeve të Haxhaxhit. Haxhaxhi ishte më keq se sundimtarët e sotëm. Sot, këta kanë sisteme pushteti dhe ligje, pavarësisht nëse në Lindje apo në Perëndim, por Haxhaxhi ishte kaotik dhe pasonte epshet e tij. Ai derdhi gjakun. Enesi tha:

“Duroni. Nuk vie një vit, vetëm se viti më pas është më i keq.”

Ai i urdhëroi ata që të durojnë. Ai e kishte sjellë këtë nga mësimet dhe udhëzimet e të dërguarit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.

Alkame Bin Ua’il tha tregoi nga babai i tij se Seleme bin Jezid el-Xhu’fi i tha të dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“O i dërguari i Allahut! Çfarë na urdhëronë në qoftë se ne kemi udhëheqës që na kërkojnë të drejtat e tyre dhe nuk na japin të drejtat tona?”

Ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem u largua prej tij. Ai e pyeti atë dhe ai u largua prej tij. Çështja ishte e rrezikshme dhe ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem nuk e pëlqeu atë. Çështja ishte serioze. Çfarë do të thoshte i dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem? El-Ash’ath bin Kajsi e kapi për dore dhe i tha:

“Dëgjoni dhe bindjuni! Ju nuk jeni përgjegjës për më shumë se ajo që është vënë mbi ju, dhe ata janë përgjegjës vetëm për atë që është vënë mbi ta.”1

Dikush mund të mendoj se kjo është fjalë el-Ash’ath bin Kajsit. Le të themi se kjo është e vërtetë, por i dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e miratoi atë. Ju e dini se Sunneti përbëhet nga fjalët, veprat dhe miratimet e të dërguarit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Megjithatë, ka transmetime të tjera që thonë se i dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Dëgjoni dhe bindjuni! Ju nuk jeni përgjegjës për më shumë se ajo që është vënë mbi ju, dhe ata janë përgjegjës vetëm për atë që është vënë mbi ta.”2

______________________________

1 - Muslimi (1846).

2 - Muslimi (49).

49. Sillen me metodë komuniste ndaj Ehl-us-Sunnetit.

Ummu Seleme radijAllahu anha ka transmetuar se profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Ju do të keni udhëheqës, tek ta do të shihni disa gjëra të mira dhe disa të këqia. Ai që i sheh të këqiat ka shpëtuar, ai që i ka urryer ato është pastruar. Problemi është ai që kënaqet dhe pason ato të këqia.” Ata thanë: “O i dërguari i Allahut! A t’i luftojmë ata?” Ai u përgjigj: “Jo, për deri sa ata e falin namazin.”

Muslimi ka thënë:

“Ky është ai që urren dhe qorton me zemrën e tij.”

Muslim ka thënë se mund edhe të urreshë dhe të dënoshë me zemër. Një hadith tjetër thotë:

“Ai nga ju që sheh një mëkat duhet ta ndryshojë atë me dorën e tij. Nëse ai nuk mund ta bëj këtë, ai duhet ta bëjë atë me gojën e tij. Nëse ai nuk mund ta bëj këtë, ai duhet ta bëjë atë me zemrën e tij dhe ky është besimi më i dobët.”1

Nëse një dijetar sot qorton vetëm me zemër, për shkak të frikës apo diçka tjetër, ai akuzohet të jetë një agjent, spiun, servil dhe akuza të tjera që ata kanë marrë nga komunistët. Kjo metodë nuk buron nga muslimanët. Kështu funksjonojnë komunistët, kryengritësit, mbështetësit e partisë Ba’th, nacionalistët dhe parti të tjera të devijuara. Si mund një i ri musliman të pranojë një gjë të tillë? Dijetarët islamë dhe Ehl-us-Sunneti dhe Xhemati i përmbahen udhëzimeve fisnike të dërguarit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, të tilla si kjo, dhe mendimet e imamëve, duke përfshirë Malikun, Shafiiun, Ahmed bin Hanbelin, el-Euzain, eth-Theurin dhe të tjerë. Të gjithë ata jetuan nën pushtete që kanë patur gabime dhe mospërputhje. Çfarë ndodhi në kohën e Imam Ahmedit? Një shtet që mohoi cilësitë e Allahut Te ala dhe pranuan ideologjinë e Xhehm bin Safuanit (ideologjinë e Xhehmive). Ideologjia e Xhehmit përbëhet nga mosbesimi. Mendimi i krijimit të Kuranit është kufër sipas Ahmedit dhe Ehl-ul-Hadithit në atë kohë. Pushteti thërriste në kufër. Kur ata donin të rebeloheshin ndaj qeverisë, Imam Ahmedi nuk pranoi, duke thënë se ky veprim është i keq dhe i dëmton muslimanët. Ai i qortoi ata. A ishte Ahmedi një frikacak? A punonte Ahmedi për shtetin? Sepse ishin Selefët që pasuan këto argumente.

Hauarixhët dhe njerëz që sjellin trazira në mesin e Mutezileve dhe të tjerë na akuzojnë se punojmë për shtetin dhe spiunojmë. Betohem në Allahun se ata e luftojnë Ehl-us-Sunnetin me ndihmën e metodave të komunistëve, partisë Ba’th, nacionalistëve dhe të ateistëve. Si mund të aplikojnë këto metoda mbi muslimanët dhe nuk i pranojnë këto argumente lidhur me pushtetarët? Pse ata nuk i justifikojnë ata në qoftë se ata i kanë këto dëshmi? Le të themi se unë nuk dua të rebelohem. Unë nuk bëjë tekfir mbi pushtetarin. Ti pason besimin e Hauarixhëve dhe bën tekfir mbi të. Më le të qetë dhe mos më nënçmo mua. Ti je i detyruar që të dëgjoshë fjalët e të dërguarit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Jo, për deri sa ata falën.”

“Jo, për deri sa ata e falin namazin.”

“Përveç në qoftë se ju shihni një kufër të qartë për të cilin keni dëshmi nga Allahu.”

______________________________

1 - Muslimi (49).

50. Sejjid Kutubi ka shkaktuar humbje të madhe të umetit.

Tani për tani unë nuk di që ndonjë dijetar i njohur është deklaruar lidhur me pushtetarët. Ju e dini se Shejkh Ibn Bazi bëri Tekfir mbi disa pushtetarë. Disa dijetarë bënë Tekfir mbi disa pushtetarë. Disa pushtetarë e meritojnë Tekfirin. Megjithatë, pushtetarët e tjerë janë ende muslimanë. Edhe pse ata kanë devijuar askush nuk ka bërë Tekfir mbi ta. A ka një dijetar të njohur nga Ehl-us-Sunneti, që i përket njerëzve më të pastër, të cilët kanë bërë Tekfir mbi ndonjë pushtetarë sot? Të vetmit që ne i shohim sot duke e bërë këtë janë mendjelehtët, injorantët dhe përkrahësit e Mutezileve dhe Hauarixhëve. Këta janë që bëjnë Tekfir mbi pushtetarët dhe qytetarët. Ata që bëjnë Tekfir mbi pushtetarët dhe ushtritë, të mbështetur në frymëzimin e Sejjid Kutubit. Ky njeri rrënoi parimet e Sunnetit dhe miratoi parimet e të devijuarëve. Nuk ka asnjë parim të prishur vetëm se Sejjid Kutubi e miratoi atë. Nuk ekziston parim në Sunnet, vetëm se ai e ka rrënuar atë. Një prej tyre është bërja Tekfir mbi umetin. Një tjetër është ajo në të cilën është bazuar Tekfiri, domethënë se besimi as nuk shtohet as nuk mangësohet. Sipas tij, besimi është njëqind për qind, ose besim ose mosbesim. Një person mëkatar i cili i bindet atij që nxjerr ligje një çështje të detajuara, sipas tij është kafir dhe plotësisht i përjashtuar nga Islami.

A kanë shkuar Hauarixhët aq larg? Ne shpresojmë se të rinjtë ti japin fund kësaj. Nëse ti paraqet tekste dhe argumente që sqarojnë devijimet e këtij njeriu, ata nuk i pranojnë ato nga ju. Ata nuk e pranojnë të vërtetën nga ti. Ata nuk e kërkojnë të vërtetën. Ata nuk duan të kenë një lidhje të shëndoshë ndaj kësaj çështje që ka ndikuar gjithë botën dhe i ka vënë në konfuzion të rinjtë e umetit dhe i ka hutuar ata, çoi në lufta civile dhe shkaktoi armiqësi dhe urrejtje. Ata nuk duan të kenë transparencë, ata nuk duan ti studiojnë çështjet. Ata nuk duan ta dinë se kush u prinë atyre, çfarë metodologjie ai ka, cilin besim ai e ka dhe të cilin kuptim të Islamit ai e ka. Ata nuk e duan këtë:

وَإِنِّي كُلَّمَا دَعَوْتُهُمْ لِتَغْفِرَ لَهُمْ جَعَلُوا أَصَابِعَهُمْ فِي آذَانِهِمْ وَاسْتَغْشَوْا ثِيَابَهُمْ وَأَصَرُّوا وَاسْتَكْبَرُوا اسْتِكْبَارًا

“Dhe sa herë që unë i thërritja ata për t’u falur Ti atyre mëkatet, ata i vënin gishtat e tyre në veshë dhe mbulonin kokat me teshat e tyre dhe vazhdonin në atë të tyren me një mendjemadhësi të fortë.” 71:7

Ata kanë zgjedhur që të pasojnë këto metodologji të këqija. Unë mund të jem i ashpër, por unë jam i tillë në mënyrë që ata të zgjohen në qoftë se ata kanë ndonjë logjikë dhe nëse respektojnë tekstet e Kuranit dhe Sunnetit dhe të kuptuarit e Selefëve. Ata duhet ti kuptojnë këto çështje të mëdha dhe serioze që kanë shkaktuar humbjen e umetit që kurrë nuk është parë më parë para Sejjid Kutbit dhe pasueseve të tij.

Ne jemi kujdesur për këtë parim, sepse ai është e rrethuar nga trazirat. Mësoni këto argumente përmendësh. Ne e adhurojmë Allahun me to deri sa ta takojmë Atë. Një person epshor dhe i devijuar nuk duhet të jetë në gjendje që të na devijojë nga kjo metodologji.

51. Xhihadi nën udhëheqësin e devotshëm dhe mëkatarë vlenë deri në Ditën e Gjykimit.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Xhihadi nën udhëheqësit e devotshëm dhe mëkatarë vlenë deri në Ditën e Gjykimit, dhe nuk duhet braktisur. Shpërndarja e plaçkës së luftës dhe zbatimi i dënimeve nga pushtetarët janë të vlefshme. Askush nuk ka të drejtë që ti kritikoj dhe ti kontestoj ata. Është e lejueshme dhe e vlefshme që t’u paguhet zekati atyre, pavarësisht nëse ata janë të devotshëm ose mëkatar. Falja e namazit të xhumasë pas tyre dhe guvernatorëve të tyre është e lejuar dhe e plotë dhe përbëhet nga dy rekate. Ai që e përsëritë atë është bidatçi që anashkalon transmetimet dhe e kundërshton Sunnetin. Ai me këtë nuk arrin asgjë nga vlera e xhumasë, përderisa nuk e konsideron të saktë faljën e namazit të xhumasë me udhëheqësit, pavarësisht nëse ata janë të devotshëm ose mëkatarë. Është Sunnet falja e dy rekateve me ta dhe ti konsideroshë ato të jenë të sakta. Ti nuk duhet të dyshosh në këtë.”

Shpjegim:

Pasi që Xhihadi është në fuçi deri në Ditën e Gjykimit, ne duhet të luftojmë nën udhëheqjen e pushtetarit pavarësisht nëse ai është i devotshëm apo mëkatar. Kështu e praktikonin Selefët duke përfshirë Ibn-ul-Mubarakun, el-Euzain dhe Ahmed bin Hanbelin. Ata dolën në kufi dhe luftuan nën udhëheqjën e Abasive.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Shpërndarja e plaçkës së luftës dhe zbatimi i dënimeve nga pushtetarët janë të vlefshme.”

Ata besojnë se janë udhëheqësit ata që shpërndajnë plaçkat e luftës dhe zbatojnë dënimet për kurvëri, vrasje, vjedhje, abuzim të alkoolit dhe të ngjashme. Kjo është detyrë e atyre që janë në pushtet, dhe jo një gjë që individët apo grupet duhet bërë. Pushtetari duhet përkujdeset për këto, sepse kjo është e drejta e tij. Që individët ose grupe të mirren me këtë kjo shpie vetëm në gjakderdhje dhe trazira të pafundme. Kur një pushtetar e kryen këtë detyrë, por ai është mëkatar, njerëzit qetësohen dhe umeti i shmanget trazirave.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Askush nuk ka të drejtë që ti fyej dhe kontestoj ata.”

As për ekzekutimin apo shpërndarjen e plaçkës së luftës, në kundërshtim me veprimin e Dhul-Khuuejsiras.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Është e lejueshme dhe e vlefshme zekati që u ipet atyre nëse ata janë të devotshëm ose mëkatar.”

Sepse muslimani ka të drejtë që të shpërndajë plaçkat e luftës ashtu sikurse beson se është e saktë. Të dy methhebet edhe i Imam Ahmedit dhe i Imam Shafiut bëjnë dallimin ndërmjet zekatit të dukshëm dhe zekatit të fshehur. Ata besojnë se zekati i dukshëm i ipet pushtetarit, ndërsa zekati i fshehur, si ari, argjendi dhe mallrat, paguhen direkt nga pronari. Disa preferojnë që paguesi i zekatit ta bëjë këtë personalisht për tu siguruar nëse ai arrin në vend të duhur. Por në qoftë se i ipet sundimtarit, atëherë është e vlefshme. Nëse sundimtari kërkon që ajo ti paguhet tij, qytetarët duhet t’i binden atij. Dhe në qoftë se ata refuzojnë ti binden atij, ai duhet ti luftojë ata në të njëjtën mënyrë sikurse sahabët i lutfuan ata që nuk e dhanë zekatin.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “Falja e namazit të xhumasë pas tyre dhe guvernatorëve të tyre është e lejuar dhe e saktë dhe përbëhet nga dy rekate.”

Falja e xhumasë duhet bërë prapa pushtetarit dhe guvernatorit të përcaktuar prej tij, gjyqtarët dhe imamët e xhamive. Pra falja e xhumasë pas tyre është e lejuar në këtë mënyrë dhe e saktë dhe përbëhet nga dy rekate.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “Ai që e përsëritë atë është bidatçi që anashkalon transmetimet dhe e kundërshtonë Sunnetin.”

Disa njerëz e përsërisin namazin e xhumasë për shkak të diçkaje që ata besojnë të jetë një arsye. Ose për shkak se xhemati nuk arrin dyzet njerëz, ose sepse ata besojnë se namazi i imamit është i pavlefshëm. Arsyeja e dytë është më e keqe se e para. Personi është bidatçi. Ti nuk duhet ta përsëritësh namazin nëse imami është bidatçi. Falu dhe mos e përsëritë namazin. E njëjta gjë vlenë, nëse imami është i padrejtë. Falu pas tij dhe mos e përsëritë namazin. Ti je bidatçi në qoftë se e përsëritë namazin e xhumasë. Imam Ahmedi ka thënë:

“Është Sunnet falja e dy rekateve me ta dhe ti konsiderosh ato të jenë të plota. Ti nuk duhet të dyshosh në këtë.”

52. Revoltimi ndaj pushtetarit musliman është i ndaluar.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “Ata që rebelohen kundër pushtetarëve muslimanë rreth së cilëve njerëzit janë të bashkuar dhe kanë pranuar kalifatin e tij, pavarësisht  mënyrës së arritjes, me kënaqësi ose me dhunë, ka përçarë muslimanët dhe ka kundërshtuar transmetimet nga i dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Nëse kryengritësi vdes në atë gjendje, ai vdes vdekjen e kohës pagane.”

Shpjegimi:

Ibn Umeri radijAllahu anhu transmeton se i dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Ai që vdes pa besatim ndaj pushtetarit të tij, vdes vdekjen e kohës pagane.”1

“Ai që kundërshton vdes vdekjen e kohës pagane.”2

Pra rebelimi është i ndaluar. Ibn Umeri radijAllahu anhu ka thënë se gjatë kalifatit të Jezidit. Ju e dini gjendjen e Jezidit, pavarësisht kësaj, Ibn Umeri besoi se një person i cili revoltohet kundër tij shkel besatimin dhe vdes vdekje të kohës pagane.

______________________________

1 - Muslimi (1851).

2 - Muslimi (1848).

3 - Muslimi (1851).

53. Revoltimi dhe lufta kundër pushtetarit musliman është e ndaluar.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Nuk është e lejuar për të luftuar kundër pushtetarit. Asnjë njeriu nuk i lejohet që të revoltohet kundër tij. Ai që e bën këtë është një bidatçi i dalur përtej Sunnetit dhe rrugës së drejtë.”

Shpjegimi:

Sepse rebelimi ndaj pushtetarit kundërshton argumentet e konfirmuara nga Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, dhe një prej parimeve madhështore të Ehl-us-Sunnetit dhe Xhematit. Për sa kohë të mungon aftësia dhe dëmet do të jenë më të mëdha se sa dobitë, ti nuk duhet të revoltohesh as ndaj pushtetarit jomusliman. Vetëm kur ka kapacitet dhe më shumë dobi se sa dëm kjo lejohet. Përndryshe, duhet duruar. Por në qoftë se pushtetari është musliman dhe e falë namazin, kështu që nuk është e lejueshme të revoltohesh kundër tij deri sa ai të shfaqë një mosbesim të qartë. Kështu ai duhet të rrëzohet përgjatë kushteve të përmendura.

54. Lejohet luftimi i banditëve dhe i Hauarixhëve.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Është e lejuar për të luftuar banditët dhe Hauarixhët. Nëse ata e sulmojnë një person ose pasurinë e tij, atëherë është e lejueshme për të që të mbrojë vetën e tij dhe pasurinë e tij. Atij i lejohet që të mbrojë vetën me çdo mjet që ai mundet. Megjithatë, atij nuk i lejohet që t’i ndjek ata dhe ti kërkojë ata nëse ata e lënë të qetë. Askujt tjetër përveç liderit apo udhëheqësve muslimanë nuk i lejohet që të bëjë një gjë të tillë. Atij i lejohet vetëm që të mbrojë veten e tij në vend. Qëllimi i tij duhet të jetë që të mos e mbys dikë. Nëse ai gjatë vetë-mbrojtjes ndodh që ta mbys agresorin, kështu që mbaroi puna e agresorit. Dhe nëse ai vritet, ndërsa ai ishte duke mbrojtur veten dhe pasurinë e tij, ai arrin me siguri martirizimin. Kështu është përmendur në hadithe dhe transmetime. Ato urdhërojnë vetëm vetë-mbrojtje dhe jo që agresori të vriten ose të ndiqet. Atij gjithashtu nuk i lejohet që t’ia shuajë jetën e tij, nëse ai bie në tokë ose plagoset. Atij gjithashtu nuk i lejohet që ta mbys atë, ose që të aplikojë dënimin sheriatik mbi të nëse ai e kap atë. Ai në vend të kësaj duhet ta dërgojë atë tek autoritetet dhe ta lejojë atë që ta gjykojë atë.”

Shpjegimi:

Ky është një shpjegim i detajuar se si Hauarixhët, banditët dhe kryengritësit duhet të luftohen. Kjo është bazuar në hadithet e profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Një njeri e pyeti atë sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Çfarë mendoni se unë duhet të bëjë nëse një njeri dëshiron të marrë pasurinë time?” Ai tha: “Mos ia jep atë atij.” Ai e pyeti: “Nëse ai më lufton?” Ai tha: “Luftoje atë.” Ai e pyeti: “Nëse ai më mbytë mua?” Ai u përgjigj: “Atëherë ti je martir.” Ai e pyeti: “Nëse unë unë mbysë atë?” Ai u përgjigj: “Ai hynë në zjarr.” 1

Ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem gjithashtu ka thënë:

“Ai që vritet për shkak se ka mbrojtur veten është martir. Ai që vritet për shkak se ka mbrojtur pasurinë e tij është martir. Ai që vritet për shkak se ka mbrojtur fenë e tij është martir.” 2

Në qoftë se pasuria e një personi ose nderi i tij sulmohen ose në qoftë se ai vetë sulmohet, atij i lejohet që të rezistojë sa më mirë që mundet pa synuar vrasjen. Nëse gjendja shpie në vrasjen e agresorit pa dashje, kjo nuk është asgjë për t’u shqetësuar. Nëse ai vetë vritet ai bëhet martir. Legjislacioni lejon personin që sulmohet që të mbrojë pasurinë e tij, nderin e tij dhe veten e tij. Disa dijetarë madje thonë se është e detyrueshme që personi të mbrojë gratë dhe motrat e tij. Pra, është e detyrueshme për të mbrojtur gratë e tyre. Në qoftë se mjafton me rezistencën më të vogël kështu që është e mirë. Dhe në qoftë se kjo shpie në vdekjen e agresorit, ai nuk ka bërë mëkat, ndërsa i vdekuri hynë në Xhehnem. Nëse personi i sulmuar vriet, ai është – insha Allah – martir. Ai duhet, megjithatë, ta bëjë këtë për hirë të Allahut Tabareke ue Te ala dhe ti përmbahet librit të Allahut ‘Azze ue Xhel dhe jo vetëm që të mbrojë vetën e tij. Sepse veprat janë sipas qëllimit.

Imam Ahmedi e bazoi këtë çështje në këto hadithe. Ai tha se i dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e lejoi vetë-mbrojtjen dhe jo vrasjen. Ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ligjësoi vetë-mbrojtjen dhe jo vrasjen. Ti nuk duhet të synoshë që ta vrasësh atë. Ti duhët të synosh që ta evitosh atë. Nëse ai ndalon, kështu që është mirë. Dhe në qoftë se ai nuk ndalet deri sa ai të vritet kështu që vlen gjykimi i të dërguarit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Nëse sulmuesi vritet ai hynë në Xhehnem dhe në qoftë se i sulmuari vritet, ai bëhet martir.

Mos e mbytë atë nëse e kap atë ose e dëmtonë atë. Ti nuk ke të drejtë që të shuash jetën e tij. Nëse ai ikë, nuk të lejohet që ta ndjekësh atë. E keqja e tij ka pushuar dhe ky është synimi. Ose ai bie i plagosur ose ai ikë. Në këtë rast ty nuk të lejohet që ta ndjekësh atë. Poashtu mos e mbytë atë nëse ai bie i plagosur. Kjo nuk të lejohet. Nëse e bëni këtë ti ke kaluar kufirin. Ti je urdhëruar për të mbrojtur veten, jo për ta vrarë atë. Nëse e kap atë, nuk të lejohët që ta vrasësh atë, ose të aplikoshë dënimin e ligjësuar mbi të. Ai duhet të dërgohet tek autoriteti që mund të aplikojë ndëshkimin e Allahut mbi të apo atë që ajo e konsideron të jetë e saktë. Autoriteti është përgjegjës për verat e tij.

______________________________

1 - Muslimi (140).

2 - Tirmidhi (1421) dhe Ebu Davudi (4772). Autentik sipas Albanit.

55. Ne nuk dëshmojmë për asnjë musliman se ai do të hyjë në Xhenet apo në Xhehnem.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Ne nuk dëshmojmë për një musliman se ai do të hyjë në Xhenet apo në Xhehnem për veprat që i ka. Ne shpresojmë për të mirën e tij dhe kemi frikë për të, kemi frikë për mëkatarin dhe shpresojmë që Allahu ta falë atë.”

Shpjegimi:

Ai tha:

“Ne nuk dëshmojmë për asnjë musliman se ai do të hyjë në Xhenet apo në Xhehnem për veprat e tij.”

Do të thotë përderisa mëkati nuk është mosbesim. Nëse mëkati është mosbesim apo idhujtari, atëherë e ka gjykimin e tij. Por në qoftë se është vetëm një mëkat nga mëkatet, ne nuk japim gjykim se ai as nuk do të hyjë në Xhenet apo në Xhehnem. Në qoftë se ai e bëri vepra të mira, ne shpresojmë që ai të hyjë në Xhenet. Në qoftë se ai e bëri veprime që kërkojnë dënimin në Xhehnem, ne kemi frikë për të. Ne shpresojmë për të bindurin dhe frikësohemi për të pabindurin. Ne nuk gjykojmë as për as Xhenetin e as Xhehnemin për dikë. Është vetëm Allahu Azza ue Xhel i Cili ka të drejtë për këtë. I vetmi përjashtim është pra mosbesimi i qartë. Një jehudi ose i krishterë është kafir, kjo është e qartë. Një person i tillë do të hyjë në Xhehnem. Ne themi prerë se jobesimtari do të hyjë në Xhehnem. Besimtarit, të bindurit dhe mëkatarit të tyre, ne nuk gjykojmë për ta asgjë.

Kjo është në dorën e Allahut ‘Azze ue Xhel. Ne shpresojmë për të bindurin dhe frikësohemi për mëkatarin. Ne shpresojmë për të mirin dhe njëkohësisht frikësohemi për të. Është e mundur që nga ana e jashtme ai bën vepra të mira, ndërsa në zemër qëndron në të kundërtën. Kjo ka ndodhur më parë. I dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë në lidhje me personin që luftonte ashpër:

“Ai është në Zjarr.” 1

Me sa dukej ai ishte një luftëtar, por qëllimin kishte tjetër.

E njëjta gjë vlenë edhe për personin i cili u godit nga një shigjetë. Sahabët thanë se ai ishte shehid, ndërsa profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha:

“Kurrë! Palltoja të cilën ai e mori si plaçkë e luftës pa leje digjet flakë nga zjarri në të.” 2

Umm-ul-Ala u kujdes për Uthman bin Madhunin. Kur ai vdiq, ajo tha:

“Allahu të faltë, Ebu-Sa’ib! Unë dëshmoj se Allahu të ka nderuar ty.” Atëherë i dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha: “Çfarë din ti se a e ka nderuar Allahu atë? Betohem në Allahun se unë jam i dërguari i Allahut dhe unë nuk e di se çfarë do të ndodhë me mua.” Ajo tha: “Pasi kësaj unë kurrë nuk e kam lavdëruar dikë më.” Pastaj ajo ëndërroi se si ai e kishte një burim që shushuriste. Ajo ia tregoi këtë të dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem i cili tha: “Ajo është vepra e tij.” 3

Qëllimi është që ti nuk mund të jeshë i prerë se dikush do të hyjë në Xhenet apo në Xhehnem.

______________________________

1 - Bukhari (4203) dhe Muslimi (111).

2 - Bukhari (4234) dhe Muslimi (115).

3 - Bukhari (2687).

56. Pendimi i të penduarit pranohet.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “Ai që e takon Allahun pasi ka bërë një mëkat që meriton dënimin në Zjarr, por pendohet dhe nuk vazhdon me të, Allahu e falë atë. Ai e pranon pendimin e robërve të Vet dhe ua falë mëkatet.”

Shpjegimi:

Allahu Tebarake ue Te‘ala ka thënë:

قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ

“Thuaj: O robërit e Mi, të cilët e keni ngarkuar me shumë gabime veten tuaj, mos e humbni shpresën ndaj mëshirës së Allahut, pse vërtetë Allahu i falë të gjitha mëkatet, Ai është që falë shumë dhe është mëshirues!” 39:53

Allahu e do pendimin, të penduarit dhe ata që pastrohen. Ne shpresojmë për të penduarin, por ne nuk gjykojmë se ai do të hyjë në Xhenet apo në Xhehnem. Ne shpresojmë për të. Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Ai e pranon pendimin e robërve të Vet dhe ua falë mëkatet.”

Ka shumë ajete Kurani dhe hadithe që pohojnë këtë dhe se Allahu pranon pendimin e të penduarit dhe gëzohet për të.

57. Gjykimet e përcaktuara janë kurë.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Ai që e takon Atë pasi është i dënuar në këtë jetë për mëkatin e tij, ai është pastruar nga mëkati. Kështu është transmetuar nga i dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Ai që e takon Atë pasi të ketë qenë i vazhdueshëm në mëkat dhe pa u penduar nga mëkatet që meritojnë dënimin, është nën dëshirën e Allahut; nëse Ai dëshiron ta dënoj atë, Ai e bën këtë, dhe në qoftë se Ai do ta falë atë, Ai e bën këtë. Megjithatë, Ai e ndëshkon dhe nuk e fal atë që e takon si jobesimtar.”

Shpjegimi:

I dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem u tha shokëve të tij radijAllahu anhum:

“Më premtoni besatimin se as nuk do të adhuroni dikë karshi Allahut, nuk do të vjedhni, nuk do të bëni zina, nuk do ti mbytni fëmijët tuaj, nuk do të bëni akuza të rreme ose të më kundërshtoni mua në lidhje me të vërtetën. Ai që përmbushë këto do të merr shpërblimin e tij nga Allahu. Kushdo që bie në ndonjë nga këto dhe dënohet për të në këtë jetë është pastruar. Dhe në qoftë se dikush bie në ndonjë nga këto dhe Allahu e fshehë atë, atëherë ai është nën dëshirën e Allahut; nëse Ai dëshiron ta dënoj atë, Ai e bën këtë, dhe në qoftë se Ai dëshiron ta falë atë, Ai e bën këtë.” 1

Mëkatari pra është kështu në vullnetin e Allahut. Subhanehu ue Te'Ala tha:

إِنَّ اللّهَ لاَ يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَن يَشَاء وَمَن يُشْرِكْ بِاللّهِ فَقَدِ افْتَرَى إِثْمًا عَظِيمًا

“S’ka dyshim se Allahu nuk falë (mëkatin) t’i përshkruhet Atij shok (idhujtarinë), e përpos këtij (mëkati) i falë kujt do. Kush përshkruan Allahut shok, ai ka trilluar një mëkat të madh.” 2

Është nën dëshirën e Allahut, nëse Ai do ta falë apo ta ndëshkojë mëkatarin. Ai falë, mëshiron dhe është i butë. Është e mundur që Allahu ta falë mëkatarin që ka mëkate si mal. Burri me shënimet do të sheh mëkatet e tij të shkruara në nëntëdhjetë e nëntë blloqe, secili bllok do të përbëhet nga mëkatet aq sa syri sheh largë. Megjithatë, Allahu e fal atë për shkak të shahadetit të tij “La ilahe ilAllah”.

Monoteisti që e takon Allahun, Allahu do ta falë dhe ai e braktis Xhehnemin herët apo vonë. Imam Ahmedi ka thënë:

“Megjithatë, Ai e ndëshkon dhe nuk e fal atë që e takon Atë si jobesimtar.”

Allahu Tebarake ue Te‘ala ka thënë:

إِنَّ اللّهَ لاَ يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَن يَشَاء وَمَن يُشْرِكْ بِاللّهِ فَقَدِ افْتَرَى إِثْمًا عَظِيمًا

“S’ka dyshim se Allahu nuk falë (mëkatin) t’i përshkruhet Atij shok (idhujtarinë), e përpos këtij (mëkati) i falë kujt do. Kush përshkruan Allahut shok, ai ka trilluar një mëkat të madh.”

إِنَّهُ مَن يُشْرِكْ بِاللّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللّهُ عَلَيهِ الْجَنَّةَ وَمَأْوَاهُ النَّارُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنصَارٍ

“ai që i përshkruan Zotit shok, Allahu ia ka ndaluar (ia ka bërë haram) atij Xhenetin dhe vendi i tij është zjarri. Për mizorët nuk ka ndihmës.” 3

______________________________

1 - Bukhari (3892) dhe Muslimi (1709).

2 - 4:48

3 - 5:72

58. Zbatimi i dënimeve të përcaktuara.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Është obligim të gurëzohet personi që është ose ka qenë i martuar dhe bënë zina, me kusht që ai vetë e pranon ose dënohet nga dëshmitë. I dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) gurëzoi dhe halifet e udhëzuar gurëzuan gjithashtu.”

Shpjegimi:

Kështu dënohet personi që bënë zina; ai gurëzohet derisa të vdes. I dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) e gurëzoi gruan nga fisi Ghamid, Maizin, dhe grua nga fisi Xhuheni dhe çiftin hebre. Kjo dispozitë është në Teurat, në Ungjill dhe Kuran. Një nga gjykimet e më hershme të cilin sheriati islam e ka miratuar dhe pranuar është gurëzimi. Pra gurëzimi është i ligjësuar me Teurat, Ungjill dhe Kuran. U shpallë një ajet në lidhje me gurëzimin i cili më vonë u abrogua, ndërsa vendimi i tij mbeti. Këtë e tregoi Umer bin el-Hatabi (radijAllahu anhu) kur ai tha:

“Allahu e dërgoi Muhammedin (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) me të vërtetën dhe ia shpalli librin atij në të cilin mes tjerash ishte një ajet në lidhje me gurëzimin. Ne e lexuam atë, e memorizuam atë dhe e kuptuam. I dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) gurëzoi dhe ne gurëzuam pas tij. Unë kam frikë se do të vijë një ditë kur dikush thotë: “Pasha Allahun! Ne nuk mund të gjejmë ajetin lidhur me gurëzimin në Kuran,” dhe devijon për shkak se ai ka braktisur një obligim të cilin Allahu e ka shpallur. Gurëzimi në Kuran është i vërtetë dhe kjo vlenë edhe për burrat dhe gratë që janë apo kanë qenë të martuar, dhe që bëjnë zina, pasi që ajo të jetë konfirmuar përmes dëshmive, shtatzënisë apo pranimit.”1

Dëshmia përbëhet nga katër dëshmitarë. Nëse vetëm tre dëshmojnë zinanë, ata dënohen për shpifje. Pra ata duhet të jenë katër. Gjithashtu kërkohet që ata të shohin se penisi i burrit është padyshim brenda në vaginën e gruas. Dëshmia e tyre nuk pranohet nëse ata vërtetë nuk janë të katërtit të cilit e shohin marrëdhënien. Këto kushte janë për të mbrojtur jetën dhe nderin;

لَوْلَا جَاؤُوا عَلَيْهِ بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاء فَإِذْ لَمْ يَأْتُوا بِالشُّهَدَاء فَأُوْلَئِكَ عِندَ اللَّهِ هُمُ الْكَاذِبُونَ

“Përse ata nuk i sollën katër dëshmitarë për këtë? E derisa nuk sollën dëshmitarë, ata pra te Allahu janë mu gënjeshtarët.” 2

Pranimi është një tjetër provë. Edhe burri i quajtur Maiz dhe gruaja nga fisi Ghamidi pranuan.

Shtatzënia e gruas është dëshmia e tretë. Shtatzënia e saj është prova më e mirë.

Tërë qëllimi me këtë se gurëzimi nuk zbatohet derisa zinaja nuk është dëshmuar nga katër dëshmitarë, nga pranimi nga burri apo gruaja ose shtatzënia. Kështu dënohet një person i cili është ose ka qenë i martuar dhe bënë zina. Me fjalë të tjera, personi duhet të ketë qenë i martuar në mënyrë të saktë me një grua dhe kishte marrëdhënie seksuale me të gjatë martesës. Kushtet e mëposhtme duhet të plotësohen për tu zbatuar dënimi:

01 – Personi duhet të jetë në mendjen e tij dhe jo i çmendur.

02 – Personi duhet të jetë seksualisht i pjekur dhe jo i mitur.

03 – Personi duhet të jetë i lirë e jo skllav. Të dy skallavi dhe skllavja, pavarsisht se a janë të martuar në mënyrë të saktë, marrin gjysmën e dënimit të personit të liruar, do të thotë pesëdhjetë fishkëllime. Sepse gurëzimi nuk mund të përgjysmohet dhe pjesërisht për shkak se dënimi i atyre që janë të lirë dhe atyre të pamartuar është sikurse Allahu (Tebarake ue Te‘ala) ka thënë:

الزَّانِيَةُ وَالزَّانِي فَاجْلِدُوا كُلَّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا مِئَةَ جَلْدَةٍ وَلَا تَأْخُذْكُم بِهِمَا رَأْفَةٌ فِي دِينِ اللَّهِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَلْيَشْهَدْ عَذَابَهُمَا طَائِفَةٌ مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ

“(dispozitë obliguese është që) Laviren dhe lavirin t’i rrahni, secilin prej tyre me nga njëqind të rëna, dhe në zbatimin e dispozitave të Allahut mos u tregoni zemërbutë ndaj atyre dyve, nëse jeni që besoni Allahun dhe botën tjetër. E gjatë zbatimit të ndëshkimit ndaj tyre, le të jenë të pranishëm një numër besimtarësh.” 3

Pra robi merrë gjysmën e dënimit, përkatësisht, pesëdhjetë fishkëllime. Ai pra nuk gurëzohet edhe nëse është i martuar në mënyrë të saktë. Ai nuk merr asgjë tjetër pos gjysmës së dënimit të personit të lirë, do të thotë pesëdhjetë fishkëllime. Imam Ahmedi ka thënë:

“I dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) gurëzoi, dhe udhëheqësit gurëzuan gjithashtu.”

Kjo tashmë është përmendur.

______________________________

1 - Bukhari (6830) dhe Muslimi (1691).

2 - 24:13

3 - 24:2

59. Ai që e degradon një sahabi është bidatçi.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Ai që nënçmon një nga sahabët e të dërguarit të Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), e urrenë atë për diçka që ai ka bërë, ose përmend anët e tij të këqija, ai është bidatçi derisa ai të lutet për mëshirë për ata të gjithë dhe nuk asgjë kundër ndonjë prej tyre.”

Shpjegimi:

Ky është një nga parimet e Ehl-us-Sunnetit. Nuk lejohet për të degraduar ndonjë nga sahabët e Muhammedit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), apo për të theksuar edhe anët e tyre të këqija, në qoftë se ato janë të sakta. Ai që e bën këtë për fat të keq e merr me nënçmim fenë, sahabët e Muhammedit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) dhe akiden islamike. Një person (Sejjid Kutbi) flet ulët për profetët dhe sahabët, bënë tekfir, akuzonë të tjerët me hipokrizi, bën tekfir mbi tërë umetin dhe njëkohësisht konsiderohet të jetë zotëria i zotërinjëve dhe lideri i liderëve. Sipas kujt? Sipas atyre që duan të ngrisin umetin dhe t’ia kthejnë  atij ditët e tij të kaluara e të lavdishme? Këta njerëz nuk janë të besueshëm kur është fjala për fenë e Allahut. Ata duhet duhet t’u bashkangjiten Rafidave (Shiitëve), sepse ata e mbrojnë besimin e tyre, mosbesimin, herezinë dhe librat që përbëhet nga këto krime. Ata e bazojnë dashurinë dhe urrejtjen e tyre mbi ta. Këta njerëz nuk janë të besueshme kur është fjala për fenë e Allahut. Ata janë të pabesueshëm, ata nuk kanë vlerë. Ata duhet të bashkohen me Rafidat dhe sektet e tjera të devijuara dhe  duhet të luftohen në mënyrën më të ashpër. Ata janë mashtrues. Ata kanë devijuar bijtë e umetit me gënjeshtra, dredhi dhe dinakëri.

Kjo është feja e Allahut. Ky është besimi i Ehl-us-Sunneti dhe Xhematit. Si mund të thoni se jeni Ehl-us-Sunneh dhe Xhema´ah  kur ju jeni aq larg prej tyre? Sa herë që ndodh diçka, ne e shohim se ju jeni bashk me Pasuesit e Bidateve. Sa herë që ne pasojmë rrugën e Ehl-us-Sunneti dhe Xhematit ne ju shohim juve në një rrugë tjetër. Ju i mbroni dhe i ruani Pasuesit e Bidateve dhe të Devijimit. Ata kanë shpikur rregulla dhe metodologji dhe e kanë kthyer mbrapsht tërë botën për të mbrojtur Pasuesit e Bidateve. Si mund të jenë ata Ehl-us-Sunneh? Ata duhet të përfshihen me të devijuarit, Pasuesit e Bidateve dhe Rafidat. Edhe në qoftëse ata thonë se ata janë kundër Rafidave, ne nuk iu besojmë atyre. Ne nuk duhet të ndjehemi të sigurt për të lejuar bijtë tanë të jenë me ta. Tani shkojnë bijtë tanë në shkolla dhe universitete ku janë Pasuesit e Bidateve që i edukojnë ata. Mësimi i tyre është i bazuar në shkatërrim, devijim, humbje dhe në largimin e të rinjve të umetit nga metodologjia e Ehl-us-Sunneti dhe Xhematit. Është për të ardhur keq se si të rinjtë u nënshtrohen atyre. Ata i besojnë verbërisht këyre mashtruesve që bëjnë mashtrime me mendjet e të rinjve.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “Ai që nënçmon një nga sahabët e të dërguarit të Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), e urrenë atë për diçka që ai ka bërë,…”

Edhe në qoftë se është konfirmuar se një sahabi ka gabuar, ti nuk duhet ta përmendësh atë apo ta denigroshë atë për të. Thuaj në vend të kësaj se ai ishte muxhtehid. Ky është besimi i Ehli-Sunnetit dhe Xhematit. Sahabët ishin muxhtehidun kur diçka ndodhte mes tyre. Shumë nga ajo që i asociojohet atyre është gënjeshtër. Shumë nga ajo që i asocijohet atyre është shtrembëruar, ndryshuar, shtuar dhe hequr, gjë të cilën e tha Shejh-ul-Islam Ibnu Tejmije (RahimehUllah). Gabimi i tyre i konfirmuar është si një pikë uji në oqean. Nëse ata e bëjnë një gabim, duhet ditur se një hurme që ata e japin tejkalon një bamirësi sa madhësia e Uhudit. Nëse ti dhuron një shumë prej ari e barabartë me malin e Uhudit, ndërsa një sahabi dhuronë 300 gram grurë, kështu që ky grur është më e mira tek Allahu sesa ari i barabartë me malin e Uhudit dhe malet e të gjithë botës. Nëse ti mbledhë të gjitha këto male ato nuk do të kalojnë bamirësinë e sahabiut që është 300 gram.

Kjo do të thotë se ne duhet ti respektojmë ata, t’i vlerësojmë dhe ta dimë se çfarë pozicioni ata kanë tek Allahu. Nëse tabiinët më të mëdhenjë dhurojnë lëmoshë dhe një sahabi dhuron 300 gram, kështu bamirësia e sahabiut peshonë më shumë tek Allahu. E çfarë e të themi për bamirësinë tënde? Ata që fyejnë sahabët e të dërguarit të Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), as nuk i ka repsektuar ata e as nuk e ka njohur vlerën e tyre. Por në fakt ata i kanë përulur sahabët. Ai që i mbron dhe mbështet këtë lloj të njerëzve nuk e njeh pozitën që sahabët (radijAllahu anhum) e kanë. Përndryshe si munden ata të mbështesin ata që fyen sahabët e të dërguarit të Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem)? Librat që fyen sahabët e Muhammedit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) shtypen, shpërndahen, promovohen dhe mbrohen. Pastaj ata thonë se ata janë Ehl-us-Sunneh dhe Xhema´ah. Betohem në Allahun se Ehl-us-Sunneti nuk ka të bëjë këta me këta njerëz!

60. Domethënia e hipokrizisë (nifakut)

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Hipokrizia (nifaku) është mosbesim (kufër) dhe do të thotë që të mohoj Allahun, dhe të adhuroj dikë tjetër pos Tij, kurse njëkohësisht e shfaq Islamin publikisht. Kështu vepruan hipokritët në kohën e të të dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.”

Shpjegimi:

Hipokrizia (nifaku) është të shfaqet si musliman Islami dhe të fshehë mosbesimin, pavarësisht nëse personi adhuron dikë tjetër pos Allahut apo jo. Ndoshta ai mund të jetë një heretik si komunistët të cilët as nuk e adhurojnë Allahun e as dikë tjetër. Ai që shfaqë Islamin dhe fsheh mosbesimin është hipokrit (munafik), pavarësisht nëse ai e adhuron dikë tjetër pos Allahut apo jo. Përkufizimi i hipokrizisë është siç kam thënë pra, që të shfaqë Islamin nga hipokrizia, gënjeshtra dhe ruajtja nga të tjerët, ndërsa e fshehë mosbesimin.

Shumë njerëz thonë se ata i përkasin Ehl-us-Sunnetit dhe Xhematit kurse në fakt ata janë bidatçi. Në brendësinë e tij, ai pranon risitë, ndërsa nga ana e jashtme ai shfaqet dhe thotë se i përket Ehl-us-Sunnetit. Kjo është hipokrizi. Ata mbështesin Pasuesit e Bidateve dhe pranojnë risitë dhe thonë se ata janë Ehl-us-Sunneh. Megjithatë karakteristikat e tyre veçuese alarmojnë se ata janë në anën e Pasuesve të Bidateve dhe miratojnë metodologji për t’i mbrojtur ata.

Ne duam që të kemi rini të zgjuar dhe mendjemprehtë që kanë dashuri ndaj Allahut, të dërguarit të Tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe i duan besimtarët dhe në veçanti sahabët e Muhammedit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Nëse ne shohim një mangësi në këtë dashuri, ne e kuptojmë se ka një mungesë në besim. Një mangësi e tillë është shumë e rrezikshme dhe një humbje e madhe.

Hipokriti e shfaq islamin dhe e fsheh mosbesimin. Ai e shfaq Islamin haptas. Kështu vepruan hipokritët në kohën e të dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Shejkh-ul-Islam Ibnu Tejmijeh (RahimehUllah) thotë se disa besojnë se hipokrizia ekzistoi vetëm në kohën e të dërguarit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, e cila më vonë u zhduk. Kjo është gabim. Hudhejfe radijAllahu anhu ka thënë:

“Hipokrizia e sotme është më e keqe se ajo që ishte në kohën e të dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.” Kur ai u pyet në lidhje me arsyen, ai tha: “Në kohën e të dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem hipokriët e fshihnin hipokrizinë. Sot ata e shfaqin atë haptas.”

Sot, hipokrizia është e zakonshme dhe veçanërisht në mesin e rrymave të orientuara politikisht. Ka disa prej tyre të cilët vetë e kanë pranuar. Të tjerë kanë thënë:

“Unë nuk njohë ndonjë politikan i cili nuk gënjen.”

Disa njerëz kanë thënë:

“Politika është hipokrizi.”

Shumë politikanë në rrymat politike kanë një hipokrizi praktike. Një nga karakteristikat e tyre është se ata janë në anën e Pasuesve të Bidateve dhe miratojnë metodologji të rrezikshme për të luftuar dhe për të shkatërruar Ehl-us-Sunnetin. Disa prej këtyre metodologjive është metodologjia e bilancimit mes kritikës dhe lavdatës, flitet për metodologjinë e gjërë që përfshin tërë umetin dhe parime të tjera që kanë për qëllim që të luftojnë Ehl-us-Sunentin dhe për të mbrojtur Pasuesit e Bidateve dhe të Devijimeve.

61. Tekstit (ajetit dhe hadithit) duhet dorëzuar edhe nëse nuk e kuptojmë shpjegimin e tyre

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Ai që ka tre tipare është hipokrit.” 1

Kjo është thënë si frikësim. Ne i transmetojmë ato sikurse janë transmetuar pa i shpjeguar ato.

Ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Mos u ktheni prapa pas vdekjës sime, që të bëheni kufarë të devijuar që e vrasin njëri-tjetrin.” 2

“Kur dy muslimanë përplasen me shpatat e tyre edhe vrasësi edhe i vrari hyjnë në Zjarr.” 3

“Fyerja e muslimanit është mëkat dhe luftimi kundër tij është mosbesim.” 4

“Ai që i thotë vëllaut të tij “O pagan”, ai ose është siç tha ai, ose i kthehet atij.” 5

“Është mosbesim ndaj Allahut heqja dorë nga përkatësia familjare edhe pse ajo është e parëndësishme.” 6

Këto hadithe dhe të ngjashme janë autentike dhe të sakta, ne duhet t’u nënshtrohemi edhe nëse nuk i kuptojmë ato. Ne nuk duhet të flasim për to, të polimizojmë rreth tyre ose ti interpretojmë ato në një mënyrë që është e ndryshme nga ajo që janë transmetuar. Ne nuk duhet t’i refuzojmë ato vetëm se me diçka që ka më shumë të drejtë të pranohet.”

Shpjegimi:

Pasi kemi përmendur se hipokrizia është të shfaqet Islami dhe të fshehet mosbesimi, ai përmendi hadithe në lidhje me cilësitë e hipokritëve. Imam Ahmedi bëri në këtë mënyrë një dallim në mes të dy vllojeve të hipokrizisë. Ai tha:

“Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Ai që ka tre tipare është hipokrit.”

Kjo është thënë si qëllim frikësues. Ne i tregojmë ato sikurse ato janë transmetuar pa i shpjeguar ato.”

Do të thotë se i dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem nuk e kishte për qëllim se ata janë hipokrit në besim që e fshehin mosbesimin në Allahun, engjëjt e Tij, librat e Tij, të dërguarit e Tij dhe në Ditën e Fundit. Ky është një lloj tjetër i hipokrizisë që është përmendur me qëllim frikësimi. Kjo do të thotë se ai që posedon këto cilësi, ka cilësi të hipokritëve. Dijetarët e quajnë këtë lloj hipokrizi në vepër (nifak i vogël). Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Ai që ka tre tipare është hipokrit; kur flet, ai gënjen, kur premton, ai e thyen premtimin dhe kur ai merr një përgjegjësi, ai mashtron.” 7

Në një transmetim tjetër thuhet:

“kur ai debaton i kalon kufitë, kur jep besën, ai e thyen atë…”

Këto cilësitë e hipokritit janë një hipokrizi në vepër. Nuk do të thotë që ato pa tjetër ta fshehin mosbesimin. Prandaj, ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha:

“Ai që i ka ato është një hipokrit i vërtetë.”

Ai mund të jetë një hipokrit njëqind për qind. Ai gjithashtu mund të zotërojë hipokrizinë në vepër. Megjithatë ne duhet t’i shmangemi personit që thyen betimin, kur premton gënjen kur, betohet mashtron, kur merr një përgjegjësi tradhëton dhe kalon kufitë kur ai grindet. Ne duhet të mendojmë keq për të dhe të kemi kujdes prej tij, sepse ai ka cilësi të forta që karakterizojnë hipokritët e vërtetë. Ne nuk jemi të sigurt se ai me të vërtetë është i tillë, por ne jemi të kujdesshëm me të.

Ne përmendim hadithet e hipokrizisë pa përcaktuar se ata që kanë ato cilësi janë mosbesimtarë. Ne stopohemi nga gjykimi në këtë çështje. Disa prej Selefëve kanë thënë se ata nuk i shpjegojnë hadithet e ngjashme. Të tjerë prej Selefëve i shpjeguan ato për ti refuzuar Hauarixhët. Hauarixhët besojnë se dikush që ka një nga këto cilësi është një hipokrit njëqind për qind. Në këtë mënyrë ata bëjnë tekfir mbi njerëzit. Ne nuk e bëjmë këtë.

Një rrugë tjetër është që ti përmendim ato në mënyrë frikësuese. Në qoftë se ne hasim në një diskutim lidhur me këto cilësi, ne sqarojmë se ato janë një hipokrizi në vepër dhe mosbesim i vogël. Sepse ka mosbesim të madh dhe të vogël. Ka edhe hipokrizi të madhe dhe hipokrizi të vogël. Ka idhujtari të madhe dhe idhujtari të vogël. Një tjetër alternativë është që ne hasim në diskutim me Hauarixhët ekstrem. Këtu ne duhet të japim detaje dhe të themi se këto cilësi janë mosbesim i vogël. Dhe nëse ne shohim masën e gjerë duke rënë në këto mëkate ne i përmendim hadithet në mënyrë jo të detajuar për ti frikësuar ata.

Ky është me sa duket besimi i Ahmedit (RahimehUllah). Dëshmi për këtë është e gjitha që është përmendur. Ai dalloi nga Hauarixhët dhe ishte një nga ata që i luftoi ata në mënyrën më të ashpër. Ata përdorin hadithe të ngjashme për të bërë tekfir mbi mëkatarët. Ehl-us-Sunneti nuk bëjnë tekfir mbi mëkatarët. Për shembull, profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Mos u ktheni pas meje në kufarë të devijuar të cilët vrasin njëri-tjetrin.”

Hauarixhët e përdorin këtë hadith për të bërë tekfir. Ehl-us-Sunneti thonë se ky nuk është aspak argument për këtë. Allahu Tebarake ue Te‘ala ka thënë:

وَإِن طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا فَإِن بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَى الْأُخْرَى فَقَاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي حَتَّى تَفِيءَ إِلَى أَمْرِ اللَّهِ فَإِن فَاءتْ فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا بِالْعَدْلِ وَأَقْسِطُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ

“Nëse dy grupe besimtarësh tentojnë të luftojnë ndërmjet vete, ju pajtoni ata, e në qoftë se ndonjëri prej tyre e sulmon tjetrin, atëherë luftojeni atë grup që vërsulet me pa të drejtë, derisa t’i bindet udhëzimit të Allahut, e nëse kthehet, atëherë me drejtësi bëni pajtimin ndërmjet tyre, mbani drejtësinë, se vërtet Allahu i do të drejtit. S’ka dyshim se besimtarët janë vëllezër, pra bëni pajtim ndërmjet vëllezërve tuaj dhe kini frikë Allahun, që të jeni të mëshiruar (nga Zoti).” 8

Ai dëshmoi për besimin dhe vëllazërinë në besim mes tyre, edhe pse ata luftuan kundër njëri-tjetrit. Por ai që e lufton një musliman duke besuar se kjo është e lejuar atëherë është kafir. Dhe në qoftë se ai e sheh të ndaluar për të vrarë një musliman, por megjithatë e bënë këtë nga epshi, qëllimi, urrejtja apo të ngjashme, atëherë veprimi është i ndaluar pa qenë kundërvajtësi kafir. Në këtë rast është mosbesimi i vogël dhe në vepër, i cili nuk përjashton vrasësin nga feja. Kështu, i shpjeguan Ebu Ubejdi, Ibnu Tejmijeh dhe imamët e tjerë këto hadithe për të cilat janë lidhur Hauarixhët për të bërë tekfir mbi muslimanët mëkatarë të cilët bien në prostitucion, abuzimin e alkoolit, vrasje, grindje dhe të ngjashme. Ehl-us-Sunneti shpjegon këto hadithe sikurse thamë.

E njëjta gjë vlenë për hadithin:

“Zinaqari nuk bën zina ndërsa ai është besimtarë, konsumuesi i alkoolit nuk pi alkool ndërsa ai është besimtar, vjedhësi nuk vjedh ndërsa ai është besimtar dhe plaçkitësi nuk plaçkit në mënyrë që njerëzit të ngrenë vetullat e tyre ndërsa ai është besimtar.” 9

Një person i tillë duhet ose të dënohet me gurëzim ose të fishkëllohet. Në qoftë se ai kishte mosbesimtarë, ai do të ishte përfshirë nga fjalët e profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Vritne atë që e ndërron fenë e tij.” 10

Personi i tillë duhet të ekzekutohet vetëm. Së pari, kërkohet që të pendohet. Ai ose pendohet ose ekzekutohet si renegat dhe jo si mëkatar.

Dora e hajdutit duhet të pritet si dënim. Allahu (Subhanehu ue Te'Ala) ka thënë:

وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَةُ فَاقْطَعُواْ أَيْدِيَهُمَا جَزَاء بِمَا كَسَبَا نَكَالاً مِّنَ اللّهِ وَاللّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ

“Vjedhësit dhe vjedhëses prejuani duart, si shpagim i veprës që bënë, (kjo masë është) dënim nga Allahu. Allahu është i fuqishëm, ligjdhënës i urtë.” 11

Po të kishte bërë vjedhësi kufër ai do të ekzekutohej dhe jo vetëm ti pritet dora.

I tërë sheriati duhet të pranohet. Argumentet duhet të bashkohen. Por ata zemrat e të cilëve kanë devijuar pasojnë gjërat në Kuran që janë më pak të paqarta, kur ata përpiqen për të mbjellë përçarje dhe konfuzion duke interpretuar kuptimin e tyre të brendshëm. Ehl-us-Sunneti shkojnë pas asaj që është e qartë dhe ato më pak të qartat ia referojnë argumentëve të qarta. Ata marrin këto tekste më pak të qarta, ia referojnë ato teksteve të qarta dhe i kombinojnë ato. Ata nuk i bashkojnë ato me njëra-tjetrën, sikurse veprojnë Hauarixhët, Murxhiat, Mutezilitë dhe Pasuesit e Bidateve. Pasuesit e Bidateve kapen pas një teksti më pak të qartë, dhe pastaj fillojnë të ndërtojnë një bidat rreth tij. Pastaj ata bëjnë tekfir mbi muslimanët apo të ngjashme. Ata dijetarë, dituria e të cilëve është e kalitur dhe e rrënjosur thellë, bashkojnë mes argumenteve në mënyrë që ata të mund të praktikojnë ato të gjitha. Prandaj, ne themi se bëhet fjalë për mosbesim të vogël në këto tekste. Ndonjëherë ne kemi të drejtë të themi vetëm se ato janë mosbesim, por ne besojmë se ato janë mosbesim I vogël. Mosbesimi i madh është për shembull të përgënjeshtroj Allahun apo të dërguarin e Tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, ose të fyej Allahun dhe të dërguarin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, ose të mohoj diçka të njohur në Islam, të mohoj një nga shtyllat e Islamit sikurse namazin, agjërimin dhe zekatin, mohon engjëjt, Xhenetin ose Xhehnemin, dhe të ngjashme. Këto janë mosbesim i madh që përjashton mbajtësin e tij nga feja. E njëjta gjë vlenë për shakanë në lidhje me Allahun dhe të dërguarin e Tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, neglizhon të vërtetën ose ka qëndrim arrogant ndaj saj. Të gjithë këta faktorë janë mosbesim që e përjashtojnë mbajtësin e tyre nga Islami, ndërsa mëkatet e përmendura në hadithin e mëparshëm janë në formën e mosbesimit të vogël.

Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha:

“Ai që i thotë vëllaut të tij “O pagan”, ai ose është siç tha ai, ose i kthehet atij.”

Ky është mosbesimi i vogël. Përjashtimi i vetëm është nëse ai beson se feja muslimane është mosbesim prandaj ai bën tekfir mbi të, në këtë rast personi është kafir. Mendimi i tij është mosbesim. Por në qoftë se ai bën tekfir mbi të vetëm nga zemërimi për shkak të mospajtimit apo edhe ndonjë arsye tjetër, atëher ky nuk është mosbesim i madh. Ky është mosbesim i vogël. Ti gjithmonë mund të qortosh vëllanë tënd pa bërë tekfir mbi të.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

Këto hadithe dhe të ngjashme janë autentike dhe të sakta, ne duhet t’u dorëzohemi edhe pse nuk i kuptojnë ato.

Këtë e tha Ahmedi nga butësia. Ndoshta ai i kishte për qëllim masën e gjerë të cilët nuk i kuptojnë ato; ata duhet t’u dorëzohen atyre në të gjitha rastet. Sa për dijetarët me dije të kalitur dhe të rrënjosur thellë sikurse Ahmedi (RahimehUllah), kështu që ata i shpjegojnë sipas besimit të Ehl-us-Sunnetit. Ai luftoi Hauarixhët të cilët kapën për këto tekste dhe luftoi Murxhiat që u kapën për tekstet që falsin për shpërblimin. Ai luftoi të gjitha sektet, e cila dëshmon se ai ishte një udhëheqës në Sunnet. Ai (RahimehUllah) e dinte se çfarë do të thonë këto hadithe.

______________________________

1 - Bukhari (33) dhe Muslimi (59).

2 - Bukhari (121) dhe Muslimi (65).

3 - Bukhari (31) dhe Muslimi (2888).

4 - Bukhari (48) dhe Muslimi (64).

5 - Bukhari (6104) dhe Muslimi (60).

6 - Ahmedi (2/215). I mirë sipas Albanit në “Sahih-ul-Xhami” (4485).

7 - Bukhari (33) dhe Muslimi (59).

8 - 49:9-10

9 - Bukhari (2475) dhe Muslimi (57).

10 - Kush i zbaton gjykimet dhe dënimet e sheriatit?

Autor: Imam Ibn Kudameh el-Makdisi dhe Imam Beha’-ud-Din el-Makdisi 

Burimi: Umdet-ul-Fikh, faqe. 120, Maktebeh ar-Rushd, 1422/2001 dhe el-Uddeh fi Sherh-il-Umdeh (2/285), Muesseseh err-Riisaleh 1421/2001

Është obligim ekzekutimi i dënimit ndaj një personi, vetëm nëse ai është përgjegjës për veprën e kryer dhe ai e di se veprimi i caktuar është i ndaluar sipas sheriatit.

Ndërsa, ekzekutimi i dënimit bëhet vetëm nga sundimtari ose zëvendësi i tij. I vetmi përjashtim është kur zotëria ndëshkon skllaven e tij për zina. I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Nëse ndonjë nga skllavet tuaja bën zina, atëherë ndëshkoni ato (me dënim të caktuar).” [1]

Megjithatë, askush nuk ka të drejtë që të prej dorën hajdutit, të ekzekutojë renegatin, të ndëshkoj me rrahje me kamxhik të fejuarën e tij apo skllaven me të cilën është martuar.

Ndërsa Imam Beha-ud-Din el-Makdisi (RahimehUllah), ka shpjeguar fjalët vijuese të Imam Ibn Kudames (RahimehUllah), duke thënë:

“Është obligim ekzekutimi i dënimit ndaj një personi, vetëm nëse ai është përgjegjës për veprën e kryer.” – që do të thotë se, një fëmijë ose një person i çmendur nuk dënohen nëse ata bëjnë zina.

“dhe ai e di se veprimi i caktuar është i ndaluar sipas sheriatit.” – që do të thotë se, një person i cili ka bërë zina dhe pretendon se ka qenë i paditur se veprimi i tillë është i ndaluar dhe me të vërtetë është e mundur që ai të ketë qenë injorant në këtë gjë, p.sh. për shkak se ai është një mysliman i ri në fe ose jeton në shkretëtirë, atëherë arsyeja e tij pranohet

Në raste të tjera, ky arsyetim pranohet, sepse gjykimi për zinanë nuk është i panjohur nga personi që jeton në një vend mysliman.

“Ndërsa, ekzekutimi i dënimit bëhet vetëm nga sundimtari ose zëvendësi i tij.” – Sepse Allahu ka caktuar se këto gjëra i takojnë vetëm sundimtarit apo atij që e zëvendëson atë.

[1] - El-Buhari (6839), Muslim (1703), Ebu Davudi (4469), Ibn Maxheh (2565), ed-Darimi (2240) dhe et-Tajalisi (952).

11 - 5:38

62. Besimi se Xheneti dhe Xhehnemi ekzistojnë tashmë dhe gjykimi për atë që e mohon këtë.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Xheneti dhe Xhehnemi janë të krijuara. Ato tashmë janë krijuar, e cila është transmetuar nga i dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem i cili ka thënë:

“Unë hyra në Xhenet dhe e pash një pallat.” 1

“Unë e pashë Keutherin.” 2

“Shikova në Xhenet dhe e pashë se shumica e njerëzve aty janë… Shikovan në Zjarr dhe e pashë se shumica e njerëzve aty janë.”

Ai që pretendon se ato nuk janë krijuar e përgënjeshtron Kuranin dhe hadithet e të dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Unë nuk mendoj se një person i tillë e beson Xhenetin dhe Xhehnemin.”

Shpjegimi:

Kjo është një nga përgëzimet për Umer ibn el-Hatabin radijAllahu anhu. Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Mbrëmë hyra në Xhenet dhe e pash një pallat të artë. Pranë tij qëndronte një grua dhe mirrte abdes. I thash: “I kujt është ky pallat?” Ata thanë: “I një arabi.” I thash: “Unë jam arab. I kujt është ky pallat?” Ata thanë: “I një burri prej Kurejshëve.” I thash: “Unë jam prej Kurejshëve” I kujt është ky pallat?” Ata  thanë: “I Umer bin el-Hatabit.” Unë dëshirova të hy në të dhe të shikojë, por mu kujtua xhelozia jote, o Umer, kështu që unë u ktheva dhe u largova.” Atëherë Umer bin el-Hatabi fillojë të qajë dhe tha: “O i dërguari i Allahut! A të xhelozojë në ty?” 3

Çështja është se Xheneti ekziston tashmë dhe se në të gjendet pallati i Umerit radijAllahu anhu, jashtë të cilit një nga gratë e Xhennetit merr abdes. Këtë e pa ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem me sytë e tij. Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Unë e pashë Keutherin.”

Hadithi është autentik. Ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem sikurse u tha, e pa Keutherin dhe ai pa pellgun e tij ndërsa ai qëndroi në minber dhe tha:

“Unë po e shoh atë tani.”

Ka fakte të bollshme se Xheneti ekziston tani. Allahu Te ala ka thënë:

وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَى عِندَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهَى عِندَهَا جَنَّةُ الْمَأْوَى

“Atë (Xhibrilin) e ka parë edhe herën tjetër. (E ka parë) tek Sidretul Munteha. Që pranë saj është xhennetul Me’va (kopsht strehimi i…)” 4

Kjo është një nga argumentet që refuzon Mutezilitë e devijuar që besojnë se as Xheneti e as Xhehnemi nuk egzistojnë tani dhe se do të kishte qenë e pakuptimtë nëse ato kishin ekzistuar tani. Allahu i shëmtoftë ata dhe mendjen e tyre!

Allahu Te ala ka thënë:

وَسَارِعُواْ إِلَى مَغْفِرَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَالأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ

“Dhe garoni në falje mëkatesh nga Zoti juaj dhe për një Xhenet, gjerësia e të cilit është si gjerësia e qiejve dhe e tokës, i përgatitur për të devotshmit.” 5

Allahu e ka përgatitur atë për të devotshmit. Ai pra është përgatitur tashmë. Ky është një nga shumë argumente. Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Shikova në Xhenet dhe e pash se shumica e njerëzve në të janë të varfërit dhe shikova në Zjarr (Xhehnem) dhe pashë se shumica e njerëzve në të ishin gra.” 6

Allahu Te ala ka thënë:

النَّارُ يُعْرَضُونَ عَلَيْهَا غُدُوًّا وَعَشِيًّا وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذَابِ

“Ata i nënshtroi zjarrit mëngjes e mbrëmje, e ditën e kijametit (u thuhet engjëjve): “Ithtarët e faraonit futni në dënimin më të rëndë!” 7 

Ka pra shumë argument se Xheneti dhe Xhehnemi janë të krijuara dhe ato janë ekzistuese. Disa janë përmendur nga Imam Ahmedi (RahimehUllah) dhe disa ajete Kuranore tani ua kam përmendur juve.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

“Ai që pretendon se ato nuk janë krijuar e përgënjeshtron Kuranin dhe hadithet e të dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Unë nuk mendoj se një person i tillë nuk e beson Xhenetin dhe Xhehnemin.”

Ai mund t’u përket të devijuarëve që shtrembërojnë dhe keqinterpretojnë. Ne nuk bëjmë tekfir mbi ta. Ai gjithashtu mund të jetë një heretik përgënjështrues. Në këtë rast, ai është kafir.

______________________________

1 - Bukhari (3679).

2 - Bukhari (4964), Muslimi (400) dhe Ebu Jala (3186).

3 - Bukhari (3242) dhe Muslimi (2395).

4 - 53:13-15

5 - 3:133

6 - Bukhari (3241) dhe Muslimi (2737).

7 - 40:46

63. Namazi i xhenazes duhet t´u falet muslimanëve edhe nëse ata ishin mëkatarë.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) ka thënë:

 “Namazi i xhenazes duhet t’i falet muslimanit, i cili adhuronte vetëm Allahun. Duhet kërkuar falje për të. Ai nuk duhet të privohet nga kjo. Ai nuk duhet të privohet nga namazi i xhenazes për shkak të ndonjë mëkati që ka kryer, pavarësisht nëse mëkati ishte i vogël apo i madh. Qështja e tij i lihet Allahut Subhanehu ue Te'Ala.”

Shpjegimi:

Ne ua falim namazin e xhenazes muslimanëve mëkatarë që kanë vdekur. Është gjithashtu e lejueshme për t’i a falur namazin e xhenazes një bidatçiu. Udhëheqësi mund të mos ia falë namazin mëkatarit. I dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem nuk ia fali namazin e xhenazes njeriut i cili vdiq pasi kishte marrë nga plaçka e luftës pa leje. Në vend të kësaj, ai tha:

“Faljani namazin kolegut tuaj.” 1

Ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha në lidhje me atë që kishte borxh;

“Faljani namazin kolegut tuaj.” Pastaj Ebu Katade tha: “O i dërguari i Allahut! Unë e marrë mbi vete borxhin e tij. “Pastaj i dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ia fali namazin e xhenazës atij.” 2

Megjithatë, ne jemi ndaluar që të lutemi për jobesimtarët. Ne nuk ua falim namazin e xhenazes kafirit ose hipokritit:

وَلاَ تُصَلِّ عَلَى أَحَدٍ مِّنْهُم مَّاتَ أَبَدًا وَلاَ تَقُمْ عَلَىَ قَبْرِهِ إِنَّهُمْ كَفَرُواْ بِاللّهِ وَرَسُولِهِ وَمَاتُواْ وَهُمْ فَاسِقُونَ

“Dhe asnjërit prej tyre kur të vdesin, mos ia fal namazin (e xhenazes) kurrë, e as mos qëndro pranë varrit të tij (për lutje e vizitë), pse ata mohuan Allahun dhe të dërguarin e Tij dhe vdiqën kryeneçë.” 3

Nuk lejohet falja e namazit të xhenazës së kufarëve dhe hipokritëve. Ndërsa ne ua falim namazin e xhenazes mëkatarit dhe bidatçiut për deri sa ai vdiq si musliman dhe nuk blasfemoi pasi mësoi të vërtetën. Udhëheqësit dhe dijetarit sikurse u tha i lejohet të mos e bëjnë këtë si dënim dhe si qëllim frikësues në mënyrë që njerëzit të mos ipen pas mëkateve dhe bidateve të tyre. Megjithatë, ne nuk i ndalojmë njerëzit që ti falin namazin e xhenazes atyre. Në fakt, ne u themi atyre që ta veprojnë këtë.

______________________________

1 - Tirmidhi (2710) dhe Ibn Maxheh (2848). I dobët sipas Albani në ”Dha’if Sunnen Ibn Maxheh” (571).

2 - Bukhari (2289).

3 - 9:84

64. Fundi i librit “Usul-is-Sunneh”

Ne përfunduam me këtë spjegim të shpejtë, Elhamdulilah. Unë shpresoj që të kemi përfituar. Urdhëroj veten time dhe ju që ta kemi frikë Allahun, të veprojnë sinqerisht për Të, të kujdesemi për kërkimin e dijes me seriozitet dhe ti përmbahemi Librit të Allahut dhe Sunnetit të dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe metodologjisë së Selefëve.

Unë ju këshilloj që ta mësoni përmendësh këtë libër madhështorë që është i vogël në madhësi dhe por me vlerë të madhe. Unë ju këshilloj që ta mësoni përmendësh atë dhe ta kuptoni atë. Bazuar në të, ju kaloni në librat më të thella lidhur me besimin, të cilat janë shkruar nga paraardhësit tanë (rahimehumullah). Ata e dinin se sa e rëndësishme është çështja e besimit dhe këto parime madhështore. Kjo tashmë është deklaruar nga Ahmedi, se atij të cilit i mungon ndonjë nga këto parime përjashtohet nga Ehl-us-Sunneti. Ju mund të lejoni që këto parime të përbëjnë një kriter mes një Sunniu të vërtetë dhe një bidatçiu edhe pse ai beson dhe thotë se ai është nga Ehl-us-Sunneti.

Këto parime kullojnë dhe bëjnë ndarjen mes Ehl-us-Sunneti dhe Xhematit dhe të tjerëve. Ju e dini se një nga parimet e tyre janë dashuria dhe urrejtja për hir të Allahut, urrejtja e Pasuesve të Bidateve dhe paralajmërimi ndaj tyre. Një numër i madh i Imamëve e kanë cituar dhe konfirmuar këtë parim.

I lutemi Allahut të na bëjë të qëndrueshëm ne dhe ju në fenë e Tij dhe në rrugën e të dërguarit të Tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, dhe të na bëjë që ti përmbahemi parimeve të cilat ky imam i ka shkruar në këtë libërth, që është i vogël në madhësi dhe me vlerë madhështore.

Allahu na udhëzoftë në atë që Ai e do dhe nga ajo që Ai kënaqet dhe na bëfte stabil në Sunnetin dhe në udhëzim. Zoti ynë i dëgjon lutjet. Unë po e lë fenë tuaj dhe besueshmërinë në kujdesjën e Allahut.

Sherh es-Sunneh.

 

Autor: Ebu Muhammed el-Hasen ibën Ali ibën Halef el-Berbehari (RahimehUllah)

Burimi: “Sherh es-Sunneh”

Përgatiti: Stafi Perlatmuslimane.

Me komentet e Imam Feuzanit marrë nga libri i tij “Itihaful karij bitalikati ala Sherhis Sunneh”, dhe të Alameh Ahmed en Nexhmit nga libri i tij “Irshadu es Sarij”, dhe me komente të Shejkh Abdul-Aziz er- Raxhihit dhe disa dijetarëve të tjerë

Falënderimi i takon vetëm Allahut. Atë e falënderojmë, prej Tij kërkojmë ndihmë dhe falje të mëkateve, tek Ai mbështetemi të na ruajë nga sherri i vetes sonë dhe nga të këqijat e punëve tona. Atë që udhëzon Allahu nuk ka kush e humb dhe atë që e humb Allahu nuk ka kush e udhëzon. Dëshmoj se nuk ka zot tjetër që meriton të adhurohet me të drejtë përveç Allahut një e të vetëm dhe se Muhamedi sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem është rob i Allahut dhe i Dërguar i Tij.

“O besimtarë! Kini frikë Allahun me një devotshmëri të vërtetë ndaj Tij dhe mos vdisni ndryshe veçse duke qenë muslimanë.” (Al-Imran: 102)

“O njerëz! Ruajuni Zotit tuaj, i Cili ju ka krijuar prej një njeriu (Ademit), pastaj prej atij krijoi bashkëshorten e tij dhe prej atyre të dyve përhapi shumë burra e gra. Ruajuni Allahut, me emrin e të Cilit ju kërkoni të drejtat e ndërsjella dhe ruani lidhjet farefisnore. Allahu është Mbikëqyrës mbi ju.” (En-Nisa: 1)

“O ju që keni besuar! Plotësojeni detyrimin ndaj Allahut, kijeni frikë Atë dhe flisni (gjithnjë) të vërtetën. Ai do t’ju drejtojë te veprat e mira e të drejta dhe do t’jua falë gjynahet tuaja. Kushdo që i bindet Allahut dhe të Dërguarit të Tij, me të vërtetë që ka arritur fitoren më të madhe.” (El-Ahzab: 70-71)

Thënia më e mirë është Fjala e Allahut, ndërsa udhëzimi më i drejtë është ai i Muhamedit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Punët më të këqija janë shpikjet në to, çdo shpikje është bidat (e panjohur më parë në fe) dhe çdo bidat është humbje (nga rruga e drejtë), ndërsa çdo humbje e ka vendin në zjarr.

Biografia e Imam el-Berbeharit (RahimehUllah).

Emri i tij

Ai është imami, muxhahidi, shejhu i hanbelive dhe më i dituri i tyre në kohën e tij: Ebu Muhammed el Hasen ibën Ali ibn Halef el Berbehari (RahimehUllah). “Berbeha” është një ilaç që importohej prej Indisë.

Lindja e tij

Imam el Berbahari (RahimehUllah) ka lindur në vitin 253 h., në kohën e sundimit të El Mu’tezzi Bilah Muhamed ibën el Halifeh el Mutevekkil Alallah Xhafer ibn el Mu’tesim bilah el Abasiji.

Shoqërimi me dijetarët

Imam el Berbehari (RahimehUllah) ka qenë bashkëkohës me disa prej imamëve, si: imam Ibn Maxheh el Kazuinijji, Ebi Davud es Sixhistani, autori i “Sunnetit”, Hanbel ibën Is’hak, imam Ebi Bekr el Merrudhijji, Is’hak ibn Ibrahim ibn Hani, Ebi Bekr el Halali, Ibn Kutejbeh ed Dejneuvrijji etj. Po ashtu, imam el Berbehari është shoqëruar me një grup prej shokëve të imamit të Ehlus Suneh vel Xhemah, Ahmed ibën Hanbel (RahimehUllah), si dhe ka marrë dije prej tyre. Kjo ka ndikuar shumë në formimin e personalitetit të tij.

Mësuesit e tij

Imam el Berbehari (RahimehUllah) ka mësuar dhe përfituar nga disa prej shokëve të imam Ahmed ibn Hanbelit (RahimehUllah). Prej tyre po përmendim:

1. Imami, fekihu, muhadithi Ahmed ibn Muhamed ibn el Haxhaxh

Ebu Bekr el Merrudhijji, i cili ka vdekur në vitin 275 h.

2. Imami, zahidi (asketi) Sehl ibn Abdullah ibn Junus et Testerijju

Ebu Muhamed, i cili ka vdekur në vitin 283 h.

3. El Fet’h ibën Shuhruf, njëri prej adhuruesve dhe asketëve më të mëdhenj.

Transmetohet se imam Ahmed ibn Hanbeli (RahimehUllah)

ka thënë: “Nuk ka nxjerrë Horosani si El Fet’h ibn Shuhrufi.”

Ai ka vdekur në vitin 273 h.

Nxënësit e tij

Kanë përfituar nga dija e këtij imami një numër i madh nxënësish, prej të cilëve po përmendim:

1. Imami dhe fekihu Ebu Abdullah Ubejdilah ibn Muhamed el Ukberijju, i njohur si “Ibn Battate”.

2. Imami dhe predikuesi Muhamed ibën Ahmed ibën Ismail el Bagdati Ebu el Husejn ibn Semune.

3. Ahmed ibn Kamil ibn Halef ibn Shexherah Ebu Bekrin el Kadij.

4. Imami dhe fekihu El Husejn ibn Abdilah el Bagdati el Hanbelijju

Ebu Alij en Nexhadu es Sagir, i cili ka vdekur në vitin 360 h.

5. Muhamed ibn Ahmed ibn Salih ibn imam Ahmed ibn Hanbel, i cili ka vdekur në vitin 330 h.

Thëniet e dijetarëve në lidhje me imam El Berbeharin dhe asketizmin e tij

Ibn Kethiri thotë: “Dijetari, asketi, fekihu hanbeli dhe predikuesi… Ishte i ashpër ndaj bidatçinjve dhe mëkatarëve dhe i respektuar prej njerëzve.”

Ebu Abdilah el Fekihi ka thënë: “Kur të takosh ndonjë banor të Bagdadit që e do Ibn Beshsharin dhe El Berbeharin, dije se ai është prej Ehli Sunnetit.”

Ibnul Xheuzi ka thënë: “…Ai mblodhi dije, ishte asket dhe u tregua i ashpër kundër bidatçinjve.”

Imam el Berbehari ishte i njohur për modestinë dhe asketizmin e tij. Argument i kësaj është ajo që ka përmendur Ebu el Husejn ibën Beshari, “se ai nuk e ka pranuar pjesën e tij nga trashëgimia e të atit, e cila ishte 70 000 dërhemë.”

Disa fjalë të këtij imami të madh

“Shembulli i bidatçinjve është si shembulli i akrepit, i cili e fsheh kokën dhe trupin në dhe, por lë jashtë vetëm bishtin e tij. E, kur i jepet mundësia, të kafshon. Po kështu është puna edhe me bidatçinjtë, ata qëndrojnë të fshehur mes njerëzve dhe sapo u jepet mundësia, e shfaqin atë që duan.”

“Ulja në kuvendet në të cilat ka këshillim i hap derën dobisë, kurse ulja për të debatuar ia mbyll derën dobisë.”

Librat e tij

Në biografinë e këtij imami kanë përmendur se El Berbahari (RahimehUllah)

ka shumë libra, porse prej tyre gjendet vetëm libri Sherhu Suneh.

Vdekja e tij

Imam el Berbehari (RahimehUllah) ka vdekur në vitin 329 h. Në biografinë e tij kanë përmendur se ai ka jetuar 76 ose 77 vjet.

Teksti I librit

Imam Berbahari ka thënë:

[1] - Dijeni se me të vërtetë Islami është Suneti dhe Suneti është Islami. Nuk qëndron ndonjëra prej tyre vetëm se me tjetrën.

Shpjegimi:

Autori (RahimehUllah) e transmeton këtë fjali në nr. 156 dhe se është prej fjalëve të Bishru ibën el Harithit.

[2] - Prej Sunetit është të kapurit fort pas xhematit. Kushdo që largohet nga xhemati dhe ndahet prej tij, ai e ka hequr hallkën e Islamit prej qafës së tij, është i humbur dhe çon në humbje.

Shpjegimi:

E ka nxjerrë Ahmedi (5/180 me nr. 21560, 21561 dhe 21562) prej hadithit të Ebu Dherrit (radijAll-llahu anhu), se ka thënë:

“I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Kush ndahet prej xhematit një pëllëmbë, ai e ka hequr hallkën e Islamit prej qafës së tij.”

Po ashtu e ka nxjerrë Ebu Davudi në Sunenin e tij (4758) dhe El Hakimi (1/117) dhe e ka saktësuar Albani në Dhilalul Xheneh (892) Po ashtu e ka nxjerrë Ahmedi (4/130 me nr. 17170, 4/202 me nr. 17800 dhe 5/344 me nr. 22910) prej hadithit të El Harith el Esharit (radijAll-llahu anhu) se ka thënë: “I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Unë ju urdhëroj me pesë (gjëra) dhe Allahu më ka urdhëruar me to: dëgjim dhe bindje, luftë, hixhret dhe të qenët me xhematin. Kushdo që largohet prej xhematit sa një pëllëmbë, ai e ka hequr hallkën e Islamit prej qafës së tij vetëm në rast se kthehet…”

Hadithi. Et Tirmidhiu (2863-2864) dhe El Hakimi (1/117, 118 dhe 421). E ka saktësuar El Hakimi dhe Et Tirmidhiu e po ashtu Albani në Sahihu et Tergib uet Terhib (522).

[3] - Baza mbi të cilën ngrihet xhemati janë shokët e Muhamedit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, Allahu i mëshiroftë të gjithë. Ata janë Ehlus Suneh vel Xhemah (pasuesit e Sunetit dhe xhematit). Kush nuk merr prej tyre vetëm se ka humbur dhe ka shpikur, ndërsa çdo bidat është humbje, kurse humbja dhe pasuesit e saj janë në zjarr. Umer ibën el Hatabi (radijAll-llahu anhu) ka thënë: “Nuk ka justifikim për askënd në humbjen që ka pësuar duke e menduar atë si të drejtë dhe as të drejtën e lënë duke e menduar si humbje. Janë sqaruar çështjet, është vendosur argumenti dhe është shkëputur justifikimi.” Arsyeja është se Suneti dhe xhemati i kanë qartësuar në mënyrë të përsosur të gjitha çështjet e fesë dhe ua kanë bërë të qarta njerëzve. Pra, detyrë e njerëzve është vetëm pasimi.

Shpjegimi:

“Baza mbi të cilën ngrihet xhemati janë shokët e Muhamedit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, Allahu i mëshiroftë të gjithë. Ata janë Ehlus Suneh vel Xhemah (pasuesit e Sunetit dhe xhematit). Kush nuk merr prej tyre vetëm se ka humbur dhe ka shpikur, ndërsa çdo bidat është humbje, kurse humbja dhe pasuesit e saj janë në zjarr.”

Duke u bazuar në fjalën e Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Me të vërtetë thënia më e mirë është Fjala e Allahut, ndërsa udhëzimi më i drejtë është ai i Muhamedit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Punët më të këqija janë shpikjet në to, çdo shpikje është bidat (e panjohur më parë në fe) dhe çdo bidat është humbje (nga rruga e drejtë), ndërsa çdo humbje e ka vendin në zjarr…”

Hadithi. E ka nxjerrë Muslimi (868), En Nesaiu (1578) etj., dhe teksti është i En Nesaiut.

“Umer ibën el Hatabi (radijAll-llahu anhu) ka thënë: “Nuk ka justifikim për askënd në humbjen që ka pësuar duke e menduar atë si të drejtë dhe as të drejtën e lënë duke e menduar si humbje. Janë sqaruar çështjet, është vendosur argumenti dhe është shkëputur justifikimi.”

E transmeton Umer ibën Ibën Shebbete në Ekhbarul Medineti (2/12), Ibën Batah në El Ibaneh el Kubra (162) prej rrugës së El Evzait nga Umer ibën el Hatabi (radijAll-llahu anhu). E kjo është e shkëputur ndërmjet El-Euzait dhe Umer ibën el Hatabit. E ka përmendur këtë fjalë Umer ibën Abdulazizi nga Umer ibën el Hatabi (radijAll-llahu anhu) siç gjendet në Hiljetu el Evlija (5/346) etj.

[4] - Dije, Allahu të mëshiroftë, se feja ka ardhur prej Allahut të Lartmadhëruar dhe nuk është vendosur në bazë të logjikës së njerëzve dhe mendimeve të tyre. Dija e saj është tek Allahu dhe tek i Dërguari i Tij, prandaj mos paso asgjë me epshin tënd dhe të dalësh prej Islamit ngase nuk ke argument për të, sepse i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ia ka sqaruar popullit të tij Sunetin dhe ua qartësoi atë shokëve të tij, të cilët janë xhemati dhe masa e gjerë (es sevadul e’adhamu). Masa e gjerë është e vërteta dhe pasuesit e saj. Kush kundërshton shokët e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem në ndonjërën prej çështjeve të fesë, ai ka mohuar.

Shpjegimi:

Ashtu siç thotë Allahu i Lartmadhëruar:

“E nëse ata nuk të përgjigjen ty, dije se ata janë skllevër të dëshirave të veta. E kush është në humbje më të madhe se ata që udhëhiqen nga dëshirat e veta, pa udhëzim prej Allahut? Sigurisht, Allahu nuk i udhëzon njerëzit keqbërës.” (El Kasas: 50)

[5] - Dije se njerëzit nuk kanë shpikur ndonjëherë ndonjë bidat pa lënë në harresë një sunet. Ruhuni nga risitë në fe sepse çdo risi është bidat, çdo bidat është humbje, ndërsa çdo humbje dhe pasuesit e saj janë në zjarr.

Shpjegimi:

E ka nxjerrë Ahmedi në El Musned (4/126 me nr. 17144 dhe 17145) prej hadithit të El Irbad ibën Sarij (radijAll-llahu anhu), se Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Ju këshilloj të kapeni pas Sunetit tim dhe rrugës së prijësve të udhëzuar drejt. Kapuni fort pas saj me dhëmballë dhe kini kujdes prej çështjeve të shpikura, ngase çdo shpikje është bidat dhe çdo bidat është humbje.”

Ibën Maxheh në Sunenin e tij (42 dhe 44) dhe e ka saktësuar Albani në Dhilalul Xheneh (27-34).

[6] - Ruhu nga risitë në fe, sado të vogla qofshin ato, pasi risitë e vogla në fe me kalimin e kohës zmadhohen. Kështu ka ndodhur me të gjitha bidatet që janë përhapur në mesin e muslimanëve. Në fillim ato kanë qenë të vogla, të ngjashme me të vërtetën, saqë u mashtruan prej tyre ata të cilët i pranuan dhe nuk mundën dot të largohen prej tyre. Më vonë u zmadhuan dhe u shndërruan në fe të pasuar, duke kundërshtuar kështu rrugën e drejtë dhe duke dalë prej Islamit.  Shiko, Allahu të mëshiroftë, për çdo gjë që dëgjon nga ndonjë bashkëkohës i yti, në veçanti, mos u ngut dhe mos u përziej në asgjë të saj derisa të sigurohesh e të shohësh a kanë folur për të shokët e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem apo ndokush prej dijetarëve. Nëse gjen ndonjë fjalë të tyre, atëherë kapu fort pas saj dhe mos e kapërce atë dhe mos prefero ndonjë fjalë tjetër, se përndryshe bie në zjarr.

Shpjegimi:

Sufjan eth Thevri (RahimehUllah) ka thënë: “Nëse ke mundësi që ta kruash kokën tënde vetëm se me ether, atëherë bëje këtë.” E ka nxjerrë këtë El Hatabi në El Xhamiu li ekhlaki er Raui ue Adab es Sami (1/ 142).

[7] - Dije se devijimi nga e vërteta është në dy forma. E para është kur personi devijon nga rruga ndonëse kërkon vetëm të mirën. Por ti mos e ndiq atë sepse ai është i humbur. Kurse tjetri është ai që e përbuz të vërtetën dhe i kundërshton të devotshmit që kanë jetuar para tij, ngase është i humbur dhe çon në humbje, është djalli i shthurur në mesin e njerëzve. Kush e njeh këtë, e ka detyrë t’i paralajmërojë njerëzit që të ruhen prej tij si dhe t’ua bëjë të qartë atyre historinë (realitetin) e tij, në mënyrë që askush të mos bjerë në bidatin e tij dhe të shkatërrohet.

[8] - Dije, Allahu të mëshiroftë, se Islami i një njeriu nuk është i plotë derisa të mos jetë ndjekës i sinqertë dhe t’i dorëzohet Allahut. Kush mendon se ka mbetur diçka prej çështjes së Islamit pa na e përcjellë shokët e Muhamedit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, ai nuk ka bërë gjë tjetër vetëm se i ka përgënjeshtruar ata (sahabët) dhe mjafton kjo si përçarje dhe hedhje baltë mbi ta. Ai është bidatçi i humbur që çon në humbje dhe ka shpikur në Islam çka nuk është prej tij.

[9] - Dije, Allahu të mëshiroftë, se në Sunet nuk ka vend për analogji (kijas) e asgjë prej fjalëve të njerëzve nuk është i krahasueshëm me të, mos ndiq në të epshin, porse me Sunet është besimi i ethereve të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem pa pyetur për formën dhe pa komentuar. E nuk thuhet “pse?” dhe “si?”.

[10] - Fjalët, kundërshtimet, grindjet dhe debatet janë bidat dhe ngjallin dyshim në zemër edhe nëse thënësi i tyre ia qëllon së vërtetës dhe Sunetit.

Shpjegimi:

Kjo është fjala e imam Ahmedit në Usulus-Sunneh, fq. 16, ku thotë:

“Në Sunet nuk ka vend për analogji (kijas) e asgjë prej fjalëve të njerëzve nuk është i krahasueshëm me të. Suneti nuk mund të konceptohet me hamendje dhe as me epshe, porse ai e bën obligim pasimin me përpikëri dhe mosndjekjen e epshit.”

[11] - Dije, Allahu të mëshiroftë, se të folurit në lidhje me Qenien e Allahut është bidat dhe humbje. Në lidhje me Allahun thuhet vetëm ajo me të cilën Ai e ka cilësuar Veten e Tij në Kuran apo ajo që i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem u ka sqaruar shokëve të tij. Ai, i Lartmadhëruari, është Një, “asgjë nuk i shëmbëllen Atij, Ai është Dëgjuesi dhe Shikuesi.” Zoti ynë është i pari pa fillim dhe i fundit pa mbarim, Ai di sekretet edhe më të fshehta, mbi Arshin e Tij është lartësuar, kurse dija e Tij është në çdo vend dhe nuk ka asnjë vend që mos ta arrijë.

Shpjegimi:

Dije, Allahu të mëshiroftë, se të folurit në lidhje me Qenien e Allahut është bidat dhe humbje. Në lidhje me Allahun thuhet vetëm ajo me të cilën Ai e ka cilësuar Veten e Tij në Kuran apo ajo që i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem u ka sqaruar shokëve të tij. Ai, i Lartmadhëruari, është Një, “Asgjë nuk i shëmbëllen Atij, Ai është Dëgjuesi dhe Shikuesi.”

Allahu Subhanehu ue Te‘Alathotë:

“Ai, i Lartmadhëruari, është Një, “asgjë nuk i shëmbëllen Atij, Ai është Dëgjuesi dhe Shikuesi.” (Esh-Shura: 11)

“Zoti ynë është i pari pa fillim dhe i fundit pa mbarim.”

Prej lutjeve që bënte Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ishte edhe: “O Zoti im, Ti je i Pari e para Teje nuk pati asgjë e Ti je i Fundit e pas Teje nuk do të mbetet asgjë. Ti je i Dukshmi dhe mbi Ty s’ka asgjë. Ti je i Padukshmi e nën Teje s’ka asgjë. Largoje nga ne borxhin dhe na mbroj prej skamjes!” E ka nxjerrë Muslimi (2713) prej hadithit të Ebu Hurejrës (radijAll-llahu anhu).

“Ai di sekretet edhe më të fshehta.”

“Edhe nëse ti flet me zë të lartë, (është e kotë sepse) Ai, me të vërtetë, i di sekretet edhe më të fshehta.” (Ta Ha: 7)

“…mbi Arshin e Tij është lartësuar.”

Qëndrimi i Allahut mbi Arsh përmendet në shtatë vende në Kuran:

E para: “Në të vërtetë, Zoti juaj është Allahu, që krijoi qiejt dhe tokën për gjashtë ditë e pastaj u ngrit mbi Fronin Hyjnor (që mbisundon gjithësinë). Ai me errësirën e natës e mbulon ditën, e cila e ndjek atë; Dielli, Hëna dhe yjet i përulen urdhrit të Tij. Vetëm Atij i përket krijimi dhe urdhërimi. Qoftë bekuar Allahu, Zoti i botëve!” (El-Araf: 54)

E dyta: “Vërtet që Zoti juaj është Allahu, i Cili i krijoi qiejt dhe tokën për gjashtë ditë, pastaj u ngrit mbi Fron, duke drejtuar çdo gjë. S’ka ndërmjetës tek Ai, përveçse me lejen e Tij. Ky është Allahu, Zoti juaj, andaj adhurojeni Atë! Vallë, a nuk po mendoni?!” (Junus: 3)

E treta: “Allahu është Ai që qiejt i ka ngritur me shtylla, të cilat nuk mund t’i shihni e më pas është ngritur mbi Fron. Ai ka nënshtruar Diellin dhe Hënën; të gjitha këto rrotullohen për një kohë të caktuar. Ai i drejton të gjitha çështjet dhe i shpjegon në hollësi shpalljet, me qëllim që ju të bindeni se do të takoheni me Zotin tuaj.” (Er Rad: 2) 

E katërta: “I Gjithëmëshirshmi mbi Fron u ngrit (si i takon Madhërisë së Tij).” (Ta Ha: 5)  

E pesta: “Është Ai, i Cili krijoi qiejt, tokën dhe gjithçka që gjendet midis tyre për gjashtë ditë e pastaj u ngrit mbi Fron. Ai është i Gjithëmëshirshmi dhe pyet për Atë ata që dinë.” (El Furkan: 59)

E gjashta: “Allahu është Ai që ka krijuar qiejt dhe tokën dhe çdo gjë që gjendet midis tyre, për gjashtë ditë, pastaj është ngritur mbi Fron. Ju nuk keni as ndihmës, as ndërmjetësues tjetër përveç Atij. Vallë, a nuk po vini vesh?” (Es Sexhde: 4)

E shtata: “Ai i krijoi qiejt dhe tokën për gjashtë ditë, pastaj u ngrit mbi Fron. Ai e di se çfarë hyn në Tokë dhe çfarë del prej saj, çfarë zbret prej qiellit dhe çfarë ngjitet drejt tij. Ai është me ju kudo që të gjendeni; Ai sheh gjithçka që bëni.” (El Hadid: 4)

“…kurse dija e Tij është në çdo vend dhe nuk ka asnjë vend që mos ta arrijë.”

Ashtu siç ka thënë:

“Jobesimtarët thonë: “Nuk do të na vijë Ora (e Kiametit)!” Thuaju: “Po, për Zotin tim! Me siguri që ajo do t’ju vijë”! Ai i di të gjitha të fshehtat. Atij nuk mund t’i fshihet asnjë grimë as në qiej, as në Tokë e nuk ka asgjë më të vogël apo më të madhe se ajo, që të mos jetë shënuar në Librin e qartë.” (Sebë: 3)

[12] - Dhe nuk pyet në lidhje me cilësitë e Zotit “si?” dhe “pse?” vetëm se dyshuesi në Allahun e Lartmadhëruar.

Shpjegimi:

Shejkhul-Islam Ahmed bin Tejmijeh (RahimehUllah) thotë në “El Akidetu el Uesitijeh”

“Rruga e pasuesve të Sunnetit dhe Xhematit në lidhje me emrat dhe cilësitë e Allahut”

Prej besimit në Allahun është: Besimi në atë me të cilën Ai e ka cilësuar (përshkruar) veten e Tij në Librin e Tij të ndershëm si dhe me çfarë e ka cilësuar atë i dërguari i Tij Muhamedi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) pa bërë ndryshim (et tahrif), anollim (et teatil), pa tekjijf (formësim) dhe pa përngjasim,porse ata besojnë se:

“Asgjë nuk i shëmbëllen Atij, Ai është Dëgjuesi dhe Shikuesi.” (Esh -Shura 11)

Ata nuk mohojnë përshkimin që Allahu i ka bërë Vetes së Tij, nuk i nxjerrin fjalët nga kuptimi i tyre i vërtetë, nuk i mohojnë emrat dhe cilësitë e Tij, nuk pyesin me “Si?” dhe nuk i shëmbëllejnë cilësitë e Allahut me ato të krijesave të Ti

Ai, i Lartmadhëruari, nuk ka të barabartë, nuk ka ortak, Ai nuk shembëllohet me krijesat e Tij, Ai është më i ditur për veten e Tij se çdo kush tjetër, më i vërtetë në thënie dhe fjalët e Tij janë më të bukura dhe më të mirat sesa ato të krijesave të Tij. Kurse të dërguarit e Tij janë të sinqertë dhe të vërtetuar prej Tij dhe nuk janë si ata që flasin për Allahun atë që nuk dinë.

[13] - Kurani është Fjala e Allahut, shpallja e Tij, dritë e Tij dhe nuk është i krijuar, sepse Kurani është prej Allahut. Çdo gjë që është prej Allahut nuk është e krijuar. Kështu kanë thënë Malik ibën Enesi, Ahmed ibën Hanbeli dhe fukahatë para dhe pas tyre. Kurse polemika në të është kufër.

Shpjegimi:

“Kurani është Fjala e Allahut.”

Allahu i Madhëruar thotë:

“Nëse ndonjë nga idhujtarët kërkon mbrojtje nga ti (Muhamed), mbroje, në mënyrë që të dëgjojë fjalën e Allahut, e pastaj përcille në vendin e tij të sigurt. Kështu duhet sepse ata janë njerëz që nuk dinë.” (Et Teube: 6) 

“…shpallja e Tij.”

Allahu i Madhëruar thotë:

“Ky është një Kuran, që Ne e kemi ndarë pjesë-pjesë, që ti t’ua mësosh njerëzve pak nga pak, duke e shpallur atë kohë pas kohe.” (El Isra: 106)

“…dritë e Tij.”

Allahu i Madhëruar thotë:

“Prandaj besoni në Allahun, në të Dërguarin e Tij dhe në dritën (Kuranin) që ju kemi zbritur. Allahu e di mirë çdo gjë që bëni ju.” (Et-Tegabun:

“dhe nuk është i krijuar, sepse Kurani është prej Allahut. Çdo gjë që është prej Allahut nuk është e krijuar. Kështu kanë thënë Malik ibën Enesi, Ahmed ibën Hanbeli.”

Imam Ahmedi e thotë këtë në librin e tij Usulu-us-Sunneh, fq. 22. 

“Kurse polemika në të është kufër.”

E ka nxjerrë Ahmedi në Musned (2/286, me nr. 7848), Davudi në Sunen (4603), si edhe të tjerët prej hadithit të transmetuar nga Ebu Hurejra (radijAll-llahu anhu), nga Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem se ka thënë:

“Polemizimi në lidhje me Kuranin është kufër.”

 Hadithin e ka saktësuar Ibën el Kajjimi në Tehdhib Suneni Ebi Davud (12/230). Albani në Sahihu et Tergib vet Terhib (143) ka thënë: “Hasen Sahih”.

[14] - Besimi në lidhje me shikimin (tek Allahu) në Ditën e Kiametit. Besimtarët kanë për ta shikuar Allahun me sytë e tyre, ndërsa Ai ka për t’i marrë në llogari ata drejtpërdrejt, pa perde dhe pa përkthyes.

Shpjegimi:

“Besimi në lidhje me shikimin (tek Allahu) në Ditën e Kiametit.”

Allahu i Madhëruar thotë:

“Atë ditë, disa fytyra do të shkëlqejnë dhe Zotin e tyre do të shohin.” (El-Kijame: 22-23)

“Besimtarët kanë për ta shikuar Allahun me sytë e tyre.”

Hadithet e shikimit të Allahut janë mutevatir. Prej tyre po permendim hadithin e Xhirir ibën Abdullahut (radijAll-llahu anhu), i cili ka thënë: “Ishim ulur tek i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe ai hodhi shikimin nga hëna e plotë dhe tha:

“Ju keni për ta shikuar Zotin tuaj ashtu siç e shihni këtë hënë…” Buhariu (554) dhe Muslimi (633). Ky është teksti i Muslimit.

“…ndërsa Ai ka për t’i marrë në llogari ata drejtpërdrejt, pa perde dhe pa përkthyes.”

Ashtu siç ka ardhur në hadithin e nxjerrë nga Buhariu (7443) dhe Muslimi (1016) nga Adij ibën Hatim (radijAll-llahu anhu), i cili ka thënë: “I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Nuk ka askush prej jush vetëm se ka për t’i folur Zoti i tij duke mos pasur ndërmjet tyre përkthyes dhe as perde që ta pengojë atë.”

[15] - Besimi në peshoren e Ditës së Kiametit, ku do të peshohen e mira dhe e keqja. Peshorja ka dy anë dhe gjuhë.

Shpjegimi:

Besimi në peshoren e Ditës së Kiametit, ku do të peshohen e mira dhe e keqja.

Allahu i Madhëruar thotë: “Dhe në Ditën e Kiametit, Ne do të vendosim peshore të sakta e askush nuk do të pësojë asnjë padrejtësi. Ne do të sjellim (për gjykim) çdo vepër, qoftë kjo edhe sa pesha e një kokrre sinapi. Ne jemi të mjaftueshëm për llogaritje.” (El-Enbija: 47)

“Peshorja ka dy anë dhe gjuhë.”

Argument në lidhje me këtë është hadithi i transmetuar nga Abdullah ibën Amër el Asi (radijAll-llahu anhu), të cilin e ka nxjerrë Et Tirmidhiu në Sunenin e tij (2639), Ibën Maxheh në Sunenin e tij (4300) si dhe Ibën Hibani në Sahihun e tij (1/461) me nr. 225. Et Tirmidhiu ka thënë: “Ky hadith është hasen garib.” Hadithin e ka saktësuar Albani në Sahihu et Tergib vet Terhib (1533).

[16] - Besimi në lidhje me dënimin e varrit dhe në Munkerin dhe Nekirin.

Shpjegimi:

Imam Ebu Bekr El-Axhuri  thotë në Esh-Sheriah, faqe. 375-380

Transmeton Ebu Hurejra radijAllahu anhu se i Dërguari i Allahut salAllahu alejhi ue selem ka thënë:

“Pasi që varroset i vdekuri i vijnë atij dy melaike të zinj (dhe me sy) blu. Njëri prej tyre quhet “El-Munker” ndërsa tjetri “En-Nekir” dhe do t`i thonë: “Çfarë thojë për atë burrë?”

Ai përgjigjet dhe thotë:

“Ai është rob i Allahut dhe i Dërguari i Tij. Dëshmoj se nuk e meriton të adhurohet askush përveç Allahut dhe se Muhamedi është rob dhe i Dërguari i Tij.”

Ata (dy melaiket) do të thonë:

“Ne e dinim se ti e thoje këtë. Më pas këtij njeriu do t`i zgjerohet varri shtatëdhjetë krahë në gjerësi dhe shtatëdhjetë krahë në gjatësi.”

Kur dikush prej jush të futet në varrë, i vijnë dy engjëj të zi me sy të kaltër. Njëri quhet Munkir dhe tjetri Nekir. Ata i thonë të vdekurit: “Çfarë thoshe për këtë njeri?” Ai do të thotë atë që e kishte zakon të thoshte: “Ai është rob i Allahut dhe i Dërguari i Tij. Unë dëshmoj se nuk ka Zot tjetër të vërtetë përveç Allahut dhe se Muhamedi është robi dhe i Dërguari i Tij.” Ata thonë: “Ne e dinim se ti e thoshe këtë. Pastaj këtij njeriu i zgjerohet varri shtatëdhjetë krahë në gjerësi dhe shtatëdhjetë krahë gjatësi.”

[17] - Besimi në Haudin (burimin) e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Çdo Profet ka haudin e tij përveç Profetit Salih (alejhis selam), sepse huadi i tij është gjiri i devesë së tij.

Shpjegimi:

Besimi në Haudin (burimin) e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.

Imam Muhamed bin Ahmed el-Kurtubi ka thënë: “El-Munteka minet-Tedhkirah”, faqe. 212-214

Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Do të vijnë njerëz nga pasuesit e mi tek Haudi (Pellgu). Sapo ti njoh ata, do të largohen prej meje. Atëherë unë do të them: “Shokët e mi!” Pastaj Ai më thotë: “Ti nuk e dini se çfarë ata kanë shpikur (vepruar) pas teje.” Buhariu (6211).

“Do të vijë një grup nga shokët të mi tek Haudi (Pellgu) dhe do të largohen menjëherë nga aty. Ndërsa unë do të them: “O Zot, këta janë shokët e mi!” Pastaj Ai thotë: “Ti nuk e di se çfarë ata kanë shpikur (vepruar) pas teje.” Ata e kanë lënë besimin dhe e kthyen kurrizin.” Buhariu (6213).

“Unë do të qëndrojë tek Haudi (Pellgu) për të parë se cili prej jush do të vijë tek unë. Disa njerëz do të largohen prej meje. Pastaj unë do të them: “O Zot! Ata janë prej meje dhe prej umetit tim!” Pastaj më thuhet: “A nuk e di se çfarë ata kanë shpikur pas vdekjes tënde? Betohem në Allahun se nuk kaloi shumë kohë e gjatë pas vdekjes tënde dhe ata e kthyen kurrizin.” Muslimi (2293).

Hadithet që flasin për Haudin kanë arritur gradën et tevatur, pasi i transmetojnë mbi 30 sahabë. Shih p.sh. hadithin e nxjerrë nga Buhariu (6579) dhe Muslimi (2292) prej hadithit të Abdullah ibën Amër el Asit (radijAll-llahu anhu). 

“Çdo Profet ka Haudin e tij.”

Ashtu siç ka ardhur në hadithin të cilin e transmeton Et Tirmidhiu në Sunenin e tij (2443), Ibën Ebi Asimi në Sunetin e tij (734), Et Taberani në El Kebir (7/212) me nr. 6881 etj.

“…përveç Profetit Salih (alejhis selam), sepse Huadi i tij është gjiri i devesë së tij.”

Hadithi që transmetohet në lidhje me këtë nuk është i saktë.

Shejkh Salih el-Feuzani (hafidhahUllah) thotë:

“Gjithashtu prej akides së pasuesve të Sunetit dhe xhematit është edhe besimi në haudin. I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka haudin e tij, po ashtu çdo Profet ka haudin e tij, ku do të mblidhet populli i tij. Njerëzit ka për t’i kapur një etje e madhe dhe do të kenë nevojë për ujë. Haudi i Profetit tonë sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem është më i madhi nga të gjithë haudet (burimet), gjatësia e të cilit është sa të udhëtosh një muaj, gjerësia e tij po ashtu, ndërsa uji i tij është më i bardhë se qumështi, më i ëmbël se mjalti, enët e tij janë sa numri i yjeve në qiell. Kush pi prej tij një pirje të vetme, nuk ka për ta marrë më etja kurrë.

Nga ai do të largohen dhe nuk do të munden t’i afrohen ata që e lanë fenë pas të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, po ashtu nuk do të mund t’i afrohen edhe ata që e kanë përgënjeshtruar atë nga radhët e pasuesve të bidateve. Allahu e di më së miri. Fjala e tij: “Çdo Profet ka haudin e tij, përveç Profetit Salih (alejhis selam), sepse huadi i tij është gjiri i devesë së tij”, nuk saktësohet me sa di, por e sakta është se secili Profet do të ketë haudin e tij, siç ka ardhur në hadith.

[18] - Besimi në ndërmjetësimin e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem për gjynahqarët dhe gabimtarët55 (kur të ringjallen) (në Ditën e Kiametit) dhe tek Ura (sirati) duke i nxjerrë ata prej brendësisë së xhehenemit. Nuk ka Profet që nuk do të bëjë ndërmjetësim, po ashtu edhe besnikët, dëshmorët dhe vepërmirët. Mbas kësaj, Allahu i Madhëruar do favorizojë shumë prej tyre duke i nxjerrë nga zjarri pasi janë djegur në të dhe janë bërë si thëngjij të shuar.

Shpjegimi:

Ashtu siç ka thënë sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Ndërmjetësimi im është për ata që bëjnë mëkate të mëdha prej popullit tim.”

Daudi (4739) dhe Et Tirmidhiu (2435) prej hadithit të Enes ibën Malikut (radijAll-llahu anhu). Po ashtu e ka nxjerrë hadithin edhe Ibën Hibani në Sahihun e tij (14/387) dhe e ka saktësuar këtë Albani në Sahihu et Tergib vet Terhib (3649). Po ashtu këtë hadith e ka nxjerrë Et Tirmidhiu (2436) dhe Ibën Maxheh (4310) prej hadithit të Xhabirit (radijAll-llahu anhu) dhe e ka saktësuar Albani në Sahihu Suneni et Tirmidhi.

[19] - Besimi në lidhje me Siratin (urën) që do të vendoset mbi xhehenem, e cila do të përpijë atë që do Allahu, do e kalojë atë ai që Allahu do si dhe do të bjerë në xhehenem ai që Allahu dëshiron. Ata do të kenë drita sipas besimit të tyre.

Shpjegimi:

Imam Ali bin Ali bin Muhamed bin Ebil-‘Izz ed-Dimeshkij el-Hanefij ka thënë në “Sherhul-‘Akidetit-Tahauijjeh”, 2/633-634

“Dhe nuk ka asnjë prej jush që të mos arrijë tek ai (Xhehenemi). Kjo është vendosur prerazi nga Zoti yt.” 19:71

Ku është për qëllim arritja?

Mendimi më i afërt është se ajeti ka të bëj me kalimin mbi urën e Siratit. Pastaj, në ajetin vijues thuhet:

“Pastaj do t’i shpëtojmë ata që kanë pasur frikë Allahun dhe do t’i lëmë keqbërësit të gjunjëzuar në të.” 19:72

[20] - Besimi në Profetët dhe në engjëjt.

Shpjegimi:

Shejkh Salih el-Feuzan (hafidhahUllah) thotë:

“Prej bazave të besimit dhe prej shtyllave të tij është edhe besimi në engjëjt dhe në Profetët. Ashtu siç ka ardhur në hadithin e Xhibrilit (alejhis selam), kur ai e pyeti Profetin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem: “Më trego në lidhje me besimin.” Tha: “Besimi është të besuarit në Allahun, engjëjt e Tij, librat e Tij, të Dërguarit e Tij, Ditën e Kiametit si dhe të besosh në kaderin (paracaktimin e Allahut) qoftë për mirë dhe për keq.” Ndërsa në Kuran, Allahu i Madhëruar thotë:

“Mirësia nuk është që të ktheni fytyrat nga lindja e perëndimi, por mirësia është vepra e atij, i cili beson Allahun, ditën e fundit, engjëjt, librin dhe Pejgamberët.” (El-Bekare: 177).

Po ashtu edhe në fjalën e Tij:

“I Dërguari besoi atë që iu shpall nga Zoti i tij, e po ashtu edhe besimtarët; të gjithë besuan Allahun, engjëjt e Tij, librat e Tij dhe të Dërguarit e Tij, (duke thënë): “Nuk bëjmë dallim mes asnjërit prej të Dërguarve të Tij.” Pastaj thanë: “Dëgjuam dhe u bindëm.”  (El-Bekare: 285).

Po ashtu edhe në fjalën e Tij:

“Thoni: “Ne besojmë në Allahun, në atë që na është zbritur neve, në atë që i është zbritur Ibrahimit, Ismailit, Is’hakut, Jakubit dhe Esbatëve, në atë që i është dhënë Musait dhe Isait, dhe në atë që u është dhënë Pejgamberëve nga Zoti i tyre. Ne nuk bëjmë dallim mes tyre dhe vetëm Atij (Allahut) i jemi nënshtruar.” (El-Bekare: 136)

Prandaj është detyrë besimi në të gjithë engjëjt, ata të cilët Allahu i ka përmendur me emra edhe ata të cilët nuk i ka përmendur. Engjëjt, të cilët janë prej botës së fshehtë, Allahu i ka krijuar prej drite. Ndërsa xhinët Allahu i krijoi prej zjarrit, kurse njeriun e krijoi prej balte e pastaj prej një pike të lëngut të shpërfillur, ashtu siç e ka përmendur Allahu i Lartmadhëruar. Kush beson te disa engjëj dhe i mohon të tjerët, ky person nuk beson në të gjithë engjëjt. I Madhëruari thotë:

“Thuaju: “Kushdo që është armik i Xhibrilit dhe pa dyshim se ai (Xhibrili) e zbriti atë (Kuranin) në zemrën tënde (o Muhamed) me lejen e Allahut, vërtetues të atyre (librave) para tij, udhëzues dhe përgëzues për besimtarët, kushdo që është armik i Allahut, i engjëjve të Tij, i të Dërguarve të Tij, i Xhibrilit dhe Mikailit, atëherë pa dyshim se Allahu është armik i mohuesve.” (El-Bekare: 97-98) 

[21] - Besimi se Xheneti është i vërtetë dhe se Zjarri është i vërtetë e se ata të dy janë të krijuar. Xheneti është në qiellin e shtatë e mbi të është Arshi, kurse zjarri është në thellësinë e shtatë të tokës. Ata të dy janë të krijuar. Allahu e ka ditur numrin e banorëve të Xhenetit dhe kush do hyjë në të dhe po ashtu numrin e banorëve të Zjarrit dhe kush do të futet në të.  Ata të dy (Xheneti dhe Zjarri) nuk kanë për t’u zhdukur kurrë, por do të qëndrojnë bashkë me qëndrimin e Allahut të Lartmadhëruar përjetësisht në pafundësi. Ademi alejhi-selam ishte në Xhenetin e përjetshëm e të krijuar, pastaj u nxor prej tij pasi shkeli urdhrin e Allahut.

Shpjegimi:

Siç ka ardhur në hadithin e Ibën Abasit (radij-Allahu ‘anhum), se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem kur ngrihej për namazin e natës thoshte:

“O Zoti ynë! Vetëm Ty të takon falënderimi. Ti je Drita e qiejve dhe Tokës. Vetëm Ty të takon falënderimi. Ti je Mbajtësi i qiejve dhe Tokës. Vetëm Ty të takon falënderimi. Ti je Zoti i qiejve dhe tokës dhe çka ndërmjet tyre. Ti je i Vërteti, premtimi Yt është i vërtetë; fjala Jote është e vërtetë; takimi me Ty është i vërtetë, xheneti dhe xhehenemi janë të vërtetë, Dita e Fundit është e vërtetë…” Hadithi. E ka nxjerrë Buhariu (1120) dhe Muslimi (769) e teksti është i tij.

Imam Ahmedi (RahimehUllah) në “Usulu es-Sunneh” thotë: “Xheneti dhe Zjarri janë të krijuar dhe tashmë ekzistojnë, ashtu siç është transmetuar nga i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Hyra në xhenet dhe pashë kështjellat.”

“Dhe pashë Keutherin.”

“Shikova në Xhenet dhe vërejta se shumica e banorëve të tij ishin…”

“Shikova në xhehenem dhe vërejta… kështu dhe ashtu.”

Kush pretendon se ata të dy (Xheneti dhe Zjarri) nuk janë krijuar, atëherë ai është përgënjeshtrues i Kuranit dhe thënieve të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe unë nuk mendoj se ai beson në Xhenetin dhe Zjarrin.”  Ashtu siç është te fjala e Allahut:

“Ademi nuk e zbatoi urdhrin e Zotit të vet, kështu që devijoi (nga rruga e drejtë). Pastaj, Zoti i tij e zgjodhi atë, ia pranoi pendimin, e udhëzoi.” (Ta Ha: 121-122)

[22] - Besimi në lidhje me mesihu Dexhallin.       

Shpjegimi:

“Komisioni i Përhershëm për Kërkime dhe Fetva”, nr.7114 thonë:

“Dexhall rrjedh nga fjala dexhele që do të thotë të gënjesh (shumë) dhe të frikësosh, sepse ai do të pretendoi që është zot dhe kjo është prej gënjeshtrave më të mëdha. Ai tani ekziston, ndërsa sa i përket verbërisë së tij (në njërin sy) ajo është reale, pasi origjina tek fjalët është realiteti. Dalja e mesihut Dexhall është diçka e cila është vërtetuar nga Profeti salAllahu alejhi ue selem në shumë hadithe të sakta dhe muteuatire.”

Imam Albani thotë: “Nuk ka asnjë sprovë më të madhe se ajo e Dexhallit, kjo duke u bazuar në tekstin e qartë të hadithit:

“Nga Ademi deri tek Kiameti, nuk ka sprovë më të dëmshme se sprova e Mesihut Dexhal.”

[23] - Besimi në zbritjen e Isait birit të Merjemes, i cili do të zbresë dhe do të vrasë Dexhalin, do të martohet, do të falet pas prijësit prej familjes së Muhamedit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, do të vdesë dhe do e varrosin (Isain) muslimanët.

Shpjegimi:

“Besimi në zbritjen e Isait birit të Merjemes.”

Ashtu siç ka ardhur në hadithin të cilin e transmeton Hudhejfe ibën Esid el Gafari (radijAll-llahu anhu), i cili ka thënë:

“Na erdhi Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, e ne ishim duke përkujtuar, e na tha: -Çfarë jeni duke përkujtuar? Thamë: -Po përkujtojmë Kiametin. Tha: -Ai nuk ka për ndodhur derisa të shihni para ardhjes së tij dhjetë shenjat. E përmendi; Tymin, Dexhallin, Kafshën, Lindjën e diellit nga perëndimi, Zbritjen e Isait birit të Merjemes…” Hadithin. E transmeton Muslimi (2901).

“…i cili do të zbresë dhe do të vrasë Dexhalin, do të martohet.”

Nuk saktësohet ndonjë gjë në lidhje me këtë.

“…do të falet pas prijësit prej familjes së Muhamedit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.”

 Ashtu siç ka ardhur në hadithin të cilin e transmeton Xhabir ibën Abdullahu (radijAll-llahu anhu). Hadithin e ka nxjerrë Muslimi (156).

“…do të vdesë dhe do e varrosin (Isain) muslimanët.”

Ashtu siç ka ardhur në hadithin të cilin e transmeton Ebu Hurejra (radijAll-llahu anhu). E ka nxjerrë këtë hadith Ahmedi (2/406) me nr. 9270 dhe Daudi në Sunenin e tij (4324). Hadithin e ka saktësuar Albani në Silsiletu es Sahihah 2182.

[24] - El iman ose besimi është fjalë dhe vepër, vepër dhe fjalë, nijet dhe (punë, veprim) isabeh, shtohet dhe pakësohet. Shtohet aq sa të dëshirojë Allahu dhe pakësohet aq sa nuk mbetet prej tij asgjë.

Shpjegimi:

Imam Ahmed ibn Hanbeli (rahimehullah) ka thënë në “Sherh Usul-is-Sunneh” faqe.405-407

“Besimi përbëhet prej fjalës dhe veprës, ai shtohet dhe mangësohet”.

I Dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Besimtari me besim më të plotë është ai me moral të mirë.” Ebu Davudi (4682) dhe Tirmidhi (1162). I mirë sipas Albanit.

“Besimi është më shumë se shtatëdhjetë degë. Më e larta e saj është fjala “La ilahe ilAllah”, dhe më e ulëta është të largosh diçka të dëmshme nga rruga. Turpi është gjithashtu një degë nga degët e besimit.” Muslimi (35).

[25] - Më të mirët e këtij populli pas vdekjes së Profetit të tij janë Ebu Bekri, Umeri dhe Uthmani. Kështu na është transmetuar prej Ibën Umerit se ka thënë: “Ne thoshim, ndërsa i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ishte në mesin tonë, se njerëzit më të mirë pas të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem janë Ebu Bekri, Umeri dhe Uthmani. Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e dëgjonte dhe nuk e kundërshtonte këtë.” Pastaj njerëzit më të mirë pas këtyre janë Aliu, Talha, Zubejri, Sa’di, Seidi, Abdurr-Rrahman ibën Auf dhe Ubejdeh ibën  el-Xherrah. Të gjithë ata ishin të denjë për të qenë kalifë. E pas këtyre njerëzit më të mirë janë shokët e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, brezi i parë në të cilin ai u dërgua, pastaj muhaxhirët e parë, ensarët dhe ata janë që u falën drejt dy kiblave. E pas këtyre njerëzit më të mirë janë ata që e kanë shoqëruar të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ndonjë ditë, muaj apo vit, qoftë më shumë apo më pak. Duke kërkuar mëshirë për ta, duke i përmendur meritat e tyre si dhe duke mos i shfaqur të metat e tyre. Kujtoje secilin prej tyre vetëm se për mirë duke u bazuar në fjalën e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem: “Kur të përmenden shokët e mi, përmbahuni (kini kujdes kur flisni).” Ibën Ujejneh ka thënë: “Kush flet në lidhje me shokët e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem qoftë edhe një fjalë të vetme, ai është pasues i epshit.” Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Shokët e mi janë porsi yjet. Cilindo prej tyre të pasoni, keni për t’u udhëzuar.”

Shpjegimi:

Më të mirët e këtij populli pas vdekjes së Profetit të tij janë Ebu Bekri, Umeri dhe Uthmani. Kështu na është transmetuar prej Ibën Umerit se ka thënë: “Ne thoshim, ndërsa i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ishte në mesin tonë, se njerëzit më të mirë pas të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem janë Ebu Bekri, Umeri dhe Uthmani. Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e dëgjonte dhe nuk e kundërshtonte këtë.”

E ka nxjerrë Buhariu (3655 dhe 3698). Ndërsa për sa i përket asaj se Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem nuk e ka urryer një gjë të tillë, këtë e ka nxjerrë Ibën ebi Asimi në Suneh (1193) dhe e ka saktësuar shejh Albani (RahimehUllah) në Dhilalul Xhenneh.

“Pastaj njerëzit më të mirë pas këtyre janë Aliu, Talha.”

Ai është Talha ibën Ubejdilah ibën Uthman ibën Amër el Kurashi et Tejmij, njëri nga gjashtë anëtarët e marrëveshjes për paqe ndërmjet muslimanëve dhe idhujtarëve të Mekës dhe një nga pesë njerëzit që u bënë muslimanë për shkak të Ebu Bekrit. Ishte prezent në luftën e Uhudit dhe tregoi trimëri. U godit me një shigjetë në ditën e luftës së Xhemelit dhe vdiq në vitin 36 h., në moshën 64 vjeç.

“Zubejri”

Ai është Ez Zubejr ibën el Auam ibën Huejlid ibën Esed el Kurashi, Ebu Abdullahu. I afërm i të Dërguarit të Allahut, djalë i hallës së tij. Njëri nga gjashtë anëtarët e shuras (konsultës). E pranoi Islamin që në moshë të vogël dhe ka marrë pjesë në të dyja shpërnguljet (në Habeshe dhe në Medinë). Është vrarë në luftën e Xhemelit në vitin 36 h., është varrosur në Basra.

“Sa´idi”

Ai është Sead ibën Malik ibën Uhejb el Kurashi, ez Zuhri, Ebu Is’hak ibën ebi Vekasi. Njëri nga gjashtë anëtarët e konsultës. Ka transmetuar shumë hadithe nga i Dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Ka qenë një prej kalorësve më të mirë dhe i pari që ka gjuajtur me shigjetë në rrugë të Allahut. Ka qenë koka që hapi Irakun dhe ishte i njohur për pranimin e lutjes që ai bënte. Ka vdekur në el Akik, në vitin 55 h. dhe u transportua në Medinë. Ai ka qenë i fundit që ndërroi jetë nga dhjetë të përgëzuarit me xhenet.

“Seidi.”

Ai është Seid ibën Zejd ibën Amër ibën Nufejl el Adavi. Është shpërngulur në Medinë dhe ka marrë pjesë në luftën e Uhudit dhe të tjerat pas saj. Nuk ka qenë në Medinë në kohën e luftës së Bedrit dhe nuk ka marrë pjesë në të. Ka vdekur në el Akik në vitin 50 h., por thuhet edhe pas këtij viti.

“Abdurr-Rrahman ibën Auf.”

Ai është Abdurr-Rrahman ibën Auf ibën Abdu Auf ibën Abdulharith el Kurashi ez Zuhri, Ebu Muhamed. Njëri nga gjashtë anëtarët e konsultës. Ka hyrë herët në Islam, para se i Dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem të hynte në shtëpinë e Erkamit. Ka marrë pjesë në të dyja shpërnguljet dhe në luftën e Bedrit e të tjerat pas saj. Vdiq në vitin 32 h., në moshën 72 vjeç. 

“Ubejdeh ibën  el-Xherrah.”

Ai është Amir ibën Abdullah ibën el -Xherrah ibën Hilal el Kurashi el Fehri, i njohur me pseudonimin e tij dhe me emrin e gjyshit të tij. Ka qenë njëri prej të parëve në Islam. Ka bërë dy shpërnguljet dhe ka marrë pjesë në luftën e Bedrit e të tjerat pas saj. Ky është ai që hoqi dy ganxhat nga fytyra e të Dërguarit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe i ranë dy dhëmbë. Ka vdekur në vitin 18 h., në moshën 58 vjeç.

“E pas këtyre njerëzit më të mirë janë shokët e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, brezi i parë në të cilin ai u dërgua, pastaj muhaxhirët e parë, ensarët dhe ata janë që u falën drejt dy kiblave.”

 Allahu i Madhëruar thotë:

“Sa u përket besimtarëve të parë, prej muhaxhirëve dhe ensarëve, Allahu është i kënaqur me ata dhe me të gjithë të tjerët që i pasuan me vendosmëri e përkushtim në besim; edhe ata janë të kënaqur me Atë. Allahu ka përgatitur për ata kopshte nëpër të cilat rrjedhin lumenj dhe ku do të jetojnë përgjithmonë. Kjo është fitorja madhështore!” (Et-Teube: 100).

Po ashtu Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

 “Më të mirët prej jush janë brezi im, pastaj ata të cilët vijnë pas tyre e pastaj ata që vijnë pas tyre.” Buhariu (2651) dhe Muslimi (2535), prej hadithit të cilin e transmeton Imran ibën el Husejni (radijAll-llahu anhu)

“E pas këtyre njerëzit më të mirë janë ata që e kanë shoqëruar të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ndonjë ditë, muaj apo vit, qoftë më shumë apo më pak. Duke kërkuar mëshirë për ta, duke i përmendur meritat e tyre si dhe duke mos i shfaqur të metat e tyre. Kujtoje secilin prej tyre vetëm se për mirë duke u bazuar në fjalën e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem: “Kur të përmenden shokët e mi, përmbahuni (kini kujdes kur flisni).”

Kjo transmetohet nga një grup sahabësh. a) Hadithi i Abdullah ibën Mesudit (radijAll-llahu anhu), të cilin e ka nxjerrë Et Taberani në El Muxhemul Kebir, 10-198, me nr.10448, El Harith ibën ebi Usame në Musnedin e tij, 2/748, me nr. 732 -Zavaid, El Lalikai në Sherhu Itikad, 1/126, me nr. 210, si dhe Ebu Nuijm në El Hiljeh, 4/108, ku i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Nëse përmenden shokët e mi përmbahuni, nëse përmenden yjet përmbahuni, edhe nëse përmendet kaderi përmbahuni.” b) Hadithi i Thevbanit (radijAll-llahu anhu), të cilin e ka nxjerrë Et Taberani në El Muxhemul Kebir (2/96, me nr. 1427). Hadithi i Abdullah ibën Umerit (radij-Allahu ‘anhum), të cilin e ka bërë hasen Ibën el Haxher në El Feth (11/477) dhe e ka saktësuar Albani në Sahihul Xhami es Sagir (545). Shih Silsiletu es Sahihah (34).

“Ibën Ujejneh ka thënë: “Kush flet në lidhje me shokët e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem qoftë edhe një fjalë të vetme, ai është pasues i epshit.” Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Shokët e mi janë porsi yjet. Cilindo prej tyre të pasoni, keni për t’u udhëzuar.”

E ka nxjerrë Ibën Abdulberr në Xhamiu bejanu el ilm (2/925 me nr. 1760) e të tjerë pos tij prej hadithit të Xhabir ibën Abdullahut (radijAll-llahu anhu).

Po ashtu transmetohet edhe nga sahabët e tjerë. El Bezari në lidhje me këtë hadith ka thënë: “Kjo fjalë nuk saktësohet nga Profeti”. Ibën Hazmi në El Ihkam ka thënë: “Ky njoftim është gënjeshtër, shpifje dhe e kotë”.  Ibën Kethiri ka thënë: “Këtë hadith nuk e ka transmetuar askush prej autorëve të gjashtë librave të suneneve. Ai është daif”. Albani në Silsiletu ed daifeh (1/78 dhe 84, me nr. 58-61) ka thënë meudu. “Shokët e mi janë si yjet, këdo që të pasoni prej tyre keni për t’u udhëzuar.” [Meudu] Ed Daifeh 58. “Me të vërtetë që shokët e mi janë si puna e yjeve, ku fjalën e kujtdo prej tyre të merrni keni për t’u udhëzuar.” [Meudu] Ed Daifeh (61).

[26] - Dëgjimi dhe bindja ndaj prijësve në atë që Allahu do dhe është i kënaqur. Kush vendoset prijës me konsensusin (ixhmanë) e njerëzve dhe pëlqimin e tyre, ai është prijësi i besimtarëve dhe nuk i lejohet askujt të kalojë ndonjë natë dhe të mendojë se nuk ka prijës, i devotshëm qoftë ai apo i shthurur.

Shpjegimi:

“Dëgjimi dhe bindja ndaj prijësve në atë që Allahu do dhe është i kënaqur.”

Ashtu siç ka thënë Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Dëgjimi dhe bindja për muslimanin është në ato gjëra që ai do dhe urren, derisa nuk urdhërohet për shkelje të ligjeve të Allahut. Nëse urdhërohet për shkelje të ligjeve të Allahut, atëherë nuk ka dëgjim dhe bindje.”

E ka nxjerrë Buhariu (7144) dhe Muslimi (1839) prej hadithit të transmetuar nga Abdullah ibën Umeri (radij-Allahu ‘anhum).

“Kush vendoset prijës me konsensusin (ixhmanë) e njerëzve dhe pëlqimin e tyre, ai është prijësi i besimtarëve dhe nuk i lejohet askujt të kalojë ndonjë natë dhe të mendojë se nuk ka prijës, i devotshëm qoftë ai apo i shthurur.”

Duke u bazuar në fjalën e Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Kush urren diçka nga prijësi i tij, atëherë le të bëjë durim, ngase askush prej njerëzve nuk ka dalë ndaj sundimit sa një pëllëmbë dhe ka vdekur në këtë gjendje vetëm se ka vdekur me një vdekje të kohës së injorancës.”

[27] - Haxhi dhe lufta me prijësin janë të vlefshme, po ashtu edhe namazi i xhumasë pas tyre është i saktë. Fal pas saj gjashtë rekate duke bërë ndarje ndërmjet çdo dy rekatesh. Kështu ka thënë Ahmed ibën Hanbeli.

Shih “Tabakat-ul-Hanabilah” (1/42, 241, 294, 311, 329 dhe 342). Ahmed ibën Hanbeli është imam Ahmed ibën Muhamed ibën Hanbel ibën Hilali esh Shejbani, Ebu Abdullahu, imami i Ehlus Suneh vel xhemah, shejhul Islam. Lindi në vitin 164 h dhe ka vdekur në vitin 241 h. Në librin Usulus Suneh të imam Ahmedit (RahimehUllah) thuhet: “Po ashtu falja e namazit të xhumasë pas tij si dhe pas atij që ai e vendos si prijës është e lejuar dhe e plotë dy rekate. Kush e përsërit faljen e dy rekateve, atëherë ai është bidatçi, kundërshtues i argumenteve, kundërshtues i Sunetit. Muslimani nuk përfiton asgjë prej mirësisë së xhumasë nëse nuk e sheh të lejuar faljen e namazit pas prijësve, kushdo qofshin ata, të devotshëm apo mëkatarëve, pasi Suneti udhëzon që të falë me ta dy rekate, të besojë se ato janë të plota dhe të mos ketë në zemër dyshim në lidhje me këtë.”

[28] - Kalifati është te kurejshët derisa të zbresë Isai, biri i Merjemes.

Shpjegimi:

Ashtu siç ka thënë sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Ka për të vazhduar që kjo çështje të mbetet te kurejshët edhe sikur të mbeten dy njerëz.”

E ka nxjerrë Buhariu (3501) dhe Muslimi (1820) prej hadithit të Abdullah ibën Umerit (radij-Allahu ‘anhum). Ky është teksti i tij.

[29] - Kush del kundër ndonjë imami prej imamëve të muslimanëve, ai është harixhij, ka devijuar, ka kundërshtuar muslimanët dhe ka kundërshtuar etheret, kurse vdekja e tij është vdekje prej injoranti.

[30] - Nuk lejohet lufta ndaj prijësve dhe dalja kundër tyre edhe nëse ata janë tiranë. Kjo bazohet në fjalën e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem drejtuar Ebu Dherrit: “Bëj durim edhe nëse është rob nga Abisinia.” Si dhe fjala e tij drejtuar ensarëve: “Bëni durim derisa të më takoni mua te Haudi.” Nuk është aspak prej Sunetit lufta kundër udhëheqësit ngase sjell prishje të fesë dhe dynjasë.

Shpjegimi:

“Nuk lejohet lufta ndaj prijësve dhe dalja kundër tyre edhe nëse ata janë tiranë.”

Transmetohet nga Umu Seleme se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Do të ketë (më pas) disa prijës dhe disa gjëra (të tyre) ju do i pranoni e disa të tjera do i konsideroni të këqija. Kush i urren ato gjëra, ai është shfajësuar dhe kush i ndalon ato (me vepër apo me fjalë), ai ka shpëtuar. Po (si i bëhet) me atë që kënaqet me to dhe i ndjek ato?!” -A t’i luftojmë ata? -thanë sahabët. “Jo, përderisa ata falin namazin.” Muslimi.

”Kjo bazohet në fjalën e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem drejtuar Ebu Dherrit: “Bëj durim edhe nëse është rob nga Abisinia.”

 E ka nxjerrë Muslimi në Sahihun e tij, nr. 1837.

“Si dhe fjala e tij drejtuar ensarëve: “Bëni durim derisa të më takoni mua te Haudi.”

E ka nxjerrë Buhariu (3148) dhe Muslimi (1059 dhe 1845) prej hadithit të Enes ibën Malikut (radijAll-llahu anhu). Po ashtu e ka nxjerrë përsëri Buhariu (4330) dhe Muslimi (1062) prej hadithit të Abdullah ibën Zejdit (radijAll-llahu anhu).

[31] - Lejohet vrasja e Hauarixhëve nëse ata luftojnë kundër muslimanëve dhe rrezikojnë jetën, pasuritë dhe familjet e tyre. Pasi përfundon beteja, nuk duhen ndjekur, nuk keqtrajtohen të plagosurit e tyre, nuk lejohet hakmarrja ndaj tyre, nuk vriten robërit dhe nëse dikush prej tyre zmbrapset dhe nuk lufton, nuk duhet ndjekur.

Imam Feuzani (hafidhahUllah) ka thënë: “Methhebi i tyre është se ata as nuk i përmbahen Sunetit e as Xhematit. Ata nuk i binden prijësit, dhe ata e konsiderojnë çështje fetare rebelimin kundër tij. Ata besojnë se kryengritjet dhe revoltat i përkasin çështjeve fetare, ndryshe nga ajo që i Dërguari salAllahu alejhi ue selem urdhëroi lidhur me obligimin e bindjes dhe atë që Allahu ka urdhëruar në deklaratën e tij:

“O ju që besuat, bindjuni Allahut, respektoni të dërguarin dhe përgjegjësit nga ju.” (4:59)

Hauarixhët janë ata që duan të përçajnë xhematin e muslimanëve, duan të  rebelohen dhe e deklarojnë atë që kryen një mëkat të madh të jetë kafir. Ai që kryen një mëkat është për shembull ai që bën zina, vjedh apo pin alkool. Ata thonë se ai është kafir, ndërsa Ehl-us-Suneti dhe Xhemati thonë se ai është “musliman me iman jo të papërsosur” dhe emërtojnë atë si mëkatarë i cili është muslim. Ai është pra është “besimtarë me Imanin e tij, mëkatar me mëkatin e tij të madhë”, sepse ai nuk del nga Islami përveç për shkak të Shirkut apo diçka tjetër që e njohur se ajo e anulon Islamin. Ndërsa lidhur me mëkatet që nuk janë Shirk, ata nuk e nxerrin personin nga Imani, edhe në qoftë se ata do të jenë nga mëkatet e mëdha. Allahu Subhanehu ue Te‘Ala ka thënë:

“S’ka dyshim se Allahu nuk falë (mëkatin) t’i përshkruhet Atij shok (idhujtarinë), e përpos këtij (mëkati) i falë kujt do.” (4:48)

Hauarixhët thonë: “Ai që kryen një mëkat të madh është kafir. Allahu kurrë nuk do ta falë atë dhe ai do të qëndrojë në zjarr përgjithmonë.” (Lamhah en el-Firak edh-Dhalah, fq. 35-38)

Seid bin Xhaman ka thënë: “Unë kam shkova tek Abdullah ibn Ebi Aufa i cili ishte i verbër. E përshëndeta atë dhe ai më tha: “Kush je ti?” I thashë: “Unë jamë Seid bin Xhamhan.” Dhe ai tha: Çfarë bëri babai ytë?” Unë u përgjigja: “Azarikah [një sekt i Hauarixhëve] e mbytën atë.” Atëherë ai tha: “Allahu i mallkoftë Azarikah. Allahu i mallkoftë Azarikah. I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem na tha se ata janë qentë e Xhehnemit.”  Atëherë unë thashë: “Vetëm Azarikah ose të gjithë Hauarixhët?” Ai tha: “Të gjithë Huvarixhët.” (Transmeton Imam Ahmedi. Imam Albani e shpalli hasen në “Dhilal-ul-Xhennah”, fq. 523)

 [32] - Dije, Allahu të mëshiroftë, se nuk ka bindje ndaj krijesës duke bërë mëkat ndaj Allahut të Lartmadhëruar. Për dikë që është musliman nuk dëshmohet për punë të mirë apo të keqe, pasi ti nuk e di si do të jetë mbyllja e jetës së tij. Ti mund të shpresosh të mirën për të dhe t’i druhesh së keqes, por nuk mund ta dish se çfarë do t’i ndodhë atij në momentet e vdekjes në lidhje me pendimin tek Allahu dhe se çfarë mund të bëjë Allahu me të në ato momente, nëse ai vdes në Islam. Shpreso për të mëshirën e Allahut dhe druaj për gjynahet që ka bërë, por nuk ka ndonjë gjynah për të cilin të mos ketë pendim.

[33] - Gurëzimi është i vërtetë.

Shpjegimi:

“Gurëzimi është i vërtetë.”

E ka nxjerrë Buhariu (6830) dhe Muslimi (1691) prej hadithit të Ibën Abasit (radij-Allahu ‘anhum), se ka thënë: “Umer ibën Hatabi (radijAll-llahu anhu) ka thënë, ndërkohë që ai ishte ulur mbi minberin e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Me të vërtetë Allahu e dërgoi Muhmedin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem me të vërtetën dhe i zbriti atij librin. E prej asaj që iu zbrit atij është edhe ajeti i gurëzimit…”

[34] - Dhënia mes’h mbi meste është sunet.

[35] - Shkurtimi i namazit në udhëtim është sunet.

Shpjegimi:

“Shkurtimi i namazit në udhëtim është sunet.”

Transmetohet nga Ibën Umeri (radijAll-llahu anhu) se ka thënë:

“E kam shoqëruar të Dërguarin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem në udhëtim dhe ai nuk shtonte më shumë se dy rekate. Po kështu bënte edhe Ebu Bekri, Umeri dhe Uthmani.” Mutefekun alejhi.  Transmetohet nga Jeala ibën Umeje se ka thënë: “I thashë Umer ibën Hatabit: (Allahu thotë): “Nuk përbën ndonjë gjynah për ju që ta shkurtoni namazin, nëse frikësoheni nga sprovimi i atyre që nuk kanë besuar…” Po tani që njerëzit janë të sigurt (a ta shkurtojnë namazin)?! Umeri tha: “Edhe unë u çudita me atë që u çudite ti dhe pyeta të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem për këtë e ai tha: “Ajo është sadaka të cilën Allahu ua ka dhënë juve, ndaj pranojeni sadakanë e Tij.”

[36] - Po ashtu edhe agjërimi në udhëtim; kush dëshiron agjëron dhe kush do nuk agjëron.

Shpjegimi:

E ka nxjerrë Buhariu (1943) dhe Muslimi (1121) prej hadithit të Aishes, gruas së Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, të cilën e pyeti Hamza ibën Amër el Eslemi në lidhje me agjërimin në udhëtim. E ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem i tha atij:

“Nëse dëshiron, agjëro dhe nëse do, mos agjëro.”

[37] - Nuk ka problem namazi (i falur) me serauil.

Shpjegimi:

Për sa i përket hadithit që ndalon nga falja me serauil, ky hadith nuk saktësohet nga Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Shih Lisanul Mizan (2/317) dhe Silsiletu ed Daifeh (4721) të shejkh Albanit (RahimehUllah).

[38] - Nifaku është të shfaqësh Islamin dhe të fshehësh kufrin.

[39] - Dije se dynjaja është vendi i besimit dhe Islamit dhe se populli i Muhamedit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem përbëhet nga besimtarë muslimanë në ligjet që zbatohen mes tyre, në trashëgimi, therje  dhe në namazin e xhenazeve të tyre. Mos dëshmo për askënd se ka besimin e plotë derisa të zbatojë të gjitha ligjet e Islamit. Nëse lë mangët diçka prej saj, ai nuk e ka besimin e plotë derisa të vdesë, kurse të vërtetën e besimit të tij e di vetëm Allahu i Madhëruar; nëse është me besim të plotë apo të mangët, përveç në rastet kur të bëhet e qartë braktisja që ai u bën dispozitave të Islamit.

[40] - Namazi i xhenazes për personin që vdes musliman është sunet; qoftë për atë që gurëzohet, imoralin dhe imoralen, atë që vret veten e të tjerë, si i dehuri etj. Pra, falja e namazit të xhenazes së tyre është sunet.

Shpjegimi:

Siç transmetohet se Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem gurëzoi Maiz ibën Malik el Eslemin dhe El Gamidijen për shkak se kishin bërë imoralitet dhe pastaj ua fali atyre namazin e xhenazes. Hadithin e ka nxjerrë Muslimi në Sahihun e tij (1695). Po ashtu hadithin e Maizit e ka nxjerrë Buhariu (5271) dhe Muslimi (1691) prej hadithit të Ebu Hurejrës (radijAll-llahu anhu), Muslimi (1692) prej hadithit të Xhabir ibën Sumerah (radijAll-llahu anhu), Buhariu (6824) dhe Muslimi (1693) prej hadithit të Ibën Abasit (radij-Allahu ‘anhum), Muslimi (1694) prej hadithit të Ebi Seid el Hudrij (radijAll-llahu anhu). 

[41] - Nuk nxjerrim askënd prej ehlul kibles nga Islami derisa ai të refuzojë ndonjë ajet nga Libri i Allahut apo diçka prej ethereve të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, të therë për tjetërkënd përveç Allahut apo të falet për tjetërkënd përveç Allahut. Nëse ai bën ndonjë nga këto veprime, është detyrë për ty që ta nxjerrësh atë prej Islamit. Nëse nuk vepron ndonjërën prej këtyre veprave, atëherë ai është besimtar musliman me emër.

Shpjegimi:

“…të therë për tjetërkënd përveç Allahut.”

Allahu i Madhëruar thotë:

“Thuaj: Namazi im, kurbani im, jeta ime dhe vdekja ime janë vetëm për Allahun, Zotin e gjithësisë. Ai nuk ka shok e me këtë gjë unë jam urdhëruar. E unë jam i pari i muslimanëve.” (El Enam: 162-163)

[42] - Çdo gjë që ke dëgjuar prej ethereve, të cilat logjika jote nuk mund t’i konceptojë, siç është p.sh. fjala e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Zemrat e robërve janë ndërmjet dy gishtave prej gishtave të Rrahmanit.”

 Po ashtu edhe fjala e tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

 “Me të vërtetë Allahu i “Ai zbret edhe ditën e Arafatit.” 

“Gjithashtu dhe në Ditën e Kiametit.”

“E se në xhehenem do të vazhdojë të hidhen (njerëzit dhe xhinët), derisa Allahu i Lartësuar të vendosë këmbën e Tij mbi të.”

Po ashtu fjala e Allahut drejtuar robit të Tij:

“Nëse vjen drejt meje duke ecur, do të vij tek ty duke vrapuar.”

Po ashtu fjala e tij:

“Me të vërtetë Allahu i Madhëruar zbret ditën e Arafatit.” Dhe: “Me të vërtetë që Allahu e ka krijuar Ademin në shembullin e Tij.”

Po ashtu fjala e Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Unë e kam parë Zotin tim në pamjen më të bukur.”

Apo hadithe të ngjashme, të cilave është detyrë t’u dorëzohesh, t’u besosh dhe et-tefuid  si dhe të jesh i kënaqur. Mos komento asnjërin prej tyre me dëshirën tënde sepse besimi në to është detyrë. Kush komenton diçka prej tyre me epshin e tij apo e kundërshton atë, ai është xhehmij.

Shpjegimi:

“Zemrat e robërve janë ndërmjet dy gishtave prej gishtave të Rrahmanit.”

E ka nxjerrë Muslimi në Sahihun e tij (2654), prej hadithit të Abdullah ibën Amër ibën el Asit (radijAll-llahu anhu).

“Po ashtu edhe fjala e tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem: 

“Me të vërtetë Allahu i “Ai zbret edhe ditën e Arafatit.”

E ka nxjerrë Buhariu (114) dhe Muslimi (758) prej hadithit të Ebu Hurejrës (radijAll-llahu anhu). Nga Ebu Hurejra transmetohet se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Zoti ynë i Lartmadhëruar zbret çdo natë në qiellin e dynjasë, në një të tretën e fundit të saj (natës) dhe thotë: “A ka ndonjë që më lutet, që Unë t’i përgjigjem atij? A ka ndonjë që kërkon prej Meje, që Unë t’i jap atij? A ka ndonjë që më kërkon falje Mua, që Unë ta fal atë?”

“Gjithashtu dhe në Ditën e Kiametit.”

Transmetohet nga Xhabiri se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Natën e Arafatit, Allahu zbret në qiellin e dynjasë dhe mburret me banorët e Tokës te banorët e qiellit duke thënë: “Shihini robërit e Mi të pakrehur e të pluhurosur, që presin kurban! Ata kanë ardhur prej çdo vendi (të afërm e të largët) duke shpresuar që Unë t’i mëshiroj ata, duke qenë se ata nuk e kanë parë dënimin Tim. Nuk është parë ditë në të cilën lirohen njerëzit nga zjarri më shumë se në ditën e Arafatit.” E ka nxjerrë Ibën Hibbani në Sahihun e tij. Akidetu es Selef ue As’hab el Hadith i Es Sabunit.

“Gjithashtu dhe në Ditën e Kiametit.”

Allahu i Madhëruar thotë:

“Por kur Toka të bëhet copë e thërrime, kur të vijë Zoti yt (për të ndarë gjykimin) me engjëjt të rreshtuar radhë pas radhe.” (El Fexhr: 21-21).

Po ashtu thotë:

“A mos vallë presin ata t’u vijnë engjëjt ose të vijë Zotit yt, ose të vijnë disa shenja të Zotit tënd?” (El Enam: 158)

Ndërsa për sa i përket zbritjes së Allahut në Ditën e Kiametit, pra është për qëllim përmendja e këtij teksti, nuk transmetohet asgjë e saktë në lidhje me këtë vetëm se në disa ethere të dobëta. Shih Tefsirin e Tabariut, Er radu alal Xhehmijeh, Sherhul Akideti et tahauijeh, fq. 138, 210 dhe 252 si dhe Mearixhul Kubul (1/167 dhe 206). 92 

“E se në xhehenem do të vazhdojë të hidhen (njerëzit dhe xhinët), derisa Allahu i Lartësuar të vendosë këmbën e Tij mbi të.”

E ka nxjerrë Buhariu (4848) dhe Muslimi (2848) prej hadithit të Enes ibën Malikut (radijAll-llahu anhu). Po ashtu e ka nxjerrë Buhariu (4849) dhe Muslimi (2846) prej hadihit të Ebi Hurejrës (radijAll-llahu anhu.

“Nëse vjen drejt meje duke ecur, do të vij tek ty duke vrapuar.”

E ka nxjerrë Buhariu (7405) dhe Muslimi (2675) prej hadithit të Ebi Hurejrës (radijAll-llahu anhu), se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Allahu i Madhëruar ka thënë: “Unë jam pranë robit Tim ashtu si më mendon dhe jam me të kur më përmend. Nëse ai më përmend në veten e tij, Unë do ta përmend në Veten Time. Nëse ai më përmend në grup, do ta përmend në një grup më të mirë se ata; nëse më afrohet një pëllëmbë, do t’i afrohem atij një krah; nëse më afrohet një krah, do t’i afrohem një pash e nëse më vjen duke ecur , do t’i shkoj duke vrapuar.”

“Me të vërtetë Allahu i Madhëruar zbret ditën e Arafatit.” Dhe: “Me të vërtetë që Allahu e ka krijuar Ademin në shembullin e Tij.”

E ka nxjerrë Buhariu (6227) dhe Muslimi (2841) prej hadihit të Ebi Hurejrës (radijAll-llahu anhu).

“Unë e kam parë Zotin tim në pamjen më të bukur.”

E ka nxjerrë Et Tirmidhiu (3235) dhe Ahmedi në Musned (5/243, me nr. 22109), prej hadithit të Muadh ibën Xhebelit (radijAll-llahu anhu).

Apo hadithe të ngjashme, të cilave është detyrë t’u dorëzohesh, t’u besosh dhe et-tefuid si dhe të jesh i kënaqur. Mos komento asnjërin prej tyre me dëshirën tënde sepse besimi në to është detyrë.

Është për qëllim me këtë mënyra dhe jo domethënia. Ne besojmë se Allahu i Madhëruar zbret çdo natë në qiellin e kësaj dynjaje, por se si zbret nuk e dimë dhe nuk mund ta konceptojmë. Po kështu është edhe me të gjitha atributet e Allahut. Imam Maliku (RahimehUllah) ka thënë: “Isteuaja është e njohur, mënyra se si është e panjohur për ne, besimi në të është detyrë, kurse pyetja në lidhjen me të është bidat.

Kush komenton diçka prej tyre me epshin e tij apo e kundërshton atë, ai është Xhehmij.

Prandaj kushdo që komenton apo shpjegon diçka prej saj me epshin e tij apo e refuzon, ai është Xhehmij.”

[43] - Kush pretendon se ai e shikon Zotin e tij në këtë dynja, ai është mohues i Allahut.

Shpjegimi:

Po ashtu është edhe përgënjeshtrues i të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, i cili ka thënë:

“Dijeni se askush prej jush nuk ka për ta shikuar Zotin e tij të Lartmadhëruar derisa të vdesë.”

Këtë e ka nxjerrë Muslimi në Sahihun e tij (4/2245) me nr. 169. Ndërsa shejhul Islam Ibnu Tejmijeh në Minhaxhus Suneh (2/636) ka thënë: “Ehlu Suneti kanë rënë dakord se Allahun askush nuk ka mundësi që ta shohë me sytë e tij në këtë dynja, as Profet e as askush tjetër. Njerëzit nuk janë në kundërshtim në lidhje me këtë vetëm se në lidhje me Profetin tonë, Muhamedin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.”

[44] - Të medituarit rreth Qenies së Allahut të Lartmadhëruar është bidat duke u bazuar në fjalën e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem: “Meditoni për krijesën dhe mos meditoni për Allahun”98, ngase të medituarit rreth Allahut ngjall dyshim në zemër.

Shpjegimi:

Për më shumë shih Silsiletu es Sahihah (3/395) me nr. 1788 si dhe Sahihul Xhami (2975-2976).

[45] - Dije se të gjitha kafshët, egërsirat, insektet e dëmshme apo ato më të vogla si miza dhe milingona, të gjitha këto janë të urdhëruara dhe nuk veprojnë asgjë pa lejen e Allahut të Lartmadhëruar.

[46] - Besimi se Allahu i Lartmadhëruar e ka ditur atë që ka ndodhur që prej fillimit të kohës. Ai ka qenë i mirënjohur për atë që nuk ekzistonte, por që do të ekzistonte më vonë. Allahu ka përfshirë çdo gjë dhe për gjithçka ka dijeni në imtësi. Kush thotë se “Ai nuk e di të shkuarën dhe as çfarë do të ndodhë në të ardhmen”, ai ka mohuar Allahun e Madhërishëm.

Shpjegimi:

Allahu i Madhëruar thotë

“Ai i ka çelësat e së padukshmes dhe vetëm Ai i njeh ato. Ai e di ç’ka në tokë dhe në det; asnjë gjeth nuk bie pa e ditur Ai dhe nuk ekziston asnjë kokërr në errësirën e tokës, as e njomë, as e thatë, që të mos jetë shënuar në Librin e Qartë (Leuhi Mahfudh).” (El Enam: 59).

Po ashtu thotë:

“S’ka asnjë gjallesë në tokë që të mos i ketë mjetet e jetesës prej Tij. Ai di vendbanimin e saj dhe vendin e vdekjes. Të gjitha këto janë (të shënuara) në Librin e Qartë.” (Hud: 6).

Po ashtu thotë:

“Në mënyrë që ju ta dini se Allahu di gjithçka që gjendet në qiej e në tokë dhe se Ai është i Gjithëdijshëm për çdo gjë.” (El-Maideh: 97)

[47] - Martesa nuk mund të bëhet vetëm se në prani të përgjegjësit ligjor, dëshmitarëve të drejtë dhe mehrit, qoftë i vogël apo i madh. Kush nuk ka përgjegjës ligjor, udhëheqësi (apo përfaqësuesit e tij) është përgjegjës ligjor i saj.

[48] - Nëse burri e ndan (divorcon) gruan e tij tri herë, ajo i bëhet e ndaluar atij  dhe nuk i lejohet derisa të martohet me të dikush tjetër.

Shpjegimi:

[48] - Nëse burri e ndan (divorcon) gruan e tij tri herë, ajo i bëhet e ndaluar atij  dhe nuk i lejohet derisa të martohet me të dikush tjetër.

Allahu i Madhëruar thotë: “Ndarja mund të bëhet dy herë. Më pas, gruaja ose të mbahet me të mirë ose të lejohet të ikë me të mirë. Burrave nuk u lejohet të marrin gjë nga ajo që u kanë dhënë atyre, vetëm nëse të dyja palët frikësohen se nuk do t’i zbatojnë kufijtë e Allahut. Pra, nëse të dy frikësohen se nuk do të mund t’u përmbahen kufijve të Allahut, atëherë nuk është gjynah për asnjërin, nëse gruaja i jep diçka burrit (për t’u ndarë nga ai). Këta janë kufijtë e Allahut, andaj mos i shkelni ata! Ata që shkelin kufijtë e Allahut, pikërisht ata janë keqbërësit. Më pas, nëse burri e ndan sërish gruan (për të tretën herë), nuk mund të martohet më me të, pa u martuar ajo me një burrë tjetër. Por, në qoftë se gruaja ndahet rregullisht nga burri i dytë, atëherë nuk kanë gjynah as ajo e as burri i parë që të martohen sërish me njëri-tjetrin, nëse mendojnë se do t’i respektojnë kufijtë e Allahut; këto janë urdhrat e Allahut, që Ai ua shpjegon njerëzve që kuptojnë.” (El Bekare: 229-230)

Imam Ibn Bazi (RahimehUllah) është pyetur: - Shejkh i nderuar! Nëse burri e divorcon gruan e tij, pastaj e kthen atë në të njëjtën ditë, a e ka vaxhib që të marrë dëshmitarë për kthimin e saj? E nëse marrja e dëshmitarëve është vaxhib, si të bëjë ai që e ka kthyer gruan pa dëshmitarë?

Përgjigje: “Suneti (rruga e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) është që të merren dëshmitarë si në divorc ashtu edhe në kthim. Allahu i Madhëruar thotë: “Dhe merrni për dëshmi dy burra të drejtë nga ju.” Dhe kjo është si në divorc ashtu edhe kur burri e kthen gruan e divorcuar. Ky është Suneti. E nëse dikush e kthen gruan pa dëshmuar, kthimi është i vlefshëm, por ka lënë Sunetin dhe më të mirën.” Burimi: “Qëndrueshmëria përballë sprovave”

Imam Uthejmin (RahimehUllah) thotë: “Nëse burri e urren bashkëshorten e vet dhe nuk është në gjendje të bëjë durim ndaj saj, atëherë nuk ka problem nëse e divorcon atë. Mirëpo ai duhet të ketë parasysh rregullat e mëposhtme:

A - Të mos e divorcojë kur është në periudhën e menstruacioneve. Nëse burri e divorcon gruan e vet ndërkohë që ajo është në periudhën e menstruacioneve, atëherë ai e ka kundërshtuar Allahun dhe të Dërguarin e Tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe ka bërë një veprim të ndaluar. Në këtë rast është detyrë për burrin që ta kthejë gruan dhe ta mbajë derisa të pastrohet, e pas kësaj, nëse dëshiron, mund ta divorcojë. Ndërsa më parësore është që ta mbajë atë derisa t’i kthehen asaj periudhat për herë të dytë e mbasi të jetë pastruar; nëse do e mban atë ose në të kundërt e divorcon.

B - Të mos e ndajë atë në periudhën e pastërtisë së saj, nëse ai ka kryer marrëdhënie me të, me përjashtim të rastit kur shtatzënia e saj është e qartë. Nëse burri ka për synim që ta ndajë gruan dhe ka kryer marrëdhënie me të, pasi ajo ishte pastruar prej menstruacioneve, atëherë ai nuk duhet ta ndajë atë derisa t’i rikthehen sërish periudhat dhe pastaj të pastrohet, sado e gjatë të jetë pritja. Mbas kësaj, nëse dëshiron e ndan atë, por pa kryer me të marrëdhënie. Bën përjashtim këtu vetëm ai rast kur shtatzënia e saj është e qartë apo nëse ka qenë shtatzënë. Pra, në këtë rast nuk ka problem nëse e divorcon atë. Allahu i Madhëruar thotë:

“O ti Pejgamber! Kur t’i ndani gratë, i ndani ato në kohën e pastërtisë së tyre…” [Et Talak: 1]

Ibën Abasi (radijAll-llahu anhu) ka thënë: “Nuk duhet (që burri) ta ndajë gruan gjatë periudhës së menstruacioneve dhe as në periudhën e pastërtisë së saj, nëse ai ka kryer marrëdhënie me të, por duhet ta mbajë atë derisa t’i rikthehen sërish menstruacionet dhe pastaj të pastrohet. Pas kësaj, nëse dëshiron, e ndan atë.”

C - Të mos e ndajë atë më tepër se një herë. Pra, të mos i thotë “Je dy herë e ndarë!” apo “Je tri herë e ndarë!” dhe as t’i përsërisë “Je e ndarë, je e ndarë, je e ndarë!” Të divorcuarit e trefishtë në të njëjtën kohë është i ndaluar (haram), pasi transmetohet se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, në lidhje me një burrë i cili e ndau gruan e vet me divorc të trefishtë në të njëjtën kohë, ka thënë:

“A po luani me librin e Allahut ndërkohë që unë gjendem midis jush?!” Një burrë u ngrit dhe tha: “O i Dërguari i Allahut, a ta vras atë?”

E vërteta është se shumë njerëz janë të pavetëdijshëm ndaj rregullave të divorcit. Kur u teket për të divorcuar, ata divorcojnë dhe as që duan t’ia dinë për kohën apo mënyrën e tij. Njeriu e ka për detyrë t’u përmbahet kufijve (ndalesave) të Allahut dhe të mos i tejkalojë ato. Allahu i Madhëruar thotë: “…e kush del jashtë dispozitave të Allahut, ai e ka dëmtuar vetveten.” [Kurani, Et Talak: 1]. Po ashtu thotë: “Këto janë dispozita të Allahut, pra mos i kundërshtoni, sepse kush i tejkalon dispozitat e Allahut, pikërisht të tillët janë zullumqarët.” [El-Bekare: 229]. Burimi: “Ez Zevuaxh.”

[49] - Nuk lejohet derdhja e gjakut të muslimanit i cili dëshmon se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut dhe se Muhamedi është i Dërguari i Allahut dhe robi i Tij, vetëm se me kryerjen e njërës nga këto të tria: imoraliteti nga i martuari, dezertimi pas besimit apo vrasja e besimtarit pa të drejtë. Për çdo gjë tjetër përveç këtyre gjaku i muslimanit për muslimanin është rreptësisht i ndaluar përgjithmonë, deri në Ditën e Kiametit.

[50] - Çdo gjë për të cilën Allahu e ka bërë detyrë që të zhduket ka për t’u zhukur përveç xhenetit, zjarrit, Arshit, Kursijes, el Levhit, lapsit dhe surit, asnjë nga këto nuk ka për t’u zhdukur kurrë. Pastaj Allahu do t’i ringjallë krijesat Ditën e Kiametit në atë gjendje që ata vdiqën dhe ka për t’i llogaritur ata me çfarë të dojë, një grup për në xhenet, ndërsa grupi tjetër për në es seir (xhehenem), e Ai do t’u thotë të gjitha krijesave të cilat nuk i krijoi për të mbetur që të bëhen dhe.

Shpjegimi:

“Pastaj Allahu do t’i ringjallë krijesat Ditën e Kiametit në atë gjendje që ata vdiqën.”

E ka nxjerrë Muslimi në Sahihun e tij (2878) prej hadithit të Xhabir ibën Abdullahut (radijAll-llahu anhu), i cili ka thënë:

“Kam dëgjuar Profetin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem të thotë:

“Çdo rob ka për t’u ringjallur në atë gjendje që ka vdekur (në atë nijet).”

“dhe ka për t’i llogaritur ata me çfarë të dojë, një grup për në xhenet, ndërsa grupi tjetër për në es seir (xhehenem).”

 Ashtu siç ka thënë i Madhëruari:

“Dhe kështu pra, Ne të kemi shpallur ty një Kuran në gjuhën arabe, për të paralajmëruar popullin e Mekës dhe ata rreth saj; për t’i paralajmëruar ata për ditën e cila do të vijë me siguri: kur të gjithë njerëzit do të tubohen, disa në xhenet e disa në xhehenem.” (Esh Shura: 7)

“…e Ai do t’u thotë të gjitha krijesave të cilat nuk i krijoi për të mbetur që të bëhen dhe.”

Siç ka ardhur në hadithin të cilin e transmeton Ebu Hurejra (radijAll-llahu anhu) merfuan dhe që e kanë nxjerrë Abdurrazaku në Tefsirin e tij (2/206, 344) dhe prej tij Tabariu në Tefsirin e tij (7/188, 30-26) si dhe Ibën ebi Hatimi në Tefsirin e tij (4/1286). E ka saktësuar Albani në Silsiletu es sahihah (4606) me nr. 1966. Recensuesi i librit thotë se ky merr gjykimin i ngritur tek i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem sepse një gjë e tillë nuk mund të thuhet nga mendja.

[51] - Besimi në lidhje me hakmarrjen (el kisas) në Ditën e Kiametit që do të ndodhë ndërmjet të gjithë krijesave, ndërmjet bijve të Ademit, egërsirave, bagëtive, derisa të ndodhë edhe ndërmjet milingonave, derisa Allahu të marrë nga disa të drejtën që ua kanë marrë të tjerëve dhe t’ua kthejë atyre; banorët e xhenetit prej banorëve të zjarrit dhe banorët e zjarrit nga banorët e xhenetit, banorët e xhenetit ndërmjet tyre po ashtu edhe banorët e zjarrit ndërmjet tyre.

[52] - Sinqeriteti në punë për hir të Allahut.

[53] - Të kënaqesh me kadanë e Allahut.

[54] - Të durosh në gjykimin e Allahut.

[55] - Besimi në atë që Allahu i Lartmadhëruar ka thënë.

[56] - Besimi në të gjitha përcaktimet e Allahut, të mirat dhe të këqijat, të ëmblat dhe të hidhurat. Allahu e ka ditur çfarë kanë për të punuar njerëzit dhe ku do të shkojnë. Ata nuk dalin prej dijes së Allahut. Nuk ka asgjë në tokë dhe në qiej që Allahu i Lartmadhëruar të mos e përfshijë me Dijen e Tij absolute.

Shpjegimi:

[56] - Besimi në të gjitha përcaktimet e Allahut, të mirat dhe të këqijat, të ëmblat dhe të hidhurat. Allahu e ka ditur çfarë kanë për të punuar njerëzit dhe ku do të shkojnë. Ata nuk dalin prej dijes së Allahut. Nuk ka asgjë në tokë dhe në qiej që Allahu i Lartmadhëruar të mos e përfshijë me Dijen e Tij absolute.

Allahu i Madhëruar thotë:

“Ai di çfarë hyn në tokë dhe çfarë del prej saj, çfarë zbret nga qielli dhe çfarë ngrihet drejt tij. Ai është Mëshirëploti dhe Falësi.” (Sebe: 2)

[57] - Ti duhet ta dish se ajo që të ka goditur nuk mund të mos të të godiste dhe ajo që nuk të ka goditur nuk mund të të godiste.

[58] - Nuk ka krijues tjetër bashkë me Allahun.

Shpjegimi:

Allahu i Madhëruar thotë:

“Allahu është Krijuesi i çdo gjëje dhe Ai është Mbikëqyrës i çdo gjëje.” (Ez Zumer: 62).

Po ashtu thotë:

“Ja, ky është Allahu, Zoti juaj, Krijues i gjithçkaje. S’ka zot tjetër të vërtetë përveç Tij. Atëherë, si largoheni prej Tij?!” (Gafir: 62).

Po ashtu thotë:

“Ky është Allahu, Zoti juaj. S’ka zot tjetër të vërtetë përveç Tij, Krijuesit të çdo gjëje, andaj adhuroni vetëm Atë! Ai është Mbikëqyrës i çdo gjëje!” (El-Enam: 102)

[59] - Tekbiret në namazin e xhenazes janë katër.  Kjo është fjala e Malik ibën Enesit, Sufjan eth Thevrit, El Hasen ibën Salih, Ahmed ibën Han belit dhe fukahave. Kështu ka thënë edhe i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.

Shpjegimi:

“Tekbiret në namazin e xhenazes janë katër.”

E ka nxjerrë Buhariu (1245) dhe Muslimi (951) prej hadithit të Ebi Hurejrës (radijAll-llahu anhu), se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem i lajmëroi njerëzit për vdekjen e Nexhashit. Doli me ta për në musala-la (vend falje) dhe bëri katër tekbire”. Ky është teksti i Muslimit. Po ashtu ka ardhur prej hadithit të Xhabirit (radijAll-llahu anhu), të cilin e kanë nxjerrë Buhariu (1334) dhe Muslimi (952), ku tregon për katër tekbire. Kanë ardhur edhe transmetime që tregojnë se tekbiret në namazin e xhenazes janë pesë. Transmetohet nga Abdurrahman ibën ebi Lejla se ka thënë: “Zejd ibën Erkami e falte namazin e xhenazes së të vdekurve tanë me katër tekbire. Por namazin e një xhenazeje ai e fali me pesë rekate dhe unë e pyeta e ai tha: “I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem kështu ka bërë.” E transmeton grupi, përveç Buhariut. Transmetohet nga Aliu (radijAll-llahu anhu) se “ai e fali xhenazen e Sehl ibën Hunejfit me gjashtë tekbire dhe tha: “Ai ka qenë i pranishëm në luftën e Bedrit.” E transmeton Buhariu. Gjithashtu kanë ardhur transmetime se tekbiret në namazin e xhenazes janë shtatë. Për më shumë në lidhje me këtë shih librin e Albanit Ahkamul xhanaiz.

“Kjo është fjala e Malik ibën Enesit.”

Shih El Mudeueneh. Ai është imam Malik ibën Enes ibën Malik ibën Amir ibën ebi Amir el Esbahi, njëri prej prijësve të katër medhhebeve. Ka lindur në vitin 94 apo 97 h. dhe ka vdekur në vitin 179 h.

“Sufjan eth Thevrit.”

Shih Sunenu Et Tirmidhi pas hadithit me nr. 1022 si dhe El Mexhmu të Neveviut (5/185) e më pas. Ai është Sufjan ibën Seid ibën Mesruk eth Theuri.

“El-Hasen ibën Salih.”

Ai është El Hasen ibën Salih Hajij el Hemdanij, fekihu i Kufes. Ka lindur në vitin 100 h. dhe ka vdekur në vitin 167 h.

[60] - Besimi se me çdo pikë shiu që bie bashkë me të është një engjëll, i cili zbret nga qielli derisa ta vendosë atë (pikën e shiut) atje ku e ka urdhëruar Allahu i Lartmadhëruar.

Shpjegimi:

Në lidhje me këtë transmetohen disa ethere prej disa tabi’inëve. Shih Tefsirin e Taberiut (14/19-20), Tefsirin e Ibën Kethirit (3/322 dhe 4/305) etj.

[61] - Besimi se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem në momentin që u foli të hedhurve në pus ditën e Bedrit, mushrikët i dëgjonin fjalët e tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.

Shpjegimi:

E ka nxjerrë Buhariu (3976) dhe Muslimi (2875) prej hadithit të Ebu Talhatu (radijAll-llahu anhu). Po ashtu e ka nxjerrë Muslimi (2873) prej hadithit të Enes ibën Malikut (radijAll-llahu anhu). Gjithashtu e ka nxjerrë Buhariu (1370) prej hadithit të Ibën Umerit (radij-Allahu ‘anhum).

[62] - Besimi se kur personi sëmuret, Allahu e shpërblen për sëmundjen e tij.

Shpjegimi:

E ka nxjerrë Buhariu (5647) dhe Muslimi (2571) prej hadithit të Abdullah ibën Mesudit (radijAll-llahu anhu).

[63] - Dëshmori shpërblehet kur vritet.

Shpjegimi:

Allahu i Madhëruar thotë:

“Ata që besojnë Allahun dhe të Dërguarit e Tij, pikërisht ata janë njerëzit e sinqertë. Dëshmorët do të kenë te Zoti i vet shpërblimin dhe dritën e tyre…” (El-Hadid: 19).

Kurse Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Dëshmorit i falet çdo gjynah përveç borxhit.”

E ka nxjerrë Muslimi (1886) prej hadithit të Abdullah ibën Amër el Asit (radijAll-llahu anhu).

[64] - Besimi se nëse fëmijët i godet ndonjë gjë në dynja, ata ndiejnë dhimbje, ndërsa Bekër ibën Uhti Abdulvahid ka thënë: “Nuk ndiejnë dhimbje.” Dhe ka gënjyer.

Shpjegimi:

“…ndërsa Bekër ibën Uhti Abdulvahid ka thënë.”

Ky është Bekër ibën Uhti Abdulvahid ibën Zejd el Basriez Zahid (asketi). Këtë e ka përmendur Ibën Hazmi në mesin e Hauarixhëve. Ky thoshte në lidhje me çdo gjynah, qoftë edhe të vogël, madje edhe për gënjeshtrën e thjeshtë që thuhet me shaka, se personi është kafir që i ka bërë shirk Allahut dhe është prej banorëve të zjarrit. Nëse është prej pjesëmarrësve të luftës së Bedrit, ai është kafir mushrik dhe prej banorëve të xhenetit. Shih Lisanul Mizan (2/60) me nr. 228

[65] - Dije se askush nuk futet në xhenet vetëm se me mëshirën e Allahut dhe se Allahu nuk dënon askënd vetëm se për gjynahet e tij. Në masën e gjynaheve është edhe dënimi. E sikur Allahu t’i dënonte banorët e qiejve dhe të tokës, të devotshmit dhe mëkatarët prej tyre, dënimi i tyre nuk do të ishte padrejtësi. Nuk lejohet të thuhet për Allahun e Lartmadhëruar se Ai bën padrejtësi, pasi zullumqar është ai që merr diçka që nuk është e tij. Të Allahut të Lartësuar janë krijimi dhe urdhri. Krijesat janë të Tij dhe kjo botë është e Tij. Ai nuk pyetet për atë që bën me krijesat e Tij dhe nuk thuhet “si?” dhe “pse?”. Askush nuk mund të futet ndërmjet Allahut dhe krijesave të Tij.

Shpjegimi:

Allahu i Madhëruar thotë:

“Ai nuk mund të pyetet për atë që punon, kurse ata do të pyeten.” (El-Enbija: 23)

[66] - Nëse dëgjon ndonjë person i cili hedh baltë mbi etheret dhe nuk i pranon ato, apo urren ndonjë gjë prej lajmeve të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, atëherë akuzoje për Islamin e tij ngase ai është person me ideologji dhe fjalë të keqe dhe hedh baltë ndaj të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe shokëve të tij, pasi ne e kemi njohur Allahun, e kemi njohur të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, e kemi njohur Kuranin, të mirën dhe të keqen, dynjanë dhe ahiretin me anë të ethereve. Kurani ka më shumë nevojë për Sunetin sesa Suneti për Kuranin.

[67] - Fjalët, polemikat dhe grindjet në lidhje me kaderin, në veçanti, janë të ndaluara në të gjithë grupet, ngase kaderi është e fshehta e Allahut. Allahu i Lartmadhëruar i ka ndaluar Profetët nga fjalët në lidhje me kaderin e po ashtu edhe i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka ndaluar nga grindjet në lidhje me të. Dijetarët dhe njerëzit e ruajtur e të devotshëm e kanë urryer këtë gjë dhe kanë ndaluar nga polemika në lidhje me kaderin. Prandaj është detyrë për ty që ta pranosh, ta shqiptosh me gjuhë si dhe të besosh. Të jesh i bindur në të gjitha ato gjëra për të cilat ka folur i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe të heshtësh në lidhje me ato gjëra për të cilat ai nuk ka folur.

[68] - Besimi se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem u ngrit lart në qiell dhe mbërriti tek Arshi, ku i foli Allahu i Lartmadhëruar. Ai hyri në xhen et, gjithashtu e pa zjarrin, i pa engjëjt, dëgjoi fjalën e Allahut të Lartësuar, shikoi tendat e mëdha të Arshit dhe Kursijen si dhe çdo gjë që mund të shihte në qiej dhe në tokë. E gjithë kjo ndodhi duke qenë zgjuar. Atë e mbajti Xhibrili në el burak derisa kaloi përmes qiejve. Në këtë natë atij iu kumtua obligueshmëria e namazit. Po në të njëjtën natë ai u kthye në Mekë dhe kjo ndodhi para hixhretit.

Shpjegimi:

“…shikoi tendat e mëdha të Arshit.”

Shejh Abdulaziz ibën Abdullah er-Raxhihi (hafidhahUllah) thotë se fjala e autorit: “Pa tendat e mëdha të Arshit”, ka nevojë për argument.

[69] - Dije se shpirtrat e dëshmorëve janë në kandila nën Arsh duke shëtitur në xhenet, po ashtu edhe shpirtrat e besimtarëve janë nën Arsh, ndërsa shpirtrat e jobesimtarëve dhe mëkatarëve janë në berahut (emër pusi)119, i cili ndodhet në sixhin.

Shpjegimi:

Ashtu siç ka thënë i Madhëruari:

“Sigurisht (që do të ringjallen) dhe libri i punëmbrapshtëve do të jetë në Sixhxhîn! E kush do të ta shpjegojë ty se ç’është Sixh-xhîn?! Është një libër i shkruar!” (El Mutafifin: 7-9) 

Po ashtu në lidhje me këtë ka ardhur ether nga Ebu Hurejra (radijAll-llahu anhu!), të cilin e ka nxjerrë Abdurrazaku në Musanef (3/267-269) me nr. 6703 dhe e ka bërë hasen Albani në El Ajatul Bejinat, fq. 101.

[70] - Besimi se i vdekuri merret dhe ulet në varrin e tij, pastaj Allahu i dërgon (kthen) atij shpirtin për t’u pyetur nga Munkeri dhe Nekiri për besimin dhe degët e tij, e pastaj (nëse përgjigjet saktë) e nxjerrin shpirtin e tij pa dhimbje.

Shpjegimi:

E ka nxjerrë Buhariu (1369 dhe 4699) dhe Muslimi prej hadithit të El Berau ibën Azibit (radijAll-llahu anhu), nga i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, i cili për ajetin: “Allahu i përforcon ata të cilët besuan me fjalën e qëndrueshme në jetën e kësaj botë ashtu edhe në ahiret.” Ka thënë: “Ky ajet ka zbritur në lidhje me dënimin e varrit. Të vdekurit i thuhet: -Kush është Zoti yt? Ai thotë: -Zoti im është Allahu, kurse Profeti im është Muhamedi. Për këtë është edhe fjala e Tij.” Ky është teksti i Muslimit. “Allahu i përforcon ata të cilët besuan me fjalën e qëndrueshme në jetën e kësaj botë ashtu edhe në ahiret.”

[71] - I vdekuri e njeh vizitorin kur i vjen atij. Besimtari në varrin e tij do të jetë në mirësi (lumturi), kurse mëkatari dënohet si të dëshirojë Allahu.

Shpjegimi:

“I vdekuri e njeh vizitorin kur i vjen atij.”

Dijetarët janë në kundërshtim në lidhje me këtë gjë.

[72] - Dije se e mira dhe e keqja është (ndodh) me gjykimin e Allahut dhe përllogaritjen e Tij.

[73] - Besimi se Allahu i Lartmadhëruar është Ai që i foli Musait, birit të Imranit, në Malin e Turit, ndërsa Musai dëgjonte prej Allahut fjalë me zë, të cilat zunë vend në dëgjimin e tij. Ato ishin vetëm prej Allahut dhe nga askush tjetër. Kush thotë diçka tjetër përveç kësaj, vetëm se ka mohuar.

Shpjegimi:

Ashtu siç ka thënë i Madhëruari:

“Kur Musai erdhi në kohën e caktuar dhe Zoti foli me të…” (El-Araf: 143).

Po ashtu fjala e Tij:

“Për disa të Dërguar të kemi treguar më parë dhe për disa të tjerë nuk të kemi treguar ty. Sa i takon Musait, Allahu i ka folur atij drejtpërdrejt.” (En-Nisa: 164)

[74] - Çdo njeriu i është dhënë mendje aq sa ka dëshiruar Allahu. Ata ndryshojnë në arsyetim dhe logjikë si atomi në krahasim me qiejt në madhësi. Prej çdo njeriu kërkohet të punojë në varësi të mendjes që i është dhënë. Ajo nuk arrihet me të fituar, porse është mirësi prej Allahut të Lartmadhëruar.

[75] - Dije se Allahu i ka dalluar disa njerëz mbi disa të tjerë në fe dhe në dynja, e këtë e ka bërë sipas drejtësisë së Tij. Nuk thuhet se bëri padrejtësi, as se favorizoi dikë. Kush thotë se favorizimi i Allahut ndaj besimtarit dhe jobesimtarit është i njëjtë, ai është bidatçi sepse Allahu i ka favorizuar besimtarët ndaj jobesimtarëve, të bindurit ndaj shkelësve të ligjeve të Allahut si dhe të mbrojturit (që i kanë kërkuar mbrojtje Allahut) ndaj të braktisurve (që u janë mbështetur forcave të veta), e këtë e ka bërë sipas drejtësisë së Tij. Pra, ky është favorizimi i Allahut, që Ai ia jep kujt të dojë dhe ia ndalon kujt të dojë.

Shpjegimi:

“Dije se Allahu i ka dalluar disa njerëz mbi disa të tjerë në fe dhe në dynja.”

Ashtu siç ka thënë i Madhëruari:

“Disa prej jush Allahu i ka pajisur më mirë. Por, ata të cilëve u ka dhënë më shumë.” (En-Nahl: 71)

[76] - Nuk lejohet ta fshehësh këshillën në çështjet e fesë për muslimanët, qoftë ajo për të mirët a të këqijtë nga radhët e tyre. Kush e fsheh, ka mashtruar muslimanët. Kush mashtron muslimanët ka mashtruar fenë, e kush mashtron fe në, atëherë ka tradhtuar Allahun, të Dërguarin e Tij dhe muslimanët.

Shpjegimi:

E ka nxjerrë Buhariu (57) dhe Muslimi (56) prej hadithit të Xherir ibën Abdullahut (radijAll-llahu anhu), se ka thënë:

“Ia dhashë besën të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem për faljen e namazit, dhënien e zekatit si dhe që do këshilloj çdo musliman.”

Po ashtu e ka nxjerrë Muslimi (101) prej hadithit të Ebu Hurejrës (radijAll-llahu anhu), se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Kush na drejton armën nuk është prej nesh. E kush na mashtron nuk është prej nesh.”

[77] - Allahu i Lartmadhëruar është Dëgjues Shikues dhe Dëgjues i Gjithëdijshëm, Duart e Tij janë të shtrira. Allahu e ka ditur se krijesat do ta kundërshtonin Atë, që para se t’i krijonte ata. Dija e Tij depërton tek ata, edhe pse Ai e njeh mirë mosbindjen e tyre, por kjo nuk e pengoi Atë që t’u mundësonte njerëzve udhëzimin në fenë islame. Madje Ai gjithnjë është bujar dhe mirëbërës ndaj tyre, Atij i takon falënderimi!

Shpjegimi:

“Allahu i Lartmadhëruar është Dëgjues Shikues.”

 Ashtu siç është në fjalën e të Madhëruarit:

“Allahu dëgjon dhe sheh gjithçka.” (El-Haxh: 75)

“…dhe Dëgjues i Gjithëdijshëm.”

Ashtu siç është në fjalën e të Madhëruarit:

“Sigurisht që Allahu i dëgjon dhe i di të gjitha.” (El-Bekare: 181)

“Duart e Tij janë të shtrira.”

Ashtu siç është në fjalën e të Madhëruarit:

“Përkundrazi, të dyja Duart e Tij janë të hapura. Ai dhuron dhe jep si të dojë.” (El-Maide: 64)

“Allahu e ka ditur se krijesat do ta kundërshtonin Atë, që para se t’i krijonte ata. Dija e Tij depërton tek ata, edhe pse Ai e njeh mirë mosbindjen e tyre, por kjo nuk e pengoi Atë që t’u mundësonte njerëzve udhëzimin në fenë islame. Madje Ai gjithnjë është bujar dhe mirëbërës ndaj tyre, Atij i takon falënderimi!”

Ashtu siç është në fjalën e të Madhëruarit:

“Ata e quajnë si favor për ty që kanë pranuar Islamin. Thuaju: “Mos e quani si favor për mua se keni pranuar Islamin, përkundrazi, Allahu ju ka dhuruar mirësi dhe ju ka udhëzuar në besim, nëse ajo që thoni është e vërtetë!” (El-Huxhurat: 17)

[78] - Dije se përgëzimet në momentet e vdekjes janë tre, do thuhet: - Përgëzohu o i dashuri i Allahut me kënaqësinë e Allahut dhe xhenetin! Do thuhet: Përgëzohu o armik i Allahut me hidhërimin e Allahut dhe zjarrin! Dhe do thuhet: - Përgëzohu o rob i Allahut me xhenetin pas el intikamit!130 Kjo është fjala e Ibën Abasit.

Shpjegimi:

Është për qëllim me el intikam në këtë fjali futja në zjarr me qëllim pastrimi e pastaj futja në xhenet e atyre që Allahu dëshiron prej njësuesve.

[79] - Dije se të parët të cilët do e shohin Allahun janë të verbrit, pastaj burrat, pastaj gratë. Dhe do ta shohin me sytë e tyre. Ashtu siç ka thënë i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem: “Ju keni për ta shikuar Zotin tuaj ashtu siç shihni hënën kur është e plotë. Nuk keni për t’u shtyrë në shikimin e Tij.”132 Besimi në të është vaxhib, kurse mohimi i saj është kufër.

Shpjegimi:

“Dije se të parët të cilët do e shohin Allahun janë të verbrit.”

Nuk ka argument që tregon se të parët që do ta shikojnë Allahun e Madhëruar janë të verbrit.

“Ju keni për ta shikuar Zotin tuaj ashtu siç shihni hënën kur është e plotë. Nuk keni për t’u shtyrë në shikimin e Tij.”

E ka nxjerrë Buhariu (554) dhe Muslimi (633) prej hadithit të Xherir ibën Abdullahut (radijAll-llahu anhu).

[80] - Dije, Allahu të mëshiroftë, se nuk ka ndodhur dalja nga feja (zendeka), as mohimi, as dyshimi, as bidati dhe as humbja vetëm se nga skolastika (ilmul kelam), polemikat dhe analogjia, të cilat janë dyert e bidatit, dyshimeve dhe daljes nga feja. Është për t’u habitur se si mund të bjerë personi në polemikë dhe grindje kur Allahu i Madhëruar thotë: “Askush nuk i vë në dyshim shpalljet e Allahut, përveç atyre që nuk besojnë.” Prandaj është detyrë për ty që të dorëzohesh dhe të jesh i kënaqur me etheret dhe pasuesit e ethereve, të përmbahesh dhe të heshtësh.

Shpjegimi:

“Askush nuk i vë në dyshim shpalljet e Allahut, përveç atyre që nuk besojnë.” Surja Gafir: 4

[81] - Besimi se Allahu i Lartmadhëruar do t’i dënojë krijesat e tij në zjarr me el eglal apo vargonj në qafë, me el enkal dhe me zinxhirë, kurse zjarri është në brendësinë e tyre, sipër tyre dhe poshtë tyre.136 Xhehmijet, prej të cilëve Hisham el Futiju, kanë thënë: “Porse Allahu ka për ta dënuar te zjarri”, duke kundërshtuar kështu Allahun dhe të Dërguarin e Tij.

Shpjegimi:

“Besimi se Allahu i Lartmadhëruar do t’i dënojë krijesat e tij në zjarr me el eglal.”

Janë pranga me të cilat lidhen duart në qafë.

“…apo vargonj në qafë, me el enkal.”

Është hekur i rëndë.

“…dhe me zinxhirë, kurse zjarri është në brendësinë e tyre, sipër tyre dhe poshtë tyre.”

Ashtu siç është në fjalët e të Madhëruarit:

“…kur t’u vihen vargonj në qafë dhe të sillen me zinxhirë në ujë të valë e pastaj të digjen në zjarr.” (Gafir: 71-71)

“Pa dyshim, Ne kemi përgatitur për jobesimtarët zinxhirë, pranga dhe zjarr flakërues.” (El-Insan: 4)

“Ata do të mbulohen me shtresa zjarri nga sipër dhe nga poshtë. Me këtë, Allahu i tremb robërit e Vet. “O robërit e Mi, më kini frikë Mua!” (Ez-Zumer: 16) 

“…me të cilin do t’u shkrihen ç’kanë në barqe dhe lëkura.” (El-Haxh: 20)

[82] - Dije se namazet e detyrueshme janë pesë, nuk shtohet mbi to dhe nuk pakësohet, kurse në udhëtim namazi është dy rekate, përveç akshamit. Kush thotë se namazet janë më shumë se pesë, atëherë ai ka shpikur. Po ashtu edhe ai që thotë se janë më pak se pesë. Allahu nuk pranon asnjë prej tyre (namazeve) vetëm se në kohën e tyre, përjashto rastet kur harron, atëherë personi është i arsyetuar dhe e fal atë në momentin që kujtohet, ose kur është udhëtar dhe bashkon dy namazet nëse dëshiron.

Shpjegimi:

“Dije se namazet e detyrueshme janë pesë, nuk shtohet mbi to dhe nuk pakësohet.”

Ashtu siç ka ardhur në hadithin e israsë dhe miraxhit, të cilin e ka nxjerrë Buhariu (3570) dhe Muslimi (162) prej hadithit të Enes ibën Malikut (radijAll-llahu anhu). Ky është teksti i Muslimit, se Allahu i Lartmadhëruar tha:

“O Muhamed, këto janë pesë namaze në ditë-natë.” 

“Allahu nuk pranon asnjë prej tyre (namazeve) vetëm se në kohën e tyre.”

Ashtu siç është në fjalën e të Madhëruarit:

“…namazi është detyrë për besimtarët në kohë të caktuar.” (En-Nisa: 103)

“…përjashto rastet kur harron, atëherë personi është i arsyetuar dhe e fal atë në momentin që kujtohet.”

Siç ka ardhur në hadithin e transmetuar nga Enes ibën Maliku (radijAll-llahu anhu): “Profeti i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Kush e harron faljen e namazit apo fle, atëherë shpagimi i tij është që ta falë atë kur t’i kujtohet.”

E ka nxjerrë Buhariu (597) dhe Muslimi (684) dhe ky është teksti i tij.

“…ose kur është udhëtar dhe bashkon dy namazet nëse dëshiron.”

E ka nxjerrë Buhariu (1111) dhe Muslimi (703), e ky është teksti i tij, prej hadithit të Enes ibën Malikut (radijAll-llahu anhu), se tha:

“Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem nëse dëshironte të bashkonte dy namazet në udhëtim, atëherë e vononte drekën derisa të hynte koha e parë e ikindisë e pastaj i bashkonte.”

[83] - Zekati jepet prej arit, argjendit, frutave, drithërave (sepse jo për të gjitha të mbjellat jepet zekat) dhe kafshëve për të cilat ka treguar i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Nëse ai e ndan vetë atë lejohet, po ashtu edhe nëse ia jep imamit lejohet.

[84] - Dije se gjëja (shtylla) e parë e Islamit është dëshmia se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut e se Muhamedi është rob dhe i Dërguar i Tij.

Shpjegimi:

Siç ka ardhur në hadithin e Xhibrilit (alejhis selam) kur ai e pyeti të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem në lidhje me Islamin dhe ai tha: “Islam është të dëshmosh se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut e se Muhamedi është robi i Tij dhe i Dërguari i Tij…” Hadithi. E ka nxjerrë Muslimi (8) prej hadithit të Umer ibën el Hatabit (radijAll-llahu anhu).

[85] - S’ka dyshim se ajo që ka thënë Allahu është ashtu siç e ka thënë dhe nuk ka kundërthënie në atë që ka thënë. Ajo është siç e ka thënë.

Shpjegimi:

I Madhëruari thotë:

“Ata që besojnë dhe bëjnë vepra të mira Ne do t’i shpiem në kopshte të xhenetit, nëpër të cilat rrjedhin lumenj. Aty do të qëndrojnë vazhdimisht e përgjithmonë. Ky është premtimi i vërtetë i Allahut. E kush është më i vërtetë se Allahu në fjalë?!” (En-Nisa: 122) 

“Allahu! Nuk ka zot tjetër të vërtetë përveç Atij. Ai do t’ju mbledhë në Ditën e Kiametit, për të cilën nuk ka dyshim aspak! E kush është në fjalë më i vërtetë se Allahu?” (En-Nisa: 87) 

“Fjala Ime nuk ndryshohet dhe Unë nuk jam i padrejtë me robërit e Mi.” (Kaf: 29)

[86] - Besimi në të gjitha legjislacionet.

[87] - Dije se shitblerja që bëhet në tregjet e muslimanëve është e lejuar nëse veprohet sipas dispozitave të Kuranit, Islamit dhe Sunetit, pa u cenuar nga ndonjë ndryshim, padrejtësi apo diçka që bie në kundërshtim me Kuranin apo me dijen.

[88] - Dije, Allahu të mëshiroftë, se prej njeriut kërkohet që të jetë i prirë gjithmonë nga mëshira derisa të jetë në dynja, ngase ai nuk e di se në ç’gjendje do vdesë, cili do jetë përfundimi i tij dhe se në ç’gjendje ka për ta takuar Allahun edhe nëse i bën të gjitha veprat e mira. Kërkohet nga personi i cili e ka tepruar që të mos e humbë shpresën tek Allahu i Madhëruar në momentet e vdekjes, të ketë mendimin më të mirë për Allahun e Lartmadhëruar dhe të ketë frikë për gjynahet e veta. Nëse Allahu e mëshiron atë, e bën këtë si mirësi prej Tij dhe nëse Ai e dënon atë, e dënon për shkak të gjynaheve që ai ka bërë.

Shpjegimi:

Dije, Allahu të mëshiroftë, se prej njeriut kërkohet që të jetë i prirë gjithmonë nga mëshira derisa të jetë në dynja, ngase ai nuk e di se në ç’gjendje do vdesë, cili do jetë përfundimi i tij dhe se në ç’gjendje ka për ta takuar Allahun edhe nëse i bën të gjitha veprat e mira. Kërkohet nga personi i cili e ka tepruar që të mos e humbë shpresën tek Allahu i Madhëruar në momentet e vdekjes, të ketë mendimin më të mirë për Allahun e Lartmadhëruar.

E ka nxjerrë Muslimi (2877) prej hadithit të Xhabirit (radijAll-llahu anhu), i cili ka thënë:

“Kam dëgjuar Profetin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tri ditë para se të ndërronte jetë duke thënë: “Mos të vdesë askush prej jush vetëm se duke pasur mendimin më të mirë për Allahun.”

“…dhe të ketë frikë për gjynahet e veta.”

E ka nxjerrë Ibën Maxhe (4261), En Nesaiu në El Kubra (10901) etj., prej hadithit të Enesit (radijAll-llahu anhu), se Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem hyri për vizitë tek një djalosh i cili ishte në momentet e vdekjes dhe i tha: “Si po të gjej?” Tha: “O i Dërguari i Allahut, shpresoj tek Allahu dhe kam frikë për gjynahet e mia.” I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha: “Nuk bashkohen këto të dyja tek zemra e robit në këto momente vetëm se Allahu do t’i japë atij çfarë shpreson dhe do e sigurojë nga ajo që ai frikësohet.” E ka bërë hasen shejh Albani (RahimehUllah) në Silsiletu es Sahihah (3/41) me nr. 1051.

“Nëse Allahu e mëshiron atë, e bën këtë si mirësi prej Tij dhe nëse Ai e dënon atë, e dënon për shkak të gjynaheve që ai ka bërë.”

Shejkh Ahmed ibën Jahja en Nexhmi (RahimehUllah) në lidhje me fjalën e autorit: “Dije, Allahu të mëshiroftë, se prej njeriut kërkohet që të jetë i prirë gjithmonë nga mëshira, ngase ai nuk e di se në ç’gjendje do vdesë, cili do jetë përfundimi i tij”, thotë se është detyrë për personin që në këtë dynja të jetë ndërmjet frikës dhe shpresës. Dijetarët kanë thënë se nga muslimani kërkohet që tek ai të mbizotërojë më shumë frika në momentet kur është në gjendje të mirë, nga ana shëndetësore, ndërsa në momentet e vdekjes të mbizotërojë më shumë shpresa. Në hadithin që transmeton Enesi (radijAll-llahu anhu) ka ardhur se Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem hyri te një djalosh, i cili ishte në momentet e fundit të jetës. I tha atij: “Si po të gjej?” Tha: “Pasha Allahun, o i Dërguari i Allahut, unë shpresoj tek Allahu dhe kam frikë për gjynahet e mia!” I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha: “Nuk bashkohen këto të dyja në zemrën e personit duke qenë në këtë gjendje vetëm se Allahu ka për t’i dhënë atij atë që shpreson dhe do e ruajë nga ajo që frikësohet.” E ka nxjerrë Ibën Maxhe dhe Et Tirmidhiu dhe teksti është i tij. Et Tirmidhiu ka thënë: “Ky hadith është hasen garib. Disa të tjerë e kanë transmetuar këtë hadith prej Thabitit e ky nga Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem mursel.

[89] - Besimi se Allahu i Lartmadhëruar ia ka treguar Profetit të Tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem se çfarë do të ndodhë në popullin e tij deri në Ditën e Kiametit.

[90] - Dije se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Ka për t’u ndarë populli im në shtatëdhjetë e tre grupe, të gjitha do të jenë në zjarr përveç njërit. Ai është xhemati.” I thanë atij: “O i Dërguar i Allahut, kush janë ata?” Tha: “Janë ata që ndodhen në atë që jam sot unë dhe shokët e mi.”

Kështu ishte feja në kohën e sundimit të Umerit, po kështu edhe në sundimin e Uthmanit. Kur u vra Uthmani, filluan kundërshtimet dhe bidatet dhe njerëzit u ndanë në parti dhe grupacione. Disa njerëz qëndruan me vendosmëri në të vërtetën që në fillim të ndryshimeve, e shprehën të vërtetën dhe i ftuan njerëzit në të. Populli vazhdoi të ishte në rrugën e drejtë deri në brezin e katërt të sundimit të Beni Fulan, kur koha u përmbys dhe njerëzit ndryshuan, u përhapën bidatet dhe u shtuan thirrësit e rrugës së gabuar, larg rrugës së xhematit. Ndodhën sprovime të vështira në gjëra për të cilat nuk kishte folur as i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, as shokët e tij.  Autorët e këtyre sprovave ftuan në përçarje, ndërkohë që i Dërguari i Allahut kishte ndaluar nga kjo gjë. E quajtën njëri-tjetrin jomuslimanë dhe secili ftonte në idenë e tij dhe në konsiderimin si mohues të kundërshtarit. Injorantët, udhëheqësit dhe ata që nuk kishin dije u ofruan njerëzve gjërat e dynjasë dhe i kërcënuan me dënim. E kështu njerëzit filluan t’i ndjekin prej frikës së ndëshkimit në dynja dhe lakmisë ndaj të mirave që u ofronin. Suneti dhe ndjekësit e tij po fshiheshin, u shfaqën dhe u përhapën bidatet dhe njerëzit filluan të mohonin në forma të ndryshme pa e ndier.  Themeluan analogjinë (kijasin) dhe e interpretuan fuqinë e Allahut në shenjat, ligjet, urdhrat dhe ndalesat e Tij sipas logjikës së tyre. Atë që përputhej me logjikën e tyre, e pranonin, ndërsa atë që nuk përputhej, e refuzonin. Islami u bë i huaj, Suneti po ashtu, ndërsa ndjekësit e tij u bënë të huaj149 edhe brenda shtëpive të tyre. Dije se el mutah (martesa me kontratë, ku përcaktohet kohëzgjatja e martesës) dhe lejimi i saj është haram deri në Ditën e Kiametit.

Shpjegimi:

“Ka për t’u ndarë populli im në shtatëdhjetë e tre grupe, të gjitha do të jenë në zjarr përveç njërit. Ai është xhemati.” I thanë atij: “O i Dërguar i Allahut, kush janë ata?” Tha: “Janë ata që ndodhen në atë që jam sot unë dhe shokët e mi.”

E ka nxjerrë Et Tirmidhiu (2640), Daudi (4596), Ibën Maxheh (3991) dhe të tjerët prej hadithit të Abdullah ibën Amërit (radijAll-llahu anhu). Hadithin e ka saktësuar shejh Albani (RahimehUllah) në Silsiletu es Sahihah (203, 204 dhe 1492) dhe në Sahihul Xhami (5343).

I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Islami ka filluar i huaj (i panjohur) dhe do të kthehet i huaj ashtu si ka filluar dhe lum (përgëzim për mirë) për ata të huajt.”

Sufjan eth Theuri ka thënë:

“Silluni mirë me pasuesit e Sunetit sepse me të vërtetë ata janë el gurabau – të huajit.”

[91] - Dije se el mutah (martesa me kontratë, ku përcaktohet kohëzgjatja e martesës) dhe lejimi i saj është haram deri në Ditën e Kiametit.

[92] - Të njohësh pozitën e Beni Hashimëve për shkak të afërsisë së tyre me të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Po ashtu të njohësh epërsinë e Kurejshëve, të arabëve si dhe të gjitha degët e tyre. Njih vlerën dhe të drejtat e tyre në Islam. Po ashtu edhe shërbëtorët dhe skllevërit e një fisi llogariten prej atij fisi. Gjithashtu të njohësh të drejtat e të gjithë njerëzve në Islam.  Të njohësh mirësinë (pozitën) e Ensarëve  duke zbatuar këshillën që i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem la në lidhje me ta. Po ashtu respekto familjen e të Dërguarit dhe mos i harro ata, pra nderoji ata dhe të gjithë fqinjët e tyre prej banorëve të Medinës. Pra, ta njohësh mirësinë e tyre.

Shpjegimi:

Të njohësh pozitën e Beni Hashimëve për shkak të afërsisë së tyre me të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.

Duke u bazuar në fjalën e Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, i cili ka thënë:

“Allahu zgjodhi kenanët prej birit të Ismailit dhe zgjodhi Kurejshët prej Kenanëve. Ndërsa zgjodhi prej Kurejshëve Beni Hashim dhe më zgjodhi mua prej Beni Hashim.”

E ka nxjerrë Muslimi (2276). 

“Po ashtu të njohësh epërsinë e Kurejshëve, të arabëve si dhe të gjitha degët e tyre. Njih vlerën dhe të drejtat e tyre në Islam. Po ashtu edhe shërbëtorët dhe skllevërit e një fisi llogariten prej atij fisi. Gjithashtu të njohësh të drejtat e të gjithë njerëzve në Islam.  Të njohësh mirësinë (pozitën) e Ensarëve.”

I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë në lidhje me ensarët:

“Shenja e munafikut është urrejtja për ensarët, kurse shenja e besimtarit është dashuria për ensarët.”

E ka nxjerrë Buhariu (17) dhe Muslimi (74). Ky është teksti i tij, prej hadithit të Enes ibën Malikut (radijAll-llahu anhu).

“…duke zbatuar këshillën që i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem la në lidhje me ta. Po ashtu respekto familjen e të Dërguarit dhe mos i harro ata, pra nderoji ata dhe të gjithë fqinjët e tyre prej banorëve të Medinës.”

152  Shih te Buhariu (1877) dhe Muslimi (1363) prej hadithit të transmetuar nga Sad ibën ebi el Vekasi (radijAll-llahu anhu). 

[93] - Dije, Allahu të mëshiroftë, se dijetarët nuk kanë reshtur së kundërshtuari fjalën e Xhehmijve deri në sundimin e Beni el Abasit. Filluan të vegjlit të flasin për çështjet e mëdha të umetit, hodhën baltë mbi gjurmët e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe u mbështetën tek analogjia dhe logjika. Kundërshtarin e quajtën mohues duke përfshirë këtu edhe injorantin, të palogjikshmin dhe të paditurin, duke u bërë kështu edhe vetë mohues pa e ndier. Populli u shkatërrua nga disa anë, u bë mohues nga anë të tjera, humbën, u përçanë e trilluan bidate, me përjashtim të atyre që qëndruan me vendosmëri në fjalën, urdhrin dhe ndalimin e të Dërguarit të Allahut dhe shokëve të tij, pa quajtur gabimtarë askënd prej tyre, pa kaluar kufijtë e tyre, duke u mjaftuar me atë që u mjaftoi atyre, pa u larguar nga rruga dhe drejtimi i tyre, duke qenë të bindur se ata ishin në Islamin e vërtetë dhe besimin e saktë, ua besuan fenë atyre dhe gjetën qetësinë. Mësuan se feja ishte vetëm me pasim, me pasimin e shokëve të Muhamedit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.

Shpjegimi:

“Dije, Allahu të mëshiroftë, se dijetarët nuk kanë reshtur së kundërshtuari fjalën e Xhehmijve deri në sundimin e Beni el Abasit. Filluan të vegjlit të flasin për çështjet e mëdha të umetit.”

I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Allahu nuk e ngre dijen duke e hequr atë nga njerëzit, por e ngre me marrjen e dijetarëve, derisa të mos mbesë asnjë dijetar. Atëherë njerëzit do të marrin për të parë të tyre injorantët, të cilët do të pyeten dhe do të përgjigjen pa pasur dije dhe kështu do të humbin vetë dhe do të humbin edhe të tjerët.” (Mutefekun alejhi) Transmetohet nga Ebu Hurejra (radijAll-llahu anhu) se ka thënë: “I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Do të vijnë disa vite mashtruese, ku do të besohet gënjeshtari dhe do të përgënjeshtrohet i sinqerti, do t’i zihet besë të pabesit ndërsa i besueshmi do të konsiderohet i pabesë si dhe do të flasë në atë kohë er ruvejbida.” Të pranishmit i thanë: “Ç’është er ruvejbida?”. “Njeriu i pavlerë, i cili ndërhyn në çështjet e popullit.”

E ka nxjerrë Ahmedi dhe Ibën Maxheh. Hadithi është sahih me rrugët dhe dëshmuesit e tij.

[94] - Dije se kush thotë se shqiptimi im me Kuran është i krijuar, ai është bidatçi, kurse ai që hesht dhe nuk thotë është i krijuar dhe as nuk është i krijuar, ai është xhehmij. Kështu ka thënë Ahmed ibën Hanbeli. I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush do të jetojë prej jush pas meje ka për të parë kundërshtime të shumta. Porse unë ju këshilloj të kini kujdes prej shpikjeve, sepse ajo është humbje. Ju këshilloj të kapeni fort pas Sunetit tim dhe rrugës së kalifëve të drejtë e të udhëzuar drejt që do jenë pas meje! Kapuni për të dhe shtrëngojeni fort me dhëmballë.”

Shpjegimi:

“Dije se kush thotë se shqiptimi im me Kuran është i krijuar, ai është bidatçi, kurse ai që hesht 154 dhe nuk thotë është i krijuar dhe as nuk është i krijuar, ai është xhehmij. Kështu ka thënë Ahmed ibën Hanbeli.”

Ebu Davudi ka thënë: “Kam dëgjuar Uthman ibën ebi Shejbeh të thotë: “Ata të cilët thonë se Kurani është Fjala e Allahut dhe pastaj heshtin janë më të këqij se ata, d.m.th. sesa ata që thonë: “Kurani është i krijuar.” {Ky ether është sahih}. Shkëputur nga Kitabus Suneh i djalit të imam Ahmedit, Abdullah ibën Ahmed.

“…dhe nuk thotë është i krijuar dhe as nuk është i krijuar, ai është xhehmij. Kështu ka thënë Ahmed ibën Hanbeli.”

 Ashtu siç është te libri Akidetu es Selef ve As’hab el Hadith, i Es Sabunit; El I’tikad, i El Bejhakiut, fq 110, Sherhu Usul el Itikad të El Lalikait (1/178-179); El Ibaneh, fq. 87, dhe Es Sunneh të Abdullah ibën imam Ahmed ibën Hanbelit (1/179, 279-280).

“I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush do të jetojë prej jush pas meje ka për të parë kundërshtime të shumta. Porse unë ju këshilloj të kini kujdes prej shpikjeve, sepse ajo është humbje. Ju këshilloj të kapeni fort pas Sunetit tim dhe rrugës së kalifëve të drejtë e të udhëzuar drejt që do jenë pas meje! Kapuni për të dhe shtrëngojeni fort me dhëmballë.”

 E ka nxjerrë Ebu Davudi (4607), Ibën Maxhe (42), Et Tirmidhiu (2676) dhe Ibën Hibani në Sahihun e tij (1/178-179) me nr. 5 dhe e ka saktësuar Albani në Sahihu et Tergib vet Terhib (37).

[95] - Dije se xhehmijve u erdhi shkatërrimi për shkak se u thelluan në imagjinatat rreth Allahut dhe futën pyetjet “pse?” dhe “si?” duke lënë gjurmët e të parëve. Themeluan analogjinë, e peshuan fenë me logjikën e tyre duke bërë kështu mohim të hapur pa diskutim. I quajtën mohues njerëzit e tjerë dhe u detyruan të shpiknin mohimin e cilësive. Disa dijetarë, mes të cilëve edhe Ahmed ibën Hanbeli, kanë thënë: “Xhehmiu është jobesimtar, nuk është musliman, gjaku i tij është i lejuar dhe nuk trashëgon dhe as trashëgohet prej tij ngase ai ka thënë se nuk ka namaz xhumaje, nuk ka xhemat, nuk ka namaz festash (Bajramesh) si dhe nuk ka sadaka.” Po ashtu kanë thënë xhehmijet se kush nuk thotë “se Kurani është i krijuar” ai është jobesimtar (kafir). E lejuan përdorimin e shpatës ndaj popullit të Muhamedit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe i kundërshtuan ata të cilët ishin para tyre. Filluan t’i sprovonin njerëzit me diçka për të cilën i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem nuk ka folur e po ashtu askush prej shokëve të tij.  Kërkuan mosfunksionimin e xhamive, dobësuan Islamin, zhvlerësuan xhihadin, vepruan për përçarjen, kundërshtuan gjurmët, u bazuan mbi ligjet e abroguara, u argumentuan me ajetet shumëkuptimëshe duke i futur njerëzit në dyshime rreth fesë tyre. Polemizuan në lidhje me Zotin dhe thanë se dënimi i varrit nuk është i vërtetë, po ashtu Haudi, po ashtu nuk ka ndërmjetësim dhe se xheneti dhe zjarri nuk janë krijuar. Ata mohuan shumë prej gjërave të cilat i ka thënë i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Kjo bëri që shumë njerëz ta bënin të lejuar gjakun e tyre dhe konsiderimin e tyre si mohues pasi kushdo që refuzon një ajet nga libri i Allahut, ai ka refuzuar të gjithë librin e Tij. E kush refuzon ndonjë ether prej ethereve të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, ai ka refuzuar të gjitha etheret dhe është jobesimtar. U zgjat koha e tyre dhe u ndihmuan nga udhëheqësit në rrugën e tyre, duke bërë që të ngrinin shpatën dhe kamxhikun kundër kundërshtarëve. U zbeh dija e Sunetit dhe xhematit, u dobësuan dhe u fshehën për shkak të shfaqjes së bidateve dhe fjalimeve rreth tyre. Ata filluan të mbanin kuvende ku shfaqnin idetë e tyre, shkruan librat e tyre dhe i bënë njerëzit për vete. Atëherë njerëzit kërkuan që këta të merrnin pushtetin dhe prej aty ndodhi një sprovë e madhe, nga e cila nuk mundi të shpëtonte askush përveç atyre që mbrojti Allahu.  Më e pakta që i ndodhte personit që shkonte në kuvendet e tyre ishte futja e dyshimeve në fenë e tij, pastaj pasimi i tyre dhe mendimi se ata janë në të vërtetën, pa e ditur nëse ishin në të vërtetën apo në të kotën. Dhe kështu hynë dyshimet dhe u shkatërruan njerëzit, derisa erdhën ditët e sundimit të Xhaferrit, i cili u quajt El Mutevekil. Me anë të tij Allahu e shoi bidatin, shfaqi të vërtetën dhe pasuesit të Sunetit, gjuha e të cilëve u lëshua megjithëse numri i tyre ishte i paktë kundër numrit të madh të bidatçinjve deri në ditët e sotme. Er Rasmu dhe kokat e sufizmit vazhduan të pasoheshin nga shumë njerëz, të cilët nuk i ndalonte dhe nuk i pengonte askush nga ajo që flisnin dhe vepronin.

Shpjegimi:

“Er Rasmu.”

Është term Sufist dhe ka për qëllim cilësinë e cila rrjedh në pafundësi, d.m.th. në dijen e hershme të Allahut të Madhëruar. Ajo është dy llojesh: e plotë dhe e mangët.

[96] - Dije se zendeka vjen vetëm prej injorantëve të pagdhendur, pasuesve të çdo zëri kukuvajke, të cilët shtyhen nga çdo rrymë. Kush është në këtë gjendje, ai s’ka fe. Allahu i Lartmadhëruar thotë: “Por ata u përçanë, atëherë kur u erdhi dituria, pasi patën smirë në mes tyre.”

Shpjegimi:

Kurani, El Xhathije: 17.

[97] - Dije se në mesin e njerëzve do të vazhdojë të mbetet gjithnjë një grup prej ithtarëve të së vërtetës dhe të Sunetit, të cilët Allahu i udhëzon dhe me anë të tyre udhëzon edhe të tjerët si dhe ringjall me ta Sunetin. Këta janë ata të cilët Allahu i ka përshkruar se janë të paktë në kohën e mosmarrëveshjeve, duke thënë: “Mirëpo njerëzit u grindën midis tyre, pasi u erdhën shenjat e qarta, nga zilia që kishin për njëri-tjetrin.”

Por i ka përjashtuar këta duke thënë: “Atëherë, me vullnetin e Vet, Allahu i udhëzoi besimtarët që ta kuptonin të vërtetën, lidhur me çështjet për të cilat të tjerët nuk pajtoheshin. Allahu shpie në udhë të drejtë kë të dojë.”

Ndërsa i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Do të vazhdojë një grup nga populli im triumfues në të vërtetën, nuk ka për t’i dëmtuar ata kush i tradhton, derisa të vijë urdhri i Allahut.”

 Shpjegimi:

“Dije se në mesin e njerëzve do të vazhdojë të mbetet gjithnjë një grup prej ithtarëve të së vërtetës dhe të Sunetit, të cilët Allahu i udhëzon dhe me anë të tyre udhëzon edhe të tjerët si dhe ringjall me ta Sunetin. Këta janë ata të cilët Allahu i ka përshkruar se janë të paktë në kohën e mosmarrëveshjeve, duke thënë:

“Mirëpo njerëzit u grindën midis tyre, pasi u erdhën shenjat e qarta, nga zilia që kishin për njëri-tjetrin.” El-Bekare: 213.

Por i ka përjashtuar këta duke thënë:

“Atëherë, me vullnetin e Vet, Allahu i udhëzoi besimtarët që ta kuptonin të vërtetën, lidhur me çështjet për të cilat të tjerët nuk pajtoheshin. Allahu shpie në udhë të drejtë kë të dojë.” El-Bekare: 213.

“Ndërsa i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Do të vazhdojë një grup nga populli im triumfues në të vërtetën, nuk ka për t’i dëmtuar ata kush i tradhton, derisa të vijë urdhri i Allahut.”

 E ka nxjerrë Muslimi (1924), prej hadithit të Ukbetu ibën Amirit (radijAll-llahu anhu).

[98] - Dije, Allahu të mëshiroftë, se dija nuk është me transmetime të shumta dhe me libra, porse dijetar është ai që pason dijen dhe sunetet, edhe nëse posedon dije dhe libra të paktë. Kushdo që kundërshton Kuranin dhe Sunetin, ai është bidatçi edhe nëse ka dije dhe libra të shumtë.

Shpjegimi:

Shejkh Abdulaziz ibën Abdullah er Raxhihi (hafidhahUllah) në lidhje me fjalën e autorit “Dije, Allahu të mëshiroftë, se dija nuk është me transmetime të shumta dhe me libra”, thotë: “Kjo e ka kuptimin që njeriu mund të transmetojë shumë hadithe, mund të ketë me qindra libra, mund të ketë shumë dijetarë nga të cilët ka mësuar dhe mund të ketë pasues, porse ai nuk përfiton asgjë prej librave që ka sepse nuk i lexon ata, nuk punon me atë që ndodhet në ta. Kjo është njësoj si puna e gomarit, i cili mban mbi shpinë librat, por nuk përfiton prej tyre.” Allahu i Madhëruar i ka krahasuar pasuesit e librit me gomarin, kur thotë:

“Shembulli i atyre, që iu besua Teurati, por pastaj nuk e zbatuan atë, i shëmbëllen gomarit që vetëm sa i mbart librat.” (Xhumua: 5)

 Fjala e autorit “porse dijetar është ai i cili pason dijen dhe sunetet” do të thotë se dijetar është ai që ndjek dijen e marrë prej Kuranit dhe Sunetit të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Kush kundërshton Kuranin dhe Sunetin është bidatçi, edhe nëse ka shumë dije dhe shumë libra. Pra, e rëndësishme te një dijetar është që ai të pasojë Sunetin, pasi kush pason Sunetin është dijetar, edhe nëse transmetimet dhe librat e tij janë të paktë. Kush kundërshton Sunetin është bidatçi, edhe nëse ka shumë libra dhe dije.

[99] - Dije, Allahu të mëshiroftë, se kush flet diçka në lidhje me fenë e Allahut nga mendja e tij, duke bërë analogji apo duke e interpretuar sipas logjikës së tij, pa patur argument nga Suneti e xhemati, ai ka folur për Allahun atë që nuk e di. E, kush flet pa patur dije, ai është prej atyre që flasin në çështjet e fesë pa pasur argument (el mutekel-lifin). Por e vërteta është vetëm ajo që vjen nga Allahu. Suneti është Tradita e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, kurse xhemati është unanimiteti rreth të cilit janë bashkuar shokët e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem në kalifatin e Ebu Bekrit, Umerit dhe Uthmanit.

Kush mjaftohet me Sunetin e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe me atë në të cilën kanë qenë shokët e tij dhe xhemati, ai është distancuar nga të gjithë bidatçinjtë, trupi i tij ka rënë në qetësi dhe feja tij mbetet e pastër, në dashtë Allahu. Ngase i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Populli im do të ndahet në grupe.” Pastaj na e bëri të qartë se kush do të jetë grupi i shpëtuar prej tyre, duke thënë: “Ai grup i cili do të vazhdojë të jetë në rrugën që unë jam sot dhe shokët e mi.” Pra, ky është shërimi, sqarimi, çështja e qartë dhe feneri ndriçues. I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kini kujdes nga të thelluarit dhe ashpërsia, porse ju këshilloj që të kapeni fort pas fesë suaj të hershme.”

Shpjegimi:

“Dije, Allahu të mëshiroftë, se kush flet diçka në lidhje me fenë e Allahut nga mendja e tij, duke bërë analogji apo duke e interpretuar sipas logjikës së tij, pa patur argument nga Suneti e xhemati, ai ka folur për Allahun atë që nuk e di. E, kush flet pa patur dije, ai është prej atyre që flasin në çështjet e fesë pa pasur argument (el mutekel-lifin). Por e vërteta është vetëm ajo që vjen nga Allahu. Suneti është Tradita e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, kurse xhemati është unanimiteti rreth të cilit janë bashkuar shokët e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem në kalifatin e Ebu Bekrit, Umerit dhe Uthmanit.”

Shejkh Abdulaziz ibën Abdullah er Raxhihi (hafidhahUllah) thotë: Fjala e tij “pa patur argument”, domethënë nga Kurani, “nga Suneti e xhemati, dije se ai ka folur ndaj Allahut atë që nuk e di”, të folurit në lidhje me Allahun duke mos patur dije është më e rëndë se shirku. Allahu i Madhëruar thotë: “Thuaj: “Me të vërtetë, Zoti im ka ndaluar vetëm punët e pahijshme, qofshin të hapëta ose të fshehta dhe gjynahet, dhunimin pa të drejtë, t’i shoqërohet Allahut (në adhurim) diçka, për të cilën nuk ju ka dhënë kurrfarë të drejte dhe të thoni për Allahun atë që nuk e dini.” (Kurani, El Earaf: 33). Pra, Allahu e ka vendosur të folurit ndaj Tij pa pasur dije sipër shirkut sepse ajo përmbledh shirkun dhe gjërat e tjera. Prej shirkut gjithashtu është të flasësh në lidhje me Allahun e Madhëruar pa pasur dije.

“Kini kujdes nga të thelluarit dhe ashpërsia, porse ju këshilloj që të kapeni fort pas fesë suaj të hershme.”

Kjo është prej fjalës së Ibën Mesudit (radijAll-llahu anhu), e ka nxjerrë Ed Daremiu në Sunenin e tij (1/66, me nr. 142 dhe 143), El Lalikai në Sherhu I’tikad (1/87, me nr. 108) etj.

[100] - Dije se feja origjinale (El Atik), ashtu siç është shpallur, është ajo që ka qenë prej vdekjes së të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem deri në vrasjen e Uthman ibën Afanit, e cila ishte edhe përçarja apo mosmarrëveshja e parë, kur populli filloi të luftonte me njëri-tjetrin, u përça dhe filloi të ndiqte lakminë, dëshirat dhe prirjen për nga dynjaja.  Nuk i lejohet askujt të shpikë diçka që nuk e kanë bërë shokët e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, as që të ftojë në diçka të cilën ai vetë e ka shpikur apo e ka marrë nga dikush tjetër prej bidatçinjve, sepse do të ishte njësoj sikur ta kishte shpikur vetë. Kushdo që pretendon diçka të tillë dhe e përhap atë, ai ka refuzuar Sunetin, ka kundërshtuar të vërtetën dhe xhematin dhe ka lejuar bidatet. Ky person është më i dëmshëm për këtë popull sesa vetë Iblisi. Kush e di se çfarë kanë lënë bidatçinjtë prej Sunetit dhe çfarë kanë përçarë dhe kapet fort pas Sunetit, ai është pasues i Sunetit dhe xhematit, meriton të pasohet, të ndihmohet dhe të mbrohet. Kjo është ajo për të cilën ka këshilluar i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.

Shpjegim:

Dije se feja origjinale (El Atik), ashtu siç është shpallur, është ajo që ka qenë prej vdekjes së të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem deri në vrasjen e Uthman ibën Afanit, e cila ishte edhe përçarja apo mosmarrëveshja e parë.

Imam Salih el-Feuzani (hafidhahUllah) në lidhje me fjalën e autorit “Dije se feja origjinale (El Atik), ashtu siç është shpallur, është ajo që ka qenë prej vdekjes së të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem deri në vrasjen e Uthman ibën Afanit”, thotë se xhemati i pastër (i kulluar), në të cilin nuk ndodhën kundërshtime, është ai që ka qenë në kohën e tre kalifëve: Ebu Bekrit, Umerit dhe Uthmanit, ngase në kohën e tre kalifëve nuk ndodhën kundërshtime dhe muslimanët ishin një xhemat i vetëm dhe i bashkuar rreth së vërtetës. Por kur ndodhi vrasja e Uthmanit (radijAll-llahu anhu), u hap për njerëzit dera e kundërshtimit, e të këqijave dhe sprovave.

[101] - Dijeni, Allahu ju mëshiroftë, se bazat e bidatit janë katër porta dhe prej tyre kanë dalë shtatëdhjetë e dy rryma. Pastaj secili bidat degëzohet derisa bëhen të gjitha së bashku 2800 thënie. Të gjitha këto janë humbje, të gjithë janë në zjarr, përveç njërit, grupit që beson atë që gjendet në këtë libër pa pasur dyshim në zemrën e tij. Ai është sunij, ai është i shpëtuar inshaAllah.

Shpjegimi:

Imam Salih el-Feuzani (hafidhahUllah) thotë: “Fjala e autorit “ai është sunij, ai është i shpëtuar inshaAllah”, do të thotë se kush pason Kuranin dhe Sunetin me vendosmëri dhe me besim në zemrën e tij, ai është prej grupit të shpëtuar sepse përputhet plotësisht me atë që ka thënë i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem kur u pyet në lidhje me grupin e shpëtuar. “Janë ata që ndodhen në atë që jam unë dhe shokët e mi.” Kurse në një transmetim tjetër thuhet: “Kush është në atë që jam unë sot dhe shokët e mi.”

[102] - Dije, Allahu të mëshiroftë, se sikur njerëzit të ndalonin para shpikjeve, duke mos e kaluar kufirin e tyre, dhe të mos nxirrnin fjalë me të cilat nuk ka ardhur ether nga i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem apo nga shokët e tij, bidati nuk do të ekzistonte.

[103] - Dije, Allahu të mëshiroftë, se njeriu besimtar nuk bëhet jobesimtar pa mohuar ndonjë gjë prej asaj që ka shpallur Allahu i Madhëruar. Po ashtu edhe nëse shton apo heq diçka nga fjala e Allahut apo mohon ndonjë gjë prej asaj që Allahu ka thënë apo ndonjë gjë prej asaj që ka folur i Dërguari i Tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Prandaj frikësoju Allahut, Allahu të mëshiroftë! Ruaje veten dhe ki kujdes prej ekstremizmit në fe sepse ai nuk është prej udhëzimit të drejtë.

[104] - Gjithçka që të përshkrova në këtë libër ka ardhur nga Allahu, nga i Dërguari i Tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, nga shokët e tij, nga tabi’inët dhe nga brezi i tretë deri në brezin e katërt. Prandaj kije frikë Allahun, o rob i Allahut, dhe është detyrë për ty që të besosh, të dorëzohesh, ta lësh çështjen në dorë të Allahut dhe të jesh i kënaqur me çdo gjë që përmendet në këtë libër. Po ashtu, mos ia mbaj të fshehur këtë libër asnjë muslimani, se ndoshta Allahu me anë të tij kthen të pavendosurin nga ajo që e ka kapluar, bidatçiun nga bidati i tij apo të humburin nga humbja e tij dhe i shpëton me anë të këtij libri. Ki frikë Allahun dhe kapu fort pas çështjes së parë e të lashtë, që është çdo gjë të cilën ta përshkrova në këtë libër. RahimehUllah atë person që e lexon këtë libër, e përhap, punon me të, fton tek ai dhe argumentohet me të, ngase në të gjendet feja e Allahut dhe e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.  Kush ndjek drejtim tjetër, që bie ndesh me atë që është në këtë libër, ai nuk e adhuron Allahun me fenë e drejtë dhe e ka kthyer mbrapsht atë. Ashtu sikurse njeriu beson te të gjitha ato që ka thënë Allahu i Lartmadhëruar, por dyshon vetëm te një shkronjë e vetme, atëherë ai ka hedhur poshtë gjithçka që ka thënë Allahu i Lartmadhëruar dhe është jobesimtar.  Po ashtu, edhe dëshmia se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut pranohet vetëm nga ai që e ka qëllimin e sinqertë dhe bindjen e patundshme. Allahu nuk pranon asgjë prej Sunetit nëse lihet diçka prej tij. Kush lë diçka prej Sunetit, ai e ka lënë të gjithë atë. Detyra jote është të pranosh dhe të mos bëhesh refuzues e kryeneç sepse të qenët i tillë nuk është aspak prej fesë. E sidomos në këtë kohë, e cila është kohë e keqe (për shkak të shumimit të grupacioneve dhe njerëzve që ftojnë në humbje). Pra, frikësoju Allahut!

[105] - Kur të ndodhin trazirat, qëndro në shtëpinë tënde, largohu prej sprovës dhe ruhu nga fanatizmi. Çdo përplasje që ka ndodhur dhe ndodh në këtë botë ndërmjet muslimanëve është sprovë. Prandaj ki frikë Allahun një e të vetëm dhe pa rival, mos merr pjesë në luftë, mos lakmo, mos rend pas tyre, mos ano nga ata dhe mos duaj asgjë prej çështjeve të tyre ngase siç kanë thënë: Kush e pëlqen veprimin e një populli, qoftë i mirë apo i keq, ai është si ai që e vepron atë. Allahu na forcoftë ne dhe ju në kënaqësinë e Tij dhe na largoftë prej shkeljeve të ligjeve të Tij!

[106] - Pakësoje shikimin tek yjet, me përjashtim të rasteve kur e bën këtë për të llogaritur kohët e namazit dhe lër çdo gjë tjetër përveç kësaj, ngase ajo të fton në mohim (zendeka).

Shpjegimi:

Duke u bazuar në fjalën e Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Kush mëson ndonjë dije nga yjet ai ka përvetësuar njërën prej degëve të magjisë, shton sa të shtojë.”

 E ka nxjerrë Ebu Davudi (3905) dhe Ibën Maxhe (3726) prej hadithit të Abdullah ibën Abasit (radij-Allahu ‘anhum). E ka saktësuar Albani në Sahihu et Tergib vet Terhib (3051) dhe në Silsiletu es Sahihah (2/420 me nr. 793).

[107] - Ki kujdes nga studimi i skolastikës dhe nga uljet në kuvendet e skolastikëve. Kapu fort pas ethereve (gjurmëve të parëve tanë të sinqertë), pas pasuesve të ethereve, vetëm ata pyet, me ata ulu dhe prej tyre merr!

[108] - Dije se Allahu nuk është adhuruar ndonjëherë me ndonjë adhurim më të mirë sesa me devotshmërinë ndaj Tij, me frikërespekt, bindje, përulje si dhe me ndjenjën e turpit ndaj të Lartmadhëruarit.

[109] - Ruhu nga të qëndruarit me atë që fton në çështje të tilla si dashuria e zjarrtë dhe mallëngjimi për Allahun, nga ata të cilët veçohen me gratë e huaja dhe nga kokat e grupacioneve, ngase të gjithë ata janë në humbje.

[110] - Dije, Allahu të mëshiroftë, se Allahu i Lartmadhëruar i ka ftuar të gjitha krijesat në adhurimin e Tij e pas kësaj, me mirësinë e Tij, atë që dëshiron e udhëzon në Islam.

[111] - Përmbahu nga lufta që ndodhi ndërmjet Aliut, Muauijes, Aishes, Talhës, Zubejrit dhe atyre që ishin me ta. Mos polemizo për atë që u ndodhi atyre, por lëre çështjen e tyre tek Allahu i Lartmadhëruar. I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kini kujdes kur të përmendi shokët e mi, krushqit e mi dhe motrat e mia!” Si dhe fjala e tij: “Allahu i Lartmadhëruar shikoi te pjesëtarët që morën pjesë në luftën e Bedrit dhe tha: “Punoni çfarë të dëshironi sepse Unë ju kam falur.”

Shpjegimi:

Përmbahu nga lufta që ndodhi ndërmjet Aliut, Muauijes, Aishes, Talhës, Zubejrit dhe atyre që ishin me ta. Mos polemizo për atë që u ndodhi atyre, por lëre çështjen e tyre tek Allahu i Lartmadhëruar. I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kini kujdes kur të përmendi shokët e mi, krushqit e mi dhe motrat e mia!”

Me këtë tekst ky hadith nuk saktësohet. Shih Silsiletu ed Daifeh (3601) dhe Daiful Xhami (1537-1538), të dy të Albanit (RahimehUllah).

Si dhe fjala e tij: “Allahu i Lartmadhëruar shikoi te pjesëtarët që morën pjesë në luftën e Bedrit dhe tha: “Punoni çfarë të dëshironi sepse Unë ju kam falur.”

 E ka nxjerrë Buhariu (3007) dhe Muslimi (2494) prej hadithit të Aliut (radijAll-llahu anhu).

[112] - Dije, Allahu të mëshiroftë, se nuk lejohet pasuria e muslimanit, vetëm nëse ai e jep me dëshirën e tij. Nëse personi ka pasuri haram, edhe ajo është e ruajtur dhe nuk lejohet për askënd që të marrë prej saj vetëm se me lejen e tij pasi ai ndoshta pendohet dhe dëshiron që t’ia kthejë atë pronarit të saj dhe në këtë rast ti ke marrë diçka të ndaluar.

[113] - Puna, në përgjithësi, është e lirë. Nëse të bëhet e qartë lejueshmëria e një pune, ajo është e tillë derisa të shfaqet kundërta e kësaj. Nëse është e ndaluar, merr prej saj aq sa të mbash veten gjallë. Mos thuaj “unë i lë të gjitha punët dhe marr atë që më japin”, ngase këtë nuk e kanë bërë sahabët dhe as dijetarët deri në kohën tonë. Umeri (radijAll-llahu anhu) ka thënë: “Një punë pak e ulët është më e mirë sesa t’u kërkosh njerëzve.”

Shpjegimi:

[113] - Puna, në përgjithësi, është e lirë. Nëse të bëhet e qartë lejueshmëria e një pune, ajo është e tillë derisa të shfaqet kundërta e kësaj. Nëse është e ndaluar, merr prej saj aq sa të mbash veten gjallë. Mos thuaj “unë i lë të gjitha punët dhe marr atë që më japin”, ngase këtë nuk e kanë bërë sahabët dhe as dijetarët deri në kohën tonë. Umeri (radijAll-llahu anhu) ka thënë: “Një punë pak e ulët është më e mirë sesa t’u kërkosh njerëzve.”

Shih Fet’hul Bari (11/276).

[114] - Falja e pesë namazeve është e lejuar pas kujtdo personi që falesh, përveç nëse ai është xhehmij, sepse ai është anulues (i emrave dhe cilësive të Allahut). Nëse falesh pas tij, përsërite namazin. Nëse imami yt në ditën e xhuma është xhehmij dhe ai është prijësi, falu pas tij por përsërite namazin vetëm më pas. Por nëse imami që është emëruar nga udhëheqësi apo dikush tjetër është sunij, atëherë falu pas tij dhe mos e përsërit namazin.

[115] - Besimi se Ebu Bekri dhe Umeri janë në dhomën e Aishes bashkë me të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, janë varrosur aty bashkë me të. Kur të shkosh te varri, është detyrë që t’u japësh selam atyre të dyve ( Ebu Bekrit dhe Umerit) pas (dhënies selam) të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.

[116] - Urdhërimi për vepra të mira dhe të ndaluarit nga punët e këqija është detyrë, vetëm në rast se personi i frikësohet shpatës apo shkopit të tij.

Shpjegimi:

“Urdhërimi për vepra të mira dhe të ndaluarit nga punët e këqija është detyrë.”

“Ju jeni populli më i mirë i dalë për njerëzimin: (sepse) ju urdhëroni që të bëhen vepra të mira, i ndaloni të këqijat dhe besoni Allahun.” (Alu Imran: 110).

Po ashtu i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Kush prej jush shikon ndonjë të keqe, atëherë le ta ndryshojë me dorën e tij. Nëse nuk mundet, atëherë le ta ndryshojë me gjuhën e tij. Por nëse përsëri nuk mundet, atëherë (ta ndryshojë) me zemrën e tij, por se ky është besimi më i dobët.”

Muslimi në Sahihun e tij në El Iman (49), Et Tirmidhiu në El Fitneh (2172), En Nesaiu (5009), Davudi në Es Salah (1140), Ibën Maxheh në El Fitneh (4013) dhe Ahmedi (3/10).

[117] - Dhënia e selamit të gjithë robërve të Allahut.

Shpjegimi:

I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Es Selam është prej emrave të Allahut të Madhëruar, të cilin e ka vendosur në tokë, prandaj përhapeni selamin ndërmjet jush.” Es Sahihah (184).

I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“O ju njerëz, përhapeni selamin, shpërndani ushqim, mbani lidhjet farefisnore dhe faluni natën kur njerëzit flenë, në mënyrë që të hyni në xhenet me selam.” Es Sahihah (569).

Transmetohet nga Abdullah ibën Amëri (radijAll-llahu anhu) se ka thënë: “I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Adhuroni Rrahmanin (të Gjithëmëshirshmin), shpërndani ushqim dhe përhapeni selamin në mënyrë që të futeni në xhenet me selam.” Es Sahihah (571).

Transmetohet nga Ebi Umameh (radijAll-llahu anhu) se ka thënë:

“I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“I pari i njerëzve tek Allahu është ai i cili i paraprin të tjerët me selam.” Es Sahihah (3382).

[118] - Kushdo që e lë namazin e xhumasë dhe atë me xhemat pa e falur në xhami duke mos patur justifikim, ai person është bidatçi. Justifikim është p.sh. sëmundja, mospasja fuqi për të shkuar në xhami apo frika nga udhëheqësi zullumqar, ndërsa çdo gjë tjetër përveç këtyre nuk konsiderohet justifikim.

[119] - Kushdo që falet pas imamit dhe nuk e pason atë, ai person nuk ka namaz (namazi i tij nuk është i saktë).

[120] - Urdhërimi për vepra të mira dhe të ndaluarit nga punët e urryera bëhet me dorë, gjuhë e zemër dhe jo me shpatë (forcë).

Shpjegimi:

Po ashtu i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Kush prej jush shikon ndonjë të keqe, atëherë le ta ndryshojë me dorën e tij. Nëse nuk mundet, atëherë le ta ndryshojë me gjuhën e tij. Por nëse përsëri nuk mundet, atëherë (ta ndryshojë) me zemrën e tij, por se ky është besimi i dobët.”

Muslimi në Sahihun e tij në El Iman (49), Et Tirmidhiu në El Fitneh (2172), En Nesaiu (5009), Davudi në Es Salah (1140), Ibën Maxheh në El Fitneh (4013) dhe Ahmedi (3/10).

[121] - Origjina te muslimani është ajo që duket, derisa nuk shfaqet në lidhje me të ndonjë dyshim.

[122] - Çdo lloj dijeje prej dijes së fshehtë që pretendon ndokush, por që nuk gjendet as në Kuran dhe as në Sunet, është bidat dhe humbje. Askush nuk duhet të punojë me të dhe as të ftojë tek ajo.

[123] - Çdo grua që ia dhuron veten e saj ndonjë burri për martesë, ajo nuk i lejohet atij dhe ata të dy dënohen nëse bëjnë ndonjë gjë (marrëdhënie bashkëshortore), përveç nëse e bëjnë këtë martesë në prezencë të kujdestarit legjitim (veliut), dy dëshmitarëve të drejtë dhe mehrit (apo caktimit të tij).

Shpjegimi:

Ashtu siç ka thënë i Madhëruari:

[123] - Çdo grua që ia dhuron veten e saj ndonjë burri për martesë, ajo nuk i lejohet atij dhe ata të dy dënohen nëse bëjnë ndonjë gjë (marrëdhënie bashkëshortore), përveç nëse e bëjnë këtë martesë në prezencë të kujdestarit legjitim (veliut), dy dëshmitarëve të drejtë dhe mehrit (apo caktimit të tij).

“O Profet! Ne t’i kemi lejuar ty (për martesë), gratë që u ke dhënë dhuratat e martesës, skllavet, që t’i ka dhënë ty Allahu (si pre të luftës), vajzat e xhaxhallarëve, hallave, dajave dhe tezeve të cilat mërguan bashkë me ty, si edhe gruan besimtare, që u vetëdha për Ty, nëse Ti dëshiron të martohesh me atë. Kjo të është lejuar vetëm ty e jo besimtarëve të tjerë…” (Ahzab: 50) 

Nëse gruaja e marton vetë veten e saj, atëherë martesa e saj është e pavlefshme, pa marrë në konsideratë faktin nëse ky akt u ndërmor në mënyrë direkte nga ajo apo ia ngarkoi këtë dikujt tjetër.

[124] - Nëse sheh ndonjë person i cili ofendon ndonjërin prej shokëve të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, atëherë dije se ai është fjalëkeq dhe ndjek epshin e tij, duke u bazuar në fjalën e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem: “Kur të përmenden shokët e mi, përmbahuni.” Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e ka ditur se çfarë gabimesh do të ndodhnin me ta pas vdekjes së tij dhe foli për ta vetëm mirë. Ai ka thënë: “Lërini shokët e mi e mos flisni për ta vetëm se fjalë të mira”. Mos flit asgjë në lidhje me gabimet e tyre, as për luftën që ndodhi ndërmjet tyre, as për atë që nuk ke dije dhe mos e dëgjo atë që flet në lidhje me këtë sepse zemra jote mund të ndikohet nga ajo që dëgjon.

Shpjegimi:

“Kur të përmenden shokët e mi, përmbahuni.”

Silsiletu es Sahihah (34), i shejh Albanit (RahimehUllah).

“M’i lini mua shokët e mi.”

 E ka saktësuar Albani (RahimehUllah) në Silsiletu es Sahihah (1923).

[125] - Nëse dëgjon ndonjë person i cili hedh baltë mbi etheret, i refuzon etheret, apo kërkon diçka tjetër përpos ethereve, atëherë dysho për Islamin e tij dhe mos ki dyshim se ai është pasues i epshit dhe bidatçi.

[126] - Dije se padrejtësia e udhëheqësit nuk mund të heqë ndonjë farz prej farzeve të Allahut të Lartësuar, të cilat janë bërë detyrë me gjuhën e Profetit të Tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Tirania e sulltanit është në dëm të tij, kurse bindjet dhe veprat e tua të mira që bën bashkë me të i ke të plota inshaAllah, d.m.th. namazin me xhemat dhe atë të xhumasë, xhihadin dhe të gjitha detyrimet e tjera ndaj Allahut. Shoqërohu me ta sepse ty të takon ajo që ke për qëllim.

[127] - Nëse shikon personin i cili bën thirrje për të dalë kundër udhëheqësit, dije se ai është epshor (ndjek epshin e tij). Nëse sheh ndonjë person i cili lutet për udhëheqësin që të përmirësohet, atëherë dije se ai është sunij inshaAllah, bazuar në fjalën e Fudajlit: “Sikur të kisha një lutje (e cila do të më plotësohej), nuk do ta bëja atë vetëm se për udhëheqësin.”  Transmetohet se Ahmed ibën Kamil ka thënë: “Na ka lajmëruar El Husejn ibën Muhamed et Tabariju, na ka lajmëruar Merdeuej es Saigu se ka thënë: Kam dëgjuar Fudajlin të thotë: “Sikur të kisha një lutje e cila do të më plotësohej, nuk do ta bëja atë vetëm se për udhëheqësin.” I thanë: “O Ebu Ali, na e shpjego pak këtë.” Tha: “Nëse unë e bëj lutjen vetëm për veten time, atëherë ajo do më bëjë dobi vetëm mua, por nëse e bëj për udhëheqësin, ai do përmirësohet dhe me përmirësimin e tij përmirësohen njerëzit dhe vendet.” Jemi urdhëruar që të lutemi për ta për përmirësim dhe nuk urdhërojmë që të bëhet lutje kundër tyre edhe nëse atë bëjnë padrejtësi dhe tirani, ngase padrejtësia dhe tirania e tyre është kundër tyre, kurse përmirësimi i tyre është për ta dhe për muslimanët.177

Shpjegimi:

“Tha: “Nëse unë e bëj lutjen vetëm për veten time, atëherë ajo do më bëjë dobi vetëm mua, por nëse e bëj për udhëheqësin, ai do përmirësohet dhe me përmirësimin e tij përmirësohen njerëzit dhe vendet.”

Alameh Ahmed ibën Jahja en Nexhmi (RahimehUllah) në lidhje me fjalën e autorit: “E nëse sheh ndonjë person i cili lutet për udhëheqësin për përmirësim, atëherë dije se ai është sunij inshaAllah”, thotë: “Kjo është shenja dalluese ndërmjet pasuesve të Sunetit dhe pasuesve të bidatit. Nëse sheh ndonjë person i cili lutet për udhëheqësin për përmirësim, atëherë dije se ai është pasues i Sunetit në dashtë Allahu. E nëse sheh dikë të bëjë të kundërtën e saj, atëherë dije se ai është pasues i bidatit. Allahu është Ai që jep suksesin!”

[128] - Mos përmend asnjërën prej nënave të besimtarëve vetëm se për mirë.

[129] - Nëse sheh ndonjë person që merr pjesë në namazet farze në xhami me xhemat, bashkë me udhëheqësin apo me dikë tjetër, dije se ai është ndjekës i Sunetit inshaAllah.  E nëse sheh ndonjë person që neglizhon farzet në xhami edhe nëse është me udhëheqësin, dije se ai është ndjekës i epsheve.

[130] - E lejuar është ajo që ti ke dëshmuar për të dhe je betuar se ajo është hallall, kurse harami dhe çdo gjë që të shqetëson nga brenda është e dyshimtë.

[131] - I mbuluar (në lidhje me çështjet e brendshme) është ai që në dukje i shfaqet mbulimi i tij, kurse i ekspozuar është ai që i shfaqet ajo që ka përbrenda.

[132] - Nëse dëgjon ndonjë person i cili thotë se filani është mushebbih (që thotë se atributet e Allahut u ngjajnë atyre të krijesave) apo që filani thërret në teshbih (përngjasim të atributeve të Allahut me ato të krijesave të Tij), atëherë akuzoje atë dhe dije se ai është xhehmij. Nëse dëgjon ndonjë person të thotë se filani është nasibij, dije se ai është rafidij (shiit). Nëse dëgjon ndokënd të thotë: - Flit për teuhidin dhe ma shpjego mua teuhidin (sipas mënyrës së tyre), dije se ai është harixhij mutezilij. Apo thotë se filani është prej muxhbir-dhe Qenien e Tij i vetmi Zotërues, të njeh me veprat e Tij, me emrat dhe cilësitë e Tij, e ky pra është tevhidi teorik. Apo është urdhër për t’ia përkushtuar fenë vetëm Atij, për të qenë i zellshëm dhe zbatues i urdhëresave të Tij, e ky është tevhidi praktik. Apo është sqarues për atë çka Allahu i Madhëruar ka përgatitur si shpërblim për ata të cilët ia përkushtuan fenë Atij dhe ishin të zellshëm në bindje ndaj Tij, i tillë pra është shpërblimi dhe nderimi i atyre të cilët posedojnë tevhidin. Apo është kallëzues për ndëshkimin, qoftë ai herët a vonë, të cilin Allahu i Madhëruar e ka përgatitur për ata të cilët nuk ishin të bindur ndaj Tij, i shoqëronin shok dhe e mohonin Atë. E s’ka dyshim se i tillë është ndëshkimi i atyre të cilët nuk e zbatojnë tevhidin.

Apo në të (Kuran) ka përmendje të xhenetit dhe zjarrit, ku vihen në dukje mrekullitë e xhenetit, të cilat janë shpërblimi i atyre të cilët e zbatuan tevhidin dhe agonitë e zjarrit që përjetojnë ata të cilët e kundërshtuan atë…” Kurani fund e krye bën thirrje për njësimin e Allahut dhe vënien në jetë të këtij njësimi dhe tërheq vërejtje prej të kundërtës së tij (shokvënies), e cila është në kontrast me të. Prandaj themi se është detyrë për të gjithë ne muslimanët që tevhidit t’i kushtojmë rëndësi më tepër se çdo gjëje tjetër. Ai për ne duhet të jetë më parësori i të gjitha çështjeve dhe më kryesori ndër të gjitha preokupimet tona të rëndësishme. Për këtë arsye, thirrja e parë me të cilën Profetët u drejtoheshin popujve të tyre ishte thirrja e tyre për tek njësimi i Allahut të Madhëruar. “Adhuroni Allahun, ju nuk keni zot tjetër përveç Tij.” (Muminun: 32) Të gjithë Profetët që Allahu i dërgoi tek popujt e tyre, thirrjen e tyre e nisnin duke ftuar për në njësimin e Allahut të Madhëruar. Veç kësaj, kur i Dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e nisi Muadhin për në Jemen, i tha: “Le të jetë e para gjë për tek e cila do t’i ftosh ata, dëshmia se “S’ka zot tjetër të vërtetë veç Allahut.”  Ndërsa në një transmetim tjetër thuhet: “Le të jetë e para gjë për tek e cila do t’i ftosh ata; njësimi i Allahut (me adhurim).” Tevhidi ndahet në tre lloje apo tri pjesë: njësimi i Allahut të Madhëruar në Zotërimin e Tij, njësimi i të Lartmadhëruarit duke e veçuar atë me emrat dhe cilësitë e Tij dhe njësimi i Allahut si i vetmi i Adhuruar i vërtetë. Kush nuk beson në këto tre lloje tevhidi nuk është njësues, madje nuk është as besimtar që beson në Allahun e Lartmadhëruar, pasi besimi në Allahun nuk themelohet dhe nuk ngrihet ndryshe veçse mbi këto tri shtylla, të cilat ishin: besimi në njësimin e Allahut si i vetmi Zot (Krijues, Sundues), në njësimin e emrave dhe cilësive të Tij si dhe në njësimin e Tij si i vetmi i Adhuruar. Madje arsyeja për të cilën feja islame është quajtur ndryshe “tevhid – njësim” qëndron në faktin se ajo ngrihet mbi të besuarit në njësimin e Allahut si i vetmi Zotërues i vetmi i Adhuruar dhe i vetmi i Cili posedon emrat më të bukur dhe cilësitë më të larta.  Pjesa e parë prej këtyre tri pjesëve është tevhidi rububije – njësimi i Allahut në zotërim. Me të është për qëllim të pohosh me bindje të thellë dhe besim të plotë se vetëm Allahu i Madhëruar është Krijuesi, Furnizuesi, Mirëbërësi, Drejtuesi, Sistemuesi i të gjitha çështjeve të cilat kanë të bëjnë me krijesat e Tij. S’ka krijues tjetër përveç Tij. S’ka zot tjetër përveç Tij. S’ka kush që jep jetë dhe përcakton vdekje përveç Tij dhe askush përveç Allahut nuk komandon në gjithësi. “Thuaj: “Kush është Zoti i qiejve e i tokës!” Thuaj: “Allahu!” (Rad: 16). I Lartmadhëruari thotë: “Falënderimi i takon Allahut, Zotit të botëve!” (Fatiha: 2) Po ashtu thotë: “Ky është Allahu, Zoti juaj…” (Fatir: 13). Ajetet që përmbajnë këtë kuptim dhe që sqarojnë këtë lloj njësimi janë të shumta. Po ashtu, të gjitha ajetet në Kuran në të cilat përmendet krijimi, dhënia e jetës, përcaktimi i vdekjes, kontrolli mbi gjithësinë, bujaria, sistemimi (i çështjeve), gjykimi dhe përcaktimi etj., që të gjitha këto janë prej besimit në tevhidin e zotërimit (rububije). Allahu i Madhëruar thotë: “O njerëz, adhurojeni Zotin tuaj, i Cili ju krijoi juve si dhe ata që ishin para jush ashtu që të jeni të devotshëm (të shpëtuar). Ai, i Cili për ju bëri tokën shtrat (vendbanim) e qiellin kulm, e prej qiellit ju lëshoi shi me të cilin ju siguroi lloje të frutave si ushqim për ju, pra mos i përshkruani Allahut shok, duke qenë se ju e dini (që Ai nuk ka shok).” (Bekare: 21 – 22). Krijoi, bëri, dhuroi, dha jetë, kontrolloi, që të gjitha këto janë shprehëse të njësimit në zotërim (rububije), si dhe të besuarit në to është prej besimit në Zotërimin e Allahut. Këtë lloj njësimi, politeistët (idhujtarët) e pranonin dhe nuk e refuzonin. Në lidhje me këtë, Allahu i Madhëruar thotë: “Thuaj: “E kujt është toka dhe çdo gjë që ka në të, nëse jeni që e dini?” Ata do të thonë: “E Allahut”. Atëherë thuaju: “Përse pra nuk mendoni?” Thuaj: “Kush është Zoti i shtatë qiejve dhe Zot i Arshit të madh?” Ata do të thonë: “Allahu”. Thuaju: “E pse nuk frikësoheni pra?” Thuaj: “Në dorën e kujt është i tërë pushteti i çdo sendi, dhe Ai është që mbron (atë që do), e që prej Atij nuk mund të ketë të mbrojtur; nëse jeni që e dini?” Ata do të thonë: “Në Dorë të Allahut!” Thuaj: “E si mashtroheni pra?!” ( Muminun: 84-89). Pra, ata e pohonin zotërimin e Allahut. E pohonin që Allahu është Zoti i qiejve, Zoti i tokës, Zoti i Arshit, Zoti i gjithçkaje dhe Zotëruesi i saj. Ata e pohonin dhe e aprovonin një gjë të tillë. Madje aprovimi i këtij njësimi është i brumosur në zemrën e njeriut dhe Allahu i Madhëruar e ka bërë atë prej natyrshmërisë së krijesave të Tij. Në shumicën e rasteve, këtë njësim nuk e mohon kush përveç ndonjë të mllefosuri dhe kryeneçi, madje edhe faraoni, i cili tha: “E cili është ai zot i botëve (që ju dërgoi)?” (Shuara: 23) Lloji i dytë është tevhidi i emrave dhe cilësive (el esmau ue sifat). Me të është për qëllim që të besojmë me besim të paluhatshëm dhe të pohojmë me vendosmëri të plotë emrat dhe cilësitë; emrat e bukur të Allahut të Madhëruar dhe cilësitë e madhërishme të Tij, të cilat përmenden në Librin e Tij dhe në Sunetin e të Dërguarit të Tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Ne të gjithë e kemi të qartë numrin e madh të emrave dhe cilësive të përmendura në Kuran dhe Sunet. Madje thuajse nuk gjen ajet në Kuran i cili të mos përfundojë me ndonjë emër apo cilësi prej emrave dhe cilësive të Allahut të Lartmadhëruar. Allahu i Lartmadhëruar thotë: “Allahu ka emrat më të mirë, andaj Atë thirreni me ata, e largohuni nga ata që bëjnë shtrembërime me emrat e Tij. Ata kanë për t’u shpërblyer (me dënim) për veprimet e tyre.” (Araf: 180).

Po ashtu, i Lartmadhëruari thotë: “Ai është Allahu, nuk ka zot përveç Tij, Atij i takojnë emrat më të bukur.” (TaHa: 8 ). Po ashtu thotë: “Thuaj: “Thërrisni: Allah ose thërrisni Er Rrahman. Me cilindo që ta thërrisni (me këta dy emra), emrat e Tij janë më të bukurit.” (Isra: 110). Allahu thotë: “Allahu është Ai, veç të Cilit s’ka të adhuruar tjetër të merituar, por vetëm Ai, i Gjithëdituri i të fshehtës dhe të dukshmes, Ai është Mëshiruesi, Mëshirëbërësi! Allahu është Ai, veç të Cilit s’ka të adhuruar tjetër të merituar, por vetëm Ai, Sunduesi, i Shenjti, Shpëtimtari, Siguruesi, Mbikëqyrësi, i Plotfuqishmi, Mbizotëruesi, i Madhërishmi. I Lartësuar është Allahu nga çka i shoqërojnë! Ai është Allahu, Krijuesi, Shpikësi, Formësuesi. Të tij janë emrat më të bukur. Atë (Allahun) e madhëron çka ka në qiej e në tokë dhe Ai është Ngadhënjyesi, i Urti!” (Hashr: 22-24)

Në këtë kontekst të begatë, i cili përbën edhe fundin e sures El Hashër, janë përmendur një pas një plotë shtatëmbëdhjetë emra prej emrave të Allahut të Lartmadhëruar. Po ashtu edhe Ajeti Kursij, i cili është ajeti më madhështor në Kuran, përmban pesë nga emrat e Allahut të Madhëruar dhe më tepër se njëzet cilësi prej cilësive të Tij. Për këtë arsye, ky ajet është ajeti më madhështor në Kuran. Surja El Ihlas, vlera e së cilës është e barabartë me një të tretën e Kuranit, është quajtur surja El Ihlas (Sinqeriteti) pasi i përkushtohet tërësisht cilësive të Mëshiruesit. Ju mbase keni dëgjuar ndodhinë e atij sahabit të nderuar, të cilin Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e dërgoi në një ekspeditë. Ai i printe shokët e tij në namaz dhe në çdo rekat të namazit, pasi lexonte suren Fatiha, e pasonte atë me “Kul huvall llahu Ehad…” Ky veprim i tij iu duk i papranueshëm shokëve të tij dhe për këtë shkuan te Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe i treguan se ç’kishte ngjarë. Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha: “Pyeteni atë se përse vepron ashtu?” Sahabët shkuan tek ai dhe e pyetën. Ai u përgjigj: “Pasi në të ka cilësi të Mëshiruesit dhe unë e dua Mëshiruesin.” Ky pra ishte shkaku. “Pasi në të ka cilësi të Mëshiruesit dhe unë e dua Mëshiruesin.” Sahabët shkuan te Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe i përmendën përgjigjen e shokut të tyre.

Ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha: “Lajmërojeni atë se dashuria që ai ka për Të e futi në xhenet.” Këtu përftohet një dobi madhështore, pasi ku ëve (atyre që thonë se njeriu është i detyruar në veprimet e tij dhe i pavullnetshëm) apo që fton në këtë gjë ose flet për një lloj drejtësie të veçantë, dije se ai është kaderij (mohues i caktimit të Allahut), sepse këto emërtime janë të reja, i kanë shpikur ndjekësit e epshit (dëshirave). Abdullah ibën el Mubarek (RahimehUllah) ka thënë: “Mos merrni asgjë prej banorëve të Kufes në lidhje me rafdin (refuzimin), as nga banorët e Shamit në lidhje me ngritjen e armëve, as nga banorët e Basrës në lidhje me kaderin, as nga banorët e Horasanit në lidhje me irxhanë, as nga banorët e Mekës në lidhje me marrëdhëniet tregtare dhe as nga banorët e Medinës në lidhje me muzikën. Mos merrni asgjë prej tyre në lidhje me këto gjëra!”

Shpjegimi:

“Nëse dëgjon ndonjë person i cili thotë se filani është mushebbih (që thotë se atributet e Allahut u ngjajnë atyre të krijesave) apo që filani thërret në teshbih (përngjasim të atributeve të Allahut me ato të krijesave të Tij), atëherë akuzoje atë dhe dije se ai është xhehmij. Nëse dëgjon ndonjë person të thotë se filani është nasibij, dije se ai është rafidij (shiit). Nëse dëgjon ndokënd të thotë: -Flit për teuhidin.”

Shejhu Abdurr-Rrazak el Bedr thotë:

Kurse në lidhje me tevhidin me të cilin kanë ardhur të gjithë Profetët themi se tevhidi është detyra më e rëndësishme, qëllimi më madhor dhe nevoja më e domosdoshme në mënyrë absolute. Ai është qëllimi i vetëm për të cilin Allahu i Madhëruar i krijoi krijesat. Pra, i krijoi ata për vënien në jetë të tevhidit (njësimit të Allahut). Allahu nuk i krijoi krijesat thjesht që të shumohen apo që të krenohej me ta prej përuljes së tyre dhe as për t’u pasuruar me ta prej varfërisë. I lartësuar, i pastër dhe i panevojshëm për të gjitha këto është Allahu i Madhëruar.

“Dhe thuaj: “Falënderuar qoftë Allahu, i Cili nuk ka fëmijë dhe nuk ka për Të shok në sundim, dhe sa i përket aftësisë, nuk ka nevojë për ndihmëtar, dhe madhëroje Atë me madhërinë që i takon.” (Isra: 111).

Allahu i Madhëruar është i panevojshëm për krijesat e Tij. Ai është i panevojshëm për bindjen dhe adhurimin e tyre. Me të vërtetë i Lartmadhëruari i krijoi ata që ta njësojnë Atë, të jenë të dëgjueshëm ndaj Tij, ta adhurojnë dhe t’ia përkushtojnë fenë vetëm Atij, të Lartmadhëruarit. E që të gjitha këto nuk i bëjnë dobi Allahut të Madhëruar, pasi Ai është i Begatshëm, i Falënderuar (nga vetvetiu). Atij nuk i bën dobi dëgjueshmëria e atij që i bindet dhe as nuk e dëmton Atë mosbindja e keqbërësit. Të Lartmadhëruarit nuk i bën dobi njësimi (tevhidi) i atij i cili e njëson Atë, ashtu siç edhe nuk i bën dëm mosbesimi i jobesimtarit dhe shokvënia e politeistit. Është i Lartmadhëruari i Cili thotë:

“Kush e udhëzon veten në rrugën e drejtë, ai e ka udhëzuar vetëm vetveten e vet, e kush e humb (rrugën), ai e ka bërë humbjen kundër vetvetes së vet.” (Isra: 15).

Po ashtu thotë:

“…e kush nuk besoi, të keqen e mosbesimit e ka kundër vetes.” (Fatir: 39).

Pra, mosbesimi i jobesimtarit është në dëm të vetë atij, ashtu sikurse besimi i besimtarit, njësimi që ai i bën Allahut dhe bindja që tregon ndaj Tij është në dobi të vetë atij. Ndërsa për sa i përket Allahut të Madhëruar, Ai është i panevojshëm për robërit e Tij. Është i panevojshëm për bindjen e tyre, për adhurimin e tyre dhe për të gjitha ato vepra të cilat ata i bëjnë për t’u afruar tek Ai. Tevhidi është qëllimi parësor, pasi të gjithë Profetët u dërguan që të ftonin për tek Ai. Allahu i Madhëruar për ata të cilët e zbatojnë tevhidin dhe përpiqen për vënien në jetë të tij përcaktoi lumturi në këtë botë dhe në botën tjetër. Lumturia në këtë botë dhe në botën tjetër arrihet në varësi të zbatimit dhe vënies në jetë të tevhidit. Pak më parë përmendëm Fjalën e Allahut të Madhëruar:

“Ata që besuan dhe besimin e tyre nuk e përzien me besim të kotë…”

pra, nuk e përzien njësimin e tyre me shirk. Ky është kuptimi i këtij ajeti.

“…atyre u takon të jenë të sigurt dhe ata janë të udhëzuar.” (Enam: 82).

Atyre u takon siguria dhe udhëzimi i plotë, në dynja dhe ahiret, si shpërblim për njësimin dhe besimin e tyre ndaj Zotit të Lartmadhëruar. Tevhidi bëhet shkak për shumë sjellje të lavdërueshme, rezultate të kënaqshme dhe dobi frytdhënëse në dynja dhe ahiret, të cilat nuk mund të përmblidhen dhe as të numërohen. Për këtë shkak, tevhidi është mirësia më madhore dhe supreme në mënyrë absolute. Nuk ekziston ndonjë mirësi e cila gëzon pozitë më të lartë, më madhore dhe më fisnike se tevhidi. Për këtë arsye, suren En Nahl (Bleta), të cilën disa prej dijetarëve e emërtojnë “Surja e Mirësive” për shkak të përmendjes që Allahu i Madhëruar i bën shumë prej mirësive të Tij ndaj krijesave; i Lartmadhëruari e ka nisur me përmendjen e mirësisë së tevhidit.

“Erdhi (është afruar) caktimi i Allahut (kiameti), pra mos kërkoni ngutjen e tij! I Lavdishëm dhe i Madhëruar është Ai mbi gjithçka që ata i shoqërojnë (si ortakë). Me urdhrin e Tij ia zbret engjëjt me shpirt (shpallje) atij që Ai dëshiron nga robërit e Vet (duke thënë) “T’ua tërhiqni vërejtjen se nuk ka të adhuruar tjetër të merituar veç Meje. Pra, të më keni frikën.” (Nahl: 1-2)

Dijetari i madh Ibnul Kajim (RahimehUllah) në librin e tij me titull Mederixh es salikin, thotë: “Kurani fund e krye është ngulitës dhe rrënjosës i tevhidit, pasi ai ose është kallëzim i cili të njeh me Allahun dhe Qenien e Tij i vetmi Zotërues, të njeh me veprat e Tij, me emrat dhe cilësitë e Tij, e ky pra është tevhidi teorik. Apo është urdhër për t’ia përkushtuar fenë vetëm Atij, për të qenë i zellshëm dhe zbatues i urdhëresave të Tij, e ky është tevhidi praktik. Apo është sqarues për atë çka Allahu i Madhëruar ka përgatitur si shpërblim për ata të cilët ia përkushtuan fenë Atij dhe ishin të zellshëm në bindje ndaj Tij, i tillë pra është shpërblimi dhe nderimi i atyre të cilët posedojnë tevhidin. Apo është kallëzues për ndëshkimin, qoftë ai herët a vonë, të cilin Allahu i Madhëruar e ka përgatitur për ata të cilët nuk ishin të bindur ndaj Tij, i shoqëronin shok dhe e mohonin Atë. E s’ka dyshim se i tillë është ndëshkimi i atyre të cilët nuk e zbatojnë tevhidin. Apo në të (Kuran) ka përmendje të xhenetit dhe zjarrit, ku vihen në dukje mrekullitë e xhenetit, të cilat janë shpërblimi i atyre të cilët e zbatuan tevhidin dhe agonitë e zjarrit që përjetojnë ata të cilët e kundërshtuan atë…” Kurani fund e krye bën thirrje për njësimin e Allahut dhe vënien në jetë të këtij njësimi dhe tërheq vërejtje prej të kundërtës së tij (shokvënies), e cila është në kontrast me të. Prandaj themi se është detyrë për të gjithë ne muslimanët që tevhidit t’i kushtojmë rëndësi më tepër se çdo gjëje tjetër. Ai për ne duhet të jetë më parësori i të gjitha çështjeve dhe më kryesori ndër të gjitha preokupimet tona të rëndësishme. Për këtë arsye, thirrja e parë me të cilën Profetët u drejtoheshin popujve të tyre ishte thirrja e tyre për tek njësimi i Allahut të Madhëruar.

“Adhuroni Allahun, ju nuk keni zot tjetër përveç Tij.” (Muminun: 32)

Të gjithë Profetët që Allahu i dërgoi tek popujt e tyre, thirrjen e tyre e nisnin duke ftuar për në njësimin e Allahut të Madhëruar. Veç kësaj, kur i Dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e nisi Muadhin për në Jemen, i tha: “Le të jetë e para gjë për tek e cila do t’i ftosh ata, dëshmia se “S’ka zot tjetër të vërtetë veç Allahut.”  Ndërsa në një transmetim tjetër thuhet: “Le të jetë e para gjë për tek e cila do t’i ftosh ata; njësimi i Allahut (me adhurim).” Tevhidi ndahet në tre lloje apo tri pjesë: njësimi i Allahut të Madhëruar në Zotërimin e Tij, njësimi i të Lartmadhëruarit duke e veçuar atë me emrat dhe cilësitë e Tij dhe njësimi i Allahut si i vetmi i Adhuruar i vërtetë. Kush nuk beson në këto tre lloje tevhidi nuk është njësues, madje nuk është as besimtar që beson në Allahun e Lartmadhëruar, pasi besimi në Allahun nuk themelohet dhe nuk ngrihet ndryshe veçse mbi këto tri shtylla, të cilat ishin: besimi në njësimin e Allahut si i vetmi Zot (Krijues, Sundues), në njësimin e emrave dhe cilësive të Tij si dhe në njësimin e Tij si i vetmi i Adhuruar. Madje arsyeja për të cilën feja islame është quajtur ndryshe “tevhid – njësim” qëndron në faktin se ajo ngrihet mbi të besuarit në njësimin e Allahut si i vetmi Zotërues i vetmi i Adhuruar dhe i vetmi i Cili posedon emrat më të bukur dhe cilësitë më të larta.  Pjesa e parë prej këtyre tri pjesëve është tevhidi rububije – njësimi i Allahut në zotërim. Me të është për qëllim të pohosh me bindje të thellë dhe besim të plotë se vetëm Allahu i Madhëruar është Krijuesi, Furnizuesi, Mirëbërësi, Drejtuesi, Sistemuesi i të gjitha çështjeve të cilat kanë të bëjnë me krijesat e Tij. S’ka krijues tjetër përveç Tij. S’ka zot tjetër përveç Tij. S’ka kush që jep jetë dhe përcakton vdekje përveç Tij dhe askush përveç Allahut nuk komandon në gjithësi.

“Thuaj: “Kush është Zoti i qiejve e i tokës!” Thuaj: “Allahu!” (Rad: 16)

I Lartmadhëruari thotë:

“Falënderimi i takon Allahut, Zotit të botëve!” (Fatiha: 2)

Po ashtu thotë:

“Ky është Allahu, Zoti juaj…” (Fatir: 13)

Ajetet që përmbajnë këtë kuptim dhe që sqarojnë këtë lloj njësimi janë të shumta. Po ashtu, të gjitha ajetet në Kuran në të cilat përmendet krijimi, dhënia e jetës, përcaktimi i vdekjes, kontrolli mbi gjithësinë, bujaria, sistemimi (i çështjeve), gjykimi dhe përcaktimi etj., që të gjitha këto janë prej besimit në tevhidin e zotërimit (rububije). Allahu i Madhëruar thotë:

“O njerëz, adhurojeni Zotin tuaj, i Cili ju krijoi juve si dhe ata që ishin para jush ashtu që të jeni të devotshëm (të shpëtuar). Ai, i Cili për ju bëri tokën shtrat (vendbanim) e qiellin kulm, e prej qiellit ju lëshoi shi me të cilin ju siguroi lloje të frutave si ushqim për ju, pra mos i përshkruani Allahut shok, duke qenë se ju e dini (që Ai nuk ka shok).” (Bekare: 21 – 22).

Krijoi, bëri, dhuroi, dha jetë, kontrolloi, që të gjitha këto janë shprehëse të njësimit në zotërim (rububije), si dhe të besuarit në to është prej besimit në Zotërimin e Allahut. Këtë lloj njësimi, politeistët (idhujtarët) e pranonin dhe nuk e refuzonin. Në lidhje me këtë, Allahu i Madhëruar thotë:

“Thuaj: “E kujt është toka dhe çdo gjë që ka në të, nëse jeni që e dini?” Ata do të thonë: “E Allahut”. Atëherë thuaju: “Përse pra nuk mendoni?” Thuaj: “Kush është Zoti i shtatë qiejve dhe Zot i Arshit të madh?” Ata do të thonë: “Allahu”. Thuaju: “E pse nuk frikësoheni pra?” Thuaj: “Në dorën e kujt është i tërë pushteti i çdo sendi, dhe Ai është që mbron (atë që do), e që prej Atij nuk mund të ketë të mbrojtur; nëse jeni që e dini?” Ata do të thonë: “Në Dorë të Allahut!” Thuaj: “E si mashtroheni pra?!” (Muminun: 84-89)

Pra, ata e pohonin zotërimin e Allahut. E pohonin që Allahu është Zoti i qiejve, Zoti i tokës, Zoti i Arshit, Zoti i gjithçkaje dhe Zotëruesi i saj. Ata e pohonin dhe e aprovonin një gjë të tillë. Madje aprovimi i këtij njësimi është i brumosur në zemrën e njeriut dhe Allahu i Madhëruar e ka bërë atë prej natyrshmërisë së krijesave të Tij. Në shumicën e rasteve, këtë njësim nuk e mohon kush përveç ndonjë të mllefosuri dhe kryeneçi, madje edhe Faraoni, i cili tha:

“E cili është ai zot i botëve (që ju dërgoi)?” (Shuara: 23)

Lloji i dytë është tevhidi i emrave dhe cilësive (el esmau ue sifat).

Me të është për qëllim që të besojmë me besim të paluhatshëm dhe të pohojmë me vendosmëri të plotë emrat dhe cilësitë; emrat e bukur të Allahut të Madhëruar dhe cilësitë e madhërishme të Tij, të cilat përmenden në Librin e Tij dhe në Sunetin e të Dërguarit të Tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Ne të gjithë e kemi të qartë numrin e madh të emrave dhe cilësive të përmendura në Kuran dhe Sunet. Madje thuajse nuk gjen ajet në Kuran i cili të mos përfundojë me ndonjë emër apo cilësi prej emrave dhe cilësive të Allahut të Lartmadhëruar. Allahu i Lartmadhëruar thotë:

“Allahu ka emrat më të mirë, andaj Atë thirreni me ata, e largohuni nga ata që bëjnë shtrembërime me emrat e Tij. Ata kanë për t’u shpërblyer (me dënim) për veprimet e tyre.” (Araf: 180)

“Ai është Allahu, nuk ka zot përveç Tij, Atij i takojnë emrat më të bukur.” (TaHa:

“Thuaj: “Thërrisni: Allah ose thërrisni Er Rrahman. Me cilindo që ta thërrisni (me këta dy emra), emrat e Tij janë më të bukurit.” (Isra: 110)

“Allahu është Ai, veç të Cilit s’ka të adhuruar tjetër të meriuar, por vetëm Ai, i Gjithëdituri i të fshehtës dhe të dukshmes, Ai është Mëshiruesi, Mëshirëbërësi! Allahu është Ai, veç të Cilit s’ka të adhuruar tjetër të merituar, por vetëm Ai, Sunduesi, i Shenjti, Shpëtimtari, Siguruesi, Mbikëqyrësi, i Plotfuqishmi, Mbizotëruesi, i Madhërishmi. I Lartësuar është Allahu nga çka i shoqërojnë! Ai është Allahu, Krijuesi, Shpikësi, Formësuesi. Të tij janë emrat më të bukur. Atë (Allahun) e madhëron çka ka në qiej e në tokë dhe Ai është Ngadhënjyesi, i Urti!” (Hashr: 22-24)

Në këtë kontekst të begatë, i cili përbën edhe fundin e sures El Hashër, janë përmendur një pas një plotë shtatëmbëdhjetë emra prej emrave të Allahut të Lartmadhëruar. Po ashtu edhe Ajeti Kursij, i cili është ajeti më madhështor në Kuran, përmban pesë nga emrat e Allahut të Madhëruar dhe më tepër se njëzet cilësi prej cilësive të Tij. Për këtë arsye, ky ajet është ajeti më madhështor në Kuran. Surja El Ihlas, vlera e së cilës është e barabartë me një të tretën e Kuranit, është quajtur surja El Ihlas (Sinqeriteti) pasi i përkushtohet tërësisht cilësive të Mëshiruesit. Ju mbase keni dëgjuar ndodhinë e atij sahabit të nderuar, të cilin Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e dërgoi në një ekspeditë. Ai i printe shokët e tij në namaz dhe në çdo rekat të namazit, pasi lexonte suren Fatiha, e pasonte atë me “Kul huvall llahu Ehad…” Ky veprim i tij iu duk i papranueshëm shokëve të tij dhe për këtë shkuan te Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe i treguan se ç’kishte ngjarë. Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha: “Pyeteni atë se përse vepron ashtu?” Sahabët shkuan tek ai dhe e pyetën. Ai u përgjigj: “Pasi në të ka cilësi të Mëshiruesit dhe unë e dua Mëshiruesin.” Ky pra ishte shkaku. “Pasi në të ka cilësi të Mëshiruesit dhe unë e dua Mëshiruesin.” Sahabët shkuan te Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe i përmendën përgjigjen e shokut të tyre. Ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha: “Lajmërojeni atë se dashuria që ai ka për Të e futi në xhenet.”

Këtu përftohet një dobi madhështore, pasi ku ptojmë se dashuria karshi emrave dhe cilësive, përkujdesja që ti tregon për to si dhe përpjekja jote për mësimin dhe kuptimin e tyre është një mundësi e përsosur për të hyrë në xhenet. Pjesa e tretë prej llojeve të tevhidit është “tevhidi uluhije”. Ky lloj tevhidi përbën edhe kuptimin e vërtetë të fjalës “La ilahe il laAllah – S’ka zot tjetër (të vërtetë) që meriton të adhurohet përveç Allahut.”

Me tevhidin uluhije është për qëllim veçimi i Allahut të Madhëruar me adhurim, përkushtimi i fesë vetëm Atij dhe refuzimi i idhujtarisë dhe idhujtarëve. Ashtu siç Allahu i Madhëruar thotë:

“E duke qenë se ata nuk ishin të urdhëruar me tjetër, përveç se që ta adhuronin Allahun me një adhurim të sinqertë ndaj Tij.” (Bejine: 5)

 “Medoemos se feja e vërtetë është vetëm për Allahun.” (Zumer: 3)

“Ne dërguam në çdo popull të Dërguar që t’u thonë: “Adhuroni vetëm Allahun, e largojuni djajve (adhurimit të tyre)!” (Nahl: 36)

“Unë nuk i krijova xhindët dhe njerëzit për tjetër pos që të më adhurojnë.” (Dharijat: 56)

Ajetet që përmbajnë këtë kuptim janë të shumta. Me tevhidin uluhije është për qëllim përkushtimi i fesë vetëm Allahut dhe veçimi i Tij me adhurim; pra, të mos adhurojmë askënd tjetër përveç Allahut, të mos i lutemi askujt tjetër përveç Allahut, të mos i kërkojmë ndihmë askujt tjetër përveç Allahut, të mos presim kurban për askënd tjetër përveç Allahut, të mos kërkojmë mbështetje, përkrahje, ngadhënjim dhe shpëtim nga askush tjetër përveç Allahut. Ashtu siç Allahu është i vetmi që na ka krijuar, na furnizon dhe përkujdeset për ne, ashtu edhe ne duhet që vetëm Atë ta veçojmë me adhurim. I Lartmadhëruari thotë:

“Unë jam Zoti juaj, pra më adhuroni vetëm Mua.” (Enbija: 92)

Pra, ashtu siç Ai është i vetmi Zot, i pa shok në zotërimin e Tij, ashtu edhe ju vetëm Atë adhuroni. Ashtu siç Ai nuk ka ortak në krijim, furnizim, në dhënien e jetës, përcaktimin e vdekjes dhe sistemimin e çështjeve, ashtu edhe gjatë adhurimit nuk duhet t’i shoqërohet ortak. A është e logjikshme që Ai të krijoi e tjetërkush të adhurohet?! A është e logjikshme që Ai të furnizoi, ndërsa furnizimi të kërkohet prej dikujt tjetër?! Ai është i Cili shëron dhe mbron, ndërsa shërimi të kërkohet prej dikujt tjetër?! I Dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem në njërën prej lutjeve thotë:

“O Allahu im, Zoti i njerëzve! Largoje dhimbjen dhe më shëro, se Ti je Ai që shëron! S’ka shërim përveç se prej Teje!”

Ndërsa Ibrahimi, miku i Allahut, prijësi i njësuesve tha:

“Dhe kur të sëmurem Ai më shëron.” (Shuara: 80)

Pra, me tevhidin uluhije është për qëllim veçimi i Allahut të Madhëruar me përulje ndaj Tij, nënshtrim, bindje, adhurim, namaz, haxh (pelegrinazh), lutje, kurban, betim si dhe me të gjitha bindjet dhe adhurimet e tjera. Ndërsa “adhurimi” është term i përgjithshëm i cili përfshin çdo gjë që Allahu do dhe është i kënaqur prej saj, qoftë ajo fjalë apo vepër, e dukshme apo e fshehtë. Adhurimi është e drejtë absolute e Allahut të Madhëruar. Kush ia përkushton adhurimin dikujt tjetër përveç Tij, ai i ka shoqëruar shok (ortak) Allahut të Madhëruar.

“Mos merrni asgjë prej banorëve të Kufes në lidhje me rafdin (refuzimin), as nga banorët e Shamit në lidhje me ngritjen e armëve, as nga banorët e Basrës në lidhje me kaderin, as nga banorët e Horasanit në lidhje me irxhanë, as nga banorët e Mekës në lidhje me marrëdhëniet tregtare dhe as nga banorët e Medinës në lidhje me muzikën. Mos merrni asgjë prej tyre në lidhje me këto gjëra!”

Imam Salih el-Feuzan (hafidhahUllah) në lidhje me fjalën e autorit: “Mos merr prej banorëve të Kufes në lidhje me rafdin (refuzimin) asgjë” thotë se arsyeja është se shumica e shiave kanë dalë prej Kufes, prandaj mos merrni asgjë nga medhhebi i tyre, nga hedhja baltë mbi sahabët si dhe ekstremizmi i tyre në lidhje me ehlul bejtin. Fjala e autorit: “as nga banorët e Shamit në lidhje me ngritjen e armëve” duket sikur thotë që shumica e havarixhëve janë prej banorëve të Shamit. Fjalët “ngritje e armëve” d.m.th. dalje kundër prijësit si dhe luftim dhe vrasje e muslimanëve. Porse kjo gjë duhet parë, pasi havarixhët kanë dalë nga Iraku dhe jo Shami, por ndoshta autori ka pasur për qëllim luftën e tyre kundër Aliut (radijAll-llahu anhu). Fjala e autorit “as nga banorët e Basrës në lidhje me kaderin” ka kuptimin se ky medhheb ka lindur në Basra, ashtu si edhe sufizmi. Fjala e autorit “as nga banorët e Medinës në lidhje me muzikën” do të thotë se ka prej tyre që e lejojnë muzikën dhe nuk shohin ndonjë problem në të, prandaj mos merr prej tyre në lidhje me këtë asgjë.

[133] - Nëse sheh ndonjë person që e do Ebu Hurejrën, Enes ibën Malikun dhe Usejd ibën Hudarin, atëherë dije se ai është sunij inshaAllah. Nëse sheh ndonjë person që e do Ejjubin, Ibën Avnin, Junus ibën Ubejdin, Abdullah ibën Idris el Evdijjen, Esh Sha’bij, Malik ibën Migvelin, Jezid ibën Zurai’n, Muadh ibën Muadhin, Vehb ibën Xheririn, Hammad ibën Selemeh, Hammad ibën Zejdin, Malik ibën Enesin, Euzain dhe Zaideh ibën Kudamen, atëherë dije se ai është sunij. Nëse sheh dikë që e do El Haxhxh ibën el Minhalin, Ahmed ibën Hanbelin dhe Ahmed ibën Nesrin dhe i përmend atë për mirë dhe flet me fjalët e tyre, atëherë dije se ai është sunij.

[134] - Nëse sheh dikë të ulet me ndonjë prej pasuesve të epshit, atëherë tërhiqja vërejtjen për të dhe bëja të qartë. E nëse vazhdon të ulet me të pasi i është bërë e qartë, atëherë ruaju prej tij sepse ai është ndjekës i epshit.

[135] - Nëse dëgjon ndonjë person të cilit i shkon me ndonjë ether (gjurmë nga Profeti apo shokët e tij), kurse ai nuk e do (pranon) atë por do vetëm Kuranin, mos kij aspak dyshim se ky person ka në brendësinë e tij zendeka (mohim), prandaj ngrihu prej tij (mos rri me të) dhe lëre atë.

[136] - Dije se të gjitha epshet dhe dëshirat vetjake janë të këqija, ngase që të gjitha bëjnë thirrje për kryengritje të armatosur, por më të këqijat dhe më mohueset janë ato të rafidive, mutezilive dhe xhehmive, sepse këta dëshirojnë që njerëzit të mohojnë (emrat dhe cilësitë e Allahut) dhe të dalin prej fesë. 

[137] - Dije se kush e cenon apo ia ul vlerën ndonjërit prej shokëve të Muhamedit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, dije, se ai ka pasur për qëllim me këtë Muhamedin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe e ka lënduar atë në varrin e tij.

[138] - Nëse të bëhet e qartë nga ndonjë person diçka që ka lidhje me bidatin, atëherë tërhiq vërejtjen për të ngase ajo që nuk të bëhet e qartë është më e madhe se ajo që të shfaqet.

Shpjegimi:

[138] - Nëse të bëhet e qartë nga ndonjë person diçka që ka lidhje me bidatin, atëherë tërhiq vërejtjen për të ngase ajo që nuk të bëhet e qartë është më e madhe se ajo që të shfaqet.

Autori (El Berbehari), RahimehUllah, ka thënë: “Shembulli i bidatçinjve është si shembulli i akrepit, i cili e fsheh kokën dhe trupin në dhe, por lë jashtë vetëm bishtin e tij dhe kur i jepet mundësia të pickon. Po kështu është puna edhe me bidatçinjtë, ata qëndrojnë të fshehur mes njerëzve dhe sapo t’u jepet mundësia, e shfaqin atë që duan.” Tabakatul Hanabileh (2/44) dhe Minhexhul Ahmed (2/37).

[139] - Nëse sheh ndonjë person prej pasuesve të Sunetit që shkon në rrugë të keqe, që bën gjynahe e mëkate, është i humbur, mirëpo është ndjekës i Sunetit, shoqërohu dhe qëndro me të ngase nuk të dëmton gjynahu i tij. E nëse sheh ndonjë person që është adhurues i përkushtuar –edhe pse duket si asket dhe shumë i zjarrtë në adhurim- por pasues i epshit dhe i emocionit, mos u ul me të, mos qëndro me të, mos i dëgjo fjalët e tij dhe mos ec me të në rrugë sepse unë nuk jap siguri që ty nuk do të të pëlqejë rruga e tij dhe kështu do të shkatërrohesh bashkë me të. Junus ibën Ubejbi pa të birin që doli prej shtëpisë së një pasuesi të epshit dhe i tha: -O biri im, prej nga erdhe? Djali tha: -Nga filani. Ubejbi tha: -O biri im, të të shoh duke dalë prej shtëpisë së hermafroditit  është më e dashur për mua sesa të të shoh duke dalë prej shtëpisë së filanit. Sikur ta takosh Allahun si imoral, hajdut, i prishur dhe tradhtar është më e dashur për mua sesa ta takosh Atë duke qenë me fjalën e filanit apo të filanit.” A nuk e sheh se Junus ibën Ubejbi e dinte se hermafroditi nuk ia humb djalit të tij fenë, kurse pasuesi i bidatit e humb atë derisa të mohojë?!

Shpjegimi:

“Djali tha: -Nga filani.”

Është fjala për Amër ibën Ubejdin, Shejhun e Mutezilëve.

“Hermafroditit.”

Personi i cili nuk është as mashkull dhe as femër, ka lindur i tillë.

“O biri im, të të shoh duke dalë prej shtëpisë së hermafroditit.”

Imam Salih el-Fezan (hafidhahUllah) në lidhje me fjalën e autorit: ‘O biri im, të të shoh duke dalë prej shtëpisë së hermafroditit 183 është më e dashur për mua sesa të të shoh duke dalë prej shtëpisë së filanit’, thotë se është për qëllim me këtë që të mos ulesh me ndjekësit e bidatit. Sikur ti të dilje prej shtëpisë së ndonjërit prej pasuesve të Sunetit por gjynahqar, është më e lehtë (dhe shumë herë më e mirë) sesa të ulesh me ndonjë bidatçi. Kjo është ajo për të cilën Junus ibën Ubejbi paralajmëroi të birin, i cili ishte ulur me Amër ibën Ubejdin, i cili ishte koka e mutezilive. Qëndrimi i djalit të tij me muslimanin sunij që ka ndonjë mangësi në fenë e tij është më e mirë dhe e dëmton më pak sesa qëndrimi me bidatçiun. Për sa i përket mësimit, është më parësore që nuk duhet mësuar prej pasuesve të epshit dhe bidatit. Duhet të mësosh prej pasuesve të Sunetit, nga dijetarët e pasuesve të Sunetit, dijetarët e akides së saktë, ashtu siç ka thënë Muhamed ibën Sirini (RahimehUllah): “Kjo dije është fe, prandaj shikoni se nga e merrni fenë tuaj.”

[140] - Kujdes! Kujdes nga njerëzit e kohës tënde në veçanti dhe shiko se me kë ulesh, nga kush dëgjon e me kë shoqërohesh, sepse njerëzit sikur dezertojnë nga feja, përveç atyre që Allahu i ka ruajtur.

[141] - Shiko, nëse dëgjon dikë që të përmendë Ibën Ebi Davdin, Bishran el Mirisijin, Thumameh apo Ebu el Hudhejl ose Hisham el Futijin apo ndonjërin prej pasuesve dhe përkrahësve të tyre, atëherë ki kujdes prej tij ngase ai është ndjekës bidati dhe këta persona kanë qenë dezertorë të fesë. Lëre këtë person që i përmend për mirë këta dhe ata që janë në pozitën e tyre.

Shpjegim:

“Ibën Ebi Davdin”

Ftonte në fjalën se “Kurani është i krijuar.” Ka vdekur në vitin 240h.

“Bishran el Mirisijin.”

Ka qenë koka e Xhehmijve në kohën e tij dhe dijetari i tyre. Ka vdekur në vitin 218 h.

“Thumameh apo Ebu el Hudhejl.”

I njohur si El Al-lafu, prej dijetarëve të mëdhenj të Mutezilive.

“Hisham el Futijin.”

Një bidatçi. Shih Lisanul Mizan (6/195), Ibën Haxher.

[142] - Sprovimi i njeriut në Islam është bidat, por sot njerëzit provohen në lidhje me Sunetin, duke u bazuar në fjalën: “Kjo dije është fe, prandaj shikoni se prej kujt e merrni fenë tuaj.” Pranojeni hadithin vetëm nga ai të cilit ia pranoni dëshminë. Shikoni: nëse është pasues i Sunetit, ka dije dhe është i besueshëm (saduk), atëherë shkruani prej tij, në të kundërt, lëreni atë.

Shpjegim:

“Kjo dije është fe, prandaj shikoni se prej kujt e merrni fenë tuaj.”

Kjo është prej fjalëve të Muhamed Ibën Sirinit, prej të cilit e ka nxjerrë Muslimi në parathënie (1/14). Kjo mund të transmetohet dhe merfuan, porse nuk saktësohet. Shih Silsiletu e daifeh (2481), të Albanit (RahimehUllah).  Shejh Salih el Fevzani në lidhje me fjalën e autorit: “Kjo dije është fe, prandaj shikoni se nga kush e merrni fenë tuaj”, thotë: “Të mësuarit bëhet vetëm te dijetarët e pasuesve të Sunetit dhe jo tek dijetarët e bidatit.”

[143] - Nëse dëshiron të jesh i qëndrueshëm në të vërtetën dhe në rrugën e pasuesve të Sunetit që kanë qenë para teje, atëherë ruaju skolastikës (ilmul kelam), skolastikëve, polemikave, analogjisë dhe debatimit në fe, ngase dëgjimi i tyre, edhe nëse nuk u pranon asgjë atyre, do të ngjallte dyshime në zemrën tënde dhe ky do ishte pranim i mjaftueshëm për t’u shkatërruar.  Nuk ka ndodhur dalja nga feja (zendeka), as bidati, as ndjekja e epshit dhe as humbja vetëm se nga skolastika (ilmul kelam), polemikat dhe analogjia, të cilat janë dyert e bidatit, dyshimeve dhe daljes nga feja.

[144] - Ki frikë Allahun në veten tënde, kapu pas ethereve, pasuesve të ethereve dhe pasimit, ngase feja është vetëm me pasim, d.m.th. me pasim të Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe të shokëve të tij (radij-Allahu ‘anhum). Ata që kanë qenë para nesh nuk na kanë ftuar në paqartësi, prandaj pasoji ata që të jesh i qetë.  Mos dil nga etheret dhe nga rruga e pasuesve të ethereve. Qëndro neutral për gjërat e paqarta e me shumë kuptime dhe mos bëj analogji. Mos kërko vetë ndonjë mënyrë që t’u kundërpërgjigjesh pasuesve të bidateve sepse ti je urdhëruar që të heshtësh ndaj tyre dhe të mos u japësh mundësinë që të futen te ti (te mendja dhe besimi yt). A nuk e ke ditur se Muhamed ibën Sirini me gjithë pozitën e tij nuk iu përgjigj njërit prej pasuesve të bidatit në asnjë çështje të vetme, nuk dëgjoi madje prej tij qoftë edhe një ajet të vetëm prej Librit të Allahut? Ai u pyet për këtë qëndrim të tij dhe tha: “Kam frikë se e ndryshojnë kuptimin e vërtetë dhe atëherë do zërë vend në zemrën time ndonjë gjë e gabuar.”

[145] - Nëse dëgjon ndonjë person të thotë “ne e madhërojmë Allahun nga kjo gjë”, kur ky dëgjon etheret e ardhura nga i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, atëherë dije se ky është xhehmij dhe ka qëllim që me atë fjalë të refuzojë gjurmët e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe të fshijë gjurmët e tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, duke pretenduar në të njëjtën kohë se është duke madhëruar dhe shenjtëruar Allahun, kur ai dëgjon hadithin që tregon se besimtarët do ta shohin Zotin e tyre në botën tjetër, hadithin që tregon se Allahu zbret e të tjera hadithe të ngjashme me këto. A nuk e refuzon ky etherin e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem në këtë mënyrë? Nëse ai thotë “ne e madhërojmë Allahun nga ikja nga një vend në tjetrin”, ai ka pretenduar se di për Allahun më shumë se kushdo tjetër. Ruhu prej këtyre sepse shumica e njerëzve të thjeshtë nga radhët e tyre janë në këtë gjendje, prandaj paralajmëroji njerëzit prej tyre.

[146] - Nëse dikush të pyet në lidhje me ndonjë çështje që ndodhet në këtë libër, duke kërkuar të udhëzohet, atëherë foli dhe udhëzoje atë. Por nëse vjen të debatojë me ty, atëherë ruaju prej tij ngase debati përmban konflikt, polemikë, zënkë, armiqësi dhe nxehje gjakrash, gjëra të cilat i ke të ndaluara dhe të gjitha të nxjerrin nga rruga e vërtetë. Nuk dimë që asnjëri prej fukahave dhe dijetarëve tanë të ketë debatuar, polemizuar apo të jetë grindur.

[147] - El Hasen el Basri (RahimehUllah) ka thënë: “Njeriu i mençur nuk polemizon dhe nuk llaston. Ai e përhap urtësinë e tij; e nëse ajo gjen vend dhe pranohet, ai falënderon Allahun dhe nëse refuzohet, përsëri falënderon Allahun.” Një person erdhi tek El Haseni dhe i tha: “Unë dua të bëj dialog me ty në lidhje me fenë.” El Haseni atij i tha: “Unë e kam gjetur fenë time. Nëse ty të ka humbur feja jote, atëherë shko dhe gjeje atë.” E ka nxjerrë El Lalikai në Sherhu Itikad (1/128 me nr. 215) dhe El Axhurrij në El Sheriah, fq. 57, Ibën Batah në El Ibaneh el Kubra (586).

I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dëgjoi disa njerëz pranë derës së dhomës së tij duke i thënë njëri-tjetrit: “A nuk ka thënë Allahu kështu?” Tjetri thoshte: “A nuk thotë Allahu kështu?” Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem doli i mërzitur dhe tha: “A me këtë gjë ju kam urdhëruar? Apo me këtë jam dërguar tek ju? Që të përplasni ajetet e librit të Allahut me njëra-tjetrën?” Dhe i ndaloi nga debatet. (E ka nxjerrë Ahmedi (2/195-196, me nr. 6845 dhe 6846), Ibën Ebi Asim në Suneh (406) etj. E ka bërë hasen shejh Albani (RahimehUllah) në Dhilalul Xhenneh.)

Ibën Umeri e urrente debatin, po ashtu edhe Malik ibën Enesi dhe ata që kanë qenë më lart apo më poshtë se ai, deri në ditët e sotme. Fjala e Allahut është më e madhe se fjala e krijesave. Allahu i Lartmadhëruar thotë: “Dhe nuk polemizojnë me ajetet e Allahut vetëm se ata që kanë mohuar.” (Gafir: 4) Një person e pyeti Umerin (radijAll-llahu anhu) dhe i tha: “Çfarë synohet me fjalët: “(Dhe pasha) Erërat që fryjnë fort?” Tha: “Sikur të ishe kokërruar (Hauarixh), do të ta kisha prerë kokën.” (Këtë tekst e ka nxjerrë El Lalikai në “Itikadi ehlus suneh” (4/634 me nr. 1136) dhe Ibën Asakir në “Historinë” e tij (23/412) dhe e ka saktësuar shejhul islam Ibën Tejmije në “Es Sarimul Meslul” (2/356357).)

Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Besimtari nuk polemizon, kurse unë nuk do të ndërmjetësoj për polemizuesit Ditën e Kiametit. Prandaj lëreni polemikën për shkak të mirësisë së vogël që ka në të.” (E ka nxjerrë Et Taberani në El Muxhemul Kebir (8/152, me nr. 7659), Ibën Asakir në Historinë e tij (33/367 dhe 368) etj. El Hejthemi në Ez Zavaid ka thënë: “Në të ndodhet Kethir ibën Mirvani, i cili është daif xhiden.” Shejh Albani ka thënë në lidhje me këtë hadith në Daifu et Tergib vet Terhib (114), se është mevdu / i shpikur.)

Shpjegimi:

Një person e pyeti Umerin (radijAll-llahu anhu) dhe i tha: “Çfarë synohet me fjalët: “(Dhe pasha) Erërat që fryjnë fort?” Tha: “Sikur të ishe kokërruar (Hauarixh), do të ta kisha prerë kokën.”

Sabig ibën Isël. Transmeton El Lalikai me senedin e tij nga Sulejman ibën Jesari, se një burrë prej fisit Beni Temim, të cilin e quanin Sabig ibën Isël hyri në Medinë duke pasur me vete disa libra. Ai filloi të pyeste për ajetet jo të qarta të Kuranit. Kjo gjë i shkoi në vesh Umerit (radijAll-llahu anhu), i cili dërgoi që ta thërrisnin, ndërkohë që kishte bërë gati disa lëvore hurme për ta goditur atë. Kur ai hyri dhe u ul, Umeri i tha: – Kush je ti? -Unë jam robi i Allahut, Sabigu. -Ndërsa unë jam robi i Allahut, Umeri! Pastaj u ngrit dhe filloi ta godasë me lëvoret e thata. Vazhdoi ta godiste derisa e çau dhe nisi t’i rridhte gjaku nëpër fytyrë. - Mjaft, o prijësi i besimtarëve! Për Allahun, më iku ajo që kisha në kokë!

[148] - Nuk i lejohet muslimanit që të thotë “filani është sunij” derisa të dijë se tek ai janë mbledhur cilësitë e Sunetit. Pra, nuk i thuhet atij “pasues i Sunetit” derisa të mblidhet tek ai i gjithë Suneti.

Shpjegimi:

Imam Salih el-Feuzan (hafidhahUllah) thotë: “Mos flit mirë për ndonjë person dhe as mos e lavdëro nëse nuk e njeh me dituri të qartë, me qëllim që të mos mashtrohen njerëzit me lëvdatën tënde, ndërkohë që ai nuk është ashtu siç e ke përshkruar. Kur të jesh i sigurt për të, për rrugën që ndjek ai, për diturinë dhe fenë e tij, atëherë lavdëroje atë. Por të flasësh mirë dhe të lavdërosh dikë kur nuk di asgjë në lidhje me të, atëherë ky lavdërim është i rrezikshëm dhe i mashtron njerëzit. Sa mirë do të ishte sikur ata që i lavdërojnë njerëzit, të qëndronin në këtë kufi, duke mos lavdëruar askënd pa u plotësuar kushtet e lavdërimit! Lavdërimi është dëshmi dhe nëse lavdërimi nuk është i saktë, atëherë ajo është dëshmi e rrejshme.”

Fjala e autorit “derisa të mblidhet tek ai i gjithë Suneti” domethënë se cilësitë e Sunetit shfaqen në akide, në dije, në punë, në pasimin e es selefus salih. Por nëse personi ka vetëm një cilësi të Sunetit, atëherë mos gjyko për të se është pasues i Sunetit thjesht sepse ka atë cilësi të vetme. Si është puna me atë që nuk ka asnjë cilësi?

Shejkh Abdul-Aziz ibën Abdullah er-Raxhihi (hafidhahUllah) thotë: “Cilësohet “pasues i Sunetit” vetëm ai person që është i ruajtur prej bidatit. Nëse ai bën disa bidate, atëherë nuk i thuhet “pasues i Sunetit” pa u përmbledhur tek ai i gjithë Suneti dhe derisa të jetë i pastër prej polemikës. Kush bën disa bidate dhe punon me Sunet, atij nuk i thuhet në përgjithësi “pasues i Sunetit”, por thuaj: - Ai është pasues i Sunetit në ato gjëra ku përputhet me Sunetin dhe është pasuesi i bidatit në ato gjëra ku përputhet me bidatin.”

[149] - Abdullah ibën el Mubarek ka thënë: “Baza e shtatëdhjetë e dy grupeve të pasuesve të epshit janë katër, e nga këto të katërta degëzohen këto shtatëdhjetë e dy. Këto janë: kaderijet, murxhiet, shiat dhe havarixhët.” Kush i jep përparësi Ebu Bekrit, Umerit, Uthmanit dhe Aliut ndaj të gjithë shokëve të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, nuk flet për pjesën tjetër vetëm se për mirë dhe lutet për ta, ai nuk ka lidhje me medhhebin e shiave. Kush thotë se besimi është fjalë dhe vepër, shtohet dhe pakësohet, ai nuk ka lidhje me irxhanë.  Kush thotë se namazi pas çdo personi të devotshëm dhe mëkatar është i saktë, se lejohet xhihadi me çdo prijës, nuk e shikon të lejuar daljen kundër sunduesit me shpatë si dhe lutet për ta që të përmirësohen, ky person nuk ka aspak lidhje me fjalën e Havarixhëve. Kush thotë se të gjitha paracaktimet, qofshin për mirë dhe për keq, janë prej Allahut dhe se Ai udhëzon kë të dojë dhe humb nga rruga e drejtë kë të dojë, ky person që e thotë këtë është i pastër prej fjalëve të kaderijeve dhe është sunij.

[149] - Është shfaqur edhe një tjetër bidat, i cili në fakt është mohim (kufër) i Allahut të Madhëruar dhe kush e thotë atë është jobesimtar dhe s’ka dyshim për këtë. Ky është bidati i të besuarit te rikthimi në jetën e kësaj bote, duke thënë p.sh. se Ali ibën ebi Talibi është gjallë dhe se ka për t’u kthyer para Ditës së Kiametit, apo Muhamed ibën Ali, Xhafer ibën Muhamed, Musa ibën Xhafer. Disa njerëz flasin për imamllëkun dhe thonë se imamët e tyre e dinë të fshehtën, etj. Ki kujdes prej tyre ngase ata janë mohues të Allahut të Madhëruar, po ashtu edhe ata që i thonë dhe i besojnë këto gjëra. Tu’metu ibën Amir dhe Sufjan ibën Ujejneh kanë thënë: “Kush qëndron vetëm tek Uthmani dhe Aliu (duke mohuar kalifatin e Ebu Bekrit dhe Umerit) ai është shiit, nuk konsiderohet i drejtë (nuk i pranohet hadithi dhe fjala që transmeton), nuk i flitet dhe nuk i bëhet shoqëri. Kurse ata që i japin përparësi Aliut ndaj Uthmanit janë rafidij dhe kanë refuzuar etheret e shokëve të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.”

Kush u jep përparësi katër prijësve ndaj të gjithë sahabëve, tregon mëshirë ndaj pjesës tjetër të sahabëve dhe përmbahet nga gabimet e tyre (nuk i zë me gojë), ky person është në rrugën e drejtë të udhëzimit në lidhje me këtë gjë.

[150] - Sunet është që të dëshmosh për të dhjetë sahabët për të cilët i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka dëshmuar se janë prej banorëve të xhenetit. Nuk ka dyshim se ata janë me të vërtetë në xhenet.

[151] - Mos veço askënd me salavat, përveç të Dërguarit të Allahut, paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të, dhe familjes së tij.

[152] - Dije se Uthman ibën Affani është vrarë padrejtësisht, kurse ai që e vrau është zullumqar.

[153] - Kushdo që e aprovon atë që ndodhet në këtë libër, beson në të, e merr si udhërrëfyes, nuk dyshon dhe nuk mohon asnjë germë të vetme të tij, ky person është pasues i Sunetit dhe xhematit, i plotë, tek ai është kompletuar Suneti.

Ndërsa kush mohon ndonjë germë prej këtij libri apo dyshon te ndonjë germë e tij apo qëndron neutral, ai është ndjekës i epshit.

Kush mohon apo dyshon në ndonjërën prej germave të Kuranit apo te ndonjëra prej gjërave me të cilat ka ardhur i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, ka për ta takuar Allahun si përgënjeshtrues. Prandaj kije frikë Allahun, bëj kujdes dhe ruaj besimin tënd!

Shpjegim:

Ndërsa kush mohon ndonjë germë prej këtij libri apo dyshon te ndonjë germë e tij apo qëndron neutral, ai është ndjekës i epshit.

Kjo është fjalë e madhe dhe thuhet vetëm në lidhje me Kuranin, Sunetin e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe gjërat thelbësore që dihen prej fesë; Kurse dijetari i nderuar Salih el-Feuzani, në lidhje me fjalën e mësipërme të autorit tek pika 153, thotë se autori nuk ka për qëllim ngritjen e librit të tij, Sherhu Sunneh, mbi Kuranin dhe Sunetin, porse ka për qëllim ato që ka përmendur prej argumenteve nga Kurani dhe Sunneti në librin e tij. El Fevzani vazhdon dhe thotë se disa shpjegues të këtij libri e kanë keqkuptuar fjalën e autorit tek pika 153 duke menduar se autori i jep më shumë rëndësi librit të tij sesa Kuranit dhe Sunetit, porse ai ka pasur për qëllim atë që përmendëm pak më lart.

[154] - Prej Sunetit është që të mos ndihmosh askënd në bërjen e gjynahut, të mos ndihmosh askënd të shkelë ligjet e Allahut, edhe nëse ata konsiderohen njerëz të mirë. Nuk ka bindje ndaj krijesës në shkelje të dispozitave të Allahut. Mos ia bëj askujt të dashur dhe të pranueshëm gjynahun, por urreje atë vetëm për hir të Allahut të Lartmadhëruar.

[155] - Besimi se pendimi është detyrë. Prandaj është detyrë për të gjithë njerëzit që të pendohen tek Allahu i Lartësuar, prej gjynaheve të mëdha dhe të vogla.

Shpjegim:

Besimi se pendimi është detyrë. Prandaj është detyrë për të gjithë njerëzit që të pendohen tek Allahu i Lartësuar, prej gjynaheve të mëdha dhe të vogla.

Allahu thotë:

 “Ata të cilët nuk pendohen, me të vërtetë që ata janë zullumqarë.” ( El-Huxhurat: 11)

[156] - Kush nuk dëshmon për atë për të cilin i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka dëshmuar se është prej banorëve të xhenetit, ky person është bidatçi, i humbur dhe dyshues në atë që ka thënë i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.

Malik ibën Enesi (RahimehUllah) ka thënë: “Kush kapet fort pas Sunetit dhe shokët e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem janë të qetë prej gjuhës së tij dhe vdes në këtë gjendje, ai ka për të qenë me Profetët, besnikët, dëshmorët dhe vepërmirët, edhe nëse në punët e tij ka mangësi.”

Bishru ibën el Harith ka thënë: “Islami është Suneti dhe Suneti është Islami.” Fudajl ibën Ijadi ka thënë: “Kur shoh ndonjë person prej ndjekësve të Sunetit, më duket sikur po shoh ndonjërin prej shokëve të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, ndërsa kur shoh ndonjë person prej ndjekësve të bidatit, më duket sikur po shoh ndonjë person prej munafikëve.”

Junus ibën Ubejdi ka thënë: “Është për t’u çuditur me atë që fton sot në Sunet, por çudi më e madhe se kjo është ajo e atij që i përgjigjet Sunetit dhe e pranon atë.”

Ibën Avni në momentet e fundit të jetës thoshte: “Suneti, Suneti dhe ruhuni prej bidateve!” E tha këtë gjë derisa vdiq.

Ahmed ibën Hanbeli 204 ka thënë: “Vdiq njëri prej shokëve të mi dhe e panë në ëndërr. Ai tha: “I thoni Ebu Abdullahut (imam Ahmedit): “Kapu fort pas Sunetit sepse gjëja e parë për të cilën Allahu më pyeti ishte Suneti.”

Ebu el Alijeh ka thënë: “Kush vdes duke qenë në Sunet dhe duke mos u bërë e qartë ndonjë gjë që e kundërshton atë, ai është i sinqertë.” 

Kanë thënë: “Të kapurit pas Sunetit është shpëtim.”

Sufjan eth Theuri (RahimehUllah) ka thënë: “Kush dëgjon me veshët e tij pasuesin i bidatit, ai ka dalë prej mbrojtjes së Allahut dhe është lënë në të”, d.m.th. te bidati.

Davud ibën ebi Hindi (RahimehUllah) ka thënë: “Allahu i Lartmadhëruar i shpalli Musait birit të Imranit: “Mos qëndro me pasuesit e bidateve, ngase qëndrimi me ta do të ngjallë dyshim në zemrën tënde prej asaj që thonë, ndërsa Unë do të të hedh në zjarrin e xhehenemit.”

Kjo nuk është fjalë e Davud ibën ebi Hindit. Shejh Ahmed ibën Jahja en Nexhmi (RahimehUllah) thotë: “Kjo fjalë është e ekzagjeruar, ndoshta ai e ka marrë nga Tevrati.”

Fudajl ibën Ijadi (RahimehUllah) ka thënë: “Kush ulet me ndjekësin e bidatit nuk ka për t’iu dhënë urtësia.” (E ka nxjerrë Bejhakiu në Shubel Ijman (7/64, me nr. 9482); El Lalikai në Sherhu Itikad (4/638, me nr. 1149); Ebu Abdurrahman es Sulemij në Tabekatus Sufijeh (fq. 9-10, me nr. 2) etj.)

Fudajl ibën Ijadi ka thënë: “Mos u ul me ndjekësin e bidatit ngase frikësohem se mbi ty do të zbresë mallkimi.” (E ka nxjerrë Bejhakiu në Shubel Ijman (7/63-64), dhe prej rrugës së tij Ibën Asakiri në Historinë e tij (48/398), El Lalikai në Sherhu Itikad (1/137, me nr. 262) dhe Ibën Batah në Ibanetul Kubra (441 dhe 451).

Fudajl ibën Ijadi ka thënë: “Kush e do ndjekësin e bidatit, Allahu ia ka shkatërruar punën dhe ia ka nxjerrë dritën e Islamit nga zemra.” (El Lalikai në Sherhu Itikad (1/138, me nr. 262), Ibën Batah në Ibanetul Kubra (440) etj.)

Fudajl ibën Ijadi ka thënë: “Kush ulet me ndjekësin e bidatit ka për të trashëguar verbëri.”

(El Lalikai në Sherhu Itikad (1/138, me nr. 264) etj. Shejh Salih el Fevzani (hafidhahUllah) thotë: “Fjala e Fudajl ibën Ijadit: “Kush ulet me ndjekësin e bidatit ka për të trashëguar verbëri”, do të thotë verbëri në shikim dhe në zemër.”)

Fudajl ibën Ijadi ka thënë: “Kur të shohësh ndjekësin e bidatit në rrugë, atëherë merr rrugë tjetër nga ajo ku kalon ai.” (Ibën Batah në Ibanetul Kubra (493) etj.)

Fudajl ibën Ijadi ka thënë: “Kush e lavdëron dhe nderon bidatçiun vetëm se ka ndihmuar në shkatërrimin e Islamit. Kush i buzëqesh në fytyrë bidatçiut ka nënçmuar atë që Allahu i Lartmadhëruar i shpalli Muhamedit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Kush e marton të shtrenjtën (bijën, motrën apo çdo femër që ka nën kujdesin e tij) e tij me një bidatçi, ai i ka ndërprerë lidhjet familjare me të. E kush përcjell xhenazen e ndonjë bidatçiu, ai ka për të qenë në zemërimin e Allahut derisa të kthehet.” Fudajl ibën Ijadi ka thënë: “Unë ha me një çifut dhe të krishterë dhe nuk ha me një bidatçi. Dëshiroj që ndërmjet meje dhe ndjekësit të bidatit të jetë një pengesë prej hekuri.”

Fudajl ibën Ijadi ka thënë: “Kur Allahu e di se personi e urren ndjekësin e bidatit, Ai e fal atë, edhe nëse puna e tij është e paktë.” (Shih El Hiljetul Eulija (8/103) dhe Telbis Iblis (1/124, me nr. 50) etj.)

Pasuesi i Sunetit nuk e ndihmon ndjekësin e bidatit, vetëm sa për sy e faqe. (El Lalikai në Sherhu Itikad (1/138, me nr. 266) si dhe Ibën Batah në Ibanetul Kubra, (429).)

Kush largohet nga ndjekësi i bidatit, Allahu ka për t’ia mbushur zemrën me besim. Kush e përbuz dhe qorton ndjekësin e bidatit, ka për ta siguruar Allahu në ditën e shtangies së madhe. Kush e ofendon ndjekësin e bidatit, Allahu ka për ta ngritur atë në xhenet njëqind shkallë.

Kurrë mos u bëj nga ata që duan pasuesin e bidatit!

Shpjegim:

“Kush nuk dëshmon për atë për të cilin i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka dëshmuar se është prej banorëve të xhenetit, ky person është bidatçi, i humbur dhe dyshues në atë që ka thënë i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.”

Imam Salih el-Feuzan (hafidhahUllah) në lidhje me fjalën e autorit: “Kush nuk dëshmon për atë për të cilin ka dëshmuar i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem se është prej banorëve të xhenetit, ky person është bidatçi, i humbur” thotë se të dëshmuarit se personi është prej banorëve të xhenetit dhe se filani është prej banorëve të zjarrit te pasuesit e Sunetit dhe xhematit ka sqarime. Për atë që i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka dëshmuar se është banor i xhenetit apo zjarrit, edhe ne e dëshmojmë atë gjë, pasi i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem

“nuk flet sipas qejfit të vet, por ajo (që thotë) është vetëm shpallje hyjnore, që i vjen atij.” (En-Nexhm: 3-4)

ndërsa për atë person që s’ka ardhur argumenti se është prej banorëve të xhenetit apo të zjarrit, ne nuk dëshmojmë, por shpresojmë tek Allahu për vepërmirët dhe frikësohemi për gjynahqarin. Kjo sa u përket personave në veçanti, kurse për sa i përket aspektit të përgjithshëm, ne besojmë se besimtarët do të jenë në xhenet dhe të gjithë jobesimtarët do të jenë në zjarr.

Shejkh Abdul-Aziz ibën Abdullah er Raxhihi (hafidhahUllah) thotë se është detyrë për çdo musliman që të dëshmojë me xhenet për atë që ka dëshmuar Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, siç janë dhjetë të përgëzuarit me xhenet, Hasani dhe Husejni. Kush nuk dëshmon për këta persona se janë banorë të xhenetit, ai është bidatçi dhe i humbur, dyshues në atë që ka thënë i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem; vetëm në rast se atij nuk i ka arritur kjo gjë, atëherë ai është i justifikuar. Por nëse atij i shkon teksti, është detyrë për të që të dëshmojë me xhenet për atë njeri që kanë dëshmuar tekstet.

Malik ibën Enesi (RahimehUllah) ka thënë: “Kush kapet fort pas Sunetit dhe shokët e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem janë të qetë prej gjuhës së tij dhe vdes në këtë gjendje, ai ka për të qenë me Profetët, besnikët, dëshmorët dhe vepërmirët, edhe nëse në punët e tij ka mangësi.”

Imam Salih el-Feuzan thotë: “Fjala e imam Malik ibën Enesit (radijAll-llahu anhu): “Kush kapet fort pas Sunetit dhe shokët e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem janë të qetë prej gjuhës së tij dhe vdes në këtë gjendje, ai ka për të qenë me Profetët, besnikët, dëshmorët dhe vepërmirët”, do të thotë se kushdo që kapet fort pas Sunetit të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem me dije, punë dhe besim dhe vdes në të dhe shokët e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem janë të qetë prej gjuhës së tij, pasi nuk ka hedhur baltë mbi ndonjërin prej tyre, ai ka për të qenë me Profetët, besnikët, dëshmorët dhe vepërmirët sepse i është bindur Allahut dhe të Dërguarit të Tij. Allahu i Madhëruar thotë:

“Kushdo që i bindet Allahut dhe të Dërguarit, do të jetë me ata të cilëve Allahu u ka dhënë mirësi të madhe: me Pejgamberët, të sinqertët, dëshmorët dhe të mirët. Eh sa shokë të mirë janë ata!” (En Nisa: 69)

Fjala e tij “dhe shokët e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem janë të qetë prej gjuhës së tij”, do të thotë se nuk i nënçmon, nuk ua ul vlerën atyre dhe nuk hedh baltë mbi ta. Allahu i Lartësuar thotë:

“Edhe ata që erdhën pas tyre thonë: “O Zoti ynë, falna ne dhe vëllezërit tanë, të cilët kanë besuar para nesh dhe mos lejo që në zemrat tona të ketë asnjë të keqe ndaj besimtarëve! O Zoti ynë, Ti je vërtet i Butë dhe Mëshirëplotë!” (El-Hashr: 10)

Shejkhul Islam Ibën Tejmijeh (RahimehUllah), në El Akidetu el Uesitijjeh ka thënë: “Prej bazave të pasuesve të Sunetit dhe xhematit është se zemrat dhe gjuhët e tyre janë të pastra në lidhje me shokët e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Pastaj ai përmendi ajetin: “Edhe ata që erdhën pas tyre thonë: “O Zoti ynë, falna ne”, kjo është pastërtia e gjuhëve, “dhe vëllezërit tanë, të cilët kanë besuar para nesh dhe mos lejo që në zemrat tona të ketë asnjë të keqe ndaj besimtarëve”, ndërsa kjo është pastërtia e zemrave për shokët e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.

Bishru ibën el Harith ka thënë: “Islami është Suneti dhe Suneti është Islami.” Fudajl ibën Ijadi ka thënë: “Kur shoh ndonjë person prej ndjekësve të Sunetit, më duket sikur po shoh ndonjërin prej shokëve të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, ndërsa kur shoh ndonjë person prej ndjekësve të bidatit, më duket sikur po shoh ndonjë person prej munafikëve.”

Kjo është fjalë e madhe dhe me vlerë, pjesa e parë e së cilës është prej fjalës së imam Shafiut (RahimehUllah): “Nëse shoh ndonjë person prej dijetarëve të hadithit, më duket sikur shoh ndonjë person prej shokëve të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.”

Junus ibën Ubejdi ka thënë: “Është për t’u çuditur me atë që fton sot në Sunet, por çudi më e madhe se kjo është ajo e atij që i përgjigjet Sunetit dhe e pranon atë.”

E ka nxjerrë Ebu Nuajm në El Hiljetu (3/21), Ibën Batta në El Ibanetul Kubra (20), El Lalikai në Sherh Usulu Itikadi ehlus sunet (21, 22 dhe 23) si dhe El Mizi në Tedh’hibul Kemal (32/527), prej rrugëve të transmetuara nga Junus ibën Ubejdi me zinxhirë të mirë (hasen).

Ahmed ibën Hanbeli 204 ka thënë: “Vdiq njëri prej shokëve të mi dhe e panë në ëndërr. Ai tha: “I thoni Ebu Abdullahut (imam Ahmedit): “Kapu fort pas Sunetit sepse gjëja e parë për të cilën Allahu më pyeti ishte Suneti.”

Imam Ahmedi (RahimehUllah) është njëri prej katër imamëve të katër medhhebeve të njohura të Ehlus Sunetit. Imam Ahmedi lindi në vitin 164 h., në qytetin e Bagdadit, në Irak.

Që në fëmijërinë e tij u dallua dhe u shqua nga moshatarët e tij. E mësoi Kuranin përmendësh në moshë shumë të re dhe që në moshë të re filloi të kërkonte dituri. Në fillim mori dituri nga dijetarët e vendit të tij dhe më pas filloi të udhëtojë në kërkimin e diturisë nga dijetarët e vendeve të tjera islame, si në Mekë, Medinë, Basra, Jemen e kështu me radhë. Ai udhëtoi për në Basra më shumë se pesë herë duke kërkuar dituri nga dijetarët e hadithit, kurse drejt Hixhazit udhëtoi disa herë.

Nga dijetarët më të dalluar që takoi aty ishte imam Shafiu. Prej tij mori bazat në fushën e hadithit, fikhut dhe shumë njohuri të tjera. Ai përfitoi shumë nga ibën Ujejne, RahimehUllah, i cili ishte nga dijetarët më të dalluar në kohën e tij. Shkoi të kërkojë dituri edhe në Jemen, në qytetin San’a, ku dëgjoi hadithe nga dijetari i nderuar Abdurrazak ibën Hemami.

Udhëtimet e tij në kërkim të diturisë ishin të shumta, por edhe të mundimshme. Imam Ahmedi u përball me vështirësi të shumta në kërkimin e diturisë, në veçanti kur udhëtoi për në Jemen, mirëpo dashuria e tij për diturinë dhe në veçanti për kërkimin e hadithit e bëri të jetë i paluhatshëm në këtë qëllim dhe të përballojë çdo vështirësi që i paraqitej në rrugën drejt diturisë.

Këto vështirësi me të cilat përballej imam Ahmedi ishin si parapërgatitje për një të ardhme të afërt, kur u sprovua me një sprovë shumë të madhe. Kjo sprovë ishte dalja në shesh e mendimit të grupimit të mutezilive, i cili përkrahej nga prijësi i muslimanëve në atë kohë.

Mendimi i tyre ishte se Kurani nuk është Fjala e Allahut të Lartësuar, por është i krijuar. Kjo vendosmëri e paluhatshme e imam Ahmedit bëri që i gjithë umeti i Muhamedit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem të mbështetej tek ai kur u kaplua nga kjo sprovë e madhe dhe e pabazë, e cila nuk ishte tjetër vetëm se pjellë e atyre që pasonin logjikën dhe epshet e tyre duke lanë anash Sunetin e pastër të të Dërguarit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.

Kërkuesit e dijes udhëtonin me kilometra të tëra për të dëgjuar nga imam Ahmedi qoftë edhe një hadith sepse ishte nder për ta. Nga ai transmetonin hadithe edhe dijetarët me eminentë që njihte bota islame në atë kohë, si: Veki’ ibën Xherrah, imam Shafiu, Alij ibën Medini, Kutejbe ibën Seidi etj. Imam Ahmedi (RahimehUllah) ndërroi jetë në ditën e xhuma të muajit Rrebiul Euel të vitit 241 h.

“Të kapurit pas Sunetit është shpëtim.”

E ka nxjerrë Ed Daramiu në Sunenin e tij (1/58, me nr. 96), El Lalikai në Sherhu Itikad (1/94-95 me nr. 136-137) etj., nga Ez Zuhri se ka thënë: “Ka pasur prej dijetarëve tanë të kaluar që thoshin: “Të kapurit pas Sunetit është shpëtim.”

Imam Salih el-Feuzan (hafidhahUllah) thotë: “Fjala e tij “të kapurit pas Sunetit është shpëtim”, ka kuptimin se të kapurit fort pas Sunetit është shpëtim nga sprovat dhe nga dënimi. I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush do jetojë prej jush ka për të shikuar kundërshtime të shumta, prandaj ju këshilloj që të kapeni fort pas Sunetit tim dhe të prijësve të udhëzuar drejt.”

Allahu i Lartmadhëruar thotë:

“Të gjithë mbahuni fort për litarin e Allahut (Kuranin) dhe mos u përçani!” (Kurani, Alu Imran: 103) Po ashtu Ai thotë: “Kjo është rruga Ime e drejtë, prandaj ndiqeni e mos shkoni rrugëve të tjera që t’ju shmangin nga rruga e Tij.” (El-En’am: 153).

Kjo është porosia e Allahut dhe porosia e të Dërguarit të Tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe ajo është të kapurit pas Sunetit.

Fudajl ibën Ijadi ka thënë: “Kush e lavdëron dhe nderon bidatçiun vetëm se ka ndihmuar në shkatërrimin e Islamit. Kush i buzëqesh në fytyrë bidatçiut ka nënçmuar atë që Allahu i Lartmadhëruar i shpalli Muhamedit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Kush e marton të shtrenjtën (bijën, motrën apo çdo femër që ka nën kujdesin e tij) e tij me një bidatçi, ai i ka ndërprerë lidhjet familjare me të. E kush përcjell xhenazen e ndonjë bidatçiu, ai ka për të qenë në zemërimin e Allahut derisa të kthehet.” Fudajl ibën Ijadi ka thënë: “Unë ha me një çifut dhe të krishterë dhe nuk ha me një bidatçi. Dëshiroj që ndërmjet meje dhe ndjekësit të bidatit të jetë një pengesë prej hekuri.” (El Lalikai në Sherhu Itikad (4/ 638, me nr. 1149) etj.)

Imam Feuzan (hafidhahUllah) thotë: “Fjala e Fudajl ibën Ijadit: “Unë ha me një çifut dhe të krishterë dhe nuk ha me një bidatçi” ka kuptimin që çifuti dhe i krishteri dihet se janë pasues të një feje që e kundërshton fenë tonë, por janë ehlul kitabë, kurse bidatçiu pretendon se është në Islam. Çifuti dhe i krishteri nuk pretendojnë se janë në Islam dhe ti e di se ai është çifut ose i krishterë, por problemi qëndron tek ai që pretendon se është në Islam dhe ti i beson atij, ulesh me të, kurse ai të tërheq për në sherr dhe rreziku i tij është shumë më i madh sesa armiku, i cili njihet për armiqësinë e tij.” Fjala e autorit: “Dëshiroj që ndërmjet meje dhe ndjekësit të bidatit të jetë një pengesë prej hekuri”, do të thotë se ndalohet përzierja me të (bidatçiun).

“Kush largohet nga ndjekësi i bidatit, Allahu ka për t’ia mbushur zemrën me besim. Kush e përbuz dhe qorton ndjekësin e bidatit, ka për ta siguruar Allahu në ditën e shtangies së madhe. Kush e ofendon ndjekësin e bidatit, Allahu ka për ta ngritur atë në xhenet njëqind shkallë.”

Kjo nuk është prej fjalëve të Fudajl ibën Ijadit, por ka ardhur edhe merfuan (i ngritur) tek Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe e ka nxjerrë Ibën Asakiri në Historinë e tij (54/199), El Hatabi në Historinë e tij (10/ 263) etj., por nuk saktësohet.

 

Fundi i librit.

Vizita e varreve dhe kërkimi i ndihmës nga i varrosuri.

 

Autor: Shejkhul-Islam Ahmed ibën Tejmijjeh (RahimehUllah)

Përshtati në gjuhën shqipe: Bledar Ali.

 

Në emër të Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëbërësit

(Teksti i pyetjes që iu drejtua Shejkhut të Islamit)

Shejkhul-Islam Ahmed ibën Tejmijjeh (RahimehUllah), u pyet për atë person që viziton varret dhe kërkon ndihmë nga i varrosuri. Këtë e bën ngaqë ai vetë është i sëmurë, ose i është sëmurë kali apo deveja e tij. Ai kërkon largimin e sëmundjes që ata kanë dhe thotë: “O zotëria im! Unë jam në fqinjësinë tënde dhe jam nën mbrojtjen tënde. Filani më ka bërë padrejtësi, filani donte të më dëmtonte.” Ai thotë se i varrosuri është ndërmjetës midis tij dhe Allahut të Lartmadhëruar. Gjithashtu, çfarë thoni për atë që zotohet se do të investojë për xhamitë, për qoshet dhe teqetë (vendet në të cilat qëndrojnë shehlerët dhe dervishlerët), për shehlerët (qofshin të gjallë apo të vdekur) me anë të të hollave, deveve, deleve, qirinjve, vajit, etj.? Ose thotë: Nëse djali im shpëton, zotohem se kam për t’i dhënë shehut këtë dhe këtë? Gjithashtu, çfarë thoni për atë person që i drejtohet për ndihmë shehut të vet, duke kërkuar prej tij që t’ia bëjë zemrën të qëndrueshme nga një ngjarje e caktuar?

Po për një tjetër, që shkon tek shehu i tij, duke patur për qëllim varrin dhe vendos fytyrën mbi të, fërkon varrin me duar dhe më pas fshin me to fytyrën e tij, e të tjera veprime të ngjashme me këto? Po për një tjetër, që shkon tek ai për një nevojë që ka dhe thotë: O filan! Me bereqetin tënd. Ose thotë: M’u plotësua nevoja që kisha me bereqetin e Allahut dhe bereqetin e shehut! Po për atë që mendon se i varrosuri dëgjon dhe kështu vjen tek varri, zbulohet dhe vendos kokën para shehut, i përulur në tokë (në formën e sexhdes)? Po për një tjetër që thotë: Ndodhet një “El-Kutb”, “El-Gauth”, “El-Xhami’” në këtë ekzistencë? Shpresojmë të na japësh përgjigje të detajuar për këtë çështje.

(Fillimi i përgjigjes)

Ibën Tejmijjeh (RahimehUllah) u përgjigj:

Gjithë falënderimet dhe lavdërimet janë për Allahun, Zotin e gjithë botëve. Feja me të cilën Allahu dërgoi të dërguarit dhe zbriti librat e Tij, është adhurimi i Allahut Një të Vetëm, pa asnjë shok dhe ortak. Kërkimi i ndihmës prej Tij, të mbështeturit tek Ai dhe të lutet vetëm Ai për sjelljen e dobive dhe largimin e dëmeve. Allahu i Lartmadhëruar thotë: “Shpallja e Librit (Kur’anit) është nga Allahu, i Gjithëfuqishmi, më i Urti Gjithëgjykues. Vërtetë që Ne të kemi zbritur ty (Muham-med) Libër me të vërtetën dhe adhuroje Allahun duke plotësuar detyrat e fesë së Tij me sinqeritet vetëm për hir të Tij. A nuk është për Allahun feja e vërtetë (adhurimi, përkushtimi, nënshtrimi). Dhe ata që zgjedhin për mbrojtës e ndihmues të tjerë në vend të Tij (thonë): Ne nuk i adhurojmë ata vetëm që të mund të na afrojnë tek Allahu. Padyshim që Allahu do të gjykojë midis tyre në lidhje me atë për çfarë dyshuan.” [Ez-Zumer: 1-3]

I Lartmadhëruari përsëri thotë: “Dhe vërtetë që xhamitë janë për Allahun (të Vetëm), kështu që mos lutni asnjë tjetër bashkë me Allahun.” [El-Xhin 18] Gjithashtu thotë: “Thuaj: Zoti im më ka urdhëruar drejtësi dhe t’i drejtohemi vetëm Atij (të adhurojmë vetëm Allahun duke u kthyer nga kibla gjatë faljeve) në çdo xhami që të jemi duke u falur, duke  iu lutur vetëm Atij, duke e shprehur fenë tuaj zemërhapur dhe me përkushtim ndaj Tij.” [Al-A’raf: 29]

Allahu i Lartësuar thotë: “Thuaju (o Muhamed): Thërrisni ata përveç Atij (Allahut) të cilët juve ua merr mendja (për zota si: melekët, pejgamberët kushdo qofshin, Isai, Uzeiri, idhuj etj.). Ata nuk kanë fuqi për ta larguar të keqen prej jush, dhe as për ta kaluar atë prej jush tek dikush tjetër. 57 - Ata të cilëve u thërrasin (si Isai -biri i Merjemes-, Uzeiri, melekët etj.) vetë duan (për veten e tyre) mënyrë e rrugë të drejtë afrimi tek Zoti i tyre (Allahu). Secili prej tyre do të donte të ishte më i afërti dhe ata (Isai, Uzeiri, melekët, etj.) vetë shpresojnë mëshirën e Tij dhe i frikësohen ndëshkimit  të Tij. Vërtetë që ndëshkimit të Zotit tënd është për t’iu pasur frikë.” [El-Isra: 56-57]

Disa nga selefët (të parët tanë) kanë thënë: Disa njerëz thërrisnin dhe lutnin Mesihun, Uzeirin dhe melekët. Allahu i Madhëruar tha: “Ata të cilët ju i lutni janë robërit e Mi, ashtu sikurse edhe ju jeni robërit e Mi. Ata shpresojnë mëshirën Time, ashtu sikurse edhe ju shpresoni mëshirën Time. Ata kanë frikë ndëshkimin Tim, ashtu sikurse edhe ju keni frikë ndëshkimin Tim dhe ata afrohen tek Unë, ashtu sikurse edhe ju afroheni tek Unë.” Përderisa kjo është gjendja e atyre që thërrasin e lusin pejgamberët dhe melekët, atëherë vallë si është gjendja e atyre që janë më poshtë tyre (në gradë)?!

Allahu i Lartmadhëruar thotë: “A mos mendojnë ata që nuk besojnë se ata mund të marrin robërit e Mi (të dërguarit e Mi, Isain birin e Merjemes, Uzeirin, melekë, shenjtorë etj.) si eulija (zota, mbrojtës, ndihmues) përveç Meje? Vërtet që Ne kemi përgatitur xhehenemin për vendpritjen e pabesimtarëve.” [El-Kehf: 102]

 Gjithashtu thotë: “Thuaj (o Muham-med këtyre politeistëve dhe  paganëve): Thirruni atyre të cilët ju i pohoni (se janë zota) në vend të Allahut (Një). Ata nuk kanë as sa pesha e një grimce (sa një milingonë), qoftë në qiej e qoftë në tokë, e as nuk kanë aspak pjesë në ndonjërin prej tyre (në qiej ose në tokë) dhe nuk ka asnjë mbrojtës për ta tek Ai nga mesi i tyre. Ndërmjetësimi tek Ai nuk ka dobi përveçse për atë për të cilin Ai lejon.” [Sebe: 22-23]

Allahu i Lartësuar tregoi qartë, se kush lutet përveç Allahut prej të gjitha krijesave, qofshin prej melekëve, njerëzve e të tjerë, ata që të gjithë pa përjashtim nuk kanë as sa pesha e një grimceje në sundimin e Tij. Gjithashtu, Ai nuk ka asnjë ortak në sundimin e Tij, madje Ai i Lartësuari, është i Vetmi Sundimtar, Atij i takon falënderimi dhe lavdërimi, Ai është i Plotfuqishmi për çdo gjë. Ai nuk ka ndonjë ndihmëtar që ta ndihmojë ashtu siç ka një mbret këshilltarët dhe përkrahësit e Tij. Ndërmjetësuesit nuk mund të ndërhyjnë për askënd tek Allahu, veçse për atë me të cilin Ai është i kënaqur. Pra duket qartë, se me sa përmendëm janë të mohuara të gjitha mënyrat që të çojnë në shirk.

Ai që ata lutin përveç Allahut, është sundimtar ose nuk është sundimtar. Nëse nuk është sundimtar atëherë është ortak, ose nuk është ortak. Nëse nuk është ortak, atëherë është ndihmëtar ose kërkues.

Tri llojet e sipërpërmendura, sundimi, ortakëria dhe ndihma janë të mohuara, kurse përsa i përket të katërtës, ajo ndodh vetëm pas lejes  së Allahut. Siç thotë Allahu i Lartësuar: “E kush është Ai që mund të ndërmjetësojë tek Ai përveçse me lejen e Tij.” [El-Bekare: 255]

Gjithashtu thotë: “Dhe ka shumë melekë në qiej, ndërmjetësimi i të cilëve nuk vlen, vetëm pasi Allahu të ketë dhënë lejen për atë që Ai do dhe dëshiron.” [En-Nexhm: 26]

Po ashtu thotë: “A kanë marrë të tjerë si ndërmjetësues në vend të Allahut? Thuaj: Edhe sikur ata të mos kenë fuqi mbi asgjë dhe që të mos mendojnë? Thuaj: Allahut i takon ndërmjetësimi, Atij i përket sundimi i qiejve dhe tokës.” [Ez-Zumer: 43-44]

Gjithashtu thotë: “Allahu është Ai i Cili ka krijuar qiejt dhe tokën dhe gjithçka që ndodhet midis tyre, në gjashtë ditë. Pastaj Ai u ngrit dhe qëndroi mbi Arsh (në fronin e tij madhështor,  ashtu si i takon madhështisë së Tij). Ju o njerëz nuk keni askënd tjetër veç Tij si mbrojtës dhe as ndërmjetësues. A nuk do të përkujtoni (e të këshilloni) pra?” [Es-Sexhde: 4]

Po ashtu thotë: “Këshillojua (Kur’anin) atyre që kanë frikë se do të mblidhen tek Zoti i tyre kur nuk do të ketë as mbrojtës për ta e as ndërmjetësues përveç Atij (Allahut), me qëllim që ata ta kenë frikë Allahun dhe të plotësojnë detyrat ndaj Tij (duke u përmbajtur nga ndalesat e duke kryer detyrimet e urdhëruara).” [En-Aam: 51]

 Dhe thotë: “79 - Nuk është e mundur për askënd të cilit Allahu i ka dhënë Librin, Hukmin (gjykimin, urtësinë dhe dijen e plotë të fesë) dhe pejgamberinë që t’u thotë njerëzve: “Bëhuni adhuruesit e mi në vend të Allahut. Përkundrazi (ai duhet t’u thotë): Jini Rabbanijjinë (njerëz të ditur fetar që zbatojnë çfarë dinë dhe ftojnë të tjerët), sepse ju po u mësoni Librin dhe po e studioni atë. 80 - As nuk do t’ju urdhëronte të merrnit melekët ose pejgamberët për zota. A mos vallë do t’ju urdhëronte të mohonit pasi ju t’i ishit nënshtruar Allahut (muslimanë)?” [Al-Imran: 79-80]

Përderisa Ai ka gjykuar se kush merr për zota melekët dhe pejgamberët është pabesimtar, atëherë si do të jetë gjendja e atij që merr për zota ata të cilët janë më të ulët në gradë, si shehlerët etj.?!

Tani do ta shtjellojmë më tepër këtë çështje duke thënë: Në rast se kërkesa e robit është prej gjërave të cilat nuk mund t’i plotësojë askush tjetër përveç Allahut, si p.sh. të kërkojë shërimin e të sëmurit, qoftë prej njerëzve apo kafshëve, shlyerjen e borxhit pa patur ndonjë burim të caktuar, shëndetin e familjes së tij, largimin e fatkeqësisë qoftë në këtë botë apo në botën tjetër, triumfin ndaj armikut, udhëzimin e zemrës, faljen e gjynahut, hyrjen në Xhennet, shpëtimin nga zjarri, mësimin e diturisë dhe Kur’anit, rregullimin e zemrës, përmirësimin e moralit, pastrimin e vetes, etj., atëherë që të gjitha këto në formë të prerë, nuk lejohet të kërkohen prej askujt tjetër përveç Allahut të Lartmadhëruar. Pra, nuk lejohet në asnjë mënyrë t’i thotë melekut, pejgamberit apo shehut (qoftë i gjallë apo i vdekur): -Më fal gjynahun, më ndihmo ndaj armikut, më shëro të sëmurin, më jep shëndet mua, familjes dhe kafshës sime- etj. . Kush i kërkon këto nga ndonjë krijesë (kushdo qoftë), ai është mushrik, që i ka bërë Allahut shok në adhurim. Ky lloj shirku që ai bëri, është si shirku i mushrikëve të cilët adhurojnë melekët, pejgamberët dhe statujat, të cilat i përshkruajnë në formën e pamjeve të tyre. Po ashtu është si lutja që i bëjnë të krishterët Mesihut dhe nënës së tij.

Allahu i Lartësuar thotë: “Kujto dhe kur Allahu do të thotë (ditën e ringjalljes): O Isa, biri i Merjemes! A mos u the ti njerëzve: Më adhuroni mua dhe nënën time si dy zota përkrah Allahut?” [El-Maide: 116]

Po ashtu thotë: “Ata (çifutët dhe të krishterët) morën rabinët dhe murgjit e tyre si perëndi të tyren në vend të Allahut, (morën për zot të tyre) edhe Mesihun, birin e Merjemes, ndërkohë që ata qenë urdhëruar të mos adhurojnë askënd tjetër, por vetëm një Zot, nuk ka zot tjetër përveç Tij (që e meriton adhurimin). I Lartësuar është Ai nga të pasurit shokë që ata ia mveshin Atij.” [Et-Teube: 31]

Ndërsa, përsa u përket gjërave që ka mundësi t’i plotësojë robi, është e lejuar t’i kërkohet dikujt në disa raste dhe është e ndaluar në disa të tjera. Allahu i Lartësuar  thotë: “Kështu që kur të kesh mbaruar (punën, detyrën tënde) ngrihu dhe qëndro në adhurim të Allahut (duke kryer falje). Dhe (vetëm) tek Zoti yt ktheji (të gjitha qëllimet, shpresat dhe) lutjet.” [Esh-Sherh: 7-8]

Pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) e porositi Ibën Abasin duke i thënë: “Nëse kërkon (diçka), kërko prej Allahut dhe nëse kërkon ndihmë, kërko prej Allahut.” Pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) porositi disa prej shokëve të tij duke u thënë, që të mos u kërkojnë asgjë njerëzve. Aq sa ka patur prej tyre ndonjë, që i binte shkopi nga dora (ndërkohë që ishte mbi kafshë), dhe nuk i thoshte askujt, ma jep atë. Po ashtu, është fiksuar në dy Sahihët (në Sahihun e Imam Bukhariut dhe Sahihun e Imam Muslimit) se Pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Shtatëdhjetë mijë (njerëz) prej Umetit (popullit) tim do të hyjnë në Xhennet pa llogari. Ata që nuk kërkojnë rukje (leximi i diçkaje prej Kur’anit për të sëmurin), ata që nuk përdorin djegien me zjarr për shërimin e sëmundjeve, ata që nuk përdorin shenjat e ogurit dhe që tek Zoti i tyre mbështeten.” Fjala El-istirka (që ka ardhur në fillim të hadithit) do të thotë: Kërkimi i rukjes, që është prej llojeve të lutjes. Megjithatë, është transmetuar se Pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Për çdo person, që lutet për vëllanë e tij në fshehtësi me ndonjë lutje, Allahu ngarkon një melek me përgjegjësi, që sa herë ai të lutet për vëllanë e tij, meleku thotë: Edhe për ty njëlloj si ai.”

Prej lutjeve që ka aprovuar Sheriati, është edhe lutja e një personi që mungon, për një të papranishëm. Prandaj, pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka urdhëruar që të bëhet salavati për të dhe që ne të kërkojmë Uesilen (një gradë e veçantë) për të. Gjithashtu na ka njoftuar se do të kemi shpërblim nëse e bëjmë këtë lutje për të. Ai thotë: “Kur ta dëgjoni muezinin, përsëriteni atë që ai thotë, dhe më pas bëni salavate për mua, sepse kush bën një salavat për mua, Allahu bën dhjetë për të. Pastaj kërkoni për mua Uesilen. Ajo është një gradë në Xhennet, që s’mund ta ketë vetëm se një rob prej robërve të Allahut, dhe shpresoj që të jem unë ai rob. Kush kërkon Uesilen për mua, i lejohet Shefati (ndërmjetësimi) im Ditën e Kijametit.”

Prej mënyrave që ka aprovuar Sheriati, është fakti që muslimani ta kërkojë lutjen nga dikush që është mbi gradën e tij dhe nga dikush që është poshtë gradës së tij. Kërkimi i lutjes është transmetuar nga dikush që është më lart ose më poshtë në gradë se kërkuesi, sepse Pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) kur përcolli Umerin për në Umre i tha: “Mos na harro në lutjet e tua o vëlla.” Pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) kur na urdhëroi të bëjmë salavat dhe të kërkojmë Uesilen për të, na njoftoi se kush bën një salavat për të, Allahu ka për t’i bërë atij për shkak të atij salavati dhjetë salavate.

Po ashtu na njoftoi se kush kërkon për të Uesilen, atij i lejohet  ndërmjetësimi i pejgamberit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) Ditën e Kijametit. Pra kërkimi i asaj gjëje prej nesh është në dobinë tonë, dhe padyshim që ka dallim të theksuar midis atij që kërkon diçka nga dikush që i kthehet dobia atij, dhe midis atij që kërkon nga dikush që të plotësojë vetëm nevojën e vet. Është fiksuar në “Sahih” (Sahihun e Imam Muslimit), se Pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) i përmendi Umerit Uejsenil-Karnij [1] dhe i tha: “Nëse ke mundësi që ai të kërkoj falje për ty bëje!” Në dy Sahihët, është transmetuar se ka patur diçka midis Ebu Bekrit dhe Umerit (radij-Allahu ‘anhum), dhe Ebu Bekri i tha Umerit: “Kërko falje për mua”. Mirëpo në hadith thuhet se Ebu Bekri u zemërua me Umerin. Gjithashtu është transmetuar se disa njerëz kërkonin rukje dhe pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) u lexonte atyre.

Në dy Sahihët është fiksuar, se njerëzit kur i goditi thatësira, kërkuan nga pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) që të kërkoj shi për ta. Ai e luti Allahun për ta dhe u furnizuan me shi.

Po ashtu është transmetuar në dy Sahihët, se Umer Ibën Khatabi (radijAll-llahu anhu) kërkoi shi me anë të Abasit. Ai e luti Allahun duke thënë: “O Allah! Ne kur na godiste thatësira ndërmjetësoheshim tek Ty me anë të Pejgamberit tonë dhe e dërgoje shiun. Ndërsa tani ndërmjetësohemi tek Ty me anë të xhaxhait të Pejgamberit tonë, na e zbrit shiun” Dhe më pas u zbriste shiu.

Ka ardhur në Sunen (të Ebu Daudit), se një nga banorët e shkretëtirës i tha Pejgamberit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem): Njerëzit po vuajnë, fëmijët janë të uritur dhe po shkatërrohet pasuria, prandaj lute Allahun për ne. Ne po ndërmjetësohemi me Allahun tek ty dhe me ty tek Allahu. I Dërguari i Allahut madhëroi dhe lartësoi Allahun, aq sa  kjo u dallua qartë në fytyrat e shokëve të tij dhe tha: “Mjerë për ty?! Askush nuk mund të ndërmjetësohet me Allahun tek ndonjë nga krijesat e Tij. Pozita e Allahut është më e madhe se kjo gjë.”

Ai e aprovoi fjalën e tij: “Ne po ndërmjetësohemi me ty tek Allahu.” Ndërsa fjalën: “Ne ndërmjetësohemi me Allahun tek ty.”, e mohoi, sepse ndërmjetësuesi kërkon prej atij tek i cili bën ndërmjetësim, dhe robi i kërkon Zotit të tij dhe kërkon ndërmjetësim tek Ai. Ndërsa Allahu i Lartësuar nuk kërkon prej robit dhe nuk kërkon ndërmjetësim tek ai.

[1] - Ai është Uejs ibën Amir  el-Karnij El-Muradij., zahid i njohur. Ka jetuar në kohën e pejgamberit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), por nuk e ka parë atë (nuk është takuar me të). Pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) pati informuar për të, para ardhjes së tij (para se të vinte në Medine). Ka transmetuar hadithe nga Umeri dhe Aliu. Ka marrë pjesë në luftën e Sif-fijnit me Aliun dhe ka qenë nga muslimanët më të zgjedhur. E ka pranuar Islamin gjatë jetës së pejgamberit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), por e ka penguar mirësia (përkujdesja) ndaj nënës së tij që të takohej me pejgamberin (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem).

(Mënyra e vizitës së varreve që përputhet me Sheriatin)

Përsa i përket formës së vizitës, që përputhet me Sheriatin, ajo bëhet duke përshëndetur të vdekurin dhe duke lutur Allahun për të. Pra, si namazi i xhenazes. Pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) i mësonte shokët e tij, që kur të vizitonin varret të thoshnin: “Paqja e Allahut qoftë mbi ju o banorë besimtarë të këtij vendi. Edhe ne me urdhrin e Allahut, kur të vijë përcaktimi i Tij, inshaAllah me ju do të rradhitemi. Allahu mëshiroftë prej nesh dhe prej jush ata që kanë ikur para dhe ata që do të vijnë më pas. Lusim Alahun për ne dhe për ju që të na ruajë nga çdo gjë. O Allah! Mos na e ndalo shpërblimin e tyre dhe mos na sprovo pas tyre.”

Është transmetuar prej pejgamberit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) se ka thënë: “Çdo njeri që kalon në varrin e një njeriu të cilin e njihte në këtë botë dhe e përshëndet atë, atëherë Allahu ia kthen  shpirtin atij derisa t’ia kthejë atij përshëndetjen.”

Allahu i Lartmadhëruar e shpërblen të gjallin nëse lutet për të vdekurin besimtar, ashtu sikurse e shpërblen atë nëse i fal atij xhenazen. Prandaj Allahu i Madhëruar e ndaloi pejgamberin (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) që ta bëjë një gjë të tillë me munafikët (hipokritët, të cilët shfaqin besimin dhe fshehin mosbesimin). Allahu i Madhëruar thotë: “Dhe kurrë (o Muham-med) mos (fal xhenaze) për ndonjë prej atyre (hipokritëve) që vdes dhe as mos rri tek varri i tij.” [Et-Teube: 84]

Në vizitën që është në përputhje me Sheriatin, nuk ekziston ndonjë nevojë e të gjallit që t’ia paraqesi të vdekurit, as nuk kërkon prej tij dhe as nuk e merr atë për ndërmjetës. Madje në të ekziston dobia që kryhet nga i gjalli për të vdekurin, siç duket qartë kjo gjë tek namazi i xhenazes. Allahu i Madhëruar e mëshiron të vdekurin me anë të lutjes dhe bamirësisë së të gjallit. Dhe e shpërblen këtë për shkak të punës së tij. Ngaqë është fiksuar në Sahih (të Muslimit), se pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kur ndërron jetë biri i Ademit, ndërpritet puna e tij përveçse tri gjërave: Sadakaja e vazhdueshme, dituria prej së cilës përfitohet pas tij dhe djali (fëmija) i mirë që lutet për të.”

(Gjykimi ndaj atij që vjen tek varri i një pejgamberi, apo i një njeriu të mirë, duke kërkuar diçka prej tij ose duke iu drejtuar atij për ndihmë)

Përsa i përket atij që shkon tek varri i një pejgamberi, apo i një njeriu të mirë, ose tek ai që beson se është varri i një pejgamberi ose i një njeriu të mirë, ndërkohë që nuk është kështu, duke kërkuar diçka prej tij, ose duke iu drejtuar atij për ndihmë, ndahet në tre lloje:

Lloji i parë: Kur kërkon plotësimin e nevojës që ka, si p.sh.: Kërkon largimin e sëmundjes që ka, sëmundjen e kafshës së tij, të shlyej borxhet, të hakmerret ndaj armikut, t’i japë shëndet atij, familjes së tij, kafshës së tij, etj., prej gjërave të cilat nuk mund t’i plotësojë askush tjetër përveç Allahut të Madhëruar. Ky veprim i tij është shirk i qartë dhe kërkohet prej atij që e kryen atë, të pendohet. Nëse pendohet mirë dhe nëse nuk pendohet atëherë vritet.

Nëse ai thotë: Unë kërkoj prej tij, sepse ai është më afër tek Allahu se unë, që ai të ndërmjetësojë për mua në këto gjëra. Sepse unë ndërmjetësohem me anë të tij tek Allahu, ashtu sikurse ndërhyet tek mbreti me njerëzit e tij të veçantë dhe këshilltarët e tij. Ky veprim i tij është prej veprave të mushrikëve (idhujtarëve) dhe të krishterëve, sepse ata pretendojnë se i marrin rabinët dhe murgjit e tyre ndërmjetësa për të ndërhyrë në kërkesat e tyre.  Gjithashtu Allahu na ka njoftuar për gjendjen e mushrikëve se ata thonë: “Ne nuk i adhurojmë ata për tjetër vetëm që të na afrojnë sa më afër Allahut.” [Ez-Zumer: 3]

Përsëri Allahu i Lartësuar thotë: “A kanë marrë të tjerë si ndërmjetësues në vend të Allahut? Thuaju: Edhe sikur ata të mos kenë fuqi mbi asgjë dhe të mos mendojnë? Thuaju: Allahut i takon i gjithë ndërmjetësimi. Atij i përket mbizotërimi i qiejve dhe i tokës. Pastaj tek Ai do të ktheheni.” [Ez-Zumer: 43-44]

 Allahu i Lartësuar thotë: “Ju (o njerëz) nuk keni askënd tjetër përveç Atij si mbrojtës e ndihmues dhe as ndërmjetësues. A nuk do të përkujtoni pra?” [Es-Sexhde: 4]

Allahu i Lartësuar thotë: “E kush është ai që mund të ndërmjetësojë tek Ai përveçse me lejen e Tij.” [El-Bekare: 255]

Pra Ai e sqaroi dallimin midis Atij dhe krijesave të Tij. Njerëzit e kanë zakon që kur duan të ndërhyjnë tek ndonjë prej të mëdhenjve të tyre, gjejnë një person që ka pozitë tek ai. Më pas ndërmjetësuesi kërkon prej tij dhe ai ia kryen nevojën atij nga dëshira, frika, turpi, dashuria që ka për të, ose për shkaqe të tjera.

Ndërsa tek Allahu i Madhëruar nuk ndërhyn askush për ndërmjetësim, derisa Ai t’i japë leje ndërmjetësuesit, pra nuk veprohet asgjë përveç asaj që Ai do. Ndërhyrja e ndërmjetësuesit është me lejen e Tij dhe si rrjedhojë e gjithë çështja i takon vetëm Atij.

Prandaj pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) thotë në hadithin që e transmeton Bukhariu dhe Muslimi nga Ebu Hurejre (radijAll-llahu anhu): “Të mos thotë ndonjëri prej jush: O Allah! Më fal mua nëse do! O Allah! Më mëshiro mua nëse do! Por të kërkojë me zell dhe me siguri, sepse Allahun nuk mund ta detyrojë askush.” Këtu sqaroi, se Allahu i Madhëruar vepron çfarë të dojë dhe nuk mund ta detyrojë askush në atë që Ai zgjedh, ashtu siç mund të detyrojë ndërmjetësuesi dikë dhe ashtu siç detyron kërkuesi dikë, pasiqë ia kërkon diçka me ngulm dhe duke e zënë ngusht me kërkesën e tij. Pra të gjitha dëshirat dhe qëllimet duhet t’i drejtohen vetëm Allahut, siç thotë i Lartmadhëruari: “Kështu që kur të kesh mbaruar (punën, detyrën tënde) ngrihu dhe qëndro në adhurim të Allahut (duke kryer falje). Dhe (vetëm) tek Zoti yt ktheji (të gjitha qëllimet, shpresat dhe) lutjet.” [Esh-Sherh: 7-8]

Po ashtu, duhet t’i  frikësohet vetëm Allahut. Allahu i Madhëruar thotë: “Dhe vetëm Mua m’u frikësoni.” [El-Bekare: 40]

Allahu i Lartmadhëruar thotë: “Mos iu frikësoni njerëzve por m’u frikësoni vetëm Mua.” [El-Maideh: 44]

Allahu na ka urdhëruar që të bëjmë salavat për pejgamberin (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) gjatë lutjes, madje e ka bërë këtë gjë prej shkaqeve të pranimit të lutjes sonë.

Shumë prej njerëzve të humbur thonë: Ky është më afër tek Allahu nga unë, sepse unë jam larg Allahut dhe nuk mund ta lus Atë vetëm se nëpërmjet këtij ndërmjetësuesi. Si dhe thënie të tjera të ngjashme me këto, që i përdorin mushrikët. Ngaqë Allahu i Madhëruar thotë: “Dhe kur robërit e Mi të pyesin ty (o Muham-med) për Mua, atëherë (përgjigju atyre): Vërtet Unë jam pranë tyre (me dijen Time). Unë u përgjigjem duave (lutjeve) të lutësit kur ai më drejtohet Mua me lutje (pa ndërmjetësues apo ndërlidhës).” [El-Bekareh: 186]

Është transmetuar se sahabët (radij-Allahu ‘anhum) thanë: O i dërguari i Allahut! Zoti ynë është afër që ta lutim me zë të ulët apo është larg që ta thërrasim? Atëherë Allahu zbriti ajetin që përmendëm më lart.

Në Sahihun e Imam Bukhariut, transmetohet se ata ishin në udhëtim dhe i ngrinin zërat duke bërë tekbir (duke thënë: Allahu Ekber, Allahu është më i madhi). Pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) tha: “O njerëz! Tregohuni të butë me vetet tuaja (duke mos e ngritur zërin gjatë lutjes), sepse ju nuk po lutni një të shurdhër dhe as një që mungon. Ju po lutni një Dëgjues që është afër. Ai që po e lutni ju është më afër tek ndonjëri prej jush se sa qafa e kafshës së cilës i ka hipur.” Allahu i Madhëruar i ka urdhëruar të gjithë robërit, që të falen vetëm për Të dhe të lutin vetëm Atë.

Ai i urdhëroi të gjithë ata të thonë: “Vetëm Ty të adhurojmë dhe vetëm Ty të mbështetemi e të kërkojmë ndihmë (kudo, në çdo kohë dhe për çdo gjë).” [El-Fatiha: 5]

Ai njoftoi se mushrikët thanë: “Ne nuk i adhurojmë ata për gjë tjetër, përveçse që ata të mund të na afrojnë tek Allahu.” [Ez-Zumer: 3]

Pastaj këtij mushriku i thuhet: Ti kur e lute këtë, nëse mendoje se ai është më i dijshëm për gjendjen tënde, ose kishte më tepër mundësi për të plotësuar kërkesën tënde, ose ishte më i mëshirshëm nga ty, atëherë kjo që ti bëre është injorancë, humbje dhe mohim. Nëse e dije se Allahu është më i dijshëm, më  i fuqishëm dhe është më i mëshirshëm, atëherë përse nuk kërkove prej Tij, por kërkove prej dikujt tjetër?! A nuk dëgjon çfarë ka transmetuar Bukhariu dhe të tjerë bashkë me të, nga Xhabiri (radijAll-llahu anhu) se ka thënë: I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) na mësonte Istikharen (namaz dhe lutje që e kryen dikush që ka diçka në mëdyshje), ashtu sikur na mësonte ndonjë sure prej Kur’anit dhe thoshte: “Nëse dikush nga ju dëshiron të bëj diçka, le të fal dy rekate që nuk kanë lidhje me farzet e më pas të thotë:” O Allah! Unë të lutem që me diturinë Tënde (të pakufishme) të më drejtosh tek ajo që është më e mirë për mua! (O Allah) Më ndihmo me fuqinë Tënde! Unë të kërkoj Ty prej mirësisë Tënde të madhe, sepse Ti je i Plotfuqishmi e unë jam i pafuqishëm, Ti di gjithçka e unë nuk di asgjë. Ti je i Dituri mbi çdo të fshehtë. O Allah, në qoftë se ajo për të cilën po lutem është për të mirën e fesë sime dhe të jetës sime, në qoftë se ajo është për një përfundim të mirë të çështjeve të mia tani e në të ardhmen, ma bëj të mundur dhe ma lehtëso kryerjen e saj e më pas më jep begati prej saj. E në qoftë se ajo për të cilën po lutem është për të keqen e fesë sime dhe të jetës sime e për një përfundim të keq të veprave të mia tani e në të ardhmen, largoje atë nga unë e më largo mua nga ajo dhe bëj të mundur që të më mbulojnë mirësitë e Tua kudo që të jem, e më pas më bëj që të kënaqem me të (paracaktimin Tënd).” Thotë: “Dhe thotë nevojën e tij.” Ai e urdhëroi robin të thotë: “Unë të lutem që me diturinë Tënde (të pakufishme) të më drejtosh tek ajo e cila është më e mirë për mua, (O Allah) Më ndihmo me fuqinë tënde. Unë të kërkoj Ty prej mirësisë Tënde të madhe.”

Nëse e di se ai është më afër tek Allahu dhe në gradë më të lartë tek Allahu se sa ty, atëherë kjo është e vërtetë. Mirëpo është një fjalë e vërtetë, me të cilën kërkohet të mbrohet e kota, sepse nëse ai është më afër se ty dhe në gradë më të larta nga ty, kjo do të thotë se Ai e shpërblen atë dhe i jep atij më tepër se sa ty. Pra nuk kuptohet se kur ti e lut atë, atëherë Allahu do të ta plotësojë nevojën tënde më tepër se sa do të ta plotësojë nëse ti e lut vetë Allahun e Lartësuar. Nëse ti p.sh., e meriton dënimin dhe mospranimin e lutjes për shkak se në të ekziston kalim kufijsh, atëherë pejgamberi dhe njeriu i mirë nuk ndihmon dikë në atë që e urren Allahu dhe nuk e merr mundimin të të ndihmoj në atë të cilën Allahu e urren. Nëse nuk është ashtu, atëherë Allahu është më parësor për ta mëshiruar dhe për t’ia pranuar lutjen.

(Kërkimi i lutjes prej dikujt qoftë i gjallë apo i vdekur)

Nëse ti thua: Kur ky e lut Allahun, Ai ia pranon lutjen atij më tepër se sa do ta pranonte nëse do ta lutja unë. Dhe ky është:

Lloji i dytë: Që të mos kërkosh diçka prej tij dhe të mos e lutësh, por të kërkosh prej tij që ai të lutet për ty. Kjo është njëlloj sikur i thua një njeriu që jeton: Lutu (bëj dua) për mua! Ashtu sikurse sahabët (radij-Allahu ‘anhum) kërkonin prej pejgamberit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) që të bënte dua për ta.

Kjo mënyrë, përsa i përket njeriut që jeton, është në përputhje me Sheriatin siç e përmendëm edhe më lartë.

Ndërsa përsa i përket të vdekurit, qoftë prej pejgamberëve, njerëzve të mirë, etj., nuk na lejohet të themi: Bëj dua për ne! Dhe as të themi: Kërkoji Zotit tënd për ne! Këtë nuk e ka bërë asnjë prej sahabëve dhe tabi’inëve, nuk ka urdhëruar për të ndonjë nga imamët dhe nuk ka ardhur asnjë hadith që të argumentoj për të. Madje ajo që ka ardhur në Sahih (të imam Bukhariut), është se kur ata i goditi thatësira në kohën e Umerit (radijAll-llahu anhu), atëherë ai kërkoi shi me anë të Ibën Ab-basit dhe tha: “O Allah! Ne kur na godiste thatësira ndërmjetësoheshim tek Ty me anë të pejgamberit tonë dhe Ti na dërgoje shiun. Ndërsa ne tani po ndërmjetësohemi tek Ty me anë të xhaxhait të Pejgamberit tonë, pra na dërgo shi!”

E më pas zbriste shiu. Ata nuk shkuan tek varri i Pejgamberit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) dhe të thoshnin: O i Dërguari i Allahut! Lute Allahun për ne! Kërko shi për ne! Ne ankohemi tek ty për atë që na ka goditur e të tjera shprehje si këto. Këtë nuk e ka bërë asnjë prej sahabëve, madje ai është bidat dhe Allahu nuk ka dhënë asnjë të drejtë e asnjë provë për të. Madje ata (sahabët), kur vinin tek varri i pejgamberit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), e përshëndesnin atë dhe nëse donin të bënin dua, nuk bënin dua në drejtim të varrit, por mënjanoheshin nga drejtimi i varrit, duke u drejtuar nga Kibla dhe lusnin vetëm Allahun, Një, duke mos i shoqëruar Atij asnjë, njësoj siç e lusnin Atë në çdo vend.

Në veprën “El Muatta” (të Imam Malikut) si dhe në vepra të tjera, transmetohet se pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) thotë: “O Allah! Mos e bëj varrin tim idhull që të adhurohet! Inatosja e Allahut është e madhe ndaj një populli që i bën varret e pejgamberëve të tyre xhami.” Në Sunen (të Ebi Daudit) transmetohet se Pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Mos e bëni varrin tim vend vizite (vend grumbullimi), bëni salavat për mua kudo që të jeni, sepse salavati juaj mbërrin tek unë.” Në dy Sahihët (të Bukhariut dhe Muslimit), transmetohet se pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë në kohën që ishte sëmurë me sëmudjen prej së cilës nuk u çua më: “Allahu i ka mallkuar çifutët dhe të krishterët, të cilët i bënë varret e pejgamberëve të tyre xhami.” Në këtë hadith, ai tërheq vëmendjen që ummeti (populli) i tij të ruhet prej veprës së tyre. Aishja (Allahu qoftë i kënaqur prej saj dhe prindërve të saj) ka thënë: “Sikur të mos ishte kjo gjë, atëherë do të shfaqej varri i tij, por ai nuk deshi dhe e urreu që të bëhej xhami.” Në Sahihun e Imam Muslimit, është transmetuar se pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë pesë ditë para se të ndërronte jetë: “Ata që ishin para jush i bënin varret xhami. Ju kini kujdes! Mos i bëni varret xhami, sepse unë ju ndaloj nga kjo gjë.” Në Sunen të Ebu Daudit, transmetohet se pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Allahu i mallkoftë ato që i vizitojnë varret shpesh, ata që bëjnë mbi to xhami dhe ata që vendosin kandila mbi to.”

Prandaj dijetarët tanë thonë: “Nuk lejohet ndërtimi i xhamisë mbi varre.” Gjithashtu thonë se nuk lejohet të bëhet ndonjë zotim për varrin, as për ata që janë pranë varrit, as të çojë atje dirhem (monedhë argjendi), vaj, qirinj, kafshë etj. . Të gjitha këto janë zotime të ndaluara dhe gjynah. Në Sahih (të imam Bukhariut) është fiksuar se pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush zotohet se do t’i bindet Allahut, le t’i bindet dhe kush zotohet se do kundërshtoj Allahun, të mos e kundërshtoj Atë.”

Dijetarët kanë mendime të ndryshme rreth çështjes, se a e ka detyrë shpagimin e zotimit ai që zotohet apo jo? Ata kanë dy mendime për këtë çështje. Mirëpo asnjë prej imamëve të selefëve, nuk ka thënë se namazi në varre dhe përmendoret e varreve (vendet e shenjta) është i pëlqyeshëm dhe se ka ndonjë mirësi. Po ashtu asnjë prej tyre nuk ka thënë se namazi dhe lutja në to është më i mirë se namazi dhe lutja në vendet e tjera. Aq sa të gjithë kanë rënë dakord në një mendim të përbashkët, unanim, se namazi në xhami dhe në shtëpi është më i mirë se namazi në varre -qofshin ato varre të pejgamberëve apo të njerëzve të mirë-, u quajtën vende të shenjta apo jo.

Allahu dhe i dërguari i Tij kanë vendosur norma dhe rregulla të cilat i përkasin vetëm xhamive dhe që nuk i përkasin aspak vendeve të shenjta.

Allahu i Lartmadhëruar  thotë: “Dhe kush është më i padrejtë se ata që ndalojnë nga përmendja sa më shumë e emrit të Allahut (në falje, dua, etj.) në xhamitë e Allahut, madje që edhe luftojnë për shkatërrimin e tyre.” [El-Bekare: 114]

Allahu i Madhëruar në këtë ajet nuk i përmendi përmendoret. Përsëri i Lartësuari thotë: “Dhe mos iu afroni atyre (grave) kur ju jeni në itikaf në xhami.” [El-Bekare: 187] Në këtë ajet nuk përmendi vendet e shenjta (apo përmendoret).

Allahu i Lartësuar thotë: “Thuaj: Zoti im më ka urdhëruar drejtësi dhe se duhet t’i drejtoheni vetëm Atij në çdo xhami (që të jeni duke u falur).” [El- A’raf: 29]

Ai thotë: “Xhamitë e Allahut do të mirëmbahen vetëm nga ata që besojnë Allahun dhe ditën e Fundit, që kryejnë rregullisht faljen (e përcaktuar ditore), që japin zekatin dhe që kanë frikë vetëm Allahun. Këta janë në udhëzim të vërtetë.” [Et-Teube: 18]

Allahu i Lartësuar thotë: “Dhe vërtetë që xhamitë janë për Allahun (të Vetëm), kështu që mos lutni asnjë tjetër bashkë me Allahun.” [El-Xhin: 18]

Pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) thotë: “Namazi i burrit në xhami është më i mirë nga namazi i tij në shtëpinë apo tregun e tij, me njëzet e pesë herë.” [Transmeton Bukhariu] Gjithashtu pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush e ndërton një xhami për Allahun, Allahu i ndërton atij një shtëpi në Xhennet.” [Transmeton Bukhariu dhe Muslimi]

Përsa i përket varreve, ka ardhur ndalim prej pejgamberit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), në të cilin ka ndaluar bërjen e varreve xhami, aq sa ai e ka mallkuar atë që e bën këtë. Këtë gjë e kanë përmendur shumë prej sahabëve dhe tabi’inëve, siç e ka përmendur edhe Bukhariu në Sahihun e tij, Taberanij e të tjerë në Tefsirët e tyre. Gjithashtu e ka përmendur edhe Uthejmete e të tjerë në “Kisasul Enbija” (Historitë e Pejgamberëve), tek fjala e Allahut: “Dhe kanë thënë: Ju nuk do t’i lëni zotat tuaj dhe nuk do t’i lini as Uuddin, as Suuaan, as Jaguthin, as Jaukan dhe as Nesran (emra të idhujve të tyre).” [Nuh: 23]

Ata thanë: Këto emra ishin të disa njerëzve të mirë e të devotshëm nga populli i Nuhut. Pas vdekjes së tyre njerëzit qëndruan në varret e tyre. Pastaj, pas një kohe të gjatë, ata i bënë përmendoret e tyre idhuj dhe qëndronin tek varret duke i fërkuar, duke i puthur e duke u lutur në to, si dhe veprime të ngjashme me këto. Nuk ka dyshim që kjo është origjina e shirkut dhe i adhurimit të idhujve. Prandaj pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) tha: “O Allah, mos e bëj varrin tim idhull që adhurohet.”

Dijatarët janë të gjithë në një mendim, se kush viziton varrin e pejgamberit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), ose varrin e ndonjërit prej pejgamberëve, njerëzve të mirë (sahabëve ose anëtarëve të familjes (së pejgamberit -Ehlil-Bejti-) ose të të tjerëve), atij nuk i lejohet që ta fërkojë varrin, as ta preki dhe as ta puthi atë. Madje në të gjithë botën nuk ekziston ndonjë send, që është mirë të puthet përveç gurit të zi (në Ka’be). Është vërtetuar në dy Sahihët (Bukhariut dhe Muslimit) se Umeri (radijAll-llahu anhu) ka thënë: “Pasha Allahun! Unë vërtet e di që ti je një gur që nuk të bën dobi dhe as dëm. Dhe sikur unë të mos e kisha parë  të dërguarin e Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) duke të të puthur, nuk do të të puthja.”

Prandaj, nuk është prej Sunetit që dikush të prekë apo të puthë dy shtyllat e shtëpisë (Ka’bes), që janë në krah të gurit të zi, as muret e shtëpisë (Ka’bes), as Mekamin e Ibrahimit, as shkëmbin e Kudsit (që ndodhet në Palestinë), as varrin e ndonjë pejgamberi  ose të njerëzve të mirë e të devotshëm. Ky është mendimi i përgjithshëm i dijetarëve dhe ata kanë rënë dakord për këtë. Aq sa fukahatë kanë mendime të ndryshme rreth çështjes së vendosjes së dorës në minberin e zotërisë sonë, të dërguarit të Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) kur ai ekzistonte dhe nuk ishte prishur. Imam Maliku dhe disa të tjerë e kanë urryer këtë, sepse është bidat (risi), aq sa thuhet se imam Maliku kur e pa Ata’en që të bënte një gjë të tillë, nuk mori më dituri prej tij. Ndërsa imam Ahmedi dhe disa të tjerë e kanë lejuar këtë veprim, sepse e ka vepruar i biri i Umerit (radij-Allahu ‘anhum).

Përsa i përket fërkimit të varrit të profetit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) dhe puthjes së tij, që të gjithë ata e kanë urryer këtë dhe e kanë ndaluar. Ngaqë ata e kuptuan atë që kishte për qëllim pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), në lidhje me ndërprerjen përfundimtare të shirkut, vërtetimin e Teuhidit dhe përkushtimin e fesë vetëm për Allahun, Zotin e Botëve.

Këtu duket edhe dallimi midis kërkimit prej pejgamberit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) dhe prej një njeriu të mirë në kohën që ai është gjallë, dhe kërkimit prej tij pas vdekjes së tij dhe në mosprezencën e tij. Kjo ndodh se se në kohën që ai është gjallë, atë nuk mund ta adhuroj askush në prezencën e tij.

Pra vetë pëjgamberët (‘alejhimus-salatu ues-selam) dhe njerëzit e mirë e të devotshëm kur janë gjallë, nuk lejojnë askënd që të bëj shirk me anë të tyre, madje e ndalojnë rreptësisht këtë gjë dhe i ndëshkojnë ata që e veprojnë këtë. Për këtë Isai (alejhis-selam) tha: “Kurrë nuk u kam thënë ndonjë gjë përveç asaj që Ti më urdhërove të them: Adhuroni Allahun, Zotin tim dhe Zotin tuaj, dhe unë isha dëshmitar për ta kur unë isha dhe u mora me ta, por kur Ti më more (dhe më ngrite lart) Ti ishe Vëzhgues mbi ta dhe ti je Dëshmues për çdo gjë.” [El-Maide: 117]

Një burrë i tha pejgamberit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem): Çfarë dëshiron Allahu dhe  dëshiron ty. Atëherë pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) tha: “A më bëre mua të barabartë me Allahun!? Çfarë dëshiron vetëm Allahu!” Përsëri thotë: “Mos thoni çfarë dëshiron Allahu dhe dëshiron Muhamedi, por thoni: Çfarë dëshiron Allahu pastaj dëshiron Muhamedi.” Po ashtu kur Xhuejrija tha: Midis nesh është i dërguari i Allahut, i cili e di se çdo të ndodh nesër, ai i tha: “Lëre këtë dhe thuaj atë që thoje më parë.” [Transmeton Bukhariu]

Dhe thotë:  “Mos e teproni në lavdërimin tim ashtu sikurse e tepruan të krishterët, në lavdërimin e birit të Merjemes. Unë padyshim që jam rob, pra thoni: Robi i Allahut dhe i dërguari i Tij.” Njëherë, kur ata u rreshtuan në rresht pas tij të ngritur në këmbë ai u tha: “Mos më madhëroni mua ashtu sikurse madhërojnë të huajt njëri-tjetrin.” Enesi thotë: “Ata (sahabët) nuk donin ndonjë tjetër më shumë nga profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), megjithatë kur e shikonin nuk çoheshin në këmbë për të, sepse e dinin se ai e urrente këtë gjë.”

Gjithashtu kur Muadhi bëri sexhde për të e ndaloi atë dhe tha: “Nuk lejohet të bëhet sexhde për asnjë tjetër përveç Allahut. Nëse do të urdhëroja dikë që t’i bënte sexhde dikujt, do të urdhëroja gruan t’i bënte sexhde burrit të saj, për shkak të të drejtës së madhe që ai ka ndaj saj.” Kur sollën heretikët tek Aliu, të cilët i kaluan kufijtë (duke e tepruar) në madhërimin e Aliut dhe besuan se ai ishte zot, ai (Aliu radijAll-llahu anhu) urdhëroi që ata të digjeshin me zjarr.

Ky pra, është karakteri i pejgamberëve dhe eulijave. Ndërsa kush dëshiron që njerëzit ta teprojnë në madhërimin e tij pa të drejtë, ai është prej atyre që dëshirojnë arrogancë dhe shkatërrim në tokë, si Faraoni dhe të ngjashmit me të. Këtu hyjnë edhe shehlerët e humbjes, qëllimi i të cilëve është arroganca në tokë dhe shkatërrimi, sprovimi me anë të pejgamberëve dhe njerëzve të mirë e të devotshëm, marrja e tyre për zota, bërja e shirkut me anë të tyre  pas vdekjes së tyre dhe në kohën që ata nuk janë të pranishëm, ashtu siç është bërë shirk me Mesihun dhe Uzejrin.

Këtu duket qartë edhe dallimi midis kërkimit prej pejgamberit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) dhe prej njeriut të mirë e të devotshëm në kohën kur ai është gjallë dhe prezent, dhe kërkimit prej tij pas vdekjes së tij e në mungesë të tij. Asnjë prej gjeneratave të para të këtij populli në kohën e sahabëve, as tabi’inët dhe as ata që ishin një brez pas tabi’inëve, nuk e kryenin namazin dhe duanë në varret e pejgamberëve dhe nuk kërkonin prej tyre. Ata nuk kërkonin ndihmë prej tyre as në mungesë të tyre, as në varret e tyre dhe nuk qëndronin në to.

Prej shirkut më të madh, është që njeriu të kërkojë ndihmë nga i vdekuri apo nga ai që nuk është i pranishëm, siç përmendi pyetësi. Ai kërkon ndihmë prej tij kur ka fatkeqësi dhe thotë: O zotëria im filani! Njësoj sikur kërkon prej tij largimin e dëmit apo sjelljen e dobisë. Ky është edhe realiteti i asaj që bëjnë të krishterët me Mesihun dhe nënën e tij, me rabinët dhe murgjit të tyre. Është e ditur se krijesa më e mirë dhe më e ndershme tek Allahu, është pejgamberi ynë, Muhamedi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), dhe njerëzit që e dijnë më së miri vlerën dhe të drejtën e tij janë sahabët, shokët e tij. Sahabët nuk e vepronin një gjë të tillë as në mungesë të tij dhe as pas vdekjes së tij. Mushrikët (idhujtarët) i atribojnë shirkut gënjeshtrën, sepse gënjeshtra është e shoqëruar ngushtë me shirkun.

Allahu i Lartësuar thotë: “Kështu pra, braktisni adhurimin e pështirë të idhujve, braktisni edhe fjalën e rreme. Jini hunafa Lil-Lah (për të adhuruar vetëm Allahun) duke mos i vënë Atij shokë në adhurim. Dhe kushdo që i emëron shok (të barabartë) Allahut, kjo është sikur ai të kishte rënë nga qielli dhe ta kishin kapur zogjtë.” [El-Haxh: 30-31]

Pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) thotë: “Dëshmia e rreme është e barabartë me shirkun që i bëhet Allahut, me dy ose tri herë.”

Allahu i Lartësuar thotë: “Padyshim se ata të cilët morën viçin për ta adhuruar, zemërimi i Zotit të tyre dhe poshtërimi i Tij do t’i mbulojë ata në jetën e kësaj bote. Kështu i shpërblejmë Ne ata që shpifin dhe trillojnë.” [El-A’raf: 152]

Ibrahimi (miku i afërt i Allahut) (alejhis-selam) ka thënë: “A është mashtrimi -të adhuruar të tjerë të rremë në vend të Allahut që ju dëshironi? Po ç’mendoni atëherë për Zotin e botëve?” [Es-Safat: 86-87]

Prej gënjeshtrave të tyre është fakti, se kur ndonjë prej tyre thotë në lidhje me shehun e vet: Nëse muridi (ithtari i shehut) ndodhet në perëndim dhe shehu i tij në lindje, dhe atij i zbulohet mbulesa, ai ia kthen atij siç ishte. Aq sa arritën të thonë, se nëse shehu nuk është kështu siç u cilësua, atëherë ai nuk është sheh. Ndonjëherë ata mashtrohen nga shejtanët, siç mashtrohen adhuruesit e idhujve. Siç ndodhte me arabët dhe idhujt e tyre, me adhuruesit e yjeve e hajmalive prej shirkut e magjisë. Ashtu siç ndodhi me tatarët, indianët, sudanezët dhe grupe të tjera idhujtare, të cilët u mashtruan prej shejtanëve dhe bashkëbiseduan me ta, si dhe ndodhitë e tjera të ngjashme me këto. Shumë prej tyre mund t’u ndodh diçka e përafërt me këto, veçanërisht kur dëgjojnë fërshëllimë apo përplasje duarsh, shejtanët ndoshta zbresin mbi ta, e  ndonjëri prej tyre goditet ashtu sikurse goditet dikush prej epilepsisë, e më pas ndiqet me një zë si zëri i devesë, si shkumëngari, apo dëgjohet prej tij një ulërimë e bezdisshme. Gjithashtu ai flet gjëra që nuk i kupton as ai dhe as të pranishmit. Si dhe gjëra të tjera si këto që përmendëm, ku mund të bien këta njerëz të humbur.

(Ndërmjetësimi me pozitën dhe shenjtërinë e dikujt)

Lloji i tretë, tregon për ata që thonë: O Allah! Të drejtohem Ty me pozitën që ka filani tek Ty, ose me bereqetin e filanit, ose me shenjtërinë që ka filani tek Ty: Ma plotëso mua këtë dhe këtë. Këtë e veprojnë shumë njerëz, por një gjë e tillë nuk ka ardhur prej asnjërit nga sahabët, tabi’inët apo prej ndonjërit nga të parët e këtij  populli. Nuk ka ardhur që të jenë lutur me një dua si kjo që u përmend më lart. Mua nuk më është transmetuar nga ndonjë dijetar diçka rreth kësaj që ta tregoj, përveçse atë që kam parë tek fetvatë e fekihut Ebu Muhamed ibën Abdus-Selam. Ai ka dhënë fetva se: Nuk i lejohet askujt të bëj një gjë të tillë, përveçse me Pejgamberin (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) - nëse ka ardhur në hadith të saktë përsa i përket pejgamberit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) -. Kuptimi i kërkimit të fetvasë (përgjigjes së tij në lidhje me këtë çështje): Është transmetuar nga Nesaiu, Tirmidhiu dhe të tjerë, se Pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) i mësoi disa nga shokët e tij që të luten duke thënë: “O Allah! Unë të lutem Ty dhe ndërmjetësohem tek Ty me anë të Pejgamberit tënd, Pejgamberit të mëshirës. O Muhamed! O i dërguar i Allahut! Unë ndërmjetësohem me ty tek Zoti im  për nevojën që kam, që Ai të ma plotësoj atë. O Allah! Bëje atë të ndërmjetësojë për mua.”

Me këtë hadith janë argumentuar disa, duke thënë se lejohet ndërmjetësimi me Pejgamberin (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) gjatë jetës së tij dhe mbas vdekjes së tij.

Ata thonë se në ndërmjetësim nuk ekziston as lutja e krijesave dhe as kërkimi i ndihmës nga krijesa, por është vetëm lutja dhe kërkimi i ndihmës nga Allahu, por që në të bën pjesë kërkimi me anë të pozitës së tij. Siç ka ardhur në Sunen të Ibën Maxheh, se Pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka përmendur në lutjen e atij që del për në namaz të thotë: “O Allah! Unë të lutem Ty me të drejtën që kanë kërkuesit ndaj Teje dhe me të drejtën e kësaj ecjeje, sepse unë nuk kam dalë mosmirënjohës dhe as arrogant, as për syefaqësi dhe as për t’u bërë i njohur. Unë kam dalë se i frikësohem inatosjes Tënde dhe se dëshiroj kënaqësinë Tënde. Kërkoj që të më shpëtosh prej zjarrit dhe të më falësh gjynahet, sepse askush nuk i fal gjynahet përveç Teje.”

Ata thonë se në këtë hadith, ai kërkoi me të drejtën që kanë kërkuesit ndaj Tij dhe me të drejtën e ecjes së tij për në namaz. Kjo është një e drejtë të cilën Allahu ia ka ngarkuar Vetes së Tij.

Allahu i Lartësuar thotë: “Ndërsa për besimtarët ishte detyrë për Ne që t’i ndihmonim.” [Er-Rum: 47]

Gjithashtu Allahu i Lartësuar thotë: “Është një premtim që është mbi Zotin tënd i cili duhet të përmbushet.” [El-Furkan: 16]

Ndërsa në dy Sahihët është transmetuar nga Muadh ibën Xhebeli, se profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) i ka thënë: “O Muadh! A e di ti se cila është e drejta e Allahut ndaj robërve?” Ai tha: Allahu dhe i dërguari i Tij janë më të dijshëm. Tha: “E drejta  e Allahut ndaj robërve është që ta adhurojnë Atë e të mos i shoqërojnë Atij asgjë. A e di se çfarë të drejte kanë robërit ndaj Allahut në qoftë se e bëjnë këtë? E drejta e tyre ndaj Tij është që të mos i dënoj ata.”

Dhe është transmetuar në hadithe të tjera shprehja: “Është detyrë për Allahun kjo dhe kjo.” Siç është fjala e Tij: “Atij që pi alkol nuk i pranohet namazi për dyzet ditë. Në qoftë se pendohet, Allahu e pranon pendimin e tij, por në qoftë se e përsërit për herë të tretë e të katërt, atëherë është detyrë për Allahun që t’i jap të pijë nga tijnetul-khabal.” U pyet: E çfarë është tijnetu khabal? Tha: “Është pija e banorëve të zjarrit.”

Një grup dijetarësh thonë: “Në këtë hadith nuk ndodhet lejimi i ndërmjetësimit me anë të  tij mbas vdekjes së tij dhe kur ai nuk është i pranishëm, por në të gjendet ndërmjetësimi me të gjatë jetës së tij dhe kur ai ishte prezent.” Është transmetuar në Sahihun e Bukhariut, se Umer ibën Khatab (radijAll-llahu anhu) i kërkoi Abasit që t’i lutej Allahut për zbritjen e shiut dhe tha: “O Zoti ynë! Kur na godiste thatësira ndërmjtësoheshim tek Ty me të Dërguarin tonë dhe na e zbrisje shiun, kurse tani po ndërmjetësohemi tek Ty me xhaxhain e Pejgamberit tonë, kështu që na zbrit shi, dhe u zbriste shiu.” Pra Umer ibën Khatabi (radijAll-llahu anhu) sqaroi se ndërmjetësoheshin me anë të tij gjatë jetës së tij dhe u zbriste shiu.

Ndërmjetësimi i tyre me anë të tij ishte se ata i kërkonin atij që të luste Allahun për ta dhe ai lutej. Gjithashtu ata luteshin bashkë me të dhe ndërmjetësoheshin me shefatin dhe lutjen e tij. Siç ka ardhur në Sahih, nga Enes Ibën Malik (radijAll-llahu anhu), se një burrë hyri në xhami ditën e xhuma prej një dere që ishte afër “Darul Kada’”, ndërkohë që i dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ishte në këmbë duke mbajtur khutbe (ligjëratë). Ai u drejtua nga i dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) siç ishte në këmbë dhe tha: O i dërguari i Allahut! Pasuritë u shkatërruan dhe rrugët janë bllokuar, prandaj lute Allahun që ta ndalojë atë prej nesh. Atëherë i dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ngriti duart dhe tha: “Zoti ynë! Zbrite shiun përreth nesh e jo mbi ne. Zoti ynë! Zbrite nëpër male, kodrina, në shtretërit e luginave dhe nëpër pemë e bimë.”

Më pas tha: Ai (shiu) u ndërpre dhe ne dolëm duke ecur në diell. Në këtë hadith tha: Lute Allahun për ne, që ta ndërpresë atë prej nesh. Po ashtu në Sahih (të Bukhariut) transmetohet se Abdullah Ibën Umeri tha: Mua më kujtohet që Ebu Talibi thoshte për të dërguarin e Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem): “Me anë të fytyrës së tij kërkohej shiu prej resë, ndihmëtari i jetimëve, që largon dëmin nga vejushat.”

Ky ishte ndërmjetësimi i tyre me atë (pejgamberin) qoftë në kërkimin e shiut apo diçka tjetër. Kur ai ndërroi jetë, ata u ndërmjetësuan me anë të Abasit (radijAll-llahu anhu), ashtu siç ndërmjetësoheshin dhe kërkonin shiun me anë të tij. Ata nuk kërkuan shiun me anë të tij mbas vdekjes së tij, as në mos prezencën e tij, as tek varri i tij dhe as tek varri i ndonjë tjetri. Po kështu veproi Muauije Ibën Ebi Sufjan (radijAll-llahu anhu), i cili  kërkoi shi me anë të Jezid ibën Es’ued El Xhureshij [1] duke thënë: O Zoti ynë! Ne po ndërmjetësohemi tek Ty me më të mirin prej nesh! O Jezid, ngriji duart tek Allahu (për të bërë lutje)! Ndërkohë ai ngriti duart, u lut dhe ata u lutën, dhe zbriti shiu. Për shkak të kësaj dijetarët thonë, se është e pëlqyeshme që shiu të kërkohet me anë të njerëzve të mirë e të drejtë. Dhe nëse janë prej familjes së të dërguarit të Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) është më mirë. Asnjë prej dijetarëve nuk ka thënë, se është i ligjshëm ndërmjetësimi dhe kërkimi i shiut me anë të pejgamberit dhe njeriut të mirë pas vdekjes së tij e në mosprezencën e tij. Ata nuk e kanë bërë të pëlqyshme një gjë të tillë në kërkimin e shiut, as në kërkimin e fitores dhe as në lutjet e tjera. Lutja është truri i adhurimit.

Adhurimi është bazuar në Sunnet dhe pasim dhe jo mbi epshe dhe risi. Allahu duhet të adhurohet me atë që ka vendosur si fe dhe jo me epshe dhe risi.

Allahu i Lartmadhëruar thotë: “Apo kanë ata shokë e të barabartë me Allahun (zota të rremë të tyre) të cilët kanë themeluar dhe përcaktuar për ta ndonjë fe të cilën nuk e ka urdhëruar e përcaktuar Allahu?” [Esh-Shura: 21]

Gjithashtu thotë: “Lutjuni Zotit tuaj me përulje dhe në vetveten tuaj. Vërtetë Ai nuk i do ata që kalojnë kufinjtë.” [El-A’raf: 55]

Pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) thotë: “Vërtetë që ka për të patur njerëz prej këtij populli që i kalojnë kufinjtë në lutje dhe pastrim.”

(Gjykimi ndaj atij që kur e godet ndonjë fatkeqësi apo frikë kërkon ndihmë prej shehut të vet)

Përsa i përket atij personi, që kur e godet ndonjë fatkeqësi ose frikësohet nga diçka, kërkon ndihmë prej shehut të vet, duke kërkuar që t’ia bëjë të qëndrueshme zemrën prej rrethanës (gjëndjes) që ai ndodhet, gjykimi është se kjo është shirk. Dhe është prej riteve të fesë së krishtere, ngaqë Allahu është Ai që zbret mëshirën dhe largon dëmin.

Allahu i Lartmadhëruar thotë: “Dhe në qoftë se Allahu të prek me ndonjë lëndim, nuk gjendet dikush tjetër që mund të ta heqi atë përveç Atij, edhe në qoftë se Ai dëshiron ndonjë të mirë, nuk ka kush tjetër që mund ta zmbraps mirësinë e Tij.” [Junus: 107] 

I Lartësuari thotë: “Atë që Allahu ua dhuron njerëzve nga Mëshira e Tij, nuk ka kush që mund ta pengojë e atë që Ai e ndal, nuk ka kush që mund ta lirojë pas Tij.” [Fatir: 2]

Gjithashtu thotë: “Thuaju (O Muhamed): “Më thoni, sikur të binte mbi ju dënimi i Allahut, apo t’ju vijë ora (të cilës i trembeni), a do t’i thërrisnit tjetërkujt përveç Allahut? (Përgjigjuni) nëse jeni të drejtë! Patjetër, ju vetëm Atij do t’i thërrisnit dhe Ai po të dojë mund t’jua largojë atë fatkeqësi për të cilën ju i thërrisni Atij. Dhe atë kohë ju harroni çfarëdo shoku që i keni bashkuar në adhurim.” [En-Aam: 40-41]

I Lartësuari thotë: “Thuaju (O Muhamed): “Thërrisni ata përveç Atij (Allahut) të cilët juve ua merr mendja (për zota si melekët, pejgamberët, kushdo qofshin, Isai, Uezejri, idhuj etj.)! Ata nuk kanë fuqi për ta larguar të keqen prej jush, as për ta kaluar atë prej jush tek ndokush tjetër. Ata të cilëve u thërrasin (si Isai -biri i Merjemes-, Uzejri ose ndonjë melek tjetër) vetë duan (për veten e tyre) mënyrë e rrugë të drejtë për hyrje e afrim tek Zoti i tyre (Allahu). Secili prej tyre do të donte të ishte më i afërti dhe ata (Isai, Uzejri, melekët etj.) vetë shpresojnë për Mëshirën e Tij dhe kanë frikë ndëshkimin e tij. Vërtetë që ndëshkimi i Zotit tënd është për t’u pasur frikë!” [El-Isra: 56-57]

Pra Allahu i Lartmadhëruar, sqaroi se ata që luten, qofshin melekë, pejgamberë, etj., nuk posedojnë mundësi për t’ua larguar të keqen dhe as nuk mund ta kalojnë atë prej tyre tek dikush tjetër.

Nëse dikush thotë: Unë e lus shehun që ai të jetë ndërmjetës për mua, atëherë ky veprim i tij është si lutja e të krishterëve për Merjemen, murgjit dhe rabinët. Besimtari shpreson vetëm tek Zoti i tij dhe i frikësohet vetëm Atij. Ai lut vetëm Atë duke ia përkushtuar fenë vetëm Atij. Ndërsa ajo që meriton shehu i tij është që të lutet dhe të kërkojë mëshirë për të. Ngaqë krijesa që ka më shumë pozitë është i dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) dhe shokët e tij janë njerëzit më të ditur për çështjen dhe pozitën e tij. Aq sa ata janë njerëzit që i binden më shumë atij. Mirëpo nuk ka ndodhur që ai të urdhëronte  ndonjërin prej tyre që të thoshte kur tmerrohej apo frikësohej: O zotëria im! O i dërguari i Allahut! Ata nuk e bënin një gjë të tillë gjatë jetës së tij dhe as pas vdekjes së tij. Madje ai i urdhëronte që të përmendnin Allahun, t’i luteshin vetëm Atij dhe të bënin salavat dhe selam për të (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem). Allahu i Lartmadhëruar thotë: “Ata (besimtarët) të cilëve njerëzit (hipokritë) u thanë: “Vërtetë populli (pagan) ka grumbulluar kundër jush (një ushtri të madhe), kështu që frikësojuni atyre, por kjo në të vërtetë vetëm ua shtoi besimin dhe thanë: Na mjafton vetëm Allahu dhe Ai është Rregulluesi më i mirë i punëve tona. Kështu që ata u kthyen me mirësi dhe begati nga Allahu. Asnjë e keqe nuk i preku, ndoqën kënaqësinë e Allahut dhe Allahu është Zotëruesi dhe Dhuruesi i mirësive të pafundme.” [Ali Imran: 173-174]

Në Sahihun e Bukhariut, transmetohet nga Ibën Abasi (radijAll-llahu anhu), se këtë fjalë e ka thënë Ibrahimi (alejhis-selam) kur u hodh në zjarr dhe e tha gjithashtu Muhamedi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) - d.m.th. dhe shokët- e tij, kur njerëzit u thanë atyre: Vërtetë populli (pagan) ka grumbulluar kundër jush (një ushtri të madhe).

Në Sahih (të Bukhariut), transmetohet se pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) kur kishte ndonjë brengë thoshte: “Nuk ka Zot tjetër (që meriton të adhurohet) përveç Allahut Madhështor dhe të Butë. Nuk ka Zot tjetër (që meriton të adhurohet) përveç Allahut Zotit të Arshit të shenjtë. Nuk ka Zot tjetër (që meriton të adhurohet) përveç Allahut Zotit të qiejve dhe të tokës, Zotit të Arshit madhështor.”

Gjithashtu është transmetuar se një lutje të tillë ai ia mësoi edhe disa prej pjesëtarëve të familjes së tij. Në Sunen (të Tirmidhiut) transmetohet se pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), kur i vinte ndonjë gjë e papëlqyeshme thoshte: “O i Përjetshëm (pa fillim dhe pa mbarim)! O Mbajtës i gjithçkaje që ekziston! Me Mëshirën Tënde kërkoj ndihmë.”

Po ashtu është transmetuar se Fatimes, vajzës së tij, i mësoi të thotë: “O i Përjetshëm (pa fillim dhe pa mbarim)! O Mbajtës i gjithçkaje që ekziston! O Nismëtari, Krijues i qiejve dhe i tokës! Nuk ka Zot tjetër (që meriton adhurimin) përveç Teje! Me Mëshirën Tënde kërkoj ndihmë, më rregullo mua të gjitha çështjet dhe mos më lër të mbështetm tek vetja ime apo tek ndonjë nga krijesat e tua, qoftë dhe për një çast!”

Në Musnedin e Imam Ahmedit dhe Sahihun e Ebu Hatim El Bustit (Ibën Hibbanit), transmetohet nga Ibën Mes’udi (radijAll-llahu anhu) se pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Çdo person që e godet ndonjë hidhërim apo shqetësim dhe thotë: O Allah! Unë jam robi Yt, biri i robit Tënd dhe biri i robëreshës Tënde. Jeta ime është në dorën Tënde, ligji Tënd është vendimtar tek unë, gjykimi Yt për mua është më i drejti. Të lutem Ty me çdo emër Tëndin, me të cilin ke quajtur veten Tënde, apo që e ke zbritur në Librin Tënd, apo që ia ke mësuar dikujt prej krijesave të Tua, ose e ke ruajtur në diturinë Tënde të fshehtë. Bëje Kur’anin Madhështor pranverë të zemrës sime, dritë në gjoksin tim, largues të hidhërimit tim dhe largues të dëshpërimit dhe shqetësimit tim. Allahu ka për t’ia larguar shqetësimin dhe dëshpërimin, dhe ka për t’ia zëvendësuar ato me gëzim.”

Të pranishmit thanë: O i dërguari i Allahut! A t’i mësojmë këto? Ai tha: “Ai që i dëgjon këto duhet t’i mësoj.” Ai i tha popullit të tij: “Vërtet që dielli dhe hëna janë dy argumente prej argumenteve të Allahut! Eklipsi i tyre nuk ndodh për shkak të vdekjes apo jetës së dikujt, por Allahu frikëson me to robërit e Tij. Kur të shikoni këtë (eklipsin e tyre) kthehuni me nxitim për në namaz, përmendjen e Allahut dhe në kërkim të faljes.”[2]

Pra ai kur ndodhi eklipsi, i urdhëroi për namaz, lutje, përmendje të Allahut, lirim nga robëria, sadaka dhe nuk i urdhëroi ata që t’i luten ndonjë krijese, meleku, pejgamberi apo ndonjë tjetri.

Në Sunet ndodhen mjaft shembuj të tillë dhe ai u ka urdhëruar e mësuar muslimanëve në rast frike vetëm atë që i ka urdhëruar Allahu, si lutja e Allahut, përmendja e Tij, kërkimi i faljes, namazi, sadakaja etj. .

Atëherë, si vallë besimtari që beson në Allahun dhe të dërguarin e Tij, mënjanohet nga ajo që ka urdhëruar Allahu dhe i dërguari i Tij dhe vepron një  bidat (risi), për të cilin Allahu nuk ka dhënë asnjë të drejtë e asnjë provë, madje ngjason me fenë e idhujtarëve dhe të krishterëve?!

Nëse dikush pretendon se i është plotësuar nevoja me anë të gjërave të tilla, apo shehu i tij bëri diçka etj., atëherë i themi se edhe adhuruesve të yjeve, idhujve etj., prej idhujtarëve u ndodhin gjëra të tilla. Kjo është diçka tepër e njohur prej idhujtarëve të mëparshëm dhe po ashtu edhe prej idhujtarëve të kësaj kohe. Nëse nuk do të ekzistonin gjëra të tilla, atëherë nuk do të adhuroheshin idhujt dhe gjërat e tjera. Ibrahimi (khalili -mik i afërt tek Allahu-) thotë: “Më largo e më ruaj mua dhe bijtë e mi nga adhurimi i idhujve. O Zoti im! Vërtet që ata (idhujt) kanë humbur shumë prej njerëzve.” [Ibrahim: 35-36]

[1] - Sahab i cili erdhi dhe u vendos në Sham dhe jetoi në fshatin Zebedin në Guta. Ibën Asakir tek “Hisoria e Damaskut” thotë: “Jam informuar se Jezid ibën el-Esuedi pasi falte namazin e jacisë në xhaminë e Damaskut, dilte për të shkuar në Zebedin dhe gishti i madh i tij i ndriçonte. Me dritën e tij ecte derisa arrinte në Zebedin. Për shkak të mirësisë së tij, Muauija i kërkonte të bënte dua për të rënë shi.”

[2] - Hadithi transmetohet nga Mugire Ibën Shu’be dhe e ka nxjerrë Bukhariu në Sahihun e tij. Shkaku i ardhjes së këtij hadithi është se ditën që vdiq Ibrahimi, djali i pejgamberit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), ndodhi eklipsi i diellit dhe njerëzit thanë: Ndodhi eklipsi për shkak të vdekjes së Ibrahimit.

(Fillimi i shfaqjes së shirkut)

Thuhet, se për herë të parë në tokën e Mekës pas vdekjes së Ibrahimit khalilit, shirku është shfaqur prej Amër ibën Luhej El-Khuzaij. Ai është  personi të cilin pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) e pa duke iu zvarritur zorrët në zjarr. Ai është i pari që i la devetë të lira në kullotë për zotat e tyre të paqenë, duke mos i lënë ato që të përdoreshin për ngarkesë. Gjithashtu, është i pari që ndërroi fenë e Ibrahimit. Thonë se ai shkoi në Sham dhe aty gjeti disa idhuj në Balka. Ata pretendonin se kishin dobi prej tyre në sjelljen e të mirave dhe largimin e dëmeve, dhe i solli ata (idhujt) në Mekë, duke bërë traditë për arabët shirkun dhe adhurimin e idhujve.

Përsa i përket çështjeve  të cilat i ka ndaluar Allahu dhe i dërguari i Tij, si shirku, magjia, vrasja, imoraliteti, dëshmia e rreme, pirja e alkolit dhe të ndaluarat e tjera, vetja e njeriut mund të ketë përfitim duke iu bazuar asaj që ai e quan dobi ose largim të dëmit. Nëse nuk mund të ekzistonte një gjë e tillë, njerëzit nuk do t’i vepronin të ndaluarat, nga të cilat nuk kanë asnjë mirësi. Ajo që i shtyn njerëzit tek e ndaluara është injoranca ose nevoja. Ndërsa, ai që e di të keqen e diçkaje dhe ndalimin e saj, si mund ta veprojë atë?! Ata që i bëjnë të gjitha këto, ndoshta janë të paditur për dëmet që ato kanë, ose mund të kenë nevojë për to, për shkak të epshit që kanë për to. Ndoshta ato mund të kenë më tepër dëm se sa kënaqësi, por ata nuk e dijnë këtë për shkak të injorancës së tyre, apo se epshet i kanë verbuar ata, prandaj dhe i veprojnë ato. Epshi, në përgjithësi e bën njeriun të sillet sikur nuk di gjë prej të vërtetës, sepse dashuria që ke për diçka të verbon dhe të shurdhon.

Prandaj dijetari e ka frikë Allahun. Ebul-Aalije thotë: I kam pyetur shokët e Muhamedit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) për fjalën e Allahut të Lartësuar: “Allahu pranon vetëm pendimin e atyre që bëjnë gjynah nga padija dhe marrëzia dhe pendohen menjëherë pas kësaj.” [En-Nisa: 17]

Dhe ata u përgjigjën duke thënë: “Kushdo që kundërshton Allahun është injorant (i paditur) dhe kushdo që pendohet para vdekjes është penduar menjëherë.” Nuk dua të sqaroj këtu me detaje dëmet e mëdhja që shkaktojnë të ndaluarat dhe as dobitë e çmuara që kanë urdhëresat. Mirëpo mjafton që besimtari të dijë, se ajo që Allahu ka urdhëruar, ka dobi të garantuar ose me përqindje më të madhe dhe ajo që e ka ndaluar Allahu ka dëm të garantuar ose me përqindje më të madhe. Gjithashtu ta dijë, se Allahu nuk i ka urdhëruar robërit me urdhërat që i urdhëroi, sepse ka nevojë për ta, dhe as nuk i  ka ndaluar prej asaj që i ndaloi se do të kursej ndaj tyre, por i urdhëroi ata për atë që është në dobi të tyre dhe i ndaloi prej asaj që është në dëm të tyre. Për këtë arsye e ka cilësuar pejgamberin e Tij (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) se: “I udhëzon ata për çdo gjë të mirë dhe i ndalon ata nga çdo gjë e keqe. Ai u lejon atyre si të ligjshme gjithçka të mirë e të këndshme dhe ua ndalon si të paligjshme gjithçka të keqe.” [El-A’raf: 157]

(Sqarim rreth gjykimit  të fërkimit të varrit, puthjes së tij dhe vendosjes së faqes mbi të)

Përsa i përket fërkimit të varrit (cilido varr qoftë), puthjes së tij, apo vendosjes së faqes mbi të, të gjitha këto veprime janë rreptësisht të ndaluara në bazë të mendimit unanim të të gjithë muslimanëve. Edhe nëse ato janë varret e pejgamberëve. Një veprim të tillë nuk e ka bërë asnjë nga të parët e këtij populli dhe asnjë nga imamët e tij. Madje ky veprim është prej shirkut.

Allahu i Lartësuar thotë: “Dhe kanë thënë: Ju nuk do t’i lini zotat tuaj dhe nuk do të lini as Ueddan, as Suuaan, as Jaguthen, as Jaukën, as Nasran (emra të idhujve të tyre). Dhe vërtetë që ata kanë tërhequr shumë në rrugë të gabuar.” [Nuh: 23-24]

Siç e thamë edhe më lartë, këta ishin emra të një grupi njerëzish të mirë, të cilët ishin prej popullit të Nuhut. Në fillim njerëzit qëndruan një periudhë kohe tek varret e tyre, pastaj pas një farë kohe, skalitën pamjet e tyre në statuja. Këto gjeste janë rreptësisht të ndalura, aq më tepër nëse shoqërohen me lutjen e të vdekurit dhe kërkimin e ndihmës prej tij. Të gjitha këto i përmendëm duke sqaruar shirkun që ndodhet në këto veprime. Po ashtu sqaruam edhe dallimin midis “vizitës së shpikur”, ku praktikuesit e saj i ngjasojnë të krishterëve dhe “vizitës që është në përputhje me Sheriatin”.

(Gjykimi i uljes së kokës para shehlerëve të mëdhenj dhe i puthjes së tokës)

Ulja e kokës tek shehlerët e mëdhenj dhe tek njerëzit e tjerë, puthja e tokës dhe veprime të tjera të këtij lloji, janë rreptësisht të ndaluara sipas mendimit unanim, aq sa nuk ekziston asnjë mosmarrëveshje midis imamëve rreth ndalimit të tyre. Madje përkulja e shpinës për dikë tjetër përveç Allahut, është diçka e ndaluar.

Në Musned (të imam Ahmedit) dhe në libra të tjerë, transmetohet se Muadh ibën Xhebeli (radijAll-llahu anhu), kur u kthye nga Shami, bëri sexhde për pejgamberin (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) dhe ai i tha: “Çfarë është kjo o Muadh?!” Ai tha: O i dërguari i Allahut! Unë i pashë njerëzit në Sham duke i bërë sexhde njerëzve me pozitë dhe njerëzve të denjë në luftë. Thoshnin se e kishin marrë këtë gjë nga pejgamberët e tyre. Atëherë pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) i tha: “Kanë gënjyer o Muadh! Nëse unë do të urdhëroja dikë për t’i bërë sexhde dikujt, do të urdhëroja gruan t’i bëjë sexhde burrit të saj, për shkak të së drejtës së madhe që ka ndaj saj. O Muadh! Nëse do të kalosh tek varri im, a mos vallë do bësh sexhde?” Tha: Jo! Tha: “Mos e bëj një gjë të tillë.” Ose siç ka thënë i dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem)

Aq sa në Sahih, transmetohet prej hadithit të Xhabirit, se pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) u fal ulur për shkak të një sëmundjeje që kishte, ndërkohë që shokët e tij u falën në këmbë. Ai i urdhëroi që të ulen dhe u tha: “Mos më madhëroni mua ashtu siç madhërojnë të huajt njëri-tjetrin.” Po ashtu thotë: “Kush gëzohet që t’i çohen njerëzit në këmbë, le të përgatit venduljen e tij në zjarr.”

Ai i ndaloi të qëndronin ngritur në këmbë kur ai ishte ulur, edhe pse ata ishin çuar për namaz dhe këtë gjë e bëri që ata të mos u ngjasojnë atyre që ngrihen në këmbë për prijësit ose udhëheqësit e tyre. Po ashtu bëri të ditur, se ai person që dëshiron t’i çohen  të tjerët në këmbë, ka për të qenë prej banorëve të zjarrit. Vallë, si do të jetë përfundimi për dikë që i bëhet sexhde, përkulen për të dhe i puthin duart?! Umer ibën Abdulazizi (radijAll-llahu anhu), i cili ka qenë khalifi i Allahut në tokë, kishte ngarkuar disa njerëz të tij, që ta ndalonin atë që hynte për të puthur tokën, aq sa kush puthte tokën, ai e ndëshkonte.

Shkurtimisht po them se ngritja dhe ulja, rukuja dhe sexhdeja, janë të drejta të të Vetmit të Adhuruar, Krijuesit të qiejve dhe të tokës. Dhe ajo që është e drejtë absolute vetëm për Allahun, nuk lejohet që të kryhet asnjë gjë prej saj, për dikë tjetër përveç Tij. Si p.sh., betimi për dikë tjetër përveç Allahut të Lartësuar. I dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) thotë: “Kush do të betohet, le të betohet për Allahun ose le të heshtë.” (Transmeton Bukhariu dhe Muslimi) Gjithashtu thotë: “Kush betohet për dikë tjetër veç Allahut, vërtet që ka bërë shirk.”

Pra, i gjithë adhurimi duhet të kryhet vetëm për Allahun, Një të Vetëm, pa shok dhe ortak. “Dhe ata nuk u urdhëruan për tjetër, veçse që duhet të adhuronin vetëm Allahun dhe të mos adhuronin tjetër përveç a përkrah Tij, të adhuronin Atë me besim të vërtetë e përkushtim të plotë dhe të kryenin faljen e namazit e të jepnin zekatin. Dhe kjo është feja e drejtë dhe e vërtetë.” [El-Bejjineh: 5]

Në Sahih (të Muslimit), transmetohet se pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) thotë: “Vërtetë Allahu pëlqen  për ju tre gjëra: Të adhuroni vetëm Atë dhe të mos i shoqëroni askënd në adhurim, të kapeni të gjithë fortë me litarin e Allahut e të mos përçaheni dhe të këshilloni atë të cilin Allahu e ka ngarkuar me çështjen tuaj.” Dhe përkushtimi i fesë vetëm për Allahun, është baza e adhurimit.

Pejgamberi ynë (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), e ka ndaluar rreptësisht shirkun, qoftë pak apo shumë, i vogël apo i madh. Këtë e argumenton fakti i transmetimit nga burime të shumta, se ai e ka ndaluar namazin në kohën e lindjes së diellit dhe në kohën e perëndimit të tij. Kjo është transmetuar me tekste të ndryshme. Ai një herë ka thënë: “Mos prisni që ta falni namazin në kohën e lindjes së diellit dhe as në perëndimin e tij.” Ndërsa një herë tjetër, ka ndaluar që dikush të falet pas agimit derisa të lindë dielli, dhe po ashtu ka ndaluar që të falet namaz pas namazit të asrit, derisa të perëndojë dielli. Një herë tjetër ka përmendur se kur lind dielli, lind midis dy brirëve të shejtanit dhe në këtë kohë pabesimtarët i bëjnë sexhde diellit. Gjithashtu, e ka ndaluar faljen e namazit në këtë kohë, sepse ka përngjasim me idhujtarët, të cilët në këtë kohë i bëjnë sexhde diellit. Shejtani i vendos brirët e tij në atë pozicion, që dielli të lindë midis brirëve të tij, me qëllim që sexhdeja të bëhet për të. Atëherë vallë, si është gjendja  e atij njeriu, shirku i të cilit është më i qartë se ky dhe përngjasimi i tij me idhujtarët është më i dukshëm?!

Allahu i Lartësuar thotë në atë që urdhëroi të dërguarin e Tij, që t’u thotë ndjekësve të librave të parë: “Thuaj (o Muhamed): O ithtarë të librit (çifutë e të krishterë)! Ejani te një fjalë që është e drejtë dhe e përbashkët mes nesh dhe jush, që të mos adhurojmë askënd përveç Allahut, që të mos i vëmë Atij shokë në adhurim dhe asnjë prej nesh të mos marrë të tjerë për zota përveç Allahut të Vetëm. Pastaj nëse ata largohen, thuaju dëshmoni për ne se jemi muslimanë.” [Al-Imran: 64]

E  gjithë kjo, është për arsye se në të ekziston përngjasimi me ithtarët e librit, të cilët morën si zota njëri-tjetrin përveç Allahut. Ndërsa ne jemi të ndaluar ta bëjmë këtë veprim. Kush i shmanget udhëzimit të pejgamberit të Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), udhëzimit të shokëve të tij dhe udhëzimit të pasuesve të tyre me bamirësi, tek ajo që ngjason me ritet fetare të të krishterëve, ai pa dyshim që ka lënë atë për të cilën e ka urdhëruar Allahu dhe i dërguari i Tij.

Përsa i përket fjalës që thotë dikush: Nevoja ime u krye me begatinë e Allahut dhe begatinë tënde, kjo është një shprehje e keqe, sepse në të tilla gjëra, nuk mund të krahasohet askush me Allahun. Kur dikush i tha pejgamberit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem): Çfarë dëshiron Allahu dhe ty! Ai tha: “A më bëre mua shok me Allahun?! Thuaj: Çfarë dëshiron Allahu i Vetëm.” Ai një herë i tha shokëve të tij: “Mos thoni: Çfarë dëshiron Allahu dhe Muhamedi, por thoni: Çfarë dëshiron Allahu, pastaj dëshiron Muhamedi.”

Në një hadith, transmetohet se një nga muslimanët pa dikë që thoshte: Sa popull i mirë jeni ju, sikur të mos i bënit shokë Allahut. D.m.th: ju thoni: Çfarë dëshiron Allahu dhe dëshiron Muhamedi. Pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) i ndaloi nga kjo gjë. Në Sahih (të Bukhariut dhe Muslimit), transmetohet se Zejd ibën Khalid ka thënë: Një herë i dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) u fal me ne duke na prirë në namazin e sabahut kur ishim në Hudejbije, ndërkohë që natën kishte rënë shi dhe tha: “A e dini çfarë tha Zoti juaj këtë natë?” Ne thamë: Allahu dhe i dërguari i Tij janë më të dijshëm. Tha: “Ai tha: Disa robër të mi u gdhinë besimtar tek Unë dhe disa të tjerë u gdhinë pabesimtarë. Ai që thotë: Ne na zbriti shiu me mirësinë e Allahut dhe mëshirën e Tij, ky është ai që beson tek Unë dhe që nuk beson tek yjet. Ndërsa ai që thotë: Na zbriti shiu për shkak të këtij ylli, apo atij tjetri, ky është ai që nuk beson tek Unë, por beson tek yjet.”

Shkaqet të cilat Allahu i ka bërë shkaqe, nuk mund të bëhen ortak, shok apo ndihmëtar.

Ndërsa ai që thotë: Me begatinë e shehut, ndoshta ka për qëllim lutjen e tij, dhe lutja që pranohet më shpejt është lutja e atij që mugon. Ndoshta ai ka për qëllim me të begatinë e asaj të mire, të cilën ai ia ka mësuar dhe e ka urdhëruar për të. E ndoshta mund të ketë për qëllim begatinë dhe ndihmën me të cilën ai e ka ndihmuar në të vërtetën, apo që e ka dashur për hir të fesë etj. . Që të gjitha këto janë kuptime të drejta. Ndoshta ai ka për qëllim me të lutjen që bën për të vdekurin, apo për atë që nuk është prezent. Mirëpo veçimi i shehut me këtë ndikim, apo veprimi i asaj për të cilën ai është i pafuqishëm, apo që nuk ka mundësi ta kryej, apo që nuk e ka për qëllim, atëherë pasimi i tij dhe bindja ndaj tij në këto gjëra është prej bidateve të këqija. Këtu hyjnë edhe kuptimet e tjera të kota të ngjashme me këto.

Ajo gjë për të cilën nuk ka pikë dyshimi, është fakti se puna me bindjen ndaj Allahut, lutja e besimtarëve për njëri-tjetrin, e të tjera veprime si këto, janë të dobishme në këtë botë dhe në botën tjetër, dhe ato ndodhin me mirësinë dhe mëshirën e Allahut.

(Sqarimi i realitetit të “El-Kutbu”, “El-Gauthu” dhe “El-Ferdul-xhami’”)

Në lidhje me përgjigjen ndaj pyetjes që ka të bëj me termat “El-kutbu’”, “El-gauthu” dhe “El-ferdul xhami’”, që të gjitha këto i thonë disa grupe njerëzish dhe i komentojnë ato me gjëra që janë krejtësisht të kota në fenë islame. Si p.sh., disa njerëz, termin “El-Gauthu” e komentojnë duke thënë se është ai i cili me ndërmjetësimin e tij arrihet përkrahja e krijesave, qoftë ndihma apo furnizimi i tyre. Aq sa disa prej tyre thonë se ndihma e ëngjëjve dhe e peshqve të detit realizohet me ndërmjetësimin e tij. Kjo thënie e tyre është plotësisht e ngjashme me atë që thonë të krishterët për Mesihun (alejhis-selam) dhe siç thonë ekstremistët për Aliun (radijAll-llahu anhu). Padyshim që ky është një mosbesim (kufër) i qartë, që kush e bën këtë kërkohet prej tij të pendohet, nëse pendohet mirë, por nëse nuk pendohet vritet. Kjo gjë ndodh sepse nuk ekziston asnjë nga krijesat, qoftë ëngjëll apo njeri, me anë të të cilit mund të realizohet ndihma e krijesave.

Prandaj, ajo që thonë filozofët në “Dhjetë logjikat”, për të cilat pretendojnë se janë ëngjëjt, si dhe ajo që thonë të krishterët për Mesihun, e shprehje të tjera si këto, janë kufër (mosbesim) i qartë. Ky është mendimi unanim i të gjithë muslimanëve.

Me termin “El-Gauth”, kam për qëllim edhe atë që thonë disa njerëz, se në tokë ekzistojnë më tepër se treqind e dhjetë burra, që titullohen “Nuxhaba’”, e prej tyre zgjidhen shtadhjetë, që titullohen “Nukaba’”, ku prej tyre zgjidhen dyzet të tjerë që titullohen “Abdalë”, prej tyre zgjidhen shtatë “Aktabë”, prej tyre zgjidhen katër të tjerë që titullohen “Autadë” dhe prej tyre zgjidhet një që quhet “El-Gauthu”, që qëndron në Mekë. Ata pretendojnë se banorët e tokës, kur i godet ndonjë fatkeqësi në furnizim dhe në ndihmë, atëherë drejtohen tek ata më tepër se treqindë e dhjetë burrat, këta drejtohen tek shtatëdhjetë të tjerët, të shtatëdhjetët drejtohen tek të dyzetët, të dyzetët drejtohen tek të shtatët, të shtatët drejtohen tek të katërtit dhe së fundi të katërtit drejtohen tek një. Disa të tjerë ndoshta i shtojnë numrat, emrat dhe gradët e tyre, e disa të tjerë i pakësojnë. Kjo ndodh sepse ata kanë shprehje të ndryshme rreth këtyre çështjeve. Disa prej tyre thonë, se një letër jeshile zbret nga qielli mbi Ka’be, që mban emrin e “Gauthit” të kohës, apo që zbret emri i Khidrit të asaj kohe. Kjo e fundit ndodh tek ata që thonë se Khidri është një gradë. Dhe se në çdo kohë ekziston një Khidër, ngaqë ata kanë dy mendime në këtë çështje.

Mirëpo që të gjitha këto janë të kota dhe nuk kanë asnjë origjinë në Librin e Allahut dhe as në Sunnetin e të dërguarit të Tij. Këto nuk i ka thënë ndonjë prej të parëve të këtij populli, asnjë nga imamët e tij dhe asnjë nga dijetarët e mëdhenj të mëparshëm, që meritojnë të pasohen.

Gjithashtu është e ditur, se zotëria ynë dhe i dërguari i Zotit të botëve, Ebu Bekri, Umeri, Uthmani dhe Aliu (radij-Allahu ‘anhum), kanë qenë krijesat më të mira në kohën e tyre, dhe siç dihet ata ishin në Medine dhe jo në Mekë.

Disa prej tyre transmetojnë një hadith, në lidhje me “Hilalin” djaloshin e Mugire ibën Shu’be, duke thënë se ai është një nga të shtatët. Mirëpo ky është një hadith i kotë, sipas mendimit të të gjithë dijetarëve, të cilët kanë rënë dakord për pavërtetësinë e tij. Edhe pse disa prej këtyre haditheve i transmeton Ebu Nuajmi në veprën e tij “Hiljetul-Eulija’” dhe Shejkh Ebu Abdurrahman Es-Sulemij në disa prej librave të tij. Ti mos u mashtro me këto libra, se në to ndodhen hadithe të sakta, të mira, të dobëta, të shpikura dhe gënjeshtra, për të cilat nuk ka mosmarrëveshje midis dijetarëve, se ato janë gënjeshtra të shpikura. Ndonjëherë dikush mund t’i transmetojë sipas traditës së disa prej ndjekësve të hadithit, të cilët kanë transmetuar atë që kanë dëgjuar, duke mos bërë dallim midis të saktit dhe të kotit. Ndjekësit e hadithit nuk transmetonin hadithe si këto. Kjo sepse ka ardhur në Sahih (të Muslimit) se pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush flet prej meje një hadith që e sheh se është gënjeshtër, atëherë ai është njëri nga gënjeshtarët.”

Me pak fjalë po them se të gjithë muslimanët e dijnë se kur mbi ta zbresin fatkeqësitë, qoftë kur janë në mirëqenie apo në frikë, si p.sh. kur luten në namazin e Istiskas, kur kërkojnë shiun me qëllim që mbi ta të zbresë furnizimi, kur luten në namazin e eklipsit, kur përgatiten për largimin e fatkeqësisë dhe në raste të tjera, ata drejtohen vetëm tek Allahu, duke lutur vetëm Atë, i Cili nuk ka shok dhe ortak, pa i shoqëruar Atij asnjë shok në adhurim. Muslimanët asnjëherë nuk duhet t’i kthehen dikujt tjetër përveç Allahut të  Lartësuar për nevojat që kanë. Madje edhe idhujtarët në kohën e injorancës së tyre, lusnin Allahun pa ndërmjetës dhe Allahu i përgjigjej atyre. A mos vallë mendon, se pas Teuhidit dhe Islamit nuk do t’i përgjigjet lutjes së tyre përveçse me këtë ndërmjetës, për të cilin Allahu nuk ka zbritur asnjë fakt dhe asnjë provë?!

Allahu i  Lartësuar thotë: “Dhe kur njeriun e kap ndonjë hall (ose e keqe), ai na lutet Neve i mbështetur në krahun e tij, i ulur ose në këmbë. Por pasi Ne ia kemi larguar atij të keqen, ai vazhdon në rrugën e tij sikur të mos na ishte lutur Neve për një hall që i ra atij!” [Junus: 12] 

Ai përsëri thotë: “Ndërsa kur ju kap e keqja në det, ata të cilët ju i thërrisni përveç Atij, shuhen e zhduken prej jush përveç Atij (vetëm Allahu).” [El-Isra: 67]

 Në një ajet tjetër thotë: “Thuaju (O Muhamed): “Më thoni, sikur të binte mbi ju dënimi i Allahut, apo t’ju vijë ora (së cilës ju i trembeni) a do t’i thërrisnit tjetërkujt përveç Allahut? (Përgjigjuni) nëse jeni të drejtë! Patjetër, ju vetëm Atij do t’i thërrisnit dhe në qoftë se Ai do, Ai mund t’jua largojë atë fatkeqësi për të cilën ju i thërrisni Atij dhe atë kohë ju harroni çfarëdo shoku që i keni bashkuar Atij në adhurim.” [En-Aam: 40-41] 

I Lartësuari thotë: “Vërtet që Ne dërguam (të dërguar) në shumë popuj para teje (o Muhamed) dhe Ne i kapluam ata me varfëri të madhe (a humbje pasurie) dhe me humbje të shëndetit e fatkeqësi që të mund  të besonin me përulje. Kur atyre u binin vuajtje nga Ne, pse atëherë ata nuk besuan me nënshtrim? Por zemrat e tyre u ashpërsuan dhe shejtani ua bëri atyre t’u duken të drejta veprat që punonin.” [En-Aam: 42-43]

Pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) kërkoi shi për shokët e tij duke u falur dhe jashtë faljes. Ai i priu ata në namazin e istiskas (kërkimit të shiut), në namazin e eklipsit, bënte dua në faljen e tij dhe kërkonte ndihmë kundër idhujtarëve. Gjithashtu edhe Khalifët (zëvendësit) e drejtë pas tij, imamët e fesë dhe dijetarët e muslimanëve, që të gjithë kanë ndjekur dhe ndjekin këtë rrugë.

Prandaj thuhet, se tre gjëra nuk kanë asnjë origjinë: “Porta e nusejrive”, “I shumëprituri i rrafidhave” [1] dhe “Gauthi i injorantëve.”

Kjo ngaqë nusejritë pretendojnë se porta që kanë ata, është nga ky lloj dhe mban botën. Ajo vërtet ekziston, mirëpo pretendimi i nusejrive në të është krejtësisht i kotë. Ndërsa përsa i përket Muhamed ibën Hasen El-Askeri të shumëpriturit, Gauthit që qëndron në Mekë dhe gjëra të këtij lloji, që të gjitha janë të kota dhe nuk ekzistojnë.

Gjithashtu ajo që pretendojnë disa të tjerë, se “El-Kutbul-Gauthul-Xhami’” ndihmon eulijatë e Allahut, i njeh ata të gjithë e të tjera pretendime të tilla, janë të kota. Ebu Bekri dhe Umeri (radij-Allahu ‘anhum), nuk i njihnin të gjithë eulijatë e Allahut dhe as nuk i përkrahnin ata. Atëherë si do të munden ata të humbur, të mashtruar dhe gënjeshtarë? I dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) është zotëria i bijve të Ademit dhe ai do t’i njohë ata të cilët nuk i pa prej popullit të tij nga shenjat e abdesit. Pra, do t’i njohë nga e bardha që ndodhet në vendet që ata marrin abdes. Ka prej eulijave të Allahut aq shumë, saqë nuk mund t’i përfshijë askush tjetër përveç Allahut të Lartësuar. Ai (Muhamedi - sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem-) është imami dhe ligjëruesi i pejgamberëve të Allahut, por megjithatë nuk e njihte pjesën më të madhe të pejgamberëve.

Madje Allahu i Lartësuar thotë: “Dhe sigurisht që Ne kemi sjellë të dërguar para teje (O Muhamed), për disa prej tyre Ne të kemi njoftuar për ndodhinë e tyre dhe për disa Ne nuk të kemi njoftuar për ngjarjen e tyre.” [Gafir: 78]

Musai nuk e njihte Khidrin dhe Khidri nuk e njihte Musain. Aq sa kur Musai e përshëndeti Khidrin ai i tha: A vallë ka përshëndetje në tokën tënde? Ai i tha atij: Unë jam Musai. Ai tha: Musai i bijve të Israilit? Ai tha: Po. Atij i kishte mbërritur emri dhe lajmi në lidhje me të, mirëpo nuk e kishte parë ndonjëherë. Kush thotë se ai (Khidri) është nakijbi i eulijave, apo thotë se i njeh të gjithë ata, padyshim që ka pretenduar të kotën.

(Mendimi i saktë në lidhje me Khidrin alejhis-selam)

Mendimi i saktë të cilin e kanë zgjedhur dijetarët që i japin rëndësi të madhe studimit të çështjeve duke kërkuar të vërtetën, është se Khidri ka vdekur dhe nuk e ka arritur Islamin. Nëse ai do të ekzistonte në kohën e pejgamberit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), do të ishte detyrë për të që të besonte në pejgamberin (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), të luftonte bashkë me të, ashtu siç e obligoi Allahu këtë ndaj tij dhe ndaj të tjerëve. Nëse ai vërtet do të ekzistonte, do të ishte në Mekë dhe në Medine. Do të ishte prezent me sahabët, për të luftuar së bashku me ta dhe për t’i ndihmuar ata në fe. Kjo ishte më parësore për të se sa të prezantonte tek një popull pabesimtar, për të hapur një vrimë në anijen e tyre. Ai nuk do të rrinte i fshehur nga populli më i mirë i të gjitha kohërave të njerëzimit, ndërkohë që ai ishte midis idhujtarëve dhe nuk u fsheh prej tyre.

Pastaj muslimanët nuk kanë nevojë për atë dhe as për të tjerët si ai në fenë e tyre dhe as në çështjet që i përkasin kësaj bote. Ngaqë ata e morën fenë e tyre nga i dërguari që nuk dinte shkrim dhe lexim (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), i cili u mësoi atyre Librin dhe Hikmetin (Sunnetin). Pejgamberi i tyre u tha: “Nëse Musai do të ishte gjallë dhe ju do të pasonit atë e do të më linit mua, do të humbisnit.” Isai, biri i Merjemes kur të zbresë nga qielli do të gjykojë tek ata me Librin e Zotit të tyre dhe me Sunnetin e pejgamberit të tyre. Atëherë ç’nevojë do të kenë ata për Khidrin, apo për ndonjë tjetër?! Pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) i ka njoftuar ata për zbritjen e Isait nga qielli dhe prezencën e tij me muslimanët. Ai ka thënë: “Si mund të shkatërrohet një popull tek i cili unë jam në fillimin e tij dhe Isai në fund të tij?!”

Përderisa dy pejgamberët e nderuar (Muhamedi dhe Isai), të cilët bashkë me Ibrahimin, Musain dhe Nuhun janë të dërguarit më të mirë dhe pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) është zotëria i bijve të Ademit, ndërkohë që ata nuk u fshehën nga ky popull, as nga masa e gjerë e popullit dhe as nga njerëzit e veçantë, atëherë si mund të fshihet prej tyre dikush që nuk është si ata?!

Nëse Khidri do të ishte gjithnjë gjallë, si ka mundësi që pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) nuk e ka përmendur asnjëherë këtë? Ai nuk e ka njoftuar popullin e tij për të dhe as Khalifët e tij të drejtë nuk kanë njoftuar për të?!

Ndërsa kush thotë, se ai është i pari  dhe kontrolluesi i eulijave, i themi atij: Kush ia dha atij këtë pozitë që të jetë nakijbi i eulijave, kur dihet që eulijatë më të mirë janë shokët e Muhamedit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem)? Dhe siç dihet, Khidri nuk është prej tyre. Pjesa më e madhe që tregohet në lidhje me këtë temë është gënjeshtër, kurse pjesa tjetër është e ndërtuar mbi bazën e iluzionit të dikujt. Kjo është si puna e atij që pa një person dhe mendoi se ai është Khidri dhe tha: Ai është Khidri. Ashtu sikurse rrafidhat, shohin dikë dhe pretendojnë se ai është imami i shumëpritur dhe i pagabueshëm. Është transmetuar nga Imam Ahmed ibën Hanbel, se atij kur iu përmend Khidri tha: Kush të drejton tek ai që mungon, nuk është treguar i drejtë me ty. Nuk e ka vendosur këtë në gjuhën e njerëzve askush tjetër përveçse shejtanit.

Këtë çështje e kemi shtjelluar në vende të tjera.

(Gjykim i emërtimit të njeriut më të mirë të kohës me termat “EL-Kutbu” dhe “El-Gauthu”)

Nëse dikush thotë se, “El-Kutbul-Gauthul-Ferdul-Xhami’”, është një person, që konsiderohet si njeriu më i mirë i kohës së tij, kjo mund të jetë e mundur. Mirëpo në të njëjtën kohë ka mundësi që të jenë dy njerëz të barabartë në mirësi. Po ashtu ka mundësi të jenë tre apo katër. Nuk mund të thuhet në formë të prerë, se në çdo kohë është vetëm një person i cili është njeriu më i mirë. Ndoshta mund të jenë një grup njerëzish dhe mes tyre dikush është më i mirë se një tjetër në një drejtim, por jo në një tjetër. Dhe këto anë ose janë të përafërta, ose të barabarta.

Por edhe pse në një kohë mund të jetë një person që është njeriu më i mirë i kohës, emërtimi i tij me termat “El-Kutbu, El-Gauthu, El-Xhami’” është bidat për të cilin Allahu nuk ka zbritur asnjë fakt dhe nuk e ka  përdorur asnjë nga të parët dhe imamët e këtij populli. Të parët tanë, mendonin se ndonjë është njeriu më i mirë i kohës së tij ose nga më të mirët e saj, mirëpo nuk e emërtonin atë me të tillë emra për të cilët Allahu nuk ka zbritur asnjë fakt dhe asnjë provë. Aq më tepër kur ka prej tyre që mendojnë se Kutbi i parë është Hasen ibën Ali ibën Ebi Talib (radijAll-llahu anhu). Pastaj çështja shkallëzohet, duke arritur deri tek disa prej meshajikhëve të kohëve të fundit. Kjo është një gjë e gabuar dhe e papranueshme, qoftë duke iu bazuar rrugës së Ehli Sunetit, qoftë duke iu bazuar rrugës së rrafidhave. Ne themi: Ku janë Ebu Bekri, Umeri, Uthmani, Aliu, ata që pranuan të parët Islamin nga Muhaxhirët (që u shpërgulën nga Meka në Medine) dhe Ensarët (besimtarët e Medines që i strehuan dhe i ndihmuan ata)?! Në kohën që ndërroi jetë pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), Haseni sapo i ishte afruar moshës së pjekurisë.

Është përmendur se disa shehlerë të mëdhenj që merren me këto gjëra, kanë thënë se dija e “El-Kutbul-Ferdul-Gauthul-Xhami”, është si dija e Allahut të Lartësuar. Pra thotë, që ai di atë që Allahu di dhe ka mundësi për atë që ka mundësi Allahu. Gjithashtu pretendon se pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka qenë po kështu dhe se kjo u transferua nga pejgamberi tek Haseni, derisa mbërriti gradualisht tek shehu i tij. Unë sqarova se kjo gjë është kufër (mosbesim) i qartë dhe injorancë e shëmtuar, se pretendimi i diçkaje të tillë tek i dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe familjen e tij) është  mosbesim, dhe se pretendimi i diçkaje të tillë për shehlerët e tyre ka të njëjtin gjykim, pa asnjë diskutim.

Allahu i Lartësuar thotë: “Thuaj (o Muhamed): Unë nuk ju them se kam thesaret e Allahut, as që e di gajbin (të fshehtën, të panjohurën), as nuk ju them se unë jam melek.” [En-Aam: 50]

I Lartësuari thotë: “Thuaj (o Muhamed): “Unë nuk kam asnjë fuqi përfitimi ose dëmtimi për veten time, por vetëm si të dojë Allahu. Po të kisha dijen e Gajbit (të së fshehtës), atëherë do të kisha shumëfishuar e shtuar për veten time një bollëk begatie dhe asnjë e keqe nuk do të më prekte.” [El-A’raf: 188]

I Lartësuari thotë: “Ata thonë: Në qoftë se ne do të kishim ndonjë lidhje me këtë çështje, atëherë asnjë prej nesh nuk do të ishte vrarë këtu.” [Al-Imran: 154]

Përsëri thotë: “Ata thanë: A kemi ne ndonjë pjesë në këtë çështje? Thuaj (o Muhamed): Në të vërtetë çështja i takon plotësisht Allahut.” [Al-Imran: 154]

Gjithashtu Allahu i Lartësuar thotë: “Që Ai të veçojë (e t’i ndajë) një pjesë të atyre që nuk besojnë, apo t’i poshtërojë me turp që kështu të tërhiqen të shkatërruar. Vendimi nuk është i yti (o Muhamed, por i Allahut), nëse Ai kthehet me mëshirë ndaj tyre (dhe i fal) apo i ndëshkon, pasi ata vërtet janë dhalimunë (keqbërës, mohues dhe pabesimtarë).” [Al-Imran: 127-128]

I Lartësuari thotë në një tjetër ajet: “Në të vërtetë ti (Muhamed) nuk udhëzon kë të duash, por Allahu udhëzon atë që do Ai. Dhe Ai i njeh më mirë ata që janë të udhëzuar.” [El-Kasas: 56]

Allahu i Lartësuar na ka urdhëruar që t’i bindemi të dërguarit të Tij (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) duke thënë: “Ai që i bindet të dërguarit (Muhamedit) vërtetë ai i është bindur edhe Allahut.” [En-Nisa: 80] Ai na ka urdhëruar që ne ta pasojmë atë.

Siç thotë në një ajet: “Thuaj (O Muhamed): Nëse vërtetë e doni Allahun, atëherë më ndiqni mua (pranoni Islamin, ndiqni Kur’anin dhe Sunetin, rrugën time) dhe Allahu do t’ju dojë juve.” [Al-Imran: 31]

Ai gjithashtu na ka urdhëruar që ta përkrahim të dërguarin, ta ndihmojmë dhe ta nderojmë atë. Gjithashtu ka vendosur të drejta për të cilat i ka sqaruar në Librin e Tij dhe në Sunnetin e të Dërguarit të Tij. Aq sa e ka bërë detyrë për ne, që ai të jetë njeriu më i dashur tek ne nga vetet dhe familjet tona.

Allahu i Lartësuar thotë: “Pejgamberi është më afër besimtarëve (edhe më i merituar) se sa vetë ata me vetveten.” [El-Ahzab: 6]

Allahu i Lartësuar thotë: “Thuaju (o Muhamed): Në qoftë se baballarët tuaj, bijtë tuaj, vëllezërit tuaj, gratë tuaja, të afërmit tuaj, pasuria që ju keni fituar, tregtia tek e cila keni frikë humbjen dhe vendbanimet tuaja tek të cilat gjeni kënaqësi, janë më të dashura për ju se Allahu dhe i dërguari i Tij, më (të dashura) se përpjekja dhe lufta për çështjen e Allahut, atëherë prisni derisa Allahu të sjellë vendimin (dënimin) e Tij.” [Et-Teube: 24]

Pejgamberi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) thotë: “Betohem për Atë në dorë të të Cilit është shpirti im, se nuk beson asnjëri prej jush derisa të jem më i dashur tek ai nga fëmija i tij, prindi i tij dhe nga të gjithë njerëzit.” Umeri (radijAll-llahu anhu) i tha atij: O i Dërguari i Allahut! Je më i dashuri për mua se çdo gjë tjetër, përveç vetes sime. Ai i tha: “Jo o Umer, derisa të jem më i dashur tek ty edhe se vetja tënde.” Ai tha: Me të vërtetë tani je më i dashur për mua edhe se vetja ime. Ai tha: “Tani o Umer!” (Transmeton Bukhariu)

Gjithashtu thotë: “Tre gjëra të cilat kush i ka, ka gjetur me to ëmbëlsinë e Imanit (besimit): Ai tek i cili Allahu dhe i dërguari i Tij janë më të dashur nga çdokush tjetër, ai i cili e do një person dhe nuk e do për gjë tjetër, vetëm se për hir të Allahut dhe ai që urren të kthehet në mosbesim pasi e shpëtoi Allahu prej tij, ashtu siç urren të hidhet në zjarr.” (Transmeton Bukhariu)

Allahu i Lartësuar ka sqaruar në Librin e Tij të drejtat e Tij të cilat nuk mund të jenë për dikë tjetër përveç Tij. Gjithashtu ka sqaruar të drejtat e të dërguarve dhe të drejtat e besimtarëve mes njëri-tjetrit. Këtë çështje e kemi sqaruar në shkrime të tjera. Si p.sh. fjala e Allahut të Lartësuar: “Dhe kushdo që i bindet Allahut dhe të Dërguarit të Tij, i frikësohet Allahut dhe i përkushtohet Atij, këta janë të fituarit.” [En-Nur: 52]

Pra, bindja është për Allahun dhe të Dërguarin e Tij. Ndërsa frika dhe devotshmëria janë vetëm ndaj Allahut. Allahu i Lartësuar thotë: “Vetëm sikur të ishin të kënaqur me atë që u dha Allahu dhe i dërguari i Tij dhe të thoshnin: “Allahu është më se i mjaftueshëm për ne! Allahu do të na dhurojë ne nga begatitë e Tij dhe i Dërguari i Tij (nga sadakatë, lëmosha)! Vetëm tek Allahu i kthejmë shpresat tona duke iu lutur vetëm Atij!” [Et-Teube: 59]

Pra, u duk qartë se dhënia ishte prej Allahut dhe të Dërguarit, ndërsa varja e shpresave ishte vetëm tek Allahu. Allahu i Lartësuar thotë: “Dhe çfarëdo që t’ju japi juve i Dërguari (Muhamedi), merreni atë dhe çfarëdo që ai jua ndalon, hiqni dorë (prej saj).” [El-Hashr: 7]

Kjo ndodh për arsye se e lejuar është ajo çfarë ka lejuar Allahu dhe i Dërguari i Tij, dhe e ndaluar është ajo çfarë ka ndaluar Allahu dhe i Dërguari i Tij. Ndërsa mjaftueshmëria është vetëm për Allahun. Siç thotë Allahu i Lartësuar: “Ata thanë: Vetëm Allahu na mjafton.” [Al-Imran:17] Nuk tha: Na mjafton Allahu dhe i dërguari i Tij. Allahu i Lartësuar thotë: “O Pejgamber! Allahu është më se i mjaftueshëm për ty dhe për besimtarët që të ndjekin ty.” [El-Enfal: 64] D.m.th.: Allahu të mjafton ty dhe i mjafton besimtarëve që të ndjekin ty.

Kjo është e vërteta e prerë në lidhje me këtë ajet. Prandaj fjala që tha Ibrahimi dhe Muhamedi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dy) ishte: Vetëm Allahu na mjafton neve dhe për ne Ai është Rregulluesi më i mirë.

Allahu i Madhëruar është më i Dijshmi dhe më i Mençuri. Mëshira dhe bekimi i Allahut qofshin mbi krijesën e Tij më të mirë, zotërinë tonë Muhamedin, mbi familjen dhe mbi të gjithë shokët e tij.

[1] - Ai që presin rrafidhat quhet Muhamed ibën Hasen EL-Askeri. Ata pretendojnë se ai hyri në Serdab në Irak dhe presin daljen e tij.

Të Drejtat e Allahut mbi robërit e Tij.

 

Autor: Shejkh Rabij’ Ibn Hadij el-Medkhalij

Titulli i librit: Të drejtat e Allahut mbi robërit e Tij

Përktheu: Jeton Shasivari

Kontrolloi: Alban Malaj

Të gjitha lavdet i takojnë Allahut. Atë e lavdërojmë dhe prej Tij ndihmë dhe falje kërkojmë. Kërkojmë prej Allahut që të na mbrojë prej sherrit të vetëve dhe të veprave tona. Kush udhëzohet nga Allahu nuk ka kush e devijon, dhe kush devijohet nga Allahu s'ka kush që mund ta udhëzojë.

Dëshmojë se nuk ka të adhuruar të drejtë përveç Allahut, i Cili është një dhe nuk ka ortak; dhe dëshmoj se Muhamedi është rob dhe i Dërguar i Allahut.

“O besimtarë! Kijeni frikë Allahun ashtu si i takon Atij dhe vdisni vetëm duke qenë mysliman!” (Aali-Imran, 102)

“O njerëz! Frikësojuni Zotit tuaj, i cili ju krijoi prej një njeriu, ndërsa prej tij krijoi bashkëshorten e tij, kurse prej këtyre dyve krijoi shumë meshkuj dhe femra. Dhe frikësojuni Allahut, me Emrin e të Cilit ju kërkoni të drejtat e ndërsjella dhe ruajini lidhjet farefisnore. Se vërtet, Allahu është përherë Mbikëqyrës mbi ju.” (En-Nisa`, 1)

“O besimtarë, frikësojuni Allahut dhe thoni vetëm të vërtetën! Atëherë, Ai do t'jua përmirësojë veprat tuaja dhe do t'jua falë gjynahet. Kush i bindet Allahut dhe të Dërguarit të Tij, do të arrijë një fitore madhështore.” (El-Ahzab, 70-71)

Më tej:

Fjala më e vërtetë është Fjala e Allahut dhe udhëzimi më i mirë është Udhëzimi i Muhamedit (sal-lAllahu alejhi ue selem); veprat më të këqija janë ato të shpikurat në Fe, çdo shpikje në Fe është bidat, çdo bidat është devijim dhe secili devijim e ka përfundimin në Zjarr.

E më pas:

U japim mirëseardhjen vëllezërve tanë të nderuar në këtë tubim i cili shpresojmë që të jetë i dobishëm. (Shënim i përkthyesit: Kjo është një ligjëratë e Shejkhut të Nderuar, Kolosit Rabij’ Ibn Hadij el-Medkhalij (hafidhahullah), e mbajtur në Xhaminë e Shejkh Ibn Bazit (RahimehUllah) në Mekken e Shenjtë, ditën e Xhuma, më datë 12 Rabij’ eth-Thanij 1429 Hixhrij, e cila përkon me datën 19 Prill 2008 Miladij)

Tema është ajo që e dëgjuat, rreth të Drejtave të Allahut Tebarake ue Te’ala mbi robërit e Tij, e sa të mëdha që janë të Drejtat e Allahut Subhanehu ue Te’ala mbi robërit e Tij!?

S’ka dyshim se të gjitha përpjekjet e robërve janë të pamjaftueshme për të përmbushur falënderimin e Allahut për një begati të vetme nga begatitë e Tij të vogla që u ka dhënë atyre. Tema është interesante, lidhet me shumë ajete dhe një sërë çështjesh dhe të gjitha bashkë takohen në një rrjedhë të vetme: Emrat dhe Cilësitë e Tij, njësimi i Allahut në Rububijen e Tij dhe njësimi i Tij në adhurimin e Tij Subhanehu ue Te’ala.

Dhe argument për këtë janë të gjitha krijesat e Tij Subhanehu ue Te’ala dhe mrekullitë e Tij në univers. Unë do t'u shpalos ato ajete, të cilat janë argumente që vërtetojnë obligimin e përmbushjes së kësaj të Drejte ndaj Allahut, Zotit të botëve.

Ajete për universin me të cilat argumentohet për prioritetin e Teuhidit të adhurimit, të cilin e njihni. Dhe nga këto ajete është fjala e Allahut të Madhëruar dhe të Lartësuar:

 “Thuaju robërve të Mi, të cilët besojnë: Le të falin namazin dhe le të japin fshehurazi dhe haptazi nga ajo që Ne ua kemi dhënë, para se të vijë dita në të cilën s’ka as tregti e as miqësi. Allahu është Ai që ka krijuar qiejt dhe Tokën dhe Ai lëshon ujë nga qielli, e nëpërmjet tij nxjerr fruta si furnizim për ju. Ai i ka vënë në shërbimin tuaj anijet, që me lejen e Tij, ju të lundroni me ato nëpër dete dhe ka vënë në shërbimin tuaj lumenjtë. E po ashtu u ka vënë në shërbim edhe Diellin dhe Hënën, që lëvizin vazhdimisht. Ai ka vënë në shërbimin tuaj edhe natën dhe ditën. Ai ju jep gjithçka që i kërkoni. Edhe nëse përpiqeni t’i numëroni dhuntitë e Allahut, nuk do të mund t’i numëroni dot. S’ka dyshim se njeriu është me të vërtetë i padrejtë dhe mosmirënjohës.” (Ibrahim, 31-34)

Ai e nënshtroi tërë këtë univers dhe i nënshtroi qiejt, tokën, kodrat, detrat, diellin, hënën, natën, ditën, si dhe begati të shumta nga Allahu Tebarake ue Te’ala, begati të cilat i ka përmendur në shumë ajete të Tij. Të gjithë këto i ka nënshtruar për hir të këtij njeriu të dobët.

“Ata nuk e kanë vlerësuar e nuk e kanë madhëruar siç duhet Allahun. Në Ditën e Kiametit, e tërë Toka do të jetë në grushtin e Tij, ndërsa qiejt do të mbështillen në të djathtën e Tij. I Përsosur është Ai dhe i lartësuar mbi idhujt që ia shoqërojnë Atij (në adhurim)!” (Ez-Zumer, 67)

Pastaj, Allahu Tebarake ue Te’ala tha në suren en-Neml: “Thuaj (o Muhamed): “Lavdet janë për Allahun dhe shpëtimi qoftë për robërit e Tij të zgjedhur. Kush është më i mirë, Allahu apo ata që ia shoqërojnë Atij (në adhurim)?!” (En-Neml, 59)

Robërit e tij të zgjedhur janë Pejgamberët, dhe thuhet se janë edhe Sahabët. Ajeti mund t’i përfshijë që të gjithë, përfshin Sahabët dhe përfshin Pejgamberët (‘alejhimus-salatu ues-selam).

“Kush është më i mirë, Allahu apo ata që ia shoqërojnë Atij (në adhurim)?!” (En-Neml, 59)

Ky është qortim për ata. Nuk krahasohet Allahu me këta të adhuruar të pavlerë, qofshin objekte apo frymorë, si dhe të adhuruarit e tjerë pos këtyre. Pra, këtu mirësia nuk ka për qëllim krahasimin, porse ky është qortim për këta injorantë e budallenj të devijuar.

“A ka më të mirë se Ai që ka krijuar qiejt dhe Tokën dhe lëshon për ju nga qielli ujë, me të cilin krijon kopshte të mrekullueshme?! Ju nuk mund t’i bëni pemët të rriten (pa këtë ujë). Vallë, a ka të adhuruar tjetër me të drejtë krahas Allahut?! Jo, por ata janë njerëz që i veshin (Allahut) të barabartë me Atë.” (En-Neml, 60)

Pra, ky ajet është qortim dhe tërheqje e vërejtjes për idhujtarët, të cilët i bëjnë Allahut ortak dhe të barabartë. Ata i bëjnë këta idhuj të barabartë me Allahun Tebarake ue Te’ala, kurse ata nuk kanë në dorë për veten e tyre as dobi e as dëm, as vdekje e as jetë, e as ringjallje. Pra, ata i marrin këto idhuj për t’i adhuruar.

Ai që ka krijuar këta qiej, këto toka si dhe këto krijesa është Ai i Cili e meriton adhurimin, kurse këta (të adhuruarit e mushrikëve) nuk meritojnë asgjë. Madje shumë nga këta të adhuruar e adhurojnë Allahun Tebarake ue Te’ala prej nga nuk e dinë këta injorantë, siç do të sqarohet në vijim, in shaa`Allah:

“A ka më të mirë se Ai që e ka bërë Tokën të qëndrueshme, ka bërë në të lumenj, ka ngritur në të male dhe ka bërë midis dy deteve pengesë të padukshme?! Vallë, a ka krahas Allahut, të adhuruar tjetër?! Jo, por shumica e tyre janë të paditur.” (En-Neml, 61)

A ka ndonjë të adhuruar tjetër krahas Allahut që t’i ketë bërë këto gjëra i vetëm apo bashkë me Allahun?

Pra, Allahu është Ai që i shpiki këto gjëra, Ai është që meriton të adhurohet dhe nuk lejohet që të merren të tjerët si të barabartë me Të. Tejet i lartësuar është Allahu nga kjo gjë (që thonë ata)!

Ai tha:

 “Jo, por shumica e tyre janë të paditur.” (En-Neml, 61)

Do të thotë se ata nuk e njohin Teuhidin e Allahut dhe faktin që është obligim njësimi i Tij me adhurim e bindje e të mos i bëhet mëkat.

“A ka më të mirë se Ai që i vjen në ndihmë atij që është në vështirësi, kur i lutet Atij, që jua largon të keqen dhe ju bën juve trashëgimtarë në tokë?! Vallë, a ka krahas Allahut të adhuruar tjetër?! Sa pak që reflektoni!” (En-Neml, 62)

Shpjegimi i ajetit “Vallë, a ka krahas Allahut të adhuruar tjetër që ta meritojë adhurimin?!” është: A ka të adhuruar tjetër që meriton të adhurohet? Apo ndonjë të adhuruar tjetër krahas Allahut që të ketë krijuar këto gjëra? Përgjigja: “Asnjë.” Të gjitha këto krijesa i ka krijuar Allahu Subhanehu ue Te’ala. Është Ai i Cili e bëri tokën të qëndrueshme dhe ka bërë në të lumenj, ka ngritur në të male dhe ka bërë midis dy deteve pengesë të padukshme, e kështu me radhë...

Ai është i Vetmi dhe i paortak në krijim e këtyre gjërave. Prandaj është obligim që Ai të njësohet dhe të veçohet me adhurim i vetëm. Te Ai t’i kthejmë fytyrat dhe te Ai të përulim ballët, i Përsosuri e Lartësuari nga çdo e metë:

 “A ka më të mirë se Ai që i vjen në ndihmë atij që është në vështirësi, kur i lutet Atij, që jua largon të keqen…” (En-Neml, 62)

Kush? Kush është ai që bën këtë, që u përgjigjet lutjeve të atyre që janë në vështirësi dhe ua largon të keqen? Ai është vetëm Allahu, i Përsosuri dhe i Lartësuari nga çdo e metë.

“A ka më të mirë se Ai që i vjen në ndihmë atij që është në vështirësi, kur i lutet Atij, që jua largon të keqen dhe ju bën juve trashëgimtarë në tokë?!” (En-Neml, 62)

Ai pason brezat, brez pas brezi, sjell brezat e para dhe sjell brezat e reja, i Përsosuri dhe i Lartësuari nga çdo e metë. A ka ndonjë nga këta të adhuruarit (e mushrikëve) që mund të bëjë një thërrmijë nga këto gjëra? I lartësuar është Allahu nga ajo (që ata i përshkruajnë).

Allahu thotë:

“Sa pak që reflektoni!” (En-Neml, 62)

Domethënë reflektimi i tyre mbi këto mirësi është shumë i paktë, madje ata janë të zhytur në injorancë e janë të shkujdesur.

“A ka më të mirë se Ai që ju rrëfen rrugën në errësirat e tokës dhe të detit dhe ju çon erërat si lajmëtare të mëshirës së Tij? Vallë, a ka krahas Allahut të adhuruar tjetër? I Lartësuar është Allahu mbi çdo gjë që ia shoqërojnë (në adhurim).” (En-Neml, 63)

I Përsosur dhe i Lartësuar është Ai nga çdo e metë!

I Lartësuar është Allahu mbi çdo gjë që ia shoqërojnë!

I Lartësuar është Allahu, Krijuesi, i Plotfuqishmi, Rregulluesi i të gjitha këtyre gjërave!

I Lartësuar, i Pastër dhe i Shenjtëruar është Ai nga të bërit ortak e të barabartë që të adhurohen bashkë me të Përsosurin e të Lartësuarin nga çdo e metë!

Tejet i Lartësuar është Allahu nga ajo që ata i përshkruajnë.

“A ka më të mirë se Ai, që nis krijimin dhe pastaj e ripërsërit atë...” (En-Neml, 64)

Kush krijon diçka nga kjo? Askush? Sikur të mblidheshin ata që janë në qiell dhe ata që janë në tokë për të krijuar një thërrmijë, përveç kësaj t'i krijojnë këta popuj e këto gjenerata dhe këto qenie madhështore, nuk do të kishin mundësi.

“A ka më të mirë se Ai, që nis krijimin dhe pastaj e ripërsërit atë...” (En-Neml, 64)

Pra, ata e pohojnë fillimin e krijimit, ata e shohin, e dëshmojnë këtë dhe e pohojnë këtë, porse refuzojnë me kryeneçësi. Ata tregohen kryeneç në refuzimin e ringjalljes në Ditën e Gjykimit për të dhënë llogari dhe për t’u shpërblyer, si dhe i përgënjeshtrojnë të Dërguarit për këtë. Allahu na ruajt! Pastaj ata i bëjnë ortak e të barabartë Allahut të Përsosur e të Lartësuar nga çdo e metë!

Thuaj: sillni argumentet tuaja që pretendimi juaj është i saktë, se krahas Allahut paska të tjerë që e meritojnë adhurimin, në qoftë se jeni të sinqertë në këtë pretendim.

“A ka më të mirë se Ai, që nis krijimin dhe pastaj e ripërsërit atë, që ju jep mjete jetese nga qielli dhe toka?! Vallë, a ka krahas Allahut të adhuruar të tjerë që e meritojnë adhurimin?” (En-Neml, 64)

Askush! Kush pretendon diçka të tillë, le të sjell argument. Porse ata nuk kanë as argumentin më të vogël, më të vogël, më të vogël sesa një thërrmijë. Allahu na ruajt!

Këto janë ajete madhështore me të cilat Allahu u tërheq vëmendjen atyre që kanë logjikë të ndritur dhe që shikojnë; ndërsa atij që Allahu ia ka verbuar zemrën dhe ia ka shurdhuar veshët s’përfiton dot nga gjithë këto gjëra.

Ai e pranon se Allahu është Krijuesi i qiejve dhe i tokës, dhe se Ai krijoi xhinët dhe njerëzit dhe ka krijuar e ka krijuar... por cili është rezultati? Rezultati është kufri, Allahu na ruajt. Allahu na dhëntë mirëqenie. Kurse Allahu i Përsosur e i Lartësuar nga çdo e metë thotë:

“A nuk e shohin ata qiellin që qëndron sipër tyre, si e kemi ndërtuar dhe zbukuruar, pa pasur kurrfarë plasaritje në të? Ndërsa Tokën e kemi shtruar dhe në të kemi shpërndarë male të palëvizshme dhe kemi bërë, që nga ajo, të mbijnë gjithfarëlloj bimësh të bukura.” (Kaf, 6-7)

Allahu Ekber, gjithfarëlloj bimësh të bukura. Ndërsa një poet thotë:

Medito bimët e tokës dhe shiko Mbreti ç’ka krijuar, sy të argjendtë që me vëmendje vështrojnë, me bebëza syri që janë si flori i praruar, kallamet dhe gurët e çmuar, të gjitha dëshmojnë se pos Allahut me hak s’ka tjetër të adhuruar.

Pra, erdhi ky njeri (Ebij Neuasi, autori i këtyre vargjeve) - Allahu e di më së miri - në një kopsht të mrekullueshëm që kulmonte me lulëzimin dhe bukurinë e larmisë së luleve, bimëve, frutave etj. Kështu, ai tha këto vargje të cilat tregojnë Madhështinë dhe Teuhidin e Allahut të Përsosur e të Lartësuar nga çdo e metë:

Çudi, si Allahut i bën mëkat gjynahqari, dhe si e mohon Atë mosbesimtari. Në çdo gjë ka shenja e dëshmi, që tregojnë se Ai është i Vetmi. I Përsosur dhe i Lartësuar nga çdo e metë është Ai!

Këto janë fjalë të poetëve, por ama ato rrënjosin Teuhidin e Allahut në zemrat e tyre. E lusim Allahun që të rrënjosë Teuhidin me të gjithë llojet e tij në zemrat dhe sytë tanë.

“A nuk e shohin ata qiellin që qëndron sipër tyre, si e kemi ndërtuar dhe zbukuruar, pa pasur kurrfarë plasaritje në të? Ndërsa Tokën e kemi shtruar dhe në të kemi shpërndarë male të palëvizshme dhe kemi bërë, që nga ajo, të mbijnë gjithfarëlloj bimësh të bukura, si mjet ndriçimi të mendjes dhe përkujtesë për çdo rob që i drejtohet Zotit të vet.” (Kaf, 6-8)

Pra, robi i cili i kthehet Allahut, që është i devotshëm dhe i mirë, i cili e madhëron Allahun ashtu siç i takoj Atij - i Përsosuri dhe i Lartësuari nga çdo e metë - mediton për këto ajete, si mjet ndriçimi të mendjes dhe përkujtesë për çdo rob që i kthehet Zotit të vet. Ato e bëjnë që të meditojë dhe e nxisin që të kthehet te Allahu duke e madhëruar dhe lartësuar Atë.

“Ne lëshojmë nga qielli ujë të bekuar dhe nëpërmjet tij krijojmë kopshte, drithëra që korren dhe palma hurme të larta me tufa frutash njëra mbi tjetrën, si ushqim për robërit Tanë; në këtë mënyrë Ne me shi e ringjallim tokën e vdekur. E kështu do të jetë edhe ringjallja.” (Kaf, 9-11)

Dhe këto ajete janë argument që tregojnë se Allahu i Përsosur dhe i Lartësuar nga çdo e metë është Krijuesi i këtij universi dhe Rregulluesi i tij, me fuqinë, dijen, urtësinë, madhështinë dhe lartmadhërinë e Tij, i Përsosuri dhe i Lartësuari nga çdo e metë dhe Ai që meriton të adhurohet. Gjithashtu, ato janë argument për Fuqinë e Allahut të Përsosur e të Lartësuar që t’i ringjallë krijesat.

Pra, Ai që ka krijuar këtë gjithësi dhe këto krijesa madhështore, duke filluar që nga qiejt dhe tokat, kodrat, detet, bimët, kafshët e kështu me radhë, është i Plotfuqishëm t'i ringjallë ata që kanë vdekur. Madje ringjallja është më lehtë për Të se sa fillimi i krijimit. Risjellja në jetë e krijesave është më e lehtë për Allahun e Përsosur e të Lartësuar nga çdo e metë, sikurse Ai ka thënë në suren er-Rum:

“Ai e nis krijimin dhe Ai e përsërit atë e për Atë kjo është edhe më e lehtë…” (Er-Rrum, 27)

Pra kthimi në jetë i krijesave për Atë është më i lehtë se fillimi i krijimit të tyre.

Ka ajete të shumta lidhur me këtë temë, të cilat kanë nevojë për njerëz që reflektojnë me to dhe dëshmon me to Teuhidin e Allahut Tebarake ue Te’ala. I gjithë ky univers madhështor dhe këto krijesa qiellore dhe tokësore, të gjitha ato e lëvdojnë Allahun Tebarake ue Te’ala, e madhërojnë dhe i bëjnë sexhde të Përsosurit e të Lartësuarit nga çdo e metë, dhe këto veprime janë të vërteta por që ne nuk i perceptojmë dot: “Atë e madhërojnë shtatë qiejt, Toka dhe gjithçka gjendet në to. Dhe nuk ka gjë që nuk e madhëron Atë duke e lavdëruar, por ju (o njerëz) nuk e kuptoni madhërimin që i bëjnë ata. Ai, me të vërtetë, është i Butë dhe Falës.” (El-Isra`, 44)

Këto krijesa ne i shohim sikur nuk kanë intelekt, porse ato e madhërojnë Allahun e Përsosur e të Lartësuar nga çdo e metë; e tërë kjo gjithësi, çdo gjë në të, e vogël apo e madhe, tërheqëse apo jo, që të gjithë ato e madhërojnë Allahun Tebarake ue Te’ala.

“A nuk e sheh ti se, në të vërtetë, Allahut i përulen në sexhde ata që gjenden në qiej dhe në Tokë, edhe Dielli, edhe Hëna, edhe yjet, edhe malet, edhe drurët, edhe kafshët dhe shumë nga njerëzit? Por ka shumë njerëz (mohues), që meritojnë dënimin. E atë që e poshtëron Allahu, askush nuk mund ta bëjë të nderuar. Allahu, me të vërtetë, bën çfarë të dëshirojë.” (El-Haxh, 18)

Pra, këto planete, yje, qiej dhe këto toka i bëjnë sexhde Allahut Tebarake ue Te’ala dhe për këtë kanë ardhur ajete. Kodrat dhe shpezët e madhërojnë Atë. Ka thënë Allahu Tebarake ue Te’ala: “Kujtoje robin Tonë të fuqishëm, Daudin, që përherë i drejtohej Zotit. Ne ia nënshtruam malet që, bashkë me të, t’i luteshin Allahut, në mbrëmje dhe në mëngjes, edhe shpendët e tubuar. Të gjithë i drejtoheshin Atij.” (Sa’d, 17-19)

Pra, robi i Allahut që i drejtohej Atij, Daudi, që ishte Pejgamber dhe gjykatës (alejhis-salatu ues-selam), ishte nga ata që më së shumti e adhuronin Allahun.

“Kujtoje robin Tonë të fuqishëm, Daudin, që përherë i drejtohej Zotit.”

D.m.th fuqia e tij në adhurim.

“...që përherë i drejtohej Zotit.”

I kthyer tek Allahu Tebarake ue Te’ala. Vërtet Ne i kemi nënshtruar kodrat si nder për të (Daudi ‘alejhis-selam). Këto janë mrekullitë e Pejgamberëve (‘alejhimus-salatu ues-selam). Dhe nga faktet më madhështore që tregojnë për vërtetësinë e Pejgamberëve (‘alejhimus-salatu ues-selam), është ajo që ka thënë i Dërguari Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Nuk ka pasur Profet përveç se Allahu i ka dhënë shenja që njerëzit t'i besojnë atij, ndërsa ajo që më është dhënë mua është shpallje që Allahu ma shpalli mua.”

Lavdërimi dhe bekimi i Allahut qoftë mbi të! Pra, zogu ka bërë tesbih (d.m.th. ka madhëruar Allahun) bashkë me Profetin e Allahut Daudin, edhe kodrat kanë bërë tesbih bashkë me të në mëngjes e në mbrëmje. Ato (kodrat) bënin me të vërtetë tesbih me të vazhdimisht. Këto janë disa prej argumenteve që tregojnë se të gjitha këto krijesa e madhërojnë Allahun, i nënshtrohen Allahut, e shenjtërojnë Allahun dhe e lartësojnë Allahun Krenar e Madhështor nga çdo mangësi.

Ndërsa ky njeri i gjorë merr krahas Allahut të barabartë dhe ortakë (në adhurim), i cili fatkeqësisht bie në gjynahe, krime dhe vepra të shëmtuara, ndonëse të gjitha këta qenie madhështore, siç janë qielli, toka, yjet, kodrat, pemët dhe të gjitha këto krijesa e madhërojnë Allahun, e shenjtërojnë Atë dhe e pastrojnë nga çdo e metë Allahun e Përsosur e të Lartësuar. Këto ajete i përmend Allahu Tebarake ue Te’ala në Librin e Tij. Pra, me këto ajete Ai nxit ndërgjegjen njerëzore që ata të paktën të ndjekin rrugën e këtyre trupave të ngurtë të cilat e madhërojnë Allahun, i nënshtrohen Atij, e njësojnë Atë, e adhurojnë Atë, dhe e pastrojnë Atë nga të paturit ortakë, të barabartë, të njësojtë apo ndihmës. I Përsosur dhe i Lartësuar nga çdo e metë është Ai!

Pasha Allahun, disa prej këtyre ajeteve i mjaftojnë atij që ka logjikë që adhurimin e tij t’ia dedikojë Allahut Tebarake ue Te’ala dhe të mos i japë askujt tjetër asnjë grimcë nga e drejta e Allahut.

Vijmë tek hadithi. Dhe kjo ishte parathënie e hadithit. Mu’adhi ka qenë fekihu (dijetar me kuptim të thellë të Islamit), për fik`hun e të cilit dëshmoi i Dërguari i Allahut dhe se ai ishte më i dituri i Sahabëve për hallallin dhe haramin (radij-Allahu ‘anhu). I Dërguari e donte atë.

“O Muadh unë dua për ty atë që dua për veten time, pasha Allahun unë të dua ty, andaj mos të të ikë pa thënë “O Allah më ndihmo të të përmend dhe të të falënderoj dhe të të adhuroj sa më mirë.”

Pra, ai ishte një prej atyre që i Dërguari i Allahut (‘alejhis-salatu ues-selam), e donte, e nderonte si dhe e ka hipur mbas tij në të njëjtën kafshë udhëtimi në një ditë prej ditëve, pastaj i dha atij këtë mësim madhështor: “O Muadh, a e din cila është e drejta e Allahut mbi robërit e tij?” Ai tha: “Allahu dhe i Dërguari i Tij e din më së miri.”

Kjo është edukatë. E nuk ka dyshim që Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë më së miri. Ai tha: “E drejta e Allahut mbi robërit e tij është që ta adhurojnë Atë dhe të mos i shoqërojnë Atij asgjë në adhurim.”

Kjo është një fjalë e madhe që përmban të drejtën e Allahut, që Teuhidi i të Përsosurit dhe të Lartësuarit nga çdo e metë, si dhe përmban mohimin e shirkut dhe ortakëve ndaj Allahut Tebarake ue Te’ala.

“Që ta adhurojnë Allahun dhe të mos i shoqërojnë gjë Atij”, asgjë prej gjëje, pra të mos adhurojnë bashkë me të ndonjë gjë prej gjëje, apo t’i dedikohet dikujt tjetër në vend të Allahut diçka, qoftë edhe sa një grimcë prej adhurimit. Dhe fjala “gjë” këtu mund të ketë për qëllim gjërat që adhurohen, pra të mos adhurojnë krahas Atij ndonjë gjë prej atyre gjërave që adhurohen; ose mund të ketë për qëllim adhurimin, pra që robi të mos i japë dikujt tjetër pos Allahut diçka prej adhurimeve, qoftë edhe sa një grimcë.

Kjo është nga argumentet e Teuhidit Uluhije dhe për këtë temë ka ajete dhe hadithe të panumërta:

“Dhe adhuroni Allahun dhe mos i shoqëroni Atij asgjë (në adhurim).” (En-Nisa`, 36)

“O njerëz! Adhuroni Zotin tuaj, i Cili ju ka krijuar ju dhe ata që ishin para jush, që të mund të ruheni (nga të këqijat), i Cili e ka bërë për ju tokën shtresë dhe qiellin ndërtesë, i Cili prej së larti zbret ujë dhe nëpërmjet tij bën që të rriten fruta si ushqim për ju. Prandaj mos i sajoni Allahut të barabartë (në adhurim) ndërkohë që ju e dini (se askush nuk është i barabartë me Atë).” (El-Bekarah, 21-22)

Ju e dini se Allahu është Krijuesi, Furnizuesi dhe Ai është që e zbret shiun dhe i bën bimët të mbijnë, kur i dini të gjitha këto si i bëni Atij të barabartë? Pra, mos i bëni Atij të barabartë kur ju e dini. Këto janë nga argumentet e obligueshmërisë së njësimit të Allahut me adhurim. Ky Zot Madhështor që na ka krijuar neve dhe ka krijuar ata para nesh, ka krijuar qiejt dhe tokën, e zbret shiun dhe i bën bimët që të mbijnë, e kështu me radhë. Ky është Ai që e meriton adhurimin i vetëm, i Përsosuri dhe i Lartësuari nga çdo e metë.

Nuk e meriton adhurimin as ndonjë engjëll i afërt, as ndonjë një pejgamber i dërguar, as, as, as... përveç se Ai. Kështu që, nuk i lutesh askujt tjetër përveç Atij, nuk kërkohet ndihma nga dikush tjetër përveç Atij, kur je në vështirësi nuk kthehesh tek askush tjetër përveç Atij, të Përsosurit e të Lartësuarit nga çdo e metë, nuk i falesh e nuk i bën sexhde askujt përveç Atij, të Përsosurit e të Lartësuarit nga çdo e metë, nuk i mbështetesh askujt përveç Atij, si dhe nuk i mban shpresat tek askush përveç se tek Ai, sepse këto janë prej adhurimeve.

O ju njerëz, adhuroni Zotin tuaj me adhurime të shumta. Dhe adhurimi është një urdhër që përmbledh çdo gjë që Allahu e do dhe është i kënaqur me të, prej fjalëve dhe veprave të dukshme apo të fshehta.

Pra, adhurimi i përmbledh të gjitha urdhrat me të cilat Allahu i Përsosur e i Lartësuar nga çdo e metë i ka ngarkuar robërit e Tij. Ata e kanë obligim që t'i zbatojnë ato urdhra dhe të qëndrojnë larg të ndaluarave që ua ka ndaluar Allahu. Kështu që, ata e kanë detyrë që të largohen prej atyre ndalesave dhe t'i konsiderojnë të ndaluara ashtu siç ua ka ndaluar Allahu atyre, duke qenë kjo adhurim, përulje dhe nënshtrim për Allahun e Përsosur e të Lartësuar nga çdo e metë. Adhurimet janë të shumta dhe ajetet në lidhje me to janë të shumta. Dhe ka thënë i Lartësuari: “Dhe Zoti yt ka urdhëruar, që të mos adhuroni askënd tjetër përveç Atij dhe, që të silleni mirë me prindërit.” (El-Isra`, 23)

Jusufi (alejhis-salatu ues-selam), kur po ftonte ata që e shoqëronin në burg në fenë e Ibrahimit (alejhis-salatu ues-selam), në Teuhidin e Allahut Tebarake ue Te’ala, u tha me këshillën e tij duke ua bërë të lehtë thirrjen: “Me të vërtetë gjykimi i përket vetëm Allahut; Ai ka urdhëruar që të mos adhuroni askënd tjetër përpos Atij.” (Jusuf, 40)

Ndërsa ishte duke i ftuar, ai u tha atyre: “A janë më mirë një mori zotash të ndryshëm apo Allahu, i Vetmi, Nënshtruesi?” (Jusuf, 39)

“Ata që ju i adhuroni në vend të Allahut, janë vetëm emra, të cilët i keni vënë ju dhe të parët tuaj, pa pasur prej Tij asnjë argument. Me të vërtetë gjykimi i përket vetëm Allahut: Ai ka urdhëruar që të mos adhuroni askënd tjetër përpos Atij.” (Jusuf, 40)

Gjykimi i përket vetëm Allahut, të Përsosurit e të Lartësuarit nga çdo e metë. Dhe ky ajet është nga argumentet më të mëdha që vërteton se Hakimija (qeverisja) me ligjin e Allahut Tebarake ue Te’ala fillon me Akiden. Mirëpo ekzistojnë thirrje (davete) që fillojnë me politikë, thirrje që fillojnë me besëtytni, me sufizëm dhe devijim, pra thirrje, drejtime të shumta të cilat kanë devijuar nga rruga e Pejgamberëve, lavdërimet dhe bekimet qofshin mbi ta.

Të gjithë Pejgamberët erdhën duke i thirrur popujt në njësimin e Allahut Subhanehu ue Te’ala të vetëm në adhurim. Pra, që ta njësojnë

Allahun me adhurim. Kështu që, adhurimet të cilat i ka ligjësuar Allahu Tebarake ue Te’ala hyjnë në gjykimin e tij dhe adhurimet janë dispozitat e para të cilat njerëzit obligohen t'i marrin përsipër.

Disa njerëz hyjnë në fushën e politikës me parulla si, “Gjykimi i përket vetëm Allahut”, “S’ka gjykues tjetër përveç Allahut”, pra hyjnë në fushën e politikës në Islam, kurse Akides nuk i kthehen dhe nuk e kuptojnë e nuk e dinë se Akideja është në shkallën e parë për të hyrë në Hakimijen e Allahut Tebarake ue Te’ala. Kuptojeni këtë o vëllezër! Ata trumbetojnë: “Nuk ka gjykues tjetër përveç Allahut, nuk ka gjykues tjetër përveç Allahut, nuk ka gjykues tjetër përveç Allahut.” Po, pasha Allahun ne e themi këtë dhe e themi me bindje, por ama prej ku fillon kjo Hakimije? Betohem në Allah që ajo fillon prej Akides dhe ky është menhexhi (metodologjia) i Pejgamberëve dhe ky është fik`hu (kuptimi) i Pejgamberëve dhe ky është da’ueti (thirrja) e Pejgamberëve dhe kjo është thirrja e Kuranit që nga fillimi e deri në mbarimin e tij.

Kjo për shkak se Kur'anin - sikurse thotë Ibnul-Kajjim - i tëri flet për Teuhid, i tëri flet për Teuhid, sepse Kurani ose njofton për Allahun, për Emrat e Tij dhe Cilësitë e Tij, pra ai është Teuhidi që të jep njohuri dhe të informon, domethënë Teuhidi Rububije (Teuhidi i Veprave të Allahut) dhe Teuhidi el-Esma`ues-Sifat (Teuhidi i Emrave dhe Cilësive të Allahut), ose Kurani është thirrje për në adhurimin e Allahut Subhanehu ue Te’ala dhe ndalim nga të bërit shirk Atij, dhe ai është Teuhidi i dëshirës, Teuhidi i dëshirës dhe i qëllimit (Teuhid el-Iraadeh uel-Kasd), domethënë Allahu na urdhëron që ta njësojmë Atë me adhurim, pra nuk duam me adhurim askënd tjetër përveç Atij, të Përsosurit e të Lartësuarit nga çdo e metë. Ky është Teuhidi i kërkimit dhe qëllimit, el-istigatheh (të kërkuarit ndihmë në raste vështirësie dhe frike), ne kërkojmë ndihmë nga Allahu dhe i lutemi vetëm Allahut, i kërkojmë Atij për plotësimin e nevojave tona dhe largimin e brengave tona, e kështu me radhë. Ky është Teuhidi i adhurimit, që nga namazi, agjërimi, zekati..., ai që falet kërkon dhe i lutet Allahut për shpërblim, ky është Teuhidi i adhurimit.

Teuhidi i kërkimit është që t'i kërkosh Allahut ‘Azze ue Xhel-le atë që do t'ia kërkosh, që të të fal ty, të të mëshiroj, të ta largoj dëmin që të ka goditur, e kështu me radhë. Ky është Teuhidi i kërkimit dhe qëllimit.

Ose Kurani sjell habere për njerëzit e Teuhidit, ç’ka bërë Ai me ta në dynja dhe si do t'i nderojë ata me të (Kuranin) në Botën Tjetër. Dhe kjo është nga të drejtat e Teuhidit apo shpërblimi i Teuhidit, Teuhidi i kërkimit apo Teuhidi për urdhërim dhe ndalim, dhe kjo është nga plotësuesit e Teuhidit. Ose ai sjell habere për nderimin që Allahu u ka bërë robërve të Tij besimtarë në këtë botë, si dhe nderimin që do t’ua bëj në Botën Tjetër. Dhe ky është shpërblimi i atyre që e mbajtën Teuhidin.

Unë po u përcjell fjalët e Ibn Kajjimit, domethënë kuptimin e tyre.

Ose ai sjell habere për ndëshkimet që u kanë rënë armiqve të Allahut në dynja dhe dënimin që do të zbresë mbi ta në botën tjetër, dhe ky është gjykimi për atë që e braktis Teuhidin.

Pra, i gjithë Kur’ani vërtitet rreth Teuhidit, si dhe rreth gjykimeve dhe shpërblimit të tij. Ky Kur’an është i tëri Teuhid. Ku e gjen këtë përqendrim tek grupet e devijuara të politikës, të sufistëve, të rafidijve dhe të tjerë pos këtyre. Nuk e gjen këtë dituri te ata, nuk e gjen! Dhe për këtë shkak ata janë të lidhur mbas adhurimit të varreve, janë të lidhur mbas besëtytnive ose nuk e çajnë kokën për adhurimin e varreve apo për gjëra të tjera të kësaj natyre. Nuk ka dallim në mes adhurimit të idhujve dhe adhurimit të varrit, nuk ka dallim në mes atij që i lutet Latit dhe Uzasë dhe atij që i lutet të vdekurit apo atij që mungon, të gjithë ata u luten të tjerëve pos Allahut: ky që i lutet idhujve po i lutet të tjerëve në vend të Allahut, edhe ai që i lutet të vdekurve po i lutet të tjerëve në vend të Allahut.

“Prandaj mos iu lutni askujt, krahas Allahut.” (Xhinn, 18)

“E kush është më i humbur se ai, i cili, në vend Allahut, u lutet atyre që nuk mund t’u përgjigjen deri në Ditën e Kiametit e që janë krejt të pavetëdijshëm ndaj lutjes së tyre?! Kur të tubohen njerëzit (në Ditën e Gjykimit), ata (të adhuruarit) do të jenë armiq të tyre dhe do ta mohojnë adhurimin e tyre.” (El-Ahkaf, 5-6)

Nuk ka më të devijuar se sa ata që u luten të tjerëve përveç Allahut, Pejgamberët nuk janë të njëjtë me Allahun, engjëjt nuk janë të njëjtë me Allahun, pemët nuk janë të njëjta me Allahun, të vdekurit dhe njerëzit e mirë nuk janë të njëjtë me Allahun, ata që s’janë të pranishëm mes njerëzve nuk janë të njëjtë me Allahun, pra nuk ka më të devijuar se ai që i lutet dikujt tjetër përveç Allahut, sepse ata që nuk janë të njëjtë me Allahun nuk posedojnë gjë për t'iu përgjigjur lutjeve, përkundrazi, ata as nuk e dëgjojnë lutjen.

“Nëse ju u luteni atyre, ata nuk e dëgjojnë lutjen tuaj, por edhe sikur ta dëgjonin, nuk do t’ju përgjigjeshin. Në Ditën e Kiametit, ata do ta mohojnë adhurimin që u bënit atyre. Askush nuk mund të të njoftojë ty (o Muhamed) ashtu si Ai që është i Gjithëdijshëm.” (Fatir, 14)

Prandaj, o ju të rinj, e kemi detyrë që të kuptojmë thirrjen e Pejgamberëve (alejhimus-salatu ues-selam) të cilën e ka vendosur

Allahu në Librin e Tij në shumë ajete, njëri prej të cilave është:

“Çdo populli Ne i çuam një të dërguar (që u thoshte): “Adhuroni Allahun...” (En-Nahl, 34)

Çdo i Dërguar ka shkuar te populli i tij dhe i ka thirrur për në adhurimin e Allahut Tebarake ue Te’ala dhe i ndalonte nga të bërit Allahut ortakë e të barabartë. E para gjë që kanë dëgjuar popujt nga Pejgamberët është kjo thirrje për të adhuruar vetëm Allahun Subhanehu ue Te’ala, sepse njerëzit pohojnë në përgjithësi se Allahu është Krijuesi, Furnizuesi, Ai që jep jetë dhe vdekje.

“Ne nuk i adhurojmë ata përveç se që të na afrojnë tek Allahu.” (Ez-Zumer, 3)

Ata e pranojnë që këta (idhuj) nuk krijojnë, nuk japin jetë dhe vdekje, e kështu me radhë, porse ata i marrin si ndërhyrës dhe ndërmjetësues te Allahu. Këtë ndërhyrje e ndërmjetësim Allahu e ka hedhur poshtë dhe e konsideron kufër dhe shirk ndaj Tij.

“Kush është ai që mund të ndërhyjë tek Ai për ndokënd pa lejen e Tij?” (El-Bekarah, 255)

“A zgjedhin ata, përveç Allahut, ndërmjetësues të tjerë (që gjoja do t’i afrojnë pranë Allahut)?! Thuaj: Vallë, a i merrni edhe pse nuk kanë asgjë në dorë dhe nuk kuptojnë?! Thuaju: Ndërmjetësimi është i gjithi në duart e Allahut; Ati i takon pushteti i qiejve dhe i Tokës e pastaj tek Ai do të ktheheni.” (Ez-Zumer, 43-44)

Pra, e kemi për detyrë që ta njohim Teuhidin e Ibadetit dhe Teuhidin Rububije nëpërmjet këtyre ajeteve me të cilat është i stolisur Kur'ani. Teuhidin e adhurimit po ashtu e njohim nga ajetet të cilat sqarojnë se Allahu është i adhuruari i vetëm, si dhe tregojnë se kjo është thirrja e Pejgamberëve dhe se kjo thirrje përqendrohej te ky Teuhid. E kemi për detyrë që t'ia vëmë veshin Kur’anit dhe të meditojmë e të reflektojmë rreth tij. Ky Teuhid është mesazhi i të gjithë Pejgamberëve (alejhimus-salatu ues-selam) ky është pikë-takimi i të gjitha thirrjeve të tyre.

Pejgamberët kanë edhe direktiva të tjera si dhe baza në të cilat thërrasin, porse ky është boshti kryesor para çdo gjëje, përndryshe ata thërritnin që të besohej në shpallje, të besohej në Ditën e Fundit, të besohej në Pejgamberët; është obligim për çdo krijesë që të besojë se Allahu ka çuar të Dërguar përgëzues dhe paralajmërues.

Pra, Pejgamberët erdhën me të gjithë këtë, të mëparshmit përgëzonin ata që vinin mbas tyre dhe i thërrisnin të mëvonshmit që të besonin ata që kishin ardhur para tyre dhe feja e të gjithë atyre ishte një. Thotë i Lartësuari:

“Vërtet, ky është besimi juaj - besimi i vetëm, e Unë jam Zoti juaj, andaj më adhuroni Mua!” (El-Enbija, 92)

Këtë e ka thënë pasi që i ka përmendur disa rrëfime të Pejgamberëve dhe pas atyre rrëfimeve tha: “Vërtet, ky është besimi juaj - besimi i vetëm, e Unë jam Zoti juaj, andaj më adhuroni Mua!” (El-Enbija, 92)

Pra, Pejgamberët (alejhimus-salatu ues-selam) erdhën për ta udhëzuar njerëzimin para çdo gjëje tjetër, si dhe t’i shpëtonin nga shirku dhe devijimi, ndërkohë që politikat ishin të pranishme, politikat e devijuara dhe të prishura gjendeshin në çdo popull, mirëpo rruga e të gjithë Pejgamberëve – ‘alejhimus-salatu ues-selam – ishte se ata fillonin duke thirrur tek dëshmia “La ilahe il-lAllah.” Çfarë kuptimi ka dëshmia “La ilahe il-lAllah”? Kuptimi i saj është: Nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut.

Ithtarët e skolastikës, logjikës dhe filozofisë thonë: “Nuk ka krijues, nuk ka furnizues përveç Allahut.” Po, Pasha Allahun, nuk ka krijues tjetër, nuk ka furnizues tjetër përveç Allahut, porse nuk është ky kuptimi i fjalës “La ilahe il-lAllah”, nuk ka krijues dhe furnizues tjetër. Ka ajete të shumta, mes të cilave ajetet që ua lexuam, të cilat tregojnë që Allahu është Krijuesi, Furnizuesi, Sistemuesi i çështjeve të kësaj gjithësie dhe Rregulluesi i saj, i Përsosuri e i Lartësuari nga çdo e metë, mirëpo ky është Teuhidi Rububije, ajetet e të cilit argumentojnë për Teuhidin Uluhije. Nëse besoni se Allahu është Krijuesi, Furnizuesi, atëherë kjo ju detyron që ta adhuroni Këtë Krijues e Furnizues.

Shpjegimi i ithtarëve të skolastikës/filozofisë i ka çuar shumë grupe në devijim, sepse nga fjala “La ilahe il-lAllah” ai kupton që nuk ka krijues dhe furnizues tjetër, prandaj thotë: “Unë besoj se Allahu është Krijuesi, Furnizuesi, dhe nuk besoj se filani të cilit i lutem, i bëj sexhde, përulem në ruku dhe bëj tavaf rreth varrit të tij, unë nuk besoj se ai është krijuesi, furnizuesi.”

Në rregull, ky njeri nuk e ka kuptuar që domethënia e fjalës “La ilahe il-lAllah” është: nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut. Domethënia e fjalës “La ilahe il-lAllah” është: se vetëm për Atë është sexhdeja, tavafi, rukuja dhe lutja, Ai nuk ka ortak në këto ashtu si dhe në adhurimet tjera, kjo është domethënia e fjalës “La ilahe il-lAllah”, kurse ti këtë adhurim ia kushtove tjetërkujt në vend të Allahut dhe i ke bërë Atij të barabartë dhe ortak.

Erdhën disa njerëz të tjerë politikanë dhe thanë: “Nuk ka gjykues tjetër përveç Allahut” dhe ia shtuan Umetit mjerimin dhe injorancën për domethënien e fjalës “La ilahe il-lAllah.” Ky shpjegimi i tyre sikur të shpie në kuptimin “s’ka adhurues tjetër pos Allahut” – shumë i Lartësuar është Allahu nga ajo gjë – shpjegim ky më i lajthitur sesa ai i filozofëve. Dhe këtë devijim nuk e kanë kuptuar shumë prej të mashtruarve nga ky tefsir i devijuar i fjalës “La ilahe il-lAllah.”

Ne themi “La ilahe”, nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut. Ka adhurues dhe ka të adhuruar. Krijesat janë adhurues, e prej tyre janë njerëzit që e adhurojnë Allahun, besimtarët që falin namazin për Të, i bëjnë sexhde Atij, i bëjnë ruku Atij, agjërojnë për hir të Tij, japin zekat për hir të Tij, i mbështeten Atij, ia kanë frikën Atij, i mbajnë shpresat tek Ai dhe ia përkushtojnë të gjitha këto adhurime këtij të Adhuruari me të drejtë, Allahut, Zotit të Gjithësisë.

Kështu që, kur themi nuk ka gjykues tjetër përveç Allahut, kjo nënkupton se nuk ka adhurues? Ky tefsir është devijim. Andaj, është obligim mbi atë që thërret në këtë shpjegim dhe që beson në Hakimije në këtë mënyrë, që ta ketë frikë Allahun, t'i kthehet Allahut dhe të ndjekë rrugën e Pejgamberëve në thirrjen për te Allahu Tebarake ue Te’ala dhe ta kuptojë tamam domethënien e vërtetë të fjalës “La ilahe il-lAllah.”

Shirku është tejet i përhapur në këtë umet, shkon nëpër shtetet (Islame) dhe shikon se si bëjnë tavaf rreth varreve, kërkojnë mbrojtje prej tyre, therin kurban për to, ndërtojnë mbi to xhami, kube dhe mauzole. Në disa shtete shikon qytete të tëra, shikon qytet që është i ndërtuar i gjithi mbi varre. I kundërshtuan hadithet e shumta të cilat e godasin rëndë atë që ndërton xhami mbi varret, ngase ata janë më të këqijtë nga krijesat e Allahut dhe mbi ta bie mallkimi i Allahut: “Mallkimi i Allahut qoftë mbi Çifutët dhe të Krishterët, të cilët i kthyen në xhami varret e Pejgamberëve të tyre.”

Hadithi i A’ishes, hadithi i Ebu Hurejrës, hadithi i Ibn ‘Abbasit, hadithi i ‘Alijut (radij-Allahu ‘anhu) dhe hadithe të tjera, që të gjitha ato përmbajnë mallkime për ata që i marrin për xhami varret e Pejgamberëve të tyre, që marrin për xhami varret e Pejgamberëve dhe të njerëzve të devotshëm: “Vërtet, ata që ishin para jush i merrnin për xhami varret e pejamberëve dhe të devotshmëve, prandaj mos i merrni varret për xhami se padyshim që unë u ndaloj juve nga kjo.”

Kurse në hadithin e Ibn Mes'udit ka ardhur: “Vërtet, krijesat më të këqija janë ata që i kaplon Çasti i Fundit dhe ata që i marrin varret për xhami.”

Ka përafërsisht katërmbëdhjetë hadithe të konfirmuara. Sufijtë dhe Rrafidat nuk duan t’ia dinë për këto hadithe. Shumë nga dijetarët e këqij në botë po e shpien Umetin në humnerën e shirkut dhe devijimit dhe po i mbrojnë varret ndërsa e luftojnë Teuhidin, e gjer në fund të fatkeqësive të tyre.

Këtu ka një përzierje mes politikës së devijuar dhe besimeve të devijuara, që nga mohimi (t'atili) i cilësive të Allahut Tebarake ue Te’ala e deri tek vendosja e të barabartëve me Allahu Tebarake ue Te’ala. Pasha Allahun, në disa vende, myftinj të mëdhenj thërrasin në ndërtimin e xhamive mbi varre dhe nuk e bëjnë haram istigathen (kërkimin e ndihmës nga të vdekurit në raste vështirësie apo frike), përkundrazi, ata i luftojnë ata që e bëjnë haram istigathen dhe istinxhaden (kërkimin e ndihmës dhe dermanit) ndaj njerëzve të devotshëm që kanë vdekur.

Kështu që, Umeti është në kulmin e poshtërimit dhe nënçmimit dhe asgjë nuk e shpëton atë nga devijimi, poshtërimi dhe nënçmimi që i ka rënë përveç nëse kthehet në rrugën që ishte i Dërguari dhe Shokët e tij, dhe të ndjekë Akiden sipas menhexhit të të gjithë Pejgamberëve (alejhimus-salatu ues-selam), sepse feja e Pejgamberëve është një, feja e Pejgamberëve është një, të gjithë ishin në Teuhid, një gjë e vetme, nuk kishin mospajtime. Ndryshonin në disa kode civile për çështjet e hallalit dhe haramit e për gjëra të kësaj natyre.

Pra, Kur`ani është përplot i mbushur me Teuhid dhe Suneti është përplot me Teuhid. Kur`ani është i mbushur me Teuhid dhe luftim të shirkut në çdo formë që manifestohet ai dhe Suneti është përplot me luftë ndaj shirkut në çdo formë dhe pamje.

“Në të vërtetë, atyre nuk u janë verbuar sytë (në këto gjëra), por u janë verbuar zemrat e veta në kraharor.” (El-Haxh, 46)

Ne nuk bëjmë tekfir mbi këta devijuar, mirëpo ata janë të devijuar dhe e shkatërruan Umetin. Ne nuk bëjmë tekfir mbi ta derisa t'u ngrihet argumenti për atë që u luten të tjerëve përveç Allahut – nga llojet më të fëlliqura të shirkut – si edhe therja për dikë tjetër pos Allahut dhe të kërkuarit ndihmë prej dikujt tjetër pos Allahut, që janë nga llojet më të fëlliqura të shirkut. Madje ata shkuan edhe më larg se aq, saqë besojnë se eulijatë e dinë të fshehtën (gajbin) dhe vënë në lëvizje universin.

Shiko të gjitha thirrjet (davetet) e tjera jo-selefije, sidomos thirrjet e pranishme sot që po përhapen në botën Islame, siç është thirrja e Ikhuanul-Musliminëve dhe thirrja e Xhematit Teblig, a i sheh ata t'i luftojnë këto shirkijate?

Jo, pasha Allahun! Madje ata i mbrojnë këto shirkijate, i përkrahin ithtarët e këtyre shirkijateve dhe i mbrojnë. Si kështu? Sepse ata janë ithtarë të thirrjeve politike ku synimi i tyre është që t'i grumbullojnë njerëzit që me këtë grumbullim të arrijnë të marrin karriget e pushtetit.

Islami! Islami! Çka është Islami tek ata? As nuk e luftojnë adhurimin e varreve, as nuk thërrasin për të pasuar Pejgamberët, as këtë e as atë... veçse thirrje për të arritur karriget e pushtetit nën parullën “la Hakim ilAllah – nuk ka gjykues tjetër përveç Allahut” apo gjëra të ngjashme.

Ndërsa lutjet (edhkar) dhe murmurimat në të cilat ka shirkijate, besëtytni dhe bidate dhe në të cilat ka hulul (besim kinse Allahu gjendet i mishëruar në çdo send), në të cilat ka uahdetul-uxhud (panteizëm), e kështu me radhë. Këto nuk janë të këqija tek këta dhe nuk meritojnë luftë, përkundrazi ata mendojnë se Daveti Selefij i përçan Muslimanët. I përçan Muslimanët, do të thotë se ata janë një xhemat i ngritur mbi besëtytni dhe devijime.

Nëse i thërret ata dhe ndonjë grup prej tyre i përgjigjen thirrjes dhe kapen pas Teuhidit, kurse një grup mbetet në shirkun e tyre, atëherë thuhet, “Ti po bën përçarje në mes tyre.” Ma shaa`Allah, kjo është përçarja që sollën Pejgamberët!

“Por ata u ndanë në dy grupe, që grindeshin midis tyre.” (En-Neml, 45)

Erdhi Salihu dhe e thirri popullin e tij në Teuhid, një grup i besuan atij kurse një grup e mohuan. Allahu ka thënë për këtë ndodhi:

 “Por ata u ndanë në dy grupe, që grindeshin midis tyre.” (En-Neml, 45)

Edhe Muhamedi bëri përçarje mes njerëzve, siç ka ardhur në hadithin sahih, mes ithtarëve të Teuhidit dhe ithtarëve të Shirkut. Pra, ky është suneti i Pejgamberëve (alejhimus-salatu ues-selam).

Këta kryeneçë, nga injoranca dhe devijimi i tyre e shtrembërojnë Davetin Selefij dhe e konsiderojnë atë përçarje për Muslimanët, prandaj hajde t’i mbledhim njerëzit në shirk dhe devijim. Çka përfituan? Jehudët po i shkelin me këmbë kokat e tyre, i poshtëruan popujt, hindusët, mexhusët dhe mushrikët e me llojet e tyre të ndryshme. Po i poshtërojnë Muslimanët në çdo vend! Cili është shkaku i kësaj? Shkaku është se ata e braktisën menhexhin e Pejgamberëve dhe e braktisën davetin e Pejgamberëve, nuk përfituan nga Kur’ani, nga ajetet e shkoqitura me Teuhid dhe ajetet e shkoqitura me paralajmërim kundër shirkut dhe me kërcënimin e ashpër për ithtarët e tij.

“Vërtet, Allahu nuk fal që t’i shoqërohet diçka tjetër Atij, por gjynahet e tjera më të vogla ia fal kujt të dojë.” (En-Nisa`, 116)

“Kush i shoqëron Allahut diçka (në adhurim), i ngjan atij që bie nga qielli e që e rrëmben zogu ose i ngjan atij që stuhia e erës e ka hedhur në një vend të largët e të humbur.” (El-Haxh, 31)

“Kush është më i humbur se ai, i cili, në vend Allahut, u lutet atyre që nuk mund t’u përgjigjen.” (El-Ahkaf, 5)

Atëherë, si i dëgjon këto ajete madhështore e të shkoqitura me luftë ndaj shirkut, dhe pasojat që u bien atyre që bëjnë shirk, e prapëseprapë bie në shirk dhe thua se unë jam Musliman dhe pret sukses e ndihmë nga Allahu! Pasha Allahun, Allahu nuk do të shtoj ty përveçse poshtërim dhe mjerim:

 “Kur t’i futeni tregtisë me ‘ijneh (kamatë) dhe të kapeni pas bishtave të lopëve dhe të jeni të kënaqur me bujqësinë dhe ta keni braktisur Xhihadin në Rrugë të Allahut, Allahu ka për të zbritur poshtërim mbi ju, të cilin nuk do t’ua heqë kurrë derisa t’i ktheheni Fesë suaj.”

Këto gjëra të shpien në këtë gjendje, rënia në kamatë, impenjimi me bujqësi e blegtori apo gjëra të ngjashme. Këto gjëra janë mëkate, kurse shirku është më i rëndë se këto. Shirku është më i rëndë se këto. Pra, nëse këto gjëra janë të pranishme, atëherë duhet patjetër t'i kthehemi Allahut, kurse Teuhidi është më parësor e po ashtu edhe braktisja e shirkut është më parësore (sesa braktisja e gjynaheve të përmendura në hadith).

Pasha Allahun, kjo është një gjë e rrezikshme, sa po e trumbetojnë këtë sqarim të qartë e të kthjellët thirrësat e Sunetit dhe Teuhidit në të gjitha vendet e botës, duke e thirrur Umetin me tërë forcën që të kthehet në rrugën që ishin Pejgamberët (‘alejhimus-salatu ues-selam), në rrugën që ishte i Dërguari Allahut (sal-lAllahu alejhi ue sel-lem) dhe shokët e tij, që të kapen fort pas Librit të Zotit të tyre dhe Sunetit të Pejgamberit të tyre.

Ndërsa thirrësat e këqij, që nga politikanët, adhuruesit e varreve, ithtarët e besëtytnive, Rrafidiat, të gjithë këta mblidhen kundër davetit selefij dhe vënë pengesa e barrikada në mes tij dhe njerëzve, me shtrembërime dhe trembje, për ta deformuar imazhin e këtij menhexhi dhe imazhin e njerëzve të tij. Umeti është i goditur me fatkeqësi.

Njerëzit janë sikur devetë, zor të gjesh mes tyre një të përshtatshme për t’i grahur. Mes njëqind njerëzve nuk gjen tek ky umet dikë që logjikon, për fat të keq. Ndërsa sot, un them se njerëzit janë sikur devetë, në një milion nuk gjen mes tyre një të përshtatshme për ta grahur, për fat të keq.

Sot Myslimanët - siç thuhet – kanë arritur në një miliard e njëqind milion, nuk di sa janë në të gjithë botën, porse ata janë siç ka thënë i Dërguari: “Sikur llumi që mbart sipër rryma e ujit.”

Këto janë pasojat e hidhura për shkak të devijimit në Akijde, në Akijden e Pejgamberëve. Pejgamberët erdhën me Teuhidin e Allahut, me tre llojet e tij: Teuhidi Rububije, Teuhidi Ubudije dhe Teuhidi el-Esma`ues-Sifat (i Emrave dhe Cilësive të Allahut). Madje shumë nga myslimanët janë te devijuar edhe në Teuhidin Rububije, besojnë se eulijat e dinë të fshehtën dhe se kanë pushtet mbi universin. Këtë besim nuk e ka patur as Ebu Xhehli dhe vëllezërit e tij nga idhujtarët e mëdhenj dhe trimat e kufrit. Kjo akide nuk ishte tek ata, e si na qenka te myslimanët? Kjo erdhi si rezultat i komplotit të ateistëve të cilët u futën në radhët e ithtarëve të bidatit dhe erdhën me këtë devijim, erdhën me hulul (besëtytni se Allahu është i mishëruar në çdo send), erdhën me uahdetul-uxhud (panteizëm), erdhën me shtrembërimin e kuptimeve të Librit të Allahut dhe Sunetit të të Dërguarit të Tij, me mohimin e Emrave dhe Cilësive të Allahut, e kështu me radhë.

Kështu që u pllakosën këto errësira mbi shumë prej atyre që i atribuohen Islamit, andaj Allahu zbriti mbi ta poshtërim dhe mjerim. Dhe këtë gjë nuk do t’ua heqë Allahu përveç nëse kapen fort pas Librit të Zotit të tyre dhe Sunetit të Pejgamberit të tyre.

“Të gjithë mbahuni fort për litarin e Allahut dhe mos u përçani! Kujtoni dhuntinë e Allahut për ju, sepse, kur ishit në armiqësi, Ai i pajtoi zemrat tuaja e, në saje të dhuntisë së Tij u bëtë vëllezër.” (Aali-Imran, 103)

Kështu që, e kemi për obligim - o ju të rinj - që ta mësojmë thirrjen e Pejgamberëve (‘alejhimus-salatu ues-selam), t'ia përkushtojmë Fenë sinqerisht vetëm Allahut dhe të përpiqemi duke luftuar për ta shpëtuar këtë Umet nga humnera në të cilën e hodhën njerëzit e intrigave dhe kurtheve; njerëzit e intrigave politike, intrigave ateiste, intrigave sekulariste dhe të gjitha intrigave.

E lus Allahun e Tebarake ue Te’ala që t’i dhurojë këtij Umeti thirrësa të devotshëm e të sinqertë që ta kthejnë Umetin tek rruga që ishte i Dërguari i Allahut dhe Shokët e tij. E lus Allahun që ta bëjë realitet këtë. Vërtet Zoti jonë i dëgjon lutjet. Allahu dërgoftë salavate dhe selame mbi Pejgamberin tonë, Muhamedin, si dhe mbi Familjen e tij dhe Shokët e tij.