Fikh

Agjërimi i Ramazanit.

 

Autor: Shejkh Muhamed Xhemil Zejno (RahimehUllah)

Burimi: “Saum Shehr Ramadan”, faqe 9, 12

Përgatiti: Stafi Perlatmuslimane.

01. Çka e prish agjërimin? 

Gjërat që e prishin agjërimin ndahen në dy pjesë:

Ato janë gjëra që e prishin agjërimin dhe e vetmja gjë që duhet bërë është  kompensimi i atyre ditëve të humbura, dhe këto janë:

- Ngrënia ose pirja me qëllim.

- Vjellja me qëllim.

Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

مَن استقاء فليقضِ

“Ai që vjell me qëllim, le t’i kompensojë (ato ditë).” (Hakimi dhe të tjerët)

Gruas së cilës i vijnë menstruacionet apo ka gjakderdhjet e nifasit (lehonisë) edhe nëse kjo ndodhë në momentin e fundit para perëndimit të diellit.

Dalja e spermës me qëllim pavarësisht nëse kjo është shkaktuar kur burri puth apo e përqafon gruan e tij, apo në qoftë se kjo bëhet përmes masturbimit.

Kjo gjë e anulon agjërimin dhe dita e tillë duhet kompensohet.

Gjërat që e prishin agjërimin dhe përveç kompensimit, duhet të bëhet edhe shpagimi:

- Sipas shumicës së dijetarëve, kjo vlen vetëm nëse personi bën marrëdhënie seksuale.

- Shpagimi për këtë mëkat është: Lirimi i një skllavi, ose agjërimi  i dy muajve rresht ose t’i jepet ushqim gjashtëdhjetë të varfërve.

- Disa prej dijetarëve renditjen e lartcekur e konsiderojnë si një kusht. (Të njëjtat rregulla zbatohen si për burrin, ashtu edhe për gruan).

02. Detyrimet gjatë Ramazanit.

 Vëlla i dashur mysliman! Dije se Allahu e ka bërë agjërimin obligim për ne, në mënyrë që përmes tij të mund ta adhurojmë Allahun. Në mënyrë që agjërimi yt të pranohet dhe të jetë i dobishëm, ti duhet të kesh kujdes ndaj gjërave si në vijim:

- 01. Kujdesu për faljen e namazeve. “Shumë agjërues neglizhojnë namazin, gjë e cila është shtylla e fesë, ndërsa braktisja e tij është mosbesim.”

- 02. Bëhu i sjellshëm. “Ruaju nga mosbesimi, nga fyerja e fesë dhe nga trajtimi i keq i njerëzve duke u justifikuar se je duke agjëruar. Agjërimi e pastron shpirtin, prandaj nuk duhet të jesh i pasjellshëm dhe i pakujdesshëm. Mos harro se mosbesimi e nxjerr myslimanin nga feja.”

- 03. Mos thuaj gjëra të pahijshme edhe nëse bën shaka, ngase kështu e humb agjërimin tënd. Dëgjo çfarë ka thënë Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

إذا كان يوم صوم أحدكم فلا يرفث ولا يصخب فإن سابه أحد أو قاتله فليقل: إني صائم

“Kur dikush prej jush është duke agjëruar le të mos flasë fjalë të liga e as të mos e ngritë zërin. Nëse dikush i fyen apo dëshiron të përleshet me të, le t’i thotë: Unë jam duke agjëruar.” Buhariu dhe Muslimi

- 04. Përfito nga agjërimi që të braktisësh pirjen e duhanit i cili shkakton kancer dhe ulcerat. Përpiqu të jesh njeri me vullnet të fortë dhe i vendosur, braktise atë në mbrëmje ashtu siç përmbahesh nga ai gjatë ditës. Atëherë do ta ruash shëndetin dhe pasurinë tënde.

- 05. Mos shkapërderdh (mos e nëpërkëmb dhe mos ha tepër) ushqimin gjatë iftarit, në mënyrë që të mos humbasësh dobitë e agjërimit dhe të dëmtosh shëndetin tënd.

- 06. Mos shko në kinema dhe mos shiko televizorin, sepse në të mund të shohësh gjëra që shkatërrojnë sjelljen jo të mirë dhe e kundërshtojnë agjërimin.

- 07. Mos rri zgjuat aq kohë sa që të humbasësh syfyrin dhe namazin e sabahut. Sigurohu që të kryesh vepra të mira që nga fillimi i mëngjesit. I Dërguari i Allahut salallahu alejhi ue selam ka thënë:

اللهم بارك لأمتي في بكورها

“O Allah, begatoji umetin tim në fillimin e mëngjesit.” Ahmedi

- 08. Jepi lëmoshë të afërmve dhe nevojtarëve. Vizitoi të afërmit dhe të bëj paqe me armiqtë tuaj.

- 09. Kujtoje shpesh Allahun. Lexo dhe dëgjo sa më shumë Kuran, medito mbi domethëniet e ajeteve dhe vepro sipas porosive të tij. Shko në xhami për të dëgjuar mësimet dhe ligjëratat e dobishme. Dhe dije se itikafi në xhami në dhjetë ditët e fundit të Ramazanit është Sunnet.

- 10. Lexo libra të ndryshëm, posaçërisht atë ti cilat kanë të bëjnë me çështje të agjërimit, dhe kështu mëso rregulla të agjërimit. Kështu mëson se, nëse ha ose pi nga harresa nuk prishet agjërimi dhe se në qoftë se je bërë xhunub natën kjo nuk të pengon që të fillosh agjërimin (para se të jesh pastruar). Por mos harro se, duhet të pastrohesh, ngase ti duhet të falësh namazet.

- 11. Shfrytëzoje agjërimin e Ramazanit dhe mësoj fëmijët tuaj me agjërim nëse ata kanë mundësi ta bëjnë këtë. Largohu nga prishja e agjërimit pa arsye. ai që e bën këtë, duhet ta kompensojë këtë ditë dhe duhet të pendohet sinqerisht tek Allahu ‘Azze ue Xhel.

- 12. Vëllai im i dashur mysliman! Ke kujdes nga prishja e agjërimin gjatë Ramazanit dhe ruaju që të flasësh për këtë haptazi para njerëzve. Prishja e agjërimit është krim kundër Allahut, është rezultat i islamit tënd të mangët dhe padyshim se është edhe marrëzi në mesin e njerëzve (të devotshëm). Ti duhet ta dish se ai i cili nuk ka agjërim ai gjithashtu nuk ka as bajram, sepse bajrami është një kënaqësi e madhe për përfundimin e agjërimit dhe për pranimin e adhurimit.

03. Disa nga dobitë e agjërimit.

Allahu ‘Azze ue Xhel ka thënë:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ

“O ju që keni besuar! Ju është bërë obligim agjërimi, ashtu si u ishte bërë obligim edhe atyre para jush, në mënyrë që të bëheni të devotshëm.” 2:183

I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

الصيام جنة

“Agjërimi është një mburojë (nga Xhehenemi).” Buhariu dhe Muslimi

Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, në një hadith tjetër ka thënë:

مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ

“Kush agjëron ramazanin me bindje të plotë dhe duke shpresuar shpërblimin e Allahut, do t’i falen mëkatet e tij të kaluara.” Buhariu dhe Muslimi

I dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem thotë:

من قام رمضان إيماناً واحتساباً غفر له ما تقدم من ذنبه

“Ai që fal namazin në Ramazan me bindje të plotë dhe duke shpresuar shpërblimin e Allahut, do t’i falen mëkatet e tij të kaluara.” Buhariu dhe Muslimi

Vëllai im, dije se Allahu e ka bërë obligim agjërimin. Agjërimi është një adhurim nga i cili ka shumë përfitime, prej tyre janë:

- Agjërimi: bën që aparati i tretjes dhe stomaku të pushoj nga detyrat e tyre e vazhdueshme, shkrin jashtëqitjen dhe forcon trupin.

- Agjërimi: është i mirë kundër një lloji të madh të sëmundjeve, i ndalon duhanpirësit nga duhani dhe i ndihmon ata për ta braktisur atë.

- Agjërimi: e bën që të largohet krenaria (jo e lavdërueshme) e njeriut, është shkak që ai të kënaqet me pak gjëra, të disiplinohet, të jetë i kujdesshëm, i bindur ndaj Allahut, durimtarë dhe i përkushtuar në adhurim.

Agjëruesi ndjen veten të barabartë me vëllezërit e tjerë agjërues. Agjëron me ta dhe bën iftar me ta.

Kjo e bën që të ndjehet i afërt dhe solidar me ta. Prandaj, kur ai ndjen uri e bën atë më ekuivalent ndaj vëllezërve të tij që gjithmonë janë të uritur e të varfër.

04. Disa përfitime nga ajetet e agjërimit. 

Thotë ‘Azze ue Xhel:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ{183} أَيَّامًا مَّعْدُودَاتٍ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ فَمَن تَطَوَّعَ خَيْرًا فَهُوَ خَيْرٌ لَّهُ وَأَن تَصُومُواْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ {184} شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِيَ أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَن كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلاَ يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَلِتُكْمِلُواْ الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُواْ اللّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ {185}

“O besimtarë! Ju është urdhëruar agjërimi, ashtu si u ishte urdhëruar atyre para jush, që të mund të ruheni nga të këqijat. Agjërimi zgjat disa ditë, por, nëse ndonjëri prej jush është i sëmurë ose duke udhëtuar, le të agjërojë aq ditë sa i ka prishur në ditët e tjera pas. Ata që kanë vështirësi për të agjëruar, duhet të ushqejnë si shpagim nga një të varfër për çdo ditë agjërimi. E, nëse ndonjëri jep më shumë se kaq, kjo është edhe më mirë për të. Por, agjërimi juaj është më i dobishëm, në qoftë se e dini. Muaji i Ramazanit është ai, në të cilin ka zbritur Kurani, që është udhërrëfyes për njerëzit, plot me shenja të qarta për rrugën e drejtë dhe dallues (i së mirës nga e keqja). Pra, kushdo nga ju që dëshmon këtë muaj, le të agjërojë! Sa i përket atij që është i sëmurë ose gjendet në udhëtim e sipër (le të agjërojë më vonë) aq ditë sa nuk i ka agjëruar. Allahu dëshiron që t’jua lehtësojë dhe jo që t’jua vështirësojë. Ai dëshiron që të plotësoni numrin e ditëve të agjërimit dhe që ta madhëroni Allahun (në fund të agjërimit), për shkak se ju ka drejtuar në rrugë të drejtë e që ta falënderoni Atë.” 2:183-185

Disa nga përfitimet e këtyre ajeteve:

- 01. Allahu ‘Azze ue Xhel e bëri agjërimin të detyrueshëm për besimtarët e këtij umeti, ashtu siç e ka bërë të detyrueshme për ata që ishin para tyre, sepse në të ka shumë përfitime si në këtë jetë dhe në tjetrën.

- 02. Ditët e agjërimit janë të caktuar dhe ato nuk i kalojë tridhjetë ditë.

- 03. Është e lejueshme për të sëmurin dhe për udhëtarin që të ndërpresin agjërimin e Ramazanit. Ditët e humbura, ata i kompensojnë më vonë.

- 04. Në fillim të shpalljes, ishte e mundur të zgjidhej në mes të agjërimit të Ramazanit apo pagesës së një shume parash të caktuara. Por më vonë kjo u shfuqizua dhe agjërimi u bë i detyrueshëm.

- 05. Përsosmëria e muajit të Ramazanit dhe përsosmëria e Kuranit, të cilin Allahu e zbriti në këtë muaj. Pasi që zbritja është nga lartë (qielli) për tek poshtë (në tokë), kjo zbritje është një dëshmi së Allahut është ngritur mbi Fronin e tij, siç është sqaruar në ajete kuranore dhe në hadithe autentike nga i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.

- 06. Është e obligueshme për të agjëruar gjatë muajit të Ramazanit, me përjashtim të personit të sëmurë ose udhëtarit.

05. Gjërat që nuk e prishin agjërimin.

Të hash ose të pishë nga harresa ose nga dhuna. Për këtë nuk duhet as kompensim dhe as shpagim. Për këtë kemi argument thënien e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

من نسي وهو صائم فأكل أو شرب فليتم صومه فإنما أطعمه الله وسقاه

“Kush harron duke qenë agjërueshëm han apo pi, le ta plotësojë agjërimin, ngase Allahu e ka ushqyer dhe i ka dhënë të pijë.” Buhariu dhe Muslimi

Gjithashtu, edhe hadithin tjetër:

إن الله قد تجاوز لي عن أمتي الخطأ والنسيان وما استكرهوا عليه

“Allahu nuk i mban përgjegjës popullin tim për shkak të gabimeve dhe të harresës, dhe për atë që ata janë detyruar me dhunë.” Taberani

- Kushdo që vjellë pa dashje, sipas thënies së tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

من ذرعه القيء وهو صائم فليس عليه قضاء

“Kush vjell pa qëllim kur është agjërueshëm nuk duhet ta kompensojë atë ditë.” Hakimi

- Kushdo që vjellë pa dashje, sipas thënies së tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

 - Përdorimi i Misvakut në çdo kohë. Dhe e njejta gjë vlen edhe për brushën dhe pastën e dhëmbëve.

- Shpëlarja e gojës dhe futja e ujit në hundë pa e tërhequr atë shumë thellë, duke u mbështetur në thënien e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem për El-Kit bin Sabrah nga fisi Benil-Muntalik:

أسبغ الوضوء وخلل بين الأصابع وبالغ في الاستنشاق إلا أن تكون صائما

“Plotësoje abdesin, futi gishtat në mes të gishtave të duarve dhe të këmbëve dhe fute ujin thellë në hundë përveç kur je agjërueshëm.” (4 sunenet)

- Përdorimi i Kuhlit dhe pikat e veshëve apo të syve edhe nëse e ndien shijen në fyt.

- Të shijuarit e ushqimit, por me kusht që të mos shkojë poshtë në stomak.

- Puthja e gruas në qoftë se personi është i vjetër, gjithashtu edhe nëse se është i ri por me kusht që kjo të mos e shpije në marrëdhënie intime, sepse i Dërguari sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e kishte zakon ta puthte Aishen kur ai ishte agjërueshëm. (Buhariu dhe Muslimi)

- Marrja e shiringave pavarësisht se çfarë shiringe është, edhe në qoftë se ajo hyn në stomak, ngase nuk shkon përmes kalimit të natyrshëm.

- Gëlltitja e pështymës dhe e gëlbazës, gjithashtu edhe atë që nuk mund ta parandalosh sikurse pluhurin dhe të ngjashme.

- Përdorja e ilaçeve që nuk hyjnë në stomak si vaji me të cilin lyhet trupi dhe spreji i astmës.

- Heqja e dhëmbit ose gjakderdhja në hundë ose në gojë.

- Një copë nga rrënja e pemës El-Arak, E cila përdoret në vend të brushës së dhëmbëve.

- Nëse hynë agimi dhe e ke gotën në dorë. Në këtë rast, nuk ka të keqe që të pish ujë derisa ta mbarosh pirjen duke u bazuar në thënien e profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

إذا سمع أحدكم النداء والإناء فى يده فلا يضعه حتى يقضى حاجته منه

“Nëse ndonjëri prej jush dëgjon ezanin dhe ai ka në dorë enën, le të mos e lë atë derisa ta përfundoi atë që ka pasur nevojë ta pijë.” Ebu Davudi

- Të vonuarit nga pastrimi i Xhunubllëkut, menstruacioneve ose nga gjakderdhjet e nifasit nga nata deri pas agimit. Megjithatë, është më mirë të pastrohemi sa më parë me qëllim që të falim namazin menjëherë.

- Parfumosja ditën gjatë Ramazanit, pavarësisht nëse është temjan, vaj apo parfum.

- Pastrimi për tu flladitur, për shkak të etjes, për tu ngrohur apo për ndonjë arsye tjetër.

- Bërja hixhameh, sepse Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem bëri hixhameh ndërsa ishte agjërueshëm, siç transmeton Buhariu. Ndërsa lidhur me hadithin:

أفطر الحاجم والمحجوم

“E ka prishur agjërimin ai që bën hixhame dhe atij që i bëhet hixhameja.” Ahmedi

Është shfuqizuar nga hadithi i lartpërmendur. gjithashtu ka edhe argumente të tjera.

06. I’tikafi.

- Definicioni i i’tikafit: “Të qëndruarit në xhami duke kaluar kohën në adhurim ndaj Allahut.”

Lejesa për këtë: Dijetarët janë pajtuar për lejimin e i’tikafit, sepse Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e kishte zakon të bënte i’tikafi në dhjetë ditët e fundit të Ramazanit derisa Allahu ‘Azze ue Xhel ia mori jetën e tij. Ndërsa, pas vdekjes së tij, gratë e tij bënin i’tikaf. (Buhariu dhe Muslimi)

- Llojet e i’tikafit: I’tikafi është veprim i ligjësuar/sunnet ose i detyrueshëm.

I’tikafi Sunnet është atëherë kur myslimani e bën këtë veprim vullnetarisht për t’iu afruar Allahut dhe për të pasuar të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, sidomos gjatë dhjetë ditëve të fundit të Ramazanit.

I’tikafi i detyrueshëm është atëherë kur njeriu ia ka bërë obligim vetes së tij duke u zotuar për këtë veprim (tek Allahu).

- Koha e i’tikafit: “Kur Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem bëri nijetin që të bëj i’tikaf ai së pari falte namazin e sabahut e pastaj hynte në i’tikaf. ” (Buhariu dhe Muslimi).

- Kushtet për atë që bën I’tikaf: I’tikaf-gjiu duhet të jetë mysliman, i mençur dhe i pastër nga xhunubllaku [1], menstruacionet dhe gjaku i lehonisë.

- Shtyllat i’tikafit: Të qëndrosh në xhami për t’iu afruar Allahut.

- Gjërat e lejuara për personin që bën i’tikaf: Gjërat në vijim janë të lejuara për personin që bën i’tikaf:

- Dalja nga xhamia për t’i përshëndetur familjarët.

- Heqja e qimeve, rruarja e kokës (për meshkujt), prerja e thonjve, pastrimi i trupit, përdorimi i parfumit (nga meshkujt) dhe veshja rrobave më të bukura që posedon.

- Dalja nga xhamia për diçka që duhet ta bësh siç është kryerja e nevojave fiziologjike, për të ngrënë dhe pirë në qoftë se nuk ka dikush që mund t’i sjell ato dikush.

- Ai që bën i’tikaf i lejohet të hajë, të pijë dhe të fle në xhami, por ai duhet të kujdeset për mirëmbajtjen e xhamisë.

Sjelljet gjatë i’tikafit: Aishja radijAllahu ‘anha ka thënë: “Për atë që bën i’tikaf, është Sunnet që të mos e vizitoj personin e sëmurë, të mos merr pjesë në varrime, të mos e prek ose ta ledhatoj një gruan e tij dhe të mos del nga xhamia përveçse për diçka që duhet ta bëjë në formë të detyrueshme. Vetëm atij që agjëron i lejohet të bëjë i’tikaf dhe kjo mund të bëhet vetëm në një xhami që ka xhemat.” (Bejhekiu, Ebu Davudi).

- Gjërat që e anulojnë i’tikafin: “Të dalësh qëllimisht nga xhamia për diçka që nuk je në nevojë, të humburit e mendjes duke i ikur mendja, duke lozur u çmendur apo duke u dehur ose me ardhjen e menstruacioneve apo gjakut të lehonisë.” (Shih “Fikhu-us-Sunneh” 475-483 / 1)

07. Namazi i natës në Ramazan.

I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem thënë:

من قام رمضان ايمانا واحتسابا غفر له ماتقدم من ذنبه

“Kush falet natën gjatë Ramazanit me bindje të plotë dhe duke shpresuar shpërblimin e Allahut, do t’i falen mëkatet mëkatet e mëhershme.” Buhariu dhe Muslimi

Në një hadith thuhet:

كان يصلي من الليل ثلاث عشرة ، منها الوتر وركعتا الفجر

“Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e kishte zakon t’i falte trembëdhjetë rekate gjatë natës, duke përfshirë edhe namazin e vitrit dhe dy rekatet e namazit të sabahut.” Buhariu

Dhe në një hadith thetër thuhet:

ما كان رسول الله صلى الله عليه وسلم يزيد في رمضان ولا في غيره على إحدى عشرة ركعة

“I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem kurrë nuk ka falur më shumë se njëmbëdhjetë rekate, në Ramazan apo ndonjë herë tjetër.” Buhariu dhe Muslimi

Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

مَنْ قَامَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ

“Kush falet në Natën e Kadrit me bindje dhe përkushtim të plotë dhe duke shpresuar shpërblimin e Allahut, do t’i falen mëkatet e mëhershme.” Buhariu dhe Muslimi

Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

تحروا ليلة القدر في الوتر من العشر الأواخر من رمضان 

“Kërkojeni Natën e Kadrit në ditët tek të dhjetë ditëve të fundit të Ramazanit.” Buhariu

Në një hadith thuhet:

كان النبي صلى الله عليه وسلم إذا دخل العشر شد مئزره وأحيا ليله وأيقظ أهله

“Kur fillonin dhjetë ditët e fundit të Ramazanit, i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, e shtrëngonte rripin (nuk flinte me gratë e tij), gjallëronte natën dhe e zgjonte familjen.” Buhariu dhe Muslimi

Aishja radijAllahu ‘anha ka thënë:

يا رسول اللَّه ، أرأيت إن وافقت ليلة القدر ما أدعو؟ قال: تقولين: اللَّهُمَّ إِنَّكَ عَفُوٌّ تُحِبُّ الْعَفْوَ فَاعْفُ عَنِّي

“O i Dërguari i Allahut, nëse mësoj se është Nata e Kadrit, çfarë lutje të bëj?” Ai tha: “Thuaj: “O Allah, vërtetë ti je Falës, e do faljen andaj më fal mua”.” Tirmidhiu

08. Ramazani dhe përsosmëria e agjërimit. 

I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

إذا دخل شهر رمضان فتحت أبواب السماء ، وغلقت أبواب جهنم ، وسلسلت الشياطين

“Kur të filloj Ramazani, hapen dyert e qiellit, ndërsa dyert e Xhehenemit mbyllen kurse shejtanët prangosen.”

Dhe në një transmetim tjetër thuhet:

إذا جاء رمضان فتحت أبواب الجنة

“Kur vije Ramazani hapen dyert e Xhenetit.”

Dhe në një transmetim tjetër thuhet:

إذا دخل رمضان فتحت أبواب الرحمة

“Kur vije Ramazani hapen dyert e mëshirës.” (Buhariu dhe Muslimi).

Në transmetimin e Tirmidhiut thuhet:

يَا بَاغِيَ الْخَيْرِ أَقْبِلْ وَيَا بَاغِيَ الشَّرِّ أَقْصِرْ وَلِلَّهِ عُتَقَاءُ مِنْ النَّارِ وَذَلكَ كُلُّ لَيْلَة’

“O kërkues i së mirës shpejto në vepra të mira, dhe o kërkues i së keqes largohu nga të këqijat. Ndërsa çdo natë Allahu liron nga zjarri robër të Tij.” (Hasan sipas Imam Albanit)

Ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

كل عمل ابن آدم يضاعف: الحسنة بعشر أمثالها إلى سبعمائة ضعف. قال الله تعالى: إلا الصوم. فإنه لي، وأنا أجزي به؛ يدع شهوته وطعامه من أجلي. للصائم فرحتان: فرحة عند فطره، وفرحة عند لقاء ربه. ولَخَلُوف فم الصائم أطيب عند الله من ريح المسك

“Çdo vepër e mirë që biri i Ademit e kryen, shpërblehet nga dhjetë herë dhe deri në shtatëqind herë e më shumë. Ka thënë Allahu ‘Azze ue Xhel: “Përveç agjërimit ai është për Mua dhe Unë do të shpërblej për të. Ai heq dorë nga dëshirat dhe ushqimi i tij për Mua. Agjëruesi gëzohet në dy raste: gëzimi kur ai e ndërpret agjërimin dhe gëzimin kur ai takohet me Zotin e tij. Dhe aroma e gojës së agjëruesit është më e këndshme tek Allahu sesa aroma e miskut.” (Buhariu, Muslimi)

09. Sjelljet e agjërimit.

Ruajtja e gjuhës: I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

مَنْ لَمْ يَدَعْ قَوْلَ الزُّورِ وَالْعَمَلَ بِهِ وَالْجَهْلَ فَلَيْسَ لِلَّهِ حَاجَةٌ في أَنْ يَدَعَ طَعَامَهُ وَشَرَابَهُ

“Kush nuk i lë fjalët e kota dhe të punuarit sipas tyre por edhe injorancën, dijeni se Allahu nuk ka nevojë për lënien e ushqimit dhe pijes.” Buhariu

Iftari dhe duaja në iftar: I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

إذا أفطر أحدكم فليفطر على تمر فإنه بركة، فمن لم يجد فليفطر على ماء فإنه طهور

“Kur ndonjëri prej jush bën iftar, le të bëj iftar me hurme sepse në to ka bereqet. Por në qoftë se nuk mund të gjej hurme, atëherë le të bëj iftar me ujë, sepse uji është pastrues.” Tirmidhiu

Kur i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem bënte iftar, e kishte zakon të thoshte:

ذَهَبَ الظَّمَأُ وَ ابْتَلَّت الْعُرُوقُ وَ ثَبَتَ الْأَجْرُ إِنْ شاَءَ اللهُ

(Dhehebedh-dhameu ue-btel-letil-‘uruku ue thebetel-exhru in sha-a-llah)

“Është larguar etja, venat janë lagur dhe u realizua shpërblimi nëse do Allahu.” Ebu Davudi

I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

لا يزال الناس بخير ما عجلوا الفطر

“Njerëzit do të jenë në mirësi, përderisa nxitojnë në bërjen iftar.” Buhariu dhe Muslimi

Në një hadith tjetër, i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

تسحروا فان في السحور بركة

“Hani para agimit (syfyr) sepse në syfyr ka bereqet.” Buhariu dhe Muslim

Dhe në një hadith tjetër, i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

من فطر صائما كان له مثل أجره غير أنه لا ينقص من أجر الصائم شيء

“Ai që i jep ushqim një agjëruesi për iftar, do të ketë të njëjtin shpërblim sikurse ai pa ju pakësuar asgjë nga agjërimi i tij.” Tirmidhiu

10. Zekatul-Fitri.

Zekatul-Fitri është obligim për çdo mysliman: të madh apo të vogël, mashkull dhe femër, i lirë apo skllav. Ibn Umer radijallahu anhuma ka thënë:

فرض رسول الله صلى الله عليه وسلم زكاة الفطر من رمضان صاعاً من تمر، أو صاعاً من شعير على العبد والحر، والذكر والأنثى، والصغير والكبير من المسلمين

“I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e obligoi Zekatul-Fitrin në Ramazan, një Sa’ hurme apo një Sa’ grurë për robin dhe të lirin, për burrin e për gruan, për të riun dhe plakun prej myslimanëve.” (Buhariu dhe Muslimi)

- Urtësia prapa saj: Zekatul-Fitri është pastrim për agjëruesin nga ajo që ai mund të ketë bërë, si fjalët e këqija dhe gjërat e pahijshme, gjithashtu kjo është ndihmë për të varfrit dhe nevojtarët.

- Sasia: Një Sa’ grurë, ose elb, ose rrush i terur, ose hurma, ose oriz, ose djathë ose gjëra të ngjashme që janë konsiderohen të jenë ushqim.

- Koha kur ajo duhet të paguhet: Koha më e mirë për dhënien e Zekatul-Fitrit është para namazit të bajramit, dhe është e lejueshme për ta paguar atë një ose dy ditë përpara bajramit. Nuk lejohet vonimi i tij deri pas faljes së bajramit dhe nëse e jep atë pas faljes së bajramit ajo konsiderohet vetëm një lëmoshë e zakonshme.

- Si duhet shpenzuar atë: Ajo i shpërndahet fukarenjve (të varfrit që nuk kërkojnë), Mesakinëve (të varfrit që kërkojnë tu jepet), ata që janë të punësuar për mbledhjen e saj, për lirimin e të burgosurve, për të përfituar zemrat e atyre që anojnë kah Islami, për të paguar borxhet e atyre që kanë borxhe, për hir të Allahut (për ata që luftojnë në luftën e shenjtë) dhe për udhëtarin (udhëtari i cili nuk ka para për tu kthyer në vendin e tij). (Shih Fikhu-us-Sunneh 4121).

El-Ibrah fi Shehr-is-Saum – Mësime nga muaji i agjërimit.

 

 

 

Autor: Alameh Abdul-Muhsin bin Hamad el-Abbad el-Bedr

Burimi: “El-Ibrah fi Shehr-is-Saum” – Mësime nga muaji i agjërimit

Përgatiti:  Stafi Perlatmuslimane.

Kjo botë është një vend i sprovimit dhe testimit:

Allahu ka krijuar robërit e Tij që ta adhurojnë vetëm Atë. Ai tha në Librin e Tij fisnik:

“Unë nuk i krijova xhinët dhe njerëzit për tjetër pos që të më adhurojnë.” 51:56.

Ai dërgoi të dërguarit e Tij në mënyrë që ata t’ua tregojnë robërve rrugën e adhurimit:

“Ne dërguam në çdo popull të dërguar që t’u thonë: ”Adhuroni vetëm Allahun, e largojuni idhujtarisë!” 16:36

Ai e bëri jetën e tyre të kësaj bote një vend për sprova dhe testim të tyre, se cili prej tyre është më vepërmiri:

“Ai është që krijoi vdekjen dhe jetën, për t’ju provuar se cili prej jush është më vepërmirë.” 67:2

Pastaj Ai tha:

“Ai është i Gjithëfuqishmi, gjithnjë Falësi i Madh.” 67:2

Ai e tha këtë për të sqaruar se disa prej atyre që testohen bëjnë vepra të mira dhe Ai shpërblen, dhe ky shpërblim ndërlidhet me emrin e tij “el-Ghafur” (Falësi). Nga ana tjetër, Ai gjithashtu tregoi se ata që nuk bëjnë vepra të mira në jetën e tyre meritojnë të ndëshkohen, siç nënkupton emri i Tij “El-Aziz” (i Plotfuqishmi). Sikurse thotë Allahu:

 “Tregoju robërve të Mi se Unë, vërtetë jam gjithnjë Falës i Madh, Mëshirëploti. Dhe se ndëshkimi Im, ai me të vërtetë është ndëshkim i dhembshëm.” 15:49-50

Stinë e ahiretit:

Në të njëjtën mënyrë sikurse Allahu ka zgjedhur disa njerëz dhe vende ndaj njerëzve dhe vende të tjera, Ai ka zgjedhur disa kohëra ndaj kohërave  të tjerave. Prej kësaj përzgjedhje është muaji i bekuar i Ramazanit që është më i mirë se të gjithë muajt e tjerë. Ai është veçuar nga të gjithë muajt e tjerë dhe është zgjedhur të jetë muaji në të cilin është detyrueshëm për njerëzit që të agjërojnë:

“Dhe, Zoti yt krijon ç’të dojë dhe Ai zgjedh.” 28:68.

Allahu e ka ngritur këtë muaj dhe e ka bërë që të jetë një nga sezonet e ahiretit. Në të robërit konkurrojnë për të adhuruar Allahun për të arritur fitoren dhe afërsinë ndaj Allahut.

Ata e kërkojnë afërsinë e Allahut me anë të agjërimit gjatë ditës dhe namazin gjatë natës, dhe leximin e Librit të Tij të madhështorë. Këtij Libri nuk mundet ti afrohet asnjë e kotë, as duke mangësuar e as duke shtuar në të. Ai është shpallur nga i Gjithëurti, të Cilit i përket tërë hamdi dhe lavdërimi.

Ata e kërkojnë afërsinë e Allahut edhe nëpërmjet tij dhe po ashtu nëpërmjet të gjitha ibadeteve të tjera. Por, ndërsa ata e bëjnë këtë, ata njëkohësisht qëndrojnë larg mosbindjes dhe mëkateve:

“Ata shpresojnë për një tregti me fitim (të sigurt), që kurrë nuk do të shuhet. Që Ai (Allahu) do t’ju plotësojë shpërblimin e tyre, e edhe do t’ju shtojë nga mirësia e Tij, vërtet Ai është gjithnjë Falës i Madh” 35: 29-30

Shtimi i mirësive:

Pasi që Allahu obligoi robërit që të agjërojnë Ramazanin, i dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) i nxiti ata që ta pasojnë Ramazanin me agjërimin e gjashtë ditëve të Sheualit. Ai e bëri këtë në mënyrë që shpërblimi i tyre të jetë shumë i madh dhe sikurse ta kenë agjëruar tërë kohën. Ebu Ejub el-Ansari (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Agjërimi i Ramazanit dhe pasimi i tij me agjërimin e gjashtë ditëve të Sheualit është si të agjërosh tërë kohën.”

Hafidh el-Mundhiri ka thënë:

“Transmetohet nga Muslimi, Ebu Davudi, Tirmidhiu, Nesaiu, Ibn Maxhe dhe Tabarani cili shtoi dhe tha:

I thashë: “Çdo ditë shpërblehet me dhjetë?” Ai tha: “Po.” Transmetuesit e tij janë transmetues autentik.”

Një vit nuk mund të jetë më i gjatë se 360 ​​ditë. Nëse gjashtë ditë të Sheualit i shtohen çdo Ramazani, dhe për çdo ditë shpërblehet me dhjetë (sepse vepra e mirë shumëzohet me dhjetë shpërblime) i konsiderohet muslimanit që të ketë agjëruar një vit të tërë. Prandaj, Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) tha:

“Është si të agjërosh tërë kohën.”

Kjo është një mirësi madhështore nga Allahu. I tërë hamdi dhe lavdërimi i takon Allahut, begatitë e të Cilit janë të panumërta.

Nga një mirësi në një tjetër:

Prej mirësive të Allahut për robërit e Tij është se Ai ua lehtëson shkaqet për atyre t’u ngritën gradët. Përveç kësaj, Ai u jep atyre një lidhje të vazhdueshme dhe të fortë me adhurimin e Allahut. Pasi të përfundojnë ditët dhe netët e Ramazanit, robërit i janë afruar Zotit të tyre, menjëherë pas kësaj fillojnë muajt e Haxhit, ku njerëzit udhëtojnë tek shtëpia e shenjtë e Allahut. Dita e Fitrit e cila është dita e parë e Sheualit, është dita e parë e muajve të Haxhit. Allahu (Subhanehu ue Te'Ala) ka thënë për to:

“Haxhi është në muajt e caktuar, e kush bën (ia fillon të zbatojë) haxhin në këta muaj, nuk duhet afruar gruas, nuk bën të merr nëpër këmbë dispozitat e sheriatit, as nuk duhet shkaktuar grindje. Çka punoni nga e mira, Allahu di për to. Dhe përgatituni me furnizim (për rrugë), e furnizimi më i mirë është devotshmëria, e ju të zotët e mendjes kini dronë Time.” 2:197

Kur të kalojnë ditët e muajit të ramazanit, në të cilin zbriti Kurani i bekuar, në muajin në të cilin hapen dyert e xhenetit dhe mbyllen dyert e xhehenemit, shejtanët lidhen me zinxhirë. Allahu ka thënë në lidhje me këto ditë në hadith kudsij:

“Të gjitha veprat e mira që njerëzit i bëjnë shumëzohen me dhjetë. I vetmi përjashtim është agjërimi. Ai është i Imi dhe Unë jam që shpërblejë për të.”

Kur këto ditë të përfundojnë, ato pasohet nga ditët e haxhit. I dërguari (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë në lidhje me këto ditë:

“Ai që e bën haxhin dhe të qëndron larg gjërave që e cenojnë haxhin si dhe nga fjalët e këqija, kthehet sikurse në ditën kur nëna e tij e lindi atë.”

Transmetuar nga Bukhari, Muslimi dhe të tjerët.

Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë gjithashtu:

“Koha mes dy umreve shlyen mëkatet mes tyre, ndërsa një haxhi i pranuar shpërblehet vetëm me xhenet.”

Transmetuar nga Bukhari, Muslimi dhe të tjerët.

Sa e përfundon muslimani një sezon të ahiretit vjen një tjetër, që të jetë vazhdimisht në lidhje me adhurimin e Zotit të vet,  krijuesit të vet, i cili e ka krijuar nga asgjëja dhe i dha begati të shumta.

Mësimet nga muaji i agjërimit:

Ky muaj i bekuar, i cili është një sezon i ahiretit, i dha lamtumirë umeti Islam disa ditë më parë. Lum për atë që Allahu i ka dhënë sukses të bëjë vepra të mira dhe  ia ka pranuar ato. I mjeri ai që kalojnë këto ditë pa gjetur ndonjë vepër të mirë në Ditën e Gjykimit, sa fatkeqësi e madhe është nëse ai kalon këto ditë duke e kënaqur shejtanin dhe duke ecur me mëkatarët, Allahu na ruajt!

Ky muaj madhështorë i cili kaloi, ka dobi dhe mësime të shumta, që i japin shpirtit një dashuri ndaj së mirës dhe adhurim të vazhdueshëm ndaj Allahut. Nga ana tjetër, shpirti fiton urrejtje ndaj mëkateve dhe largohet nga gjërat gjë shkaktojnë hidhërimin e Allahut (‘Azze ue Xhel).

Me këtë do të përpiqem që të përmend disa prej këtyre mësimeve dhe këshillave, me të cilat muslimani e kalon Ramazanin dhe që jenë një kujtesë e mirë për të gjatë këtyre ditëve të bekuara.

Prandaj them, ndërsa unë i lutem Allahut për sukses dhe saktësi:

Së pari:

Nëse ditët e Ramazanit kalojnë kah muslimani, ato janë një nga rastet e jetës, e ky rast mund t’i vjen edhe një herë tjetër a po më shumë, apo mund t’i vjen vdekja para kësaj.

Është e rëndësishme që ky rast të shfrytëzohet me adhurim dhe largim nga mëkatet. Çfarë është edhe më e rëndësishme, është që vazhdimisht të praktikohen këto çështje. Prej shpërblimit të veprave të mira është që ato të pasohen me vepra të tjera të mira. Në mënyrë të ngjashme ndëshkohen mëkatarët nëse ato pasohen me mëkate të tjera.

Nëse një musliman i sinqertë me veten, e përjeton këtë muaj të bekuar, ai duhet të preokupohet me adhurimin e Zotit të tij që e krijoi atë për ta adhuruar, dhe i ka dhuruar begatitë e Tij të shumta të dukshme si dhe të fshehura. Prandaj shpirti i tij kënaqet me vepra të mira, zemra e tij lëvizë kah ahireti, i cili është jeta e përjetshme. Atë ditë njeriu do të ketë dobi vetëm nga veprat që ka bërë: 

“Ditën kur nuk bën dobi as malli, as fëmijët. Vetëm kush i paraqitet Zotit me zemër të pastër (prej shirkut, politeizmit, dhe prej hipokrizisë).” 26:88-89

Nëse shpirti mësohet që të veprojë ibadete gjatë këtyre ditëve të bekuara duke shpresuar shpërblimin e Allahut, dhe shmanget prej mëkateve duke pasur frikë ndëshkimin e Allahut. Pra dobinë që ai e përfiton nga ajo dhe mësimet që duhet të jenë me të pas tij, është që ai të shoqërohet me ibadetet dhe të largohet nga ndalesat, sepse Allahu duhet të adhurohet gjithmonë nga robërit:

“Dhe adhuroje Zotin tënd deri të vijë ty e vërteta (vdekja).” 15:99

 “O ju që besuat, kini frikë Allahun me sinqeritet të vërtetë dhe mos vdisni, pos vetëm duke qenë muslimanë!” 3:102

Nuk i përket muslimanit, që ka shijuar ëmbëlsinë e ibadetit gjatë muajit të agjërimit, që ta zëvendësoj atë me të hidhurit e mëkateve. Pasi e ka hidhëruar armikun e tij në muajin e agjërimit, nuk është e lejuar për të që ta gëzojë atë në muajin Sheual apo në muajt e tjerë. Nuk është cilësi e muslimanit të sinqertë me veten, që t’u thotë lamtumirë veprave të mira dhe muajit të agjërimit, për ti zëvendësuar ato me të këqija. I Adhuruari në Ramazan dhe në të gjithë muajt e tjerë është i Gjallë dhe nuk vdes. Ai është që u jep jetë krijesave, dhe Ai nuk fle. Tek Ai ngjiten veprat e ditës para veprave të natës dhe veprat e natës para veprave të ditës:

“S’ka dyshim se Allahu nuk bën pa drejtë as sa grimca, e nëse ajo vepër është e mirë, Ai e shumëfishon atë dhe Vetë Ai i jep shpërblim të madh.” 4:40

E dyta:

Agjërimi është një sekret mes robit dhe Zotit të tij. Askush tjetër përveç Allahut (Subhanehu ue Te'Ala) nuk e di realitetin e tij të vërtetë. Në hadith autentik thuhet:

“Të gjitha veprat e mira që njerëzit i kryejnë shumëfishohen me dhjetë shpërblime, përveç agjërimit, ai është i Imi dhe Unë jam që e shpërblejë për të. Në të robi ai e braktis epshin e tij, ushqimin dhe pijen e tij për Mua.”

Sepse robi mund të fshihet dhe të mbyllet në shtëpinë e tij për të ngrënë dhe pirë dhe pastaj të dalë dhe të thotë se ai është agjërueshëm. Askush tjetër përveç Allahut (‘Azze ue Xhel) nuk e di të vërtetën. E vetmja gjë që bën atë që të mos e bëjë këtë është se ai e di se Allahu e sheh dhe e mbikëqyrë atë. Për këtë njeriu lavdërohet. Mësimi i gjithë kësaj është që ta dish se Atij të Cilit duhet ti frikësohesh nëse e prishë dhe e cenon agjërimin, atëherë është Ai të Cilit duhet ti frikësohesh nga mangësimi i namazit, zekatit, haxhit dhe të gjitha veprave të tjera obligative. Ai që ka urdhëruar agjërimin është Ai që ka obliguar namazin. Namazi është shtylla më e madhe e Islamit pas shahadetit. Namazi ka pozitë madhështore, dhe është lidhje e vazhdueshme e përditshme mes robit dhe Zotit të tij. Allahu e obligoi të dërguarin e Tij (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) gjatë miraxhit. Nëse një musliman e vëren se është një mëkat i madh për të prishur agjërimin, ai duhet të kuptojë se është mëkat edhe më i madh për ta lënë dhe mangësuar namazin. Kjo është një nga përfitimet më fisnike dhe mësimet më të mëdha nga të cilat përfiton muslimani nga muaji i agjërimit.

E treta:

Xhamitë e mbushura me njerëz në Ramazan është diçka që e zgjerojnë gjoksin dhe i gëzojnë shpirtrat e mirë. Megjithatë, ajo që më tej e zgjeron gjoksin, dhe i gëzon shpirtrat e mirë edhe më shumë, është që ato të jenë të mbushura në vazhdimësi. Kështu përfiton një musliman që gjithmonë përpiqet që gjithmonë ti përmbahet këtij veprimi të mirë në mënyrë që ai të jetë një nga ata shtatë personat që do të futen nën hijen e arshit të Allahut në Ditën kur vetëm hija e tij ekziston. Një prej tyre është njeriu zemra e të cilit është e lidhur me xhamitë, sikurse është transmetuar hadithin autentik nga i dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem).

E katërta:

Në Ramazan është e detyrueshme që ti shmangemi ushqimit, pijeve dhe çdo gjë tjetër që e prishë agjërimin. Sa u përket mëkateve, është e detyrueshme për t’iu shmangur gjatë gjithë jetës. Në Ramazan muslimani u shmanget si gjërave të lejueshme ashtu edhe atyre të palejueshme.

Sa u përket gjërave të palejueshme, ai është i detyruar që t’u shmanget gjatë gjithë jetës. Ditët në të cilat u shmangemi gjërave të lejueshme dhe të palejueshme mbaruan, ndërsa ditët në të cilat u shmangemi vetëm gjërave të palejueshme vazhdojnë tërë jetën.

Në aspektin gjuhësor agjërim do të thotë të përmbahesh ndaj diçkaje. Në aspektin fetarë agjërimi do të thotë agjërimi që të përmbahesh ndaj ushqimit, pijeve dhe çdo gjë tjetër që e prish agjërimin. Kjo vazhdon nga agimi deri në perëndim të diellit.

Kuptimi fetar është një pjesë e kuptimit gjuhësor. Sikurse kuptimi gjuhësor aplikohet mbi atë fetar, ajo përbëhet edhe nga ajo, edhe nga kuptimet e tjera. Ajo përfshinë të përmbajturit ndaj mëkateve.

Ti ndalosh sytë, gjuhën, veshët, duart, këmbët dhe organet gjenitale larg nga ndalesa konsiderohet të jetë agjërim në aspektin gjuhësorë. Allahu e ka nderuar njeriun me këto begati të nevojshme dhe të pazëvendësueshme.

Por, sikurse Allahu e ka nderuar atë me to, Ai e ka urdhëruar atë gjithashtu që ti përdorë ato në një mënyrë me të cilën Ai kënaqet, dhe e ka ndaluar atë që ti përdor ato në një mënyrë që e hidhëron Atë. Prej mënyrave më të mëdha për të falënderuar Allahun për këto begati, është që ti përdorësh ato sikurse Ai dëshiron. Pra njeriu duhet ti përdor ato në gjërat që është urdhëruar dhe ti shmang ato nga gjërat e ndaluara.

Pra është ligjësuar që syri të përdoret për të parë atë të lejuarën dhe për t’u ndaluar të shikohet në atë të ndaluarën, e ky është agjërimi i tij. Kjo është diçka që duhet të zgjasë tërë jetën.

Është ligjësuar që veshi të përdoret për të dëgjuar të lejuarën dhe për t’u ndaluar nga dëgjimi i të ndaluarës, e ky është agjërimi i tij. Po ashtu, kjo është diçka që duhet të zgjasë tërë jetën.

Është ligjësuar që dora të përdoret për të dhënë dhe për të marrë atë që është e lejuar, dhe është e ndaluar të përdoret për të marrë gjërat e ndaluara. Ky është agjërimi i saj që duhet të zgjasë tërë jetën.

Është ligjësuar që këmba duhet të përdoret për të ecur në çdo vend të mirë, dhe është e ndaluar për të shkuar për të shkuar në të lejuarën dhe e ndaluar për të shkuar në të ndaluarën. Ky është agjërimi i saj, dhe duhet të vazhdojë gjatë tërë jetës.

Është ligjësuar që organi gjenital të përdoret në mënyrë të lejuar dhe e ndaluar ta përdorur atë në atë që është e ndaluar. Ky është agjërimi i tij, që duhet të zgjasë tërë jetën.

Ata që e falënderojë Allahun për këto begati, duke i përdorur ato në një mënyrë të ligjësuar, Allahu u ka premtuar se do ti shpërblejë me një shpërblim të madh. Nga ana tjetër, Ai i ka kërcënuar ata që i i kanë shfrenuar këto organe. Ai jo vetëm që ka thënë se aktet e ngjashme hidhërojnë Allahun, por edhe kënaqin shejtanin që është armiku i përbetuar i Allahut dhe i robërve të Tij të sinqertë. Allahu i ka kërcënuar ata me dënimin e Tij. Ai ka thënë se këto pjesë të trupit do të pyetën për të (robin) dhe ai (robi) për to në Ditën e Gjykimit. Ai (‘Azze ue Xhel) ka thënë:

“Mos iu qas asaj për të cilën nuk ke njohuri, pse të dëgjuarit, të pamurit dhe zemra, për të gjitha këto ka përgjegjësi.” 17:36

“Ne ua mbyllim gojët atyre, Neve na flasin duart e tyre, kurse këmbët e tyre dëshmojnë për atë që punuan.” 36:65

“E ditën kur armiqtë e Allahut tubohen për në zjarr dhe ata janë të rrethuar. E derisa afrohen atij, kundër tyre dëshmojnë: të dëgjuarit e tyre, të parit e tyre dhe lëkurat e tyre për çdo gjë që ata kanë punuar.” Ata lëkurave të tyre u thonë: “Përse dëshmuat kundër nesh?” Ato thonë: “Allahu që çdo sendi ia ka dhënë të folurit na dha edhe neve, e Ai është që ju krijoi juve herën e parë dhe vetëm te Ai ktheheni.” 41:19-21

Kur profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) e urdhëroi Muadh bin Xhebelin që të ruaj gjuhën e tij, Muadhi e pyeti:

“O i dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), a do të japim llogari për atë që kemi folur me gjuhë?”

Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) iu përgjigj:

“Nëna të mos pastë1, o Muadh. Çfarë është ajo që i bën njerëzit të hidhet në zjarr me fytyrat e tyre së pari – ose me hundët e tyre së pari – nëse jo ajo që kanë korrë gjuhët e tyre?”

Transmetuar nga Tirmidhiu.

Përveç kësaj, Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Ai që më garanton mua atë që ai ka ndërmjet nofullave të tij dhe këmbëve të tij; Unë ia garantoj atij xhenetin.”

Transmetuar nga Buhari nga hadithi i Sehl bin Sa’dit (radijAllahu ‘anhu). Po ashtu, është transmetuar nga Tirmidhi nga hadithi i Ebu Hurejres me formulimin në vijim:

Imam Ibn-ul-Ethir (RahimehUllah) ka thënë:

“Është sikurse ai lutet për të vdekur për shkak se ai ka bërë ose thënë diçka të keqe… Përndryshe, ajo u përket disa fjalëve të urta që arabët i thonë pa pasur për qëllim atë. Nuk është për qëllim lutja me këtë. Shembuj të kësaj janë të thuash: “Duart tuaja tu mbulofshin me rërë” dhe “Allahu të luftoftë.” (en-Nihajeh (1/214))

“Atë që e ruan Allahu, ai kujdeset për atë që ai ka mes nofullave të tij dhe këmbëve të tij, hyn në xhenet.”

Tirmidhi e konsideroi hadithin të jetë i mirë.

Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Ai që beson në Allahun dhe në Ditën e Fundit le të flas mirë ose të heshtë.”

Transmetuar nga Bukhari dhe Muslimi nga Ebu Hurejra. Ata transmetuan gjithashtu nga Ebu Musa (radijAllahu anhu) i cili ka transmetuar se profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Musliman është ai nga gjuha dhe dora e të cilit muslimanët e tjerë janë të sigurt.”

Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“I falimentuari i umetit është ai që vjen në Ditën e Gjykimit me namaz, agjërim dhe zekat, dhe e ka përgojuar njërin, e ka akuzuar në mënyrë të gabuar tjetrin, ia ka vjedhur pasurinë e tjetrit, e ka vrarë tjetrin dhe e ka rrahur tjetrin. Secili do të merr nga veprat e tij të mira. Pasi ti merren të gjitha veprat e tij të mira dhe para se ai të sillet para drejtësisë, merren nga veprat e tyre të këqija dhe hidhen mbi të. Pastaj ai hidhet në zjarr.”

Transmetuar nga Muslimi.

Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Xheneti është i mbuluar nga vështirësitë dhe zjarri është i mbuluar nga epshet.”

Transmetuar nga Bukhari dhe Muslimi nga Ebu Hurejre (radijAllahu anhu).

Allahu e ka obliguar robin që të ruaj gjuhën e tij, organin gjenital të tij, të dëgjuarit, të parit, duart e tij dhe këmbët e tij nga çdo gjë e ndaluar. Ky është kuptimi i agjërimin në aspektin gjuhës. Kjo vlen deri në vdekje. Kjo kryhet nga bindja ndaj Allahut dhe për të fituar kënaqësinë e Allahut dhe për ti shpëtuar hidhërimit dhe dënimit të Tij.

Kur një musliman e kupton se është në Ramazan, ai përmbahet nga ajo që Allahu ia ka lejuar, sepse Allahu e ka ndaluar atë gjatë Ramazanit. Prandaj qëllimi është që të kuptojmë se Allahu e ka ndaluar të ndaluarën gjatë tërë jetës dhe si rezultat ai obligohet që ti shmanget asaj përgjithmonë. Kjo duhet të bëhet nga frika e dënimit të Allahut të cilën Ai e ka përgatitur për atë për atë që kundërshton urdhrin e Tij dhe ka bërë atë që Ai ka ndaluar.

Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) tregoi në hadithin kudsij se Zoti i tij kishte thënë se agjëruesi përjeton dy gëzime; Një herë, kur ai bën iftar, dhe herën e dytë është kur ai takohet me Zotin e tij.

Ai që e mbron gjuhën e tij nga fjalët e këqija dhe nga gënjeshtra, organin e tij seksual nga ajo që Allahu e ka ndaluar, duart e ij nga marrja e asaj që Allahu e ka ndaluar, dëgjimin e tij nga ajo që është e ndaluar për të dëgjuar, shikim e tij nga ajo që është e ndaluar për të parë, dhe nëse përdorë këto pjesë të trupit në atë që Allahu e ka lejuar, kujdeset për to dhe i ruan ato derisa Allahu t’ia merr jetën e tij, atëherë ai do të bëjë iftar me lumturinë të cilën Allahu ia ka premtuar atij që i bindet Atij.

Hera e parë që ata do ta përjetojnë këtë, kur besimtarët janë duke e lënë këtë jetë për jetën e përtejme, e cila është shpjeguar nga i dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem). Gjatë momentin të fundit të kësaj jete, engjëjt u vijnë atyre me fytyrë të shndritshme si dielli. Me vete ata e kanë një qefin dhe aromë nga xheneti. Para tyre do të jetë engjëlli i vdekjes. Ai do të thotë: “O ti shpirt i mirë! Dil tek falja dhe mëshira e Allahut.” Ai do të rrjedhë si rrjedh një pikë nga ena.

Kjo është shenja e të mirëve që hasin, ata që përpiqen për ti bërë të lumtur shpirtrat e tyre dhe përpiqen për ti liruar ata nga ajo që shpie në shkatërrim. Kur një njeri e pyeti proetin (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) për Ditën e Gjykimit, se dhe kurdo të ndodhë ajo, ai e drejtoi në atë që është më e rëndësishme se për të ditur se kur është Dita e Gjykimit, përkatësisht përgatitjen për Ditën e Gjykimit me vepra të mira. Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) i tha njeriut që e pyeti kur Dita e Gjykimit do të ndodhë:

“Çfarë ke përgatitur për të?”

Këtu ai tregoi se njeriu përgatitet në këtë jetë për jetën e përtejme. Allahu (Subhanehu ue Te'Ala) ka thënë:

 “Dhe përgatituni me furnizim (për rrugë), e furnizimi më i mirë është devotshmëria, e ju të zotët e mendjes kini dronë Time.” 2:197

Të gjitha udhëtimet kanë përgatitje të nevojshme udhëtimi, ndërsa ushqimi për udhëtimin në botën tjetër është devotshmëria, veprat e mirë dhe pasimi i metodologjisë së drejtë me të cilën erdhi i dërguari i Tij fisnik (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem).

Fjala mbyllëse:

E përfundoj këtë ligjëratë me disa fjalë, që vlen veçmas për ne, që Allahu na ka nderuar që të qëndrojnë në Dar-ul-Hixhrah (Medine) dhe kryeqyteti i parë muslimanëve.

Ky Ramazan i bekuar është një muaj në të cilin Allahu e ka nderuar dhe e ka veçuar me veçori që nuk gjenden në muajt e tjerë. Disa ditë më parë, ne dhe pjesa tjetër e umetit Islam ia dhamë atij lamtumirën. Ne shpresojmë që të gjithë ti përkasin atyre që fituan kënaqësinë e Zotit (Xhel-le XhelaluHu). Nëse kjo është një kohë e shkëlqyer dhe një periudhë e shenjtë që na ka braktisur ne dhe muslimanët e gjithë botës, ne duhet të dimë se – Elhamdulilah – jetojmë në një qytet të shenjtë. Allahu na ka bërë të përjetojmë Ramazanin në një periudhë të nderuar dhe në një qytet të nderuar.

Në qoftë se periudhës së nderuar po i vjen fundi, qyteti i nderuar ende mbetet. Ne e kemi përpara nesh xhaminë e profetit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) që është një nga tregjet e ahiretit. Profeti (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) na tregoi se një namaz në xhaminë e tij është një mijë herë më i mirë se në të gjitha xhamitë tjera përveç xhamisë së shenjtëtë Mekes.

Kjo është një mirësi e madhe nga Allahu. Një namaz në këtë xhami të bekuar, në xhamin e të dërguarit fisnik (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) është një mijë herë më mirë se në të gjitha xhamitë tjera, përveç xhamisë së shenjtë. Njerëzit që preokupohen me tregti të kësaj bote përpiqen që të përjetojnë sezone fitimprurëse.

Ata u ekspozohen rreziqeve, duke kaluar shkretëtirën dhe lëvizin nga një vend në një tjetër me tregtinë e tyre, nëse ata e mësojnë se do të fitojnë një monedhë në tregti. Për këtë nuk ka asnjë dyshim. Në këtë qytet të bukur, një namaz në xhaminë e njeriut më të mirë (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) nuk korrespondon me vetëm një, dy, tre, dhjetë apo edhe njëqind namaze. Në fakt është një mijë herë më i mirë se në të gjitha xhamitë me përjashtim të xhamisë së shenjtë. I madh është Allahu në lavdinë e Tij! Sa e madhe që është mirësia e Tij dhe sa e gjerë që është bujaria dhe shpërblim Tij! Hamdi dhe lavdërimi i qoftë Allahut për dhuratat e Tij.

Por ashtu sikurse begatitë dhe mirësitë e Allahut ndaj nesh në Tajiben (Medinen) e bukur janë të mëdha dhe kolosale, ne nuk duhet të harrojmë se këto mirësi korrespondojnë me një përgjegjësi që është aq sa ato. Sikurse që veprat e mira shpërblehen me një shpërblim të madh në këtë qytet, duhet të dini se mëkatet në këtë qytet nuk janë sikurse mëkatet në qytetet e tjera të cilat nuk kanë vlerë si ky qytet. Ai që mëkaton larg nga Haremi (Meka) nuk është sikurse ai që mëkaton në Harem.

Ai që mëkaton në Lindje dhe në Perëndim nuk është si ai që e bën atë në Mekën fisnike dhe në Medinën e ndriçuar. Dallimi në mes të dyjave është shumë i madh. El-Madina e ndriçuar është vendi më madhështor dhe më i shenjtë në tokë pas Mekës fisnike. El-Madina pra vjen pas Mekës në vlera. Pastaj vjen xhamia el-Aksa.

Ky qytet i bekuar është qyteti i shpalljes. Nga ky qytet u përhap drita në gjitha qoshet e botës.

Qyteti është një qendër, dhe ishte kryeqyteti i parë i muslimanëve në kohën e të dërguarit, pasi ai kishte emigruar këtu. Po ashtu ai ishte kryeqytet në kohën e Ebu Bekrit, Umerit, Uthmanit dhe gjatë një pjese së epokës së Aliut (radij-Allahu ‘anhum).

Këtu është varri i të dërguarit të Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), i Ebu Bekrit, i Umerit, i Uthmanit dhe shumë sahabëve të tjerë (radij-Allahu ‘anhum).

Në këtë tokë zbriti Xhibrili (alejhis-selam) nga Allahu tek Muhammedi (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) me shpallje. Në këtë vend është universiteti i parë Islam dhe prej studentëve të tij më të shkëlqyer ishin E bu Bekr es-Sidiki, Umer el-Faruki, Uthman Dhun-Nurejn dhe Aliu kushëriri dhe dhëndri i profetit (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem), dhe kalifi i katërt (radij-Allahu ‘anhum) dhe me të gjithë sahabët e tjerë. Në këtë tokë kanë ecur elita dhe më të mirët pas profetëve, domethënë sahabët e të dërguarit të Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) – (radij-Allahu ‘anhum).

Pasi që Allahu na ka bërë neve që të mbetemi në këtë qytet, kemi çdo të drejtë që të furnizojmë veten me vepra të mira që do të na sjellin dobi pas vdekjes, dhe që ne ti shmangemi çdo gjëje që shpie në hidhërimin e Allahut (Azze ue Xhel).

E lus Allahun (‘Azze ue Xhel) që të pranojë agjërimin dhe namazin tonë gjatë natës, të na furnizojë me një qëndrim të bukur dhe një sjellje të bukur në këtë qytet të bukur dhe na bëjë që të kemi një fund të bukur.

Unë gjithashtu shpresoj që Allahu (Subhanehu ue Te'Ala) ti bëjë të gjithë muslimanët që ti kthehen Librit të Tij dhe Sunnetit të dërguarit të Tij (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) në mënyrë që ata të arrijnë lumturinë në këtë jetë dhe në jetën e përtejme.

Me të vërtetë Ai është që dëgjon dhe i përgjigjet lutjeve. Salavatet dhe selamet e Allahut qofshin mbi robin, të dërguarin, shokun e Tij të ngushtë dhe krijimin më të mirë Muhammed bin Abdil-lah, mbi familjen e tij, shokët e tij dhe të gjithë ata që pasojnë rrugën e tij dhe të veprojnë në përputhje me udhëzimin e tij deri në Ditën e Gjykimit.

Ngushëllimi ndaj të Goditurve në Fatkeqësi.

 Autor: Imam Muhamed bin Muhamed el-Hanbeli el-Menbaxhi (RahimehUllah) 

Burimi: “Teslijetu Ehlil-Mesaib”

 Përgatiti: Stafi Perlatmuslimane.

01. Pikëllimi është i pa vlerë.

Në lidhje me pikëllimin në fatkeqësi apo në ndonjë sprovë, as Allahu Subhanehu ue Te'Ala dhe as i Dërguari i Tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem nuk kanë urdhëruar në të. Përkundrazi, e ka ndaluar Allahu këtë veprim në Librin e Tij edhe nëse kjo ka të bëjë me çështje të fesë. Megjithatë, në këtë të fundit, ekziston pikëllim i lavdërueshëm dhe i dënueshëm. Shembull i kësaj janë fjalët e Allahut Subhanehu ue Te'Ala:

وَلاَ تَهِنُوا وَلاَ تَحْزَنُوا وَأَنتُمُ الأَعْلَوْنَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ

“Mos u ligështoni dhe mos u pikëlloni, sepse ju, gjithsesi jeni më të lartët, nëse jeni besimtarë të vërtetë.” 3:139

Gjithashtu, fjalët e Allahut në ajetin tjetër:

وَلاَ تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَلاَ تَكُ فِي ضَيْقٍ مِّمَّا يَمْكُرُونَ

“Dhe mos u pikëllo për ta e mos u ngushto për shkak të dredhive të tyre!”16:127

Allahu Subhanehu ue Te'Ala ka thënë në lidhje me Profetin e Tij, Muhamedin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe Ebu Bekrin tha:

إِذْ يَقُولُ لِصَاحِبِهِ لاَ تَحْزَنْ إِنَّ اللّهَ مَعَنَا

“…e ai i thoshte shokut të vet (Ebu Bekrit): “Mos u mërzit, se Allahu është vërtet me ne!”  9:40

Allahu Subhanehu ue Te'Ala, gjithashtu ka thënë:

فَلَا يَحْزُنكَ قَوْلُهُمْ

“Mos u dëshpëro nga fjalët e tyre!”  36:76

Ajete të tilla në Kuran janë të shumta.

E gjithë kjo për shkak se pikëllimi nuk sjell asnjë dobi e as nuk e shmangë ndonjë të keqe. Prandaj pikëllimi është i padobishëm. Dhe se, Allahu nuk urdhëron diçka që është e pavlefshme. Megjithatë, personi i brengosur nuk mëkaton përderisa pikëllimi nuk është i lidhur me ndonjë nga faktorët e ndaluar që kemi përmendur. Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

إن الله لا يؤاخذ بدمع العين و لا بحزن القلب و لكن يؤاخذ بهذا وأشار بيده إلى لسانه أو يرحم

“Allahu nuk ndëshkon për lotin e syrit apo për pikëllimin e zemrës. Por, Ai ndëshkon ose fal për këtë -dhe bëri me shenjë drejt gjuhës së tij-.”

Ky hadith dëshmon se pikëllimi nuk është mëkat përderisa nuk është i lidhur me ndonjë gjë që shkakton mëkat. Kjo mbështetet edhe nga fjalët e Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

تدمع العين و يحزن القلب و لا نقول إلا ما يرضي الرب

“Syri qan dhe zemra pikëllohet, por ne nuk themi asgjë përveç asaj që e kënaq Zotin.”

- Malik bin Dinar ka thënë: “Nëse në zemrën e njeriut nuk ka pikëllim, ajo do të shkatërrohet ashtu siç shkatërrohet shtëpia e pabanuar.”

- Abdullah bin Ahmed transmeton se Ibrahim bin ‘Isa ka thënë: “Nuk kam parë askënd të pikëllohet aq gjatë sikurse Hasan el-Basriu. Sa herë e kam parë atë kam menduar se, posa është goditur nga ndonjë fatkeqësi!”

- Pastaj ai përmendi një thënie nga Imam Maliku i cili ka thënë: “Për aq sa ti pikëllohesh në lidhje me këtë botë, në atë masë të largohet nga zemra shqetësimi për çështje të ahiretit.”

Një tjetër provë se pikëllimi është i lejuar janë fjalët e Allahut Subhanehu ue Te'Ala:

وَتَوَلَّى عَنْهُمْ وَقَالَ يَا أَسَفَى عَلَى يُوسُفَ وَابْيَضَّتْ عَيْنَاهُ مِنَ الْحُزْنِ فَهُوَ كَظِيمٌ

“U largua prej tyre dhe tha: “O i mjeri unë për Jusufin!” Sytë i ishin zbardhur prej pikëllimit dhe ishte plot zemërim.” 12:84

E gjithë kjo dëshmon se ai që pikëllohet nuk mëkaton. Është diçka e mirë që të qash pas vdekjes së dikujt dhe të pikëllohesh për të nga mëshira dhe përkujdesja ndaj tij. Kjo nuk vije në kundërshtim me durimin që duhet pasur dhe kënaqësinë me atë që Allahu e ka caktuar. Ndryshe nga të qarët dhe pikëllimi  në emër të interesit personal.

Pos kësaj, nëse të qarët shoqërohet me diçka të mirë për të cilën njeriu i pikëlluar shpërblehet për të, atëherë veprimi i tillë është i lavdërueshëm nga ky këndvështrim dhe jo për shkak të vetë pikëllimit. njeriu i cili pikëllohet për fatkeqësinë në fenë e tij dhe për fatkeqësitë e myslimanëve në përgjithësi, shpërblehet për të mirën që e ka në zemër dhe urrejtjen ndaj së keqes dhe pasojat e saj.

Por, nëse ky pikëllim e bën njeriun që ta humb durimin e patjetërsueshëm, luftën e obligueshme ndaj epshit, apo ta humb mirësinë që Allahu i ka dhënë dhe të mos mund ta largoj të keqen nga vetja e tij, në rastin e tillë pikëllimi bëhet i ndaluar. Në këtë rast personi mëkaton nga këndvështrimi i pikëllimit.

Nëse ajo për të cilën pikëllohesh nuk mund ta sjell atë që ke humbur, pikëllimi është i padobishëm. I mençuri e ruan veten e tij nga pikëllimi dhe sigurohet që të mos i sjell vetes pikëllim pas pikëllimi. Dije se kjo do të kalojë pas një kohe, dhe Allahu e di më së miri.

02. Definicioni i fatkeqësisë dhe si duhet trajtuar.

Allahu Subhanehu ue Te'Ala ka thënë:

الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعونَ أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُون

“…të cilët, kur i godet ndonjë fatkeqësi thonë: “Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi!” Ata do të shpërblehen me bekim dhe mëshirë nga Zoti i tyre; ata janë në rrugën e drejtë!” 2:156-157

Umer bin Hatab radijallahu anhu ka thënë: “Sa të shkëlqyera janë dy kompensime! Sa shtesë e shkëlqyer!” Transmetohet nga Buhariu me zinxhir transmetimi të reduktuar.

Allahu Subhanehu ue Te'Ala ka thënë:

مَا أَصَابَ مِن مُّصِيبَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَمَن يُؤْمِن بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ

“Çdo fatkeqësi që i bie njeriut, ndodh me vullnetin e Allahut. Ai ia udhëzon zemrën kujtdo që i beson Atij.” 64:11

‘Alkameh dhe komentues tjerë të Kuranit kanë thënë: “Kjo është fatkeqësia e cila e godet njeriun. Ai e di se kjo gjë vjen nga Allahu, andaj ai kënaqet dhe pajtohet me këtë.”

Gjuhëtarët thonë se nga aspekti gjuhësorë, fatkeqësi është çdo gjë që e godet njeriun.

Kurtubiu, RahimehUllah, ka thënë: “Fatkeqësi është ajo që e godet dhe e shqetëson besimtarin.”

Muslimi transmeton në Sahihun e tij nga Ebu Seid el-Kudri radijallahu anhu. se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

ما يصيب المؤمن من وصب ولا نصب، ولا سقم ولا حزن – حتى الهم يهمه – إلا كفر به من سيئاته 

“S’ka besimtarë që vuan nga lodhja, dhimbja, sëmundja, pikëllimi, madje edhe nga shqetësimet vetëm se Allahu ia shlyen mëkatet e tij për to.”

Buhariu dhe Muslimi kanë transmetuar nga Aishja radijallahu anha, se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

ما من مصيبة تصيب المسلم إلا كفر الله عز وجل بها عنه حتى الشوكة يشاكها

“Nuk ka fatkeqësi që e godet myslimanin vetëm se Allahu ‘Azze ue Xhel ia shlyen mëkatet e tij për të, madje edhe nëse dëmtohet nga një gjemb.”

03. Mbrojtja e personit të goditur me fatkeqësi prej vesveseve të shejtanit.

Allahu i Madhëruar ka bërë që Fjala:

إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّـا إِلَيْهِ رَاجِعونَ

“Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi” (2:156) 

Të jetë strehë dhe mbrojtje për ata që janë të goditur nga fatkeqësia dhe për ata që janë sprovuar nga shejtani, duke bërë që ai (shejtani) përmes vesveseve/obsesioneve të mos fusë tek njeriu mendimin e keq, e të shkatërrojë qetësinë dhe të shfaqë anën e egër të tij.

Kur personi i goditur me fatkeqësi e përdorë këtë shprehje me qëllim të begatë e të mirë, atëherë Fjala “Të Allahut jemi.”, shpreh Njëshmërinë dhe pranimin se Allahu është i Vetmi që meriton të adhurohet dhe se vetëm Atij i takon Sundimi.

Ndërsa, kur ai thotë: “…dhe vetëm tek Ai do të kthehemi”, me këtë ai pranon faktin se Allahu është Ai që neve na vdes, pastaj na ringjallë.

Përmes kësaj shprehet besimi në jetën pas vdekjes, besimi në atë se Allahut i takon paracaktimi i gjërave dhe se çdo gjë kthehet tek Ai.

Pra, është më se e vërtetë se çdo gjë i takon Atij dhe nuk ka strehim përveç strehimit të Tij.

Transmeton Muslimi në Sahihun e tij nga Ummu Seleme radijallahu anha, e cila ka thënë se e ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem duke thënë:
 

ما من مسلم تصيبه مصيبة فيقول ما أمره الله -إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّـا إِلَيْهِ رَاجِعونَ -، اللهم اؤجرني في مصيبتي و أخلف لي خيرا منها

“Nuk ka mysliman i cili goditet nga ndonjë fatkeqësi dhe thotë: “Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi! O Allah, më shpërble mua në fatkeqësinë time dhe më jep diçka edhe më të mirë pas kësaj”, vetëm se do të bëhet kështu.”
 

Gjithashtu, transmeton Muslimi nga Ummu Seleme se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

إذا حضرتم المرض أو الميت فقولوا خيرا فإن الملائكة يؤمنونعلى ما تقولون

“Nëse jeni të pranishëm tek i sëmuri ose tek ai që është në prag të vdekjes, thoni vetëm atë që është e mirë, ngase melaiket thonë “amin” për atë që ju thoni.”

Vazhdon Ummu Seleme: “Pasi vdiq Ebu Seleme, shkova tek i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe i thash: “O i Dërguar i Allahut, Ebu Seleme ka vdekur.” Ai tha: “Thuaj:

اللهم اغفرلي و له و أعقبني منه عقبى حسنة

“O Allah! Më fal mua dhe atë dhe më jep diçka të mirë pas tij.”

Unë e thashë këtë dua dhe Allahu më dha diçka më të mirë se ai: Muhamedin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.”

Përmes shprehjes: “Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi”, robi arrin gradë të lartë dhe shpërblim të madh, siç përmendet në hadithin që transmetohet nga Ebu Musa el-Esh’arij radijallahu anhu, ku  Allahu i thotë engjëjve të Tij:

ماذا قال عبدي ؟ فيقولون: حمدك و اترجع فيقول الله تبارك : ابنوا لعبدي بيتا في الجنة و سموه بيت الحمد 

“Çfarë tha robi im?” Ata thonë: “Ai të lavdëroi dhe tha: “Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi!” Atëherë Allahu thotë: “Ndërtoni një shtëpi për robin Tim në Xhenet dhe emërtojeni “Shtëpia e Falënderimit!”

04. Ngushëllimi hyjnorë dhe Profetik për ata që janë goditur me fatkeqësi.

Ngushëllimi hyjnor gjendet në Fjalët e Allahut Subhanehu ue Te'Ala:

وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعونَ أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ

“Prandaj, përgëzoji të duruarit, të cilët, kur i godet ndonjë fatkeqësi thonë: “Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi!” Ata do të shpërblehen me bekim dhe mëshirë nga Zoti i tyre; ata janë në rrugën e drejtë!” 2:155-157

E në realitet, ka ajete të shumta, të cilat flasin për çështjen e durimit.

Ngushëllimi Profetik qëndron në fjalët e Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

ما من مسلم تصيبه مصيبة قيقول ما أمره الله به إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعونَ اللهم اؤجرني في مصيبتي و أخلف لي خيرا منها إلا آجره الله في مصيبته و أخلف الله له خيرا منها

“S’ka mysliman i cili goditet nga një fatkeqësi dhe thotë atë që është urdhëruar: “Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi! O Allah! Më shpërblej mua në fatkeqësinë time dhe më jep diçka edhe më të mirë pas”, veçse Allahu do t’ia shpërblejë atë në fatkeqësi dhe i jep atij diçka edhe më të mirë pas saj.” Muslimi, Ahmedi dhe Ibn Maxheh.

Fjala: “Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi!” është ilaçi i dhënë nga ana e Allahut dhe të Dërguarit të Tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, për ata që janë goditur nga fatkeqësia. Ky ilaç është nga më të mirat dhe më të dobishmet që mund t’i jepet robit në të dy jetët. Ai përbëhet nga dy parime madhështore, nëse robi vërtetë ka dije rreh tyre dhe ngushëllohet me to, e që janë:

- Parimi i parë: është që robi ta kuptojë se me të vërtetë ai, familja e tij, pasuria e tij dhe fëmijët e tij janë pronësi e Allahut ‘Azze ue Xhel, i cili në realitet i ka huazuar prej Tij. Kur Allahu e merr atë që ia ka huazuar, është ashtu sikurse puna e huadhënësit, i cili përsëri e merr të huazuarën nga ai që ia ka huazuar atë. Gjithashtu, robi është i rrethuar nga dy jo-ekzistenca, njëra para se ai të jetonte dhe njëra pas vdekjes së tij. Prandaj, pasuria e robit është vetëm huazim i kufizuar për një kohë të shkurtër. Për më tepër, nuk është vetë ai që pasurinë e tij e ka bërë të ekzistojë nga asgjëja, në mënyrë që pasuria e tij të jetë në të vërtetë e tij.

Njeriu nuk mund ta ruajë pasurinë që ka (nëse nuk do Allahu), ai nuk ka ndikim dhe posedim real në të. Ai e shfrytëzon atë, në të njëjtën mënyrë siç bën edhe skllavi i urdhëruar dhe i ndaluar nga zotëria i tij, e nuk sillet si pronar absolut me atë pasuri. Prandaj, nuk i lejohet njeriut që ta përdorë pasurinë e vet, pos në atë mënyrë siç e kërkon Pronari i Vërtetë i saj.

- Parimi i dytë: është që robi të kthehet tek Allahu, i Cili është Zoti i tij i vërtetë, ta kuptojë se këtë jetë duhet lërë pas shpine dhe se ai do të shkojë i vetëm tek Zoti i tij në Ditën e Gjykimit, siç Ai e krijoi herën e parë, e që i mungon familja, pasuria dhe shoqëria. Në vend të kësaj, njeriu vjen me veprat e tij të mira dhe të këqija. Pasi që ky është fillimi dhe fundi i robit, atëherë vjen pyetja: si mund të ndjejë dikush gëzim për pasardhësit e dhënë, pasurin e tij apo diçka tjetër nga kjo botë dhe si mund të ndjejë pikëllim për diçka që ai ka humbur?! Mendimet e robit rreth fillimit se si ka qenë dhe përfundimit, është një nga trajtimet më të mira. Prej marrjes së ilaçit të dobishëm, është edhe bindja e plotë se ajo që e ka goditur atë, nuk ka mundur assesi t’i shpëtojë, dhe se nga ajo nga e cila ka shpëtuar, nuk ka mundur t’i ndodhë në asnjë mënyrë. Thotë Allahu Subhanehu ue Te'Ala:

مَا أَصَابَ مِن مُّصِيبَةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي أَنفُسِكُمْ إِلَّا فِي كِتَابٍ مِّن قَبْلِ أَن نَّبْرَأَهَا إِنَّ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ لِكَيْلَا تَأْسَوْا عَلَى مَا فَاتَكُمْ وَلَا تَفْرَحُوا بِمَا آتَاكُمْ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ

“S’ka fatkeqësi që godet tokën dhe ju, që të mos jetë e shënuar në Libër (Leuhi Mahfûdh) para se ta krijojmë atë. Kjo për Allahun është vërtet e lehtë! (Këtë paracaktim e kemi bërë) që ju të mos dëshpëroheni për atë që ju ka kaluar, por edhe për të mos u gëzuar së tepërmi për atë që Ai ju ka dhënë. Allahu nuk i do kryelartët mburravecë” 57:22-23

Çdokush që mediton mbi këtë ajet fisnik, gjen ilaçin dhe shërimin e çdo lloj fatkeqësie. Gjithçka që do të përmendim në këtë kapitull, janë të lidhura me këtë ajet, prandaj medito rreth tij.

05. I godituri me fatkeqësi duhet të shikojë atë çfarë thotë Kurani dhe Sunneti në lidhje me këtë kategori.

Një ngushëllim tjetër për ata që janë goditur me fatkeqësi është që ata të shohin fatkeqësitë për të cilat ka folur Kurani dhe Sunneti i të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Në to shohim se si Allahu Subhanehu ue Te'Ala u jep atyre (durimtarëve dhe atyre që janë të kënaqur me këto fatkeqësi) diç që është për shumë herë më e madhe se ajo çfarë kanë humbur. Dhe, Allahu ka mundësi të bëj edhe më shumë se ajo çfarë të ka dhënë.

Një nga faktorët më të dobishëm që i del në ndihmë të goditurit me fatkeqësi, është: kur ai ndodhet në zjarrin (kulmin) e fatkeqësisë, të freskohet duke i ardhur keq për atë që u ka ndodhur të tjerëve para tij. Dije se, në çdo qytet e në çdo fshat, madje në çdo shtëpi, ndodhet dikush që është goditur me fatkeqësi. Ka prej njerëzve që fatkeqësia u ka ndodhur një herë në jetë. E dikujt kjo i ndodh disa herë, duke u goditur në vazhdimësi, saqë nuk mbetet anëtarë i familjes pa u prekur nga fatkeqësia e tij. Ka prej tyre që goditet sikurse paraardhësi i vet; shikon në të majtë e në të djathtë, e nuk gjen asgjë tjetër përveçse sprovave e keqardhjes. 

- Ibn Mesudi radijallahu anhu ka thënë: “Përball çdo gëzimi qëndron një vuajtje. Nuk do të mbushte shtëpia me gëzim e hare, veçse do të mbushet edhe me pikëllim e dhembje.”

- Ibn Sirin RahimehUllah ka thënë: “Asnjëherë nuk do të qeshet njeriu, veçse pas saj do të vij vajtimi!”

Prandaj ti robi i Allahut, dije se durimi dhe pranimi i realitetit, të sjell ty bekimin e Allahut, mëshirën dhe udhëzimin e Tij në rrugën e drejtë. Ashtu siç thotë Allahu Subhanehu ue Te'Ala në Kuran:

الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعونَ أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ

“…të cilët, kur i godet ndonjë fatkeqësi thonë: “Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi!” Ata do të shpërblehen me bekim dhe mëshirë nga Zoti i tyre; ata janë në rrugën e drejtë!” 2:156-157

Siç edhe e kemi theksuar në temat paraprake, se për durimin dhe shprehjen “Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi!”, Allahu ka garantuar shpërblim shumë më të madh sesa për vetë sprovën.

06. E hidhura e kësaj botë është e ëmbël në ahiret.

Ajo që ngushëllon të goditurin me fatkeqësi është që robi të shikoj me të mençuri dhe të kuptojë se hidhërimi në këtë jetë (përjetimi i vështirësive), Allahu do ta ndryshojë dhe do ta bëj që për të në ahiret të jetë ëmbëlsi për të. Ndërsa, ëmbëlsia që njeriu përjeton në këtë botë (kënaqësitë e ndryshme që vijnë ndesh me sheriatin islam), në fakt janë vetëm shkak i hidhërimit në ahiret. Prandaj, themi se më mirë është të përjetosh vështirësi e hidhërim të përkohshëm, në mënyrë që të përfitosh ëmbëlsi dhe kënaqësi të përhershme, sesa anasjelltas. Nëse kjo gjë nuk të është qartësuar tani, shoh se çfarë ka thënë ai i cili e ka thënë vetëm të vërtetën, Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

حفت الجنة بالمكاره و حفت النار بالشهوات

“Xheneti është i rrethuar me vështirësi, ndërsa Xhehenemi është i rrethuar me epshe.” 

Në këtë çështje, të kuptuarit e njerëzve ndryshon dhe këtu del në pah se kush janë burra të vërtetë. Në kohët e sotme, shumica e njerëzve i japin përparësi ëmbëlsisë së përkohshme para asaj të përjetshme. Ata nuk janë në gjendje të durojnë një moment të hidhur për një kënaqësi të përjetshme. Nuk janë në gjendje të durojnë që të poshtërohen një moment për një lavdi të përjetshme. Nuk janë në gjendje që të durojnë e të sprovohen për një moment për një rehati të përjetshme. Kjo është për shkak se personi e sheh të tashmen ndërsa ajo që pritet në ahiret, është e fshehtë tani. Sepse, besimi është i dobët ndërsa njerëzit udhëhiqen nga epshi. Ndërsa epshi e bën njeriun t’i jap përparësi jetës së kësaj bote dhe të mos mendoj shumë në lidhje me jetën e ahiretit. Të tillë janë shumica e njerëzve të sotëm pa e marrë parasysh se a kanë të bëjnë problemet e tyre me çështjet themelore apo të ndonjë rangu tjetër. Kjo nuk vjen nga asgjë tjetër, përveç si rezultat i dashurisë ndaj kësaj jete.

Uehb bin Munebih RahimehUllah ka thënë se Isa bin Merjem alejhis-selam ka thënë: “Ata prej jush që e duan jetën e kësaj bote më së shumti, janë ata që vajtojnë më së shumti në lidhje me një fatkeqësi.”

Sa për personin i cili shikon me sy të mprehtë që shpon në perdet e kësaj jete dhe paramendon pasojat e mundshme, rasti i tij është një çështje krejtësisht e ndryshme. Shko në drejtim të të mirave, në drejtim të begative e në drejtim të shpëtimit dhe fitores së madhe që Allahu ka përgatitur për njerëzit e devotshëm, për ata të afërmit e Tij. Kurse qëndro larg poshtërimit, shkatërrimit dhe dënimit të përjetshëm që Allahu ka përgatitur për dhe njerëzit e këqij – ata të cilët e meritojnë këtë. Prandaj zgjidh kategorinë që të përshtatet më së miri. Secili bën atë që është e përshtatshme për të. Secili shkon drejt asaj që është e mirë për të. Kjo është këshilla e vëllait tënd në lidhje me atë që është e mirë për ty dhe që të ngushëllon.

07. Fatkeqësitë duhet të trajtohen me durim dhe namaz.

Tjetër gjë e cila ngushëllon të goditurin me fatkeqësi, është që ta kërkojnë ndihmën e  Allahut, të mbështeten në Të, të ngushëllohen me atë që Allahu ka porositur, të kërkojnë ndihmë prej Tij me anë të durimit dhe namazit, ta dijë se Allahu është me të durueshmit dhe ta lusë Allahun që tua japë atë çfarë Ai u ka premtuar.

- Ibn Ebi Dunja transmeton me zinxhirin e tij të transmetimit se Ibrahim bin Davudi ka treguar se disa njerëz të urtë kanë thënë: “Allahu ka robër të cilët i presin fatkeqësitë me kënaqësi. Këta njerëz nuk kanë asgjë të kësaj bote në zemrat e tyre.”

- Uehb bin Munebih ka thënë: “Kam lexuar në Zeburin e Davudit alejhis-selam: “Allahu Subhanehu ue Te'Ala ka thënë: “O Davud! A e di se kush më së shpejti e kalon urën e Siratit? Ata që janë të kënaqur me gjykimit Tim dhe kanë gjuhët e tyre gjithmonë të lagura duke më përmendur mua.”

Besimtar i suksesshëm është ai i cili e pranon një fatkeqësi, e di se ajo është prej Allahut dhe jo prej krijesave të Tij dhe bën gjithçka për ta fshehur atë. Abdul-Aziz bin Ebi Davud RahimehUllah ka thënë: “Tri gjëra janë prej thesareve të Xhenetit: fshehja e fatkeqësisë, fshehja e sëmundjes dhe fshehja sadakasë të cilën e jep.”

- Disa prej Selefëve kanë thënë: “Mendja e njerëzve sprovohet me tri gjëra: me pasuri, fatkeqësi dhe pushtet.”

- Abdullah bin Muhamed el-Heraui RahimehUllah ka thënë: “Prej xhevahireve të devotshmërisë është që ta fshehësh fatkeqësinë në atë formë sikurse të mos jesh goditur asnjëherë nga ajo.”

- Aun bin Abdil-lah RahimehUllah ka thënë: “Mirësia e cila nuk bartë asnjë të keqe është që të falënderosh atëherë kur je në mirësi dhe të kesh durim kur goditesh nga fatkeqësitë.”

08. Fatkeqësia më e madhe është fatkeqësia në fe.

Një nga fatkeqësitë më të mëdha është fatkeqësia në fe.

Fatkeqësia në fe, është një nga fatkeqësitë më të mëdha, si në dynja ashtu edhe në ahiret, ngase me këtë fatkeqësi arrihet përfundimi më i keq, nga i cili nuk ka asnjë përfitimi pozitiv.

Transmeton Ibn Ebi Dunja nga Shurejh Allahu i mëshiroftë, i cili ka thënë: “Kur më godet një fatkeqësi, e falënderoj Allahun katër herë: një herë për atë se fatkeqësia nuk ishte akoma më e madhe, një herë sepse Allahu më bën mua që të kem durim në të, një herë sepse Allahu më bën që të them: “Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi!”, duke shpresuar shpërblimin për shkak të kësaj dhe një herë se Allahu nuk bëri që fatkeqësia të jetë në fenë time.”

Një nga fatkeqësitë më të mëdha në fe ishte vdekja e Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Këto fatkeqësi janë më të mëdha se të gjitha fatkeqësitë e tjera nga të cilat goditen myslimanët.

Kur ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem vdiq, shpallja nga Allahu u ndërpre dhe kështu do të jetë deri në Ditën e Gjykimit, ndërsa profecia mori fund. Vdekja e tij ishte fillimi i së keqes dhe shkatërrimit dhe kjo filloi me braktisjen e fesë nga ana e arabëve.

Në vdekjen e Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem gjendet ngushëllimi më i madh për robin në lidhje me fatkeqësitë që e godasin. E lusim Allahun që të na mbrojë prej të gjitha fatkeqësive!

09. Allahu nuk e sprovon robin e tij për ta shkatërruar.

Ajo që e ngushëllon personin e goditur me fatkeqësi, është se ai duhet ta kuptojë se të gjitha fatkeqësitë janë nga Allahu.

Allahu Subhanehu ue Subhanehu ue Te'Ala është Ai i Cili i ka caktuar dhe se Ai nuk i cakton ato që ta shkatërrojë robin, apo që ta ndëshkojë përmes tyre.

Ai vetëm e sprovon atë për ta vënë në provë durimin e kënaqësinë dhe për të parë nëse ai do të ankohet ndaj Allahut dhe se a do t’i lutet Atij.

Nëse robi është i qëndrueshëm dhe udhëzohet në të punuarit e drejtë (v.p. siç u cek më lartë), urdhri i Allahut është fakt i cili do të ndodhë. 

Nëse robi nuk udhëzohet, humbja është e dukshme dhe e qartë. 

10. Ilaçi që duhet përdorur në shërimin e plagëve të fatkeqësive.

- Ebul-Feraxh bin el-Xheuzi RahimehUllah ka thënë: “Ilaçi i fatkeqësive arrihet me shtatë gjëra:

 

01 - Ta dish se kjo jetë është vendi i fatkeqësive dhe vështirësive të pashmangshme.

02 - Ta dish se fatkeqësia është fakt (diçka e vërtetë që ndodhë).

03 - Të imagjinosh se mund të ndodhë një fatkeqësi edhe më e madhe.

04 - Të shikosh në ata të cilët kanë pësuar fatkeqësi të ngjashme. Në këtë do të gjesh një mbështetje shumë të madhe.

05 - Të shikosh në ata të cilët kanë pësuar fatkeqësi edhe më të rëndë. Kjo ta bën më të lehtë fatkeqësinë tënde.

06 - Të shpresosh që kjo fatkeqësi të pasohet nga diçka e mirë e po të njëjtit lloj nëse natyrshmëria e saj e pranon një gjë të tillë, siç është të shpresosh një fëmijë apo një grua edhe më të mirë (në rast të humbjes së fëmijës apo gruas). 

I është thënë Lukmanit alejhis-selam: “A të ka vdekur gruaja?” Ai u përgjigj: “Më është ripërtërirë shtrati.”

07 - Të kërkosh shpërblimin me anë të durimit, të fitosh shpërblimin e durimtarëve dhe gëzimin që ata e fitojnë me durimin e tyre. Nëse kësaj i shtohet të kënaqurit me fatkeqësinë, atëherë veçse është arritur qëllimi i duhur.”

Pastaj mund ti shtohen edhe disa mënyra tjera:

08 - Ta dijë robi se sido që të jetë caktimi, kjo është e mirë për të.

09 - Ta dijë robi se, vetëm më të zgjedhurit (më të mirët) goditen me vështirësi të rënda.

10 - Ti je vetëm rob dhe se robi nuk posedon asgjë (as ankesën).

11 - Dije se ajo çfarë ka ndodhur është në kënaqësinë e Zotit. Prandaj është obligim i robit që të kënaqet me atë që është kënaqur Zoti i tij.

12 - Kur ti rënkon nga fatkeqësia qortoje veten tënde, kuptoje se ky rënkim është i tepërt ngase ishte diçka e pashmangshme.

13 - Mos harro se po bëhet fjalë për një kohë shumë të shkurtër, sikur të mos ekzistonte fare.

11. Kjo jetë është jetë e sprovave.

- Ibn-ul-Xheuzi (RahimehUllah) ka thënë: “Nëse jeta në këtë botë nuk do të kishte qenë jetë e sprovave, nuk do të kishte sëmundje e fatkeqësi të tjera, dhe profetët së bashku me njerëzit e devotshëm nuk do të goditeshin me vështirësi nga më të ndryshmet!

Ademi - alejhis-selam vuajti nga vështirësitë derisa u largua nga kjo botë.

Nuhu - alejhis-selam qau për 300 vjet.

Ibrahimi - alejhis-selam u hodh në zjarr dhe u sprovua me momentet e therjes së djalit të tij.

Jakubi - alejhis-selam qau derisa humbi pamjen (u verbua).

Musai - alejhis-selam u ndesh me zemrën e ngurtë të Faraonit dhe sprovat e popullit të tij.

Isa - alejhis-selam mund të jetonte i qetë vetëm në shkretëtirë dhe i varfër.

Muhamedi - sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem duroi me varfëri, u sprovua me vdekjen e xhaxhait të tij Hamzanë radijallahu anhu, i cili ishte një nga më të dashurit e tij prej të afërmve dhe njerëzit e afërt të tij u larguan nga ai me shpalljen e islamit.

E njëjta gjë vlen edhe për profetët e tjerë që ne nuk i përmendëm për shkak që të mos e zgjasim. Po të ishte krijuar kjo botë për dëfrime dhe kënaqësi, nuk do të kishte vend në të për besimtarin.

Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

الدنيا سجن المؤمن و جنة الكافر

“Kjo bote është burg për besimtarin dhe xhenet për jobesimtarin.” (Ahmedi, Muslimi, Tirmidhiu dhe Ibn Maxheh.)

Pasi që veçse është bërë e qartë se kjo jetë është jetë e sprovave, e burgut dhe vështirësive, atëherë nuk është e duhet që besimtari të urrejë ndodhjen e fatkeqësive!”

12. Monologu pas fatkeqësisë.

Kur një fatkeqësi të godet ty në trupin tënd, pasurin tënde ose fëmijët e tu, robi duhet ta dijë se e gjithë kjo ka ndodhur me kënaqësinë e Sunduesit dhe Krijuesit të tij.

Prandaj është e detyrueshme për robin të kënaqet me atë që kënaqet Zoti i tij. Pos kësaj, ai duhet ta dënojnë egon e tij nëse ajo pikëllohet dhe t’i thotë: “A nuk e ke ditur se kjo ishte e pashmangshme? Prandaj, pse po pikëllohesh? Kjo gjë është vetëm një moment aq i shkurtër, saqë ka vlerën sikur të mos ishte fare. Ajo do të kaloi sikurse nuk ka ndodhur kurrë.”

Ai që shikon qëllimin final, e merr të lehtë hithësin e ilaçit – dhe Allahu është ai që shpie drejt suksesit.

Disa prej Selefëve ka thënë: “Kam parë se shumica e njerëzve ankohen jashtë mase kur u ndodh ndonjë fatkeqësi. Ata reagojnë sikurse nuk e kanë ditur se kjo botë është krijuar vetëm për këtë qëllim.

A sheh i shëndoshi diçka tjetër përveç sëmundjes? A sheh i rrituri tjetër përveçse pamundësisë për të qenë aktiv? A sheh ekzistuesi (ai që jeton) diçka tjetër përveç mosekzistimit?!

Hidhërimin nuk duhet urryer, sepse kjo është diçka e natyrshme. Çfarë dënohet është pikëllimi i tepruar sikurse gërvishtja e rrobave, të goditurit në vetvetes e të kundërshtuarit e caktimit. Veprime të tilla në asnjë formë nuk e sjellin prapa atë që është humbur. Përkundrazi kjo tregon dobësinë e personit të pikëlluar dhe kjo i sjell atij ndëshkim tek Allahu.”

13. Fatkeqësitë janë dhurata të Allahut.

Le ta dinë të goditurit me fatkeqësi se, në qoftë se nuk do të kishte pasur sprova dhe fatkeqësi në jetën e kësaj bote, robi do të ishte sëmurë me arrogancë, vetë-dashuri, tirani dhe me ngurtësi në zemër. Këto gjëra do t’ia kishin sjellë njeriut shkatërrimin në të dy jetët. Prej mëshirës së të Mëshirshmit është se e ka bërë që fatkeqësitë të mbrojnë robin nga këto sëmundje, ta ruajnë adhurimin e tij të rregullt, e ta pastrojë atë nga gjërat e liga dhe vdekjeprurëse. Larg nga të metat është Ai që mëshiron njerëzit me sprova dhe sprovon me dhuntitë e Tij!

Nëse Allahu nuk do t’i kishte “shëruar” robërit e Tij nëpërmjet sprovave dhe mundimeve të ndryshme, ata do të bëheshin tiranët dhe mizorët e dheut. Kështu do të ishtin përhapur zullumet e padrejtësitë e formave të ndryshme. Njeriu është i tillë që të bëhet i përdalë nëse nuk do të urdhërohej dhe ndalohej nga veprime të ndryshme. Prandaj, kur t’i jepet mundësia ai do veproj atë që e tërheq edhe pse e di se çfarë u ka ndodhur popujve të mëhershëm kur ata kanë kundërshtuar ligjet e Allahut. Çfarë t’u themi nëse njeriu u përgjigjet me neglizhencë ndaj detyrimeve që Allahu ka caktuar?!

Nëse Allahu ia dëshiron të mirën robit të Tij, e pastron atë nëpërmjet sprovave dhe fatkeqësive të ndryshme në përputhshmëri me gjendjen që ai ka. Kur Ai e pastron atë në tërësi, atëherë e ngritë atë në nivelin më fisnik në këtë jetë, e cila është të adhuruarit e Allahut, dhe i jep atij petkun më të mirë në ahiret, i cili është shikimi i Allahut.

14. Vlera e diturisë gjatë fatkeqësive.

Injoranti ka mundësi që, kur të goditet nga ndonjë vështirësi, reagon në mënyrë që të bien në vesh e në sy, apo bën veprime të cilat në realitet kundërshtojnë caktimin e Allahut. Kjo rrjedh si shkak i asaj se, robi i tillë është marrë me adhurime duke lënë anash përvetësimin e asaj se si duhet reaguar në situata të tilla. Nganjëherë shohim se, shumë njerëz në pamje të parë na duken se janë fetarë të mëdhenj e të devotshëm, ndërsa në anën tjetër bëjnë veprime skandaloze kur u vdes ndonjë i afërm duke grisur rrobat, duke goditur veten apo bëjnë veprime të cilat shprehin qartazi kundërshtimin me caktimin dhe përcaktimin e Allahut.

Ibnul-Xheuzi (RahimehUllah) ka thënë: “Kam parë një mik timin të vjetër mosha e të cilit është afër 80 vjet. Ai njihej si fetar i madh i cili gjithmonë e falte namazin me xhemat. Kur nipi i tij - djali i vajzës - vdiq ai tha: “Nuk kemi se për çfarë të lutemi, pasi që lutjet nuk po na pranohen.” Ai gjithashtu tha: “Edhe pse ne jemi këmbëngulës në lutjen tonë, prapëseprapë po na vdesin fëmijët tanë.” Kështu unë e kuptova se, namazi dhe veprat e tij të mira që ai i bënte, janë vetëm traditë, e jo që janë si rezultat i imanit. Këta janë njerëz të cilët adhurojnë Allahun me kushte [1].

Pastaj Ibnul-Xheuzi (RahimehUllah) vazhdon duke thënë: “Xhaxhai im Muhamed bin Uthmani më ka treguar se ai kishte dëgjuar për një 80 vjeçar nga qyteti i Tilit, i cili nuk falte namazin pasi ishte falur shumë dhe kishte bërë shumë vepra të mira. Ai e thirri atë dhe i tha: “O xhaxha, pse nuk falesh?” Ai tha: “Si të falem kur të gjithë fëmijët e mi kanë vdekur dhe të gjitha delet e mia kanë ngordhur? Nga tash e tutje unë nuk do të falë asnjë rekat të vetëm për Të.” Pasi që e goditi plakun lehtësisht, e mori me vete për një shëtitje rreth qytetit, e më pas kësaj ai gjithmonë falej në xhami.”

Nuk ka asgjë që është aq e dobishme se sa dituria. Nëse dijetari goditet nga ndonjë shqetësim apo fatkeqësi e rëndë, ai e di se ky është gabimi i tij dhe ai e di se si ta menaxhoj situatën. Ndërsa injoranti mendon se ai po ngrihet çdo herë kur në të vërtetë ecën drejt humnerës. Prandaj, njeriu duhet të shëroj veten me mjetet (lutjet dhe format tjera të kërkimit të ilaçit) e bazuara në Sheriat kur ai goditet nga ndonjë fatkeqësi. Një fjalë e urtë thotë: “Njeriu gjatë fatkeqësive ose nderohet ose poshtërohet.” I dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

أتاني جبريل، فقال : يا محمد ! عش ما شئت فإنك ميت، وأحبب من شئت فإنك مفارقه، واعمل ما شئت فإنك

“Më erdhi Xhibrili e më tha: “Jeto sa të duash por dije se do te vdesësh, duaje kënd të duash por dije se do të ndahesh prej tij, puno çfarë të duash por dije se një ditë do të marrësh shpërblimin”.”

Allahu na ruajttë nga mungesa e durimit gjatë sprovave. Njeriu është në rrezik të madh nëse ai bie në kundërshtim me caktimin e Allahut. E lusim Allahun që të na dhuroj përfundim të mirë.

15. Në rast fatkeqësie mos rënko, por përmende Allahun!

Ai që është goditur me fatkeqësi në vetveten e tij, në fëmijë apo ndonjë të afërm tjetër, duhet gjatë kohës së sëmundjes ta përmend Allahun ‘Azze ue Xhel, të kërkojë falje dhe të bëjë adhurime në vend të rënkimeve. Selefët e urrenin që njeriu të ankohej tek njeriu. Edhe pse kjo mund ta lehtësojë paksa vështirësinë, mirëpo kjo është dobësi dhe ligësi e njeriut. Ndërsa të bësh durim, është rezultat i forcës dhe krenarisë. Kjo përhapë urtësinë e Allahut me robin dhe ndikon tek armiku i cili gëzohet për pikëllimin tuaj (ndërsa kjo bën që ai të mos ketë arsye për gëzim), gjithashtu ndikon në mëshirën e mikut tuaj (i cili pikëllohet kur ai të sheh duke rënkuar).

Ibn Ebi Dunja ka transmetuar se Ismail bin ‘Amr ka thënë: “Ne vizituam Uarka bin Umerin kur ai ishte në prag të vdekjes, ndërsa thoshte: “La ilahe il-lall-llah” dhe “Allahu-Ekber” dhe e bënte dhikr Allahun ‘Azze ue Xhel. Njerëzit e vizitonin atë dhe i jepnin selam ndërsa ai ua kthente selamin. Kur vizitorët u bënë të shumtë, ai i tha të birit: “O biri im! Më liro që të mos ua kthej atyre selamin. Ngase kjo po më pengon që ta përmend Zotin tim ‘Azze ue Xhel”.”

Ebu Muhamed el-Hariri ka thënë: “Isha tek Xhunejdi dy orë para se ai të vdiste. Mirëpo gjatë gjithë kohës ai lexonte Kuran dhe falte namaz. Unë i thashë atij: “O Ebul-Kasim! Ti je në një gjendje të vështirë!” Ai ma ktheu: “O Ebu Muhamed! Kjo është ora për të cilën unë kam nevojë më së shumti.” Ai vazhdoi kështu derisa u largua nga kjo jetë.” 

Është transmetuar në një hadith se Iblisi sillet më së keqi ndaj njeriut para se ai të vdes. Atëherë ai u thotë bashkëpunëtorëve të tij: “Sulmojeni! Nëse ai ju shpëton kësaj here nuk do të keni mundësi për ta zënë më kurrë.”

16. Pikëllimi nuk e kthen atë që ke humbur.

I godituri me fatkeqësi duhet ta dijë se pikëllimi nuk do t’ia shmang fatkeqësinë, përkundrazi ajo veçse do t’ia shtoj atë edhe më shumë. Pikëllimi juaj e gëzon armikun, e zemëron Zotin, e gëzon pa masë shejtanin, ia humb shpërblimin e tij dhe e dobëson atë. Mirëpo, nëse ai do të bëj durim dhe shpreson shpërblimin e Allahut, atëherë me këtë gjë ai e poshtëron shejtanin, e kënaq Zotin, e gëzon mikun e tij dhe e shqetëson armikun. Dhe në realitet ky është stabiliteti në fe. Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

اللهم إنا نسألك الثبات قي الأمر

“O Allah! të kërkoj stabilitetet në çështje.” (Tirmidhiu dhe Nesaiu)

Kjo është përsosmëria madhështore të cilën duhet pasur çdo besimtar në raste vështirësie, e jo goditja e vetes, grisja e rrobave, kërkimi i vdekjes dhe të ndiesh zemërim kundër kaderit. 

Disa njerëz të urtë kan thënë: “I mençuri bën ditën e parë të fatkeqësisë atë që injorantët e bëjnë disa ditë më pas. Ai që nuk duron sikurse njerëzit më të veçantë, do të veproj sikur të ishte kafshë.”

Kjo që u tha më lartë, për bazë ka hadithin e Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, në të cilin thuhet:

إنما الصبر في الصدمة الأولى

“Durimi është në goditjen e parë.”

El-Esh’ath bin Kajs ka thënë: “Ose duro dhe shpreso në shpërblimin e Allahut, ose do reagosh sikurse kafshë.”

Njeriu duhet ta dijë se, gëzimi dhe ëmbëlsia që vjen si rezultat i durimit dhe shpresës në shpërblimin e Allahut, është shumë herë më e madhe sikur të ishte marrë me atë fatkeqësinë e tij. Prandaj, do i mjaftonte atij shpresa e të fituarit Shtëpinë e Lavdërimit në Xhenet, e cila i ndërtohet njeriut për shkak të falënderimit që ai e ka shprehur në këtë botë në çfarëdo gjendje në të cilën ka qenë. Dhe në të njëjtën, sa herë që është prekur nga fatkeqësia, ka thënë: “Ne jemi të Allahut dhe tek ai do të kthehemi.”

Prandaj, le të meditojë se cila fatkeqësi është më e madhe; fatkeqësia në jetën e kësaj bote që përfshin humbjen e të dashurit apo fatkeqësia në ahiret që përfshin humbjen e Shtëpisë së Lavdërimit në Xhenet?!

I godituri me fatkeqësi, duhet ta dijë se, edhe në qoftë se fatkeqësia është tepër e madhe dhe nga më të rëndat, në fund të fundit patjetër se dikur duhet të duroj, gjë e cila nuk e ka kohën në këtë periudhë të vonuar dhe nuk do të marrë shpërblimin nga Allahu për durimin. Kjo, ngase ai po bën durim nga mos-pasja mundësi për të zgjedhur, dhe se po bëhet i durueshëm jo sepse ai do këtë gjë!

Jahja bin Mu’adh ka thënë: “O biri i Ademit! Pse vajton për diçka që ke humbur e cila kurrë nuk do të kthehet prapa asnjëherë?! Dhe pse gëzohesh për diçka të cilën vdekja nuk do të ta lerë kurrë në duart tuaja?”

Le ta dijë njeriu se brengosja nuk ia kthen atij prapa atë që ka humbur dhe pos kësaj e gëzon armikun e tij. Çfarë mendje është ajo e cila nuk mendon se fatkeqësia ndonjëherë do ta godasë herët apo vonë?! Prandaj, përgatitu për të!

A mundësh të mos pyes veten se çfarë mendje ke në qoftë se nuk mendon në lidhje me pasojat dhe se fatkeqësia duhet të godet herët apo vonë. Prandaj, ti duhet të jesh në çdo moment i përgatitur për të.

Ishte një grua e devotshme nga qyteti i Basras e cila shpeshherë goditej me fatkeqësi, porse asnjëherë nuk ankohej dhe as nuk vajtonte. Një herë prej herësh, e pyetën se, çfarë e bën atë të durueshme? Ajo u përgjigj: “Nuk ka fatkeqësi e cila më godet, veçse më kujtohet Xhehenemi! Dhe, kjo më bën mua që çdo fatkeqësi të duket e vogël në sytë e mi!

Ajo që gjithashtu e ngushëllon në gjendje të vështirë, janë fjalët e disa të urtëve kur ata kanë thënë: “Çdo Profet, çdo njeri i zgjuar, çdo njeri i ditur dhe çdo njeri i shkathët ka vdekur. Prandaj, kurrë mos vajto dhe kurrë mos të egërsojë uria për jetën!”

Kur disa nga selefët u pyetën nëse ata mund t’ua jepnin ndonjë këshillë, ata thanë: “Shiko nëse dikush pre njerëzve është i gjallë që nga koha e Ademit alejhis-selam! Kjo është e mjaftueshme që të kuptosh vlerën e kësaj jete.”

17. Pajtohu me atë që të ka goditur dhe shpreso në shpërblimin e Tij sepse Allahu ta zëvendëson me diçka edhe më të mirë!

Në qoftë se i godituri me fatkeqësi mbështetet në Allahun, duron dhe shpreson shpërblimin e Tij, gjithashtu, shpreson se Allahu do t’ia zëvendësojë atë që ka humbur, Allahu nuk do ta lerë atë duarbosh. Përkundrazi, Allahu do t’ia zëvendësoj me diçka edhe më të mirë. Siç edhe thuhet: “Çdo gjë humbet mund të zëvendësohet, përveç Allahut!” Dije se përballimi i fatkeqësisë në vazhdim varet nga ajo se si është mbështetja e njeriut në Allahun. Ai që kënaqet me sprovën, do të fitojë kënaqësi dhe ai që zemërohet nga ajo, do ta godet zemërimi. Prandaj, ti zgjidh atë që e dëshiron!

Nëse ti shfaq zemërim dhe mosmirënjohje, ti je prej të humburve! Nëse ti shfaq pikëllim dhe neglizhencë kundrejt kryerjes së obligimeve ndaj Allahut dhe respektimit të ndalesave të Tij, atëherë ti je prej neglizhuesve (ndaj detyrave fetare). Nëse ti ankohesh dhe shfaq mungesë të durimit dhe kënaqësisë, ti je prej njerëzve jo të drejtë. E, nëse ti shfaq kundërshtim ndaj Allahut dhe flet keq në lidhje me urtësinë e Tij, gjithashtu, polemizon rreth kaderit/caktimit, atëherë, ti je duke trokitur në derën e mosbesimit!

Andaj, ke kujdes që të mos bie mbi ty ndëshkimi i Allahut, ngase Ai është i Vetëdijshëm në lidhje me ata që e kundërshtojnë Atë.

Në të kundërtën, nëse ti shfaq durim dhe stabilitet për hir të Allahut, atëherë ti me të vërtetë je prej durimtarëve. E nëse ti shfaq kënaqësi (ndaj caktimit të Allahut) dhe je falënderues ndaj Tij, atëherë ti je në mesin e falënderuesve dhe të lavdëruarve tek Ai. Nëse ti i shfaq dashuri dhe mallë për ta takuar Atë, atëherë ti je prej atyre që sinqerisht e donë Allahun!

Transmeton Imam Ahmedi Musnedin e tij dhe Tirmidhiu nga Mahmud bin Lubejd se Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

إن الله إذا أحب قوما ابتلاهم فمن رضي الله فله الرضى و من سخط فله السخط

 “Kur Allahu e do një popull, i sprovon ata. Kush kënaqet, i takon kënaqja, dhe kush zemërohet i takon zemërimi.”

Ilaçi më i dobishëm të cilin mund ta konsumoj njeriu, është që të pajtohet e të jetë i kënaqur me Zotin, Krijuesin e vet. Dhe atë, në aspektin e asaj që Allahu do apo është i kënaqur ndaj saj.

Kjo, sepse, nga veçoritë e dashurisë është që ta duash atë që i dashuri e do. Andaj, kushdo që pretendon se e do dikë, dhe pastaj urren atë që i dashuri e do apo e do atë që i dashuri urren, ai ka dëshmuar kundër vetvetes së vet se ai është duke gënjyer dhe të njëjtën kohë, ka bërë të dashurin e tij të zemërohet. 

Ebu-Derda radijallahu anhu ka thënë: “Kur Allahu e bën një veprim, dëshiron që njerëzit të kënaqen me të!”

Imran bin Husejn radijallahu anhu në prag të vdekjes ka thënë: “Më së shumti e dua atë që Ai e do më së shumti.”

Pas kësaj, Ebul-‘Alijeh tha: “Ky është ilaçi dhe kurimi për ata që e duan Allahun, por nuk munden të gjithë të kurojnë vetveten e tyre në këtë mënyrë.”

Shiko këto mënyra të ndryshme të zgjedhjes së asaj që të bën dobi, dhe zgjidh vetë – Allahu na udhëzoftë ne dhe ty në atë që Ai e do.

18. Selefët dhe fatkeqësitë - (01) 

Ibn Ebi Hatim transmeton në tefsirin e tij nga Halid bin Jezidi, e ky nga ‘Ijad bin ‘Ukbe se djali i tij kishte vdekur, emri i të cilit ishte Jahja. Kur ai zbriti në varrin e tij (për ta futur në varr), një burrë i tha atij: “Betohem në Allahun se ai ishte zotëria i ushtrisë, andaj, bëhu i durueshëm dhe shpreso tek Allahu në shpërblimin e Tij.” Ai tha: “Çfarë më pengon që të jem i durueshëm dhe të shpresoj në shpërblimin e Allahut, kur ky ishte nga stolitë e kësaj jete, kurse tani është prej të mirave që mbeten përherë?!”

Ky njeri ishte i durueshëm me caktimin e Allahut dhe shpresoi në shpërblimin e Tij. Sa e mirë e kishte kuptuar ai këtë gjë dhe sa mirë që e ngushëllonte veten duke shpresuar në shpërblimin që Allahu i ka caktuar durimtarëve?!

Thabiti ka treguar se kur Abdullah bin Mutarrif kishte vdekur, babai i tij Mutarrifi doli në mesin e njerëzve i veshur me rroba të bukura. njerëzit u zemëruan kur e panë atë dhe i thanë: “Ti del nga shtëpia i veshur me rroba të bukura dhe i lyen flokët me vaj pas vdekjes së Abdullut!” Ai u përgjigj: “A të varrosi veten time për këtë, kur e di se Zoti im më ka premtuar shpërblim të madh për këtë fatkeqësi, shpërblim i cili është më i dashur tek unë se tërë bota.” Allahu Subhanehu ue Te'Ala ka thënë:

الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعونَ أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ

“…të cilët, kur i godet ndonjë fatkeqësi thonë: “Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi!” Ata do të shpërblehen me bekim dhe mëshirë nga Zoti i tyre; ata janë në rrugën e drejtë!” 2:156-157

A të varrosi veten time pas kësaj?!” 

Muhamed bin Khalef ka thënë: “Ibrahim el-Harbi kishte një djalë i cili ishte njëmbëdhjetë vjeç kur ai vdiq. Djali kishte mësuar Kuranin përmendësh dhe kishte fituar shumë dije, sidomos në çështje të Fikhut. Kur shkova tek ai për t’i shprehur ngushëllimet e mia, ai më tha: “Unë dëshiroja që djali im të vdesë!” Unë i thashë: “O Ebu Is’hak! Ti je njeriu më i dijshëm mbi faqen e dheut, andaj, si mund të thuash një gjë të tillë në lidhje me këtë djalë të cilit i ke mësuar aq shumë hadithe dhe shkencat e saj dhe shumë çështje të fikhut?!” Ai u përgjigj: “Po! Unë ëndërrova se kishte ndodhur Dita e Gjykimit. Unë pashë se fëmijët bartnin enë të ujit dhe u jepnin njerëzve për të pirë. Ishte një ditë të nxehtit e së cilës ishte shumë i lartë. Njërit prej fëmijëve i thash: “Më jep të pijë pak ujë!” Fëmija më shikoi mua dhe më tha: “Ti nuk je babai im.” Unë thashë: “Kush jeni ju?” Fëmija u përgjigj: “Ne jemi fëmijët që vdiqëm në dynja dhe lamë pas nesh prindërit tanë! Andaj, ne i presim ata dhe u japim atyre ujë!” Kjo ishte arsyeja pse dëshiroja që ai të vdes”!”

Transmeton Ibn ‘Asakir me zinxhirin e tij të transmetimit nga Suhejl bin el-Handhaleh el-Ensari – i cili nuk mund t’i lindnin fëmijë – se kishte thënë: “Që të kem një fëmijë i cili do të vdiste qoftë edhe duke u abortuar, në mënyrë që të duroj dhe të shpresoj shpërblim e Allahut për këtë, do të ishte më e dashur tek unë se sa kjo jetë dhe gjithçka ka në të!” Ibnul-Handhaleh radijallahu anhu ishte njëri prej atyre që iu kishte besatuar Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tek pema.

Gjithashtu, transmeton Ibn ‘Asakir nga Lejth bin S’ad i cili ka thënë: “Më ka treguar Zejd bin ebi Habib se, përderisa biri i ‘Ijad bin ‘Ukbe-s ishte në agoninë vdekjes dhe ‘Ijadi ishte në udhëtim, nëna e djaloshit i tha atij: “Po të kishte qenë këtu Ebu Uahb (‘Ijadi) do të ishte gëzuar”.”

- Kur ‘Ijad bin ‘Ukbe ishte në agoninë e vdekjes, ai i tha vëllait të tij, Ebu Ubejdit: “Ti je fitimtar! Unë kam shpresuar se ti do të vdesësh para meje në mënyrë që unë të bëj durim me vdekjen tënde dhe të shpresoj në shpërblimin e Allahut.”

- Ebu Muslim el-Khaulani ka thënë: “Që të kem një djalë i cili do të ishte nën mbikëqyrjen e Allahut (është i udhëzuar) dhe të cilin do ta dua shumë, e kur të arrij moshën rinore Allahu do ta merr atë (do ta vdes), do të ishte më e dashur për mua sesa e gjithë kjo botë dhe çfarë ka në të!”

- Ebul-Hasen el-Medainij ka thënë: “Një herë prej herësh, Umer bin Abdil-Aziz hyri tek dhoma e njërit prej bijve të tij i cili ishte duke përjetuar dhimbje të mëdha. Pastaj e pyeti atë: “Si e ndjehesh?” Ai u përgjigj: “Me të vërtetë, po shihet gjendja ime!” Pastaj ai i tha: “Biri im i dashur! Do preferoja që ti të jesh në peshoren time sesa unë të jem në peshoren tënde.” Biri iu përgjigj: “Babai im! Do preferoja të realizohet dëshira jote para dëshirës sime”.”

- Transmeton Ibn Ebi Shejbe se, Thabit el-Bunanij ka thënë: “Siletu bin Ushejm dhe djali i tij ishin pjesëmarrës në një betejë. Ai i tha atij: “O biri im! Shko përpara dhe lufto në mënyrë që të vritesh, në mënyrë që të shpresoj shpërblimin për durimin tim.” Ai veproi kështu, dhe luftoi derisa u vra. Të njëjtën gjë e bëri edhe babai i tij, derisa u vra edhe ai. Kur gratë kishin shkuar tek shtëpia e saj, gruaja e tij Mu’adheh el-‘Adherijjeh tha: “Nëse ju keni ardhur për të më uruar mua ju jeni të mirëpritura. Nëse keni ardhur me ndonjë qëllim tjetër, atëherë kthehuni nga keni ardhur”.”

- Kethir bin Temim ed-Darij ka thënë: “Isha duke ndenjur me Se’id bin Xhubejrin kur biri i tij Abdullahu erdhi, i cili posedonte dituri të thellë. Në atë rast, Se’id bin Xhubejri tha: “Unë e di se çfarë është më mirë për të.” Ata thanë: “Çfarë?” Ai tha: “Që ai të vdes në mënyrë që unë të shpresoj shpërblimin e Allahut duke duruar”!”

- Umer bin Mejmun bin Mahrani ka thënë: “Përderisa unë dhe baba im bënim tavaf rreth Qabesë, papritmas ai takoi një burrë të moshuar të cilin e përqafoi. Njeriu i vjetër kishte një djalë me vete i cili ishte në moshën time. Babai im i tha atij: “Kush është ky?” Ai u përgjigj: “Biri im.” Babai im e pyeti: “Sa i kënaqur je me të?” Ai u përgjigj: “O Ebu Ejub, Nuk ekziston një veçori e mirë veçse e gjej tek ai, përveç njërës!” Babai im tha: “Cila është ajo?” Ai tha: “Unë dua që ai të vdes para meje, në mënyrë që unë të shpërblehem për durimin tim”!” Pasi që u ndanë, unë e pyeta babanë tim se, kush ishte ai burri i vjetër? Ai tha: “Mekhuli”.”

Qëllimi nga e gjithë kjo që ne e cekëm, është se, kjo gjendje është madhështore dhe fisnike për atë që dëshiron që ta godasin fatkeqësitë dhe të gëzohet për shpërblimin që e pason. Askush nuk e dëshiron këtë përderisa ta dijë se çfarë force dhe durimi posedon.

Kur të pohosh diçka (kur të kërkosh që Allahu të të sprovojë me diçka (v.p.)), duhet t’i dilet zot pohimit (duhet të jesh i durueshëm (v.p.)). Por, shpeshherë ndodhë që, njeriu nuk mund t’i del zot kësaj. Suhnuni (RahimehUllah) e kishte zakon të thotë: “Unë jam i kënaqur me çdo gjë që Ti ke caktuar për mua. Andaj, më sprovo me gjithçka që Ti dëshiron.” Pastaj Allahu e sprovoi atë me një sprovë të rëndë, e që nuk mund të urinonte. Ai nuk mundi të durojë, ndërsa shkonte tek fëmijët dhe u thoshte atyre: “Bëni dua për xhaxhanë tuaj rrenacak.”

19. Selefët dhe fatkeqësitë - (02)

Rruga më e mirë që duhet ndjekur në lidhje me të goditurit e sprovave, është përmbajtja fjalëve të Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

لا تتمنوا لقاء العدو و سلوا الله العافية

“Mos dëshironi që ta takoni armikun dhe lutjuni Allahut që t’u jap shëndet/mirësi.”

Dije se, qëllimi me pasardhësit, pa e marrë parasysh se a kërkon t’i humbasësh apo që ata të jenë shëndosh e mirë, është që ti të shpërblehesh për secilëndo gjendje kur qëllimin e ki të pastër, sepse, veprat shpërblehen sipas qëllimit. Është konfirmuar se Umer bin Hatabi radijallahu anhu ka thënë: “Nuk ka asnjë grua, asgjë nga pasuria dhe asnjë fëmijë, veçse unë dua që për ta të them: “Ne i përkasim Allahut dhe tek Ai do të ktheheni!” Përjashtimi i vetëm është Abdullah bin Umeri për të cilin unë dua që mbetet në mesin e njerëzve.”

Ajo që e mbështet këtë janë fjalët e Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem që transmetohen në Sahihun e Muslimit:

إذا مات الإنسان اقطع عمله إلا من ثلاث : من صدقة جارية أو علم ينتفع به أو ولد صالح يدعوا له

“Kur vdes njeriu, i ndërpritet shpërblimi i veprave të tij, përveç nga tri gjëra: sadakaja rrjedhëse, dija e cila sjell dobi ose fëmija i mirë i cili lutet për të.”

Dhe, në një hadith tjetër, por të transmetuar nga Enesi thuhet:

سبع يجري أجرها للعبد بعد موته فذكر منها : أو ترك ولد يستغفر له بعد موته

“Shtatë gjëra e përcjellin robin (i arrin shpërblimi) edhe pas vdekjes – në mes tjerash ai përmendi: …ose e lë pas një fëmijë që kërkon falje për të pas vdekjes së tij.”

Ndërsa, Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, Abdullah bin Umerin radijallahu anhu e ka quajtur “burrë i mirë” ose “rob i mirë.”

Është e qartë se, më e mira për njeriun është që vazhdimisht t’i arrijnë shpërblimet edhe pas vdekjes, e jo që ato të ndërpriten me vdekjen e tij. Kjo është diçka për të cilën robi ka nevojë shumë. Me vdekjen ndërpriten të gjitha shpërblimet, përveç atyre që Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka përmendur në hadithe. Prandaj, ajo që unë kam kuptuar, është se, dëshira për të pasur fëmijë dhe lutja që ata të kenë jetë të gjatë, është më e mirë për robin. Por, duke qenë se këta njerëz kishin një besim të fortë në zemrat e tyre dhe fuqi të madhe të nënshtrimit ndaj caktimit të Allahut dhe kënaqësisë me këtë fakt, ata e thoshin këtë. Në fakt, të pakët janë ata që bëjnë durim me sprovat dhe Allahu e di më së miri.”

20. Dëshmia se nuk është e lejuar për të qarë pas vdekjes së një personi - (01)

Të qarit është butësia dhe mëshira e cila gjendet në zemrat e robërve të Allahut. Sipas medhëhebit të Imam Ahmedit dhe të Imam Ebu Hanifes lejohet të qashë para dhe pas vdekjes së personit. Këtë mendim e zgjodhi gjithashtu Ebu Is´hak esh-Shijrazi.

- Imam Shafiu dhe shumë të tjerë nga medhëhebi i tij e konsiderojnë të urryer të qajturit pas vdekjes së një personi, ndërsa e konsiderojnë të lejuar këtë para se t’i del shpirti nga trupi. Dëshmia e tyre për këtë, është hadithi i transmetuar nga Xhabir bin ‘Atik radijallahu anhu i cili tregoi se:

أن رسول الله صلى الله عليه و سلم جاء يعود عبد الله بن ثابت فوجده قد غلب فصاح به رسول الله صلى الله عليه و سلم فلم يجبه فاسترجع و قال : غلبنا عليك يا أبا الربيعفصاح النسوة و بكين فجعل ابن عتيك يسكتهن فقال رسول الله صلى الله عليه و سلم :دعهن فإذا وجب فلا تبكين باكية قالوا : و ما الواجب يا رسول الله ؟ قال : الموت

“I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e vizitoi Abdullah bin Thabitin dhe e gjeti atë në prag të vdekjes. I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e thërriti atë por ai nuk iu përgjigj atij. Në këtë rast, i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha: “Të Allahut jemi dhe tek Ai do të kthehemi.” Pastaj gratë filluan të bërtasin dhe të qajnë, ndërsa Ibn Atiku kërkoi që ato të heshtnin, kurse i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem i tha atij: “Leri ato. Kur të vij detyrimi, atëherë askush nuk do të qaj më.” Ata pyetën: “Çfarë është detyrimi?” Ai u përgjigj: “Vdekja.”

Këtë hadith e transmeton Imam Ahmedi, Ebu Davudi, Nesaiu dhe Ibn Maxheh. Ndërsa formulimi është i Ebu Davudit.

Gjithashtu, transmeton Buhariu dhe Muslimi nga Abdullah bin Umeri radijallahu anhuma se Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

إن الميت ليعذب ببكاء أهله عليه

“Me të vërtetë i vdekuri ndëshkohet për shkak të të qarit (vajtimit) të familjarëve të tij për të.”

Ata thonë se, kjo ka të bëj pas vdekjes së njeriut dhe jo kur ai është në prag të vdekjes, ngase njeriu nuk konsiderohet i tillë përveçse pasi të vdes.

Gjithashtu, është transmetuar nga Ibn Umeri radijallahu anhuma se, kur i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem shkoi në Uhud, dëgjoi disa gra të fisit Beni Abdil-Eshhel duke qarë për të vdekurit e tyre në betejë. Në atë rast, i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha:

لكن حمزة لا بواكي له

“Askush nuk po qanë për Hamzanë.”

Pasi e dëgjuan këtë, erdhën gratë ensarije dhe filluan të qajnë për të. Edhe pse i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem kishte rënë për të pushuar, kur dëgjoi ato duke qarë u zgjua dhe u tha atyre:

ويحهن إنهن ههنا يبكين ؟ ما أثقلهن ! مروهن فليرجعن و لا يبكين على هالك بعد الموت

“Të mjerat ato, si po qajnë këtu? Sa të bezdisshme që janë! Urdhëroni ato që të kthehen dhe le të mos qajnë për dikë pasi të ketë vdekur.” Transmeton Imam Ahmedi dhe Ibn Maxheh.

Këto argumente, dëshmojnë qartë se, lejesa e mëparshme për vajtimin e të vdekurit është shfuqizuar. Dallimi në mes të qarit para vdekjes dhe pas saj është se të qarit para vdekjes bëhet sepse ende shpresohet që personi të mbijetojë. Por, pasi që ai vdes shpresa humbet, andaj nuk ka dobi nga të qarit.

__________________________________________________________________

[1] – Në lidhje me këtë tematikë, do jenë edhe dy tema të tjera insha-Allah ku, autori sjell argumentet se, a lejohet apo jo të qarit në lidhje me të vdekurin. Kjo temë ka të bëj me atë se, lejohet të qarit në rast se njeriu është në agoni të vdekjes dhe jo edhe pasi të vdes ai.

21. Dëshmia se është e lejueshme të qash pas vdekjes së një personi - (02)

Kolegët tanë (Hanbeli) dhe ata të cilët kanë mendimin e tyre, thonë se është e lejueshme të qarit para dhe pas vdekjes së personit. Ata argumentojnë me fjalët e Xhabir bin Abdilah-it radijallahu anhuma i cili ka thënë: “Babai im u vra në ditën e Uhudit. Unë i hoqa petkun që ia kishin hedhur mbi fytyrë dhe qaja. Disa prej atyre që ishin prezent më ndalonin nga ky veprim, kurse i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem nuk më ndalonte. Edhe halla ime Fatimja filloi të qajë, Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem i tha:

تبكين أو لا تبكين ما زالت الملائكة تظله بأجنحتها حتى رفعتموه

“Pavarësisht se a qanë ti apo jo, engjëjt e mbulonin atë me krahët e tyre deri sa ju e ngritët atë.” Buhariu dhe Muslimi.

Ibn Umeri radijallahu anhuma ka thënë: “Kur Sa’d bin Ubadeh ishte sëmurë, Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem erdhi që ta vizitojë atë së bashku me Abdurr-Rrahman bin ‘Aufin, Sa’d bin Ebi Uekasin dhe Abdullah bin Mes’udin. Ata e gjetën atë të alivanosur. Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem pyeti:

قد قضى ؟

“A ka vdekur ai?”

Ata thanë: “Jo, o i Dërguari i Allahut.” Pastaj Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem filloi të qaj. Kur njerëzit e panë të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem duke qarë filluan edhe ata të qajnë! Ai tha:

ألا تسمعون أن الله لا يعذب بدمع العين و لا بحزن القلب و لكن يعذب بهذا و أشار إلى لسانه أو يرحم

“A nuk po dëgjoni se Allahu nuk ndëshkon për lotin e syrit dhe as për mërzinë/dhembjen e zemrës? Por Ai ndëshkon ose fal për këtë - dhe bëri me shenjë kah gjuha e tij!” Transmeton Buhariu dhe ky është formulimi i tij.

Transmetohet se Usame bin Zejdi radijallahu anhuma ka thënë: “Ishim me Profetin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem kur një nga vajzat e tij e dërgoi një lajmëtar tek ai për t’i treguar se një nga fëmijët e saj ishte në prag të vdekjes. Ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem i tha lajmëtarit:

ارجع إليها فأخبرها أن لله عز و جل ما أخذ و له ما أعطى و كل شيء عنده بأجل مسمى فمرها لتصبر و لتحتسب

“Kthehu tek ajo dhe thuaj asaj se Allahut i takon ajo që Ai ka marrë dhe ajo që Ai ka dhënë. Dhe thuaji se çdo gjë tek Ai ka një afat të caktuar. Thuaji asaj që të durojë dhe të shpresojë në shpërblimin e Allahut.”

Pastaj u kthye lajmëtari përsëri dhe tha: “Ajo të përbetohet që të shkosh tek ajo.” Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem u ngrit së bashku me Sa’d bin ‘Ubaden, Mu’adh bin Xhebelin, Ubej bin Ka’bin, Zejd bin Thabitin edhe unë shkova me ta. Fëmija i vogël iu dha atij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe trupi i tij dridhej sikurse të ishte në një shishe të vogël. Atij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem iu mbushën sytë me lot. Sa’di i tha atij: “O i Dërguari i Allahut! Çfarë është kjo?” Ai u përgjigj:

هذه رحمة جعلها الله في قلوب عباده و إنما يرحم الله من عباده الرحماء

“Kjo është mëshirë të cilën Allahu e ka vendosur në zemrat e robërve të Tij. Me të vërtetë Allahu i mëshiron vetëm robërit e Tij të cilët janë të mëshirshëm.” Transmeton Buhariu dhe Muslimi.

Transmetohet se Enes bin Maliku radijallahu anhu ka thënë: “Ishim në varrimin e një prej bijave të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ishte ulur pranë varrit, ndërsa unë pashë se si sytë e tij ishin të mbushur me lot. Ai tha:

هل منكم من رجل لم يقارف الليلة ؟

“Kush nga ju nuk ka pasur marrëdhënie intime natën e kaluar?”

Ebu Talha tha: “Unë.” Ai sal-lAllahu alejhi ve selem i tha atij:

فانزل في قبرها

“Lëshojë atë në varr.” Transmetuar nga Buhari.

Transmetohet se Enesi radijallahu anhu i cili ka treguar se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

ولد لي غلام فسميته باسم أبي إبراهيم

“Më ka lindur një djalë të cilin e emërtova me emrin e babait tim Ibrahimit…”

Hadithi vazhdon, derisa ai (Enesi) tha: “Pastaj ne e vizituam të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ndërsa Ibrahimi ishte duke u përballë me vdekjen. Të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem i filluan t’i rrjedhin lotët. Në një transmetim shtohet se, Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e morri atë në prehër dhe i tha:

يا بني لا أملك لك من الله شيئا

“O biri im, unë nuk kam në dorë asgjë ndaj asaj që Allahu ka caktuar për ty.”

Në atë rast, Abdurr-Rrahman bin ‘Auf dhe Enesi i thanë: “O i Dërguari i Allahut! A po qan ndërsa ke ndaluar që të qajmë?” Ai u përgjigj:

يا بن عوف إنها رحمة ومن لا يرحم لا يرحم

“O biri i ‘Aufit! Kjo është një mëshirë! Ai që nuk mëshiron nuk mëshirohet.”

Pastaj vazhdoi duke thënë:

إن العين تدمع و القلب يحزن و لا نقول إلا ما يرضي ربنا و إنا لفراقك يا إبراهيم لمحزونون

“Sytë po lotojnë dhe zemra është e pikëlluar, ndërsa ne nuk do të themi gjë tjetër, përveçse asaj që e kënaq Zotin tonë. Dhe vërtet që ne jemi pikëlluar shumë, o Ibrahim, për ndarjen tënde.” Transmeton Buhariu dhe Muslimi.

Në këtë ka dëshmi se është e lejueshme të qash për personin para vdekjes së tij.

Enesi radijallahu anhu gjithashtu ka thënë:

أخذ الراية زيد فأصيب ثم أخذها عبد الله بن رواحة فأصيب ثم أخذها جعفر فأصيب و إن عيني رسول الله صلى الله عليه و سلم لتذرفان ثم أخذها خالد بن الوليد من غير إمرة ففتح له

“Zejdi e mori flamurin dhe u vra. Pastaj e mori Abdullah bin Ravaha dhe u vra. Pastaj e mori Xha’feri dhe u vra,” – “dhe lotët rridhnin nga sytë e të Dërguarit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.” Pastaj flamurin e mori Halid bin Uelidi pa qenë i urdhëruar dhe triumfoi.” Transmeton Buhariu.

Transmetohet nga Ibn Abasi radijallahu anhuma i cili ka thënë: “Kur Zejnebja bija e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem vdiq, gratë filluan të qajnë. Atëherë Umeri filloi të rrah me kamxhikun e tij. Në atë rast, i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e kapi për dore dhe i tha:

مهلا يا عمر ثم إياكن و نعيق الشيطان

“Qetësohu o Umer! Unë ua tërheq vërejtjen grave nga britmat e shejtanit.”

Pastaj ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha:

إنه مهما كان من العين و القلب فمن الله عز و جل و من الرحمة و ما كان من اليد و اللسان فمن الشيطان

“Çfarëdo që vije nga sytë dhe zemra (loti dhe dhembja) ajo është prej Allahut dhe nga mëshira. Ndërsa ajo që vije nga dora dhe gjuha është prej shejtanit.” Transmeton Imam Ahmedi.

Aishja radijallahu anha ka treguar se kur Sa’d bin Mu’adhi kishte vdekur, tek ajo erdhi i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, Ebu Bekri dhe Umeri radijallahu anhuma. Ajo tha: “Betohem në Atë në dorën e të Cilit është shpirti im! Unë dalloja të qarit e Ebu Bekrit nga ajo e Umerit ndërsa unë isha në dhomën time.” Transmeton Imam Ahmedi.

Esma bint Jezid ka thënë: “Kur vdiq Ibrahimi, biri i të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem kishte qarë.” Transmeton Ibn Maxheh.

Imam Ahmedi gjithashtu transmeton nga Ibn Abasi radijallahu anhu i cili ka thënë: “Kur Rukajjah, bija e të Dërguarit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem kishte vdekur, ai tha:

الحقي سلفنا الخير عثمان بن مظعون

“Bashkohu me përfaqësuesin tanë të mirë Uthman bin Medh’un.”

Gratë qanin, ndërsa Umeri rrihte me kamxhikun e tij. Pastaj Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha:

دعهن يبكين و إياكن و نعيق الشيطان

“Leri ato të qajnë. Por unë ua tërheq vërejtjen atyre nga britmat e shejtanit.”

Pastaj ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha:

مهما يكن من القلب و العين فمن الله و الرحمة و مهما كان من اليد و اللسان فمن الشيطان

“Çfarëdo që vije nga sytë dhe zemra (loti dhe dhembja) ajo është prej Allahut dhe nga mëshira. Ndërsa ajo që vije nga dora dhe gjuha është prej shejtanit.”

Pastaj, i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem u ul afër njërit skaj të varrit. Afër tij ishte Fatimja e cila qante, kurse i fshinte sytë e saj me rrobën e tij nga mëshira që kishte për të.”

Në dy hadithet që flasin për vdekjen e Zejnebes dhe Rukajës dy bijave të Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem konfirmohet të qarit pas vdekjes.

Ka disa transmetime se kur ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem vizitoi varrin e nënës së tij qau dhe i bëri edhe të pranishmit të qajnë. Gjithashtu është transmetuar në formë autentike se ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e puthi ‘Uthman bin Medh’unin pasi që kishte vdekur, ndërsa lotët i rridhnin nëpër fytyrën e tij. E njëjta gjë konfirmohet edhe në tregimet që flasin në lidhje me vdekjen e Xha’ferit dhe Abdullah bin Rauahas.

Në mënyrë të ngjashme është transmetuar në formë autentike se Ebu Bekr es-Sidiku radijallahu anhu e puthi Profetin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem pasi që ai kishte vdekur dhe qau dhe i bëri edhe të tjerët të qajnë.

Të gjitha këto hadith dëshmojnë se është e lejueshme të qashë para dhe pas vdekjes së një personi dhe se kjo nuk është aspak e urryer.

22. Kombinimi i argumenteve që ndalojnë dhe që lejojnë të qarit pas vdekjes së personit.

Lidhur me atë që thonë kolegët e Imam Shafiut dhe të gjithë që janë të mendimit të njëjtë me të se, “është e urryer të qashë pas vdekjes së personit” duke argumentuar me hadithet e përmendura [1], themi se, këto hadithe kanë për qëllim “të qarit me vajtim”. Kjo mbështetet nga hadithi:

إن الميت ليعذب ببكاء أهله عليه

“Me të vërtetë i vdekuri ndëshkohet për shkak të të qarit (vajtimit) të familjarëve të tij për të.”

Ndërsa në një transmetim thuhet qartë:

إنه يعذب بما نيح عليه

“Me të vërtetë i vdekuri ndëshkohet për shkak të vajtimit për të.”

Ata që kanë thënë se, hadithi i Hamzasë është i anuluar [2], atëherë themi se, kjo nuk është e saktë sepse shumica e haditheve që lejojnë të qash pas vdekjes së personit kanë ndodhur pas betejës së Uhudit. Një prej tyre është hadithi i Ebu Hurejras, i cili është bërë mysliman vetëm në vitin e tetë hixhrij. E njëjta gjë vlen edhe për të qarët Xha’ferin dhe shokëve të tij, të cilët kishin ra shehidë në vitin e tetë hixhrij. Gjithashtu, të qarit për Zejnebën e cili vdiq në vitin e tetë hixhrij. Edhe të qarit e Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tek varri i nënës së tij ishte i vonshëm, pra, në vitin kur ai pushtoi Mekën.

Sa për argumentin e atyre që thonë se, “është e lejuar të qashë vetëm para vdekjes së personit”, përgjigja ndaj saj është: “Nëse njeriu qanë pas vdekjes së dikujt nga pikëllimi -atëherë themi se pikëllimi pas vdekjes së dikujt është edhe më i thellë”. Sepse para vdekjes gjithmonë mund të shpresohet për mbijetesë, dhe kjo shpresë përfundon me vdekjen e tij. Pastaj, të qarit për një ndarje e cila nuk ka kthim në këtë jetë është edhe më parësore. Kjo është domethënia e fjalëve të Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

إن العين تدمع و القلب يحزن و لا نقول إلا ما يرضي ربنا

“Sytë po lotojnë dhe zemra është e pikëlluar, ndërsa ne nuk do të themi gjë tjetër, përveçse asaj që e kënaq Zotin tonë.”

Në mënyrë të ngjashme transmetoi Buhari se Umeri radijallahu anhu ka thënë: “Le të qajë për Ebu Selmen derisa nuk godasin kokat apo derisa nuk bërtasin.”

Disa dijetarë thonë, se të qarit e vetë Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, dhe të qarit të cilën e ka lejuar dhe rekomanduar, është të qarit që bëjnë sytë të lotojnë dhe që e bëjnë zemrën të zbutet; gjë e cila tregon se njeriu është i mëshirshëm. Kurse të qarit që ndaloi Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, është të qarit duke rrahur kokën, ngritja e zërit dhe vajtimi. Ajo që forcon këtë që e tham, janë fjalët e Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

مهما يكن من القلب و العين فمن الله و الرحمة و مهما كان من اليد و اللسان فمن الشيطان

“Çfarëdo që vije nga sytë dhe zemra (loti dhe dhembja) ajo është prej Allahut dhe nga mëshira. Ndërsa ajo që vije nga dora dhe gjuha është prej shejtanit.”

____________________________________________________________________

[1] - Shih: Dëshmia se është e lejueshme të qash pas vdekjes së një personi  (1 dhe 2)

[2] - Është “Askush nuk po qanë për Hamzanë.” transmetuar nga Ibn Umeri radijallahu anhuma se, kur i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem shkoi në Uhud, dëgjoi disa gra të fisit Beni Abdil-Eshhel duke qarë për të vdekurit e tyre në betejë. Në atë rast, i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha: Pasi e dëgjuan këtë, erdhën gratë ensarije dhe filluan të qajnë për të. Edhe pse i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem kishte rënë për të pushuar, kur dëgjoi ato duke qarë u zgjua dhe u tha atyre: “Të mjerat ato, si po qajnë këtu? Sa të bezdisshme që janë! Urdhëroni ato që të kthehen dhe le të mos qajnë për dikë pasi të ketë vdekur.”

23. Kujdes kur të godet ndonjë fatkeqësi!

I godituri me fatkeqësi duhet të jetë i kujdesshëm që të mos flas ndonjë gjë apo të mos qaj, në atë formë që e bëjnë atë t’i humbin shpërblimet për shkak të asaj që i ka ndodhur dhe që e hidhëron Zotin. Kjo gjë sugjeron në atë se i tilli e konsideron veten të trajtuar padrejtësisht nga Allahu! Allahu Subhanehu ue Te'Ala është i Drejtë dhe nuk e trajton padrejtësisht askënd, Ai është i Ditur dhe nuk gabon, gjithashtu nuk është i paditur në lidhje me diçka. Ai është i Urtë dhe të gjitha veprimet e Tij janë me urtësi dhe të mira. Ai nuk bën asgjë pa urtësi. Gjithçka që Allahu Subhanehu ue Te'Ala jep dhe merr, ajo është e Tij. Ai nuk do të pyetet për atë që Ai vepron ndryshe nga krijesat që do të pyeten në lidhje me atë që ata veprojnë. Ai bën çfarë të dojë, Ai është i aftë për çdo gjë. Të gjitha krijesat janë të Tij dhe të gjitha çështjet kthehen tek Ai.

I godituri me fatkeqësi duhet të thotë atë që e kënaq Allahun, gjë e cila bën që shpërblimi për të të shtohet dhe pozita e tij të ngritet. Ibn Ebi Dunja transmetoi me zinxhirin e tij të transmetimit nga Junus bin Muhamed el-Mekki i cili tha: “Një njeri nga Taifi kishte mbjellë diç nga të mbjellat. Pasi kaloi një kohë ndërsa e mbjella ishte rritur, të mbjellat e tij u prishën dhe u dogjën në tërësi. Kur ne shkuam për ta ngushëlluar, ai po qante dhe tha: “Pasha Allahun nuk po qaj për shkak të saj, por jam duke qarë për shkak të fjalës së Allahut Subhanehu ue Te'Ala:

مَثَلُ مَا يُنفِقُونَ فِي هِـذِهِ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا كَمَثَلِ رِيحٍ فِيهَا صِرٌّ أَصَابَتْ حَرْثَ قَوْمٍ ظَلَمُواْ أَنفُسَهُمْ فَأَهْلَكَتْهُ وَمَا ظَلَمَهُمُ اللّهُ وَلَـكِنْ أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ 

“Gjithçka që jobesimtarët shpenzojnë në jetën e kësaj bote, i përngjan erës së akullt, e cila godet të lashtat e ndonjë populli që i ka bërë dëm vetes dhe ua zhduk të lashtat. Allahu nuk u ka bërë padrejtësi atyre, por ata i kanë bërë padrejtësi vetvetes.” 3:117

Andaj, kam frikë që të jem edhe unë prej këtyre njerëzve! Kjo është ajo që më bëri të qaj.”

Njeriu gjithashtu duhet të kujdeset që të mos lutet kundër vetes së tij. Kur Ebu Seleme vdiq, Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha:

لا تدعوا على أنفسكم إلا بخير فإن الملائكة يؤمنون على ما تقولون

“Mos u lutni kundër vetes suaj, por kërkoni vetëm të mirën, ngase engjëjt thonë “amin” për atë që thoni (luteni).”

24. I godituri me fatkeqësi duhet ta bëjë krahasimin mes kënaqësive të dy jetëve.

Një ngushëllim tjetër për të goditurin me fatkeqësi, është të shikuarit në fatkeqësitë që i kanë ndodhur. E kështu të bëjë dallimin mes kënaqësisë së përkohshme të kësaj jete dhe asaj të ahiretit, se cila prej tyre është e përjetshme.

Gjithashtu, të ndjejë kënaqësinë që e fiton nga shpërblimi i thënies: “Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi” dhe nga durimi ndaj asaj vështirësie që përjeton. Nëse ai e kupton se cila prej tyre është më me vlerë dhe e zgjedh të tillën, le ta falënderojë Allahun për këtë.

Ndërsa, nëse e zgjedh atë që ka më pak vlerë në të gjitha aspektet, atëherë le ta dijë se fatkeqësitë që prekin zemrën, mendjen e shëndoshë dhe fenë e njeriut, janë shumë më të dëmshme se sa fatkeqësia që e ka kapluar në këtë jetë.

E çfarë kategorie mund të jetë kënaqësia me gjërat e dashura të kësaj jete, kur Allahu Subhanehu ue Te'Ala këtë botë e cilëson me Fjalët e Tij:

قُلْ مَتَاعُ الدَّنْيَا قَلِيلٌ

“Kënaqësitë e kësaj jete janë  jetëshkurtra.” 4:77

Çfarë është ajo që arrihet nga këto gjëra jetëshkurtra?

Ai që zgjedh atë që është jetëshkurtër nga jeta e kësaj bote para asaj që është afatgjatë në jetën e përjetshme, atij i ka ikur mendja.

Disa njerëz të urtë kanë thënë: “Injoranti beson se “asgjëja” është diçka dhe se “diçka” nuk është asgjë. Ai që nuk e braktis atë që është “asgjë”, nuk do arrijë diçka.

Dhe ai që nuk ka dije për atë që është “diçka”, nuk do e braktis atë që është “asgjë.” Pra, do të thotë: këtë jetë dhe jetën e përtejme. Kjo përmendet në librin “Dhemmud-Dunja” të Ibn Ebi Dunjas, RahimehUllah.

25. Të qarët dëmton të gjallin dhe të vdekurin.

I godituri me fatkeqësi duhet ta dijë se të qarët e lëndon të gjallin (vet atë) por edhe të vdekurin (për atë të cilin qanë). Përmes të qarit, i gjalli rrezikon të humbet shikimin. Kur Allahu Subhanehu ue Te'Ala ka përshkruar tregimin mbi Jakubin alejhi-selam, tha:

وَابْيَضَّتْ عَيْنَاهُ مِنَ الْحُزْنِ

“Sytë i ishin zbardhur prej pikëllimit.” 12:84

Ndërsa i vdekuri nuk pushon nga të qarët për të. Transmeton El-Hafidh Ebu Shuxha’ Shejrauejh ed-Dejlemi me zinxhirin e tij të transmetimit nga Ali bin el-Husejni i cili tha: “Njëherë prej herësh, gjatë kohës kur Davud et-Taij ishte duke ndenjur me shokët e tij atë e morri gjumi, por shumë shpejtë u kthjell dhe tha: “A e dini se çfarë kam ëndërruar? Unë ëndërrova se hyra në Xhenet dhe pashë se si disa fëmijë loznin me një mollë të cilën ata ia hedhnin njëri-tjetrin. Kurse një fëmijë qëndronte anash dhe qartë dukej i mërzitur dhe i dëshpëruar.” I pyeta: “Pse ky fëmija nuk po luan me ju?”

Ata thanë: “Ai vetëm sa ka vdekur dhe nëna e tij qan shumë për të.” Unë pyeta: “Ku është shtëpia e tyre?” Ata thanë: “Në filan fisin.” Unë pyeta: “Si quhen prindërit e tij?” Ata thanë: “Kështu dhe kështu.” Davudi i tha shokëve të tij: “Le të shkojmë.” Ata shkuan dhe hynë tek fisi dhe pyeti për prindërit e djaloshit. Ata u takuan me ta ose me njërin prej tyre, dhe u tregoi për ëndrrën që kishte parë. Pastaj nëna e djaloshit u betua se nuk do të qaj më për të.”

26. Mos vajto për sprovën tënde, por kujtoje atë se si do të dalësh para Allahut.

Vajtimi dhe të ndjerit keq është për atë që ka qenë i shkujdesur ndaj obligimeve të Allahut, apo edhe për atë që ka përzier veprat të mira me ato të këqija. Njeriu i tillë është nën dëshirën e Allahut (nëse do e fal dhe nëse do e dënon (v.p.)). (Për të arritur mëshirën e Allahut,) njeriu ndër tjerash duhet të jetë pishman për atë që ka vepruar, çfarëdo qofshin ato vepra.

Njeriu nuk e di vlerën reale të shëndetit përveç atij që është i sëmurë, dhe vetëm i sprovuari me fatkeqësi e di vlerën e gjendjes jo në sprovë.

E njëjta gjë vlen edhe për jetën; vetëm të vdekurit e kuptojnë me të vërtet se çfarë është jeta. Kjo, sepse ata vetëm atëherë e kuptojnë atë që është thënë, ajo në të cilën janë thirrur. Vetëm atëherë kuptohet vlera e veprave të mira, ngase aty shihet se cilat vepra sjellin dobi. Në varr, nuk u jepen grada të larta askujt tjetër përveçse atyre që kanë qenë të devotshëm.

I shkujdesuri do të dëshironte të zinte atë që i ka ikur. Sa më shumë që njeriu të ketë qenë i shkujdesur në këtë botë, aq më shumë do të dëshironte që të kthehej edhe njëherë në këtë jetë në mënyrë që të vepronte atë që nuk e ka vepruar kur ka qenë gjallë. Prandaj, është detyrë e çdo myslimani që të shfrytëzoj shëndetin dhe kohën e lirë, si dy gjëra ndaj të cilave shumica e njerëzve nuk kanë kujdes!

Njeriu vajton dhe mërzitet për fatkeqësinë që e ka kapluar për shkak se ai është neglizhues ndaj agonisë dhe vështirësive të vdekjes, e harron vetminë që do ta përjetoj në varr, përulësinë dhe frikën. Pastaj, çështja e Munkerit dhe Nekirit (‘alejhimus-salatu ues-selam) dhe koha e gjatë që do të qëndroj nën dhe qoftë kjo në mirësi apo në dënim! Pastaj, ngritja nga varri dhe dalja para Allahut. Pasta, pritja e gjatë për të dhënë llogari dhe vështirësitë e tjera të Ditës së Kiametit. Dhe pastaj vetë llogaridhënia edhe për çështjet më të imëta. Pastaj, çështja e librit në të cilin është e shkruar çdo imtësi dhe nuk i mungon asnjë gjë e vetme nga kjo jetë! Pra, njeriu harron se një ditë do të jetë mes shpresës dhe frikës, ose do të jetë në anën e grupit djathtë apo në anën e grupit të majtë.

Nëse njeriu i prekur nga fatkeqësia i kujton siç duhet këto sprova të lartpërmendura të cilat e presin atë në çdo moment, e të cilat do t’i përjetoj pa asnjë pikë dyshimi – edhe pse ai është neglizhues dhe jo i përgatitur, kjo do ta bënte atë që ta harroj fatkeqësinë që po e përjeton, dhe do të mbështetej në durim dhe të kënaqurit me atë që Allahu i ka caktuar për të që t’i ndodh.

Nëse njeriu mund të veproj diçka nga e cila i vdekuri mund të përfitoj, kjo është e kërkuara. E në rast se nuk mund ta bëj këtë, së paku nuk duhet ta dëmtoj të vdekurin me atë që ka ndaluar sheriati islam, siç është vajtimi, ankimi, goditja e vetes, grisja e rrobave e veprime apo fjalë të tjera të ndaluara të cilat na i kanë përcjellë të parët tanë të mirë.

27. Gjama, vajtimit dhe grisja e rrobave për të vdekurin.

Gjama (en-Nedbu), (el-Xheuherij ka thënë se,) do të thotë: “të qash pas vdekjes së personit duke përmendur të mirat e tij”. Ndërsa, ka prej dijetarëve të cilët kanë thënë se, kjo do të thotë: “Të përmendësh cilësitë e mira të të vdekurit”. Vajtimi (Nijahah), el-Kadi ‘Ijad thotë se është: “Të tubuarit e grave për të vajtuar të vdekurin.” Në “El-Mugnij” ai thotë se, “vajtim” do të thotë: “Të përmendësh cilësitë e mira të të vdekurit duke bërtitur/ngritur zërin.”

Dije -Allahu të mëshiroftë se, kur të goditesh me fatkeqësitë në përgjithësi dhe në rastin në fjalë për vdekjen e dikujt, kërkohet të jesh i qetë, i durueshëm dhe i kënaqur me vendimin e Allahut Subhanehu ue Te'Ala, të falënderosh Allahun për çdo gjendje dhe të thuash: “Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi!” Gjithashtu, të jepet sadaka për atë që është goditur nga fatkeqësia (që ka vdekur) dhe të lutesh për të. Ndërsa, të gjama, vajtimi, grisja e rrobave, goditja e vetes dhe fjalët e këqija të cilat thuhen nga njerëzit e afërt në raste të tilla, vijnë në kundërshtim me atë që e thamë më parë. Imam Ahmedi RahimehUllah ka thënë se, gjama dhe vajtimi është i ndaluar. Në transmetimin e Hambelit ai ka thënë se vajtimi është fatkeqësi.

Kolegët e imam Shafiut dhe të tjerët kanë thënë, se vajtimi është i ndaluar (haram).

- Ibn Abdil-Berr ka thënë: “Dijetarët janë unanim rreth asaj se, nuk është i lejuar vajtimi as për burrat dhe as për gratë.”

- Ebul-Hatab RahimehUllah, në librin “el-Hidajeh” ka thënë: “Gjama, vajtimi, goditja e vetes (zakonisht bëhet goditja në faqe (v.p.)), grisja e rrobave dhe të ecurit këmbëzbathur kur të vdes dikush, është prej veprimeve të urryera në islam.” Ky mendim është i dobët I cili bie ndesh me atë që është përmendur në Sunnet. [1]

 ________________________________________________________________________

[1] - Autori e ka për qëllim se, veprimet e tilla nuk janë vetëm të urryera, por ato janë tërësisht të ndaluara (haram).

28. I vdekuri dënohet nga vajtimi i të gjallit për të.

Umer bin Hatabi radijallahu anhu ka transmetuar se Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

الميت يعذب في قبره بما نيح عليه

“I vdekuri në varr dënohet për shkak të vajtimit që bëhet për të.”

Në një tjetër formulim thuhet:

الميت يعذب بما نيح عليه

“I vdekuri dënohet për shkak të vajtimit që bëhet për të.”

Transmeton Buhariu dhe Muslimi.

Transmeton Mugire bin Shu’be radijallahu anhu se Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem i dërgoi atij një lajmëtar me mesazhin:

إنه من ينح عليه يعذب بما نيح عليه

“Ai për të cilin vajtohet, dënohet për vajtimin që bëhet për të.”

Transmeton Buhariu dhe Muslimi.

Usejd bin Ebi Usejd ka transmetuar nga Musa bin Ebi Musa dhe ky nga babai i tij radijallahu anhu se Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

الميت يعذب ببكاء الحي إذا قالت النائحة : وا عضداه ! وا ناصراه ! وا كاسباه ! جبذ الميت وقيل له : أنت عضدها ؟ أنت ناصرها ؟ أنت كاسبها ؟

“I vdekuri dënohet për shkak të vajtimit që bëhet nga i gjalli, nëse ai thotë: “O ti që më forcove mua! Ti që më furnizove mua!” Kapet i vdekuri dhe i thuhet atij: “A me të vërtetë e forcove atë? A me të vërtetë i ndihmove asaj? A me të vërtetë e furnizove atë?” 

Atëherë unë thashë: “I pa të meta është Allahu! Allahu Subhanehu ue Te'Ala thotë:

وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى

“Asnjë i ngarkuar nuk do të mbartë barrën e tjetrit.” 35:18

Ai (Usejdi) tha: “Unë po të transmetoj nëpërmjet Ebu Musa (el-Esh’arij) dhe ai nga i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe ti po thua këtë?! A po gënjejmë ne? Betohem në Allahun se unë nuk kam gënjyer për Ebu Musanë dhe as Ebu Musa nuk gënjyer për të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.” Transmeton Ahmedi.

Transmeton Mugire bin Shu’be radijallahu anhu se e ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem të thotë:

إن كذبا علي ليس ككذب على أحد من كذب علي متعمدا فليتبوأ مقعدة من النار

“Me të vërtetë gënjeshtra ndaj meje, nuk është sikurse gënjeshtra ndaj jush, sepse kush gënjen për mua le ta përgatis ulësen e tij nga zjarri!” 

Kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem duke thënë:

من ينح عليه يعذب بما نيح عليه

“Ai për të cilin vajtohet, dënohet për vajtimin që bëhet për të.”

Transmeton Buhariu – ky është formulimi i tij, dhe Muslimi.

Transmetohet nga Nu’man bin Beshir radijallahu anhu i cili ka thënë: “Një herë prej herësh, Abdullah bin Rauahas aksidentalisht i humbi vetëdija, dhe për këtë arsye motra e tij ‘Amra filloi të qaj dhe thoshte: “O Zotëria im,” dhe gjëra të tjera. Pasi Abdullahu u kthjell, i tha motrës së tij: “Çdo gjë të cilën e the (kur unë isha pa vetëdije), veçse pyetesha se: “është e vërtetë ajo që po të thuhet?!” Ndërsa kur ai vdiq, ajo (‘Amra) nuk qau më për të.” Transmeton Buhariu.

Transmeton Tirmidhiu në librin e tij “el-Xhami” nëpërmjet Ebu Musa radijallahu anhu se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

ما من ميت يموت فيقوم باكيهم فيقول وا جبلاه وا سيداه أو نحو ذلك إلا و كل به ملكان يلهزانه : أهكذا كنت ؟

“S’ka person të vdekur për të cilin ai që qanë thotë: “Zotëria im, dhe fjalë tjera në të mirë të tij, veçse do ti jepet për detyrë dy engjëjve që ta shtyjnë atë në gjoks dhe t’i thonë atij: “Vërtet ishe kështu?”

Tirmidhiu në lidhje me këtë hadith ka thënë: “Hadithi është i mirë dhe garib.”

29. I vdekuri nuk përfiton nga të qarët e të gjallit për të.

Duhet ditur se të qarët nuk i sjell dobi të vdekurit në asnjë mënyrë. E vetmja gjë që i sjell atij dobi, janë veprat e tij. Transmeton Buhariu dhe Muslimi nga Enes bin Malik radijallahu anhu se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

يتبع الميت ثلاث أهله و ماله و عمله فيرجع اثنان و يبقى واحد : يرجع أهله و ماله و يبقى عمله

“Të vdekurin e përcjellin tre gjëra: Familja e tij, pasuria dhe veprat e tij. Dy prej tyre kthehen dhe mbetet një, kthehet familja dhe pasuria, ndërsa mbeten veprat.”

Buhariu transmeton hadithin tjetër:

إذا مات ابن آدم انقطع عمله إلا من ثلاث : صدقة جارية أو علم ينتفع به من بعده أو ولد صالح يدعو له

“Kur të vdes biri i Ademit, veprat e tij ndërpriten (shpërblimi i tyre), përveç tri prej tyre: sadakaja rrjedhëse, dituria prej së cilës përfitojnë njerëzit apo fëmija i devotshëm i cili lutet për të.”

Prandaj i vdekuri nuk përfiton nga të qarët dhe nga mërzitja e njerëzve për të.

- Ibnul-Xheuzi ka thënë: “Kam parë se shumica e njerëzve mërziten shumë kur ndonjërit prej tyre u ndodh ndonjë fatkeqësi. Disa prej tyre aq e teprojnë duke u mërzitur, saqë të bën të mendosh se ata nuk e dinë arsyen e ekzistimit të kësaj bote! Njeriu me shëndet të mirë, çfarë pret tjetër veçse sëmundjes?! I rrituri i moshës mesatare, çfarë pret tjetër veçse pleqërisë?! Dhe ajo që ekziston, çfarë pret tjetër veçse mos-ekzistencës?!”

- Siç thotë një fjalë e urtë: “Në këtë mënyrë njerëzit kanë jetuar: bashkim dhe ndarje, vdekje dhe lindje, gëzime e pikëllime.”

Transmetohet diku në kohën e të parëve tanë të mirë, se një njeri shkoi tek njëri prej Selefëve të cilin e gjeti duke ngrënë. Posa arriti, ai i dha lajmin se vëllai i tij (këtij nikoqirit (v.p.)) kishte vdekur. Ai ia ktheu: “Ulu dhe ha, e kam dëgjuar më herët këtë që thua.” Njeriu i tha: “Si e di kur askush para meje nuk të ka treguar?” Ai u përgjigj: “Allahu Subhanehu ue Te'Ala ka thënë:

كُلُّ نَفْسٍ ذَآئِقَةُ الْمَوْتِ

“Çdo shpirt do ta shijojë vdekjen.” 3:185

30. Allahu vepron atë që do, andaj mos u brengos!

Nëse shohim të gjitha artikujt në të cilët kemi folur më herët në lidhje me këtë temë (mbi fatkeqësitë dhe si duhet trajtuar ato (v.p.)), kuptojmë se argumentet e cekura janë të mjaftueshme për ta kuptuar ashtu siç duhet çështjen në fjalë. Si mund të mos jenë veprimet e cekura të ndaluara, kur ato e hidhërojnë Allahun, i Cili vepron atë që do dhe gjykon ashtu siç ai dëshiron? Allahu është Ai që vepron me krijesat e tij ashtu siç do, duke u sjellë atyre vdekjen, mbytjen në ujë, djegien në zjarr e sprova të tjera të cilat i ka caktuar për njerëzit. Ai nuk duhet të pyetet se çfarë vepron kurse njerëzit do të pyeten për veprat e tyre. Të gjitha veprat e ndaluara në lidhje me trajtimin e fatkeqësive, siç janë: vajtimin, grisja e rrobave, rrahja e vetes, shkulja e flokëve, veshja me të zeza, mallkimi, mjerimi dhe veprime e fjalë të tjera të ngjashme; nuk i japin njeriut asnjë zgjidhje, vijnë në kundërshtim me atë që Allahu dhe i Dërguari i Tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem kanë urdhëruar, vijnë në kundërshtim me durimin, të kënaqurit me atë që Allahu ka caktuar për njeriun dhe tek e fundit, këto veprime nuk ndikojnë aspak në caktimin e Allahut dhe se asgjë prej këtyre veprave nuk mund ta rikthej prapa atë.

Kam dëgjuar se, kur disa prej njerëzve që i njoh ishin sprovuar me fatkeqësi, u bënë shumë merak dhe u hidhëruan për së tepërmi për shkak të ndodhive që u kishin ndodhur. Kjo gjë u solli atyre sëmundje dhe fatkeqësi të tjera. Prandaj, kur i sprovuari ndalet dhe mendon, zmbrapset nga të gjitha ato reagime të liga që i ka bërë për shkak të fatkeqësisë, mbështetet tek Allahu ashtu siç duhet, e kupton se lumturia në dynja dhe ahiret arrihet vetëm duke pasuar të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe në rastin në fjalë, i përmbahet mësimeve të tij alejihs-salatu ues-selam në trajtimin e fatkeqësisë, i lë anash të gjitha veprimet dhe fjalët e ndaluara, -nuk ka asgjë të keqe nëse syri i loton dhe zemra mërzitet, por nuk thotë asgjë që e hidhëron Allahun-, dhe i bindet porosive të tij sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, pra në fjalë e vepra, mu atëherë do ta arrij lumturinë e përhershme. Allahu ‘Azze ue Xhel thotë:

وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا

“Çfarëdo që t’ju japë i Dërguari, merreni atë, e çfarëdo që t’ju ndalojë, hiqni dorë prej saj.” 59:7

31. Forma e trajtimit të atij që shihet se është në prag të vdekjes.

Nëse ekziston dyshimi i qartë se personi i sëmurë është në prag të vdekjes, duhet pasur kujdes që i tilli të trajtohet në mënyrën më të mirë, duke pasur kujdes të veçantë që t’i kujtohen atij gjërat që i bëjnë dobi në varr dhe në ahiret.

Pra, duhet t’i kujtohet jeta e ahiretit, testamenti, pendimi për veprat e liga dhe lëshimet që i ka bërë gjatë jetës dhe shqiptimi i shehadetin në mënyrë që ajo të jetë gjëja e fundit që e thotë ai në këtë jetë.

Para kësaj, njeriu duhet t’i këshilloj familjarët dhe vetë personin i cili është në prag të vdekjes që të mos godasin vetveten, të mos i grisin rrobat, të mos i shkulin flokët, të mos vajtojnë e të mos bëjnë vepra të tjera të ndaluara.

Sidomos për atë që është në prag të vdekjes, ai duhet të ketë më shumë shpresë në Allahun sesa të ketë frikë ndaj Tij. Ta falënderoj Allahun sa më shumë, të thotë: “Të Allahut jemi dhe tek Ai do të kthehemi” dhe të jetë i kënaqur me Allahun ‘Azze ue Xhel.

32. A ndëshkohet i vdekuri nga vajtimi i familjes së tij për të?

Lidhur me fjalët e Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

إن الميت ليعذب ببكاء أهله عليه

“Me të vërtetë, i vdekuri ndëshkohet për shkak të të qarit e familjes së tij për të.”

Dhe hadithi tjetër:

إن الميت يعذب بالنياحة عليه

“I vdekuri vuan nga vajtimi që bëhet për të…”

Selefët dhe pasuesit e tyre kanë mendime të ndryshme rreth kuptimit të këtyre haditheve.

01 - Njëri grup prej tyre thonë se Allahu bën çfarë Ai dëshiron me krijesat e Tij dhe se veprat e Tij nuk duhet të vihen në pikëpyetje. Ata thonë se nuk ka dallim në mes asaj se ai mundohet për vajtimin që bëhet për të dhe gjëra të tjera që i atribuohen atij. Sepse Allahu ka krijuar gjithçka dhe Ai i krijon fëmijët, kafshët dhe i bën të çmendurit të ndien dhimbje edhe pse ata nuk kanë vepruar asgjë.

02 - Një grup tjetër thonë se këto hadithe nuk janë autentike nga i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe se Aishja radijallahu anha i hodhi poshtë ato, dhe në anën tjetër argumenton me fjalët e Allahut Subhanehu ue Te'Ala:

وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى

“Askush nuk do të mbartë barrën e tjetrit.” 35:18

Përveç kësaj, ka hadithe me të cilat Aishja radijallahu anha argumentoi e të cilat ne nuk i kemi përmendur. Një prej tyre janë fjalët e Urves në të cilën ai transmeton: “I treguan Aishes se Ibn Umeri radijallahu anhuma ka treguar se Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Me të vërtetë, i vdekuri ndëshkohet për shkak të të qarit e familjes së tij për të.” Ajo tha: “Gabim është, ai ka thënë: “Ai ndëshkohet për mëkatin e tij, ndërsa familja e tij tani qajnë për të.” Kjo është e njëjtë sikurse gabimi në transmetim i fjalëve të Profetit sallalhu alejhi ue selem që ua tha mushrikëve që ishin në varre:

إنهم ليسمعون ما أ قول

“Ata (të vdekurit) dëgjojnë atë që unë them tani.”

Transmetuesi në rastin e tillë gaboi. Ajo që Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e kishte thënë, është:

إنهم ليعلمون أن ما كنت أقوله لهم

“Tani ata e dinë se ajo që u thosha atyre është e vërtetë.”

Pastaj lexoi fjalët e Allahut:

وَمَا يَسْتَوِي الْأَحْيَاء وَلَا الْأَمْوَاتُ إِنَّ اللَّهَ يُسْمِعُ مَن يَشَاء وَمَا أَنتَ بِمُسْمِعٍ مَّن فِي الْقُبُورِ

“Po ashtu, nuk janë kurrë të barabartë të gjallët dhe të vdekurit. Allahu bën të dëgjojë kë të dojë Vetë, kurse ti (Muhamed) nuk mund të bësh të dëgjojnë ata që janë në varre.” 35:22

Ai tha:

تبوؤوا مقاعدهم من النار

“Ata kanë përgatitur vendet e tyre në Zjarr.”

Transmeton Buhariu dhe Muslim.

Abdullah bin Ubejdullah bin Ebi Mulejkeh ka thënë: “Vajza e Uthmanit kishte vdekur në Meke. Ne shkuam që të marrim pjesë në varrimin e saj, ndërsa aty ishte Umeri dhe Ibn Abbasi mes të të cilëve u ula.” Abdullah bin Umeri i tha Ibn Abasit: “A nuk do t’i ndalosh ata nga të qarët? I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Me të vërtetë, i vdekuri ndëshkohet për shkak të të qarit e familjes së tij për të.” Ibn Abasi tha: “Umeri e kishte zakon të thoshte një pjesë të këtij hadithi. Një herë prej herësh isha me Umerin në udhëtim duke u kthyer nga Meka. Kur arritëm në el-Bejda, ne pamë një karvan.” Ai tha: “Shiko kush është në atë karavan.” Unë shikova dhe e pash Suhejbin. Pastaj u ktheva dhe i tregova atij. Ai tha: “Thirre atë.” Unë u ktheva tek Suhejbi dhe i thashë: “Shpejto tek udhëheqësi i besimtarëve ngase ai të kërkon ty.” Kur Umeri u godit me thikë, Suhejbi erdhi duke qarë e duke thënë: “Oh vëllai im! Oh miku im!” Pastaj Umeri i tha: “O Suhejb! A po qanë për mua, pasi që i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Me të vërtetë, i vdekuri ndëshkohet për shkak të të qarit e familjes së tij për të.”? Dhe pas vdekjes së Umerit, këtë ia tregova Aishes. Ajo tha: “RahimehUllah Umerin! Betohem në Allahun se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem fare nuk ka thënë: “Me të vërtetë, myslimani ndëshkohet për shkak të të qarit e familjes së tij për të.” Por ka thënë: “Me të vërtetë, jobesimtarit i shtohet ndëshkimi për shkak të të qarit e familjes së tij për të.” Mjafton për ju ajeti kuranor:

وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى

“Askush nuk do të mbartë barrën e tjetrit.” 35:18

Ibn Abasi radijallahu anhu në lidhje me ajetin:

وَأَنَّهُ هُوَ أَضْحَكَ وَأَبْكَى

“Me të vërtetë Ai jep harenë dhe pikëllimin (vajin).” 53:43

Ibn Ebi Mulejkeh ka thënë: “Betohem në Allahun se Ibn Umeri nuk tha asnjë fjalë në lidhje me këtë ajet.” Transmeton Buhariu dhe Muslim.

Gjithashtu, Buhariu dhe Muslimi kanë transmetuar se Aishes i është thënë se Umeri dhe Ibn Umeri kishin thënë: “Me të vërtetë, i vdekuri ndëshkohet për shkak të të qarit për të.” Atëherë ajo tha: “Ju po më tregoni për dy njerëz të cilët nuk gënjyen e as nuk janë akuzuar për gënjeshtër, por dëgjimi i njeriut mund të gabojë.” Në një formulim tjetër, ajo tha: “Allahu e faltë Ebu Abdirr-Rrahmanin. Ai asnjëherë nuk ka gënjyer, por ai harroi dhe gaboi. Çështja është se, i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka kaluar pranë një të vdekure jehudije për të cilën kishte të afërm të saj të cilët po qanin.” Pastaj ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha:

إنهم ليبكون عليها و إنها لتعذب في قبرها

“Ata po qajnë për të, ndërsa ajo po ndëshkohet në varrin e saj.”

03 - Një grup i tjetër i selefëve thonë se, njeriu ndëshkohet për shkak të vajtimit të familjes së tij, nëse ai i ka urdhëruar që ata ta vajtojnë, ose nëse ai nuk i ndaloi ata që vajtojnë nëse kjo (vajtimi) i përket traditës së tyre. Urdhërimi i të tjerëve që të vajtojnë për dikë ishte e zakonshme në mesin e arabëve. Njëri poet i vjetër arab ka thënë:

“Nëse unë vdes më vajto ashtu siç e meritoj O bija e Ma’bedit, grisi rrobat tuaja për mua!”

04 - Një grup tjetër thanë se kjo ka të bëjë me personin që i takon një populli që e kanë zakon të qajnë dhe vajtojnë, e të cilët ai nuk i ka ndaluar para vdekjes së tij. Kjo në vetvete sugjeron se ai është i kënaqur me veprimit e tyre që ata do t’i bëjnë. Këtë mendim e ka Ibnul-Mubarak. Ky mendim dhe ai para tij pothuajse janë të njëjtë. Ebul-Berakat bin Tejmijeh ka thënë: “Ky është dhe mendimi i saktë në lidhje me këtë çështje. Nëse ai e di se të afërmit do të vajtojnë dhe nuk i ndalon ata para vdekjes, kjo do të thotë se ai është i kënaqur nga ky veprim. Në këtë rast, ai është sikurse personi i cili ka mundësin të dënojë të keqen por nuk e bën atë. Ndërsa nëse ndalesa e tij do të injorohej, Allahu nuk e dënon atë për veprimin e tyre.”

33. I vdekuri ndëshkohet nga të qarët e familjës së tij për të.

Sa i përket fjalëve të Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“I vdekuri ndëshkohet nga të qarët e familjës së tij për të.” dhe “I vdekuri ndëshkohet nga vajtim për të.”

Këto hadithe i kam përmendur edhe më përpara.

Selefët dhe ata që kanë ardhur pas tyre kanë rënë në kundërshtim rreth këtyre (haditheve). Një grup prej tyre ka thënë: “Allahu bën çfarë të dojë me krijesat e tij. Ajo çfarë vepron Allahu nuk mund të vihet në pikëpyetje, dhe se nuk ka dallim (për të vdekurin) midis ndëshkimit për shkak të vajtimit dhe midis ndëshkimit që ai e meriton, sepse Allahu i Lartësuar ka krijuar çdo gjë dhe se Allahu i Lartësuar i bën fëmijët, kafshët dhe të çmendurit që të ndjejnë dhimbje edhe pse ata nuk kanë vepruar asnjëgjë.”

Ndërsa grupi i dytë kanë thënë: Këto hadithe nuk janë të sakta nga i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe se Aishja radijAllahu anha nuk i ka pranuar ato hadithe dhe është argumentuar me fjalën e Allahut të Lartësuar:

وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى

“Asnjë shpirt i ngarkuar nuk do të mbartë barren e tjetrit.”

Gjithashtu ka edhe hadithe të tjera të cilat nuk i kemi përmendur akoma, me të cilat është argumentuar me to Aishja radijAllahu anha. 

Prej atyre haditheve është edhe hadithi që përcillet nga Ur`ue i cili ka thënë: “U përmend tek Aishja se Ibn Umeri e ngren deri tek Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem këtë hadith: “I vdekuri ndëshkohet në varrin e tij për shkak të vajtimit që bën familja e tij për të.”

Ajo tha: Ai ka harruar. Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Ai ndëshkohet për mëkatin e tij dhe familja e tij qajnë për të tashmë.”

Kjo është e ngjashme me fjalën e Profetit sAllalhu alejhi ue selem në të cilën thuhet: “Se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem shkoi tek gropat në ditën (luftën) e Bedrit në të cilat gjendeshin disanga të vrarët e mushrikëve, dhe u tha atyre atë çfarë u tha. “Ata e dëgjojnë çfarë unë po u them tashti.” Ai ka gabuar, porse ajo që në të vërtetë ka thënë Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ishte: “Tani ata e dinë që ajo që unë iu thoja atyre është e vërtetë.” Më pas lexoi ajetin:

إِنَّكَ لا تُسْمِعُ الْمَوْتَى

“Sigurisht që ti (o Muhamed), nuk mund t`i bësh të vdekurit të dëgjojnë.”

“Tani ata e dinë se ajo që ia thosha atyre është e vërtetë.” Pastaj lexoi:

وَمَا أَنتَ بِمُسْمِعٍ مَّن فِي الْقُبُورِ

“kurse ti (o Muhamed) nuk mund të bësh të dëgjojnë ata që janë në varre.”

Ai tha: “Ata i kanë përgatitur vendet e tyre në Zjarr.” E ka transmetuar Bukhari dhe Muslimi.

- Abdullah Ibn Ubejdullah Ibn Ebij Mulejkete ka thënë: “Një nga vajzat e Uthmanit vdiq në Mekke dhe shkuam që të prezantojmë në varrim, aty ishin Ibn Umeri dhe Ibn Abbasi dhe unë u ula midis atyre. Ose tha: U ula afër njërit prej tyre dhe më pas ardhi i fundit (Ibn Abbasi) dhe u ul anash meje.”

- Abdullahi Ibn Umeri i tha Ibn Abbasit: “A nuk do t`i ndalësh nga të qarët? I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “I vdekuri ndëshkohet në varrin e tij për shkak të vajtimit që bën familja e tij për të.”

- Ibn Abbasi tha: “Ka pas qenë Umeri që e thoshte një pjesë të saj. Dolëm nga Mekka me Umerin derisa arritëm në Bejda, kur aty ai e panjë karvan. Ai më tha: Shko dhe shiko se kush janë njerëzit e karvanit. Unë shikova dhe e pashë Suhejbin. E lajmërova dhe ai më tha: Ma thirr atë.” U ktheva tek Suhejbi dhe i thashë: “Shko dhe takoje Prijësin e Besimtarëve.”

- Kur u godit Umeri, Suhejbi hyri duke qarë dhe thoshte: Vëllai im! Miku im! I tha Umeri atij: O Suhejb! A po qan për mua edhe pasi i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “I vdekuri ndëshkohet në varrin e tij për shkak të vajtimit që bën familja e tij për të.”

- Ibn Abbasi thotë: Kur vdiq Umeri, ia tregova Aishes këtë gjë dhe ajo tha: RahimehUllah Umerin. Pasha Allahun, i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem nuk ka thënë: “Allahu e ndëshkon besimtarin për shkak të vajtimit që bën familja e tij për të.” Porse i Dërguari i Allahut ka thënë: “Allahu ia shton ndëshkimin jobesimtarit për shkak të vajtimit që bën familja e tij për të.” Ju mjafton ajo që është thënë në Kuran:

وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى

“Asnjë shpirt i ngarkuar nuk do të mbartë barren e tjetrit.”

Në atë çast Ibn Abbasi radijAllahu anhu tha dhe lexoi:

وَأَنَّهُ هُوَ أَضْحَكَ وَأَبْكَى

“Ai (Allahu) të bën të qeshësh dhe të qashë.”

- Ibn Mulejke tha: “Pasha Allahun! Ibn Umeri nuk tha asnjë fjalë.” E transmeton Bukhariu dhe Muslimi. Ky transmetim është nga Bukhariu.

Në sahihun e Bukhariut dhe të Muslimit transmetohet se Aishes radijallahu anha i është thënë se Umeri dhe i biri i tij Abdullahi thonë: “Se i vdekuri ndëshkohet nga vajtimi i të gjallit për të.”

Ajo tha: “Ju po më tregoni mua prej dikujt të cilët as nuk gënjejnë dhe as janë akuzuar për gënejshtër, porse dëgjimi gabon.”

Në një transmetim tjetër ajo ka thënë: “RahimehUllah Ebu Abdurr-Rrahmanin, ai nuk ka gënjyer porse ai ka harruar dhe ka gabuar. I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem kaloi pranë (varrit) të një jehudije për të cilën po qanin dhe tha: “Ato po qajnë për të ndërsa ajo po ndëshkohet në varrin e saj.”

Ndërsa grupi i tretë kanë thënë: Fjala e Tij “Se i vdekuri ndëshkohet nga vajtimi i familjes së tij për të.” Mund të kuptohet, nëse ai (i vdekuri) ka urdhëruar që ta vajtojnë ose (vajtimi) është nga zakonete tyre dhe ai nuk i ka parandaluar ato, pra, të ketë lënë testament para vdekjes që të mos thonë dhe as mos të veprojnë vepra të shëmtuara. Kjo gjë (këto zakone) ishin të njohura tek arabët dhe shumë të përmendura në poezitë e tyre.

- Njëri prej tyre ka thënë: “Nëse unë vdes më vajto ashtu siç e meritoj O bija e Ma’bedit, grisi rrobat tuaja për mua!” Etj.

- Ndërsa grupi i katërt kanë thënë: “Mund të kuptohet se është nga tradita e tij dhe e popullit të tij e qajtura dhe e vajtuara, dhe kjo është e njohur prej tyre, të cilët ai nuk i ka ndaluar (para se të vdes), sepse lënia e mosndalimit të të qarës është argument se ai është i kënaqur me me veprimin e tyre. Këtë mendim e ka Abdullah Ibn Mubaraku. Ky mendim dhe ai para tij janë të njëjtë.”

- Ebul Berakat Ibn Tejmijje ka thënë: “Ky është mendimi më i saktë nga të gjitha mendimet. Nëse ai është i bindur se ata do ta vjatojnë dhe nuk len testament që të mos e vajtojnë, kjo tregon se ai është i kënaqur me veprimin e tyre. Ky është i njëjtë me atë personin i cili ka mundësi ta ndal të keqen porse nuk e ndal atë. Nëse ai do t`i këshillonte që të mos e vepronin atë gjë (vajtimin) dhe ato dota kundështonin (do të vajtonin), Allahu është më Bujar se sa të ndëshkojë atë për (veprimet e tyre) këtë.”

34. Domethënia se personi i vdekur mundohet nga të qarët.

Dije! Allahu të mëshiroftë! Se këto hadithe nuk kanë nevojë për këto interpretime dhe nuk gjendet në to, dhe për këtë falënderimet i takojnë Allahut, nuk gjendet në të asnjë problem apo ndonjë kundërshtim me Kuranin dhe me ndonjë bazë nga bazat e sheriatit, dhe as nuk sigurojnë se një njeri mund të ndëshkohet me veprimet e dikujt tjetër.

Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem nuk ka thënë:

“I vdekuri dënohet për shkak të të qajturit dhe vajtimit të familjës së tij.” porse ka thënë:

“Se ai ndëshkohet për shkak të saj.” Nuk ka dyshim se ajo gjë (vajtimi) e shqetëson dhe e mundon atë. Mundimi është dhimbja që i ndodh atij, dhe kjo është më gjithëpërfshirëse se dënimi. Gjërat e përgjithshme nuk nënkuptojnë gjërat e veçanta.

Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Udhëtimi është një pjesë nga mundimi.”

Ky mundim, mund t`i ndodh besimtarit edhe jobesimtarit. Gjithashtu edhe i vdekuri ndjen dhimbje në varrin e tij nëse është pranë varrit të pasuesve të bidatit, njerëzve të prishur dhe gjynahqarëve, mundohet në të (varr) ashtu sikurse mundohet edhe njeriu në këtë botë nga ndëshkimet që i kanë rënë fqinjit të tij.

- Imam Ahmedi ka thënë: se të vdekurit shqetësohen nga gjynahet që bëhen pranë varreve të tyre. Nëse qajnë familja e të vdekurit tek varri një të qarë e cila është haram, duke goditur fytyrat, grisur rrobet, lyerja e fytyrave me ngjyrë të zezë, prerja e flokëve dhe thirrja me thirrjet e kohës së injorancës, e gjitha kjo është ekzistente në shumicën e rasteve nga njerëz injorantë të kësaj kohe.

Nëse gjenden këto vepra dhe fjalë kështu sikurse edhe i përmendëm, atëherë i vdekuri ndien dhimbje në varrin e tij për shkak të tyre.

Kjo dhimbje është ndëshkimi që ai ndien për shkak të vajtimit prë të, dhe këtë mendim ka pasuar edhe, Shejkhul Islam Ibn Tejmijeh RahimehUllah.

35. Vesveset e shejtanit për të (mashtruar) sëmurin, të afërmit dhe familjen e tij.

Është e vërtetë se shejtani e sulmon të sëmurin dhe i fut atij vesvese dhe i thotë se do të ndahesh nga të dashurit e tu, se do të largohesh nga kjo botë për në një vend të vetmuar nën tokë në të cilin do të ndiesh dhimbje.

Ndoshta ai e bën atë (të sëmurin) që të ndiejë zemërim ndaj Zotit të tij dhe e bën që ta urrejë takimin me Zotin e Lartësuar. Ndoshta ai e bën atë që të flasë gjëra të cilat përbëhen nga zemërimi dhe kundërshtuese ndaj Allahut, më pas ai i fut vesvese atij për të afërmit e tij dhe i bind ata se sa i mirë ishte ai (personi që vdiq) apo se ai kishte një status të mirë dhe fillon tu përmend atyre vlerat e larta të tij (atij që vdiq), dhe i shtyen ata që të fillojnë të qajnë një të qarë të ndaluar, apo të veprojnë diçka e cila nuk lejohet, dhe e bën të sëmurin që të mërzitet se po ndahet nga kjo botë.

Kështu që, obligohen te dy palët që të kurohen me kurat fetare. Janë përmendur këto (kura) në kapitullin e parë, të cilat janë të mjaftueshme, dhe nuk është e nevojshme që t`i përsërisim ato.

Nuk ka ndonjë besimtar i cili vdes dhe të dëshirojë që të rikthehet në këtë botë edhe nëse i jipet e gjithë ajo, përveç shehidit, ai dëshiron që të kthehet në këtë botë dhe që të vritet edhe një herë tjetër pasi që shikon shpërblimet e mëdha që janë përgatitur për shehidat.

Imam Ahmedi ka transmetuar në Musnedin e tij, se Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Nuk ka asnjë nefs besimtari myslimani të cilin e merr Zoti i tij i Lartësuar, i cili dëshiron që të rikthehet tek ju (në këtë botë) edhe nëse do t`i jipet e gjithë bota dhe çka ka në të.”

36. Domethënia e Na´jit / Lajmërimi për vdekjën e një personi.

- Na`ji do të thotë t`i lajmërosh të tjerët për vdekjen e një personi, sikurse veprojnë njerëzit e kohës tonë, duke lajmëruar për vdekjen e të madhit, të njohurit dhe dërgojnë një thirrës i cili i lajmëron njerëzit.

- Dijetari i madh Ibn Kajjim ka thënë në librin e tij “El-Hedju”: “Nga Sunneti i Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ishte mos lajmërimi në lidhje me vdekjen e ndonjë personi.” Gjithashtu ai ndalonte nga kjo gjë duke thënë: “Kjo gjë është nga veprat e kohës së injorancës.”

- Hafidh Dijaud-Dijn (RahimehUllah) ka thënë në librin e tij “El-Ehkam”: “Tema; Na`ji është i urryer” dhe më pas në këtë temë i përmendi tri hadithe, prej tyre:

Transmetohet nga Abdullah Ibn Mes`udi radijAllahu anhu i cili përcjell se Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Kini kujdes nga Na`ji sepse Na`j i është nga veprat e kohës së injorancës.” Tha Abdullahi: “Do të thotë, të lajmërosh për vdekjen e dikujt.” Hadithin e transmeton Tirmidhiu dhe ka thënë se është Hasen Garijb. 

Transmetohet nga Hudhejfe se ka thënë: “Kur unë të vdes, mos lajmëroni askënd sepse unë kam frikë se ai (lajmërimi) të mos jetë Na`ji. Unë e kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem të ndalojë nga Na`ji.” E transmeton Imam Ahmedi, Ibn Maxheh dhe Tirmidhiu i cili tha se hadithi është i mirë.

Ismaili Ibn Ibrahim thotë se e ka lajmëruar Ibn Aun i cili ka thënë:

“I thashë Ibrahimit: “A është Na`ji i urryer?”

Ai tha: “Po. Kur dikush vdes, një burrë hypën në kafshën e tij dhe bërtet tek njerëzit: “Filani ka vdekur.”

- Ibn Auni ka thënë: “Dëgjova në Kufe se Shurajhi nuk lajmëronte për xhenazen e asnjërit.” Këtë gjë ia thashë Muhammed Ibn Sirinit i cili më tha: “Shurajhi është nga Mekka. Unë nuk dij që të ketë ndonjë problem që një burrë të lajmërojë shokun apo xhematin e tij.” 

Ibrahimi ka thënë: “Nuk ka ndonjë problem që nëse vdes një person të lajmërohen shokët e tij. Porse është e urryer që të lajmërohet në vendet publike.”

Transmeton Tirmidhiu nga Ebu Musa El-Esharij se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Çdo njeri që vdes dhe ata të cilët qajnë për të thonë: “Zotëria im! I shtrenjti im!” dhe të ngjashme me këtë, vetëm se Allahu i urdhëron dy melaike dhe e godasin atë në gjoks dhe i thonë: “A i tillë ishe ti?” Tirmidhiu ka thënë Hadith i mirë.

Këto hadithe vërtetojnë se lajmërimi për vdekje është e ndaluar dhe se ajo vëpër është nga veprat e kohës së injorancës.

Hadithet të cilat ne i përmendëm, prej tyre ka që tregojnë Na`ji është, lajmërimi i të tjerëve se filani ka vdekur dhe ka prej tyre që tregojnë se Na`ji është, përmendja e cilësive të mira të të vdekurit. Ajo që kuptohet është, se që te dyja janë Na`ji. Allahu e din më mirë.

Ajo çfarë disa njerëz veprojnë në këtë kohën tonë, duke ia shpallur njerëzve vdekjen e filan personit, kjo është nga bidatet e ndaluara, e cila të shpie në vonimin e varrimit, duke pritur që të mblidhen njerëzit. Njerëzit (në këto raste) e braktisin Sunnetin i cili është, shpejtimi i xhenazes, sikurse është vërtetuar kjo në Sunenin e Ebu Daudit, në të cilin thuhet se Ebu Talha Ibn El-Ber-ra u sëmurë dhe Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem shkoi tek ai për ta vizituar dhe i tha: “Unë po e shoh se Talha po përballet me vdekjen. Më lajmëroni mua rreth tij dhe shpejtoni sepse kufoma e një myslimani nuk duhet të mbes mes familjarëve të tij.”

Ajo që gjithashtu duhet të thuhet ështe se, nuk ka problem nëse do të përmendësh disa cilësi të personit, dhe kjo në formën më të mirë dhe më të shkurtër, ato duhet të jenë të vërteta dhe të mos jenë shtyese për vajtim dhe zemërim, në këtë rast nuk është e ndaluar dhe as nuk është në kundërshtim me durimin.

Imam Ahmedi ka thënë: “Se fjalët e pakta dhe të vërteta nuk bien në kundërshtim me durimin e obliguar. Ajo që e vërteton këtë hadithi që transmetohet nga Enesi i cili thotë se Ebu Bekri Es-Sid-dijk radijAllahu anhu hyri tek Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem pasi që Ai vdiq dhe e puthi në ballë dhe tha: “Profeti im! Miku im i ngushtë! Miku im i zgjedhur!” Transmetuar nga Imam Ahmedi.

“Gjithashtu transmetohet nga Ebu Hurejra radijAllahu anhu se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem i lajmëroi sahabët në lidhje me vdekjen e Nexhashiut në ditën që ai vdiq. Ai doli me ta për në Musal-la (vend falje), i rreshtoi ata dhe bëri (u fal) me katër tekbire.” E transmeton Bukhariu dhe Muslimi.

Ndërsa në një transmetim tjetër të Bukhariut dhe Muslimit, Ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Kërkoni falje për vëllain tuaj!”

37. Përgëzimi i atij që i vdesin tre ose më shumë fëmijë.

Bukhariu ka thënë: “Tema; Mirësia e atij që i vdes një fëmijë dhe shpreson shpërblimet. Dhe fjala e Allahut të Lartësuar:

وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ

“Prandaj, përgëzoi të duruarit.”

Bukhariu transmeton nga Enesi i cili ka thënë se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Nuk ka asnjë mysliman në mesin e njerëzve, të cilit i vdesin tre fëmijë para se të arrijnë moshën e pjekurisë, vetëmse Allahu do ta fusë në Xhenet për shkak të mëshirës së gjerë ndaj tyre.”

Ahmedi transmeton nga Ebu Hurejre radijAllahu anhu se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Nuk ka dy (burrë dhe grua) myslimanë të cilëve iu vdesin tre fëmijë para se të mbushin moshën e pjekurisë, vetëmse Allahu do t`i fusë në Xhenet ata dhe prindërit e tyre nga mëshira e Tij ndaj tyre.”

Tha, do t`i thuhet atyre: “Hyni në Xhenet!”

Tha: “Ata do të thonë: Derisa të vijnë prindërit tanë.”

Tha: “Do t`i thuhet atyre tri herë dhe ata do të përgjigjen njësoj.”

Tha: “Pastaj iu thuhet atyre: “Hyni në Xhenet ju dhe prindërit e juaj!”

Bukhariu transmeton nga Ebu Seid El-Khudrij se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Çdo gruaje të cilës i vdesin tre fëmijë, vetëmse ato do ta mbrojnë atë prej zjarrit.”

Një grua tha: “Po dy fëmijë?”

Ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha: “Edhe dy.”

Muslimi transmeton nga Ebu Hurejra i cili ka thënë: “Një grua erdhi me një fëmijë të vogël të saj dhe tha: “O i Dërguari i Allahut! Lutju Allahut (për të)! Sepse unë i kam varrosur tre (fëmijë).”

Ai tha: “I ke varrosur tre (fëmijë)?”

Ajo u përgjigj: “Po.”

Ai tha: “Me të vërtetë që ti ke të është dhënë një mbrojtje shumë e fortë ndaj Zjarrit.”

Në këto hadithe ka argumente se fëmijët e myslimanëve janë në Xhenet. Disa dijetarë kanë përcjellur ixhman (konsensusin) mbi këtë çështje.

El-Mauerdij ka thënë: “Sa i përket fëmijëve të Profetëve, ka ixhma se ata janë në Xhenet. Ndërsa sa i përket fëmijëve të tjerë të myslimanëve, shumica e dijetarëve mendojnë se ata janë në Xhenet.” Argument për këtë është fjala e Allahut të Lartësuar:

وَالَّذِينَ آمَنُوا وَاتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّيَّتُهُم بِإِيمَانٍ أَلْحَقْنَا بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَمَا أَلَتْنَاهُم مِّنْ عَمَلِهِم مِّن شَيْءٍ

“Ne do t`u bashkojmë besimtarëve pasardhësit e tyre që i ndjekin në besim dhe nuk do t`u pakësojmë asgjë nga shpërblimi për veprat e tyre.”

Disa nga filozofët janë ndalur në këtë çështje dhe kanë thënë se kjo çështje nuk është definitive aspak, ashtu sikurse nuk është definitive edhe për ata të cilët janë të përgjegjshëm për veprat e tyre. Ky mendim është i gabuar. Porse ata (filozofët) argumentohen me një hadith nga Aishja i cili është i saktë në të cilin thuhet: “Vdiq një fëmijë nga Ensarët dhe Aishja tha: “Lumturi për të! Është një zog nga zogjtë e Xhenetit. Ai nuk ka vepruar asnjë vepër të keqe dhe nuk i arriti ato (veprat).”

Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha: “Ose diçka tjetër oj Aishe? Allahu ka krijuar njerëz për në Xhenet. Ai i krijoi ata për të (Xhenetin) kur ato ishin në shtyllën kurrizore e baballarëve të tyre. Ai ka krijuar edhe njerëz për në Zjarr. Ai i krijoi ato për të (zjarrin) kur ata ishin në shtyllën kurrizore e baballarëve të tyre.”

Dijetarët i janë përgjigjur këtij (argumentimi me këtë hadith) duke thënë se Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e ndaloi Aishen që të mos nxitohet në nxjerrjen e konkluzioneve të prera pa argumente definitive.

- Neueuiu (RahimehUllah) në shpjegimin e Muslimit ka thënë: “Është e mundur dhe mund të mendohet që Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem e ka thënë ketë para se Ai ta dinte se fëmijët e myslimanëve do të hyjnë në Xhenet.” Kur ajo iu bë me dije, Ai tha: “Nuk ka asnjë mysliman në mesin e njerëzve, të cilit i vdesin tri fëmijë para se të arrijnë moshën e pjekurisë, vetëmse Allahu do ta fusë në Xhenet për shkak të mëshirës së gjerë ndaj tyre.”

Ndërsa sa i përket haditheve që flasin për tre fëmijë, më pas u pyet për dy fëmije dhe tha: “Edhe dy.” kjo mund të jetë se iu shpall Atij kur u pyet për dy fëmijët. E njëjta gjë është edhe kur është pyetur për një fëmijë tek disa transmetime. Allahu e din më së miri.

38. Ngushëllimi i Profetit për ata që kanë humbur fëmijët e tyre.

Këto hadithe të cilat kanë kuptime të ndryshme, porse pjesa më e madhe kanë kuptime të njëjta, dëshmojnë se Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem i ka shprehur ato në kohë të ndryshme. Ata gjithashtu dëshmojnë se Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem kujdesej për popullin e tij, ishte i mëshirshëm ndaj tyre dhe ishte i ndjeshëm për këtë.

Të gjitha këto hadithe ngushëllojnë umetin për fëmijët e tyre të vdekur. Ata dëshmojnë se Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem donte që të ngushëllonte prindërit të cilët kishin humbur fëmijët e tyre, duke u treguar atyre se çfarë shpërblimi i pret ata për fatkeqësinë nëse ata bëjnë durim.

Gjithashtu, nëse prindërit përveç kësaj, janë të kënaqur me fatkeqësinë që i ka goditur, e fshehin prej popullit dhe e pranojnë atë, kjo është një dhuratë të cilën Allahu ia jep atij që Ai dëshiron, dhe Allahu ka shpërblime të mëdha.

39. Rreth atyre që i kanë vdekur dy fëmijë.

- Muslimi në Sahihun e tij thotë: “Ebu Hasan ka thënë: “i thashë Ebu Hurajras radijAllahu anhu: Më kanë vdekur dy fëmijët e mi, çfarë mund të na tregosh ndonjë hadith nga i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, i cili do ta rregullojë gjendjen tonë pas vdekjes së tyre?”

- Ai tha: “Po! Fëmijët e tyre janë të rinjtë e Xhenetit. Ndonjëri prej tyre e takon babait e tij “ose tha, prindërit e tij” dhe e kap atë prej rrobes “ose tha, prej dore” ashtu sikurse po të kap edhe unë ty prej rrobe, dhe nuk e lëshon derisa Allahu ta fus atë dhe ata në Xhenet.” E transmeton edhe Imam Ahmedi.

Bukhariu dhe Muslimi kanë transmetuar nga Ebij Seijd El-Khudri se i Dërguari i Allahut salaAllahu alejhi ue selem i ka thënë grave:

“…Çdo gruaje prej jush të cilës i vdesin tre fëmijë, vetëm se ata do të jenë mburojë prej zjarrit.”

Një grua tha: 

“Po dy, pasi mua më kanë vdekur dy?”

Ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem u përgjigj:
 

“Edhe dy.”

40. Rreth atij që i ka vdekur një fëmijë.

Transmeton Imam Ahmedi nga Ebu Sinani i cili ka thënë: “E varrosa djalin tim dhe unë isha tek varri.” Ebu Talha më kapi prej dore më nxorri dhe më tha: “A dëshiron të të përgëzoj?” I thashë: “Sigurisht.” Ai tha: “Më ka treguar mua Ed-Dehhak nga Ebu Musa El-Esharij radijAllahu anhu i cili ka thënë: I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Ka thënë Allahu i Lartësuar: “O Meleku i vdekjes! A ia more shpirtin fëmijës së robit Tim? A ia more shpirtin të dashurit të tij dhe frytin e zemrës së tij?”

Ai u përgjigj:

“Po!”

Allahu i Lartësuar i thotë:

“Çfarë tha ai?”

Ai u përgjigj: 

“Të lavdëroi Ty dhe tha: Të Allahut jemi dhe tek Ai do të kthehemi!”

Allahu i Lartësuar tha:
 

“Ndërtojini atij një shtëpi në Xhenet dhe emërojeni atë, Shtëpia e Lavdërimit.” Kështu e ka transmetuar edhe Tirmidhiu dhe ka thënë: Hadithi është Hasen Garijb.

Gjithashtu edhe Ibn Hibbani dhe Ebul Kasim Ibn Asakir e kanë transmetuar në këtë formë:

“Kur vdes fëmija e ndonjë personi, Allahu i Larëtsuar i thotë Melaikeve të tij. A ia morët shpirtin fëmijës së robit Tim?”

Ata iu përgjigjën:

“Po!”

Allahu i Lartësuar i thotë:

“Çfarë tha ai?”

Ata iu përgjigjën:

“(Ai tha:) Të Allahut jemi dhe tek Ai do të kthehemi dhe të lavdëroi Ty!”

Allahu i Lartësuar tha:

“Ndërtojini atij një shtëpi në Xhenet dhe emërojeni atë, Shtëpia e Lavdërimit.”

Imam Ahmedi transmeton nga Mu`auije Ibn Kur-ra dhe ky përcjell nga babai i tij se një burrë i vinte Profetit sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe me vete kishte edhe djalin e tij. Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem i tha atij:

“A e don djalin tënd?”

Ai tha:

“O i Dërguari i Allahut! Allahu të dashtë sikurse e dua unë djalin tim.”

Për një kohë ai humbi nga sytë e njerëzve dhe Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha:

“Çfarë ka ndodhur me djalin e filanit?”

Iu përgjigjen dhe i thanë:
 

“O i Dërguari i Allahut, ai ka vdekur.”

Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem i tha babait të tij:

“A nuk dëshiron që ti të shkosh tek një porte prej portave të Xhenetit dhe ta gjesh atë duke të pritur ty aty?”

Burri u përgjigj:

“O i Dërguari i Allahut, kjo gjë është e veçantë për mua apo për të gjithë ne?”

Ai tha:

“Sigurisht që është për të gjithë ju.” E transmeton edhe Nesaiu nga Shu`be.

Gjithashtu edhe Bejhakiu e transmeton nga një rrugë tjetër transmetimi në të cilën thuhet:

“Një burrë prej ensarëve u çua dhe tha: O i Dërguari i Allahut… A është kjo gjë vetëm për të apo për çdo kënd që i vdes fëmija nga myslimanët?”

Ai i tha:

“Sigurisht që kjo vlen për të gjithë myslimanët të cilëve u vdes një fëmijë.”

41. Përgëzimi ndaj atij që i vdes fëmija dhe duron.

- Ibn Ebij Ed-Dunja transmeton nga Seuade Ibnul Esued i cili ka thënë se ka dëgjuar Ebu Khalijfete El-A`bdij, i cili ka thënë: “Më vdiq djali im i vogël dhe vajtova aq shumë sa që mu largua gjumi. Pasha Allahun! Unë një natë isha i shtrirë mbi krevat dhe nuk gjendej në shtëpi askush tjetër përveç meje. Unë isha duke menduar për djalin tim, kur papritmas dikush më thirri nga ana e derës dhe më tha: “Es-Selamu Alejkum ue Rahmatullahi o Ebu Khalifeh.”

- Unë i thashë: “Ue Alejkumus Selamu ue Rahmetullah. U frikësova shumë dhe fillova të kërkoj mbrojtje nga Allahu dhe më pas fillova të lexoj ajetet e fundit nga surja Ali Imran, deri sa arrita tek Ajeti:

وَمَا عِندَ اللّهِ خَيْرٌ لِّلأَبْرَارِ

“Dhe ajo që ndodhet tek Allahu, është më e mirë për besimtarët e devotshëm.”

Më tha: “O Ebu Khalife!”

Unë iu përgjigja: “Urdhëro!”

Më tha: “Çfarë dëshiron? A dëshiron të jetosh me djalin tënd një jetë e cila dallon nga ajo e njerëzve të tjerë? A je ti më i mirë tek Allahu se sa Muhamedi sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, të cilit dhe i ka vdekur djali i tij Ibrahimi? I cili (pas vdekjes së Ibrahimit) tha: “Syri loton, zemra pikëllohet dhe nuk themi asgjë e cila e zemëron Zotin.” Apo çfarë dëshiron?

A don që të ngrehet (të mos vdes) vdekja nga djali ytë dhe ajo është shkruar mbi të gjitha krijesat? Apo çfarë dëshiron?

A dëshiron ta zëmërosh Allahun për Zotërimin e Tij mbi krijesat? Pasha Allahun! Sikur të mos ishte vdekja, ata (njerëzit) nuk do t`i zente toka dhe sikur të mos ishte ngushëllimi, ato nuk do të kishin përfituar asnjëgjë nga të jetuarit.”

Më pas tha: “A ke nevoj për diçka?”

I thashë: “Kush je ti, Allahu të mëshiroftë?”

Ai më tha: “Një nga komshinjtë e tuaj prej Xhinëve.”

Transmetohet nga El-Hasen El-Basrij (RahimehUllah) se një burrë vajtonte për djalin e tij, për këtë u ankua tek Haseni i cili e pyeti: “A mungonte djali ytë nga ti?”

Ai tha: “Po! Ai më shumë mungonte se sa ishte i pranishëm.”

Haseni i tha: “Po! Konsideroje atë si jo të pranishëm sepse ai nuk ka munguar më parë ndaj teje ndonjë mungesë më të mirë dhe më të dobishme se sa kjo.”

Ai tha: “O Ebu Seijd! Ti ma lehtësove pikëllimin tim për djalin tim.”

Transmetohet nga Seleme se ka thënë: “Kur djali i Umer Ibn Abdul Azizit vdiq, babai i tij ia zbuloi fytyrën dhe tha: “Allahu të mëshiroftë o biri im! Unë u lumturova me ty ditën (kur linde) kur u përgëzova me ty, dhe kam jetuar i lumtur me ty. Unë kurrë në asnjë moment nuk kam qenë më i lumtur se sa jam tani. Pasha Allahun, ti do ta thërrasësh babain tënd për në Xhenet.”

42. Vdekja e fëmisë së madh në moshë është më e vështirë.

Në këto hadithe dhe transmetime flitet më së shumti për fëmijën i cili nuk e ka arritur moshën e pjekurisë. Ndërsa fëmija i devotshëm dhe i madh (i cili ka hyrë në moshë), me vdekjen e tij, fatkeqësia, pikëllimi dhe mërzia janë më të mëdha për prindërit e tij se sa për fëmijën e vogël, veçanërisht kur ai (fëmija i madh) është i dalluar në dije apo është i përkushtuar dhe ka mirësjellje ndaj prindërve, të afërmve dhe shokëve të tij, apo ka cilësi të mira dhe vepra të lavdërueshme.

Si mund të krahasohet fëmija i vogël me të madhin në dobi ndaj prindërve të tyre apo të tjerëve, nëse ai (i madhi) është i cilësuar me ato gjëra që i përmendëm?

A mund të dyshoi i mençuri se dhimbja është më e madhe për të (fëmijën e madh)?

Kështu që shpërblimi i tij është më i madh dhe më i shumtë.

43. Çfarë vepronin Sahabët dhe Tabiinët kur ata i godisnin fatkeqësitë?

Është vërtetuar në Sahihun e Bukhariut nga Enesi se ka thënë:

“U sëmur një nga fëmijët e Ebu Talhas. Ai vdiq dhe babai i tij Ebu Talhas ishte jashtë shtëpisë. Kura gruaja e tij e pa se ai (fëmija) kishte vdekur, u zbukurua (jo shumë) dhe e vendosi fëmijën e saj në një cep të shtëpisë.” Kur Ebu Talha u kthye tha: “Si është fëmija?” Ajo i tha: “Ai e ka qetësuar nefsin e tij dhe shpresoj që të jetë rehatuar.” Ebu Talha mendoi se ajo i tha të vërtetën.

Tha: “Flejti dhe kur u zgjua në mëngjes mori gusël dhe kur donte të dilte, ajo i tregoi se fëmija kishte vdekur. Ai u fal me Profetin sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem dhe më pas e lajmëroi Atë se çfarë kishte vepruar ajo.” I Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem tha:

“Ndoshta Allahu i jep bereqet atyre në natën e tyre.”

Një burrë prej Ensarëve tha: “Kam parë se ata të dy kishin nëntë fëmijë, secili prej tyre e kishin mësuar Kuranin përmendësh.”

Ndërsa në një transmetim tjetër thuhet se ajo i tha familjes së saj kur i vdiq djali:

“Askush të mos i tregoi Ebu Talhës para meje. Kur ai hyri e pyeti për fëmijën dhe ajo i tha: “Me të vërtetë që ai është qetësuar nga si ka qenë më parë. I dhashë atij ushqim dhe hëngri, më pas iu zbukurova atij dhe kryem marrdhënie seksuale…”

Kjo grua duroi, ishte e kënaqur, qëndroi e pa lëkundur dhe shpresoi shpërblimin tek Allahu. Allahu i dha asaj diçka më të mirë se sa ajo që e kishte goditur.

Nëse dikush që është goditur me fatkeqësi, e shikon një grua e cila edhe ajo është goditur me fatkeqësi dhe vepron diçka e cila nuk veprohet vetëm në lumturi dhe në gëzime, ai duhet ta qortojë vetveten dhe t`i mësojë cilësitë e atyre që kanë jetuar para nesh. Gjithashtu, duhet të dijë se burrat janë më parësorë në këto vepra dhe durime se sa gratë.

Nuk është goditur (me fatkeqësi) asnjë grua me atë çfar u godit Fatima radijAllahu anha, e cila është zonja e grave të Xhenetit. Ajo u godit me vdekjen e babait të saj, i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Ajo në këtë gjendje të madhe, nuk tha vetëm se fjalë të vërteta, të cilat i kemi mësuar prej saj, duke thënë:

“O Babai im! Afër Zotit tënd ti je.”

Gjëja që na obligohet ne, është se duhet t`i marrim shembull njerëzit më të mirë të myslimanëve, qofshin këta burra apo gra.

Një burrit prej Selefëve i vdiq një fëmijë, e ngëshëlluan atë Sufjan Ibn Ujejne, Muslim Ibn Khalid dhe të tjerë. Ai (babai i fëmijës) ishte shumë i mërzitur derisa erdhi tek ai Fudajl Ibn Ijjad dhe i tha:
 

“O ti filan! Nëse ti dhe biri i ytë jeni në burg, dhe ai del para teje, a nuk do t`u gëzoje?”

Ai i tha: “Sigurisht.”

Fudajli i tha: “Biri i jot ka dalur nga burgu i dynjasë para teje.”

Tha: “Burri i gëzua dhe tha: “Jam ngushëlluar.” E transmeton Hafidh Ibn Asakir.

Maliku ka përcjellur se i ka arritur nga Seijd Ibn Jesar i cili ka transmetuar nga Ebu Hurejra se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Vazhdon besimtari të vuajë në fëmijët dhe të afërmit e tij derisa ta takojë Allahun dhe mbi veten e tij nuk ka asnjë gjynah.”

U përmend më herët çfarë ka transmetuar Imam Ahmedi dhe Tirmidhiu nga hadithi i Ebu Musa El-Esh`arij, dhe ajo që eshtë për qëllim është, se kushdo që e dëgjon atë hadith dhe është goditur me ndonjë fatkeqësi gjen ngushëllim në të.

Kur Ebu Hurejras radijAllahu anhu iu afrua vdekja filloi të qajë. I thanë: “Çfarë të bëri të qash?” Ai tha: “Më bën që të qaj sepse udhëtimi është i gjatë, furnizimi i pakët, bindja e dobët dhe para meje gjendet kufiri vendqëndrimi i të cilët është ose në Xhenet ose në Xhehenem.”

Kur Umer Ibn Abdul Azizit iu afrua vdekja, ai tha: “Më ulni dhe ata e ulën.” Më pas tha: “Zoti im! Unë jam ai të cilin e ke urdhëruar dhe unë si kam kryer urdhërat sikurse duhet. Më ke ndaluar (që të mos veproj disa gjëra) dhe unë të kam kundërshtuar. Nëse Ti më fal mua, me të vërtetë që më ke dhënë një dhuratë. Nëse Ti më dënon mua, Ti nuk ke qenë i padrejtë. Nuk ka të Adhuruar tjetër i cili e meriton adhurimin përveç Teje.”

- Sulejman Et-Tejmij ka thënë: “Unë hyra në shtëpinë e njërit prej shokëve tanë i cili ishte i pikëlluar, gjendja e tij më bëri të ndjehem keq dhe i thashë atij: “Pse i gjithë ky pikëllim, ti ke qenë në gjendje të mirë?” 

Ai tha: “E si mos të pikëllohem unë? Kush ka më të drejtë se unë që të pikëllohem? Pasha Allahun! Nëse më vjen mua falja nga Allahu i Lartësuar, do të më brengoste turpi prej Tij, për gjërat që nuk i kam bërë për Të.”

Kur Abdul Malik Ibn Mer`uanit iu afrua vdekja, filloi të thotë: “Pasha Allahun! Do të dëshiroja që të isha robi i një burri nga Tihame. Betohem në Allahun se unë dëshiroj të isha një rob nga Tihamah dhe të kullosja delet në malet e saj dhe të mos isha Prijës.”

El-Muznij ka thënë: “Hyra tek Shafiu (RahimehUllah) kur ai ishte i sëmurë nga sëmundja e cila edhe vdiq, dhe i thashë: “Si ke gdhirë?”

Ai tha: “Kam gdhirë dhe po largohem nga kjo botë, nga vëllezërit e mi unë po ndahem, veprat e mia të këqia do t`i takoj, nga gota e vdekjes do të pij, tek Allahu jam duke shkuar dhe pasha Allahun unë nuk e dij, a do të hyj shpirti im në Xhenet dhe ta përgëzoj atë apo do të hyj në Zjarr dhe ta ngushëlloj atë?! “Pastaj filloi të qajë.”

44. Gjykimi rreth vizitës së varrezave.

Të vizitosh varrezat është e pëlqyer sepse ajo të kujton botën tjetër. Në vizitën e varrezave ka dobi si për të gjallin ashtu edhe për të vdekurin. I gjalli kujton botën tjetër dhe vdekjen. Lexon për nefsin e tij ajetet e sabrit (durimit) dhe të paksimit të shpresës, sikurse fjala e Allahut të Lartësuar:

أَلَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ آمَنُوا أَن تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللَّهِ وَمَا نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ

“A nuk ka ardhur koha për ata të cilët besuan, që zemrat e tyre të frikësohen kur kujtohet Allahu dhe para të vërtetës që Ai ka shpallur.”

Gjithashtu edhe fjala e Allahut të Lartësuar:

أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُونَ

“Mos vallë, keni menduar që Ne ju kemi krijuar kot dhe që nuk do të ktheheni tek Ne (për t`ju gjykuar)?!”

Në Sahihun e Bukhariut transmetohet ngai Ibn Umerit se ka thënë: “Më kapi i Dërguari i Allahut sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem për krahu dhe më tha: “Ji në dynja si një i huaj apo si një udhëtar.”

Ibn Umeri thonte: “Nëse e arrin natën mos e prit mëngjesin e nëse e arrin mëngjesin mos e prit natën. Merr nga shëndeti ytë për sëmundjen tënde dhe nga jeta jote për vdekjen tënde.”

Nëse ai (njeriu) e mendon këtë, ai do të jetë i përulur (ndaj Allahut) dhe do të largohet nga mëkatet. Do të kujtoi ata të cilët kanë vdekur nga familja dhe të afërmit e tij. Kjo është ajo vizita e cila sjell dobi, dhe jo ashtu sikurse veprojnë disa në këtë kohën tonë duke vepruar bidate, sikurse vizita e varreve ditën e enjte dhe të shtunë apo edhe zbukurimi i grave vetet e tyre dhe më pas shkojnë tek varret dhe ulen në to.

Ebu Daudi transmeton nga Ebu Hurejra radijAllahu anhu i cili ka treguar se Profeti sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Ulja e dikujt prej jush mbi gacën e zjarrit dhe ajo t`i djegi rroben dhe të arrij në lëkurën e tij, është më e mirë për të se sa të ulet mbi varr.” 

Gjithashtu, Ai sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem ka thënë: “Mos u ulni mbi varre dhe mos u falni drejt tyre.”

Dijetarët kanë rënë në kundërshtim në lidhje se çfarë do të thotë “Mos u ulni mbi varre.” Shumica e dijetarëve thonë se kihet për qëllim ulja e zakonshme. Maliku ka thënë: “Se kjo do të thotë që të mos kryesh nevojat personale mbi to.”

Është transmetuar në “l-Muuatta” se Aliu mbështetej mbi varre dhe shtrihej mbi to. Ndërsa Ibn Umeri ulej mbi varre dhe se Uthman Ibn Hakijm ka thënë: “Kharixheh Ibn Zejd më kapi mua për dore dhe më uli mbi një varr, dhe më lajmëroi nua se xhaxhai i tij Zejd Ibn Thabit ka thënë: “Është e urryer kjo gjë (ulja mbi varre) për atë i cili kryen nevojat e tij mbi to.”

Përfitime nga mexhliset e muajit të Ramazanit.

 

Autor: Imam Abdul-Aziz bin Abdullah bin Baz (RahimehUllah)

Burimi: “El-Mufid fi Mexhalis Shehr Ramadan”

Përgatiti: Stafi Perlatmuslimane.

 

01. Kështu konfirmohet fillimi i muajit të Ramazanit.

 

Sipas të gjithë dijetarëve, hëna e re konfirmohet e Ramazanit konfirmohet kur ajo të shihet. Sepse Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

صوموا لرؤيته ، و أفطروا لرؤيته ، فإن غم عليكم فأكملوا العدة ثلاثين

“Agjëroni (filloni ramazanin) me të parit e hënës dhe ndërpriteni agjërimin (përfundoni ramazanin) kur ta shihni atë. E nëse është e paqartë për ju, atëherë plotësoni ditët në tridhjetë.” 

Në një formulim tjetër, thuhet:

صوموا لرؤيته و أفطروا لرؤيته فإن غم عليكم فصوموا ثلاثين

“Agjëroni kur ta shihni atë (hënën e re) dhe ndërpriteni agjërimin kur ta shihni atë. E nëse u bëhet e paqartë, atëherë agjëroni tridhjetë ditë.”

Dhe në një formulim tjetër, thuhet:

فأكملوا عدة شعبان ثلاثين يوما

“…përllogariteni muajin Shaban tridhjetë ditë.” [1]

Qëllimi është agjërimi të filloj dhe të përfundon kur të shihet hëna e re. Nëse ajo nuk shihet, atëherë bëhet e detyrueshme për ta përllogaritur muajin Shaban tridhjetë ditë dhe pastaj të fillohet me agjërim. Gjithashtu, është e detyrueshme për ta llogaritur Ramazanin tridhjetë ditë dhe pastaj duhet të përfundohet agjërimi nëse hëna e re nuk mund të shihet. Ndërsa, në rast se shihet, atëherë është obligim që të veprohet (të fillohet Ramazani gjegjësisht të përfundohet).

Pra është e detyrueshme për myslimanët të agjërojnë kur ata ta shohin hënën e re. Hëna e re e Ramazanit shfaqen natën e 30 të muajit Shaban. Në këtë rast, muaji Shaban mbetet i mangët, i paplotësuar dhe me këtë gjë njerëzit e agjërojnë ditën në vijim. E njëjta gjë vlen edhe në qoftë se ata e shohin hënën e re natën e 30 të Ramazanit. Në këtë rast ata e ndërpresin agjërimin, dhe agjërojnë vetëm 29 ditë. Por, nëse hëna e re nuk shihet, atëherë duhet bërë përllogaritjen e plotë të muajve Shaban dhe Ramazan në tridhjetë ditë. Në këtë mënyrë veprohet sipas porosisë së haditheve:

صوموا لرؤيته ، و أفطروا لرؤيته ، فإن غم عليكم فأكملوا العدة

“Agjëroni (filloni ramazanin) me të parit e hënës dhe ndërpriteni agjërimin (përfundoni ramazanin) kur ta shihni atë. E nëse është e paqartë për ju, atëherë plotësoni ditët.” 

Kjo përfshin muajin e Sha’banit dhe Ramazanin. Në një formulim tjetër, ai thotë:

فإن غم عليكم فصوموا ثلاثين

“…E nëse është e paqartë për ju, atëherë agjëroni tridhjetë ditë.”

Hëna e re e Ramazanit konfirmohet nëse vetëm një person i besueshëm e sheh atë; ky është mendimi i shumicës së dijetarëve. Është konfirmuar se Umeri radijallahu anhu ka thënë:

تراءى الناس الهلال فأخبرت النبي صلى الله عليه و سلم أني رأيته ، فصام و أمر الناس بالصوم

“Njerëzit dolën për ta parë hënën e re, ndërsa unë i tregova Profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem se e kisha parë atë. Kështu që ai agjëroi dhe i urdhëroi njerëzit që të agjërojnë.” [2]

Gjithashtu, është konfirmuar nga i Dërguari sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem se një beduin erdhi tek ai dhe i tregoi se ai kishte parë hënën e re. Atëherë Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha:

أتشهد أن لا إله إلا الله و أني رسول الله ٌقال : نعم . فأمر بالصوم

“A dëshmon se nuk ka zot që adhurohet me të vërtetë përveç Allahut dhe se unë jam i Dërguar i Allahut?” Beduini tha: “Po.” Atëherë Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem urdhëroi njerëzit që të agjërojnë.” [3]

Nëse një person i besueshëm e sheh hënën e re, detyrimisht duhet të agjërojmë.

Ndërsa në lidhje me përfundimin e Ramazanit, kërkohet dëshmia e dy personave të besueshëm. E njëjta gjë vlen edhe për muajt e tjerë, të cilët konfirmohen vetëm nga dy persona të besueshëm. Është konfirmuar se Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

فإن شهد شاهدان فصوموا و أفطروا

“Nëse dëshmojnë dy dëshmitarët, atëherë agjëroni dhe përfundoni agjërimin.” [4]

Është konfirmuar se el-Harith bin Hatib radijallahu anhu ka thënë:

عهد إلينا رسول الله صلى الله عليه و سلم أن ننسك للرؤية فإن لم نره و شهد شاهدا عدل نسكنا بشاهدتهما

“I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem na obligoi që të fillojmë agjërimin kur të shfaqet hëna e re. Nëse nuk e shohim atë, por në anën tjetër dëshmojnë dy dëshmitarë të besueshëm (jo nga ne) se e kanë parë atë, atëherë fillojmë adhurimin në bazë të dëshmisë së tyre.” [5]

Qëllimi i kësaj është që të argumentojmë se, për përfundimin e të gjithë muajve nevojitet dëshmia e dy dëshmitarëve të besueshëm, të cilët dëshmojnë se e kanë parë hënën e re. Ndërsa në lidhje me fillimin e muajit të Ramazanit, është e mjaftueshme dëshmia e një personi të besueshëm, gjë të cilën e pamë në dy hadithet e mëparshme.

Dijetarët nuk pajtohen se a pranohet dëshmia e gruas ashtu sikurse e burrit në lidhje me fillimin e agjërimit apo jo. Ka dy mendime për këtë çështje. Disa e pranojnë atë në të njëjtën mënyrë sikurse ata pranojnë hadithin e transmetuar nga ajo nëse ajo është e besueshme. Dhe ka disa të tjerë të cilët nuk e pranojnë.

Mendimi i saktë është se ajo nuk pranohet. Kjo fushë e cila i përket burrave dhe është specifike për ta. Burrat janë ata të cilët duhet të dëshmojnë këtë gjë, ngase ata janë më të ditur në lidhje këtë çështje.

Nëse dita e tridhjetë e muajit Shaban nuk konfirmohet nëpërmjet hënës së re kjo ditë quhet “Dita e dyshimtë”. Kjo nuk lejohet agjërimi në këtë ditë sipas mendimit të saktë. Nuk ka rëndësi nëse dita është e kthjellët apo jo. Sepse i Dërguari sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

صوموا لرؤيته فإن غم عليكم فأكملوا عدة شعبان ثلاثين يوما

“Agjëroni kur ta shihni atë (hënën e re). Nëse e u bëhet e paqartë, atëherë plotësoni ditët e Sha’banit në tridhjetë ditë.”

Gjithashtu, tha i Dërguari sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem:

لا تقدموارمضان بصوم يوم أو يومين إلا رجل كان يصوم صوما فليصمه

“Mos agjëroni një ose dy ditë para Ramazanit, përveç ai i cili zakonisht ka agjëruar (nga agjërimi nafile), atëherë le të agjërojë.” [6]

Ai që e sheh hënën e re në natën e tridhjetë të muajit Sha’ban, Ramazan, Sheual ose Dhul-Ka’deh është i detyruar të informojë autoritetet e vendit të tij në lidhje me të parit e hënës. Përjashtimi i vetëm është nëse ai e di që të tjerët e kanë bërë këtë. Kjo është porosia e fjalëve të Allahut Subhanehu ue Te‘Ala:

تَعَاوَنُواْ عَلَى الْبرِّ وَالتَّقْوَى

“Ndihmojeni njëri-tjetrin në punë të mira…” 5:2

Dhe e fjalëve të ajetit tjetër:

فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ

“Prandaj frikësojuni Allahut sa të mundeni…” 64:16

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

على المرء المسلم السمع و الطاعة

“Myslimani është i obliguar që të dëgjojë dhe të bindet.” [7]

Dhe hadithi tjetër:

أوصيكم بتقوى الله و السمع و الطاعة و إن تأمر عليكم عبد

“Ju këshilloj që të dëgjoni dhe të bindeni edhe nëse ju udhëheq (sundon) një rob.” [8]

Është më se e njohur se, udhëheqësi i shtetit, përmes gjykatës supreme kërkon që ai i cili e sheh hënën e re t’i informojë autoritetet përkatëse. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

صومو لرؤيته و أفطروا لرؤيته و انسكوا لها ، فإن عم عليكم فأكملوا العدة

“Agjëroni kur ta shihni atë (hënën e re) dhe ndërpriteni agjërimin me të parit e saj. E nëse nuk u bëhet e qartë, atëherë plotësojini ditët.” [9]

Nuk mund të punojmë në përputhshmëri me porositë e këtyre haditheve pa suksesin e fituar nga Allahu, pastaj kjo bëhet me bashkëpunim në mes të myslimanëve duke u përpjekur për ta parë hënën e re dhe të njoftojnë autoritetet. Vetëm në këtë mënyrë arrihet urdhrat e sheriatit vijnë në vend, vetëm në këtë mënyrë realizohet bashkëpunimi në të mirë dhe devotshmëri.

_________________________________________________________________________

[1] - Buhariu (1909) dhe Muslimi (1081).

[2] - Ebu Davudi (2342), ed-Darimi (1691) dhe el-Hakim (1541). Autentik sipas Imam Albanit në “Sahih Ebi Davud” (2052).

[3] - Ebu Davudi (2340), Tirmidhiu (691), Nesaiu (2112), Ibn Maxheh (1652) dhe ed-Darimi (1692). I dobët sipas Imam Albanit në “Irua’ul-Galil” (907).

[4] - Nesaiu (2116). Autentik sipas Imam Albanit në “Irua’ul-Galil” (4/16).

[5] - Ebu Davudi (2338) dhe ed-Darakutni (2/167). Autentik sipas Imam Albanit në “Sahih Ebi Davud” (2050).

[6] - Muslimi (1082).

[7] - Muslimi (1839).

[8] - Ebu Davudi (4608), Tirmidhiu (2676), Ahmedi (17184) dhe ed-Darimi (95). Autentik sipas Imam Albanit në “es-Silsiletus-Sahihah” (2735).

[9] - Buhariu (1909) dhe Muslimi (1081)  dhe Nasaiu (2116). Autentik sipas Imam Albanit në “Iruaul-Galil” (4/16).

02. Si ta mirëpresim Ramazanin?

O besimtarë myslimanë! Po na vjen një muaj madhështor, e ai është muaji i agjërimit, muaji i Ramazanit.

Gjatë këtij muaji gjatë netëve rrimë më shumë zgjuar dhe falim namaz. Gjatë këtij muaji disa njerëz lirohen nga Xhehenemi ndërsa të tjerëve Allahu ua fal mëkatet.

Gjatë këtij muaji jepet sadaka dhe bëhen vepra të mira. Gjatë këtij muaji hapen portat e Xhenetit dhe veprat e mira shpërblehen shumëfish.

Gjatë këtij muaji pakësohen mëkatet, lutjet pranohen, njerëzit ngrihen në grada të larta dhe mëkatet falen. Gjatë këtij muaji Allahu i begaton robërit e Tij dhe të afërmve të Vet u jep favore të shumta.

Allahu ka bërë që agjërimi gjatë këtij muaji të jetë një nga shtyllat e Islamit. I zgjedhuri i Allahut, Muhamedi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e ka agjëruar atë dhe urdhëroi njerëzit që ta agjërojnë.

Ai na tregoi se, kush agjëron dhe falet gjatë netëve me bindje të plotë duke shpresuar shpërblimin e Allahut, mëkatet e tij të mëparshme do t’i falen nga Ai.

Në këtë muaj është një natë që është më e mirë se një mijë muaj. Personi i cili privohet nga mirësia e saj është një humbës i vërtetë.

Mirëpriteni atë Allahu ju mëshiroftë ju! Mirëpriteni me gëzim, lumturi dhe vendosmëri që ta agjëroni atë, të faleni gjatë netëve të tij dhe të garoni në vepra të mira.

Merrni iniciativën shpejt dhe pendohuni për të gjitha mëkatet dhe gabimet e juaja. Këshilloni njëri-tjetrin dhe ndihmohuni mes vete në atë që është e mirë dhe në devotshmëri.

Këshilloni njëri-tjetrin që të urdhëroni në të mirë dhe të ndaloni nga e keqja, dhe të thërrisni në çdo të mirë në mënyrë që ta fitoni Xhenetin dhe shpërblimin madhështor.

Është konfirmuar nga i Dërguarit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem se e kishte zakon që t’i përgëzojë shokët e tij për ardhjen e Ramazanit. Ai e kishte zakon tu tregonte atyre se mëshira dhe portat e Xhenetit hapen gjatë kësaj kohe, ndërsa portat e Xhehenemit mbyllen dhe shejtanët lidhen me zinxhirë.

Ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“إِذَا كَانَ أَوَّلُ لَيْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ صُفِّدَتْ الشَّيَاطِينُ وَمَرَدَةُ الْجِنِّ ، وَغُلِّقَتْ أَبْوَابُ النَّارِ فَلَمْ يُفْتَحْ مِنْهَا بَابٌ ، وَفُتِّحَتْ أَبْوَابُ الْجَنَّةِ فَلَمْ يُغْلَقْ مِنْهَا بَابٌ 

، وَيُنَادِي مُنَادٍ يَا بَاغِيَ الْخَيْرِ أَقْبِلْ وَيَا بَاغِيَ الشَّرِّ أَقْصِرْ ، وَلِلَّهِ عُتَقَاءُ مِنْ النَّارِ وَذَلكَ كُلُّ لَيْلَةٍ

“Kur të jetë nata e parë e muajit të ramazanit, shejtanët prangosen, dyert e Xhehenemit mbyllen saqë asnjë nuk do të hapet, kurse do të hapen dyert e Xhenetit dhe nuk do të mbyllet asnjë prej tyre.

Dhe një thirrës thërret: “O dashamirës i të mirës shpejto në punë të mira dhe o ti dashamirës i të këqijave, ndalohu nga to”. Dhe çdo natë Allahu liron robër nga zjarri i Xhehenemit.” [1]

Ndërsa në një hadith tjetër thotë:

جاءكم شهر رمضان شهر بركة ، يغشاكم الله فيه ، فينزل الرحمة ، ويحط الخطايا ، ويستجيب الدعاء ، ينظر الله إلى تنافسكم فيه فيباهي بكم ملائكته

، فأروا الله من أنفسكم خيراً ، فإن الشقي من حُرم فيه رحمة الله

“Ju ka ardhur muaji i Ramazanit, muaji i bereqetit. Allahu ju ruan në këtë muaj, ua zbritë mëshirën, ua fshin mëkatet dhe ua pranon lutjet.

Allahu ju shikon si garoni në ramazan dhe mburret me ju para melaikeve. Jepni gjithçka që mundeni që Allahu të ju shohë vetëm të mira. Pa dyshim është fatkeq ai që është i privuar nga mëshira e Allahut në këtë muaj!” [2]

O myslimanë! Shfrytëzojeni këtë muaj madhështor. Vlerësojeni atë Allahu ju mëshiroftë, me lloje të ndryshme të adhurimeve dhe veprave të mira dhe shpejtoni me nënshtrim ndaj Tij.

Ky është muaj të cilin Allahu e ka bërë fushë veprimi për robërit e Tij. Në këtë muaj, besimtarët e devotshëm konkurrojnë për bindje dhe vepra të mira.

Prandaj, jepni rëndësi të madhe faljes së namazit, dhënies sadaka, leximit të Kuranit me reflektim dhe mirëkuptim, dhe thoni: “Subhanallah”, “el-Hamdulilah”, “La ilahe ilallah”, “Allahu Ekber”, “Estagfirullah” dhe “Allahumme sali ue selim ‘ala Muhamed.”

Kujdesuni për të varfrit, nevojtarët dhe jetimët. I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka qenë njeriu më bujar, dhe bujaria e tij ishte  edhe më e madhe gjatë Ramazanit.

Veproni duke shëmbëllyer të Dërguarin e Allahut alejhis-salatu ues-selam Allahu ju mëshiroftë. Bëhuni sa më bujar dhe dashamirës ndaj njerëzve, duke shpresuar shpërblimin tek Ai Sundues që di gjithçka.

Mbrojeni agjërimin tuaj nga çdo gjë e ndaluar. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

مَنْ لَمْ يَدَعْ قَوْلَ الزُّورِ وَالْعَمَلَ بِهِ وَالْجَهْلَ فَلَيْسَ لِلَّهِ حَاجَةٌ في أَنْ يَدَعَ طَعَامَهُ وَشَرَابَهُ

“Kush nuk i lerë fjalët e kota dhe të punuarit sipas tyre por edhe injorancën, dijeni që Allahu nuk ka nevojë për lënien e ushqimit dhe pijes.” [3]

Dhe në një hadith tjetër thotë:

الصيام جنة و إذا كان يوم صوم أحدكم فلا يرفث ولا يصخب , فإن سابه أحد أو قاتله فليقل إني امرؤ صائم

“Agjërimi është mburojë, kur dikush nga ju është agjërueshëm, mos të flet fjalë të këqija e as mos ta ngritë zërin, e nëse dikush i drejtohet në mënyrë ofenduese, le të thotë: Unë jam agjërueshëm.” [4]

Dhe në një hadith tjetër thotë:

ليس الصيام من الأكل والشرب وإنما الصيام من اللغو والرفث

“Nuk është agjërim vetëm të braktisësh ushqimin dhe pijen. Por agjërim është të qëndrosh larg fjalëve të kota dhe të turpshme.” [5]

Ibn Hibani transmeton në Sahihun e tij nga Ebu Seid el-Hudri radijallahu anhu, i cili tregoi se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

من صام رمضان وعرف حدوده وتحفظ مما كان ينبغي له أن يتحفظ فيه كفَّر ما كان قبله

“Ai që agjëron Ramazanin duke i ditur kufijtë e tij dhe ruhet nga ajo që duhet të ruhet, i falen mëkatet e tij të mëparshme.” [6]

Xhabir bin Abdil-lah el-Ensarij radijallahu anhu ka thënë: “Në qoftë se ti agjëron, me ty gjithashtu duhet të agjërojë të dëgjuarit tënd, shikimi yt dhe gjuha jote nga gënjeshtra dhe ndalesat. Mos e bezdis fqinjin. Dhe agjërimi yt le të shoqërohet nga harmonia. Mos lejo që ditët tua të agjërimit të jenë sikurse ditët kur nuk agjëron.”

O myslimanë! Keni kujdes agjërimin. Sepse, agjërimi sidomos gjatë Ramazanit, është një vepër shumë me vlerë dhe ka shpërblim shumë të madh.

Vlerësojeni atë, Allahu ju mëshiroftë, me një qëllim të sinqertë dhe jepni rëndësi të madhe në mënyrë që ta ruani agjërimin tuaj, faluni gjatë netëve, nxitoni në vepra të mira dhe pendim të sinqertë për të gjitha mëkatet dhe veprat e këqija.

Qëndroni larg nga të gjitha ato që Allahu dhe i Dërguari i Tij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem kan ndaluar dhe binduni ndaj Atij gjatë Ramazanit dhe jashtë tij.

Këshilloni dhe ndihmoni njëri-tjetrin në këtë gjë. Urdhëroni në mirësi dhe ndaloni nga e keqja në mënyrë që të fitoni Xhenetin, lumturinë dhe shpëtimin në të dy jetët.

Lusim Allahun që të na bëj prej atyre që agjërojmë Ramazanin dhe të falemi gjatë netëve të tij me bindje të plotë dhe me shpresë në shpërblimin e Tij.

Lusim Allahun që të na bëj neve dhe të gjithë myslimanët që ta kuptojmë fenë, ta pasojmë atë dhe të na ruaj të gjithëve ne nga çdo gjë që sjell zemërimin dhe dënimin e Tij.

Lusim Allahun që t’i japë sukses të gjithë sundimtarëve dhe udhëheqësve myslimanë, të përmirësoj gjendjen e tyre dhe t’i bëj ata që të gjykojnë me ligjin e Allahut në të gjitha çështjet, si adhurimi, veprimet dhe çdo gjë tjetër.

Lusim Allahun që Ai t’i udhëzojë ata në këtë dhe të veprojnë në përputhshmëri me porositë e Allahut:

وَأَنِ احْكُم بَيْنَهُم بِمَآ أَنزَلَ اللّهُ

“Prandaj gjyko sipas asaj që të ka shpallur Allahu…” 5:49

Dhe thotë Allahu:

أَفَحُكْمَ الْجَاهِلِيَّةِ يَبْغُونَ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللّهِ حُكْمًا لِّقَوْمٍ يُوقِنُونَ

“A mos kërkojnë ata gjykimin e injorancës?! E kush është gjykatës më i mirë se Allahu për njerëzit që besojnë bindshëm?” 5:50

فَلاَ وَرَبِّكَ لاَ يُؤْمِنُونَ حَتَّىَ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لاَ يَجِدُواْ فِي أَنفُسِهِمْ حَرَجًا مِّمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُواْ تَسْلِيمًا

“Jo, për Zotin tënd, ata nuk do të jenë besimtarë të vërtetë, derisa të të marrin ty për gjyqtar për kundërshtitë mes tyre; e pastaj, të mos ndiejnë kurrfarë dyshimi ndaj gjykimit tënd dhe të të binden ty plotësisht.” 4:65

Dhe thotë Allahu:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ

ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلاً

“O besimtarë! Binduni ndaj Allahut, binduni ndaj të Dërguarit dhe ndaj udhëheqësve tuaj. Nëse nuk pajtoheni në ndonjë gjë, drejtojuni Allahut dhe të Dërguarit , nëse besoni Allahun dhe Ditën e Kiametit. Kjo për ju është më e mira dhe shpjegimi më i bukur.” 4:59

وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا

“Çfarëdo që t’ju japë i Dërguari, merreni atë, e çfarëdo që t’ju ndalojë, hiqni dorë prej saj.” 59:7

Këto janë detyrime ndaj të gjithë myslimanëve dhe udhëheqësve mysliman. Udhëheqësit myslimanë, dijetarët dhe besimtarët e thjeshtë janë të detyruar ta kenë frikë Allahun dhe t’i nënshtrohen ligjit të Allahut, i cili për vlerë ka mirëqenien, udhëzimin e duhur dhe qëllimet e lavdishme.

Përmes saj arrihet kënaqësia e Allahut, arrihet e vërteta të cilën Allahu e ka përshkruar dhe përmes saj shmanget padrejtësia.

Ne e lusim Allahun që t’i jap sukses të gjithëve, t’i udhëzojë dhe tua pastroj nijetet dhe veprimet.

________________________________________________________________________

[1] - Tirmidhiu (682), Ibn Maxheh (1642) dhe Hakimi (1532). “I mirë” sipas Imam Albanit në “Sahihul-Xhami´” (759).

[2] - Tabarani në “Musnedush-Shamijjin” (2238). I shpikur sipas Imam Albanit në “Da´ifut-Terghib uet-Terhib” (592).

[3] - Buhariu (1903).

[4] - Buhariu (1904) dhe Muslimi (1151).

[5] - Bejhekiu në “Es-Sunnenul-Kubra” (8096). Autentik sipas Imam Albanit në “Sahihut-Tergib uet-Terhib” (1082).

[6] - Ahmedi (11541) dhe Ibn Hibani (3433). I dobët sipas Imam Albanit në “Da´ifut-Targhib uet-Terhib” (584).

03. Mirësitë e Ramazanit.

O myslimanë! Ju jeni tani në një muaj të bekuar, gjegjësisht muajin e Ramazanit. Gjatë këtij muaji qëndrojmë gjatë netëve dhe falim namazin. Gjatë këtij muaji, disa lirohen tërësisht nga Xhehenemi dhe disa të tjerët i falë Allahu. Gjatë këtij muaji jepet sadakaja dhe veprohen vepra të tjera të mira. Gjatë këtij muaji hapen portat e Xhenetit dhe veprat e mira shpërblehen shumëfish. Gjatë këtij muaji pakësohen mëkatet dhe pranohen lutjet. Njerëzit ngrihen në grada të larta dhe mëkatet falen. Gjatë këtij muaji, Allahu i begaton robërit e Tij me begati nga më të ndryshmet dhe miqve të Tij të ngushtë u jep favore të shumta. Allahu ka bërë që agjërimi gjatë këtij muaji të jetë një nga shtyllat e Islamit. I zgjedhuri i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e ka agjëruar atë dhe urdhëroi besimtarët që ta agjërojnë. Ai na tregoi se ai që agjëron dhe falet gjatë netëve me bindje të plotë dhe shpreson që të shpërblehet tek Allahu për këtë gjë, mëkatet e tij të mëparshme do t’i falen nga Allahu. Në këtë muaj është një natë që është më e mirë se një mijë muaj. Personi i cili privohet nga mirësia e saj është një humbës i vërtetë. Mirëpriteni atë me gëzim, lumturi dhe vendosmëri që ta agjëroni atë, të faleni gjatë netëve të tij dhe të garoni në vepra të mira Allahu ju mëshiroftë.

Ramazani ka shumë mirësive dhe veçori. Ndër to, janë ajo që transmeton Imam Ahmedi nëpërmjet Ebu Hurejras radijallahu anhu i cili ka treguar se Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

إِذَا كَانَ أَوَّلُ لَيْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ صُفِّدَتْ الشَّيَاطِينُ وَمَرَدَةُ الْجِنِّ ، وَغُلِّقَتْ أَبْوَابُ النَّارِ فَلَمْ يُفْتَحْ مِنْهَا بَابٌ ، وَفُتِّحَتْ أَبْوَابُ الْجَنَّةِ فَلَمْ يُغْلَقْ مِنْهَا بَابٌ ، وَيُنَادِي مُنَادٍ يَا بَاغِيَ الْخَيْرِ أَقْبِلْ وَيَا بَاغِيَ الشَّرِّ أَقْصِرْ ، وَلِلَّهِ عُتَقَاءُ مِنْ النَّارِ وَذَلكَ كُلُّ لَيْلَةٍ

“Kur të jetë nata e parë e muajit të Ramazanit, shejtanët prangosen, dyert e Xhehenemit mbyllet saqë asnjë nuk do të hapet, kurse do të hapen dyert e Xhenetit dhe nuk do të mbyllet asnjë prej tyre. Dhe një thirrës thërret: “O dashamirës i të mirës shpejto në punë të mira dhe o ti dashamirës i të këqijave, ndalohu nga to”. Dhe çdo natë Allahu liron robër nga zjarri i Xhehenemit.” [1]

Gjithashtu, i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem thotë:

مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ

“Kush agjëron ramazanin me bindje të plotë dhe duke shpresuar shpërblimin e Allahut, do t’i falen mëkatet e mëhershme. (3 herë)” [2]

Gjithashtu, i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

كُلُّ عَمَلِ ابْنِ آدَمَ يُضَاعَفُ الْحَسَنَةُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا إِلَى سَبْعمِائَة ضِعْفٍ ، قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ : ” إِلَّا الصَّوْمَ فَإِنَّهُ لِي ، وَأَنَا أَجْزِي بِهِ ، يَدَعُ شَهْوَتَهُ وَطَعَامَهُ مِنْ أَجْلِي ، لِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ : فَرْحَةٌ عِنْدَ فِطْرِهِ ، وَفَرْحَةٌ عِنْدَ لِقَاءِ رَبِّهِ ، وَلَخُلُوفُ فِيهِ أَطْيَبُ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ رِيحِ الْمِسْكِ

“Çdo vepër e birit të Ademit shpërblimi i shumëfishohet me dhjetëfish e deri në shtatëqind. Allahu aze ve xhel thotë: Përveç agjërimin, ai është për Mua dhe Unë shpërblej për të, (njeriu) braktis epshin, e ushqimin për Mua. Agjëruesi i ka dy gëzime: një gëzim kur të ha iftar dh enjë gëzim kur të takon Zotin e tij, era e gojës së agjëruesit është më e këndshme te Allahu sesa era e miskut.” [3]

Hadithe rreth mirësive të agjërimit të Ramazanit dhe namazit gjatë netëve të tij janë të shumta. Kështu, besimtari duhet ta shfrytëzojë këtë rast. Sepse mundësia që ta përjetoj Ramazanin është një dhuratë për të nga Allahu ‘Azze ue Xhel. Besimtari duhet të nxitojë në vepra të mira dhe të qëndrojë larg nga mëkatet dhe të veprojë atë që Allahu ka obliguar.

Keni kujdes nga çdo gjë që dëmton agjërimin, që e zvogëlon shpërblimin dhe e zemëron Zotin ‘Azze ue Xhel sikurse është kamata, imoraliteti, vjedhja, vrasja e padrejtë, ngrënia e pasurisë së jetimit dhe forma të tjera të padrejtësisë që ndikojnë në jetën, pasurinë dhe nderin, siç janë dredhitë, mashtrimet, mosbindja ndaj prindërve, shkëputja e lidhjeve familjare, urrejtja, konsumimi i alkoolit, konsumimi i drogës si kat dhe duhanit, përgojimi, shpifja, gënjeshtra, dëshmia e rrejshme, pretendimi i rrejshëm, betimi i rrejshëm, rruajtja dhe shkurtimi i mjekrës, lënia e mustaqeve të gjata, arroganca, veshja e burrave e cila është nën zogun e këmbëve, dëgjimi i muzikës, veshja joadekuate tek gratë, përzierja me burra dhe përngjasimi i tyre me gra jomyslimane kur është fjala për veshje apo edhe në çdo gjë tjetër që Allahu dhe i Dërguari i Tij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e kanë ndaluar.

Mëkatet e lartpërmendura janë të ndaluara, pa marrë parasysh kohën dhe vendin, por edhe më keq dhe më serioze ato janë gjatë Ramazanit duke pasur parasysh kohën e begattë dhe shenjtërinë e tij. Prandaj keni frikë Allahun, o myslimanë, dhe qëndroni larg nga ajo që Allahu dhe i Dërguari i Tij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e kanë ndaluar. Bëhuni të bindur ndaj Allahut në vazhdimësi gjatë Ramazanit dhe jashtë tij. Këshilloni njëri-tjetrin në këto porosi dhe bashkëpunoni ndërmjet vete. Urdhëroni në të mirë dhe ndaloni nga e keqja në mënyrë që të fitoni Xhenetin, lumturinë, nderin dhe shpëtimin në të dy jetët.

__________________________________________________________________________

[1] - Tirmidhiu (682), Ibn Maxheh (1642) dhe Hakimi (1532). I mirë sipas Imam Albanit në ”Sahihul-Xhami´” (759).

[2] - Buhariu (1901) dhe (2014) dhe gjithashtu Muslimi (670). Hadithi transmetohet i plotë tek Tirmidhiu (683) dhe Ahmedi (10159).

[3] - Buhariu (7492) dhe Muslimi (1151).

04. Obligimet e agjërimit.

Vëlla i dashur! Më poshtë janë disa prej vendimeve të rëndësishme të agjërimit:

01 - Çdo mashkull dhe femër mysliman/e të cilët janë përgjegjës për veprimet e tyre janë të detyruar të agjërojnë Ramazanin. Është e rekomanduar për fëmijët e moshës shtatë vjet dhe më të vjetër të agjërojnë në qoftë se ata munden. Në këtë rast, është detyrë e kujdestarit të tyre që t’i urdhërojnë ata ashtu sikurse i urdhërojnë ata për të falur namazin. Baza për këtë janë fjalët e Allahut ‘Azze ue Xhel:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ أَيَّامًا مَّعْدُودَاتٍ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ فَمَن تَطَوَّعَ خَيْرًا فَهُوَ خَيْرٌ لَّهُ وَأَن تَصُومُواْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِيَ أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَن كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ

“O besimtarë! Ju është urdhëruar agjërimi, ashtu si u ishte urdhëruar atyre para jush, që të mund të ruheni nga të këqijat. Agjërimi zgjat disa ditë, por, nëse ndonjëri prej jush është i sëmurë ose duke udhëtuar, le të agjërojë aq ditë sa i ka prishur në ditët e tjera pas. Ata që kanë vështirësi për të agjëruar, duhet të ushqejnë si shpagim nga një të varfër për çdo ditë agjërimi. E, nëse ndonjëri jep më shumë se kaq, kjo është edhe më mirë për të. Por, agjërimi juaj është më i dobishëm, në qoftë se e dini. Muaji i Ramazanit është ai, në të cilin ka zbritur Kurani, që është udhërrëfyes për njerëzit, plot me shenja të qarta për rrugën e drejtë dhe dallues (i së mirës nga e keqja). Pra, kushdo nga ju që dëshmon këtë muaj, le të agjërojë! Sa i përket atij që është i sëmurë ose gjendet në udhëtim e sipër (le të agjërojë më vonë) aq ditë sa nuk i ka agjëruar.” 2:183-185

Ndërsa Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

بني الإسلام على خمس شهادة أن لا إله إلا الله وأن محمدا رسول الله وإقام الصلاة وإيتاء الزكاة وحج البيت

“Islami është i ndërtuar mbi pesë shtylla: dëshmia se s’ka të adhuruar tjetër pos Allahut dhe se Muhammedi është rob dhe i Dërguar i Tij, falja e namazit, dhënia e zekatit, agjërimi i Ramazanit dhe kryerja e haxhit.” [1]

Të gjithë dijetarët janë të konsensusit për vërtetësinë e këtij hadithi i cili transmetohet nga Ibn Umeri radijallahu anhu.

02 - Si rregull, është e detyrueshme agjërimi i Ramazanit dhe bërja nijet për agjërim para agimit. Këtë e kanë obligim të gjithë myslimanëve që janë përgjegjës për veprimet e tyre. Përjashtim të vetëm i vetëm janë ata të cilët Allahu i ka liruar nga agjërimi. Mes tyre janë të sëmurët, udhëtarët dhe ata që u bashkëngjiten gjykimit të tyre.

Atij që i bëhet me dije se ka filluar Ramazani pasi te ketë hyrë agimi, është i detyruar për tu ndaluar nga çdo gjë që e prishin agjërimin për pjesën tjetër së mbetur të ditës. Sepse kjo është ditë Ramazani në të cilën nuk është e lejueshme për njeriun e shëndoshë dhe që nuk është mysafir për të bërë diçka që e prishë agjërimin. Pos kësaj, ai duhet ta përsërit këtë ditë pasi që ai nuk kishte bërë nijetin për agjërim përpara agimit. Është konfirmuar se Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

من لم يجمع الصيام قبل الفجر فلا صيام له

“Nuk ka agjërim për atë që nuk ka bërë nijetin para agimit.” [2]

Muveffekudin bin Kudame e ka cekur këtë në “el-Mugni” dhe këtë mendim e kanë shumica e dijetarëve. Agjërimi i përmendur është agjërimi i detyrueshëm. Ndërsa, agjërimi i rekomanduar është i lejuar për ta filluar gjatë ditës me kusht që nuk është bërë asgjë që e prish agjërimin më përpara. Dhe kjo është transmetuar në formë autentike nga Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

03 - Myslimani është i detyruar të agjërojë me bindje të plotë dhe me shpresë që Allahu do ta shpërblejë. Ai nuk duhet të agjërojë për shkak të syefaqësisë ose për të krijuar reputacion pozitiv në sytë e njerëzve. Myslimani nuk duhet të agjëroje sepse ai ndjek të tjerët verbërisht ose për shkak të traditës. Është e detyrueshme që agjërimi të kryhet për shkak të bindjes se Allahu e ka obliguar atë që të agjërojë dhe të shpresoj shpërblimin e Tij.

E njëjta gjë vlen edhe për namazin e natës gjatë Ramazanit. Është detyrë për myslimanin që ta falë atë nga bindja e plotë dhe shpresa për tu shpërblyer. Pra, nuk guxon të ketë ndonjë motiv tjetër. Prandaj, Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ

“Kush agjëron ramazanin me bindje të plotë dhe duke shpresuar shpërblimin e Allahut, do t’i falen mëkatet e mëhershme. (3 herë)” [3]

Kini frikë Allahun, madhëroni urdhëresat dhe ndalesat e Tij. Pendohuni sa më shpejtë për të gjitha mëkatet tuaja. Mbështetuni vetëm tek Allahu, me të vërtetë Ai është Krijuesi i krijesave dhe Furnizuesi i tyre. Ai ka pushtet mbi ta. Asnjë krijesë nuk e ka në dorën e tij dëmin, dobinë, vdekjen, jetën apo ringjalljen. Jepni përparësi të drejtës së Zotit tuaj dhe të drejtës së të Dërguarit të Tij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem para gjithë të tjerëve, pavarësisht nga kush janë ata.

Urdhëroni njëri-tjetrin në mirësi dhe ndaloni nga e keqja. Keni mendime të mira për Allahun. Përkujtoheni shumë Allahun dhe kërkoni shpesh falje. Bashkëpunoni ndërmjet vete në atë që është e mirë dhe e devotshme, e mos bashkëpunoni në mëkate dhe armiqësi. Parandaloni mëkatarët nga të afërmit tuaj nga mëkati. Urdhëroni ata me atë që Allahu i ka urdhëruar ata dhe ndaloni nga ajo që Allahu i ka ndaluar. Duaj për hir të Allahut dhe rrej për hir të Allahut. Duaj miqtë e Allahut dhe urrej armiqtë e Allahut. Bëhuni këmbëngulës dhe bëhuni të durueshëm derisa ta takoni Zotin tuaj, në mënyrë që të fitoni lumturinë përfundimtare, grada, nder dhe pozita të larta në Xhenet.

[1] - Buhariu (8) dhe Muslimi (16).

[2] - Tirmidhiu (730), Darakutni (2/171) dhe Bejhekiu në “Es-Sunnenul-Kubra” (7701). Autentik sipas Imam Albanit në “Sahihul-Xhami´” (6534).

[3] - Buhariu (1901) dhe (2014) dhe Muslimi (670). Hadithi transmetohet i plotë nga Tirmidhi (683) dhe Ahmedi (10159).

05. Dobitë e agjërimit.

Ramazani është muaji më i mirë i vitit. Allahu Subhanehu ue Te‘Ala e ka veçuar atë për agjërim, i cili përbën një obigim dhe shtyllën e katërt të Islamit. Ai pos kësaj ka ligjësuar gjithashtu që myslimanët të falen gjatë netëve të saj. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Islami është ndërtuar mbi pesë; shahadeti se nuk meriton adhurimi me të drejtë askush përveç Allahut dhe se Muhammedi është i dërguari i Allahut, namazi, zekati, agjërimi i Ramazanit dhe Haxhi në Qabe.” [1]

“Ai që falet gjatë netëve të Ramazanit me besim dhe shpresë do ti falen mëkatet e tij të kaluara.” [2]

Agjërimi ka shumë dobi dhe urtësi madhështore. Njëri prej tyre është se shpirti pastrohet dhe filtrohet nga karakteret e këqija dhe tiparet e shëmtuara si sherri, arroganca dhe koprracia. Ato zëvendësohen me cilësië fisnike sikurse bujaria, durimi, butësia. Shpirti luftohet në atë që e kënaq Zotin dhe e afron robin më afër Allahut.

Dobi tjetër dhe urtësi është që robi e njeh veten e tij, dobësinë e tij dhe nevojën e tij për Zotin. Agjërimi i kujton mirësitë e Allahut ndaj tij. Agjërimi e kujton atë gjithashtu në lidhje me nevojat e vëllezërve të tij të varfër dhe se ai duhet të kujdeset mirë për ta. Kjo kërkon që ai ta falëndëroj Allahun Subhanehu ue Te‘Ala dhe që ai të përdorë mirësitë e Tij për t’iu bindur Atij. Kjo gjithashtu kërkon që ai t’i trajtojë vëllezërit e tij të varfër mirë dhe të kujdeset mirë për ta. Allahu ka dëftuar për këto përfitime kur Ai tha:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ

“O ju që besuat, agjërimi u është bërë obligim sikurse që ishte obligim edhe i atyre që ishin para jush, kështu që të bëheni të devotshëm.” [3]

Allahu Subhanehu ue Te‘Ala e bëri të qartë se ka urdhëruar agjërimin për ne, kështu që ne të jemi të devotshëm nda Atij Subhanehu ue Te‘Ala. Kjo dëshmon se agjërimi shpie në devotshmëri ndaj Allahut. Devotshmëria ndaj Allahut do të thotë ti bindesh Allahut dhe i dërguarit të Tij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem duke kryer obligimet dhe duke u shmangur nga ndalesat. E gjithë kjo duhet të bëhet sinqerisht dhe nga dashuria për Allahun, shpresa në Allahun dhe frika nga Allahu. Në këtë mënyrë, robi i shpëton dënimit dhe zemërimit të Allahut. Pra agjërimi përbën një nivel madhështorë të devotshmërisë dhe afërsisë ndaj Zotit Azze ue xhel. Agjërimi gjithashtu ndihmon fuqishëm me frikë ndaj Allahut në të gjitha çështjet e tjera të kësaj bote dhe fetare. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka treguar disa nga përfitimet e agjërimit, kur ai tha:

“O të rinjë! Ai që ka mundësi le të martohet. Kjo e ulë shiqimin më lehtë dhe kjo është më e mirë për nderin. Ai që nuk ka mundësi të martohet le të agjërojë. Agjërimi është mburoja e tij.” [4]

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka bërë të qartë se agjërimi është mburoja e agjëruesit e cila e pastron atë dhe e mban atë të dëlirë. Shejtani qarkullon në njerëzit sikurse gjaku, ndërsa agjërimi ia ngushton rrugët dhe ia kujton atij Allahun dhe Madhështinë e Tij. Si rezultat i kësaj dobësohet fuqia e shejtanit ndërsa fuqia e besimit bëhet më e fortë. Në këtë mënyrë veprat e mira shumohen ndërsa mëkatet reduktohen.

Prej dobive të agjërimit janë gjithashtu se stomaku pastrohet nga përzierjet jo të shëndosha. Agjërimi sjell shëndet dhe fuqi. Kjo pranohet nga shumë mjekë të cilët trajtojnë shumë sëmundje me agjërim. I dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Njeriu nuk ka mbushur një enë më të keqe se sa barku i tij. Është e mjaftueshme për njeriun të ha disa kafshata të cilat ia drejtojnë kurrizin e tij. Në qoftë se ai me të vërtetë ka nevojë më shumë, atëherë le të jetë një e treta ushqim për të, një e treta ujë dhe një e treta për frymëmarrje.” [5]

Ky hadith është autentik dhe nënkupton se kjo nuk është e rekomanduar për të ngrënë jashtë mase. Kjo është në të vërtetë është e rrezikshme. Është e mjaftueshme për njerëzit që të hanë gjatë ditës atë që i bën ata të jenë të shëndetshëm dhe që ua drejton kurrizin.

O myslimanë! Nxitoni në devotshmëri ndaj Allahut Azze ue xhel dhe kërkoni kënaqësinë e Tij. Luftoni kundër vetes suaj për hir të Allahut Azze ue xhel dhe nxitoni që të pendoheni vazhdimisht sinqerisht për të gjitha mëkatet. Luftojeni epshin, shejtanin dhe shpirtin që tenton të keqen.

Nxitoni pas jetës së përtejme. Nështrojuni të përulur Allahut. Lutjuni Atij vazhdimisht, dhe shpesh kujtojeni Atë, dhe kërkoni falje prej Tij. Ai do tju përgjigjet lutjeve tuaja, do të përmirësojë gjendjen tuaj, do tua lehtësoj çështje tuaja, do tju dhurojë mirësi, do t’ju kursej nga të gjitha vështirësitë dhe do tju mbrojë nga kurthet e armiqve tuaj dhe nga çdo e keqe në të dy jetët. Allahu Azze ue Xhel ka thënë:

 وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ

“E ata, të cilët luftuan për hir Tonë, Ne me siguri do t’i orientojmë rrugës për te Ne, e nuk ka dyshim se Allahu është në krahun e bëmirësve.” [6]

وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُم فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا

“Atyre nga mesi juaj të cilët besuan dhe bënë vepra të mira, Allahu u premtoi se do t’i bëjë zotërues në atë tokë ashtu si i pat bërë zotërues ata që ishin para tyre dhe fenë të cilën Ai e pëlqeu për ta, do ta forcojë, e në vend të frikës Ai do t’ju dhurojë siguri. Ata më adhurojnë Mua e nuk më shoqërojnë asgjë.” [7]

وَإِن تَصْبِرُواْ وَتَتَّقُواْ لاَ يَضُرُّكُمْ كَيْدُهُمْ شَيْئًا إِنَّ اللّهَ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ

“Po, në qoftë se ju bëheni të durueshëm dhe ruheni (mëkateve), dinakëria e tyre nuk do t’u dëmtojë aspak. Është e sigurt se Allahu e ka në dorë atë që punojnë ata.” [8]

 إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ عِندَ رَبِّهِمْ جَنَّاتِ النَّعِيمِ

“Është e sigurt se për të devotshmit do të ketë te Zoti i tyre kopshte të begatshme.” [9]

Sot, është veçanërisht e koha për t’iu afruar Allahut me anë të mëshirës dhe ndihmës ndaj të varfërve dhe nevojtarëve. Lëmosha është një nga veprat më të mëdha me të cilat Allahu largon vështirësitë dhe u dhuron mëshirë. Allahu Azze ue Xhel ka thënë:

وَأَنفِقُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَلاَ تُلْقُواْ بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوَاْ إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ

“Dhe jepni për në rrugë të Allahut e mos e hidhni veten në rrezik dhe bëni mirë, se me të vërtetë Allahu i do bamirësit.” [10]

إِنَّ رَحْمَتَ اللّهِ قَرِيبٌ مِّنَ الْمُحْسِنِينَ

“S’ka dyshim se mëshira e Allahut është pranë atyre të mirëve.” [11]

وَأَن تَصَدَّقُواْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ

“E t’ia falni (borxhin) në emër të lëmoshës, ajo, nëse e dini, është shumë më e mirë për ju.” [12]

آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَأَنفِقُوا مِمَّا جَعَلَكُم مُّسْتَخْلَفِينَ فِيهِ فَالَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَأَنفَقُوا لَهُمْ أَجْرٌ كَبِيرٌ

“Besoni Allahut dhe të dërguarit të Tij dhe jepni nga ajo që Ai u bëri trashëgues në të, se ata që besuan prej jush dhanë për hir të Zotit, ata kanë shpërblim të madh.” [13]

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Lëmosha shuan mëkatet në të njëjtën mënyrë siç shuan uji zjarrin. E njëjta gjë vlen edhe për namazin e burrit në mes të natës.”

Pastaj lexoi:

تَتَجَافَى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفًا وَطَمَعًا وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ  فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَّا أُخْفِيَ لَهُم مِّن قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزَاء بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ

“Pjesët e trupit të tyre ngriten nga shtrati (për t’u falur); i luten Zotit të tyre duke druajtur dhe shpresuar, dhe japin (lëmoshë) nga ajo që u kemi dhënë Ne. Askush nuk di se çfarë gëzime të fshehta janë për ta – shpërblimi për atë që kanë punuar.” [14], [15]

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Mëshiruesi i mëshiron të mëshirshmit. Mëshironi ata që janë në tokë, Ai që është mbi qiell do të mëshirojë ty.” [16]

Ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem gjithashtu ka thënë:

“Ai që nuk mëshiron nuk mëshirohet.” [17]

Ne e lusim Allahun që të përmirësoj gjendjen e të gjithë myslimanëve, duke i mbushur zemrat e tyre me frikë dhe të përmirësoj udhëheqësit e tyre dhe ti bëj ata të gjithë që të pendohen sinqerisht për mëkatet e tyre dhe t’i përmbahen Librit të Allahut Azze ue Xhel në të gjitha çështjet. E lusim Atë që ti mbrojë ata nga komplotet e armiqve të tyre. Ai është i aftë për çdo gjë. Allahu e nderfotë dhe i dërgoftë paqe robit të Tij dhe të dërguarit të Tij, Muhammedit, familjes së të tij dhe shokëve të tij.

__________________________

[1] - Buhari (8) dhe Muslimi (16).

[2] - Buhari (1901) dhe (2014) Muslimi (670).

[3] - 2:183

[4] - Buhari (5065) dhe Muslimi (1400).

[5] - Tirmidhi (2380), Ibn Maxheh (3349) och Ahmed (17225). Autentik sipas Imam Albani në “Sahih-ul-Xhami” (5674).

[6] - 29:69

[7] - 24:55

[8] - 3:120

[9] - 68:34

[10] - 2:195

[11] - 7:56

[12] - 2:280

[13] - 57:7

[14] - 32:16-17

[15] - Ibn Maxheh (3973) dhe Ahmed (22069). Autentik përmes tjerëve sipas Imam Albanit në “Sahih-ut-Targhib uet-Tarhib” (2866).

[16] - Ebu Davud (4941), Tirmidhi (1924) dhe Ahmedi (6494). Autentik sipas Imam Albanit në “Sahih-ul-Xhami” (3522).

[17] - Buhari (5997) dhe Muslimi (2318).

06. Taravitë.

Nuk ka asnjë dyshim se taravitë janë një adhurim madhështor dhe i ligjësuar, e cila praktikuesin e saj e sjell më afër Allahut. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem iu priu myslimanëve në taravih gjatë disa netëve. Kur ai filloi të ketë frikë se ajo do të bëhet e detyrueshme për ta, ai braktisi faljen me ta dhe u tha atyre që të falen në shtëpitë e tyre. Pasi profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem kishte vdekur dhe Umeri radijAllahu anhu kishte marrë kalifatin pas Ebu Bekrit radijAllahu anhu, ai pa se si njerëzit faleshin të shpërndarë në xhami. Disa faleshin vetëm, disa dy ka dy dhe disa në xhemate më të mëdha. Pastaj ai tha:

“Po të kishim mundësin që ti bashkojmë të gjithë prapa një imami.”

Gjë të cilën ai edhe e bëri. Ai i bashkoi ata pas Ubej bin Kabit. Ai argumentoi veprimin e tij me fjalët e profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem:

“Ai që agjëron muajin e Ramazanit me besim dhe shpresë do ti falen mëkatet e tij të kaluara. Ai që falet gjatë netëve të Ramazanit me besim dhe shpresë do ti falen mëkatet e tij të kaluara.” [1]

Ai argumentoi gjithashtu me veprimin e profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem gjatë netëve. Ai tha se shpallja kishte mbaruar dhe kështu që nuk kishte asnjë rrezik se kjo vepër do të bëhej e detyrueshme. Pasiqë ata e falën atë në një grup të vetëm në kohën e profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe bënë të njëjtën gjë në kohën e Umerit, dhe kështu kjo ka vazhduar. Hadithet nxisin në këtë. Prandaj, profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha në hadithin autentik:

“Ai që falet me imamin derisa imam të përfundoj shpërblehet sikurse të ishte falur tërë natën.” [2]

Transmetuar nga Imam Ahmedi dhe autorët e Sunneneve dhe zinxhirët e tyre janë autentike.

Kjo dëshmon se është e ligjësuar për të falur taravit me xhemat gjatë Ramazanit dhe kjo është Sunneti i të dërguarit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe kalifëve të tij drejtë. Që myslimanët të bashkohen nën këto netë madhështore për të kryer vepra të mira, për të dëgjuar Librin e Allahut dhe eventualisht për të dëgjuar ndonjë qortim dhe përkujtim të cilat sjellin dobi madhështore.

Prej gjykimeve të cilat mund të jenë të paqarta për disa njerëz është se ata mendojnë se teravit nuk mund të falen më pak se njëzet rekate, ndërsa të tjerët mendojnë se teravit nuk mund të falen më shumë se njëmbëdhjetë ose trembëdhjetë rekate. Të gjitha këto mendime janë të parëndësishme. Në fakt, ato janë të gabuara dhe janë në kundërshtim me argumentet. Argumentet autentike prej të dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dëshmojnë se namazi i natës mund të falet më shumë se kaq. Nuk ka asnjë kufizim për që nuk mund të tejkalohet. Në të vërtetë është konfirmuar nga profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem se ai falte njëmbëdhjetë rekate, trembëdhjetë rekate dhe më pak se kaq gjatë Ramazanit dhe jashtë tij.

Kur profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem është pyetur në lidhje me namazin e natës, ai tha:

“Namazi i natës është dy ka dy. Nëse ndonjë prej jush ka frikë agimin, ai duhet ta fale një rekat i cili është i vitri për atë që ai ka falur.” [3]

Ka konsensus në lidhje me vërtetësinë e këtij hadithi.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem nuk caktoi asnjë numër specifik gjatë Ramazanit apo jashtë tij. Prandaj, mund të ndodhte që sahabët në kohën e Umerit radijAllahu anhu falnin njëzet rekate dhe ndonjëherë ata i falnin njëmbëdhjetë rekate. E gjithë kjo është konfirmuar nga Umeri radijAllahu anhu dhe nga sahabët e kohës së tij.

Disa prej Selefëve falnin tridhjetë rekate gjatë Ramazanit dhe e përfundonin me tre rekate Vitr. Të tjerë falnin dyzet rekate. Këtë e përmendi Shejkh-ul-Islam Ibnu Tejmijeh Allahu e mëshiroftë dhe të tjerë dijetarë prej tyre. Gjithashtu, ai përmendi se çështja është e gjërë dhe se namazi mund të falet në mënyra të ndryshme. Ai tha se është e mirë për atë që e zgjatë leximin, rukutë dhe sexhdet dhe falë më pak rekate ndryshe nga ai që nuk e bënë këtë. Ky duhet të falë disa rekate.

Ai që dëshiron të falë njëzet rekate mund ta bëjë këtë. Ai që dëshiron të falë dhjetë rekate dhe ta përfundojë me tre rekate Vitr mund ta bëjë këtë. Ai që dëshiron të falë tetë rekate dhe ta përfundojë me tre rekate Vitr mund ta bëjë këtë. Nuk ka dëm në qoftëse dikush do të falë më shumë ose më pak se kaq. Ndërsa gjëja më e mirë është të veprohet atë që profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e kishte zakon ta bënte. Ai e kishte zakon të falte tetë rekate dhe jepte selam pas çdo dy rekateve dhe e përfundonte me Vitr me tri rekate. Ai falej me koncentrim, rehati dhe një lexim të Kuranit të qetë. Kjo është konfirmuar nga Buhari dhe Muslimi nga Aishja radijAllahu ‘anha e cila tha:

“I dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem nuk e kishte zakon të falte më shumë se njëmbëdhjetë rekate, qoftë gjatë Ramazanit apo jashtë tij. Ai i falte katër, por mos pyet se sa të bukra dhe të gjatë ato ishin. Pastaj ai falte përsëri katër, por mos pyet se sa të shkëlqyeshme dhe të bukra ato ishin. Pastaj ai falte tri.” [4]

Përveç kësaj transmeton Buhari dhe Muslimi nëpërmjet saj radijAllahu ‘anha se profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem falte gjatë natës njëmbëdhjetë rekate me selam pas çdo dy rekateve dhe përfundonte vitrin me një rekat 5.

Ësthë konfirmuar se profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem gjithashtu fali namazin e natës me më pak rekate se kaq. Në mënyrë të ngjashme është konfirmuar se ai nganjëherë falte trembëdhjetë rekate me selam pas çdo dy rekateve. Këto hadithe autentike nga i dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dëshmojnë se namazi i natës mund falet në disa mënyra, dhe elhamdulilah. Nuk ka asnjë kufizim se çfarë nuk është e lejuar. Kjo i takon mirësive të Allahut, mëshirës dhe lehtësimeve për robërit e Tij dhe kjo përfshinë Ramazanin dhe jashtë tij.

Për atë që falet pas imamit nuk është e mirë që ta lerë namazin para se të përfundoj imami namazin e tij. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Ai që falet me imamin derisa ai të përfundojë shpërblehet sikurse të ishte falur tërë natën.” [6]

Në një formulim tjetër thuhet:

“Ai që falet me imamin derisa të përfundojë shpërblehet sikurse të kishte falur edhe pjesën tjetër të natës.”

Gjëja më e mirë për atë që falet pas imamit është që ta mos braktis namazin derisa imami të mbaroj namazin e tij pavarësisht nëse ai fal njëmbëdhjetë, trembëdhjetë, njëzet, apo një numër tjetër rekatesh.

Gjatë namazit të teravive dhe gjatë namazeve të detyrueshme imami duhet të sigurhet që ti ketë parasysh të dobëtit në mesin e të moshuarve dhe të tjerët. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Ai nga ju që i udhëheq njerëzit në namaz duhet ta falët namazin shkurtë. Midis tyre është i dobëti, i vogli dhe personi në nevojë.” [7]

Imami duhet të kujdeset për namazlitë që falen pas tij dhe të jetë i butë me ta gjatë netëve të Ramazanit dhe sidomos dhjetë netët e fundit. Njerëzit nuk janë të njejtë. Ata ndryshojnë. Imami duhet ti shikojë nevojat e tyre dhe ti inkurajojë ata që të vijnë dhe të marrin pjesë.

Nëse ai e zgjatë namazin ata do të shqetësohen dhe do të irritohen nga të ardhurit më tutje në namaz. Prandaj ai duhet ti inkurajojë ata që të marrin pjesë dhe ti motivojë ata për namaz edhe nëse ai do të jetë i shkurtër. Një namaz i shkurtër ku njerëzit janë të përqendruar dhe të qetë është më i mirë se sa një namaz në të cilin njerëzve u mungon përqendrimi dhe në vend të kësaj ata mërziten dhe bëhen të ngathët.

Duhet mbajtur në mend se është obligim për myslimanin që të falë namazin e natës në Ramazan dhe të gjitha namazet e tjera me koncentrim dhe rehati dhe qetësi kur është në këmbë, i ulur, në ruku, në sexhde dhe në leximin e Kuranit. Ai nuk duhet të nxitohet. Shpirti i namazit qëndron në kryerjen e tij me shpirt me mendje dhe koncentrim. Ai duhet të kryhet ashtu sikurse Allahu e ka urdhëruar atë me sinqeritet, besueshmëri, shpresë, frikë dhe koncentrim. Allahu Subhanehu ue Te‘Ala ka thënë:

قد أفلح المؤمنونالذين هم في صلاتهم خاشعون

“Me të vërtetë, shpëtuan besimtarët, të cilët, në namazin e tyre janë të përulshëm.” [8]

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Lumturia ime gjendet në namaz.” [9]

Ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Kur të falesh duhet të marrësh abdes si duhet. Pastaj drejtohesh drejt Kiblës dhe thua ”Allahu Ekber”. Pastaj lexon atë që e gjen të lehtë nga Kurani. Pastaj bënë ruku derisa të jesh i qetë në të. Pastaj ngritesh lart. Pastaj zbretë në sexhde derisa të jesh i qetë në të. Pastaj ulesh derisa të ulesh i qetë. Pastaj zbretë në sexhde derisa të jesh i qetë në të. Pastaj bënë kështu në pjesën tjetër të namazit tënd.” [10]

Shumë njerëz falen gjatë Ramazanit pa kuptuar se çfarë ata janë duke lexuar apo pa arritur qetësinë. Ata çukitin në namaz. Kjo nuk është e lejuar. Kjo në fakt është mëkat. Namazi nuk është i vlefshëm në këtë mënyrë. Qetësia është një shtyllë e namazit që duhet të jetë prezente në të. Kjo është vërtetuar nga hadithi paraprak. Është e detyrueshme që të jemi të kujdesshëm në lidhje me të. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Vjedhësi më i keq është ai që vjedh nga namazi i tij.” Ai u pyet: ”O i dërguari i Allahut! Si vjedh ai nga namazi i tij?” Ai u përgjigj: ”Ai nuk e plotëson rukunë e tij dhe sexhden e tij.” [11]

Është konfirmuar se profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem urdhëroi personin i cili çukiti në namaz ta përsërit namazin.

O myslimanë! Nderone namazin dhe falne atë sikurse Allahu e ka ligjësuar atë. Shfrytëzojeni këtë muaj madhështor. Shenjtërone atë, Allahu ju mëshiroftë, me të gjitha format e mundshme të adhurimit dhe mënyrat që ju sjellin më afër Allahut. Nxitoni në bindje. Ramazani është një muaj madhështorë që Allahu e ka bërë për robërit e Tij fushë garimi. Në të ata konkurrojnë në bindje dhe vepra të mira.

Qëndroni larg nga të gjitha ato që Allahu dhe i dërguari i Tij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i kanë ndaluar. Binduni Atij vazhdimisht gjatë Ramazanit dhe jashtë tij. Këshilloni njëri-tjetrin që të urdhëroni të mirën dhe ndaloni nga e keqja, dhe të thërrisni në çdo mirësi në mënyrë që të fitoni Xhenetin, lumturin, nderimin dhe shpëtimin në të dy jetët.

Lusim Allahun që të na mbrojë ne, ju dhe të gjithë myslimanët e tjerë nga e gjithë ajo që shkaktohen zemërimin e Tij dhe që Ai ta pranoj agjërimin dhe namazin e natës e të gjithëve, ti përmirësoj sundimtarët myslimanë dhe të mbështet fenë e Tij nëpërmjet tyre dhe ti shkatërrojë armiqtë e Tij nëpërmjet tyre dhe ti bëj të gjithë që ta kuptojnë fenë dhe të kapen për të me stabilitet dhe të gjykojnë dhe të gjykohen me të në të gjitha çështjet. Ai është sigurisht në gjendje të bëjë gjithçka.

Allahu e nderoftë, i dërgoftë selate dhe selame mbi profetin tonë Muhammedin, familjen e tij dhe shokët e tij.

___________________________________

[1] - Buhari (1901) dhe (2014) dhe Muslimi (670).

[2] - Tirmidhi (806) dhe Nessai (1605). Autentik sipas Imam Albanit në “Irua-ul-Ghalil” (447).

[3] - Buhari (991) dhe Muslim (749).

[4] - Buhari (1147) dhe Muslim (738).

[5] - Muslim (736).

[6] - Tirmidhi (806) dhe Nessai (1605). Autentik sipas Imam Albanit në “Irua-ul-Ghalil” (447).

[7] - Buhari (90) dhe Muslimi (466).

[8] - 23:1-2

[9] - Nesai (3939), Ahmedi (12315) dhe të tjerët. Autentik sipas Imam Albanit në “Sahih-ul-Xhemi´” (3124).

[10] - Buhari (6251) dhe Muslimi (397).

[11] - Ahmed (11549), Darimi (1328) dhe të tjerët. Autentik sipas Imam Albanit në “Sahih-ul-Xhemi” (986).

07. Normat e detyrueshme të agjërimit.

Ramazani është muaji më i mirë i vitit. Allahu Subhanehu ue Te‘Ala e ka veçuar atë për agjërim, i cili përbën një obligim, dhe është shtylla e katërt e Islamit. Ai pos kësaj ka ligjësuar gjithashtu për myslimanët që të falen gjatë netëve. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Islami është ndërtuar mbi pesë; shahadeti se nuk meriton të adhurohet me të drejtë askush  përveç Allahut dhe se Muhamedi është i Dërguari i Allahut, namazi, zekati, agjërimi në muajin e Ramazanit dhe Haxhi në Shtëpinë e shenjtë.” [1]

“Ai që falet gjatë netëve të Ramazanit me besim dhe shpresë do ti falen mëkatet e tij të kaluara.” [2]

Allahu i ka begatuar besimtarin që të përjetojnë Ramazanin. Prandaj, ai duhet ta shfrytëzoj rastin dhe të nxitoj në vepra të mira dhe qëndroj larg nga mëkatet. Ai duhet të jetë ngulmues në përmbushjen e obligimeve të Allahut dhe në veçanti pesë namazet farz. Ato janë shtyllat e Islamit dhe obligimet më të mëdha pas shahadetit. Është e detyrueshme për çdo burrë dhe grua myslimanë që të kujdesen për namazin dhe ta falin atë në kohën e tij me koncentrim dhe qetësi.

Prej obligimeve të namazit më të mëdha në lidhje me burrat është se ata e falin atë me xhemat në xhami, ku Allahu ka urdhëruar që Emri i Tij të përmendet dhe të ngritet lartë. Allahu Azze ue xhel ka thënë:

وَأَقِيمُواْ الصَّلاَةَ وَآتُواْ الزَّكَاةَ وَارْكَعُواْ مَعَ الرَّاكِعِينَ

“Faleni namazin dhe jepni zeqatin, dhe faluni me ata që falen (bini në rukuë me ata që bien).” [3]

حَافِظُواْ عَلَى الصَّلَوَاتِ والصَّلاَةِ الْوُسْطَى وَقُومُواْ لِلّهِ قَانِتِينَ

“Vazhdoni rregullisht namazet (faljet), e edhe atë namazin e mesëm, dhe ndaj Allahut të jeni respektues (në namaze).” [4]

Është e sigurt se kanë shpëtuar besimtarët: 

قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ

“Ata të cilët janë të përulur dhe të kujdesshëm gjatë faljes së namazit.” [5]

Derisa Ai Azze ue Xhel tha:

 وَالَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَوَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ أُوْلَئِكَ هُمُ الْوَارِثُونَ الَّذِينَ يَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ 

“Dhe ata të cilët i kushtojnë kujdes kohës së namazit të tyre të tillët janë mu ata trashëgimtarët, të cilët e trashëgojnë Firdeusin dhe aty ata janë përgjithmonë.” [6]

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Besa mes nesh dhe atyre është namazi; ai që e lë atë ka bërë kufër.” [7]

Abdullah bin Mesudi radijAllahu anhu ka thënë:

“Ne e kemi vërejtur dhe se i vetmi person që nuk vie me xhemat është një hipokrit i njohur.” [8]

O robër të Allahut! Keni frikë Allahun në lidhje me namazet tuaja. Kujdesuni për ta falur atë në xhemat. Inkurajojeni njëri-tjetrin për të në Ramazan dhe jashtë tij në mënyrë që ju të fitoni falje dhe shpërblim të shumfishtë dhe i shpëton zemërimit të Allahut, ndëshkimit dhe ngjashmërisë me armiqët e Tij hipokritët.

Pas namazit, dhënia e lëmoshës është obligimi më i rëndësishëm. Allahu Azze ue Xhel thotë:

وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاء وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ وَذَلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ

“E duke qenë se ata nuk ishin të urdhëruar me tjetër, pos që ta adhuronin Allahun me një adhurim të sinqertë ndaj Tij, që të largohen prej çdo besimi të kotë, ta falin namazin, të japin zeqatin, se ajo është feja e drejtë.” [9]

وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ

“Falni rregullisht namazin, jepni zeqatin dhe respektoni të dërguarin në mënyrë që të mëshiroheni.” [10]

Zekati është shtylla e tretë e Islamit dhe është përmendur në Librin e Allahut dhe në Sunnetin e të dërguarit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem së bashku me namazin. Nderoje atë ashtu sikurse e ka nderuar atë Allahu dhe sigurohu që shpejt dhe që sinqerisht t’ia paguashë atë njerëzve të cilët e meritojnë atë kur koha e saj e detyrueshme vie. Paguaje atë me kënaqësi dhe mirënjohje ndaj Atij Subhanehu ue Te‘Ala, i Cili jep dhurata. Keni parasysh se ai u pastron ju dhe pasuritë tuaja. Në këtë mënyrë, ju e falënderoni Atë që ju ka dhënë mirësi dhe të kujdeset për vëllezërit e tuaj të varfër. Allahu Azze ue Xhel ka thënë:

خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِم 

“Merr prej pasurisë së tyre (të atyre që pranuan gabimin) lëmoshë që t’i pastrosh me të dhe t’u shtosh (të mirat).” [11]

اعْمَلُوا آلَ دَاوُودَ شُكْرًا وَقَلِيلٌ مِّنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ

“Veproni duke falënderuar, o familje e Davudit, e nga robërit e Mi, pak janë mirënjohës.” [12]

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i tha Muadh bin Xhebelit radijAllahu anhu kur ai dërgoi atë në Jemen:

“Ti do të shkosh tek një popull nga pasuesit e Librit. Thirri ata për në shehadet. Nëse ata të binden në këtë, ti duhet tua mësoshë atyre se Allahu i ka urdhëruar ata të falen pesë herë në ditë. Nëse ata të binden në këtë, ti duhet tua mësoshë atyre se Allahu i ka urdhëruar që të paguajnë zekatin që mirret nga të pasurit e tyre dhe u jepet të varfërve të tyre. Nëse ata të binden në këtë, ti duhet të qëndroshë larg nga pasuritë e tyre më të mirat. Shmangnu duasë së të shtypurit: sepse nuk ka asnjë pengesë mes saj dhe Allahut.” [13]

Buhariu dhe Muslimi.

Gjatë këtij muaji myslimani duhet ti jep më shumë rëndësi furnizimit dhe kujdesjes ndaj të varfërve dhe atyre që dalin për të lypur. Ata duhet ti ndihmojnë në agjërim dhe në namazin e natës dhe të pasojnë të dërguarin e Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem në këtë, syno kënaqësinë e Allahut Subhanehu ue Te‘Ala dhe falënderoni për mirësitë e Tij. Allahu i ka premtuar atyre që dhurojnë për hirë të Tij një shpërblim madhështorë dhe një zëvendësim të madh:

وَمَا تُقَدِّمُوا لِأَنفُسِكُم مِّنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِندَ اللَّهِ هُوَ خَيْرًا وَأَعْظَمَ أَجْرًا 

 “Sepse, çdo të mirë që e përgatitni ju për vete më parë, do ta gjeni te Allahu më të mirë dhe (do të keni) shpërblim më të madh.” [14]

وَمَا أَنفَقْتُم مِّن شَيْءٍ فَهُوَ يُخْلِفُهُ وَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ

“Ai ua kompenson atë që e ndani ju; dhe Ai është më i miri furnizues.” [15]

Vepra më e rëndësishme pas namazit dhe dhënies së zekatit është agjërimi i Ramazanit, i cili është një prej pesë shtyllave të lartëpërmendura të Islamit në fjalët e profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem:

“Islami është ndërtuar mbi pesë; shahadeti se nuk meriton të adhurohet me të drejtë askush  përveç Allahut dhe se Muhammedi është i Dërguari i Allahut, namazi, zekati,  agjërimi në muajin e Ramazanit dhe Haxhi në Shtëpinë.” [16]

Myslimani e ka obligim që të ruaj agjërimin e tij dhe namazin e natës nga të gjitha fjalët dhe veprat të cilat Allahu i ka ndaluar. Qëllimi i agjërimit është bindja ndaj Allahut Subhanehu ue Te‘Ala, nderimi i ndalesave të Tij dhe luftimi i egos në mënyrë që ai ti bindet Zotit të tij dhe të adobtohet me largimin nga gjërat që Allahu i ka ndaluar. Qëllimi nuk është vetëm për t’iu shmangur ushqimit, pijeve dhe faktorëve të tjerë që e prishin agjërimin. Prandaj, është transmetuar autentikisht se profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Agjërimi është mburojë. Kur ndonjëri prej jush agjëron, ai nuk duhet të flasë fjalë të pahijshme apo të sokollis. Nëse dikush e fyen atë, ai vetëm thotë: ”Unë jam agjërueshëm.” [17]

“Allahu nuk ka nevojë që një person të braktis ushqimin dhe pirjen në qoftë se ai nuk e braktis gënjeshtrën.” [18]

Keni kujdes, Allahu ju mëshiroftë, sepse çdo gjë që e dëmton agjërimin, e zvogëlon shpërblimin dhe zemëron Zotin Azze ue Xhel, si kamata, kurvëria, vjedhjet, vrasjet e padrejta, konsumin e padrejtë të pasurisë së jetimëve dhe formave të tjera të padrejtësisë që kanë të bëjnë me jetën, pasurinë dhe nderin, mashtrimin, pabesinë, mosbindjen ndaj prindërve, shkëputja e lidhjeve farefisnore, urrejtja, konsumimi i alkoolit, i drogës dhe duhani, përgojimi, shpifja, gënjeshtra, dëshmia e rrejshme, pretendime të rrejshme, betimet e rrejshme, rruajtja e mjekrrës, zgjatja e mustaqeve, mendjemadhësia, veshja e burrave nën zogun e këmbëve, muzika, veshja e që tërheq vëmendjen nga gratë, moslargimi nga përzierja me burrat dhe përngjasimi me gratë pabesimtare kur është fjala për rrobat dhe çdo gjë tjetër që Allahu dhe i dërguari i Tij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e kanë ndaluar dhe gjëra të pahijshme si filmat që përmbajnë atë që Allahu e ka ndaluar si lakuriqësia, gjysmë-lakuriqësia, fjalët devijuese dhe gjëra tjera të ndaluara që shfaqen në telivizion si imazhet, këngët, muzika dhe dhe propaganda të rreme.

Pos kësaj myslimani është i obliguar pavarësisht nëse ai është agjërueshëm apo jo, të qëndrojë larg nga të gjitha gjërat e kota si lojëra me letra dhe tjera. Aty dëshmohet gënjeshtra dhe veprohen vepra të rreme. Ajo gjithashtu shpie në ngurtësimin e zemrës dhe sëmundjen e saj dhe e merrë për asgjë legjilacionin e Allahut dhe bëhet dembel ndaj urdhëresave të Allahut sikurse namazi me xhemat dhe tjera obligime dhe kjo gjithashtu shpie në rënien e shumë ndalesave.

Të gjitha këto mëkate të cilat i kemi përmendur janë të ndaluara, pa marrë parasysh kohën dhe vendin. Megjithatë, ato janë më serioze dhe më të rënda në Ramazan për shkak të vlerave të tij dhe shenjtërisë së tij.

O myslimanë kini frikë Allahun, dhe qëndrojni larg nga ajo që Allahu dhe i dërguari i Tij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e kanë ndaluar. Qëndroni larg nga të gjitha ato që Allahu dhe i dërguari i Tij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e kanë ndaluar. Bindju Atij vazhdimisht gjatë tërë Ramazanit dhe jashtë tij. Këshilloni njëri-tjetrin në mirësi dhe ndaloni të keqën, dhe thërrisni në çdo mirësi në mënyrë që ju të fitoni Xhenetin, lumturin, nderimin dhe shpëtimin në të dy jetët.

Ne e lusim Allahun që të na mbrojë ne dhe ju nga ajo që shkakton zemërimin e Tij, të pranojë agjërimin tonë dhe namazin e natës, të përmirësojë sundimtarët myslimanë dhe ta mbështesë fenë e Tij nëpërmjet tyre dhe ti shkatërrojë armiqtë e Tij nëpërmjet tyre dhe t’i bëj të gjithë që ta kuptojnë fenë dhe të përqendrohen në të me stabilitet dhe të gjykojnë dhe të gjykohen pergjatë saj në të gjitha çështjet. Ai është sigurisht në gjendje të bëjë gjithçka.

Allahu e nderfotë, i dërgoftë salate dhe selame Profetit tonë Muhammed, familjës së tij dhe shokëve të tij.

___________________________

[1] - Buhari (8) dhe Muslimi (16).

[2] - Buhari (1901) dhe (2014) dhe Muslimi (670).

[3] - 2:43

[4] - 2:238

[5] - 23:1-2

[6] - 23:9-11 

[7] - Tirmidhi (2621), Nessai (463), Ibn Maxheh (1079) dhe Ahmedi (22987). Autentik sipas Imam Albanit në “Sahih Ibn Maxheh” (884).

[8] - Buhari (1496) dhe Muslimi (19).

[9] - 98:5 

[10] - 24:56 

[11] - 9:103

[12] - 34:13

[13] - Buhari (1496) dhe Muslimi (19).

[14] - 73:20

[15] - 34:39

[16] - Buhari (8) dhe Muslimi (16).

[17] - Buhari (1904) dhe Muslimi (1151).

[18] - Buhari (1903).

08. Arsyet që lejojnë mos agjërimin e Ramazanit.

O myslimanë! Mëso arsyet e mëposhtme që lejojnë mosagjërimin e Ramazanit:

01 – Sëmundja.

Është e ligjësuar për të sëmuarin i cili rëndohet nga agjërimi që ta braktis agjërimin. Kur Allahu e shëron atë, ai i konpenzon ditët që është i detyruar ti agjërojnë. Allahu Subanah ka thënë:

مَن كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ

“Ndërsa ai që është i sëmurë ose gjendet në udhëtim e sipër (le të agjërojë aq ditë sa nuk i ka agjëruar).” [1]

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Allahu do që lehtësimi i Tij të praktikohet në të njëjtën mënyrë siç Ai urren që mëkati i tij të veprohet.” [2]

Kushti është që agjërimi ta rëndojë agjëruesin. Nëse ai nuk e mundon atë, nuk i lejohet që ta braktis agjërimin për shkak se ai nuk konsiderohet të jetë i arsyetuar.

Nëse mjekët e besuar i jepin pacientit diagnozën se ai vuan nga një sëmundje kronike, ai nuk detyrohet të agjërojë e as ta konpenzojë agjërimin. Në vend të kësaj ai është i obliguar që ti jepë rreth 1 ½ kg ushqim një personi të varfër për çdo ditë që ai nuk e agjëron.

Është e lejueshme që të paguajë tërë konpenzimin e plotë përnjëherë, pavarësisht nëse kjo bëhet në fillim të muajit, në fund të muajit apo gjatë muajit. Ajo mund ti paguhet një personi të varfër ose disa personave.

02 – Shtatzënia dhe gjidhënia.

Gratë shtatzëna dhe gjidhënëse kanë të njëjtin gjykim si personi i sëmurë. Nëse ato rëndohen nga agjërimi, atëherë është ligjësuar për to që të braktisin agjërimin. Në këtë rast, ato janë si personi i sëmurë, janë të obliguara që t’i konpenzojnë ditët kur ato munden. Disa dijetarë thonë se është e mjaftueshme që t’i ipet ushqim një personi të varfër për çdo ditë që ato nuk e agjërojnë. Megjithatë, ky mendin është i dobët. Mendimi i saktë është se ato janë të obliguara që t’i kompenzojnë ato ditë ashtu sikurse udhëtari dhe i sëmuri.

 Allahu Subhanehu ue Te‘Ala ka thënë:

مَن كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ

“Ndërsa ai që është i sëmurë ose gjendet në udhëtim e sipër (le të agjërojë aq ditë sa nuk i ka agjëruar).” [3]

Kjo dëshmohet po ashtu edhe nga ajo që ka transmetuar Enes bin Malik el-Kabi nga i dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i cili ka thënë:

“Allahu ka lejuar udhëtar që të mos agjërojë dhe të kryejnë namazin përgjysmë, dhe Ai ka lejuar mosagjërimi për shatzënën dhe gjidhënësen.” [4]

Transmetuar në të pesë librat.

03 – Udhëtimi.

Kjo është në zgjedhjen e udhëtarit, nëse ai dëshiron të agjëroj apo jo. Argumentet e Sheriatit siç duket nënkuptojnë se është më mirë që të mos agjërojë edhe në qoftë se agjërimi nuk e rëndon atë. Allahu Subhanehu ue Te‘Ala ka thënë:

مَن كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ

“Ndërsa ai që është i sëmurë ose gjendet në udhëtim e sipër (le të agjërojë aq ditë sa nuk i ka agjëruar).” [5]

Në mënyrë të ngjashme, profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem lejoi shokët e tij që të mos agjëronin kur ata udhëtonin. Megjithatë, është në rregull të agjëruarit gjatë udhëtimit. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e kishte zakon të agjëronte dhe të mos agjëronte kur ai udhëtonte. Kur Hamzah bin el-Aslami e pyeti atë në lidhje me të ai tha:

“Agjëro nëse dëshiron dhe mos agjëro nëse nuk dëshiron.” [6]

Nuk ka rëndësi nëse udhëtari udhëton me makinë, në deve, në anije apo aeroplan. Të gjitha përfshihen nga udhëtimi dhe për këtë arsye ata kanë të drejtë të praktikojnë atë që është e lejuar gjatë agjërimit.

Në kohen e profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem Allahu Subhanehu ue Te‘Ala e ligjësoi dispozitat e robërve të Tij, të cilat kanë të bëjnë me udhëtimin dhe qëndrimin pas vdekjes së profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem deri në Ditën e Gjykimit. Ai Subhanehu ue Te‘Ala e di se si gjërat do të ndryshojnë dhe se si mjetet e transportit do të ndryshojnë. Në qoftë se gjykimi do të ndryshonte, atëherë Ai Subhanehu ue Te‘Ala do të kishte bërë me dije këtë ashtu sikurse veproi në suren “en-Nahl”.

 وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِّكُلِّ شَيْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً وَبُشْرَى لِلْمُسْلِمِينَ

“E, Na ta kemi dërguar ty Librin, – shpjegim për çdo çështje dhe si udhërrëfyes, mëshirë dhe sihariq për myslimanët.” [7]

وَالْخَيْلَ وَالْبِغَالَ وَالْحَمِيرَ لِتَرْكَبُوهَا وَزِينَةً وَيَخْلُقُ مَا لاَ تَعْلَمُونَ

“(Krijoi) edhe kuajt, mushkat dhe gomarët, për t’i shaluar ju, dhe për zbukurim, e krijon (Allahu) edhe ato që nuk i dini ju.” [8]

Nëse myslimani e di se do të jetë i vështirë konpenzimi i ditës që ka braktisur për arsye të udhëtimit, si rezultat i kësaj ai vendos që ta agjërojë këtë ditë, kjo lejohet dhe ska të keqe në këtë.

Nuk ka lidhje nëse transporti është i përshtatshëm ose i papërshtatshëm, pasi që argumenti është i pakufizuar.

Nëse moti është i nxehtë dhe mundimi është i madhë, theksohet se agjërimi duhet prishur. Në këtë rast është e urryer të agjërohet. Kur profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e pa një udhëtar agjërues i cili kishte hyrë nën hije për shkak të vapës, ai i tha:

“Nuk është devotshmëri agjërimi gjatë udhëtimit.” [9]

Është gjithashtu konfirmuar se ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Allahu do që lehtësimet e Tij të veprohen në të njëjtën mënyrë siç Ai urren që mëkati të veprohen.” [10]

Në një tjetër formulim thuhet:

“Allahu do që lehtësimet e Tij të praktikohen në të njëjtën mënyrë siç dëshiron që urdhëresat e tij të praktikohen.” [11]

VËNI RE!

Nëse udhëtari ka braktisur agjërimin dhe pastaj vendoset në një qytet përgjatë rrugës, ai nuk është i obliguar që të filloj agjërimin në qoftë se ai nuk ka ndërmend të qëndrojë aty katër ditë ose më pak. Megjithatë, ai nuk mund të bëjë veprime që prishin agjërimin në prani të banorëve pasi që ata nuk e dinë gjendjen e tij. Ai është i detyruar të bëjë atë fshehurazi në mënyrë që ai të mos akuzohet për diçka që Allahu e ka ndaluar, dhe në mënyrë që askush të mos merr guximin që ta pasojë atë.

Nëse udhëtari jo-agjërues ka ndërmend të qëndrojnë në qytet më gjatë se katër ditë, ai duhet të nisë agjërimin sapo të arrijë në qytet dhe pastaj ta konpenzojë këtë ditë. Ai pra duhet ta agjërojë pjesën tjetër të ditës, shumica e dijetarëve besojnë pasi që ai e ka ndërmend të qëndroj aty më gjatë se katër ditë ai ka gjykimin e  banorëve e jo të udhëtarit.

04 – Cikli mujor.

Kur gruas i vie cikli i saj mujor, ajo nuk agjëron dhe nuk falet. Kur ajo pastrohet i konpenzon ditët e humbura të ramazanit por jo edhe namazet. Buhari dhe të tjerët kanë transmetuar se profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë, kur ai shpjegoi fenë e mangët të gruas:

“A nuk është rasti që ju kur keni ciklin nuk agjëroni as nuk faleni?” [12]

Për më tepër, transmeton Al-Buhari dhe Muslim nga Mu’adhah ajo e pyeti Aishën (radijAllahu ‘anha) përse gruaja me menstruacione duhet të kompenzojë agjërimin e jo namazin. Aisheja u përgjigj:

“Jeni Harurijjeh?”

Atëherë ajo tha:

“Unë nuk jam Harurijjeh. Unë vetëm po pyes.”

Aisheja tha:

“Ne kur kishim ciklet mujore në kohën të dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), urdhëroheshim për të kompenzuar agjërimin e jo namazin.” [13]

Transmetuar nga el-Buhari, Muslimi dhe të tjerët.

Kjo është prej mëshirës së Allahut dhe mirësisë ndaj gruas. Pasi që namazi përsëritet çdo ditë pesë herë në ditë, ndryshe nga cikli mujor i cili në bazë ndodh një herë në muaj, Allahu shfuqizoi që namazi të përsëritet për shkak të vështirësive të mëdha nga e cila përbëhet vepra. Por pasi që agjërimi ndodhë vetëm një herë në vit, Allahu e obliguar atë që të përmbahet nga agjërimi gjatë ciklit të saj mujor nga mëshira për të. Pastaj ajo është e detyruar të konepenzojë ditët e humbura për të arritur dobinë Sheriatike.

05 – Lehonia – Nifasi.

Nifasi është gjaku që del për shkak të lindjes. Përderisa gruaja e shehë gjakun dyzet ditë pas lindjes, ajo nuk falet dhe nuk agjëron. Ndërkohë, nuk është e lejueshme për burrin e saj që të ketë marrëdhënie seksuale me të derisa ajo të pastrohet, ose pasi të kenë kaluar dyzet ditë.

Nëse gjaku zgjatë më shumë se dyzet ditë, ajo duhet të pastrohet pas ditës së dyzetë. Sepse nifasi nuk zgjat më shumë se dyzet ditë, sipas mendimit të saktë. Kështu që ajo duhet të pastrohet dhe të falë namazin. Bëhet gjithashtu e lejueshme për burrin që të ketë marrëdhënie seksuale me të. I lejohet asaj që të përdor pambuk dhe gjëra të tjera për të parandaluar gjakun në mënyrë që gjaku të mos bie në rrobat dhe trupin e saj. Ky gjak është gjakderdhje që nuk e pengon agjërimin, namazin apo marëdhëniet seksuale. Në vend të kësaj, ajo është e detyruar që të merrë abdest para çdo namazi.

Nëse gruasi i vien sekrecione të tejdukshme brenda dyzet ditëve, atëherë ajo duhet të lahet, të falet dhe të agjërojë. Gjithashtu bëhet e lejueshme për burrin që të ketë marrëdhënie seksuale me të, edhe nëse kanë kaluar vetëm disa ditë. Nëse i kthehet gjaku gruas brenda dyzet ditëve ajo duhet të braktis namazin dhe agjërimin. Me këtë nuk lejohet për burrin e saj që të ketë marrëdhënie seksuale me të derisa ajo të pastrohet, ose të kalojnë dyzet ditë.

VËNI RE!

Gjaku që del nga një grua që vuan nga gjakrrjedhjet nuk është as gjak menstrual e as gjak nifasi. Ky gjak është i pastër. Në këtë rast, ajo duhet të agjërojë dhe të falet dhe është e lejueshme për burrin që të ketë marrëdhënie seksuale me të kur asaj i vie ky gjak. Ajo duhet të merrë abdest para çdo namazi ashtu sikurse personi që vuan nga rrjedhja e urinës. Ajo është e detyruar që të mbrohet nga gjaku duke përdorur pambuk ose diçka tjetër në mënyrë që gjaku të mos bi në trupin e saj apo në rrobat e saj. Kjo praktikë është transmetuar autentikisht prej profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Paaftësia për shkak të moshës së vjetër.

Në qoftë se burri dhe gruaja janë aq të vjetër sa që rëndohen nga agjërimi, iu lejohet të braktisin agjërimin dhe në vend të kësaj të japin ushqim të varfërve për çdo ditë që ata nuk agjërojnë. Ose ata e ftojnë të varfërin të ha me ta, ose i japin 1 ½ kg hurme, grurë ose oriz një personi të varfër për çdo ditë që nuk agjërojnë. Pos kësaj nëse ata vuajnë nga plagë të mbushura me qelb apo ndonjë sëmundje tjetër, ata me të vërtetë duhet të braktisin agjërimin. Ata gjithashtu nuk janë të detyruar tu japin ushqim të varfërve, sepse ata nuk agjërojnë për shkak të sëmundjes dhe e jo për shkak të moshës së vjetër. Nëse shërohen ata duhet ti konpenzojnë ditët e humbura.

Nëse ata nuk janë në gjendje që ti kompenzojnë ditet e humbura për shkak të moshës së vjetër, ata duhet t’u japin ushqim njerëzve të varfër sipas asaj që kemi përmendur. Kështu ka dhëne fetva Ibn Abasi radijAllahu anhua dhe dijetar të tjerë. Argumentet për këtë janë të njohura. Një prej tyre është fjala e Allahut:

مَن كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ

“Ndërsa ai që është i sëmurë ose gjendet në udhëtim e sipër (le të agjërojë aq ditë sa nuk i ka agjëruar).” [14]

Plaku i paaftë nuk është në gjendje t’i konpemzojë ditët. Prandaj, është obiligim për të që të japë ushqim në vend të agjërimit. Kur shërbëtori i profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem Enes bin Maliku radijAllahu anhu, u moshua aq shumë sa që rëndohej nga agjërimi ai braktisi agjërimin dhe u jepte ushqim të varfërve për çdo ditë që nuk agjëronte. Ndërsa nëse personit i ik mendja, ai as nuk obligohet tu japë ushqim të varfërve apo diçka tjetër.

Lusim Allahun Azze ue Xhel që Ai të na lejon ne, ju dhe të gjithë myslimanëve të tjerë të kuptojmë fenë dhe të kapemi për të dhe që Ai të na mbron nga të gjitha të këqijat e shpirtrave tanë dhe veprat e këqija. Ai ka fuqi për këtë dhe Ai është i aftë të bëj çdo gjë. Allahu e nderoftë dhe i dërgoftë paqen robit të Tij dhe të dërguarit e Tij dhe profetit tonë Muhammed, familjes së tij dhe shokëve të tij.

______________________________

[1] - 2:185

[2] - Ahmed (5866), Bejhaki (5201) dhe të tjerët. Autentik sipas Imam Albanit në  “Irua-ul-Ghalil” (564).

[3] - 2:185

[4] - Tirmidhi (715), Nesai (2275), Ibn Maxheh (1667) dhe Ahmedi (20341). Autentik sipas Imam Albanit në “Sahih Ibn Maxheh” (1353).

[5] - 2:185

[6] - Buhari (1943) dhe Muslimi (1121).

[7] - 16:89

[8] - 16:8

[9] - Buhari (1946).

[10] - Ahmedi (5866), Bejhaku (5201) dhe të tjerët. Autentik sipas Imam Albanit në  “Irua-ul-Ghalil” (564).

[11] - Ahmedi (5866), Bejhaki (5201) dhe të tjerët. Autentik sipas Imam Albanit në  “Irua-ul-Ghalil” (564).

[12] - Bukari (304) dhe Muslimi (80).

[13] - Buhari (321) dhe Muslimi (335).

[14] - 2:185

09. Gjërat që e prishin agjërimin.

O myslimanë! Mëso gjërat vijuese të cilët e prishin agjërimin:

01 – Ushqimi dhe pijet.

Myslimani i cili agjëron agjërimin e detyrueshëm, është i obliguar që të përmbahen nga ushqimi që nga hyrja e agimit. Nëse ai ha ose pi pasi të ketë hyrë agimi, atëherë agjërimi i tij prishet dhe detyrohet ta konpenzojë këtë ditë. Allahu Subhanehu ue Te‘Ala ka thënë:

وَكُلُواْ وَاشْرَبُواْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّواْ الصِّيَامَ إِلَى الَّليْلِ

“Dhe hani e pini deri në mëngjes (deri në imsak) derisa të dallohet peri i bardhë nga peri i zi, pastaj plotësonie agjërimin deri në muzg, (deri në perëndim të diellit).” [1]

Ai që ha dhe pi nga dyshimi në agimin nuk është i detyruar të konpenzojë dhe agjërimi i tij është i saktë, përderisa nuk është konfirmuar se ai hëngri ose piu pas hyrjes së agimit, sepse në esencë është ende natë.

Si një masë paraprake është ligjësuar për besimtarët që të hanë dhe të pinë para se të hyjë koha e paqartë. Ai gjithashtu duhet të veprojë në këtë mënyrë që agjërimi i tij të plotësohet. Ndërsa ai që ha dhe pi nga dyshimi i ngrysjes ka bërë gabim. Ai është i obliguar që ta konpenzojë këtë ditë, sepse në esencë është ende ditë. Myslimanit nuk i lejohet që ta prish agjërimin derisa të sigurohet se dielli ka perënduar ose të paktën që fuqishëm ta ndiej këtë.

Ai që sheh një mysliman duke pirë, duke ngrënë ose duke bërë ndonjë gjë tjetër që e prish agjërimin gjatë ditës në Ramazan është i obliguar që ta qortojë për këtë, pavarësisht nëse ai e bën këtë nga harresa apo me qëllim. Është mëkat të vepruarit një gjë të tillë gjatë agjërimit, edhe nëse personi është i arsyetuar. Duhet vepruar në këtë mënyrë, në mënyrë që askush të mos merr guximin dhe të veprojë atë që Allahu e ka ndaluar gjatë agjërimit dhe të pretendojë që ajo ndodhi si shkak i harresës. Ai që vërtet e vepron këtë për shkak të harresës nuk është i detyruar që ta konpenzojë këtë ditë. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Kushdo që harron ndërsa ai është agjërueshëm dhe ha ose pi, duhet ta vazhdojë agjërimin e tij. Nuk është askush tjetër përveç Allahut Ai i Cili i ka dhënë për të ngrënë dhe për të pirë.” [2]

Ka konsensus në lidhje me vërtetësinë e këtij hadithi.

02 – Gjërat që kanë të njëjtin efekt si ushqimi dhe pija dhe ato janë dy:

01 – Të marrurit gjak. Për shkak se personi merr një furnizim me gjak të pastër, ai duhet ta konpenzojë këtë ditë. Ndërsa nëse ai furnizohet me një substancë shtesë gjithashtu e ka prishur agjërimin dhe kjo është gjëja shtesë që e prishë agjërimin.

02 – Injeksioni ushqyes. Një injeksion i tillë e prish agjërimin në qoftëse mirret me qëllim. Injeksionet e zakonshme nuk e prishin agjërimin.

03 – Gjaku menstrual dhe gjaku i Lehonisë/Nifasit.

Gruaja me ciklin mujor dhe lehoni duhet të përmbahet nga agjërimi gjatë kësaj kohe. Nuk është i lejueshëm apo i vlefshëm namazi apo agjërimi fjatë kësaj kohe. Ato janë të obliguara që të konpenzojnë agjërimin por jo edhe namazet e asaj kohe. Është konfirmuar se Aishja radijAllahu ‘anha u pyet përse gruaja me menstruacione duhet të konpenzojë agjërimin ndryshe nga namazi. Kësaj pyetje Aishja jupërgjigjë kështu: “Ne na vinin ciklet tona mujore në kohën e të dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem. Ne urdhëroheshim që të konpenzojmë agjërimin ndryshe nga namazet.” [3]

Ka konsensus në lidhje me vërtetësinë e këtij hadithit.

Nëse gruaja ndien dhimbje menstruale para perëndimit të diellit pa parë gjak menstrual derisa dielli nuk ka perenduar, agjërimi i saj është i sakte. Gjaku i menstruacioneve e prish agjërimin e jo vetëm dhimbjet.

04 – Vjella me qëllim.

Ai që vjellë qëllimisht e prishë agjërimin. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Ai që vjell nuk është i obliguar që ta kompenzojë këtë ditë. Ai që vjellë qëllimisht është i obliguar që ta konpenzojë këtë ditë.” [4]

Lus Allahun me Emrat e Tij të bukur që Ai të na udhëzojë ne dhe ju dhe të gjithë myslimanët në atë që e kënaqë Atë, të na bëjë të qendrueshëm në të vërtetën, të ndihmoj fenë e Tij, të lartësoj fjalën e Tij, të përmirësojë gjendjen e të gjithë myslimanëve, tu jep atyre sundimtarët më të mirë dhe ti udhëzojë ata drejt asaj që e kënaq Atë, dhe në atë që është më e mira për robërit dhe vendet e tyre.

Unë i kërkoj Atij që t’i ndihmoj ata me çdo të mirë, të përmirësojë marrëdhëniet mes tyre, ti bëj ata udhëzuez të devotshëm që udhëzojnë dhe përmirësojnë gjendjen e të tjerëve, ti bëj ata që të gjykojnë me ligjin e Allahut dhe ti mbrojë nga puna e shejtanit dhe nga devijimet e sprovave. Ai mund ta bëj këtë dhe Ai është i aftë të veprojë çdo gjë. Gjithashtu lus Allahun që ti bëj të gjithë myslimanët e botës që ta kuptojnë fenë, të kapen për të, të bashkëpunojnë në mirësi dhe në devotshmëri dhe të na ndihmoj ne dhe ju në çdo gjë që e kënaq Atë. Allahu e nderoftë, i dërgoftë paqe dhe e bekoftë robin e Tij dhe të Dërguarin e Tij dhe profetin tonë Muhammed, familjen e tij, shokët e tij dhe pasuesit e tij të rëndomtë.

______________________________________

[1] - 2:187

[2] - Buhari (1933) dhe Muslimi (1155).

[3] - Buhari (321) dhe Muslimi (335).

[4] - Ebu Davudi (2380), Tirmidhi (720), Ibn Maxheh (1676) dhe Ahmedi (10468). Autentik sipas Imam Albanit në “Sahih-ul-Xhemi” (6243).

10. Faktorë tjerë që e prishin agjërimin.

O myslimanë! Mëso gjërat vijuese të cilat e prishin agjërimin:

05 – Hixhamja. [1]

Gjaku që e prish agjërimin është gjaku që del gjatë bërjës hixhame. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Ai që bën hixhame dhe atij të cilit i bëhet hixhamja e kanë prishur agjërimin.” [2]

Analogji të njëjtë marrin të gjitha që kanë të njëjtin efekt në të cilin një person qëllimisht nxjerr gjakun në mënyrë që ai të ndikohet nga dobësisa. Ashtu si hixhamja edhe ajo gjithashtu e prish agjërimin. Nga njëra anë, Sheriati Islam nuk bën dallimin në mes të dy gjërave të barabarta. Nga ana tjetër, ai gjithashtu nuk bën bashkimin mes dy gjërave të kundërta.

Nëse një person humb shumë gjak pa qëllim, sikurse përmes rrjedhjes së gjakut nga hunda, nga plaga e shkaktuar me thikë në lidhje me prerjën e mishit apo të shkelurit mbi xhama, agjërimi nuk prishet. Në këtë rast, nuk ka rëndësi nëse personi humbë shumë gjak. E njëjta gjë vlenë edhe në qoftë se humbet pak gjak gjatë kryerjes së analizave të gjakut. Kjo gjithashtu nuk e prish agjërimin pasiqë kjo nuk ndikon në agjërimin.

06 – Marrëdhënia seksuale me depërtimin e penisit në vaginë.

Nëse burri ka marrëdhënie seksuale me gruan e tij gjatë ditës në Ramazan që të dy obliguohen të bëjnë shpagim. Shpagimi është që të lirohet një rob besimtar. Nëse ata nuk mund ta bëjnë këtë, atëherë obligohen që të agjërojnë dy muaj rrjesht, nëse gruaja bëri marëdhënie me vetë dëshirë. Nëse ata nuk munen ta bëjnë këtë, atëherë obligohen që t’u japin ushqim 60 njerëzve të varfër. Çdo njëri është i detyruar të japë 30 Sa, rreth 90 kg, nga ushqimi bazë i atij vendi, 60 njerëzve të varfër. Çdo person i varfër duhet të marrë nga një Sa, rreth 3 kg, ku burri e jep gjysmën dhe gruaja gjysmën. Kështu është praktika kur ata nuk janë në gjendje për të liruar një rob ose të agjërojnë për dy muaj rresht. Përveç kësaj, ata janë të obliguar që të kompenzojnë ditën në të cilën kishin marrëdhënie. Ata gjithashtu duhet të pendohen tek Allahu, duhet të ndiejnë keqardhje, të braktisin veprimet e ngjashme dhe t’i kërkojnë falje Allahut. Marrëdhënia seksuale gjatë ditës në Ramazan është një mëkat i rëndë. Çdonjëri që është i obliguar të agjërojë nuk duhet të bie në këtë veprim.

Por nëse personi është në udhëtim ose i sëmurë saqë nuk mund të agjërojë, ai nuk është i obliguar të bëjë shpagim. Ky nuk ka bërë asgjë gabim. Ai duhet vetëm të kompenzojë ditën në të cilën kishte marrëdhënie. Sepse është e lejueshme për të sëmuarin dhe udhëtarin që të ketë marrëdhënie seksuale dhe të bëjë gjëra të tjera, kur ata nuk janë agjërueshëm. Allahu ‘Azze ue Xhel ka thënë:

مَن كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ

“Ndërsa ai që është i sëmurë ose gjendet në udhëtim e sipër (le të agjërojë aq ditë sa nuk i ka agjëruar).” [3]

Gruaja dhe burri kanë të njëjtin gjykim në këtë rast. Nëse agjërimi i saj është i obliguar ajo është e obliguar që të bëjë shpagimin dhe ta konpenzojë atë ditë. Ndërsa nëse ajo është duke udhëtuar apo e sëmuarë në mënyrë që agjërimi e mundon atë, ajo nuk duhet të bëj shpagimin.

07 – Ejakulimi me epsh.

Ejakulimi me epsh e prish agjërimin. Nuk ka rëndësi nëse personit i vie ejakulimi për shkak të puthjeve, lojës me gruan, shikimeve të përsëritura apo ndonjë gjë tjetër që nxitë epshin sikurse masturbim dhe gjëra të tjera.

VËNI RE!

Më tutje vijojnë disa shembuj të gjërave që nuk e prishin agjërimin:

01 – Kuhl / Syrmeja e syve.

Sipas mendimit të saktë të dijetarëve, Kuhli nuk e prish agjërimin e gruas apo burrit. Megjithatë, është më mirë për agjëruesin që ta përdorë Kuhlin gjatë natës. Gjykim të njëjtë kanë të gjitha produktet e tjera të bukurisë të tilla sikurse sapuni, vajrat dhe gjëra të tjera që përdoren për lëkurën. Shembuj të tillë janë kana, makiazhi dhe të ngjashme. Është në rregull për agjëruesën t’i përdor të gjitha këto. Megjithatë, makiazhi nuk duhet të përdoret në qoftë se ajo dëmton fytyrën.

02 – Pastë dhëmbësh.

Agjërimi nuk prishet nga pastrimi me pastë dhëmbësh. Kjo është si Sivaku. Personi duhet të sigurohet që të mos të përtypë diçka nga pasta. Por nëse rastësosht përbin diçka nga pasta ai nuk është i detyruar që ta kompenzojë këtë ditë.

03 – Pikat e syve dhe të veshëve.

Pikat e syve dhe veshëve nuk e prishin agjërimin sipas mendimit më të saktë të dijetarëve. Nëse personi ndien shijen e saj në fyt, atëherë është më e sigurt për ta konpenzuar këtë ditë. Megjithatë, nuk është e detyrueshme për shkak se sytë dhe veshët nuk janë kanale që furniziojnë me ushqim dhe pije.

Sa i përket pikave të hundës, ato nuk janë të lejuara për shkak se ato kanë kanale që furnizojne me ushqim dhe pije. Prandaj, profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Kushtoi rëndësi futjes se ujit në hundë nëse nuk je agjërueshëm.” [4]

Bazuar në këtë hadith obligohet ai që merrë pika të hundës që ta kompenzoje atë ditë. E njëjta gjë vlenë edhe për atë që bën gjithçka që ka të njëjtin efekt në qoftë se ai e ndien shijen e saj në fyt.

04 – Ejakulimi në gjumë dhe shkuarja e mendjes kah seksi.

Ejakulimi në gjumë dhe shkuarja e mendjes kah seksi nuk e prish agjërimin, edhe nëse me këtë ndodhë dalja e spremës. Nëse personi sheh gjurmë të spermës duhet të pastrohet. Nëse ka dalje të spermës pas namazit të sabahut dhe e shtyen pastrimin der sa të arrij namazi i drekës ska të keqe në këtë. E njëjta gjë vlenë nëse ai do të ketë marrëdhënie seksuale me gruan e tij gjatë natës dhe pastrohet pas hyrjes së agimit. Kjo është në rregull. Është konfirmuar se profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka pasur marrëdhënie seksuale gjatë natës, u zgjua në mëngjes, u pastrua dhe vazhdoi agjërimin. E njëjta gjë vlenë edhe për gratë me ciklin mujor dhe me lehoni. Nëse atyre u përfundon cikli mujor/lehonia gjatë natës dhe pastrohen pas hyrjes së agimit nuk ka të keqe në këtë dhe agjërimi i tyre është i saktë. Megjithatë, nuk është e lejueshme për këto gra, ose për atë që ka patur ejakulim, ta shtyej pastrimin apo namazin deri në lindjen e diellit.Të gjithë janë të detyruar të pastrohen para lindjes së diellit në mënyrë që ato të mund t’a falin namazin në kohë.

05 – Paraloja me gruan.

Është e lejueshme për burrin që ështe agjërueshëm që të ketë paralojë me gruan e tij, ta puthë atë përderisa nuk kanë marrëdhënie. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e kishte zakon të puthte gratë e tij dhe kishte paralojë me to kur ishte agjërueshëm. Ndërsa nëse personi ka frikë që të bie në atë që Allahu e ka ndaluar, atë që kemi përmendur më lartë, atëherë bëhet e ndaluar për të. Nëse ai joshet shpejt, atëherë ky veprim është i urrejtur në lidhje me të. Nëse përveç kësaj arrin ejakulim, ai duhet të vazhdojë agjërimin dhe pos kësaj duhet ta konpemzojë këtë ditë. Sipas shumicës së dijetarëve ai nuk është i obliguar që të bëjë shpagim për këtë.

Lidhur me medhiun, ai nuk e prish agjërimin, sipas mendimit më të saktë të dijetarëve. Agjërimi është në parim i saktë, dhe se është e vështirë për t’i shpëtuar medhiut.

06 – Gëlltitja e pështymës.

Pështyma nuk ndikon në agjërimin. Është në rregull për të gëlltitur pështymën, sikurse edhe për ta nxjerr atë jashtë.

Lidhur me këlbazën që vie nga gjoksi apo hunda, është obligim për burrin dhe gruan që ta nxjerr jashtë atë dhe të mos e gëlltis.

O myslimanë! Agjërimi është një një vepër e mirë shumë madhështore. Shpërblimi i tij është i madh dhe veçanërisht agjërimi i Ramazanit. Madhërone atë, Allahu ju mëshiroftë, me nijet të sinqert dhe që t’i ipni rëndësi agjërimit, namazit të natës, garimit në vepra të mira dhe nxitimit në pendim të sinqertë për të gjitha mëkatet dhe të këqijat. Qëndroni larg nga ajo që Allahu dhe i dërguari i Tij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ua kanë ndaluar. Qëndroni larg nga ajo që Allahu dhe i dërguari i Tij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ua kan ndaluar. Bindjuni Atij vazhdimisht në Ramazanit dhe jashtë tij. Këshilloni njëri-tjetrin që të urdhëroni në punë të mira dhe që të ndaloni nga veprat e këqija dhe thërritni në çdo gjë të mirë në mënyrë që ju të fitoni Xhenetin, lumturinë, nderimin dhe shpëtimin në të dy jetët.

Lusim Allahun që të na mbrojë ne dhe ju nga ajo që shkakton zemërimin e Tij, ta pranojë agjërimin tonë dhe namazin e natës, të përmirësojë sundimtarët myslimanë dhe të mbështesë fenë e Tij nëpërmjet tyre dhe të shkatërrojë armiqtë e Tij nëpërmjet tyre dhe t’i bëj të gjithë që ta kuptojnë fenë dhe të jenë të qëndrueshëm dhe të gjykojnë dhe të gjykohen sipas tij në të gjitha çështjet. Ai është në gjendje të bëjë gjithçka.

Allahu e nderoftë, i dërgoftë salate dhe selame robit të Tij dhe të Dërguarit të Tij dhe profetin tonë Muhammed, familjen e tij, shokët e tij dhe ata që e pasojnë rrugën e tij deri në Ditën e Gjykimit.

____________________________________

[1] - Hixhame (arabisht) derivon nga fjala arabe “haxhm” që do të thotë “të thithësh”, kurse anglisht “cupping therapy” është procesi i vënies i disa kupave në pjesë të caktuara të trupit, duke i hequr ajrin nga brenda kupave për të krijuar një vakum. Gjithashtu definohet edhe si rregullimi i kapacitetit të gjakut në organizëm me anë të heqjes së qelizave të vdekura të gjakut dhe heqjes së gjakut të mpiksur në vena e kapilar. Hixhamja është një nga mjekimet më të mira që sillet si urdhër hyjnor për shërimin e sigurt të një numri të madh sëmundjesh, nga Profeti ynë i lavdëruar Muhamedi?.

[2] - Ebu Davudi (2367), Tirmidhi (774), Ibn Maxheh (1679) dhe Ahmedi (15866). Autentik sipas Imam Albanit në “Irua-ul-Ghalil” (931).

[3] - 2:185

[4] - Ebu Davudi (2366), Tirmidhi (788), Nesai (78), Ibn Maxheh (407) dhe Ahmedi (16430). Autentik sipas Imam Albanit në “Irua-ul-Ghalil” (930).

11. Dispozitat mbi kompenzimin e ditëve të humbura.

O mysliman! Mëso disa gjykime që janë të lidhura me kompenzimin për atë që ka ngrënë në Ramazan.

Çdo njëri që është i obliguar që të kompenzojë ditët e humbura të Ramazanit është i detyruar që ta bëjë këtë para Ramazanit të ardhshëm. Nëse personi nuk agjëron dy, tre ose më shumë ditë, ai duhet ti kompenzojë këto ditë. Megjithatë, nuk është e nevojshme për ti agjëruar ato rresht. Megjithatë, është më mirë për ti agjëruar rresht. Nëse nuk e bënë këtë ska të keqe. I lejohet t’i shtyej këto ditë deri në muajin Shaban. Nëse hyn Ramazani tjetër para se ai t’i ketë kompenzuar ditët e humbura ai mëkaton në qoftëse nuk ka arsyetim.

Pos kësaj ai duhet ti kompenzojë ditët e humbura dhe të ushqejë një person të varfër për çdo ditë. Disa nga sahabët e profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem kanë dhënë fetva të tillë. Sasia e ushqimit duhet të korrespondojnë me një gjysmë Sa rreth 1 ½ kg, nga gjërat ushqimore të vendit që duhet ti ipen njerëzve të varfër në qoftë se do të jetë edhe vetëm një person i varfër.

Nëse personi arsye për shtyerjen e ditëve për shkak të sëmundjes apo udhëtimit, ai e ka detyrë vetëm që ti komepenzojë ditët e humbura. Ai nuk është i obliguar që të japë ushqim duke u bazuar në fjalët e përgjithshme  e Allahut Subhanehu ue Te‘Ala.

فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ

“Ndërsa ai që është i sëmurë ose gjendet në udhëtim e sipër (le të agjërojë aq ditë sa nuk i ka agjëruar).” [1]

VËNI RE!

Nëse myslimani e prishë agjërimin gjatë Ramazanit për shkak të sëmundjes dhe vdes si shkak i sëmundes së tij, ai nuk ka obligim asgjë, sepse ai është i arsyetuar dhe i paaftë për t’i kompenzuar ditët e humbura.

E njëjta gjë vlenë edhe për udhëtarin i cili vdes gjatë udhëtimit ose menjëherë pasi të ketë arritur cakun. Në këtë rast, nuk është e detyrueshme për ti konpenzuar ditët e humbura apo për t’u dhënë ushqim të varfërve. Sepse edhe ky person është i arsyetuar në bazë të Sheriatit.

Për atë që shërohet, apo atë që kthehet nga udhëtimi dhe është i pakujdesshëm me agjërimin e ditëve të humbura derisa të vdes, është obligim për kujdestarin e tij në mesin e të afërmve që t’i kompenzojë ditët e humbura në vend të tij. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Nëse një person vdes dhe është i detyruar të agjërojë, le të agjërojë kujdestari i tij për të.” [2]

Imam Ahmedi (RahimehUllah) transmetoi me zinxhir autentik të transmetimit nga Ibn Abasi radijAllahu anhu se një grua e pyeti të dërguarin e Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem nëse ajo duhet ti agjërojë ditët e agjërimit të Ramazanit për nënën e saj e cila kishte vdekur? Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i tha:

“A do të kishe paguar borxhin e nënës sate nëse ajo kishte borxh? Borxhi i Allahut ka më shumë të drejtë për tu paguar.” [3]

Ky hadith, dhe gjithashtu hadithi i mëparshëm, dhe hadithe me kuptime të ngjashëm dëshmojnë se duhet agjëruar për të vdekurin pavarësisht nëse agjërimi është një betim, ditë e Ramazanit ose shpagim. Ky është mendimi më i saktë i dijetarëve.

Nëse nuk mund të agjërojnë për të vdekurin duhet tu ipet ushqim të varfërve nga trashëgimia e të vdekurit. Për çdo ditë të humbur duhet dhënë një gjysmë Sa rreth 1 ½ kg, një personi të varfër.

E njëjta gjë vlenë edhe për të moshuarin dhe atë me sëmundje kronikë. E njëjta gjë vlenë edhe për gratë me ciklin mujor dhe me lehoni në qoftëse ato janë të pakujdesshme në konpenzimin e ditëve te humbura derisa të vdesin. Në qoftë se askush nuk mund të agjërojë për to duhet t’i ipet ushqim një personi të varfër për çdo ditë të humbur. Ata të cilët nuk lënë pas trashëgimi me të cilën paguhet ushqimi nuk janë të obliguar me asgjë. Allahu Azze ue Xhel ka thënë:

لاَ يُكَلِّفُ اللّهُ نَفْسًا إِلاَّ وُسْعَهَا

“Allahu nuk e ngarkon askend përtej fuqisë që ka.” [4]

فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ

“Andaj druajuni Allahut sa të mundeni.” [5]

Lus Allahun me Emrat e Tij të bukur dhe cilësitë e Tij të larta të na udhëzojë ne dhe ju në dituri të dobishme dhe vepra të devotshme, të na mbrojë nga të këqijat e shpirtrave tanë dhe nga veprat e këqija dhe të na bëjnë të gjithë që të pasojmë rrugën e drejtë. I lutem Atij që të na bëjë të konkurrojnë në veprat e mira dhe të na largojë nga çdo e keqe. E lus Allahun që t’i udhëzojë sundimtarët tanë në gjitha të mirat, ta mbështes fenë e Tij nëpërmjet tyre, të përmirësojë rrethin e tyre, ti ndihmoj ata në çdo mirësi dhe ti mbroj ata nga çdo e keqe. Lus Allahun t’i udhëzojë të gjitha autoritet në atë që e kënaq Atë, dhe që ajo të jetë gjëja më e mirë për njerëzit dhe shtetet e tyre. E lus Allahun Subhanehu ue Te‘Ala që të përmirësojë gjendjen e myslimanëve kudo, t’u jep atyre sundimtarët më të mirë, ti përmirësojë udhëheqësit e tyre dhe tu jep atyre të kuptuarit e fesë dhe stabilitet në fe. Ai dëgjon dhe është afër.

Allahu e nderoftë dhe dërgoftë selame mbi profetin tonë Muhammed, mbi fmailjen e tij, shokët e tij dhe pasuesit e tij të saktë.

___________________________________________

[1] - 2:185

[2] - Buhari (1952) dhe Muslim (1147).

[3] - Ahmed (2005) dhe Ebu Davud (3310). Autentik sipas Imam Albanit në “Sahih Ebi Davud” (2831). Gjithashtu hadithi gjendet tek Buhari (1953) dhe Muslimi (1148) me një pyetës mashkull si dallim.

[4] - 2:286

[5] - 64:16

12. Vlera e namazit të natës dhe leximit të Kuranit.

Është ligjësuar për të gjithë muslimanët që t’i japin rëndësi të madhe të gjitha formave të adhurimit gjatë këtij muaji fisnik, duke përfshirë namazet nafile, leximit të Kuranit me reflektim dhe mirëkuptim, të thuhet “Subhan Allah”, “el-Hamdulil-Lah”, “La ilahe ila Allah”, “Allahu Ekber”, “Estaghfirullah”, të lexohen lutje të bazuar në sheriat, të urdhërojmë në të mirë, të ndalojmë nga e keqja, të thërrasim për në fenë e Allahut (Azze ue Xhel), të kujdesemi për të varfrit dhe nevojtarët, ti përkushtohemi prindërve, të nderojmë komshiun, të vizitojmë të sëmuarin dhe të tjera lloje të veprave të mira. Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Muaji i Ramazanit ka ardhur tek ju, një muaj i bekuar. Në të Allahu iu mbulon juve dhe Allahu e zbret mëshirën, i shlyen mëkatet, dhe i pranon lutjet. Në të Allahu shikon se si ju garoni dhe mburret për ju para engjëjve të Tij. Prandaj tregojani Allahut anët tuaja më të mira. Fatkeqi është ai i cili është i privuar nga mëshira e Allahut.” [1]

Është transmetuar gjithashtu se Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Ai që bën një vepër të mirë në të (ramazan) është si ai që bën një vepër të detyrueshme, jashtë tij (Ramazanit). Ai që bën një vepër të mirë në të është si ai që bën shtatëdhjetë vepra të detyrueshme jashtë tij (Ramazanit).” [2]

Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë në hadithin autentik:

“Kryerja e umres në Ramazan është e barabartë me një haxh,” ose ai tha: “…një haxh me mua.” [3]

Hadithet dhe transmetimet që tregojnë se është ligjësuar garimi në vepra të mira gjatë këtij muaji fisnik janë të shumta. Disa nga këto vepra është namazi i natës. Ai është i pëlqyer fortë. Allahu (‘Azze ue Xhel) tha për robërit e Tij,

كَانُوا قَلِيلًا مِّنَ اللَّيْلِ مَا يَهْجَعُونَوَبِالْأَسْحَارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ

“…ata, kanë fjetur pak natën (duke iu lutur Allahut) po dhe në agim kërkonin falje.” [4]

Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Agjërimi më i mirë pas Ramazanit është në muajin e shenjtë Muharrem Allahut dhe namazi më i mirë pas namazeve obligative është namazi i nataës.” [5]

Transmetuar nga Muslimi në Sahihun e tij.

Namazi i natës është i përket rangut shumë të lartë. Allahu (Xhela ue Ala) tha në lidhje me robërit e Tij:

وَالَّذِينَ يَبِيتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّدًا وَقِيَامًا

“Dhe ata që e kalojnë natën, duke i bërë sexhde Zotit të tyre, dhe duke ndenjur në këmbë.” [6]

Ai (Subhanehu ue Te‘Ala) tha në lidhje me njerëzit e devotshëm:

كَانُوا قَلِيلًا مِّنَ اللَّيْلِ مَا يَهْجَعُونَوَبِالْأَسْحَارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ

“…ata, kanë fjetur pak natën (duke iu lutur Allahut) po dhe në agim kërkonin falje.” [7]

Allahu i tha Profeti të Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem):

يَا أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا نِصْفَهُ أَوِ انقُصْ مِنْهُ قَلِيلًا أَوْ زِدْ عَلَيْهِ وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا إِنَّا سَنُلْقِي عَلَيْكَ قَوْلًا ثَقِيلًا

“O ti i mbështjellur (Muhammed)! Zgjohu (lutju) Allahut natën, pos të paktën; gjysmën e saj ose edhe më pak nga ajo, ose diçka më shumë se ajo, dhe lexo Kur’anin me kujdes dhe qartë. Ne, me të vërtetë, do të dërgojmë ty fjalë të rënda.” [8]

Allahu (‘Azze ue Xhel) tha:

تَتَجَافَى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفًا وَطَمَعًا وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَفَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَّا أُخْفِيَ لَهُم مِّن قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزَاء بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ

“I heqin trupat e tyre prej dyshekëve, duke e lutur Zotin e tyre nga frika dhe nga shpresa dhe nga ajo që Ne ua kemi dhënë (pasuria) atyre, ata japin. Pra, për ata që kanë vepruar, nuk di askush për atë kënaqësi (të zemrës e shpirtit) që u është caktuar atyre si shpërblim.” [9]

Ajetet që tregojnë vlerën e namazit të natës janë të shumta. Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) shpesh falej natën dhe të thoshte:

“O njerëz! Përhapeni selamin, jepni ushqim, mbani lidhjet familjare, dhe faluni natën kur njerëzit flejnë kështu që ju do të hynë në Xhenet të qetë.” [10]

Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) si parim falte njëmbëdhjetë rekate dhe jepte selam pas çdo dy rekateve dhe e përfundonte namazin me namazin e vitrit një rekat. Ndonjëherë ai e falte vitrin me nëntë, shtatë ose pesë rekate. Ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) si parim e kishte që të falte njëmbëdhjetë rekate dhe mund të nodhte që ai të falte trembëdhjetë rakate ku ai e zgjatte leximin, rukutë dhe sexhdet.

Prej veprave që unë këshilloj veten dhe ju, janë që të lexoni shumë Kuranin madhështorë dhe që ju ta bëni këtë gjatë tërë kohës. Gjithashtu duhet të meditoni rreth tij dhe t’i kuptoni domethëniet e tij madhështore që pastrojnë zemrat dhe paralajmëron kundër pasimit të epshit dhe rrugës së shejtanit. Allahu (‘Azze ue Xhel) e shpalli Kuranin si udhëzim, qortim, përgëzues, paralajmërues, mësim, orientim dhe mëshirë për të gjithë robërit. Ai që i përmbahet atij dhe e pason udhëzimin e tij është fatlumi dhe i shpëtuari. Ai që ia kthen shpinën është fatkeq dhe  përbmysur. Allahu (‘Azze ue Xhel) ka thënë:

إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يِهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ

“Është e vërtetë se ky Kur’an udhëzon për atë rrugë që është më se e vërteta.” [11]

وَأُوحِيَ إِلَيَّ هَذَا الْقُرْآنُ لأُنذِرَكُم بِهِ وَمَن بَلَغَ

“Mua më është shpallur ky Kur’an që me të t’ju tërheq vërejtjen juve dhe atij që i komunikohet.” [12]

يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءتْكُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَشِفَاء لِّمَا فِي الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ

“O ju njerëz! Juve ju erdhi nga Zoti juaj këshilla (Kur’ani) dhe shërimi i asaj që gjendet në kraharorët tuaj (në zemra), edhe udhëzim e mëshirë për besimtarët.” [13]

قُلْ هُوَ لِلَّذِينَ آمَنُوا هُدًى وَشِفَاء

“Thuaj: “Ai është për besimtarët udhëzues e shërues.” [14]

Në hadith autentik, Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Unë do tu´a lë juve dy gjë me peshë. E para është libri i Allahut. Në të gjendet udhëzimi dhe drita. Kapni për librin e Allahut dhe përmbajuni atij.”

Pastaj ai tha:

“Dhe familjen time. Unë ju kujtoj juve Allahun në lidhje me familjen time.”

Në hadith autentik, Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha:

“Unë po ua lë dy gjëra, nëse u përmbaeni nuk do të humbni kurrë E para është Libri i Allahut i Dërguari. Në të është udhëzimi i drejtë dhe drita. Dhe Sunnetin tim.”

Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) nxiti dhe inkurajoi për në librin e Allahut. Ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha gjatë haxhit tij të lamtumirës:

“Unë do ti´u lë diçka juve. Ju nuk do të devijoni përderi sa ju i pëmbaheni asaj; Librin e Allahut dhe Sunnetin tim.” [16]

Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha:

“Më i miri prej jush është ai që e mësonë Kuranin dhe ia mësonë atë të tjerëve.” [17]

Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i tha shokëve të tij:

“Kush prej jush dëshiron që të shkojë në Bathan ose el-Akik dhe ti sjell deve (të gjinis femërore) me gunga të mëdha pa mëkatuar ose pa i shkëputur lidhjet familjare?” Ata thanë: “Ne duam të gjithë, o i dërguari i Allahut.” Atëherë ai iu tha: “Që një nga ju të shkoj në xhami dhe t’ua mësojë të tjerëve apo të lexoj dy ajete nga libri i Allahut është më mirë për të se sa t’i ipen dy deve (të gjinisë femërore), tri ajete janë më të vlefshme se tri [deve] dhe katër ajete janë më të vlefshme se katër [deve] dhe se sa devetë e mbetura.” [18]

Të gjitha këto hadithe janë autentike nga profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Ka shumë ajete fisnike Kuranore dhe hadithe që flasin në lidhje me vlerën e Kuranit dhe që nxisin në leximin e tij, të mësuarit e tij dhe që ai tu mësohet të tjerëve. Qëllimi i leximit është për të kuptuar Kuranin dhe ajetet e tij. Pastaj duhet tvepruar sipas tyre. Allahu (‘Azze ue Xhel) ka thënë:

أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا

“A nuk e studiojnë me vëmendje Kuranin? Por jo, ato janë zemra që kanë drynat e vet!” [19]

كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِّيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَلِيَتَذَكَّرَ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ

“(Ky është) Libër i begatshëm, Ne ta shpallëm ty këtë, që t’i studiojnë argumentet e tij dhe që të marrin mësim prej tij ata që kanë mend.” [20]

Merrni iniciativën, Allahu ju mëshiroftë, dhe lexoni librin e Zotit tuaj. Meditoni mbi kuptimin e tij. Le të jenë kohët dhe mexhliset e përbëra prej tij. Kurani fisnik është litari i fortë i Allahut dhe rruga e drejtë; ai që kapet për të do të shkojë tek Allahu dhe Xheneti i Tij. Ai që ia kthen shpinën atij do të jetë fatkeqë në të dy jetët.

Allahu ju mëshiroftë, qëndroni larg nga çdo gjë që tërheq dhe ju preokupon nga libri i Allahut sikurse gazetat, revistat dhe libra të tilla që sjellin më shumë dëm sesa dobi. Nëse duhet lexuar ato patjetër, atëherë le të jetë në kohë të caktuara. Përveç kësaj, vetëm përmbajtja e nevojshme duhet të lexohet. Duhet vendosur kohë të posaçshme për leximin dhe dëgjimin e Kuranit. Një person duhet të dëgjojë fjalën e Zotit të tij dhe nëpërmjet tij të kurojë sëmundjen e zemrës së tij të dhe ta përdor atë për t’iu bindur Krijuesit të tij, Zotit dhe Mbretit i Cili sjell dëm dhe dobi, jepë dhe merrë. Nuk ka të adhuruar me të drejtë askush përpos Tij, dhe nuk ka zot pos Tij.

Është e detyrueshme për tu shmangur nga mexhliset e përbëra nga gjëra të kota, këngë, transmetime të radios të dëmshme, thashetheme dhe fyerjet e nderit të njerëzve. Ajo që është më e keqe dhe më e dëmshme janë kinemat dhe filmat që përbëhet nga lakuriqësia. Ato i sëmurin zemrat dhe largojnë nga përkujtimi i Allahut dhe leximi i Kuranit. Ato shkaktojnë që krakateret të prishen dhe që karakteret e lavdërueshme të braktisen. Betohem në Allahun se ato janë argëtimet më të dëmshme dhe më të shëmtuara që japin rezultatet më të neveritshme. Shmanguni prej tyre, Allahu ju mëshiroftë, njerëzit të cilët zënë veten e tyre me to dhe kënaqen me veprimet e tyre të shëmtuara. Ata që i thërrasin njerëzit në to marrin mëkatet e tyre dhe mëkatet e njerëzve të cilët devijojnë nëpërmjet tyre. E njëjta gjë vlenë për çdo njërin i cili thërret në të kotën dhe që e vërteta të injorohet. Ai merr mëkatin e tij dhe mëkatet e atyre që e pasojnë atë në të. Kjo është transmetuar në të vërtetë nga profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).

Ne e lusim e Allahun që të na udhëzojë ne dhe të gjithë muslimanët në rrugën e drejtë. Ai dëgjon dhe është afër. Selamet dhe salavatet e Allahut qofshin mbi profetin tonë Muhammedin, familjen e tij dhe shokët e tij.

_________________________________________

[1] - Tabarani në  “Musnad-ush-Shemijjin” (2238). I shpikur sipas Albanit në “Dha´if-ut-Targhib uet-Terhib” (592).

[2] - Ibn Khuzejmeh (1881) dhe Bejhaki në “Fadha’il-ul-Aukat” (1/146). Munker (hadith i dobët i cili e kundërshon një hadith autentik) sipas Albannit në “es-Silsilah edh-Dha´ifah” (871).

[3] - Bukhari (1782) dhe Muslimi (1256).

[4] - 51:17-18

[5] - Muslimi (1163).

[6] - 25:64

[7] - 51:17-18

[8] - 73:1-5

[9] - 32:16-17

[10] - Tirmidhi (2485), Ibn Maxheh (3251) dhe Ahmedi (23835). Autentik sipas Albanit në “Sahih-ul-Xhami´” (7865).

[11] - 17:9

[12] - 6:19

[13] - 10:57

[14] - 41:44

[15] - Muslimi (2408).

[16] - Muslimi (1218) pa fjalët “…dhe Sunnetin tim”. Hadith i transmetohet i plotë nga Hakimi (318) dhe Bejhaki (20123). Autentik sipas Albanit në “Sahih-ut-Targhib uet-Tarhib” (37).

[17] - Bukhari (5027).

[18] - Muslimi (803).

[19] - 47:24

[20] - 38:29

13. Itikafi.

Itikafi është Sunnet për burrat dhe gratë. Është është saktësuar se profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e kishte zakon të bënte itikaf në Ramazan. Mënyra e fundit të cilën ai e praktikoi ishte se ai bëri itikaf dhjetë ditët e fundit. Disa prej grave të profetit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) gjithashtu bënin itikaf me të. Ato vazhduan me këtë edhe pas vdekjës së tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).

Itikafi bëhet më së miri në Ramazan. Ai mund të mëhet në të gjitha xhamitë në të cilat falet namazi me xhemat, Allahu (Subhanehu ue Te‘Ala) ka thënë:

وَلاَ تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنتُمْ عَاكِفُونَ فِي الْمَسَاجِدِ

“E kur jeni të izoluar (në i’tikafë) në xhami, mos t’u afroheni atyre (për marrëdhënie intime).” [1]

Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) bëri itikaf dhjetë ditët e fundit të Ramazanit. Njëherë ai e braktisi këtë për ta bërë atë në muajin Sheual.

Qëllimi i itikafit është për t’u përkushtuar tërësisht me adhurim dhe për tu vetmuar me Allahun. Ky vetmim Sheriatik. Disa e definuan itikafin si “të shkëputen të gjitha lidhjet me të gjitha krijesat dhe duke qenë nën detyrë të Krijuesit.” Do të thotë shkëputja e gjitha lidhjeve që të largojnë dhe shkëpusin nga adhurimet ndaj Allahut.

Itikafi duhet të bëhet në xhamitë në të cilat falet namazi me xhemat. Nëse namazi i xhumasë nuk falet në një xhami është më mirë për të bërë itikafin në një xhami ku falet xhumaja.

Nuk ka kohë të caktuar për itikaf, sipas mendimit më të saktë të dijetarëve.

Nuk është kusht për të agjëruar gjatë itikafit (që bëhet jashtë Ramazanit). Megjithatë, është më mirë të agjërohet. Është Sunnet të shkosh në vendin e itikafit duke bërë nijet të fillosh itikafin dhe të dalësh prej prej tij kur koha e caktuar ka kaluar. Ai mund ta ndërpresë itikafin nëse është e nevojshme. Megjithatë, itikafi është Sunnet. Nuk është i detyrueshëm për të filluar itikafin përderisa ai nuk është ndërlidhur me ndonjë zotim (je zotuar se do të bësh itikaf).

Është e pëlqyer për të bërë itikaf dhjetë ditët e fundit të Ramazanit, sepse kështu veproi profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Është e pëlqyer për atë që hyn në itikafi për të shkuar në vendin e tij të itikafit pas namazit të sabahut më 21 Ramazan dhe të delë nga aty, kur dhjetë ditët të jenë plotësuar. Kështu veproi profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).

Pra nuk ka të keqe nëse itikafi ndërpritet nëse nuk është bërë zotim. Nëse është e mundur është më së miri që personi të ketë një vend të veçantë në xhami ku ai gjenë qetësi.

Personi në itikafi është i detyruar që të rri në vendin e tij të itikafit dhe të përkushtohet me kujtimin dhe adhurimin e Allahut. Ai duhet të largohet nga vendi vetëm kur është e nevojshme, sikurse kryerja e nevojave fiziologjike. Ai gjithashtu mund të lerë vendin për të dalur jashtë për të ngrënë në qoftë se nuk ka dikë që mund ti sjell për të ngrënë. Ashtu siç veproi profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), është e lejuar për të dalë nëse është e nevojshme.

Nuk është e lejuar për burrin që të ketë marrëdhënie seksuale me gruan e tij kur ajo është në itikaf. Nuk është e lejuar as për burrin që është në itikafi që të ketë marrëdhënie me gruan e tij. Allahu (Subhanehu ue Te‘Ala) ka thënë:

وَلاَ تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنتُمْ عَاكِفُونَ فِي الْمَسَاجِدِ

“E kur jeni të izoluar (në i’tikafë) në xhami, mos t’u afroheni atyre (për marrëdhënie intime).” [2]

Është më së miri që të mos flet shumë me njerëzit. Në vend të kësaj, ai duhet të përkushtohet në adhurim ndaj Allahut. Megjithatë, s’ka të keqe në qoftë se ai vizitohet nga vëllezërit e tij, ose në qoftë se gruaja vizitohet nga maharimët apo motrat e saj dhe ata fillojnë të flasin mes veti. Gratë e profetit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e vizitonin atë dhe ai fliste me to. Pastaj ato shkuan në shtëpi. Kjo dëshmon se kjo lejohet.

Lejohet për personin në itikaf dhe për të tjerët që të flejnë dhe që të hanë në xhami. Ka hadithe dhe transmetime lidhur me këtë, e mes tyre është gjendja e Ehl-us-Saffahs. Megjithatë, duhet theksuar se pastërtia e xhamisë duhet të mbahet dhe se të gjitha grimcat e ushqimit dhe gjëra të tjera që ndotin xhaminë duhet të shmangen. Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Shpërblimet e umetit tim do të më paraqiten mua duke përfshirë edhe gjërat e ndotura që burri i largon nga xhamia.” [3]

Transmetuar nga Ebu Davudi dhe Tirmidhi dhe ky hadith është autentik sipas Ibn Khuzejmes.

Aisha (radijAllahu ‘anha) ka thënë:

“Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka urdhëruar që të ndërtohen xhamitë në pjesë të qyteteve dhe që ato të pastrohen dhe të pafurmosen.” [4]

Transmetuar nga të pesë librat përveç Nesaiut. Zinxhiri i hadithit është i mirë.

O muslimanë! Agjërimi është një vepër shumë e mirë. Shpërblimi i tij është i madh dhe sidomos agjërimi i Ramazanit. Nderojëni atë, Allahu ju mëshiroftë, me nijet të sinqertë dhe kushtoni një rëndësie të madhe agjërimit, namazit të natës, garimit në vepra të mira dhe nxitimit në pendim të sinqertë për të gjitha mëkatet dhe prapësitë. Qëndroni larg nga ajo që Allahu dhe i dërguari i Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ua ka ndaluar. Qëndroni larg nga gjithçka që Allahu dhe i dërguari i Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ua ka ndaluar juve. Binduni Atij vazhdimisht në Ramazan dhe ndryshe. Këshilloni njëri-tjetrin për të urdhëruar në mirësi dhe të ndaloheni nga e keqja, dhe të thërrisni në çdo gjë të mirë në mënyrë që ju të fitoni Xhenetin, lumturi, nderin dhe shpëtimin në të dy jetët.

E lusim Allahun të na mbrojë ne dhe ju dhe nga ajo shkakton zemërimin e Tij, të pranojë agjërimin tonë dhe namazin e natës, ti përmirësojë pushtetarët muslimanë dhe të ndihmojë fenë e Tij me anë të tyre dhe ti shkatërrojë armiqtë e Tij me anë të tyre dhe ti´u bëjë juve të gjithëve që ta kuptoni fenë dhe të përqëndrohemi stabil në të dhe të gjykoni dhe të gjykoheni me të në të gjitha çështjet. Ai është padyshim i aftë për çdo gjë.

Selamet dhe salavatet e Allahut qofshin mbi robin e Tij dhe të dërguarin e Tij, dhe profetin tonë Muhammedin, mbi familjen e tij, shokët dhe ata që ndjekin rrugën e tij deri në Ditën e Gjykimit.

__________________________________

[1] - 2:187

[2] - 2:187

[3] - Ebu Davdui (461) dhe Tirmidhi (2916). I dobët sipas Albani në “Dha´if-ul-Xhami´” (2700).

[4] - Ebu Davudi (455), Tirmidhi (594), Ibn Maxheh (758) dhe Ahmedi (26429). Autentik sipas Albanit në “Sahih-ul-Xhami” (436).

14. Nata e kadrit.

Nata e kadrit është nata më e mirë. Gjatë kësaj nate Allahu e zbriti Kuranin. Ai (Subhanehu ue Te‘Ala) na tregoi se ajo është më e mirë se një mijë muaj dhe e bekuar sepse në të vendoset çdo punë e urtë. Tha Allahu (Subhanehu ue Te‘Ala) në fillim të sures “e-Duhan” thotë:

حم وَالْكِتَابِ الْمُبِينِ إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُّبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنذِرِينَ فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ أَمْرًا مِّنْ عِندِنَا إِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ رَحْمَةً مِّن رَّبِّكَ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ

“Ha, Mim. Pasha librin sqarues (të së drejtës nga e kota)! Ne e zbritëm atë në një natë të bekuar (në natën e begatshme të Kadrit). Ne dëshiruam t’u tërheqim vërejtjen, e njerëzit të jenë të gatshëm. Në atë (natë) vendoset çdo punë e urtë. Urdhër i përcaktuar nga Vetë Ne. S’ka dyshim se Ne dërguam të dërguar. (E zbritëm) Nga Mëshira e Zotit tënd; Ai është dëgjuesi, i dijshmi.” [1]

Allahu Subhanehu ue Te‘Ala tha:

إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِوَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِلَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍتَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍسَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ

“Ne e zbritëm atë (Kuranin) në Natën e Kadrit. E ç’të bëri ty të dish se ç’është Nata e Kadrit? Nata e Kadrit është më e rëndësishme se një mijë muaj! Me lejen e Zotit të tyre në (atë natë) të zbresin engjëjt dhe shpirti (Xhibrili) për secilën çështje. Ajo (që përcakton Zoti) është paqe deri në agim të mëngjesit!” [2]

Është transmetuar në të vërtetë se i dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Ai që kalon në ibadet gjatë natën e kadrit, me besim dhe shpresë, do t’i falen mëkatet e tij të kaluara.” [3]

Të qëndroshë dhe të bësh ibadet në këtë natë përfshinë lutjen, namazin, leximin e Kuranit dhe vepra të tjera të mira. Ky ajet madhështorë dëshmon se veprat gjatë kësaj nate janë më të vlefshme se veprat e një mijë muajve. Kjo është një vlerë e madhe dhe një mëshirë nga Allahu për robërit e Tij.

Muslimanëve u përket që ta madhërojnë atë dhe ta kalojnë atë me adhurim. Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë se ajo ndodhë në dhjetë netët e fundit të Ramazanit, dhe se gjasa është më e madhe që ajo të ndodhë gjatë netëve tek. Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Përpiquni pas saj gjatë dhjetë netëve të fundit të Ramazanit dhe përpiquni pas saj çdo natë tek.” [4]

Këto hadithe autentike nga i dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dëshmojnë se kjo natë ndërrohet nga një natë në një tjetër gjatë dhjetë netëve të fundit. Pra nata e kadrit nuk ndodh në të njëjtën natë çdo vit. Ajo mund të jetë nata e 21, 23, 25, 27 ose 29. Ajo mund gjithashtu mund të jetë një natë çiftë.

Ai që rri zgjuar në të gjitha dhjetët netët, me besim dhe shpresë për shpërblim, e ka përjetuar natën pa dyshim dhe ka fituar premtimin e Allahut. Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka qenë veçmas i përkushtuar gjatë këtyre dhjetë netëve. “Aisha (radijAllahu ‘anha) ka thënë:

“Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka qenë më i përkushtuar gjatë dhjetë netëve të fundit se sa në netët tjera.” [5]

Ajo gjithashtu ka thënë:

“Kur netët e fundit hynin, ai ishte i zgjuar gjatë netëve. Ai e zgjonte familjen e tij, ka qenë i përkushtuar dhe e lidhte iz´harin (rrobën) e tij (nuk kishte kontakte intime me gratë e tij).” [6]

Zakonisht ai i kalonte dhjetë netët e fundit në itikaf. Allahu (Azze ue Xhel) ka thënë:

لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ

“Ju keni shembullin më të lartë në të dërguarin e Allahut.” [7]

“Aisha (radijAllahu ‘anha) e pyeti të dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) se çfarë të thoshe në qoftë se ajo arrin të qëndrojë e zgjuar gjatë natës së kadrit. Ai tha:

اللَّهُمَّ إِنَّكَ عُفُوٌّ تُحِبُّ الْعَفْوَ فَاعْفُ عَنِّي

 “Thuaj: “O Allah Ti je Falës i Madh, e do faljen kështu që më fal mua.” [8]

Shabët e profetit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), dhe pasuesit prej Selefëve, i madhëronin këto dhjetë netë dhe ishin aktiv në vepra të mira gjatë këtyre netëve.

Është bërë obligim për të gjithë muslimanët që t’i përmbahen rrugës së profetit të tyre (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe të sahabëve të tij (radij-Allahu ‘anhum) dhe Selefëve të umetit. Prandaj, ata duhet të qëndrojnë të zgjuar në këto netë për të falur namaz, lexuar Kuran dhe lutje dhe për të bërë lloje të tjera të adhurimit me besim dhe shpresë për shpërblim në mënyrë që mëkatet e tyre ti falen dhe që ata të shpëtojnë nga Zjarri. Kjo është një mirësi dhe bujari prej Tij (Subhanehu ue Te‘Ala). Kurani dhe Sunneti dëshmojnë se ky premtim është një fakt nëse mëkatet e mëdha shmangen. Allahu (Subhanehu ue Te‘Ala) ka thënë:

إِن تَجْتَنِبُواْ كَبَآئِرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَنُدْخِلْكُم مُّدْخَلاً كَرِيمًا

“Nëse lagoheni prej mëkateve të mëdha, të cilat u janë të ndalueshme, Ne ju shlyejmë mëkatet e vogla dhe ju fusim në një vend të ndershëm.” [9]

Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Pesë namazet, koha mes dy namazeve të xhumasë dhe koha mes dy Ramazaneve shlyejnë mëkatet mes tyre për deri sa mëkatet e mëdha shmangen.” [10]

O muslimanë! Agjërimi është një vepër shumë e mirë. Shpërblimi i tij është i madh, sidmos agjërimi i Ramazanit. Madhërojeni atë, Allahu ju mëshiroftë, me nijet të sinqertë dhe që ti kushtoni një rëndësi agjërimit të tij, namazit të natës, garimit në vepra të mira dhe nxitimit në pendim të sinqertë për të gjitha mëkatet. Qëndroni larg nga ajo që Allahu dhe i dërguari i Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e kanë ndaluar. Qëndroni larg nga ajo që Allahu dhe i dërguari i Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e kanë ndaluar. Bindjuni Atij vazhdimisht në Ramazan dhe jashtë tij. Këshilloni njëri-tjetrin për të urdhëruar në të mirë dhe të ndaloni nga e keqja, dhe thirrni në çdo të mirë në mënyrë që ju të fitojni Xhenetin, lumturinë, nderin dhe shpëtimin në të dy jetët.

Ne e lusim Allahun që të na mbrojë neve dhe juve dhe nga ajo shkakton zemërimin e Tij, të pranojë agjërimin tonë dhe namazin e natës, ti përmirësojë pushtetarët muslimanë dhe të ndihmon fenë e Tij me anë të tyre dhe do ti shkatërrojë armiqtë e Tij me anë të tyre dhe ti´u bëjë juve të gjithëve që ta kuptoni fenë dhe të përqëndrohemi stabil në tëdhe të gjykoni dhe të gjykoheni me të në të gjitha çështjet. Ai është padyshim i aftë për çdo gjë.

Selamet dhe salavatet e Allahut qofshin mbi robin e Tij dhe të dërguarin e Tij, dhe profetin tonë Muhammedin, mbi familjen e tij, shokët dhe ata që ndjekin rrugën e tij deri në Ditën e Gjykimit.

____________________________________

[1] - 44:1-6

[2] - 97:1-5

[3] - Bukhari (1901) dhe Muslimi (760).

[4] - Bukhari (2021) dhe Muslimi (1165).

[5] - Muslimi (1175).

[6] - Bukhari (2024) dhe Muslimi (1174).

[7] - 33:21

[8] - Tirmidhi (3513), Ibn Maxheh (3850) dhe Ahmedi (25423). Autentik sipas [Albanit në “Sahih-ul-Xhami” (4423).

[9] - 4:31

[10] - Muslimi (2339.

15. Zekat-ul-Fitri.

Zekat-ul-Fitri është obligim për çdo musliman, i madh apo i vogël, burrë apo grua, i lirë apo skllav. Është saktësuar se Ibn Umeri (radijAllahu anhu) ka thënë:

“I dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) urdhëroi burrat dhe gratë muslimanë, të rinj dhe pleq, të lirë dhe skllevër të paguajnë Zekat-ul-Fitrin në sasinë e një ”Saë” hurma ose një ”Saë” elb, dhe se kjo duhet të paguhet para se të nisen njerëzit për në namazin e bajramit.” [1]

Nuk ka asnjë kufizim se sa pasuri duhet patur për të qenë i detyrueshëm paguarja e Zekat-ul-Fitrit. Për sa kohë që një musliman dhe familja e tij ka ushqim të mjaftueshëm për një ditë, ai është i detyruar që ta paguajë atë për veten e tij, fëmijët e tij, bashkëshorten e tij dhe skllavët e tij.

Lidhur me shërbëtorin e huazuar, ai paguan për vete për derisa punëdhënësi nuk paguan vullnetarisht për të apo nuk e vë këtë si kërkesë. Përsa i përket shërbëtorit të robëruar, është siç thashë detyrim i pronarit të tij.

Sipas konsensusit nuk është e detyrueshme për të paguar Zekat-ul-Fitrin për fetusin. Megjithatë, është e pëlqyeshme duke u bazuar në veprimin e Uthmanit (radijAllahu anhu).

Buhkari dhe Muslimi transmetojnë nga Ebu Said el-Khudri (radijAllahu anhu) se ai ka thënë:

“Në kohën e profetit ne e paguanim atë në sasinë e një ”Saë” ushqim, hurme, elb, gjizë ose rrush të thatë.” [2]

Një grup i dijetarëve e interpretuan ellbin si ushqim, ndërsa të tjerët thanë se kjo do të thotë ushqimet e vendit pa marrë parasysh nëse ka të bëjë me drithëra, misër, miell ose diçka tjetër. Ky mendim është i sakti për arsye se qëllimi i zekatit është që të pasurit duhet t’i trajtojnë varfërit në mënyrë të mirë. Megjithatë, nuk është e detyrueshme për muslimanin që ta bëjë këtë me diçka që nuk i përket ushqimeve të vendit.

Shuma e detyrueshme është një “Saë” profetike nga të gjitha llojet e ushqimit. Një “Saë” është e barabarë me rreth tre kilogramë grurë të qeruar. Allahu (Subhanehu ue Te‘Ala) ka thënë:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَنفِقُواْ مِن طَيِّبَاتِ مَا كَسَبْتُمْ

“O ju që besuat, jepni nga më e mira e asaj që e fituat.” [3]

Kjo është më e ndershme për ndërgjegjen dhe më e lehtë për të varfrit. I vetmi përjashtim është elbi që nuk është i detyrueshëm që të qerohet për shkak të vështirësisë. Nëse orizi ose drithëra të tjera që të ndjehen më mirë duke qenë të pa qeruara do paguhen në një mënyrë që korrespondon me obligimin e ushqimeve të qeruara, nuk ka të keqe në këtë – nëse dëshiron Allahu – duke pasur parasysh të mirën e pronarit dhe personit të varfër.

Është Sunnet që ti ndahet Zekat-ul-Fitri të varfërve të atij vendi gjatë ditës së bajramit. Ajo duhet të shpërndahen para namazit. Është e lejuar që ajo të shpërndahet një ose dy ditë para në mënyrë që ajo të shpërndahen jashtë me ditën e 28. Nëse një person udhëton më herët se dy ditë para bajramit ai e paguan Zekat-ul-Fitrin në atë vend islamik në të cilin arrin. Nëse vendi nuk është islamik ai duhet të kërkojë të muslimanë të varfër në atë vend dhe t’ua jepë atyre. Nëse personi udhëtonë pasi që është e lejuar për të paguar Zeqat-ul-Fitrin, është përcaktuar që ai t’ua paguaj atë të varfërve në qytet. Qëllimi është që të kujdesësh mirë për ta dhe t’i pasurosh ata në mënyrë që të mos kenë nevojë që të lypin prej njerëzve në ditën e bajramit.

Është saktësuar se Ibn Abasi (radijAllahu anhu) ka thënë:

“I dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) urdhëroi Zekat-ul-Fitrin për agjëruesin që ai të pastrohet nga veprat dhe fjalët e këqia, si dhe për të ushqyer të varfërit. Ai që e jep atë para namazit të bajramit ka dhënë një sadaka të pranuar, ndërsa ai që e paguan atë pas namazit të bajramit e ka paguar një sadaka bamirësie.” [4]

Sipas shumicës së dijetarëve nuk është e lejuar për të paguar para për Zakat-ul-Fitr. Ky mendim ka dëshminë më të saktë. Është e obligueshme për të paguar Zekat-ul-Fitrin në formën e ushqimit. Kjo ishte praktika e profetit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe e sahabëve të tij dhe këtë mendim e kanë shumica e dijetarëve.

Unë i lutem Allahut që të na bëjë ne dhe të gjithë muslimanët që ta kuptojmë fenë e Tij dhe të përqëndrohemi stabil në të dhe të përmirësojë zemrat dhe veprat tona. Ai është bujar dhe fisnik. Selamet dhe salavatet e Allahut qofshin mbi profetin tonë Muhammedin, familjen e tij dhe sahabët e tij.

___________________________________

[1] - Bukhari (1503) dhe Muslimi (984).

[2] - Bukhari (1508) dhe Muslimi (985).

[3] - 2:267

[4] - EbuDavudi (1609) dhe Darakutni (2/138). I mirë sipas Albanit në “Sahih Ebi Davud” (1420).

16. Dispozita mbi namazin e bajramit dhe vlera i agjërimit të gjashtë ditëve në Sheual.

Vëlla i dashur musliman! Mëso disa dispozita të rëndësishme që duhet ditur dhe të cilat janë të lidhura me fundin e këtij muaji fisnik.

01 - Namazi i bajramit.

Sipas shumicës së dijetarëve, namazi i bajramit është i detyrueshëm për disa muslimanë (farz kifaje, nëse disa e falin të tjerët lirohen nga obligimi). Megjithatë, është pëlqyer shumë për të qenë në vendin e faljes dhe për të marrur pjesë me vëllezërit tuaj. Përderisa nuk ka asnjë justifikim të bazuar sheriatik nuk duhet braktisur atë.

Disa dijetarë thonë se të gjithë muslimanët duhet ta falin atë sikurse namazin e xhumasë. Të gjithë burrat e lirë (jo skllavë) që janë në vendin e tyre dhe janë përgjegjës për veprimet e tyre duhet ta falin atë. Ky mendim duket të ketë dëshmi më të forta, dhe është më afër të vërtetës.

Është Sunnet për gratë që të marrin pjesë në këtë namaz. Ato duhet pasur parasysh që të mbulohen dhe të mos parfumosen. Është konfirmuar nga Bukhari dhe Muslimi se Um Atijjeh (radijAllahu ‘anha) ka thënë:

“I dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) na urdhëroi që të nxjerrim jashtë gjatë dy festatave gratë e reja që sapo ishin pjekur, gratë me menstruacione dhe virgjëreshat e turpshme. Sa për gratë me menstruacione, ato duhet të qëndrojnë mënjanë vendfaljes.” [1]

Në një transmetim tjetër thuhet:

“O i dërguari i Allahut! Disa prej nesh nuk kanë veshje të jashtme për të dalë? ”Ai tha: ”Le t’ia jep atë motra e saj një nga rrobet e saj me të cilat del jashtë.” [2]

Nuk ka asnjë dyshim se kjo dëshmon se është shumë e rekomanduar për gratë që ti falin dy namazet e bajrameve dhe të marrin pjesë në të mirën dhe në namazin e muslimanëve.

Është Sunnet për atë që vie në vendin e faljes së bajramit apo në namazin për shi, që të ulet menjëherë pa i falur dy rekate më parë. Me aq sa di unë, një praktikë e tillë nuk është transmetuar nga profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) apo shokët e tij (radij-Allahu ‘anhum). Përjashtimi i vetëm është nëse namazi falet në xhami. Në këtë rast duhet falur dy rekate duke u bazuar në fjalët e përgjithshme të profetit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem):

“Nëse ndonjëri prej jush hyn në xhami ai nuk duhet të ulet para se se ti ketë falur dy rekate.” [3]

Për atë që është ulur dhe është duke pritur namazin e bajramit është ligjësuar që të thotë shpesh “La ilahe illa Allah” dhe “Allahu Ekber”. Ky është rituali i kësaj dite. Kjo është Sunnet për të gjithë ata që janë brenda xhamisë dhe jashtë xhamisë derisa të mbarojë hytbeja. Është gjithashtu në rregull për të lexuar ndërkohë Kuranin.

Dua të sqaroj se tekbiri në parim duhet të thuhet natën para bajramit dhe para namazit të bajramit dhe gjatë dhjetë ditëve të para të Dhul-Hixhes dhe ditëve të Teshrikut. Kjo është e ligjësuar në këto periudha madhështore. Është vlerë e madhe duke u bazuar në fjalët Allahut (Subhanehu ue Te‘Ala) lidhur me tekbirin në lidhje bajramin pas Ramazanit:

وَلِتُكْمِلُواْ الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُواْ اللّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ

“Që të plotësoni numrin, ta madhëroni Allahun për atë se u udhëzoi dhe që të falënderoni.” [4]

Allahu (Subhanehu ue Te‘Ala) ka thënë gjithashtu në lidhje me dhjetë ditët e para të Dhul-Hixhes dhe ditët e Teshrkut.

لِيَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ وَيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِي أَيَّامٍ مَّعْلُومَاتٍ عَلَى مَا رَزَقَهُم مِّن بَهِيمَةِ الْأَنْعَامِ فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِيرَ

“(Vijnë) Për të qenë të pranishëm në dobitë e tyre dhe që ta përmendin Allahun në ato ditë të caktuara (në shenjë falënderimi) dhe për që i ka furnizuar me kafshë. Hani pra prej tyre (kurbanave) dhe ushqeni të ngushtuarin e të varfërin.” [5]

Allahu Azze ue Xhel gjithashtu ka thënë:

وَاذْكُرُواْ اللّهَ فِي أَيَّامٍ مَّعْدُودَاتٍ

“Allahun përmendeni në ditët e caktuara (në ditët e bajramit).” [6]

Në këto ditë të njohura dhe të përcaktuara është ligjësuar që të kujtojmë Allahun me tekbire të kufizuar dhe të pakufizuar. Kjo e ka bazën në Sunnetin e pastër dhe praktikën e Selefëve. Tekbiri i ligjësuar është që çdo musliman të thotë “Allahu Ekber” në vetvete. Ai duhet të ngritë zërin e tij me qëllim që të tjerët mund ta dëgjoni atë në mënyrë që ata mund të inkurajohen prej tij dhe të kujtohen prej tij. Për sa i përket tekbirit kolektiv dhe të shpikur, ajo është që të paktën dy njerëz me zë të lartë bëjnë tekbir në mënyrë që ata të fillojnë dhe do të përfundojë në të njëjtën kohë dhe ata e bëjnë këtë bashkërisht dhe në një mënyrë të caktuar. Ky veprim është i pabazë dhe nuk ka dëshmi. Kjo është një bidat. Allahu nuk ka shpallur ndonjë dëshmi për këtë.

Nëse bajrami bie në në një të premte, është në zgjedhje të personit që e ka falur bajramin që nëse dëshiron të falë namazin e xhumasë apo të drekës. Është konfirmuar se Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Sot, dy festa kanë janë bashkuar. Ai që e ka falur bajaramin nuk ka nevojë që ta falë xhuman.” [7]

Ndërsa lidhur me imamin ai nuk duhet ta falë drekën. Është më mirë që ai ta falë namazin e xhumasë me njerëzit. Nëse ai nuk e falë namazin e xhumasë ai e falë drekën në vend të tij.

Lidhur me imamin, ai duhet ta falë namazin e xhumasë me ata që vien, në qoftë se ata janë të paktën tre persona me imamin. Nëse vetëm një person është i pranishëm, ai e falë drekën me të.

Është në rregull për muslimanin që t’a uroj vëllain e vet për bajram:

“Allahu na i pranonftë veprat tona dhe veprat tuaja të mira.”

Unë nuk kam njohuri se ka argument tekstual për këtë, por megjithatë besimtari bën lutje të mira për vëllain e tij në bazë të argumenteve të shumta për këtë.

02 – Vlera e agjërimit të gjashtë ditëve në Sheual.

Agjërimi i gjashtë ditëve në Sheual është një Sunnet i saktësuar nga i dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Është saktësuar se i dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Të agjërosh Ramazanin dhe ta pasoshë atë me agjërimin e gjashtë ditëve në Sheual, është sikurse të agjëroshë një vit të tërë.” [8]

Këto gjashtë ditë nuk kanë ditë të caktuara në këtë muaj. Kjo është në zgjedhjen e besimtarit që të agjërojë ato ditë që ai dëshiron në këtë muaj. Ai mund ti agjërojë ato në fillim të muajit, në mes të muajit ose në fund të muajit. Ai mund t’i ndajë ditët dhe ai mund ti agjërojë ato një pas një. Pra, ka disa opsione, elhamdulilah. Megjithatë është më mirë për t’i agjëruar ato të gjitha përnjëherë në fillim të muajit. Sepse kjo është një mëyrë për të garuar në vepra të mira. Ky veprim nuk është i detyrueshëm prandaj ai mundet ta lë atë çdo vit. Megjithatë është më më parësore dhe më e vlefshme për tu kujdesur për agjërmin e tyre. Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Vepra të cilën Allahu e do më së shumti është vepra e vazhdueshme, edhe nësë është e pakët.” [9]

Lidhur me personin i cili është i obliguar që t’i konpenzojë ditët nga Ramazani i kaluar, ai duhet ta bëjë këtë para se të fillojë me agjërim vullnetarë. Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Agjërimi i Ramazanit dhe pasimi i tij me agjërimin e gjashtë ditëve në Sheualit, është sikurse të agjëroshë një vit të tërë.”

Ai që agjëron këto gjashtë ditë para se të ketë plotësuar agjërimi e Ramazanin ai nuk e ka plotësuar tërë Ramazanin. Është e obligueshme për t’i agjëruar ditët e humbura ndryshe nga agjërimi i gjashtë ditëve të cilat janë vetëm vullnetare. Obligimi ka përparësi para veprimeve vullnetare.

O musliman nxitoi në devotshmëri ndaj Allahut (Azze ue Xhel) dhe kërkone kaqësinë Tij. Luftoni kundër vetes për hir të Allahut (Azze ue Xhel) dhe nxitoni të pendoheni sinqerisht për të gjitha mëkatet. Luftone epshin, shejtanin ndaj së keqes. Nxitoni pas jetës së ahiretit. Përuljuni Allahut. Lutjuni Atij vazhdimisht dhe kujtone Atë shpesh dhe kërkoni falje prej Tij. Ai do t’u përgjigjet ju, dhe do të përmirësojë gjendjen tuaj, do të lehtësojë çështjet tuaja, do t’u jep mirësi, do t’u brojë juve nga gjitha vështirësitë dhe do t’u mbrojë kundër komploteve të armiqve dhe nga çdo e keqe në të dy jetët. Allahu (Azze ue Xhel) ka thënë

وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ

“E ata, të cilët luftuan për hir Tonë, Ne me siguri do t’i orientojmë rrugës për te Ne, e nuk ka dyshim se Allahu është në krahun e bëmirësve.” [10]

وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُم فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا

“Atyre nga mesi juaj të cilët besuan dhe bënë vepra të mira, Allahu u premtoi se do t’i bëjë zotërues në atë tokë ashtu si i pat bërë zotërues ata që ishin para tyre dhe fenë të cilën Ai e pëlqeu për ta, do ta forcojë, e në vend të frikës Ai do t’ju dhurojë siguri. Ata më adhurojnë Mua e nuk më shoqërojnë asgjë.” [11]

وَإِن تَصْبِرُواْ وَتَتَّقُواْ لاَ يَضُرُّكُمْ كَيْدُهُمْ شَيْئًا إِنَّ اللّهَ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ

“Po, në qoftë se ju bëheni të durueshëm dhe ruheni (mëkateve), dinakëria e tyre nuk do t’u dëmtojë aspak. Është e sigurt se Allahu e ka në dorë atë që punojnë ata.” [12]

إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ عِندَ رَبِّهِمْ جَنَّاتِ النَّعِيمِ

“Është e sigurt se për të devotshmit do të ketë te Zoti i tyre kopshte të begatshme.” [13]

Sot është veçanërisht rasti për t’iu afruar Allahut me anë të mëshirës dhe duke i ndihmuar të varfrit dhe nevojtarët. Bamirësia është në mesin e veprave më të mëdha me të cilat Allahu i largon vështirësi dhe mëshiron. Allahu (Azze ue Xhel) ka thënë:

وَأَنفِقُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَلاَ تُلْقُواْ بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوَاْ إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ

“Dhe jepni për në rrugë të Allahut e mos e hidhni veten në rrezik dhe bëni mirë, se me të vërtetë Allahu i do bamirësit.” [14]

إِنَّ رَحْمَتَ اللّهِ قَرِيبٌ مِّنَ الْمُحْسِنِينَ

“S’ka dyshim se mëshira e Allahut është pranë atyre të mirëve.” [15]

وَأَن تَصَدَّقُواْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ

“E t’ia falni (borxhin) në emër të lëmoshës, ajo, nëse e dini, është shumë më e mirë për ju.” [16]

آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَأَنفِقُوا مِمَّا جَعَلَكُم مُّسْتَخْلَفِينَ فِيهِ فَالَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَأَنفَقُوا لَهُمْ أَجْرٌ كَبِيرٌ

“Besoni Allahut dhe të dërguarit të Tij dhe jepni nga ajo që Ai u bëri trashëgues në të, se ata që besuan prej jush dhanë për hir të Zotit, ata kanë shpërblim të madh.” [17]

Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë

“Sadakaja i shlyen mëkatet sikurse uji e shuan zjarrin. E njëjta gjë vlenë me namazin e natës.”

Pastaj ai lexoi:

تَتَجَافَى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفًا وَطَمَعًا وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ  فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَّا أُخْفِيَ لَهُم مِّن قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزَاء بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ

“I heqin trupat e tyre prej dyshekëve, duke e lutur Zotin e tyre nga frika dhe nga shpresa dhe nga ajo që Ne ua kemi dhënë (pasuria) atyre, ata japin. Pra, për ata që kanë vepruar, nuk di askush për atë kënaqësi (të zemrës e shpirtit) që u është caktuar atyre si shpërblim.” [18], [19]

Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë

“I Mëshirshëmi i mëshiron mëshiruesit. Mëshironi ata që janë në tokë dhe do ti´u mëshërijoë Ai është mbi qiell për të falë ty.” [20]

Ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë gjithashtu:

“Ai që nuk mëshiron nuk mëshirohet.” [21]

Lusim Allahun që të përmirësojë gjendjen e gjithë muslimanëve, të mbush zemrat e tyre me frikë dhe të përmirësojë udhëheqësit e tyre dhe t’i bëj ata që të pendohen sinqerisht për mëkatet e tyre dhe t’i përmbahen Librit të Allahut (Azze ue Xhel) në të gjitha çështjet. Ne e lusim Atë që t’i mbrojë ata nga komplotet e armiqve të tyre. Ai është i aftë për çdo gjë. Selamet dhe salavatit e Allahut qofshin mbi robit e Tij dhe të dërguarin e Tij, Muhammedin, familjen e tij dhe shokët e tij.

____________________________________________

[1] - Bukhari (324) dhe Muslimi (890).

[2] - Muslim (890).

[3] - Bukhari (1167) dhe Muslimi (714).

[4] - 2:185

[5] - 22:28

[6] - 2:203

[7] - Ebu Davudi (1073) dhe Ibn Maxheh (1311). Autentik sipas Albanit në “Sahih Ebi Davud” (948).

[8] - Muslimi (1164).

[9] - Bukhari (5862) dhe Muslimi (782).

[10] - 29:69

[11] - 24:55

[12] - 3:120

[13] - 68:34

[14] - 2:195

[15] - 7:56

[16] - 2:280

[17] - 57:7

[18] - 32:16-17

[19] - Ibn Maxheh (3973) dhe Ahmedi (22069). Autentik përmes rrugëve të tjera sipas Albanit në “Sahih-ut-Targhib uet-Tarhib” (2866).

[20] - Ebu Davudi (4941), Tirmidhî (1924) dhe Ahmedi (6494). Autentik sipas Albanit në “Sahih-ul-Xhami´” (3522).

[21] - Bukhari (5997) dhe Muslimi (2318).

 

Sunetet e Neglizhuara në Ramazan.

Autor: Imam Muhammed Nasiruddin el-Albani (RahimehUllah)

Përktheu: Jeton Shasivari

1 - Ramadan - 1436 H 17 – Qershor - 2015

 

Allahu, i Madhëruar dhe i Lartësuar, në Kuranin Fisnik thotë:

“O ju që keni besuar! Ju është bërë obligim agjërimi, ashtu si u ishte obliguar atyre para jush, që të mund të bëheni të devotshëm.” (El-Bekare, 183)

Në këtë ajet – ashtu siç e kuptojnë të gjithë ata që janë të pranishëm – Allahu, i Plotfuqishëm dhe i Madhëruar, e njofton Umetin e Muhamedit, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, për atë që ia ka zbritur Pejgamberit të Tij, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, në këtë ajet, se Allahu ua ka obliguar atyre agjërimin ashtu siç ua bëri obligim popujve që ishin para nesh.

Kjo është një gjë e njohur tek të gjithë Muslimanët që e lexojnë këtë ajet fisnik dhe e kuptojnë qartë domethënien e tij. Porse gjëja për të cilën unë dua të flas, është diçka tjetër. Pak i kushtohet vëmendje apo të pakët janë njerëzit e thjeshtë që i kushtojnë vëmendje kësaj, e ajo është Fjala e Tij, të Madhëruarit dhe të Lartësuarit, në fund të këtij ajeti:

“Që të mund të bëheni të devotshëm.” (El-Bekare, 183)

Pra, Allahu, i Plotfuqishëm dhe i Madhëruar, zakonisht me robërit e Tij besimtarë kur ai i urdhëron për ndonjë gjë apo ua ligjëson një obligim, Ai, i Madhëruari dhe i Lartësuari, kufizohet tek përmendja e urdhrit pa mos e sqaruar urtësinë e tij.

Ngaqë, urtësia e përgjithshme në ngarkimin e obligimeve nga ana e Allahut, të Plotfuqishmit dhe të Madhëruarit, ndaj robërve të Tij është që t‘i sprovojë ata përmes atij urdhri, dhe të dalë në shesh ai që i bindet Atij dhe ai që e kundërshton Atë.

Por, Ai në këtë ajet, ka përmendur një gjë të pazakonshme në Kuranin Fisnik, e që është arsyeja e urdhërimit të agjërimit, përmes Fjalës së Tij:

“Që të mund të bëheni të devotshëm.” (El-Bekare, 183)

Andaj, urtësia e obligimit të agjërimit për besimtarët nuk është vetëm që të përmbahen nga kënaqësitë dhe të lejuarat, e që janë gjërat e mira, edhe në qoftë se ky është një urdhër që është obligim për çdo agjërues, porse nuk është vetëm ky qëllimi me këtë agjërim, të cilin Allahu, i Plotfuqishëm dhe i Madhëruar, e ka përfunduar urdhrin e Tij me Fjalën e Tij, të Lavdëruarit dhe të Lartësuarit:

“Që të mund të bëheni të devotshëm.” (El-Bekare, 183)

Nga urtësia e ligjësimit të agjërimit është që Muslimani në muajin e agjërimit ta shtojë bindjen (nënshtrimin) ndaj Allahut, të Madhëruar e të Lartësuar, më shumë se para Ramazanit.

Pejgamberi, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, e ka sqaruar dhe shtjelluar këtë urtësi që vjen prej Zotit me fjalën e tij, siç qëndron në Sahihun e Bukharit se ai, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, ka thënë:

“Ai që nuk i lë fjalët e këqija (çdo fjalë haram) dhe punën me të (çdo punë haram), Allahu nuk ka nevojë që ai ta lë ushqimin dhe pijen e tij.”

Që do të thotë se Allahu nuk ka për qëllim me obligimin e agjërimit frenimin (nga ushqimi) për një kohë të caktuar, që njihet tek të gjithë, e që është largimi i agjëruesit nga ngrënia dhe pirja dhe të mjaftohen me kaq.

Por, duhet gjithashtu, që të largohen nga ajo që Allahu, i Plotfuqishëm dhe i Madhëruar, e ka bërë haram, e që janë mëkatet, mosbindja dhe prej tyre janë fjalët e këqija dhe punët e këqija.

Kështu që, i Dërguari, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, e thekson ajetin:

“Që të mund të bëheni të devotshëm.” (El-Bekare, 183)

Që do të thotë: të kërkoni afrim tek Allahu, i Plotfuqishmi dhe i Madhëruari, duke ia shtuar kësaj largimin tuaj nga ushqimi dhe pirja. Po ashtu, që të largoheni nga haramet, siç janë: përgojimi, mbarja e fjalëve, fjalët e këqija, dëshmia e rrejshme, gënjeshtra si dhe gjëra të ngjashme nga sjelljet e ndaluara, siç e dimë të gjithë. Për hir të kësaj, të gjithë Muslimanët e kanë për detyrë që ta dinë se gjërat që ia prishin Ramazanin agjëruesit, nuk janë vetëm gjërat materiale që njihen në përgjithësi si: ushqimi, pirja dhe marrëdhëniet intime, nuk është agjërimi vetëm ky.

Për këtë arsye, disa dijetarë bëjnë dallim dhe i ndajnë gjërat që e prishin agjërimin në dy kategori. E ky është synimi im nga ky fjalim në këtë kohë të bekuar – in sha Allah – posaçërisht meqë është bërë zakon tek ata që mbajnë hutbe dhe japin këshilla në muajin e Ramazanit që, kur flasin rreth gjërave që e prishin agjërimin e agjëruesit, n agjërimin e agjëruesit, flasin vetëm për gjërat materiale që e prishin agjërimin nga ajo që e përmendëm pak më parë, e që është: ushqimi, pirja dhe marrëdhëniet intime. Por, ata si këshillues dhe përkujtues ndaj Muslimanëve në përgjithësi, duhet që të flasin më shumë rreth kategorisë së dytë të gjërave që e prishin agjërimin, sepse njerëzit e kanë bërë zakon që të kuptojnë se agjërimi është nga lloji i parë: largimi nga gjërat materiale që e prishin agjërimin. Por ekzistojnë gjëra të tjera që e prishin agjërimin dhe ato gjëra mund t‘i quajmë abstrakte.

E dëgjuat pak më parë fjalën e tij, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Ai që nuk i lë fjalët e këqija (çdo fjalë haram) dhe punën me të (çdo punë haram), Allahu nuk ka nevojë që ai ta lë ushqimin dhe pijen e tij.”

Për këtë arsye, çdo agjërues duhet që të ketë kujdes ndaj vetes së tij se a agjëron duke u përmbajtur vetëm nga gjërat materiale apo agjëron duke u përmbajtur nga gjërat abstrakte, që do të thotë se a e ka përmirësuar moralin dhe sjelljen e tij kur ka hyrë Ramazani i bekuar, nëse është i tillë, atëherë ai e ka realizuar Fjalën e Tij, të Madhëruar dhe të Lartësuarit, në fund të ajetit:

“Që të mund të bëheni të devotshëm.” (El-Bekare, 183)

Por, ai që e kufizon agjërimin e tij në largimin nga ngrënia dhe pirja, ai është neglizhent dhe vazhdon me moralin e tij të keq të cilin e kishte para Ramazanit.

Kështu që, ky nuk është agjërimi i cili kihet për qëllim nga urtësia e Sheriatit të këtij muaji të bekuar, për të cilin ka treguar Zoti jonë, i Plotfuqishëm dhe i Lavdëruar, në Fjalën e Tij:

“Që të mund të bëheni të devotshëm.” (El-Bekare, 183)

Andaj, ne këshillojmë dhe i përkujtojmë vëllezërit tanë Muslimanë që të meditojnë për këtë prishësin tjetër abstrakt, për të cilin shumë pak flasin ata që mbajnë këshilla dhe ata që japin udhëzime, e lëre të mos flasim që ta përkujtojnë këtë dhe të kenë kujdes njerëzit e thjeshtë Muslimanë ndaj këtij lloji të prishësit, e ai është prishësi abstrakt (i agjërimit)

Me këtë desha t‘i përkujtoj vëllezërit tanë të pranishëm në këtë ndenjje (mexhlis) të mirë – in sha Allah – në mënyrë që kjo të jetë shkak për shtimin e afrimit të tyre te Allahu, i Madhëruar dhe i Lartësuar, në këtë muaj të bekuar, muajin e agjërimit. Në të cilin shpresojmë nga Allahu, i Madhëruar dhe i Lartësuar, të na japë sukses të gjithëve në përmbushjen e detyrës së këtij muaji të bekuar, duke u përmbajtur nga gjërat që e prishin agjërimin, e që janë materiale dhe abstrakte.

Pastaj, për të shtuar në këtë fjalim, shpresoj që t‘ia vini veshin asaj që do t‘ju thuhet rreth një gjëje, ndaj të cilës shumica e Muslimanëve janë të shkujdesur për të, madje edhe nga ata që janë të dalluar.

Ka një hadith që shpeshherë lihet pas dore për shkak të një hadithi tjetër që shumica e njerëzve nuk mund të bëjnë bashkim në mes tyre, në zbatimin dhe të punuarit me të. E ai hadith është fjala e tij, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Ummeti im do të vazhdojë në mirësi përderisa e shpejtojnë iftarin dhe e vonojnë syfyrin.”

Këtu kemi dy gjëra që janë neglizhuar nga shumë njerëz, ato janë: përshpejtimi i iftarit dhe vonimi i syfyrit.

Sa i përket neglizhimit të çështjes së parë, e që është përshpejtimi i iftarit, kjo çështje – sipas mendimit të disave – kundërshton hadithin tjetër, e ajo është fjala e tij, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Ummeti im do të vazhdojë në mirësi përderisa e shpejtojnë namazin e akshamit.”

Andaj, këtu kemi dy urdhra që kërkojnë të përshpejtohen dy gjëra. Kështu që, disave iu duket se nuk mund të përshpejtohen dy gjëra në të njëjtën kohë. Çështja është në mes bashkimit (lidhjes) midis përshpejtimit të iftarit dhe përshpejtimit të namazit të akshamit.

Urdhërimi për bashkimin në mes shpejtimit të iftarit dhe shpejtimit të namazit të akshamit është çështje tepër e lehtë, e cila është nga ajo që Pejgamberi jonë, lëvdatat dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të, na e ka bërë të qartë me vepra dhe punë, ku ai, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, bënte iftar me tre hurma, pastaj e falte

akshamin. Pastaj, kthehej dhe hante darkë nëse kishte nevojë për darkë. Ne sot, biem në dy kundërshtime:

E para: E vonojmë ezanin nga koha e tij e ligjësuar, dhe pas kësaj vonese, vjen vonesa tjetër, e ajo është se neve ulemi për të ngrënë, përveç një pakice njerëzish të cilët janë të përpiktë dhe e falin akshamin në xhami. Por njerëzit në përgjithësi, janë ata të cilët, së pari, vonohen derisa ta dëgjojnë ezanin, kur e dëgjojnë ezanin ulen për të ngrënë sikur hanë drekë apo darkë, dhe nuk ulen sa për të prishur agjërimin (pra, të hanë pak dhe të shpejtojnë në faljen e namazit me xhemat në xhami, sh.p.)

Ezani në këtë kohë, në shumë vende Islame – e them këtë me keqardhje dhe kjo nuk ndodh vetëm në Jordani, këtë e di në bazë të hulumtimit që kam bërë për shumë vende Islame – thirret ezani i akshamit pas kohës së tij dhe shkaku për këtë është se neve e kemi braktisur kapjen pas dispozitave Sheriatike dhe zbatimin e tyre në vepra dhe i jemi mbështetur llogaritjeve kalendarike. Jemi kapur pas asaj që quhet sot “kalendar”, apo “takvim.”

Këto kalendarë bazohen në llogaritje astronomike të cilat e llogarisin tokën si të sheshtë, dhe jep një llogaritje për këtë vend (tokë) të sheshtë, kurse toka – sidomos në vendin tonë – dallon midis ultësirës në një luginë dhe një toke të ngritur, një mali. Andaj, nuk është e saktë që kalendari të jetë një i vetëm e t‘i përfshijë brigjet, fushat, malet. Jo! Çdo vend e ka kohën e tij të caktuar.

Andaj, ai që ka mundësi – e që është në qytetin e tij të banimit apo në fshatin e tij – ta shohë diellin me sy kur ai perëndon, atëherë ky është shpejtimi i iftarit për të cilin jemi urdhëruar me fjalën e tij, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Ummeti im do të vazhdojë në mirësi përderisa e shpejtojnë iftarin.”

Pejgamberi, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, kujdesej për zbatimin e këtij sunneti duke ua mësuar atë të tjerëve dhe duke e zbatuar vetë. Ai, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, ka thënë në një hadith tjetër të cilin e ka nxjerrë Buhariu në Sahihun e tij:

“Kur dita të lind nga kjo anë – dhe bëri me shenjë nga Lindja – dhe të mbarojë nga kjo anë – dhe bëri me shenjë nga Perëndimi – dhe të perëndojë dielli, atëherë agjëruesi bën iftar.”

Ç‘do të thotë se agjëruesi bën iftar? Do të thotë, se ka hyrë në gjykimin e iftarit. Dhe në këtë çast vjen gjykimi paraprak, për të cilin i Dërguari, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, ka nxitur për shpejtimin e iftarit. I Dërguari, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, e zbatonte këtë edhe kur ishte në udhëtim.

Po ashtu, ka ardhur një transmetim në Sahihun e Buhariut se Pejgamberi, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, urdhëroi njërin nga Sahabët që ta sillte iftarin, dhe ai (Sahabiju) tha: “O i Dërguari i Allahut! Është akoma ditë”, kishte për qëllim dritën e diellit, edhe në qoftë se dielli ka perënduar porse drita e tij dukej akoma nga ana e Perëndimit. I Dërguari, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, nuk iu përgjigj, porse ia ritheksoi këtë çështje duke i thënë që ta sillte iftarin.

Transmetuesi i hadithit thotë: “E shikonim se akoma ishte ditë”, pra drita e ditës, drita e diellit, “kur ne bëmë iftar, sikur ndonjëri nga ne t‘i hipte devesë, do ta shikonte diellin.”

Dielli perëndoi nga kjo anë dhe i Dërguari, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, urdhëroi njërin nga Sahabët që ta sillte iftarin. Përse? Të shpejtonte për shkak të mirësisë.

“Ummeti im do të vazhdojë në mirësi përderisa e shpejtojnë iftarin”.

E rëndësishme është që neve vërejmë se për shpejtimin e iftarit sipas Sheriatit, duhet të fillohet me hurma, pastaj nxitimi për të falur namazin, dhe pas kësaj, njerëzit ulen dhe hanë aq sa kanë nevojë. Kjo ishte çështja e parë me të cilën desha t‘ju përkujtoj, e ajo është bashkimi midis dy urdhrave për të cilat Pejgamberi, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, urdhëroi që të shpejtohet me to.

E para: shpejtimi i iftarit.

E dyta: shpejtimi për në namazin e akshamit (me xhemat).

Iftari çelet me hurma siç është sunneti. Dhe në qoftë se nuk i lehtësohet kjo, atëherë me disa gllënjka ujë, pastaj fal namazin me xhemat në xhami.

Çështja tjetër me të cilën dua t‘ju përkujtoj është ajo që ka ardhur në hadithin paraprak, “Vonojnë syfyrin”, d.m.th. po ashtu kërkohet që të bëhet e kundërta e iftarit. Pra, na ka urdhëruar që ta shpejtojmë atë, kurse për syfyrin duhet që ai të vonohet. Ndërsa realiteti i sotshëm është plotësisht e kundërta, ku shumica e njerëzve hanë syfyr para daljes së agimit, ndoshta një orë përpara. Kjo nuk është në rregull. Kjo bie ndesh në sunnetin në fjalë dhe në sunnetin në vepra.

Sahabët e Pejgamberit, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, e vononin syfyrin saqë ndonjëri prej tyre gati sa nuk e dëgjonte ezanin, kurse ai ishte duke ngrënë, e vononte syfyrin. Madje ka ardhur një hadith i vërtetë nga Pejgamberi, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, ku tregohet qartazi për lehtësimin e Islamit, i cili lehtësim konsiderohet nga parimet e Islamit me të cilin Muslimanët mburren. Sidomos ajo që ka të bëjë me agjërimin, ku Allahu, i Plotfuqishëm dhe i Lavdëruar, i përfundoi ajetet të cilat i solli për veçantinë e agjërimit, Allahu, i Plotfuqishëm dhe i Lavdëruar, i përfundoi ajetet me Fjalën e Tij:

“Allahu dëshiron që t‘jua lehtësoje dhe jo t‘jua vështirësojë.” (El-Bekare, 185)

Nga lehtësimi është fjala e tij, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Nëse ndonjëri nga ju dëgjon ezanin ndërkohë që pjatën e tij e ka në dorë, le të mos e lëshojë atë derisa ta plotësojë nevojën e tij.”

Nëse ndonjëri nga ju dëgjon ezanin dhe pjata – pjata me ushqim, qoftë ai qumësht, pije, ujë, çfarëdo qoftë ajo që ai han syfyrin – e dëgjon ezanin, të mos thotë: tani ndalohet ngrënia e ushqimit. Jo! I ndalohet ushqimi me thirrjen e ezanit atij që e ka plotësuar nevojën e tij (është ngopur), kështu që këtij, nuk i lejohet që të vazhdojë të pijë apo të hajë ndonjë frutë, kur ai ka ngrënë nga të gjitha atë që ka dashur. Por, nëse e dëgjon ezanin dhe ai ende nuk ka përfunduar që ta plotësojë nevojën e tij nga ushqimi apo pija e tij, atëherë i Dërguari, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, ia lejon këtë atij dhe thotë qartazi dhe me nj

rishin agjërimin e agjëruesit, ë mbajnë hutbe dhe japin këshilla në muajin e Ramazanit që, kur flasin rreth gjërave që e prishië gjuhë të kulluar Arabe:

“Nëse ndonjëri nga ju dëgjon ezanin ndërkohë që pjatën e ka në dorë, le të mos e lë atë derisa ta plotësojë nevojën e tij.”

Qëllimi këtu është për ezanin e dytë, dhe nuk është për ezanin e parë të cilin gabimisht e quajnë ezani i imsakut (ndalimit nga ngrënia dhe pirja). Këtë është detyrë që ta dimë, që nuk ka bazë që ta quajmë ezanin e parë ezan të imsakut, ezani i dytë është ezani i imsakut, dhe kjo është shkoqitur në Kuran, ngase Allahut, i Plotfuqishëm dhe i Lavdëruar, thotë:

“Dhe hani e pini derisa ta dalloni fijen e bardhë (bardhësinë) e agimit nga fija e zezë (errësirën e natës).” (El-Bekare, 187)

Andaj, ushqimi ndalohet atëherë kur hyn koha e namazit të sabahut dhe lejohet falja e tij. Nuk ka ndonjë shkëputje midis këtyre dyjave (imsakut dhe hyrjes së kohës së namazit të sabahut), nuk ka imsak një çerek ore apo më shumë apo më pak midis hyrjes së kohës së namazit të sabahut dhe kohës së ndalimit të ushqimit. Kurrsesi. Ngase namazi është obligim (që të falet) me daljen e agimit të vërtetë dhe agjëruesit i ndalohet (ushqimi) me daljen e agimit të vërtetë. Andaj, nuk ka midis këtyre dyjave ndonjë ndarje absolutisht.

Prandaj, ka ardhur një hadith që janë pajtuar për të Buhariu dhe Muslimi nga hadithi i Abdullah ibën “Umer bin Khattab, radij-Allahu ‘anhum, se Pejgamberi, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, ka thënë:

“Të mos ju mashtrojë ezani i Bilalit – pra, ezani i parë – sepse ai thërret që të zgjohet ai që është në gjumë dhe të hajë syfyr agjëruesi, andaj hani dhe pini derisa ta thërrasë ezanin Ibën Umm Mektum.”

Ibën Umm Mektum quhej Umer i cili ishte i verbër dhe për të cilin zbriti Fjala e Tij, të Madhëruarit dhe të Lartësuarit:

“Ai u vrenjt dhe e ktheu kurrizin, kur i erdhi pranë i verbëri.” (Abese, 1-2)

E deri në fund të ajeteve.

Ky e thërriste ezanin e dytë, ezani me të cilin ndalohej ngrënia e ushqimit dhe hynte koha e namazit të sabahut. Si e thërriste ezanin kur ai ishte i verbër? Kjo pyetje natyrisht ka mbërritur në veshët e disa njerëzve.

Umer ibën Umm Mektum, radijAllahu ‘anhu, ai hipte sipër xhamisë, ai nuk e shihte agimin, porse priste ndonjë prej kalimtarëve të cilët kalonin pranë tij dhe nëse ata e shikonin se agimi kishte dalë dhe ishte përhapur në horizont, i thonin: “Gdhiu dita! Gdhiu dita!”, atëherë ai e thërriste ezanin.

Pra, ju këtu vëreni se ezani i Umer ibën Umm Mektumit ishte pas daljes së agimit dhe njerëzit e shikonin atë kur ecnin rrugëve. Në këtë kohë kur i thuhej atij se gdhiu dita, ai e thirrte ezanin.

Pra, tek kjo çështje ka hapësirë, ku muezini e vononte ezanin e tij derisa të dëgjonte njerëzit të thonë se gdhiu dita, gdhiu dita.

Pastaj i Dërguari, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, ka thënë:

“Nëse ndonjëri nga ju dëgjon ezanin ndërkohë që pjatën e ka në dorë, le të mos e lë atë derisa ta plotësojë nevojën e tij.”

Allahu, i Plotfuqishëm dhe i Madhëruar, ka thënë në fund të atyre ajete që kanë të bëjnë me agjërimin:

“Allahu dëshiron që t‘jua lehtësojë dhe jo t‘jua vështirësojë dhe që ju duhet të plotësoni numrin e ditëve dhe që ju duhet ta madhëroni Allahun duke bërë tekbir për shkak se ju ka udhëzuar dhe ju duhet të jeni falenderues.” (El-Bekare, 185)

Nga kuptimi jo i drejtë dhe që bie ndesh me sunnetin është që të thotë dikush se agjëruesi nëse e dëgjon ezanin dhe ka një kafshatë në gojën e tij, e ka obligim që ta hedh atë.

Kjo është ekstremizëm dhe skajshmëri në fe.

Zoti i botëve na ka këshilluar dhe na ka përkujtuar në Librin e Tij dhe sunnetin e Pejgamberit të Tij, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, që të mos e teprojmë në fenë tonë, andaj në Kuranin Fisnik ka thënë:

“O ithtarë të Librave (Jehudë dhe të Krishterë), mos e teproni në fenë tuaj dhe mos thoni për Allahun vetëm se të vërtetën.” (En-Nisa, 171)

I Dërguari jonë, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, ka thënë:

“Ruhuni nga ekstremizmi në fe, sepse ata që ishin para jush i shkatërroi ekstremizmi (teprimi) në fe.”

Apo ai, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, ka thënë:

“Ajo që i shkatërroi ata që ishin para jush ishte ekstremizmi (teprimi) në fenë e tyre.”

Përderisa i Dërguari i Allahut, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, na ka sqaruar gjerësisht dhe qartazi çështjen e atij që ha syfyr, saqë ka thënë:

“Nëse ndonjëri nga ju dëgjon ezanin ndërkohë që pjatën e ka në dorë, le të mos e lë atë derisa ta plotësojë nevojën e tij.”

Atëherë, kjo është kundërshtim ndaj Allahut dhe të Dërguarit, që personi t‘i thotë atij që dëgjon ezanin dhe ka në gojë një kafshatë: “Nxirre apo gjuaje për toke.”

Kjo nuk është prej sunnetit, madje është në kundërshtim me sunnetin dhe është në kundërshtim me urdhrin e qartë e të Dërguarit, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem.

Jam pyetur shumë dhe nuk lë hapësirë për këshillë ndaj një pyetje të këtillë, po u them atë që e thashë pak më parë, se ky hadith gjendet në Gjashtë Librat më të njohur, prej tyre: Suneni i Ebu Daudit, dhe ky është libri i tretë nga Gjashtë Librat e njohur, i pari i tyre është Sahihu i Buhariut, i dyti është Sahihu i Muslimit, i treti Suneni i Ebu Daudit. Ky hadith gjendet këtu.

Po ashtu e ka transmetuar Abdullah el-Hakim në Mustedrekun e tij. Po ashtu e ka nxjerrë Imami, Imami i Sunnetit Ahmed bin Hanbel, RahimehUllah, në librin e tij madhështor e të njohur si Musnedi i Imam Ahmedit. Atëherë, hadithi nuk është nga hadithet garib (i vetëm, i panjohur), përkundrazi është nga hadithet e njohura të cilin e kanë transmetuar imamët e vjetër të sunnetit me zinxhir të saktë.

Dhe këtu them duke e përmbyllur këtë fjalim, ndoshta ndonjëri nga ju ka ndonjë pyetje e ne do t‘i përgjigjemi – in sha Allah – po e mbyll këtë fjalim me fjalën e tij, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Allahu do që të merren lehtësimet e Tij ashtu siç do që të kryhen obligimet e Tij.”

Dhe në një transmetim tjetër thotë:

“Ashtu siç e urren që t‘i bëjnë gjynahe.”

Ka dy transmetime, e para:

“Vërtetë Allahu, i Plotfuqishëm dhe i Madhëruar, do që të merren lehtësimet e Tij ashtu siç do që të kryhen obligimet e Tij.”

Dhe transmetimi i dytë:

“Ashtu siç e urren që t‘i bëjnë gjynahe.”

Andaj, Muslimanit nuk i ka hije që të shfaqë devotshmëri të rreme dhe të zmbrapset nga bindja ndaj Pejgamberit, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, për atë që na ka nxitur dhe na ka lehtësuar.

Me kaq po i japim fund, lavdërimi dhe falenderimi i takon Allahut, Zotit të botëve.

 

Pyetje-Përgjigje:

 

Njëri nga të pranishmit: Allahu të shpërbleftë më të mira.

Shejkh Albani: Edhe juve. Nëse ndonjëri ka ndonjë pyetje apo ndonjë apo paqartësi, shpresojnë që Allahu të na japë sukses t‘i përgjigjemi, in sha Allah.

Pyetësi: Dy ezanet, a janë sunnet o Shejkh?

Shejkh Albani: Po! Mendoj se kjo pyetje ishte brenda hadithit të mëparshëm: “Të mos ju mashtrojë ezani i Bilalit, sepse ai thërret që të zgjohet ai që është në gjumë dhe të hajë syfyr agjëruesi, andaj hani dhe pini derisa ta thërrasë ezanin Ibën Umm Mektum.” Dhe ai nuk e thirrte ezanin derisa t‘i thonin se gdhiu dita. Pra, ka dy ezane jo vetëm për Ramazan, madje edhe përgjatë ditëve të vitit.

Urtësia e ezanit të parë është shumë e qartë në po të njëjtin hadith: që të zgjohet ai që është në gjumë dhe që të hajë syfyr ai që do agjërojë. Ai që është në gjumë zgjohet gjatë gjithë ditëve të vitit që të falë namaz vullnetar (nafile) në fund të natës, të falet në fund të natës, zgjohet që të hajë syfyr për të agjëruar ditën e hënë, ditën e enjte, ditët e bardha (dita e trembëdhjetë, katërmbëdhjetë dhe pesëmbëdhjetë e çdo muaji sipas kalendarit hënor). Ai agjëron dhe bën iftar siç është me sunnet. Kështu që, Muslimanët janë të nevojshëm për këtë ezan të parë përgjatë tërë ditëve të vitit dhe zakoni në disa vende është se ata nuk e thërrasin ezanin e parë vetëm se në Ramazan. Kjo në këtë kohë është ngushtim i këtij sunneti të gjerë e cili e përfshinë tërë vitin.

Andaj, muezinët duhet që të thërrasin në namazin e sabahut dy ezane gjatë gjithë vitit. Në mes ezanit të parë dhe të dytit ka përafërsisht njëzet minuta apo një çerek ore. Kështu ka ardhur ajo që tregohet në disa hadithe të sakta. Pra, ato janë dy ezane, jo vetëm për Ramazan, por gjatë gjithë vitit. Tjetri me radhë (që do të pyes).

Pyetësi: Shejkhu jonë, diçka që ka të bëjë me të njëjtën pyetje të vëllait tonë, Allahu e bekoftë, e ajo është tethuibi (shtesa) “essalatu khajru min en-neum – namazi është më mirë se gjumi”, e thonë atë në ezanin e dytë. Andaj duam ta dimë si është sunneti në mënyrë që të plotësohet dobia.

Shejkh Albani: Kjo është një pyetje e mirë. Në Sunenin e Nesaiut dhe në Sunenin e Ibën Khuzejmes si dhe te të tjerët në Gjashtë Librat, ka ardhur një hadith se Pejgamberi, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, ia mësoi ezanin njërit prej Sahabëve, i cili njihet si Ebu Mahdhurah, e ai ezan është ai që njihet sot, porse me përsëritjet e disa pjesëve të ezanit duke i thënë më përpara apo më vonë. Ezani sheriatik fillon me tekbir (Allahu Ekber) dhe mbaron me tehlil (la ilahe il-lAllah) në fund të ezanit.

Ai, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, e mësoi kështu, por i tha:

Kur të thërrasësh ezanin e parë, pasi që të thuash “Hajj ‘ale salati hajj ‘ala salah” thuaj: “Esselatu khajru min en-neum, esselatu khajru min en-neum.”

Kjo në gjuhën e Sheriatit quhet tethuib, d.m.th. fjala “Esselatu khajru min en-neum”, e ka vendin në ezanin e parë e jo në ezanin e dytë. Kjo është kështu ngaqë ezanin e parë e kuptuam nga hadithi paraprak se përse është ligjësuar? Që ta zgjojë atë që fle dhe të hajë syfyr ai që do agjërojë.

Pra, nëse vendoset ky tethuib në ezanin e dytë, i bie vlera, ngaqë njerëzit në ezanin e dytë do jenë zgjuar e nuk do jenë në gjumë. Prandaj, sunneti në bazë të transmetimit dhe logjikës përputhet me ezanin e parë e jo me ezanin e dytë. Kështu që, ai që ka mundësi ta ringjallë këtë sunnet, do t‘i shkruhet shpërblim për të dhe për shpërblimin e atyre që do punojnë me të deri në Ditën e Gjykimit duke mos i mbetur mangët asnjë nga shpërblimi i tyre – siç ka ardhur në hadithin e saktë.

Pyetësi: Më lejoni o Shejkhu im për të njëjtën pyetje dhe të njëjtën temë...

Shejkh Albani: Urdhëro.

Pyetësi: Nëse muezini nuk zgjohet në ezanin e parë, a i lejohet që ta thotë tethuib-in në ezanin e dytë?

Shejkh Albani: Jo! Nuk i lejohet atij ngase i huton njerëzit se kinse koha (e syfyrit) akoma s‘ka mbaruar. Në realitet, në ligjësimin e dy ezaneve ka urtësi të madhe. Po ashtu ka edhe një urtësi tjetër: Pejgamberi, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, caktonte për çdo ezan nga një muezin.

Urtësia këtu është që dëgjuesit ta dallojë ezanin e parë nga ezani i dytë duke u bazuar në zërin e muezinit. Kjo është një dallim. Kjo gjithashtu është nga sunneti i cili duhet ringjallur. Ndërsa përgjigja për atë që më pyete: se patjetër suneti të mbetet në vendin e tij, pra vendi i fjalës “esselatu khajru min en-neum”, është në ezanin e parë.

Pyetësi: Jemi akoma në temën e ezanit, na lejo që të vazhdojmë, in sha Allah. Tani, një ezan i vetëm... në shumë xhami shtojnë në ezan. Çfarë gjykimi ka kjo?

Shejkh Albani: Për sa i përket shtesës në ezan, u fol pak më parë ku thamë: ezani i Pejgamberit fillon me “Allahu Ekber, Allahu Ekber” dhe mbaron me “La ilahe il- lAllah”. Më pëlqen një fjalë që thuhet në njërën nga vendet Arabe, e ajo është Siria, ku njerëzit e thjeshtë thonë: “Shtimi është vëllai i mangësisë.” Dhe kjo është e vërtetë. Kjo fjalë është marrë nga sunneti. Ai, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, thotë:

“Ai që shpik në çështjen (fenë) tonë atë që nuk është prej saj, nuk është prej nesh.”

Ju i dini hadithet, lavdia i takon Allahut, dhe ato janë të shumta në këtë kuptim. Pra, ashtu siç nuk i lejohet Muslimanit ta falë akshamin katër rekate, po ashtu nuk i lejohet ta falë akshamin me dy rekate. Përse? Sepse shtimi është vëllai i mangësisë. Ashtu si nuk lejohet të shtosh në fe, po ashtu nuk lejohet që të mangësosh prej saj. Ndoshta është e kundërta, që të jemi më të përpiktë në shprehje: ashtu siç nuk lejohet të mangësosh diçka prej fesë, po ashtu nuk lejohet të shtosh në të.

Ajo që të habit dhe që shumica njerëzve e kanë këtë gjë, është se që të gjithë janë të një mendje për qortimin e mangësimit të fesë, askush nuk mendon se lejohet që ta falësh akshamin dy regate ashtu siç e fal sabahun, por shumë njerëz mendojnë se lejohet të shtosh tek ajo që ka ardhur i Dërguari, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Siç janë adhurimet (ibadetet), veprat e mira.

Siç është rasti jonë tani në lidhje me ezanin. Ezani i të Dërguarit, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, të cilin ia mësoi Eba Mahdhuras – siç e përmendëm më lartë – dhe i njëjtë ishte edhe ezani i Bilal Habeshiut, të gjithë muezinët përgjatë kohërave dhe periudhave e fillonin ezanin me “Allahu Ekber, Allahu Ekber”, dhe e mbaronin me “La ilahe il-lAllah”. Atëherë, kush është ai që e lejoi shtesën duke shtuar diçka në fillim apo në fund? Ata i përdorin mendjet e tyre. Ah sikur të ishin mendje që kanë kulturë të vërtetë Islame.

Ndonjëri nga ata thotë nëse i thuhet atij si për shembull: “O vëlla! Sunneti është që të ndalësh te fjala “La ilahe il-lAllah”, dhe mos të shtosh përtej kësaj (në ezan).” Të thotë ty: “O vëlla! Ç‘të keqe ka në të? Ç‘të keqe ka në të?”

Ai që e thotë këtë fjalë nuk ka menduar në njërin nga kuptimet e ajeteve apo haditheve të vërteta, ajetin fisnik që thotë:

“Sot jua përsosa fenë tuaj, e plotësova dhuntinë Time ndaj jush dhe zgjodha që Islami të jetë feja juaj.” (El-Maideh, 3)

E plotësova... d.m.th. ka marrë fund pasi që është plotësuar, nuk ka mangësi në të. E si thotë ky Musliman: “Ç‘të keqe ka (të shtosh) në të – o vëlla – nëse unë shtoj dërgimin e salavateve për Pejgamberin, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, pas thirrjes së ezanit!”

O vëlla! Medito dhe reflekto. Ti po i atribuon tradhtinë Pejgamberit tënd, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, sikur ti të besoje (se lejohet të shtosh në fe) do të kishe dalë nga Islami, ngaqë Pejgamberit, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, i është folur me tekst të Kuranit dhe ai e zbatoi atë për të cilën u urdhërua me këtë tekst, e ajo është Fjala e Tij, të Plotfuqishmit dhe të Lavdëruarit:

“O i Dërguar, përcille atë që të është shpallur nga Zoti yt. Në qoftë se nuk bën këtë, atëherë nuk e ke përcjellë Mesazhin e Tij; Allahu të ruan ty prej njerëzve. Pa dyshim se Allahu nuk i udhëzon njerëzit pabesimtarë.” (El-Maideh, 67)

Sa i “ëmbël” është hadithi i zonjës Aisheh, radijAllahu ‘anha, ku ajo ka thënë në një hadith të saj, s‘ka gjë që të përmendet plotësisht për shkak të dobisë që gjendet në të; ndoshta disa njerëz e kanë marrë të kundërtën që thuhet tekstualisht në këtë hadith.

Në Sahihun e Buhariut dhe Sahihun e Muslimit ka ardhur një hadith me zinxhir të saktë nga Mesruki i cili është nga të mëdhenjtë e Tabi‘inëve, është një njeri me vlera, quhet Mesruk. Ky erdhi te zonja Aisheh, radijAllahu ‘anha, dhe i tha: “O nëna e besimtarëve! Muhamedi, a e ka parë Zotin e tij?” Ajo tha: “M‘u ngritën flokët (u rrëqetha) nga ajo që the.” Ai tha: “O nëna e besimtarëve! Ki mëshirë për mua dhe mos u ngut me mua. A nuk thotë Allahu, i Madhëruar dhe i Lartësuar, në Kuranin Fisnik:

“Ai e ka parë atë edhe në një zbritje tjetër (njëherë tjetër).” (En-Nexhm, 13)

Ajo tha: “Unë jam njeriu më i ditur për këtë. E kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, të thotë:

“E kam parë Xhibrilin dy herë në formën e tij që është krijuar; kishte gjashtëqind krahë dhe e kishte mbuluar horizontin.”

Zonja Aisheh i shpjegon Mesrukit ajetin për të cilin e pyeti, e që mendonte se ajeti ka për qëllim se Muhamedi, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, e ka parë Zotin e tij. Kështu që, ajo i tha: “Unë jam njeriu më i ditur për këtë. E kam pyetur të Dërguarin e Allahut, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, për këtë ajet, e ai më tha:

“E kam parë dy herë Xhibrilin në formën e tij që është krijuar; kishte gjashtëqind krahë dhe e kishte mbuluar horizontin.”

Pastaj, zonja Aisheh, radijAllahu ‘anha, e vazhdoi fjalën e saj e tha: “Ai që të flet ty për tre gjëra, ai ka thënë shpifjen më të madhe për Allahun. (E Para): Ai që ju thotë se Muhamedi, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, e ka parë Zotin e tij, ai e ka thënë për Allahun një shpifje të madhe.

Lexojeni Fjalën e Tij, të Madhëruarit dhe të Lartësuarit:

“Asnjë njeriu nuk i është dhënë që t‘i flasë Allahu, përveçse me anë të Shpalljes ose pas perdes.” (Esh-Shura, 51)

Pra, kur i Dërguari i Allahut, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, u ngrit në qiejt e lartë, nuk e pa Zotin e tij, sepse kur Allahu ia bëri obligim pesë namazet dhe i foli për këto namaze, i foli prapa perdes.

Dhe ky është kuptimi i ajetit të përmendur:

“Asnjë njeriu nuk i është dhënë që t‘i flasë Allahu, përveçse me anë të Shpalljes.” (Esh-Shura, 51)

D.m.th përmes Xhibrilit (që e sillte shpalljen).

“Ose prapa perdes ose të dërgojë ndonjë të Dërguar.” (Esh-Shura, 51)

Pra, zonja Aisheh citoi se njerëzit nuk mund ta shohin Zotin e tyre në dunja: “Ai që ju thotë se Muhamedi, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, e ka parë Zotin e tij, me të vërtetë ka thënë shpifje të madhe.”

Pastaj, lexoi ajetin:

“Asnjë njeriu nuk i është dhënë që t‘i flasë Allahu, përveçse me anë të Shpalljes ose pas perdes.” (Esh-Shura, 51)

Pastaj tha: “Ai që ju thotë se Muhamedi, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, e dinte të fshehtën (gajbin), ai ka thënë shpifjen më të madhe për Allahun.”

Pastaj lexoi Fjalët e Tij, të Lartësuarit:

“Thuaj: Askush, përveç Allahut, në qiell apo në tokë, nuk e di të fshehtën.” (En-Naml, 65)

Pastaj tha – dhe këtu qëndron thelbi: “Kush thotë se Muhamedi, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, ka fshehur diçka (prej fesë) për të cilën është urdhëruar që ta përcjellë – vini re, këtu është thelbi – ai që ju thotë se Muhamedi, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, ka fshehur diçka (prej fesë) për të cilën është urdhëruar që ta përcjellë, ai ka thënë një shpifje të madhe për Allahun.”

Pastaj lexoi Fjalën e Tij, të Lartësuarit:

“O i Dërguar, përcille atë që të është shpallur nga Zoti yt. Në qoftë se nuk e bën këtë, atëherë nuk e ke përcjellë Mesazhin e Tij; Allahu të ruan ty prej njerëzve.” (El-Maideh, 67)

Pastaj tha: “Nëse Muhamedi do të fshehte diçka prej asaj që është urdhëruar tua përcjellë juve, do ta kishte fshehur Fjalën e Allahut, të Plotfuqishmit dhe të Madhëruarit:

“Dhe kur ti (o Muhamed) i the atij që Allahu e kishte begatuar dhe ti i bëre të mira: “Mbaje gruan tënde dhe frikësoju Allahut.” Ti po e fsheh në vetvete atë që Allahu do ta nxjerr në shesh dhe ti po u frikësohesh njerëzve, kurse më e drejtë është që t‘i frikësohesh Allahut.” (El-Ahzab, 37)

Nëse i Dërguari, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, do të fshehte diçka, do ta kishte fshehur këtë qortim nga Zoti i tij, porse kjo është zbatimin nga ana e tij ndaj ajetit të mëparshëm:

“O i Dërguar, përcille atë që të është shpallur nga Zoti yt. Në qoftë se nuk e bën këtë, atëherë nuk e ke përcjellë Mesazhin e Tij; Allahu të ruan ty prej njerëzve.” (El-Maideh, 6)

Kështu që, i Dërguari, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, e përcolli Islamin me të gjitha anët e tij, nuk i la asnjë një shkronjë të vetme ndonjërit që ta kapë atë.

Përderisa i Dërguari i mësoi muezinët në kohën e tij se ezani fillon me “Allahu Ekber, Allahu Ekber” dhe mbaron me “La ilahe il-lAllah”, atëherë është e saktë fjala e atyre që thonë “Shtimi është vëllai i mangësisë.”

Andaj, nuk lejohet aspak që të shtosh në fe, sepse feja është plotësuar. Sa e bukur është fjala e Abdullah bin Umer bin Khattab, radij-Allahu ‘anhum, kur tha duke e shpjeguar hadithin e njohur “Çdo bidat është devijim” kështu është hadithi “Çdo bidat është devijim dhe çdo devijim është në zjarr”, kurse (Abdullah) Ibën Umer shtoi një fjalë të bukur që mund ta konsiderojmë si fjalë shpjeguese, ai tha:

“Çdo bidat është devijim edhe në qoftë se njerëzit e shikojnë si të mirë.”

Dhe ky është realiteti i sotshëm, siç thamë që parë. Nëse thua: “Mos e bëj këtë.” Ai të thotë: “Ç‘të keqe ka në të?!” O vëlla! Ka të keqe! Sepse ti po e korrigjon Pejgamberin tënd, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem, a nuk të mjafton kjo?! Mjafton kjo dhe një pjesë e kësaj, mjafton si devijim dhe largim nga sunneti.

E lusim Allahun, e Plotfuqishëm dhe të Madhëruar, që të na bëjë të jetojmë me sunnet dhe të na e marrë shpirtin të gjithën neve në të, nëse do Allahu i Madhëruar dhe i Lartësuar.

Pyetësi: Ekziston një grup njerëzish nga Muslimanët që agjërojnë, të cilët bëjnë iftar para ezanit dhe ka një grup tjetër që bëjnë iftar në kohën e ezanit. Cili është gjykimi për këto dy grupe?

Shejkh Albani: Me aq sa duket, ti nuk paske qenë me neve, Allahu të bekoftë.

Pyetësi: Unë jam gjithmonë me ty o Shejkh, porse ti fole për ezanin e syfyrit.

Shejkh Albani: Edhe për ezanin e akshamit. Folëm edhe për ezanin e akshamit dhe folëm për shpejtimin e iftarit në aksham dhe për shpejtimin në faljen e namazit dhe e transmetuam fjalën e tij, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Do të vazhdojë ummeti im në mirësi përderisa e shpejtojnë iftarin.”

Dhe përmendëm se i Dërguari kur ishte në udhëtim i tha njërit nga sahabët: “Na sill ushqimin e iftarit.” Ai tha: “Akoma është ditë.” Ai i tha: “Sille”.

Dhe ky sahabiu tha se: “sikur ndonjëri nga ne t‘i hipte devesë së tij, do ta shikonte diellin.”

Që do të thotë se iftari është menjëherë pas perëndimit të diellit. Po ashtu, përmenda një hadith që është obligim ta mësojmë ashtu siç e mësojmë el-Fatihanë, e ai është fjala e tij, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Nëse nata bie nga kjo anë dhe dita largohet nga kjo anë (ana tjetër) dhe perëndon dielli, atëherë agjëruesi çel iftar.”

Është për obligim që të bëhet iftar menjëherë, s‘ka më pritje.

Pyetësi: Një person është me një grup njerëzish dhe i gjithë grupi refuzon që të çelë iftarin, a i takon këtij personi që të çelë iftarin? Si e merr vesh ai që ka rënë nata dhe ka dalë dita?

Shejkh Albani: Allahu të bekoftë. Kemi përmendur më përpara fjalën e tij, sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem:

“Kush ringjall në Islam një sunnet të mirë (të Pejgamberit).”

Ky person i cili e din se ka hyrë koha, pra ka hyrë koha e iftarit dhe shtoja kësaj edhe atë se ky e din se është sunnet shpejtimi i iftarit. Pra, nëse ai e merr gotën dhe pi, e merr hurmën dhe e ha atë përpara atyre njerëzve, ky a ka ringjallë një sunnet të mirë apo të keq?

Pyetësi: Të mirë, natyrisht.

Shejkh Albani: Po. Allahu të bekoftë.

Pyetësi: Ata do të thonë se ne kemi ringjall një sunnet të mirë, e presim ezanin që të thërrasë. Pra, sunneti jonë është i mirë...

Shejkh Albani: Këtu po hapim një kërkim tjetër shkencor, Allahu të bekoftë. Nëse ezani që ata e presin thërret në kohë, atëherë nuk i lejohet ndonjërit që të hajë para ezanit. Por, ne po flasim për ezanin në kohën tonë – mendoj se i ke dëgjuar këto fjalë – në këtë kohë thirret ezani 10 minuta pas perëndimit të diellit.

Pyetësi: Personi po flet për ezanin e kësaj kohe, nuk kemi për qëllim ezanin e parë.

Shejkh Albani: Atëherë, ajo që ai pret ezanin, nuk është sunnet, porse ai e ka kundërshtuar sunnetin.

Pyetësi: Agimi i vërtetë... kur ai thërret ezanin, agimi nuk ka dalë. Unë e shikoj agimin bashkë me ndjekjen e ezanit, në tokë akoma është natë, a më lejohet që të ha kur e di se akoma nuk ka dalë agimi?

Shejkh Albani: Ha. Kjo është sunnet, Allahu të bekoftë.

Pyetësi: Unë ha dhe ndërkohë që akoma s‘ka dalë agimi...

Shejkh Albani: Po! Natyrisht, ky është sunneti, Allahu të bekoftë. Porse ne duam që njerëzit ta vëzhgojnë daljen e agimit.

Të drejtat e bashkëshortëve.

 

Autor: Shejkh Sulejman Er-Ruhajlij (hafidhahUllah)

Burimi: “Hak-ku Ez-Zeuxhejni”, faqe. 5-64

Përgatiti: Stafi Perlatmuslimane.

01. Familjet e shëndoshta sjellin vende të shëndosha.

Me të vërtetë falënderimi i takon vetëm Allahut. Atë e falënderojmë dhe vetëm prej Tij falje dhe ndihmë kërkojmë. I lutemi Allahut që të na ruajë nga të këqijat e veteve dhe veprave tona. Atë që Allahu e ka udhëzuar, nuk ka se kush ta humbë, dhe atë që Allahu e ka humbur, nuk ka se kush ta udhëzojë.

Dëshmoj dhe deklaroj se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut, i Cili është i Vetëm dhe pa shokë dhe dëshmoj dhe deklaroj se Muhamedi është rob dhe i dërguari i Allahut. 

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ

“O ju të cilët keni besuar! Friksojuni Allahut me një frikë të vërtetë, dhe mos vdisni vetëmse duke qenë musliman!” 1

يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُواْ رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالاً كَثِيرًا وَنِسَاء وَاتَّقُواْ اللّهَ الَّذِي تَسَاءلُونَ بِهِ وَالأَرْحَامَ إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبًا

“O ju njerëz! Frikësojuni Allahut, i Cili ju krijoi prej një njeriu të vetëm, dhe prej tij krijoi bashkshorten e tij, dhe prej atyre te dyve krijoi shumë burra e gra. Dhe frikësojuni Allahut, me emrin e të Cilit ju përbetoheni dhe ruani lidhjet tuaja farefisnore. Se me të vërtetë Allahu është mbi ju Mbikqyrës.” 2

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَمَن يُطِعْ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا

“O ju të cilët keni besuar! Frikësojuni Allahut dhe flisni fjalë të drejta. Jua mundëson ju Allahu të veproni vepra të mira dhe jua fal ju gjynahet e juaja. Kush i bindet Allahut dhe të Dërguarit të Tij, me të vërtetë ka fituar një fitore të madhe.” 3

Fjala më e mirë është fjala e Allahut dhe udhëzimi më i mirë është udhëzimi i Muhamedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Veprat më të këqia janë risitë në fe, çdo risi është bidat, çdo bidat është humbje dhe çdo humbje është në zjarr.

O ju vëllezër të nderuar! Ne jemi mbledhur në këtë natë, në natën e premte në të cilën e lus Allahun e Lartësuar që ta bekojë këtë (natë), t`i bekojë ata që po e përjetojnë këtë (natë) dhe ta bekojë atë që ne do të themi në këtë natë.

Ne jemi mbledhur për një çështje shumë të madhe, dhe si most ë jetë e tillë kur ajo (çështje) ka lidhje me familjen, e cila (familja) është nga shoqëria, e cila (familja) është sikurse zemra për trupin.

Ashtu sikurse zemra, nëse ajo (zemra) është e shëndoshë, atëherë edhe i gjithë trupi do të jetë i shëndoshë dhe nëse ajo (zemra) është e sëmurë, atëherë do të sëmuret edhe pjesa tjetër e trupit. E njëjta vlen edhe për familjen, nëse ajo është e shëndoshë, atëherë edhe e gjithë pjesa tjetër e qytetit do të jetë e shëndoshë, dhe nëse ajo (familja) është e sëmurë, atëherë edhe e gjithë pjesa tjetër e qytetit është e sëmurë.

E si mos të jetë kjo çështje shumë e rëndësishme kur ajo lidhet me qëndrueshmërinë e njeriut. Nëse zemra dhe jeta e njeriut janë të qëndrueshme, atëherë edhe adhurimi i tij do të jetë i tillë, do të jetë i frikësuar në namazin e tij, i zellshëm në agjërimin e tij dhe rrugët drejtë adhurimit do të bëhen të shëndritshme.

E si të mos jetë kjo temë e përshtatshme që të flasin për të nxënësit e dijes, kur ajo i intereson burrit, gruas, të riut, të rejës, djalit, vajzës. I interson atyre që sapo janë martuar dhe atyre që po planifikojnë që të martohen.

Me fjalë të tjera. Kjo temë i intereson të gjithë shoqërisë, gjë e cila është paracaktuar në librin e Zotit tonë dhe në Sunnetin e të Dërguarit tonë (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).

Feja jonë Islame është fe e mëshirës për të gjithë botrat. Është fe e mirësisë, lumturisë, kënaqësisë dhe e drejtësisë. Ka sjellur (kjo fe) atë që iu bën dobi njerëzve në këtë botë dhe në botën tjetër dhe në çdo kohë dhe vend.

Njerëzimi nuk do të gjejë lumturi vetëm se me fenë e njeriut më të mirë, me fenë e Muhamedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Në çdo gjë që Allahu i Lartësuar ka urdhëruar, vetëm se do të gjesh në të dobi, përfitime dhe gjëra të mira të cilat nuk mund të numërohen. Dhe në çdo gjë që ka ndaluar Allahu, do të gjesh në të lëndime dhe gjëra të këqia të cilat nuk mund të numërohen.

Me të vërtetë që islami i ka dhënë rëndësi çdo aspekti të jetës. Nuk ka asnjë aspekt nga aspektet e jetës tënde o ti mysliman, vetëmse islami e ka shpjeguar dhe qartësuar atë. Prej tyre është, rëndësia e madhe që i ka dhënë islami përmisimit dhe bashkimit të shoqërisë. Përderisa përmisimi i shoqërisë është i lidhur me përmisimin e familjes dhe bashkimi i shoqërisë është rrezultat i bashkimit të familjes, gjithashtu edhe lumturia e familjes është e lidhur me martesën, prandaj edhe islami i ka dhënë rëndësi të madhe çështjes së martesës.

Allahu i Lartësuar ka urdhëruar për martesën në librin e Tij. Ka thënë Allahu i Lartësuar:

فَانكِحُواْ مَا طَابَ لَكُم مِّنَ النِّسَاء مَثْنَى وَثُلاَثَ وَرُبَاعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تَعْدِلُواْ فَوَاحِدَةً

“Martohuni me ato gra që ju pëlqejnë: me dy, me tri apo me katër dhe nëse frikësoheni se nuk do të mbani drejtësi atëherë (martohuni) me një.” 4

Gjithashtu edhe i dashturi, i besueshmi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka urdhëruar për martesën duke iu thënë të rinjëve:

“O ju të rinjë! Ai i cili ka mundësi prej jush që të martohet, atëherë le të martohet, sepse ajo (martesa) e ulë shikimin dhe e ruan organin.”

1 - 3:102

2 - 4:1

3 - 33:70-71

4 - 4:3

5 - Bukhari (5066) dhe Muslimi (1400)

02. Martesa është vetëm pozitive.

Tek martesa, o ju të dashurit e mi, ka qetësi në shpirt dhe lumturi në zemër, ruajtje të organit, të nderit dhe ulje të shikimit. Në të ka të mira të shumta për individin dhe për shoqërinë. Në të ka një cilësi dhe karakteristikë të madhe, e cila është, shumimi i ummetit të Muhammedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) me anë të sëcilit do të realizohet të krenuarit e të Dërguarit tonë (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) me ummetin e Tij përpara ummeteve të tjera në Ditën e Gjykimit.

Ajo (martesa) është shkaku i ekzistencës së njerëzimit dhe një rrugë për miqësi dhe bashkpunim midis individëve dhe shoqërisë. Ajo shton dashurinë midis familjeve dhe bën që zemrat të afrohen dhe distancat të zvogëlohen. Sa e sa familje nuk e njohin njëra tjetrën vetëm se nga larg, dhe kur ata martohen midis njëri-tjetrit, atëherë afrohen familjet sikur të jenë një familje e vetme.

Me pak fjalë, martesa është e gjitha e dobishme dhe shtylla e shoqërisë rretullohet rreth saj. Kështu që erdhi islami me çdo gjë e cila e forcon dashurinë midis bashkshortëve. Pra, martesa në islam është, pëlqim, mëshirë, dashuri, qetësi për shpirtin, mendje e qetë dhe zemër harmonike.

03. Martesa në Islam sugjeron dashurinë.

Martesa në fenë tonë, o ju të dashurit e mi, nuk është një lidhje e pashpirtë midis dy vetave, porse ajo është një lidhje të cilës muslimani i jep rëndësi dhe e din se ajo çfarë kërkohet prej saj është, dhënia e dashurisë, paqja, harmonia dhe gëzimi për te dy palët.

Zoti i jonë i Lartësuar thotë:

وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً

“Dhe një prej shenjave të Tij është që prej jush krijoi për ju bashkshortet tuaja, që të qetësoheni pranë tyre, duke bërë midis jush dashuri dhe mëshirë.” 30:21

Nëse njerëzit do t`iu përmbaheshin çdo gjëje që solli islami në çështjen e martesës, do të realizohej në mesin e tyre dashuria, gëzimi do të mbulonte shtëpitë e tyre dhe çdo gjë rreth tyre.

Për shkak të gjthë asaj që u përmend, islami i ka obliguar bashkshortët me disa të drejta, të cilat i ofrojnë atyre një jetë të këndëshme, të qetë, të lumtur dhe të qëndrueshme, e cila përbëhet nga dashuria, ndershmëria dhe sinqeriteti.

04. Zgjedhja e burrit dhe e gruas.

Të drejtat e bashkshortëve, o ju vëllezër dhe o ju të dashur, ka të drejta para kërkesës për martesë, ka të drejta gjatë kërkesës për martesë, ka të drejta gjatë bërjes së aktit të martesës dhe ka të drejta pasi që është bërë akti i martesës.

Një nga të drejtat e bashkshortëve para kërkesës për martesë është, e drejta e zgjedhjes, gjë e cila duhet të jetë e bazuar mbi parimet fetare, në devotshmëri dhe mbi moralin e mirë. Në këtë mënyrë burri duhet të dëshiroj që të martohet me një grua për shkak të devotshmërisë, fesë dhe moralit të mirë të saj. Sikurse edhe gruaja duhet të dëshiroj që të martohet me një burrë për shkak të devotshmërisë, fesë dhe moralit të mirë të tij. Sepse këto cilësi janë bazat e mirësisë dhe lumturisë.

Atij që i mungon feja, i mungon mirësia dhe nuk ka mirësi në atë që nuk ka fe (nuk është fetar) edhe nëse ai zotëron të gjitha shkaqet e lumturisë. Prandaj edhe Zoti i jonë i Lartësuar ka thënë:

يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ

“Allahu do t`i ngritë (në shkallë të larta) ata të cilët besuan prej jush dhe ata të cilëve i është dhënë dija.” 58:11

Allahu i Lartësuar e mundësoi që arritja e ngritjeve të gradave të arrihet me anë të dijes, nëse është e shoqëruar me besim. Sespse e mira nuk mund të arrihet vetëm nëse është e shoqëruar me fenë.

Nëse mungon feja, mungon mirësia edhe nëse gjenden tek njeriu shumë shkaqe të lumturisë. Bukuria nuk sjellë dobi në drejtimin e jetës bashkshortore nëse nuk ekziston (në mesin e bashkshortëve) feja. As pasuria nuk bën dobi nëse nuk ekziston feja. As prejardhja nuk bën dobi nëse nuk ekziston feja.

Është e domosdoshme që feja të jetë e lidhur me moralin e mirë. Sepse rruga e jetës bashkshortore është e gjatë, në të ka kërkesa dhe bashkjetesë të përhershme. Që të jetë jeta martesore e fortë dhe e qëndrueshme, ka nevojë që të jetë e ndërtuar mbi fe dhe mbi moralin e mirë.

05. Një grua e cila të ndihmon për në Xhenet.

Martesa o ju vëllezër nuk është rrëmujë. Martesa o ju vëllezër është diçka e përhershme. Njeriu në shtëpinë e tij i heq ato rroba që i kishte veshur jashtë shtëpisë së tij. Ai jeton me një grua e cila kërkon të drejtat e saj, dhe ai kërkon prej asaj të drejtat e tij. Ata jetojnë sëbashku një kohë të gjatë.

Këtë çështje nuk mund ta gjykosh apo ta bësh të vazhdueshme, korrekte, të qëndrueshme në të cilën të ketë dashuri dhe lumturi vetëmse me fe dhe moral të mirë.

Çdo gjë o ju të dashur zhduket me kalimin e kohës, përveç fesë dhe moralit të mirë të cilat qëndrojnë të shëndriçme duke ia ripërtërirë mirësitë dhe lumturitë bashkshortëve.

Për këtë shkak erdhi edhe këshilla e të dashurit dhe të Dërguarit tonë (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) për bashkshortët rreth kësaj çështje. Ai tha duke iu drejtuar burrit: 

“Martohet gruaja për katër arsye: për pasurinë e saj, prejardhjen e saj, bukurinë e saj dhe për fenë e saj. Martohu me atë fetaren, të lumshin duart.” Bukhari (5090) dhe Muslimi (1466)

Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e nxit burrin që të martohet me gruan fetare dhe tha: 

“Gjithësecili prej jush (duhet të sigurohet që) të ketë një zemër falënderuese, një gjuhë përkujtuese dhe një grua besimtare që e ndihmmon ndonjërin prej jush për çështjet e botës tjetër.” Tirmidhi (3094), Ahmedi (5/278) dhe Ibn Maxheh (1856). I mirë sipas Tirmidhit dhe Ibn Haxherit në “el-Imta” fq. 32. Shih “es-Sahihah” (2176) nga Imam Albani

Nëse të janë dhënë këto tri gjëra, të është dhënë e gjithë e mira. Zemër falënderuese, gjuhë përkujtuese dhe një grua e mirë dhe fetare e cila të ndihmon për botën tjetër..

Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: 

“Dynjaja është kënaqësi dhe kënaqësia më e mirë e saj është gruaja e devotshme.” Muslimi (1467)

Nuk është gruaja (grua) për shkak të pasurisë dhe bukurisë së saj – absolutisht jo, dhe as me krenarinë e gjyshërve.

Porse ajo (është grua) me dëlirësinë dhe pastërtinë e saj – dhe me drejtësinë e saj për burrin dhe fëmijët.

06. Jepja vajzën atij që i frikësohet Allahut.

Thotë Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) për të drejtat e gruas. Më lart qartësoi (të drejtat) e burrit. A ka qartësuar Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) diçka rreth të dretjave të gruas? Themi: Po.

Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i ka thënë kujdestarëve (të gruas) që të zgjedhin (për gruan) burrin fetar dhe me edukatë të mirë.

Ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: 

“Nëse iu vjen juve dikush të cilit ia pëlqeni fenë dhe moralin, atëherë martojeni (vajzën me të), e nëse nuk e bëni këtë, do të ketë trazira në tokë dhe shkatarrim të madhë.” Tirmidhiu (1084), Ibn Maxheh (1967) dhe të tjerët. I mirë sipas Shejkh Albanit. Shih “es-Sahihah” (1022) dhe “el-Irua” (1868)

Pasha Allahun, ka thënë të vërtetën i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) kur ka thënë:

“E nëse nuk e bëni këtë, do të ketë trazira në tokë dhe shkatarrim të madhë.”

Nëse një burrë nuk e marton (vajzën e tij) me një burrë fetar dhe me moral do të ndodhin sprova. Pasi ai do ta martojë atë (vajzën) me një burrë i cili nuk është fetar dhe i cili nuk ka as moral. Çfarë do të bëjë ai (dhëndri) me të (vajzën)? Ai ndoshta e ndëshkon atë, apo kërkon prej saj të bëjë gjëra të cilat Allahu i ka ndaluar. Babai e ka ruajtur vajzën e tij prej gjërave të ndaluara dhe më pas ia jep një burri i cili e bën atë që të veproi gjërat të cilat ia ka ndaluar asaj Allahu i Lartësuar.

“Do të ketë trazira në tokë dhe shkatarrim të madhë.”

nëse nuk e marton atë (vajzën) me një burrë me moral të mirë dhe fetar. Nëse babai nuk i zgjedh (vajzës) një burrë me moral dhe fetar do të ndodhin sprovat dhe shkatarrimi i madh.

Një burri i tha Hasen Ibn Alij (radijAllahu ‘anhu): “Ma kanë kërkuar vajzën time disa veta. Me cilin prej tyre ta martojë?” Ai tha: “Martoje me atë që i frikësohet Allahut. Nëse ai do ta dojë atë, do ta nderojë dhe nëse ai e urren atë nuk do t`i bëjë asaj padrejtësi.” Ibn Ebi-Dunja në “el-Ajal” (1/173)

Ajo do të jetë me të në mirësi nëse ai do ta dojë atë. Allahu do të hedhë dashuri në zemrën e burrit ndaj saj dhe ai do ta nderojë dhe respektojë atë. Dhe nëse ai do ta urrejë atë dhe dashuria ndaj saj nuk gjendet në zemrën e tij, ai nuk do ta nënçmojë atë, as nuk do ta kthejë tek familja e saj dhe as nuk do t`i bëj asaj padrejtësi, porse ai do ta trajtojë atë në mënyrën më të mirë.

07. Shikoje personin me të cilin dëshiron të martohesh.

Prej të drejtave të bashkëshortëve tek propozimi për martesë, kur ai bën propozimin, dhe Allahu e din se ai është i sinqertë në atë, është se pëlqehet që ai ta shikojë atë, në mënyrë që akti i nikahut të jetë i bazuar në njohuri dhe dije rreth gruas. Kjo është një arsye për një dashuri të qëndrueshme dhe miqësie midis bashkëshortëve nëse Allahu ka caktuar që të martohen. Parndaj nëse gruaja e di se ky burrë nuk është qitur para aktit të kryer, por ai e ka parë atë në mënyrë të lejuar dhe se për këtë i ka propozuar martesë me dëshirën e tij, atëherë bën që zemra e saj të lidhet për të dhe ta dojë më shumë. Për këtë është transmetuar nga El-Mugire bin Shu‘be radijAllahu ‘anhu ka thënë:

“Unë shkova tek Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe i tregova në lidhje me një grua të cilën do ta kërkoja për martesë.” Ai tha: “Shko dhe shikoje atë” – Cila është urtësia e kësaj o i dërguar i Allahut?- Sepse është mundësia më e madhe që bashkëjetesa juaj të mbetet.”

I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë :

“Nëse ndonjë prej jush dëshiron ti propozojë një gruaje, ai duhet në qoftë se mundet që të shohë prej saj atë që e tërheq atë që të martohet me të atëherë le ta bëjë.” 1

Një burrë erdhi tek i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe i tha se ishte matuar me një grua nga Ensarët . I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i tha:

“A e ke parë atë?” Ai u përgjigj: “Jo.” Ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Shikoje atë, sepse në sytë e Ensarëve ka diçka.” 2

Dmth se sytë e Ansarëve janë të vegjël. Në mënyrë që ai ta dinte se me kë po martohej prandaj i tha i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem: 

“Shikoje atë.” Në mënyrë që ta njeh mirë atë.

_________________________________________________

1 - Ebu Davud (2082) dhe Ahmedi (3/334). I mirë sipas Imam Albanit në “el-Irua (1791) dhe es-Sahihah (99).

2 - Muslim (1424).

08. Burri i cili kërkon gruan për martes nuk duhet ta shohë atë në vetmi.

O ju vëllezërit e mi! Që të realizohet shikimi (i vajzës që don të martohesh) është kusht që të mos ndodhi në veçanti (vetëm ai dhe ajo), dhe kjo për shkak të haditheve të shumta të cilat e ndalojnë veçimin e një burri me një grua të huaj. Ai nuk duhet ta shohë atë vetëm nëse ajo është mahremin e saj dhe nuk ka ndonjë argument që e veçon këtë gjëndje.

Me anë të kësaj, ne arrijmë të kuptojmë gabimin e dy grupeve të njerëzve.

Ka prej njerëzve që kur kërkuesi (i vajzës) i thotë (kujdestarit të vajzës): “Unë dua që ta martoj gocën tënde. Allahu e din se unë jam i sinqertë në këtë gjë (kërkesë), dhe dua që ta shikoj atë.” Ai (kujdestari i vajzës) i përgjigjet: “Ne nuk kemi vajza që ato të shikohen.”

Ndërsa grupit tjetër, kur i vjen atyre kërkuesi (i vajzës), i thonë: “Ja ku e ke, merre e dil shëtitje me të, shkoni në restorant, shko me të ku të duash, ulu me të, flisni, merruni vesh, njihuni me njëri tjetrin, studiojini karakteret e njëri tjetrit, kjo është dhoma uluni në të të vetëm dhe flisni me njëri tjetrin!”

Që te dy rastet janë të dënueshme. Ndërsa rruga e mesme, është ajo që udhëzoi për në të Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Burri e shikon gruan pa u veçuar me të. E shikon atë dhe ajo është me kujdestarin e saj.

09. Ta shikosh gruan tinëza në lidhje me propozimin e martesës.

I lejohet atij që ta shikojë atë (vajzën që don ta martojë) tinëzisht pa dijeninë e saj. Argument për këtë është hadithi i Xhabirit (radijAllahu ‘anhu) i cili ka thënë: 

“Kërkova një grua për martesë. Unë u fshihja (që të shikoja) prej saj, derisa arrita të shikoj prej saj atë që më shtyri të martohem me të, dhe u martova me të.” Ebu Davud (2082). I mirë sipas Albanit në “el-Irua” (1791). Shih “es-Sahihah” (99)

Transmetohet nga Muhammed Ibn Mesleme (radijAllahu ‘anhu) se ka thënë:

“Kërkova një grua për martesë. Unë u fshihja prej saj në një nga palmat e saj derisa e pashë atë.” Ibn Maxheh (1864). Autentik sipas Albani në “es-Sahihah” (98)

I thanë atij: “E veprove këtë gjë dhe ti je shok i të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem)? U fshihje prej një gruaje dhe ajo nuk dinte gjë për ty? Dhe ti je shok i të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem)?”

Ai tha:

“E kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) të thotë: “Nëse Allahu e hedh në zemrën e një robi kërkesën (dëshirën) për martesë me një grua, nuk ka të keqe që ta shikojë atë.” Ibn Maxheh (1864) dhe Ahmedi (3/493). Shih Albani është “es-Sahihah” (98)

Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Nëse dikush prej jush e kërkon për martesë një grua, nuk ka gjynah për të që ta shikoj atë nëse ajo nuk e din dhe ai e shikon për martesë.” Ahmedi (5/424) dhe eTahaviu në “Sherh el-Ma’ani Athar” (3/3959). Autentik sipas Albanit në “es-Sahihah” (97)

Ky është një kusht me rëndësi o ju vëllezër! Ashtu sikurse edhe Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha:

“dhe ai e shikon për martesë.” Pra, ai nuk duhet ta shikojë atë që të argëtoj veten e tij, që të fitojë përvojë apo që të joshet. Porse ai duhet të jetë i sinqertë në fjalët e tij dhe i vendosur për martesën, në të kundërtën, shikimi i tij ndaj saj është harram edhe nëse thotë se dua që të martohem me të.

Kështu që, o ti mysliman! Është kusht që të realizohet ky shikim – Allahu është Ai i cili e din se çfarë shikojnë sytë dhe çfarë fshehin zemrat – që të dishë nga zemra jote vërtetësinë e dëshirës në kërkesën për të martuar këtë grua.

10. Sinqeriteti lidhur me propozimin e martesës.

Prej të drejtave të bashkshortëve në kërkesën për martesë është, sinqeriteti dhe të sqarojnë ato gjëra të cilat nevojiten që të sqarohen para martesës.

Profeti i jonë (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Shitësi dhe blerësi kanë mundësi që të zgjedhin përderisa nuk janë larguar nga njëri-tjetri. Nëse ata janë të sinqertë dhe i sqarojnë gjërat, ata do të kenë bereqet në tregëtinë e tyre. Ndërsa nëse gënjejnë dhe i fshehin gjërat, nuk do të kenë bereqet në tregtinë e tyre.” Buhari (2079) dhe Muslimi (1532)

Përderisa Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e thotë këtë gjë në shitblerje, çfarë mendon t`i o rob i Allahut për martesën e cila është bashkjetesë e përhershme? Nuk ka dyshim se duhet me qenë i sinqertë dhe të sqarohen gjërat (para martesës). Sepse fshehja e gjërave që kanë nevojë që të sqarohen, qofshin këto gjëra që kanë lidhje me gruan apo me burrin, është tradhëti për njërin nga te dy palët.

Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Ai i cili na mashtron ne, nuk është prej nesh.” Tirmidhi (1315) dhe Muslimi (102), me formulimin: “Ai që mashtron nuk është prej meje.”

11. Mehri i martesës duhet të jetë i paktë.

Prej të drejtave të bashkëshortëve në lidhje me kontratën e martesës është që gruaja të kërkojë pak mehër, pa e tepruar me mehër të shumtë, pa e ngarkuar burrin më shumë se ka mundësi. Një nga faktorët që kontribuojnë në lumturinë e çiftit është që bashkëshorti të mos jetë i mbingarkuar me borxhe dhe ngarkesa nga ana e gruas, të mos e ndiej se gruaja që jeton me të dhe nën të njejtin çati është shkaku i shqetësimit të tij të cilin nuk mund ta bartë. Umeri radijAllahu ‘anhu, të cilit iu dhanë frymëzime dhe ishte një prej kalifëve të drejtë ka thënë:

“Mos e teproni me mehër të grave, sepse në qoftë se ajo do të ishte një lavdi në këtë jetë dhe devotshmëri para Allahut, Muhamedi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem do ta kishte bërë këtë para jush. Ai nuk i dhuroi mehër asnjërës prej grave të tij më shumë se dymbëdhjetë oka (pesëqind monedha argjendi) dhe nuk u dhurua mehër ma shumë se kaq as ndonjërës prej bijave të tij. Sepse burrit mund t’i rëndohet mehri e gruas së saqë ai fillon ta urrejë atë dhe thotë: “Mua më ka kushtuar edhe litari i korpës.” 1

______________________________________________________________

1 - Ibn Maxheh (1887), Nesai (3349), Ahmedi (1/40-41), Ebu Davud (1799) dhe Tirmidhi deri tek “dymbdhjetë oka”. Tirmidhi ka thënë: “I mirë dhe autentik.”

12. Gruas duhet ti ipet e tërë dhurata martesore.

Prej të drejtave të bashkshortëve në aktin e martesës është që burri t`ia jap gruas të gjithë mehrin e saj të plotë dhe jo të mangët, ashtu sikurse kanë rënë dakort bashkshortët.

Allahu i Lartësuar ka thënë: 

وَآتُواْ النَّسَاء صَدُقَاتِهِنَّ نِحْلَةً 

“Dhe jepuni grave dhuratën e tyre.” 4:4

Gjithashu i Lartësuari ka thënë:

وَإِنْ أَرَدتُّمُ اسْتِبْدَالَ زَوْجٍ مَّكَانَ زَوْجٍ وَآتَيْتُمْ إِحْدَاهُنَّ قِنطَارًا فَلاَ تَأْخُذُواْ مِنْهُ شَيْئًا

“Në qoftë se dëshironi të ndërroni grua, duke e lëshuar njërën për të marrë një tjetër, asaj që i keni dhënë pasuri, mos i merrni nga ajo (pasuri) asgjë.” 4:20

13. Kushtet martesore duhet të përmbushen.

Prej të drejtave të bashkshortëve në aktin e martesës është, se kush i vendos vetes kushte duke qenë i lirë dhe jo i obliguar, atëherë obligohet që t`i përmbushë kushtet të cilat ajo i vendosi dhe ky i pranoi.

Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Kushtet që kanë më të drejtë që të plotësohen jano ato për të cilat ju janë bërë organet të lejuara.” Bukhari (2721) dhe Muslimi (1418)

Është vërtetuar se një burrë u martua me një grua dhe i vuri kusht asaj qëndrimin në shtëpi, pra, i vendosi kusht asaj që të mos e nxjerr atë nga shtëpia e saj dhe ajo i vendosi kusht atij që ajo do të qëndrojë në shtëpinë e saj. Ai e pranoi kushtin. Kur ai u martua me të, dëshiroi që transferojë (nga një shtëpi tek tjetra). Grindjen e tyre e parashtruan tek Umeri (radijAllahu ‘anhu) i cili i tha: “Ajo ka të drejtë në kushtin e saj.” Pra, obligohesh që t`ia përmbushësh kushtin e saj. Burri tha: “Atëherë na po ndahemi!” Umeri (radijAllahu ‘anhu) tha: “Këputen të drejtat tek kushtet.” Bukhari me një sinxhir të reduktuar, por megjithatë, zinxhir i konstatuar. Ky transmetohet me një zinxhir të ndërlidhur të transmetimit te Ibn Ebi Shejbeh (16449), Seid bin Mensuri (622) dhe (680) dhe Bejhaki (7/14438)

14. Të dy bashkëshortët duhet të duan të martohen vullnetarisht me njëri-tjetrin.

Prej të drejtave të bashkshortëve në aktin e martesës është, që akti i martesës që bëhet me dëshirën e te dy palëve dhe nuk i lejohet kujdestarin të vajzës që ta detyrojë atë, e virgjër apo jo o virgjër qoftë ajo, me asnjë formë nga format e detyrimit.

Nuk është aprovim o ju të dashurit e mi që të thotë gruaja “po” në asnjë llojë mënyre edhe nëse ajo është e mërzitur, ashtu sikurse veprojnë disa kujdestarë injorantë të cilët e godasin vajzën dhe e kërcënojnë atë, se nëse ajo nuk martohet me filan burrë, nuk ka për tu martuar kurrë. Ose e kërcënon atë se do të ndahet nga nësa e saj nëse nuk e pranon atë burrë, (i bën këto kërcenime) duke menduar se ajo do të pranojë. Mendon injoranti se ajo me këtë (lloj pranimi) është e kënaqur, porse Allahu e din që ajo është e detyruar.

Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“I kërkohet leje jetimes për vehten e saj. Nëse ajo hesht, heshtja është leja e saj dhe nëse refuzon nuk lejohet që të martohet.” Ebu Davudi (2093), Tirmidhi (1109), Nesai (3270) dhe Ahmedi (2/259) dhe (2/475). I mirë sipas Albanit në “el-Irua” (1834)

Gjithashtu ka thënë:

“Nuk martohet jo e virgjëra derisa t`i kërkohet leje dhe as e virgjëra pa lejen e saj.” I thanë: “O i Dërguari i Allahut, si është leja e saj?” Ai tha: “Heshtja e saj.” Bukhari (5136), Muslimi (1419) dhe Ebu Davudi (2092) dhe formulimi është i tij.

Transmetohet nga Ibn Abbasi (radijAllahu ‘anhu) se një vajzë e virgjër erdhi te Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe i tha se babai i saj e kishte martuar kundër vullnetit të saj. Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i dha asaj mundësinë për të zgjedhur.”

15. Martesa duhet të publikohet.

Prej të drejtave në lidhje me kontratën e martesës është që martesa të shpallet dhe të publikohet dhe jo të mbahet sekret. Duke u bazuar në fjalën e Profetit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem):

“Publikoni martesën.” 1

Kjo përfshin shfaqjen e gëzimit dhe lumturis nëpërmjet dasmës që nuk e vënë burrin në vështirësi apo borxhe. Kjo duhet të jetë sipas mundësive të tij pa shpenzime të tepërta. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i tha Abdurr-Rrahman bin Auf:

“Bë dasmë qoftë vetëm me një qengj.” 2

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i cili ishte krijesa e Allahut më e mirë dhe më i devotshëm, kishte bërë dasmë. Kur ai u martua Safijjah bint Huxhaxh ai kishte qull dhe hurme në dasmën e tij. Dasmja e kujt ishte kjo? Dasmja e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem. Enes bin Maliku radijAllahu ‘anhu ka thënë:

“Unë nuk e kam parë të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem të ketë një dasme për gratë e tij sikurse dasmën që bëri për Zejneben.” 3

Dasmja e Zejnebes ishte e madhështore. Asnjë nga gratë e tij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem nuk e kishte një martesë të tillë. Si mendon ti se dasmja ishte? Sa e madhe mendon se ishte? Sa kishte në të? Enesi radijAllahu ‘anhu ka thënë:

“Ai theri një dele.” 4

Një dele në dasmen e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Pra siç u cek dasmja duhet të publikohet. Gratë dhe vajzat duhet ti bijnë dajrës dhe të këndojnë këngë të bukura. Er-Rubejji bint Mu’avvidh radijAllahu ‘anhu ka thënë:

“I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem hyri tek unë në mëngjes pasi u martova. Ai u ul në dyshek tim sikurse ti rri ulur këtu me mua. Vajzat e vogla i binin dajres dhe këndonin për etërt e tyre që vdiqën në betejën e Bedrit derisa ato thanë: “Në mesin tonë është një Profet që e di se çfarë do të ndodhë nesër.” Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “mos thuaj ashtu. Thuaje atë që e the më parë.” 5

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem miratoi pra këngën e saj por e qortoi ajo tha.

Aishja radijAllahu anha ka transmetuar se si ajo e përgatiti një grua (e cila kishte qenë një vajzë jetime që ka jetuar me të) e cila do të martohet me një burrë nga Ensarët. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem: “A nuk keni argëtim fare? Ensarët e duan argëtimin.” 6

Në një tjetër formulim thuhet:

“A e dërguat një vajzë që i bie dajres apo tupanit?” Unë i thashë: “Çfarë të këndonë ajo?”Ai tha:

“Ne kemi ardhur tek ju, ne kemi ardhur tek ju. Na përshëndetni dhe ne ju përshëndesim…” 7

I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e mësoi atë se çfarë të thotë. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem gjithashtu ka thënë:

“Dallimi në mes të lejuarës (martesës ligjore) dhe të ndaluarës janë kënga dhe defi.” 8

_____________________________________________________________________

1 - Ibn Hiban ( 9/4066 ), Hakimi ( 2/2748 ), Ahmedi dhe të tjerët. Zinxhiri është autentik sipas Hakim. Hajthemi ka thënë: “Transmetuesit e Ahmedit janë të besueshëm.” (“el-Maxhma” (4/531)) . I mirë sipas imam Albanit në “Adab-uz -Zafaf” faqe. 105.

2 - Buhari (5167) dhe Muslimi (1427).

3 - Buhari (5168) dhe Muslimi (1428).

4 - Muslimi (1428).

5 - Buhari (4001).

6 - Buhari (5162).

7 - Taberani në “el-Eusat” (3/3265) dhe el-Khallal në “el-Amr bil-Ma´ruf uen-Nahi an-il-Munker” faqe. 35. el-Hajthami ka thënë: “Në zinxhiri është Rauuad bin el-Xharrah që është i besueshëm , sipas Ahmed bin Hanbelit, Ibn Ma’init dhe Ibn Hibanit. Megjithatë, ka dobësi në të.” (“el-Mexhma” (4/532)). I mirë sipas imam Albanit në “Irwa’-ul-Ghalil” (1995) dhe “Tahrim Alat-it-Tarb” faqe. 133.

8 - Tirmidhi (1088), Nesaiu (3369) , Ibn Maxheh ( 1896 ) dhe Ahmedi ( 3/418 ). I mirë sipas Tirmidhiut. Zinxhiri është autentik sipas Hakimit (2/2750) dhe Dhehebiu u pajtua. I mirë sipas imam Albanit në “Adab-uz-Zafaf” faqe. 111

16. Jeta bashkëshortore është varka e jetës.

Ndërsa gjërat më të rëndësishme, janë të drejtat e bashkshortëve në shtëpinë e tyre, në të cilën ato do të jetojnë në një varkë në detin e jetës. Jeta është sikruse deti, në të cilin përplasen dallgët, në të ka valë dhe stuhi. Ajo përbëhet nga momente të gëzueshme dhe të pikëlluara. Në të ka zemërim dhe kënaqësi, për këtë arsye, anija ka nevojë për bashkpunimin e të gjithëve që gjenden aty, sikurse dhe të marrin me vete shkaqet të cilat të shpëtojnë, në mënyrë që të lundrojnë bashkshortët në harmoni, lumturi dhe të sigurtë derisa të arrijnë në destinacionin e fundit, për të cilin e lus Allahun e Lartësuar që të jetë Xheneti i Zotit të Botrave.

Në të cilin do të ribashkohen bashkshortët sikur ishin të bashkuar në këtë botë. Ky është udhëtimi në këtë botë, në të cilën kanë nevojë bashkshortët që të dijnë të drejtat e njëri tjetrit.

Të drejtat midis bashkshortëve në islam o ju vëllezër, realizohen duke iu afruar Allahut të Lartësuar. Realizimi i këtyre të drejtave është një urdhër, me anë të së cilit njeriu shpreson shpërblimin nga Allahu i Lartësuar.

17. Prandaj gruaja duhet të përmbushë të drejtat e burrit.

Gruaja myslimane e adhuron Zotin e saj Subhanehu ue Te‘Ala duke përmbushur të drejtat që ka ndaj burrit. Ajo pret shpërblim dhe një fund të lavdërueshëm prej Zotit Subhanehu ue Te‘Ala të saj. Ajo nuk i përmbush të drejtat e burrit të saj në formën e reciprocitetit; nëse ai i jep asaj, ajo ia kthen atij dhe nëse ai nuk i jep asaj as ajo nuk i jep atij. Ajo i jep atij në bazë fjalëve të Profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem:

“Ju nuk jeni përgjegjës për më shumë se me sa jeni obliguar dhe ato janë vetëm përgjegjëse për atë me të cilën janë obliguar.” 1

Ajo përmbush detyrat e saj sepse ajo e di se Allahu Azze ue Xhel nuk i le veprat e mira të shkojnë bosh. Një grua e mirë myslimane e di se të drejtat e burrit janë të mëdha në Islam. Profeti i saj i dashur sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Po të kisha obliguar dikë që ti bëjë sexhde dikujt tjetër (pos Allahut), do ta kisha urdhëruar gruan që ti bëjë sexhde burrit të saj. Gruaja nuk ka përmbushur të drejtat e burrit të saj para se ai të dëshiron të ketë marrëdhënie me të kur ajo është ulur në një shalë të vogël dhe ajo i përgjigjet atij.” 2

Profeti besnik sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Gruaja nuk do të ndjej ëmbëlsinë e besimit derisa ajo të mos përmbush të drejtat e burrit të saj.” 3

Gruaja myslimane pra ndien ëmbëlsinë e besimit kur ajo i plotëson të drejtën e burrit të saj. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Gruaja nuk i plotëson të drejtën e Allahut derisa ajo i plotëson të drejtën e burrit të saj.”4

Gruaja e drejtë plotëson përzemërsisht të drejtën e burrit të saj. Ajo nuk e rritë asnjë nga ato që ia bën burrit të saj. Përse? Sepse ajo e di se Profeti i saj sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem u shprehë në një mënyrë madhështore kur ai tha se çka do që të bëjë gruaja për burrin e saj kështu që ai meriton gjithmonë më mirë.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Po të kishe qenë korrekt që një njeri ti bëjë sexhde në njeriu tjetër, do ta kisha urdhëruar gruan që ti bëjë sexhde burrit të saj për shak se e drejta e tij mbi të është aq madhështore.” 5

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë gjithashtu:

“Sikurse ta dinte gruaja se çfarë të drejta burri i saj ka mbi të, ajo nuk do të ulej kur dreka e tij dhe darka iu servohet deri sa ai të ketë mbaruar ngrënien e ushqimit.” 6

Kur gruaja e drejtë myslimane i plotëson të drejtat e burrit, ajo nuk ia kujton ato atij. Ajo madje e kupton se çfarë merita ai ka mbi të, sepse ajo vepron përgjatë fesë së saj dhe merr parasysh fjalët e Profetit të saj sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem për të cilat Zoti i tij tha: 

لَقَدْ جَاءكُمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُم بِالْمُؤْمِنِينَ رَؤُوفٌ رَّحِيمٌ

“Juve ju erdhi i Dërguar nga lloji juaj, atij i vie rëndë për vuajtjet tuaja, sepse është lakmues i rrugës së drejtë për ju, është i ndijshëm dhe i mëshirshëm për besimtarët.” 7

Asaj nuk i intereson për joshjet e shejtanëve xhin dhe njerëz, që në pamjen e jashtme duken si të mëshirshëm dhe flasin për të drejtat e njeriut ndërsa brenda janë një dënim i qartë. Shejtani përdor miqtë e tij në mesin e njerzve dhe xhinëve për të shkatërruar shtëpinë e gruas.

Grua e drejtë dhe e bekuar e di se ajo nuk është një shërbëtore e nënshtruar në shtëpinë e saj, por ajo e di se çfarë pozicioni ajo ka në shtëpinë e saj. Ajo është përgjegjëse për shtëpinë e saj dhe një nga përgjegjësitë e saj është se ajo i plotëson të drejtat e burrit të saj.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Gruaja është baresh në shtëpinë e burrit të saj dhe ajo është përgjegjëse për kopenë e saj.” 8

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë gjithashtu:

“Nuk ka rob të cilin Allahu e ka bërë përgjegjës për kopenë e tij dhe vdes në një gjendje ku ai e ka tradhtuar kopenë e tij vetëm se Allahu ia ndalonë Xhenetin atij.” 9

Ne duhet ti´a mësojmë grave atë që është transmetuar nga Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem në lidhje me të drejtat e burrit mbi gruan kështu që gruaja mund ta knaqë Zotin e saj dhe që lumturia të realizohet në shtëpinë e saj.

___________________________________________________

1 - Muslimi (1846).

2 - Tabarani (5/5116-5117). Autentik sipas Imam Albanit në “es-Sahihah” (3366).

3 - Hakim (4/7325) i cili tha se hadithi është autentik sipas kushteve të Bukhari dhe të Muslimit dhe Dhehebiu u pajtua me këtë.

4 - Tabarani (4/7325). Zinxhiri i transmetimit është autentik sipas Mundhirit në “et-Targhib” (3/2986). el-Hajthami ka thënë: “Burrat e tij janë burra autentik përveç el-Mughirah bin Muslim që megjithatë, është i besuehsëm.” (Mexhma-uz-Zaua’id (5/5084)). Autentik sipas Imam Albanit në “es-Sahihah” (3366) dhe në “Sahih-ut-Targhib uet-Terhib” (1942).

5 - Ahmedi (3/158), el-Bazzar (13/6452) dhe Nesa’i (5/9147). Zinxhiri është i mirë sipas el-Mundhirit në “et-Targhib” (3/35) i cili tha: “Transmetuesit e tij janë të besueshëm dhe të njohur.” Autentik sipas Imam Albanit me ndihmën e tjerë transmetimeve në “Sahih-ut-Targhib uet-Terhib” (1936). Shih “el-Irua’” (7/55).

6 - Tabarani (20/333) dhe el-Bazar (7/2665).

7 - 9:128

8 - Bukhari (893) dhe Muslimi (1829).

9 - Muslimi (142).

18. Gruaja duhet t`i bindet burrit të saj.

Nga të drejtat e burrit që ka gruaja ndaj tij është, që ajo duhet t`i bindet atij në ato gjëra që nuk janë në kundërshtim me Allahun dhe të mos arsyetohet me diçka që të mos i bindet atij.

Është pyetur i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) për gratë më të mira dhe ka thënë: 

“Ajo e cila i bindet burrit të saj kur ai e urdhëron atë.” Nesai (3231), Ahmedi (2/251) dhe el-Hakim (2/2682) i cili e bëri hadithin autentik sipas kushteve të Muslimit. I mirë sipas Albanit në “es-Sahihah” (1838) dhe “el-Irua” (1786).

Gruaja e devotshme dhe e bereqetshme i bindet burrit të saj kur ai e urdhëron, në mënyrë që të arrijë këtë dëshmi të çmuar dhe të lartë nga i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Ajo dëshiron që të futet në Xhenetin e Zotit të saj, në të cilin Allahu ka premtuar për robërit e Tij të devotshëm atë që syri nuk e ka parë, veshi nuk e ka dëgjuar dhe që zemra kurrë nuk e ka imagjinuar.

Ajo e din se Profeti i saj (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Nëse gruaja i fal pesë namazet e saj, e agjeron muajin e saj, e ruan organin e saj dhe i bindet burrit të saj, i thuhet: “Hyrë në Xhennet nga cila derë e Xhenetit të dëshirosh.” Ahmedi (1661) dhe Tabarani në “el-Eusat” (8805) i cili tha: “Ky hadith nuk transmetohet nëpërmjet këtij zinxhiri prej askujt tjetër pos nga Abdurr-Rrahman bin Aufit. Ibn Lai’ah është i vetëm në transmetimin e tij.” Ai ka një transmetim dëshmues tek Ibn Hibani në “es-Sahih” (4163) nga Ebu Hurejra. Albani e ka komentoi atë dhe tha: ”Ai është i mirë përmes të tjerëve.” Shih “Adab-uz-Zafaf” (282) dhe “et-Ta’lik er-Raghib” (3/73).

Ajo i frikësohet nga zemërimi dhe dënimi i Zotit të saj nëse ajo e kundërshton burrin e saj. Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: 

“Njerëzit që do të kenë dënimin më të rëndë në ditën e gjykimit janë dy: “Gruaja e cila e kundërshton burrin e saj dhe imami i cili e prin një popull dhe ata e urrejnë atë.” Tirmidhi (359) dhe Ibn Ebi Shejbeh (1/407) nga Amr bin el-Harith bin el-Mustalik (radijAllahu anhu). Formulimi është i Tirmidhiut dhe zinxhiri itij i transmetimit është autentik sipas Albani në komentet e tij që ia bën librit “el-Xhami” të Tirmidhiut.

Gruaja mslimane i bindet burrit të saj dhe frikësohet që të kundërshtoi atë, sepse ajo shreson shpërblimin e Allahut dhe i frikësohet dënimit të Tij. Ajo me gjithë bindjen ndaj burrit të saj, nuk duhet t`i bindet atij (nëse e urdhëron) në kundërshtim ndaj Allahut. Nëse ai e urdhëron atë në kundërshtim ndaj Allahut, ajo nuk duhet t`i bindet atij. Nëse ai e urdhëron atë që ajo ta kënaq atë në një formë të ndaluar, ajo në këtë rast nuk duhet t`i bindet atij. Nëse ai e urdhëron që ajo të zbukurohet me gjëra që nuk lejohen, p.sh me “Nams” (Nams do të thotë heqja e qimeve nga fytyra dhe vetullat. Shih “Lisan-ul-Arab” dhe “el-Kamus”) ajo në këtë rast nuk i bindet atij.

Disa gra marrin ne telefon dhe pyesin duke thënë: “O Shejkh! Burri im thotë: “Vetullat e tua kanë nevojë t`i heqësh. Kështu që, hiqi qimet e ballit.” Burri im thotë: “Flokët e tua kanë nevojë që të zgjaten më shumë dhe thotë: “Vendos paruke për mua.” A t`i bindem atij o Shejkh?

E drejta e burrit është e madhe, porse le ta dëgjojmë këtë histori, që ta dijmë se nuk i lejohet gruas që t`i bindet burrit të saj në këto gjëra.

Një grua erdhi tek i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe i tregoi se e kishte martuar vajzën e saj dhe se flokët e saj (vajzës) ishin të ndara dhe tha: “Burri i saj më urdhëroi mua që t`ia zgjas flokët e saj.” 

Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: “Me të vërtetë që janë mallkuar ato të cilat i zgjasin flokët.” Bukhari (5202) dhe Muslimi (2123)

Gjithashtu Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Nuk lejohet që t`i bindesh krijesës duke e kundërshtuar Krijuesin.” Ahmedi (4/426),Hakim (3/8570) dhe Tabarani (18/381), dhe formulimi është i tij. Zinxhiri është autentik sipas Hakimit dhe edh-Dhehebiu është pajtuar. Shih “es-Sahihah” (179) nga Imam Albani.

19. Gruaja duhet të jetë mirënjohëse ndaj burrit të saj.

O ju vëllezër! Prej të drejtave të burrit nga gruaja e tij është se ajo duhet ta falënderoj atë për ato gjëra që ai bën për të dhe të mos jetë mosmirënjohëse ndaj tij. 

Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“Allahu nuk e shikon atë grua e cila nuk e falenderon burrin e saj, dhe ajo nuk mund të rri pa të.” Nesai (5/9135), el-Hakim (2/2771) dhe el-Bazar (6/2349). Zinxhiri është autentik sipas Hakimit. Hadithi është saktësuar nga Albani në “es-Sahihah” (289)

Gruaja e devotshme dhe e bereqetshme frikësohet që të jetë mosmirënjohëse ndaj burrit të saj. Ajo e edukon veten e saj dhe e kritikon atë (veten) që të mos jetë kurrë mosmirënjohëse ndaj burrit të saj. Përse? Sepse Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë:

“E kam parë zjarrin dhe kurrë deri më sot nuk kam parë një pamje të tillë. Dhe pashë qëshumica e banorëve të zjarrit ishin gratë.” I thanë: “Për çfarë shkaku o i Dërguari i Allahut?” Ai tha: “Për shkak të mohi të tyre.” I thanë: “A e mohojnë Allahun?” Ai tha: “Janë mosmirënjohëse ndaj bashkshortëve të tyre dhe mosmirënjohëse ndaj sjelljes së mirë me to. Nëse gjatë gjithë jetës do të silleshe mirë me ndonjërën prej tyre, dhe më pas ajo shikon diçka (që si pëlqen asaj) prej teje, do të thotë: “Nuk kam parë prej teje kurrë diçka të mirë.” Bukhari (1052) dhe Muslimi (907)

20. Gruaja nuk duhet të zemërohet në burrin. 

Prej të drejtave të burrit nga gruaja e tij është se ajo duhet që të jetë e zellshme që të mos e zemërojë atë dhe mos të zemërohet me të. Nëse ajo zemërohet prej tij apo zemërohet me të, ajo duhet të kthehet dhe ta kënaq atë.

Thotë Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem:

“Gratë e juaja nga banoret e xhennetit, janë ato (që janë) të dashura, që lindin shumë dhe që kthehen/pendohen tek burrat e tyre, pra, ajo e cila e ka mërzitur burrin e saj apo është mërzitur nga burri i saj.” Ndërsa në një transmetim tjetër: “Kur ai zemërohet, ajo i vjen dhe e vendos dorën e saj mbi dorën e tij dhe më pas i thotë: “Pasha Allahun nuk do të flej gjumë derisa ti të jesh i kënaqur.” Nesai (5/9139) dhe Tabarani (12/12468). Formulimi eshte Nesait

Gruaja e devotshme dhe e bereqetshme frikësohet që burri i saj të zemërohet me të, pasi ajo e din se Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Tri (grupeve) prej njerëzve lutjet e tyre nuk i kalojnë veshët e tyre. Robi i cili është arratisur derisa të kthehet, gruaja e cila flen gjumë dhe burri i saj është zemëruar me të dhe imami i cili i prin disa njerëz dhe ata e urrejnë atë.” Tirmidhi (360) i cili ka thënë: “I mirë dhe i huaj.” I mirë, sipas Albanit në “Sahih-ut-Terghib” (487)

Gruaja e bereqetshme kur mërzitet me burrin e saj, nuk e bojkoton atë dhe nuk largohet nga krevati i tij kurrë edhe nëse është e mërzitur. Sepse ajo e din se Profeti i saj, i besueshmi dhe i besuari sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Nëse gruaja flen (në një vend tjetër) duke e bojkotuar krevatin e burrit të saj, e mallkojnë atë melaiket derisa të kthehet.” Bukhariu (5194) dhe Muslimi (1436). Formulimi është al-Bukharit.

Ku janë gratë në lidhje me këtë? Ku janë gratë e kësaj kohe? Ku janë disa gra të cilat kur zemërohet ndonjëra prej tyre, e merr valixhen e saj dhe shkon tek prindërit e saj, dhe qëndron atje disa ditë. Familja e saj e pengon burrin e saj dhe e ndalojnë atë nga të drejtat e tij, dhe nuk e nxisin atë (gruan) që të kthehet tek ai. Ata nuk e edukojnë dhe as nuk e mësojnë atë. A nuk është kjo prej atyre që kanë bojkotuar krevatin e burrit të tyre? Pasha Allahun ajo është prej tyre, ajo është larguar nga krevati i burrit të saj dhe Profeti i saj sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e ka lajmëruar atë:

“Nëse gruaja flen (në një vend tjetër) duke e bojkotuar krevatin e burrit të saj, e mallkojnë atë melaiket derisa të kthehet.”

Gjithashtu Ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: 

“Nëse burri e thërret gruan e tij në krevat (dhe ajo nuk shkon) dhe flen i hidhëruar me të, e mallkojnë atë (gruan) melaiket derisa të gdhijë.” Bukhari (3238) dhe Muslimi (1436). Formulimi është al-Bukharit

21. Gruaja duhet të fitojë dashurin e burrit. 

Prej të drejtave të burrit nga gruaja e tij është se ajo duhet ta rifitojë dashurinë e tij, të jetë e mëshirshme ndaj tij dhe të jetë (vend) ku ai qetësohet tek ajo.

Allahu i Lartësuar ka thënë:

وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً

“Dhe prej argumenteve të Tij është që prej jush krijoi për ju bashkshortet tuaja, që të qetësoheni pranë tyre, duke vënë ndërmjet jush dashuri dhe mëshirë.” 30:21

Ndërsa Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Gratë e juaja nga banoret e Xhenetit, janë ato (që janë) të dashura, që lindin shumë dhe që kthehen tek burrat e tyre.”

Gruaja e bereqetshme duhet ta rifitojë dashurinë e burrit të saj me fjalët dhe të folurën e saj edhe nëse ajo e ekzagjiron në këtë gjë apo dhe ta gënjejë për ato gjëra të cilat e gëzojnë atë kur i dëgjon.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka lehtësuar (në këtë rast) që burri të flasë (rreth kësaj teme) dhe ta gënjejë gruan e tij apo dhe gruaja të flasë (rreth kësaj teme) dhe ta gënjejë burrin e saj.

Nuk ka problem që gruaja ta gënjej burrin e saj, duke i përmendur atij dashuri e cila nuk gjendet në zemrën e saj, apo duke i thënë atij atë gjë e cila e gëzon kur ai e dëgjon prej saj, edhe pse ajo e din që po e gënjen, pasi kjo gjë është e lejuar.

22. Gruaja duhet të zbukurohet për burrin e saj.

Grua e drejtë përpiqet të fitojë dashurinë e burrit të saj duke zbukuruar veten e saj për të. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem u pyet në lidhje me gratë më të mira për të cilën ai u përgjigj:

“Ajo që i bindet burrit të saj kur ai e urdhëron atë dhe e gëzon kur ai e shikon atë.” Nesai (3231), Ahmedi (2/251) dhe Hakim (2/2682) i cili e bëri hadithin autentik sipas kushteve të Muslimit. I mirë sipas Albanit në “es-Sahihah” (1838) dhe në “el-Irua’” (1786).

Ajo asnjëher nuk thotë diç që burrit të saj nuk i pëlqen që ta dëgjojë. Ajo nuk shfaq diç që burrin e saj e bezdis. Gruaja e drejtë dhe e bekuar frikësohet që ta bezdis burrin e saj me një fjalë të vetme, një vështrim të vetëm, një kërkesë të vetme, me një veprim të vetëm ose një pamje të vetme të keqe. Pse? Për shkak se ajo e di se Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: 

“Nuk ka grua që e bezdis burrin e saj në këtë jetë vetëmse gruaja e tij nga el-Hur el-Ejn thotë: “Mos e bezdis atë, Allahu të vraftë! Ai është vetëm një mysafir tek ti. Së shpejti ai do të braktis ty për tu bashkuar me ne.” Tirmidhi (1174), Ibn Maxheh (2014) dhe Ahmedi (5/242). I mirë dhe i huaj sipas Tirmidhiut. Zinxhiri i transmetimit autentik sipas Albanit në “es-Sahihah” (173).

23. Gruaja duhet të ruan nderin e burrit të saj.

Prej të drejtave të burrit mbi gruan është që ajo të ruaj nderin e tij duke e ruajtur veten dhe atë. Me fjalë të tjera, ajo nuk duhet ta vë atë në sprova. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem u pyet në lidhje me gratë më të mira dhe ai u përgjigj:

“Ajo që i bindet burrin të saj kur ai e urdhëron atë, e kënaq atë kur ai shikon në të dhe e ruan atë me veten e saj dhe pasurinë e tij.”

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Gruaja që zhvesh rrobat në një ahtëpi tjetër pos burrit të saj e ka grisur perden që është në mes të saj dhe Allahut.” 1

E gjithë kjo në mënyrë që të ruhet nderi i burrit të saj. Gruas nuk i lejohet të zhvesh rrobat e saj diku tjetër përveç në shtëpi të burrit të saj ose në një vend që ka të njëjtin status si për shembull, që të dy kalojnë natën në një vend ose kur ajo është në shtëpi me familjen e saj në qoftë se ajo shkon atje me lejen e tij. Përndryshe, ajo ka grisur perden që është në mes të saj dhe Allahut.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Mos pyet për tre persona: Një njeri që braktis xhematin, bën mëkat ndaj udhëheqësit të tij dhe vdes në këtë gjendje, një skllav i cili ikë nga pronari i tij dhe një grua burri i së cilës nuk është i pranishëm pasi që e ka furnizuar me gjërat që i nevojiten dhe pastaj veshet në mënyrë tërheqëse dhe bën rrëmujë rreth e rrotull kur ai nuk është prezent.” 2

Mos pyet për ta sepse fundi i tyre është shumë serioz dhe mëkati i tyre është i madh. Burri i gruas nuk është i pranishëm sepse ai punon. Ai ka udhëtuar në një vend tjetër për ta furnizuar atë. Kur ai nuk është prezent, ajo fillon të vishet në mënyrë tërheqëse dhe e tregonë veten e saj para burrave të huaj dhe bën rrëmujë rreth e rotull, ajo ka rënë në tradhëti – Allahu na ruajtë-. Kjo është një grua që ka rënë në një mëkat shumë të madh. Ajo nuk e ka ruajtur të drejtën e burrit të saj apo nderin.

Grua e drejtë dhe e bekuar bënë çdo gjë për të ruajtur nderin e burrit të saj dhe për ta mos ekspozuar atë në një sprovë, qoftë në pyetje edhe një fjalë e vetme.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Një grua nuk duhet të shfaqet para një gruaje në atë formë që ajo të mos përshkruajë atë burrit të saj sikurse ai është duke e shikuar atë.” 3

Nëse një gruaje nuk i lejohet të përshkrua jnë një grua tjetër për të ruajtur nderin e myslimanëve dhe nderin e burrit të saj, atëherë çfarë të themi për gruan që fotografon shoqet e saj dhe i vë foto e tyre në shtëpi? Çfarë të themi për gruan që fotografon gratë e tjera dhe ia tregonë ato burrit të saj?

Në qoftë se është e ndaluar për një grua që ti´a përshkruaj një tjetër grua burrit të saj, pa dyshim se është e ndaluar për të që të kërkojë prej burrit të saj për ndonjë gjë që ekspozon atë në sprova sikurse televizioni, fotografitë dhe revistat. Natyrisht, një grua nuk kërkon nga burri i saj diçka që i ekspozon ata të dy në sprova.

___________________________________________

1 - Ebu Davud (4010), Tirmidhi (2803), Ibn Maxheh (3750) dhe Ahmedi (6/173). Formulimi është i Ibn Maxhes. I mirë sipas Tirmidhiut och autentik sipas Albanit në “es-Sahihah” (7/2/1296) dhe “Adab-uz-Zafaf”, faqe. 96.

2 - Ahmed (6/96), Buhari në “el-Adab el-Mufred” (590), Ibn Hiban (10/4559) dhe tjerë. Autentik sipas Albanit në “es-Sahihah” (542).

3 - Buhari (5240).

24. Gruaja duhet të ruaj shtëpinë e burrit të saj.

Prej të drejtave të burrit mbi gruan është që ajo të ruaj shtëpinë e tij dhe të mos i jep leje të hyj në shtëpi dikuj që ai nuk e do.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“E drejta juaj mbi to është që ato të mos e lejojnë dikë që ju e urreni të mikpritet në shtëpinë tuaj.” Muslimi (1218).

Ai sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem gjithashtu ka thënë:

“Sa i përket të drejtave tuaja mbi gratë tuaja, është që ato nuk duhet ta mikpresin dhe nuk duhet t’i japin leje të hyjë në shtëpitë tuaja atë që ju e urreni.” Tirmidhi (1163) dhe Ibn Maxheh (1851). I mirë dhe autentik sipas Tirmidhiut.

25. Gruaja duhet ta ruaj pasurin e burrit të saj.

Prej të drejtave të burrit mbi gruan është që ajo të ruaj pasurin e tij dhe të mos shpenzojnë asgjë pa lejen e tij. Ne kemi dëgjuar se si Profeti ka thënë sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem në lidhje me gratë më të mira: 

“Ajo që i bindet burrit të saj kur ai e urdhëron, e gëzon kur ai e shikon dhe e ruan atë me veten e tij dhe pasurinë e tij.”

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem gjithashtu ka thënë:

“Nuk është e lejuar për një grua që të shpenzojë diçka nga pasuria e burrit të saj pa lejen e tij.” 1

Nëse i jep leje asaj që të shpenzoj dhe ajo shpenzon me masë shpërblehen që të dy.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Nëse gruaja shpenzon nga ushqimi i shtëpisë së saj me masë, ajo do të shpërblehet për atë që ka dhënë, ndërsa burri i saj për atë që ka fituar.” 2

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Nëse gruaja jep sadaka nga shtëpia e burrit të saj ajo shpërblehet dhe po kështu edhe burri i saj pa iu mangësuar shpërblimi asnjërit për shkak të shpërblimit të tjetrit.” 3

Dijetarët thonë se gruas i lejohet të shpenzojë nga shtëpia e burrit të saj, ose nga pasuria e burrit të saj, në tri raste:

01 - Nëse burri i jep gruas së tij një leje të veçantë për të shpenzuar. Me këtë shpërblehet edhe ajo edhe ai tërësisht dhe shpërblimi i asnjërit nuk reduktohet.

02 - Nëse burri i jep gruas së tij një autorizim të përgjithshëm për të shpenzuar nga pasuria e tij. Në këtë rast ata ndajnë shpërblimin.

03 - Nëse burri nuk i jep leje gruas për të shpenzuar nga pasuria e tij. Nëse ajo në këtë rast jep diçka nga pasuria e tij, ai shpërblehet ndërsa ajo mëkaton.

_________________________________________

1 - Et-Tajalisi (1223) dhe përmes zinxhirit të tij të transmetimit Bejhaki (4/8108). Transmetuar edhe nga Ahmedi (5/267), Ebu Davudi (3565), Tirmidhi (670) dhe Ibn Maxheh (2295) me formulimin: 

“Gruas nuk i lejohet që të shpenzojë nga shtëpia e burrit të saj pa lejen e tij.”

Zinxhiri i tarnsmetimit është – nëse do Allahu – i mirë. Është i mirë sipas Tirmidhiut dhe Albanit në “Sahih-ut-Targhib” (943).

2 - Buhari (2065) dhe Muslimi (1024). Formulimi është i Buharit.

3 - Ahmedi (6/99), Nesai (2539) dhe Tirmidhi (671) i cili e klasifikoi atë si të mirë.

26. Gruaja nuk duhet të agjërojë nafile pa lejen e burrit të saj.
 

Prej të drejtave të burrit mbi gruan është që ajo të mos agjërojë nafile në praninë e tij pa lejen e tij.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Nuk është e lejuar për një grua të agjërojë në praninë e burrit të saj pa lejen e tij.” 1

______________________________________________

1 - Buhari (5195) dhe Muslimi.

27. Kështu sillet gruaja e mirë ndaj burrit të saj.

Gruaja e drejtë, e bekuar dhe e ditur lidhur me të drejtat e burrit të saj, e toleron burrin e saj kur ai është i pakujdesshëm, i mbyll sytë përballë lëshimeve të tij, e nderon familjen e tij, e pastron shtëpinë e tij, pastron rrobat e tij, gatuan ushqimin e tij. Kur ai afrohet pranë, ajo afrohet pranë tij. Ajo kujdeset që të ruaj ndjenjën e ti të nuhaturit dhe të dëgjimit; që ai të ndjej vetëm erë të mirë, të ndëgjoj vetëm atë që është e mirë, të shoh vetëm atë që është e bukur. Ajo kujdeset për orarin e ushqimit e tij, është e qetë dhe e matur kur ai bie në gjumë. Kur ajo e sheh se është i zemëruar nuk i përsërit fjalët. Ajo vepron sipas fjalëve të atij të urtit:

“Ki durim me mua, kështu dashuria ime për ty di të mbetet gjatë

Mos flit kur unë jam i zemëruar

Mos më gërmo sikurse i bjen dajres

Ti nuk e din se çfarë do të thotë vetmia

Mos u anko shumë e më pas të shkosh me erën

Ruaje zemrën time – sepse zemrat ndryshohen

Unë kam parë se kur dashuria dhe shqetësimi takohen në zemër

Atëherë dashuria nuk do të rrij por do të shkoj.”

28. Gruaja fatkeqe.

Këto janë udhëzimet e islamit për gruan në lidhje me burrin e saj dhe të drejtat e tij. Nëse gratë do t’i kishin përmbushur këto, shtëpitë e tyre do të përbëheshin nga një lumturi e plotë. Por ka disa gra sot që nuk i dijnë këto të drejta, prandaj janë shpeshtuar divorcet, abuzimet dhe grindjet.

Sot dëgjojmë për disa gra, të cilat e kanë lënë pas dore butësinë e tyre, e kanë harruar sekretin e feminitetin e tyre, duke u kthyer në tirane dhe pushtuese ndaj burrave të tyre të dobët. Nëse ato u japin burrave të tyre diçka, ato ua kujtojnë atë, e nëse ato u kërkojnë burrave të tyre diçka që ata nuk mund tu´a japin, ato i kritikojnë ata për varfëri dhe paaftësi. Kur ai vjen në shtëpi, ajo fillon ta fyej dhe të mrrolet, e kur ai del ajo e shtyen për qafe. Burri i saj nuk ia mbushë syrin e as nuk ia kënaqë shpirtin. Ajo shfaqet në çdo derë dhe dritare. Ajo shpalos fytyrën e saj, ose të paktën një pjesë të saj para burrave të huaj. Nëse ajo flet me burrin e saj, i tregon se si një burrë tjetër i ka dhënë gruas së tij këtë dhe atë dhe ka bërë për të këtë dhe atë, sa në gjendje të keqe ajo gjendet dhe se si burra bujarë i propozuan martesë asaj, por fati është fat.

Kur ajo është në shtëpi me burrin e saj, ajo e sheh veten si e burgosur, nuk parfumoset as nuk zbukurohet. Kur burri i saj e shikon atë ai bezdiset prej pamjes së saj, flokët e saj janë të çrregulluara, rrobat e saj janë të pista. Kur është në shtëpi, ajo është e ndyrë dhe është e rrethuar nga rrobet sikurse një kokë qepe, por menjëherë kur të delë nga shtëpia ajo parfumoset dhe zbukurohet. Kjo është gruaja e mjerë, e cila më të mirën e saj e bën për të tjerët, ndërsa më të keqen e lë për burrin e saj.

Kur ajo shkon tek shoqet e saj ajo është e gëzuar dhe e lumtur, flet bukur, qëndron bukur. Fjalët e saj dhe shoqërimi më të nuk janë mërzitëse. Menjëherë kur të kthehet në shtëpi ajo shndërrohet në luan. Kur ajo flet, flakë i del nga goja, kur bën diçka bën marre. Burri i saj nuk përjeton asnjë mirësi në të. Vërtetë kjo është një grua fatkeqe. Si dëshiron që të jetë e lumtur kur ajo kundërshton fenë e saj, zemëron Zotin e saj dhe hidhëron burrin e saj? Ajo duhet të kontrolloj vetveten, sepse jeta ka exhelin.

29. Burri duhet të ketë dije lidhur me të drejtat e gruas.

Burri është kapiteni i timonit dhe drejtues i shtëpisë. Ashtu sikurse burri ka të drejta, ai gjithashtu ka edhe detyrime. Burri mysliman adhuron Allahun duke përmbushur të drejtat e gruas së tij. Ai e furnizion atë me të drejtat e saj për shkak se ai është kujdestari i saj.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Të gjithë ju jeni barinj dhe të gjithë ju jeni përgjegjës për tufën tuaj. Udhëheqësi është bari mbi kopenë e tij dhe ai është përgjegjës për të. Burri është bari i familjes së tij dhe ai është përgjegjës për të. Gruaja është baresh dhe ajo është përgjegjëse për shtëpinë e burrit të saj.” 1

Burri i drejt e di se ai ka për detyrë që të kujdeset për gruan e tij dhe se ai është përgjegjës për të. Prandaj ai lufton që ti´a do të mirën asaj dhe ti përmbushë të drejtat e saj. Sepse ai e di se kjo është prej devotshmërisë.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Keni frikë Allahun në lidhje me gratë.” 2

Burri i drejtë përmbushë të drejtat që gruaja e tij i ka mbi të. Ai e di se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka urdhëruar këtë dhe prandaj ka frikë që ta neglizhojë urdhërin me të cilin i Dërguari i tij i dashur dhe modeli i tij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e ka urdhëruar atë.

Profeti ynë i dashur sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Kujdesuni mirë me gratë.” 3

Burri i drejtë përmbushë të drejtat që gruaja e tij i ka mbi të, sepse ai e di se ajo është përgjegjësi. Para kujt? Përpara Allahut, Zotit të qiejve e të tokës.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Keni frikë Allahun në lidhje me gratë! Ju i keni marrë ato me marrëveshje të Allahut… ” 4

Burri bekuar mysliman nuk i përmbushë të drejtat e gruas në formën si shërbim për shërbim, por ai e bën këtë sepse është përgjegjës për këtë para Zotit të tij Subhanehu ue Te‘Ala. Prandaj, ne burrat duhet ti mësojnë të drejtat e grave tona, dhe tu´a mësojmë ato fëmijëve tanë në mënyrë që ne mund të përmbushim përgjegjësinë që bartim mbi supet tona.

__________________________________________________

1 - Buhari (893) dhe Muslimi (1829).

2 - Muslim (1218).

3 - Buhari (5186) dhe Muslimi (1468).

4 - Ebu Davud (1905) dhe Ibn Maxheh (3074).

30. Burri duhet ta furnizojë gruan.

Prej të drejtave të gruas mbi burrin e saj janë që ai ta furnizojë atë sipas zakonit. Kur ai ushqehet duhet ta ushqejë edhe atë, kur ai blen veshje duhet të blejë edhe për të. Pra prej burrit kërkohet që ta furnizoj gruan dhe ta ushqejë atë sipas zakonit, pa teprim ose koprraci. Ai nuk duhet të jetë koprrac me atë që ai ka dhe të mos i jep asaj. Ai duhet të veprojë sipas zakonit dhe nuk duhet ti japë më shumë se ai ka mundësi dhe më shumë se sa thotë zakoni.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Të drejtat e tyre mbi ju janë që ju ti furnizoni ato me jetesë dhe veshje sikurse duhet.” Muslimi (1218).

31. Burri duhet ta trajtojë gruan mirë.

Prej të drejtave të gruas mbi burrin e saj është që ai ta trajtojë atë mirë, në çdo mënyrë që është e zakonshme, me kusht që trajtimi nuk bie në kundërshtim me ligjin e Zotit. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“E drejta e grave mbi ju është që ju ti trajtoni ato mirë.” Tirmidhi (1163), Nesai (9123) dhe Ibn Maxheh (1851). I mirë dhe autentik sipas Tirmidhiut.

32. Burri nuk duhet ta rrahë gruan.

Prej të drejtave të gruas mbi burrin e saj është që ai të mos e rrahë atë. Atij i është dhënë e drejta që ta rrah gruan e tij vetëm në qoftë se ai ka frikë mosbindje nga ana e saj dhe ajo e sfidon burrin e saj, ku në këtë rast rrahja1 zbatohet vetëm si edukim për të pasi ajo të jetë qortuar dhe bojkotuar pa rezultate. Vetëm atëherë burri mund ta rrahë atë. Por ai duhet ta rrahë atë në formën e një edukatori dhe jo me hakmarrje. Atij kurrë nuk i lejohet që ta goditet në fytyrë. Është e padrejtësi që ta rrahësh gruan për diçka që ai nuk ka leje dhe që ta rrahë në një mënyrë që nuk i lejohet atij.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Ai që fishkëllon padrejtësisht një kamxhik, do t’i nxirret haku në Ditën e Gjykimit.” 2

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë gjithashtu kur ai përmendi të drejtat e gruas mbi burrin e saj:

“Ai nuk duhet ta godet atë në fytyrë.” 3

Allahu Subhanehu ue Te‘Ala ka thënë:

وَاللاَّتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلاَ تَبْغُواْ عَلَيْهِنَّ سَبِيلاً إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلِيًّا كَبِيرًا

“E ato që u keni dro kryelartësisë së tyre, këshilloni, madje largohuni nga shtrati (e më në fund), edhe rrahni (lahtë, nëse nuk ndikojnë këshillat as largimi), e nëse ju respektojnë, atëherë mos u sillni keq ndaj tyre. Allahu është më i larti, më i madhi.” 4

Kometatorët e Kuranit thonë se në qoftë se gruaja i bindet burrit të saj kështu që ai nuk ka të drejtë që ta rrahë atë ose ta bojkotojë atë. Fjalët e Allahut Subhanehu ue Te‘Ala kah fundi i ajetit:

إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلِيًّا كَبِيرًا

“Allahu është më i larti, më i madhi.”

është një kërcënim i drejtuar kundër burrave. Në qoftë se ata sulmojnë gratë ata duhet ta dijnë se Allahu është më i Larti, dhe më i Madhi që është mbrojtës i grave dhe i Cili do të marrë hak mbi ata të cilët i shtypin ato.

Nëse ti e sheh se je i fortë dhe i aftë dhe i mjaftueshëm që ta rrahësh gruan tënde pa një arsye të vlefshme nga Allahu, atëherë duhet të jesh i vetëdijshëm se ajo ka një Mbrojtës i Cili është i aftë për çdo gjë dhe Ai është më i Larti dhe i Fuqishmi. Unë të paralajmëroj ty që të mos e zemërosh Zotin tuaj.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: 

“Sa për të drejtat tuaja mbi gratë tuaja, ato nuk duhet të lejojnë dikë që ju e urreni që të mikëpritet ose të hyjë në shtëpitë tuaja. Dhe në qoftë se ato e veprojnë këtë atëherë ju lejohet ti rrahni ato pa i dëmtuar.”

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Mos i rrahni robëreshat e Allahut.” Pastaj Umeri tha: “Në këtë rast, gratë do ti sfidojnë burrat e tyre.” Pas kësaj Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Lejohet ti rrahni ato” 5

Pse Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem lejoi burrin ta rrah gruan? Sepse kur ai ndaloi burrat që të rrahin gratë e tyre filluan plotësisht disa gra të sfidojnë burrat e tyre. Si pasojë, shumë gra erdhën tek Muhamedi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe u ankuan në burrat e tyre pas së cilës Profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha:

“Shumë gra kanë ardhur tek gratë e Muhamedit dhe janë ankuar në burrat e tyre. Ata burra nuk janë prej më të mirëve prej jush. Ata burra nuk janë prej më të mirëve prej jush.” 6

Nuk është mirë që ju të rrahni gruan tuaj pa lejen e Allahut (‘Subhanehu ue Te'Ala). 

   _______________________________________

1 - Kështu është rrahja sipas Sheriatit 

01. Rrahja e gruas së pabindur – Ibn-ul-Xhauzi

Autor: Imam Abdurr-Rrahman bin el-Xhauzi el-Hanbeli (RahimehUllah)

Burimi: Zad-ul-Masir (1/402)

Allahu (‘Azze ue Xhel) ka thënë:

وَاللاَّتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلاَ تَبْغُواْ عَلَيْهِنَّ سَبِيلاً

“E atyre që u frikësoheni për shkak të kryelartësisë që kanë, këshilloni, madje largohuni nga shtrati e, edhe rrihni (lehtë, nëse nuk ndikojnë këshillat as largimi), e nëse ju respektojnë, atëherë mos u sillni keq ndaj tyre.” 4:34

“…këshilloni…” El-Khalil ka thënë: “Kjo bëhet duke i folur gruas në mënyrën më të butë me të cilën ndikohet zemra.”

Hasan el-Basriu ka thënë: “Ai duhet ta qortojë atë me gojë. Nëse ajo refuzon, ai duhet ta bojkotojë atë.”

Dijetarët nuk bien dakord në lidhje me bojkotin e gruas, dhe për këtë kanë katër interpretime:

01 - Burri duhet të mos ketë marrëdhënie intime me gruan e tij. Kjo është transmetuar nga Said bin Xhubejr, Ibën Ebi Talha dhe Avfi nga Ibn Abasi. Këtë mendim e kanë edhe Ibn Xubejr dhe Mukatil.

02 - Burri nuk duhet të flet me të por duhet të ketë marrëdhënie intime me të. Ky mendim është i Ibnu Abasit – transmeton nga ai Ebud-Duha dhe Khusejfit që e transmeton nga ai Ikrimeh. Këtë mendim e ka edhe es-Suddi dhe Sufjan eth-Theuri.

03 - Ai nuk duhet të flasë me të në dhomën e gjumit. Kjo është transmetuar nga Ibën Abasi, el-Hasan dhe Ikrime.

04 - Ai nuk duhet të bi me të në dhomën e gjumit dhe nuk duhet të ketë marrëdhënie intime me të. Kjo është transmetuar nga el-Hasan esh-Sha’bi, en-Nakhai, Muksim dhe Katadeh.

Ibn Abasi ka thënë: “Bojkotoje atë në dhomën e gjumit. Nëse ajo nuk e përmirësohet, atëherë Allahu të ka lejuar që ta rrahësh por pa përdorur dhunë.”

Shumë dijetarë thonë se ajeti duhet të aplikohet sipas radhës. Kur keni frikë mosbindjen, ajo duhet qortohet. Kur ajo është e pabindur, ajo bojkotohet. Kur ajo vazhdon të jetë e pabindur dhe kokëfortë, ajo duhet rrahur. Dhe nuk është e lejuar që fillimisht ta rrahësh atë.

Ebu Jala ka thënë: “Kjo është sipas medhebit të Imam Ahmedit ndërsa Imam Shafiu lejon që ajo të rrahet pa përdorur fillimisht këshillën dhe bojkotimin.” 

02. Rrahja e gruas së pabindur – Ebu Bakr

Autor: Imam Ebu Bakr Muhamed bin Abdil-lah bin el-Arabi 

Burimi: Ahkam-ul-Kuran (1/465)

Profeti -sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem- ka thënë: 

أيها الناس ، إن لكم على نسائكم حقا ، ولنسائكم عليكم حقا ; لكم عليهن ألا يوطئن فرشكم أحدا تكرهونه ، وعليهن ألا يأتين بفاحشة مبينة ، فإن فعلن فإن الله تعالى قد أذن لكم أن تهجروهن في المضاجع وتضربوهن ضربا غير مبرح ، فإن انتهين فلهن رزقهن وكسوتهن بالمعروف

“O njerëz! Njësoj siç keni të drejta mbi gratë tuaja, edhe ato kanë të drejta mbi ju. E drejta juaj mbi to është që të mos ju tradhtojnë, të mos e marrin në shtëpi pa lejen tuaj ndonjë njeri që s`ju pëlqen juve dhe të mos bëjnë gjëra të pamoralshme. Po të bëjnë gjëra të tilla, Zoti ju ka lejuar t’i ndani shtretërit me to ose t’i godisni butësisht. Por nëse s’bëjnë ndonjë gjë të tillë, atëherë është e drejtë e tyre mbi ju që t’u siguroni një jetesë të bukur dhe veshmbathje.” Tirmidhiu (1163) dhe Ibën Maxhe (1851).

Ky hadith, dëshmon se gruaja e pabindur nuk e meriton kujdesin nga burri i saj për mirëmbajtje e veshje. Dijetarët thonë se, gruaja e pabindur është kur nuk ka turp dhe flet fjalë të pahijshme e jo të bëjë zina. Profeti - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - sqaroi rrahjen gruas dhe e bëri të qartë se nuk duhet të jetë e dëmshme. Kjo do të thotë se nuk duhet të lërë gjurmë dhe shenja në lëkurë ose eshtra të thyera. Prej interpretimeve më të mira të këtij ajeti (është fjala për ajetin 34 të sures en-Nisa) është ajo që kam dëgjuar nga Said bin Xhubejr, përkatësisht: 

“Së pari, burri duhet ta këshillojë gruan e tij. Nëse ajo nuk përmirësohet, ai duhet ta bojkoton atë. Nëse ajo nuk përmirësohet, atëherë ai e rrahë atë. Nëse ajo nuk përmirësohet, një gjykatës nga familja e tij dhe një gjykatës nga familja e saj të mblidhen për të parë se kush është duke shkaktuar probleme. E më pastaj, vjen deri tek ndarja e tyre.”

Ata’ bin Rebah ka thënë: “Burri nuk duhet rrahur gruan e tij edhe nëse ajo nuk i bindet kur ai e urdhëron dhe e ndalon atë. Mirëpo, ai mund të zemërohet në të.”

Sipas botëkuptimit të tij, nxitja rrahja e gruas është vetëm e lejuar, por që në parim është diçka e urryer duke u mbështetur në hadithin e Profetit - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem -:

لا يجلد أحدكم امرأته جلد العبد ثم يجامعها في آخر اليوم

“Të mos e rrah askush gruan e tij ashtu siç e rrah dikush robin, e në fund të ditës ke marrëdhënie seksuale me të.” Buhariu (5204) dhe Muslimi (4/1291).

_______________________________________

2 - Bukhari në “el-Adab el-Mufred” (186) dhe el-Bazzar (17/9535). Zinxhiri i hadithit është i mirë sipas Imam Albanit në “es-Sahihah” (5/467).

3 - Ahmedi (4/446-447), Ebu Davud (2142), Ibn Maxheh (1850), Ibn Hibban (9/4175) dhe el-Hakim (2/2764). Zinxhiri i hadithit është i mirë sipas Hakimit dhe edh-Dhehebi u pajtua më këtë dhe gjithashtu edhe Imam Albani në “el-Irua’” (2033).

4 - 4:34

5 - Ebu Davud (2146), en-Nesa’i (5/9167), Ibn Maxheh (1985), et-Tabarani (1/270), Ibn Hibban (9/4189) dhe el-Hakim (2/2765) i cili gjithashtu tha se hadithi është autentik. Shih “Sahih Sunnen Ebi Davud” (6/1863) nga Imam Albani.

6 - Bukhari (5363).

33. Burri duhet të fitojë dashurinë e gruas.

Prej të drejtave të gruas mbi burrin e saj janë që ai të fiton dashurinë e saj me fjalë e me vepra, edhe nëse ai ekzagjeron me fjalë, e përshkruan atë në një mënyrë që ajo nuk është aspak dhe i tregon për dashurin që ka për të e cila është në të vërtetë më pak në zemrën e tij. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e lejoi burrin që ta gënjejë gruan dhe anasjelltas. Pra, është në rregull që burri ta gënjej gruan e tij në mënyrë që të kenë një shtëpi të lumtur. Atij i lejohet që t’ia përmend bukurinë e saj edhe nëse ajo nuk është e bukur në atë masë. Le ti tregojë asaj se si ai e do atë, edhe pse nuk e do në atë masë. Nëse ajo kërkon diçka që ai nuk mund t’ia realizoj asaj dhe ka frikë se përgjigja do ta degradojë atë dhe do ta shkatërrojë jetën, kështu që ai mund ti thotë se ai do ta sjell atë gjë, pastaj ti thotë se nuk mundi ta gjente apo se ajo ishte shumë e shtrenjtë për momentin. Ky lloj i gënjeshtrës është i mirë në qoftë se ajo sjellë lumturinë e çiftit.

Burri i mirë zbukurohet për gruan e tij ashtu siq i ka hije burrit, sikurse parfumosja dhe të duket mirë.

Allahu Subhanehu ue Te‘Ala ka thënë:

وَلَهُنَّ مِثْلُ الَّذِي عَلَيْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ

“Ato kanë aq të drejta sa kanë edhe detyra, sipas arsyes.” 1

“gruaja ka të drejtja ndaj burrit aq sa ka edhe burri ndaj saj.”

Komentatori i Kuranit Ibn Abbasi radijAllahu ‘anhu ka thënë:

“Unë zbukurohem për gruan sikurse dhe unë dua që ajo të zbukurohet për mua.”

“Një tjetër mënyrë për të fituar dashurinë e gruas është ti ndihmoshë asaj me punët e shtëpisë. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, i cili ishte Profet dhe i Dërguari i Allahut të cilit ju dha shpallja, e kishte zakon që ti ndihmojë gruas me punët e shtëpisë dhe kur thirrte ezani për namaz, ai shkonte dhe falej.” 2

Profeti ynë sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i trajtonte gratë e tij mirë dhe me gëzim. Ai bënte shaka me to dhe ishte i sjellshëm me to. Pasi ai i kishte mbushur pesëdhjetë e tre vjet, garoi në vrapim me A’ishen radijAllahu anha. A’ishah radijAllahu anha tregoi se si ajo si vajzë e re ishte në një udhëtim me të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i cili i tha shokëve të tij që ti ngasin shtazëve përpara, të cilën ata e vepruan. Pastaj ai i tha asaj:

“Eja, dhe garojmë në vrapim.”

Ajo tha:

“Unë garova me të dhe e munda atë.”

Shiko në bashkëjetesën e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem! A’ishah radijAllahu anha ka thënë:

“Më pas ai nuk më kërkoi vrapim derisa fitova peshë dhe kisha harruar garimin e parë, unë isha përsëri me të në udhëtim. Ai i tha shokëve të tij të ngasin para, të cilën ata e vepruan. Ai tha: “Eja, të garojmë në vrapim.” I thash: “Si të garojë me ty kur unë jam në këtë gjendje?” Ai tha: “Ti duhet ta bëshë këtë.” Kështu që fillova të garojë me të dhe ai më mundi. Ai filloi të qesh dhe tha: “Kjo ishte për garën e kaluar.” 3

A’ishah radijAllahu anha e kishte harruar ndodhinë e mëparshme, por këtë nuk e kishte harruar i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem. Ai bëri shaka me gruan e tij, fitoi dashurinë e saj dhe garoi me të. Mundësia është e madhe që kjo të ishte në përfundim të jetës së tij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Prej bashkëjetesës të mirë të Profetit tonë sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem është se A’ishah radijAllahu anha një ditë tha:

“Oh koka ime!” I Dërguari i Allahut tha: “Jo (koka juaj), por oh koka ime!” 4

A’ishah radijAllahu anha ka thënë:

“Kam ngrënë mish ndërsa kam pasur periudhën time mujore. Pastaj unë ia dhashë mishin Profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem që e vendosi gojën e tij në të njëjtin vend ku kam pasur gojën time. Pastaj unë pira ujë dhe i dhash atij sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem që të pij dhe ai vendosi gojën e tij në të njëjtin vend ku kam pasur gojën time.” 5

A’isha radijAllahu anha ka thënë:

“I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e kishte zakon të vendos kokën e tij mbi kofshët e mia dhe recitonte Kuran ndërsa unë e kisha periudhën time mujore.” 6

Ai e kishte zakon të kalojë natën me gruan e tij në një mantel edhe pse ajo kishte periudhën e saj mujore. Nëse ai njollosej nga gjaku i saj, ai vetëm e pastronte atë 7. Gjithashtu i Dërguarit i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e kishte zakon të lahej me gruan e tij nga i njejti legen 8.

Kjo është bashkëjetesa e Profetit tonë sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe ai ishte i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem në të cilin ne e kemi një shembull të mirë. Disa bashkëshortë mund të thonë se ata janë të moshuar dhe se tani është shumë vonë dhe si rezultat ata nuk kanë nevojë për këtë. Por i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e kishte barrën të cilën një milion njerëz nuk janë në gjendje ta mbajnë. Ai i mbante shqetësimin e umetit, ishte përgjegjës për shpalljen dhe kishte arritur një moshë të vjetër. Megjithkëtë, ai garoi kundër gruas së tij dhe vetëm prite rastin e përshtatshëm. Sa e bukur është që burri të merr gruan e tij në një vend dhe të bën shaka me të, të garoj me të dhe ta bëjë atë në humor të mirë!

__________________________________________________

1 - 2:228

2 - Ibn Ebi Shejbeh (5/272), Ibn Ebi Hatim (2/2196), et-Tabari (4/4768) dhe el-Bejhaki (7/295).

3 - Ibn Hibani (10/4691), Nesai (5/8942), Ahmedi (6/39), el-Humejdi (1/128/261) dhe et-Tahaui (5/143). Autentik sipas Imam Albanit në “es-Sahihah” (131).

4 - Bukhari(5666).

5 - Muslimi (300), Ebu Davudd dhe tjerë.

6 - Bukhari (297), Muslimi (301) dhe Ebu Davud (260).

7 - Ebu Davud (269), Nesai (284), Ahmedi (6/45) dhe të tjerë nga A’isha radijAllahu anha e cila tha: “Unë dhe i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e kishim zakon të kalonim natën në një rrobe ndërsa kisha periudhën time mujore. Nëse ai ishte njollosej nga gjaku im, ai vetëm e pastronte atë dhe jo më shumë se kaq. Pastaj ai falej me të. Dhe në qoftë se ajo njollosej prej tij, ai vetëm e pastronte atë dhe jo më shumë se kaq. Pastaj ai falej me të.”

Autentik sipas Imam Albanit në “Sahih Sunnen Ebi Davud” (269).

8 - Bukhari (273) nga Aisha radijAllahu anha e cila tha: “Unë dhe i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e kishim zakon të pastrohemi nga një legen dhe ne ndërroheshim me rradhë.” Shiko Muslimi (321).

34. Burri nuk duhet ta fyej gruan e tij.

Prej të drejtave të gruas mbi burrin e saj është që ai të mos e fyej atë, përqesh atë ose të thotë se pamja apo veprimet e saj janë të shëmtuara. Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha kur ai përmendi të drejtën e gruas ndaj burrit të saj:

“…dhe që ai të mos i thotë asaj se ajo është e shëmtuar.” Ebu Davud (2142), Ibn Maxheh (1850), Ibn Hiban (9/2764), el-Hakim (2/2764) dhe Ahmedi (4/446-447). Zinxhiri i hadithit është autentik sipas Hakimit dhe Dhahabi u pajtua dhe gjithashtu Imam Albani në “el-Irua” (2033).

35. Burri nuk duhet ta bojkotojë gruan.

Të drejtat e gruas mbi burrin e saj është që ai të mos e bojkotojë atë për derisa ai nuk ka një arsye që ta bojkotojë, i cili bëhet me një qëllim edukativ. Kur të bëhet e lejuar për burrin që ta bojkotojë gruan, atëherë ai duhet ta bojkotojë atë brenda në shtëpi dhe jo ta bojkotoj shtëpinë.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë kur ai përmendi të drejtat e gruas mbi burrin e saj:

“…Dhe që ai të mos e bojkotojë përveç brenda shtëpisë.” Ebu Davud (2142), Ibn Maxheh (1850), Ibn Hiban (9/2764), el-Hakim (2/2764) dhe Ahmedi (4/446-447). Zinxhiri i transmetimit është i saktë sipas Hakimit dhe Dhehebiut u pajtua me të dhe gjithashtu edhe Imam Albani në “el-Irua” (2033).

36. Burri nuk duhet të zbulojë sekretet e gruas.

Prej të drejtave të gruas mbi burrin e saj janë që ai të ai të mos zbuluojë sekretin e saj dhe që të mos i tregon të tjerëve atë që ndodh pas dyerve të mbyllura të tyre. Kjo vlen në veçanti për pjesën intime, e cila është përmendur në lidhje me të drejtat e burrit mbi gruan.

37. Burri nuk duhet ta urrej gruan e tij.

Prej të drejtave të gruas mbi burrin e saj janë që ai të mos e urrej gruan e tij. Ai nuk duhet të shikojë në cilësitë e saj të këqija. Ai duhet të shikojë në cilësitë e saj të mira, ti vlerësojë ato dhe ti sheh si të vogla cilësitë e saj të këqija. Ai duhet të mundohet në maksimum që të shohë vetëm cilësitë e saj të mira.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Burri besimtar nuk duhet ta urrejë gruan besimtare. Nëse ai e urren një nga cilësitë e saj, ai do ta do një tjetër.” Muslim (1469).

38. Burri duhet të jetë i lumtur me gruan e tij.

Prej të drejtave të gruas mbi burrin e saj që ai të marr nga ajo atë që është më e lehta, dhe të kënaqet me atë që është më e lehtë për gruan e tij, duke marrë parasyshë natyrën e saj.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Silluni mirë me gratë, ngase gruaja është krijuar nga brinja e lakuar, dhe pjesa me e lakuar, është pjesa e sipërme e saj. Nëse mundohesh ta drejtosh do ta thyesh atë, dhe nëse e lenë të tillë ajo do të mbetet e shtrembër. Prandaj sigurohuni që të kujdeseni mirë ndaj grave.” Bukhari (3331) dhe Muslimi (1468) formulimi është i Muslimit.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë gjithashtu:

“Gruaja është krijuar nga një brinjë dhe ajo kurrë nuk do të bëhet siç dëshiron ti. Nëse dëshiron të kënaqesh me tëm atëherë kënaqu ështu siq është e shtrembër, dhe në qoftë se dëshiron ta drejtosh atë, atëherë do ta thyesh; thyerja e saj është ta bësh divorcë atë.” Bukhari (3331) dhe Muslimi (1468).

Qëllimi i kësaj është që burri ta dijë se si është gruaja e prirur dhe që ai të kënaqet nga ajo që i jep gruaja e tij duke pasur parasysh natyrshmërinë e saj. Ai nuk duhet ta obligojë atë më shumë se ka mundësi të veprojë. Ai duhet të ketë durim me gabimet e saj, sepse ajo është krijuar nga brinja e lakuar.

39. Burri duhet ti shfaqë gruas karakterin e tij të mirë.

Prej të drejtave të gruas mbi burrin e saj është që ai të sillet me të me karakterin më të mirë, dhe e mira e tij ndaj saj të jetë e dukshme. Sepse disa burra kanë karakteret më të mira kur ata janë jashtë në treg, me shokët e tyre dhe me të gjithë njerëzit e tjerë. Sjellja e tyre e mirë është e dukshme në këtë rast. Por, si të hynë në shtëpi ata bëhen egërsira, nuk shihet asnjë e mirë tek ai, por çdo herë është i zemëruar dhe sharës. Kurrë nuk dëgjohet zë i mirë nga ai, e as fjalë e mirë. Ndërkohë që Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Besimtarët me besim më të plotë janë ata me karakterin më të mirë, ndërsa më të mirët prej jush janë ata që sillen më së miri me familjet e tyre.” 1

Nuk ka asnjë të mirë në ty nëse ti i ndihmon shokët e tu dhe i trajton të tjerët mirë, përderisa nuk sillesh mirë ndaj familjen tënde. Nëse ti sillesh mirë ndaj familjes tënde dhe përveç kësaj edhe ndaj të gjithë njerëzve të tjerë, atëherë përgëzohesh, sepse Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Më i miri prej jush është ai që sillet më së miri ndaj familjes së tij dhe unë jam ai nga ju që sillet më së miri ndaj familjes së tij.” 2

_______________________________

1 - Tirmidhi (1162) dhe Ahmedi (2/250 dhe 2/472).Formulimi është Tirmidhiut cili tha: “Hadith është i mirë dhe i vërtetë.” Në zinxhirin e hadithit është Muhamed bin Amr bin Alkamah i cili është i besueshëm bën gabime, e cila është përmendur në “et-Takrib” (6228). Hadith është sipas rrugëve të tij të ndryshme dhe transmetimeve të dëshmuara autentik sipas Imam Albanit në “es-Sahihah” (284).

2 - Darimi (2/2260), Tirmidhi (3895) dhe Ibn Hibani (9/4177). Tirmidhi ka thënë: “Hadith është i huaj dhe autentik.” Hadith është autentik sipas Imam Albanit në “es-Sahihah” (285) dhe (1174).

40. Burri duhet ta mbrojë gruan nga Xhehnemi.

Prej të drejtave të gruas mbi burrin e saj janë që ai të jetë shkaktarë që ajo të shpëtoj nga Xhehnemi duke e mësuar atë, duke e urdhëruar në të mirë, duke ia ndaluar të keqen dhe duke bërë durim me të gjitha këto. Ai duhet ta parandalojë nga gjërat që mund t’ia shkaktojnë hyrjen në Xhehnem.

Allahu ‘Azze ue Xhel ka thënë:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ

“O ju që besuat, ruajeni veten dhe familjen tuaj prej një zjarri, lëndë djegëse e të cilit janë njerëzit dhe gurët.” 66:6

Zoti ynë Subhanehu ue Te‘Ala gjithashtu ka thënë:

وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا

“Urdhëro familjen tënde të falë namaz, e edhe ti vetë zbatoje atë.” 20:132

41. Burri duhet të jetë xheloz në gruan e tij.

Prej të drejtave të gruas mbi burrin e saj janë që ai të jetë xheloz në gruan e tij. Ajo duhet ta shohë se ai është xheloz për të. Por ajo duhet të jetë një xhelozi e logjikshme, e cila sjell vetëm gjëra të mira dhe të shmang gjëra të këqia.

Ai duhet të jetë xheloz në gruan e tij nëse ndonjë pjes prej trupit të saj ekspozohet. Ai duhet të jetë xheloz në gruan e tij nëse ajo shikon në burrat e huaj. Ai duhet të jetë xheloz në gruan e tij nëse ajo përzihet me burra të huaj. Ai duhet të jetë xheloz në gruan e tij nëse ajo pa nevojë flet me burra të huaj.

Ndërsa xhelozia në kuptimin e dyshimeve dhe hulumtimeve pa patur ndonjë dyshim të bazuar në fakte, atëherë kjo është një xhelozi e ndaluar. Ka burra që thonë se ata janë xheloz dhe fillojnë ti kontrollojnë gratë e tyre pa pasë ndonjë dyshim të bazuar, dyshon në të pa patur ndonjë ragument, saqë menjëherë kur të vie në shtëpi ai duhet të shikojë në telefonin e saj celular dhe listën e numrave të cilët i ka thirrur ajo. Nëse dikush e telefononë atë ai qëndron afër saj për ta dëgjuar se me kënd po flet ajo. Ai kontrollon çdo gjë dhe dyshon në të. Nëse ai dëgjon atë duke folur ai e pyet:

 “Kë e ke për qëllim?”

Nëse ai dëgjon njerëz të aludojnë diçka, ai mendon se ata e kanë për qëllim gruan e tij. Ai dyshon vetëm në gruan e tij. Ai thotë se është xheloz, por një xhelozi e tillë është e ndaluar.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Ekziston një xhelozi që Allahu e do dhe ekziton një xhelozi që është e urryer nga Allahu. Sa për xhelozinë që Allahu e do, kjo është xhelozia kur ka dyshim. Dhe sa i përket xhelozisë që Allahu e urren, ajo është xhelozi pa patur një dyshim.” Ebu Davudi (2659), Nesai (2558), Ibn Hibani (11/4762), Ahmedi (5/445) dhe të tjerët. Hadithi është i mirë sipas Imam Albani në Sahih Ebi Davud (7/2388). Kontrolluesit e “Musnedit” të Imam Ahmedit ka thënë: “Hadithi është i mirë anë të tjera rrugëve të transmetimit.” (19/156)

42. Grada e haditheve ne librin Kahu-uz-Zauxhejn.

Këtu pra kemi disa këshilla sheriatike për të ndërtuar një familje dhe përmbushur të drejtat e martesës. Nëse bashkëshortët veprojnë sipas tyre atëherë që të gjithë do të përjetojnë një lumturi të madhe.

Unë kam përmendur vetëm disa prej të drejtave të çiftit. Unë nuk kamë përmendur asnjë hadith vetëmse e kam kontrolluar zinxhirin e tij dhe iu kam referuar mendimeve të dijetarëve në lidhje me të. Me anë të kësaj unë kam ardhur në përfundim se hadithi është mjaft i mirë për të shërbyer si argument. Unë nuk kamë përmendur pra edhe vetëm një hadith e që ai tëmos jetë të paktën hasen. Hadithe pra janë të sakta dhe të vlefshme për të arumentuar me to dhe për të marrë dritë prej tyre, sepse ato janë fjalët e të Derguarit tonë sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

43. Burri i pa drejtë është shkaktarë i mosmarrëveshjes dhe divorcit.

Kështu është puna e burrit të mirë, ndërsa burri i keq kërkontë drejtat e tij duke mos e njohur asnjë të drejtë të gruas. Ai është i keq në lidhje bashkëshortoren dhe ndien neveri shpejt. Kur gruaja e tij kërkon diçka prej tij, ai menjëherë bëhet kryelartë dhe ndien neveri. Kur ajo e përsërit kërkesën e saj ai e rrudh ballin e tij dhe kërveshet. Kur ajo këmbëngulë, ai rrah dhe thyen. Kur ai është në shtëpi, vishet me rroba jo të bukura. Kur ai del jashtë, ai vesh rrobat e tij të bukura, parfumoset, krehë flokët e tij dhe e rregullon mjekrën e tij. Në shtëpi është sikurse të ishte në vendin e punës. Nuk ka asnjë dyshim që gjëra të tilla shpien në mosmarrëveshje, divorc dhe grindje.

 44. Jeta bashkëshortore sipas zakonit.

Unë do të përfundojë fjalimin me një parim të përgjithshëm të të drejtave të bashkëshortëve. Bashkëjetesa e tyre duhet të jetë sipas zakonit të popullit dhe traditës. Allahu Subhanehu ue Te‘Ala ka thënë:

وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ

“Çoni jetë të mirë me to.” 4:19

وَلَهُنَّ مِثْلُ الَّذِي عَلَيْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَلِلرِّجَالِ عَلَيْهِنَّ دَرَجَةٌ

“Edhe atyre (grave) u takon e drejta sikurse edhe përgjegjësia në bashkëshortësi, e burrave u takon një përparësi ndaj tyre.” 2:228

Dijetarët thonë se ajetet do të thonë se ata duhet të jetojnë së bashku sipas zakonit dhe traditës. Kështu bashkëshortët duhet të jetojnë së bashku. Kjo përfshinë që të këshillohen me njëri-tjetrin, të respektojnë mendimet e njëri-tjetrit dhe të bashkëpunojnë në çdo gjë që sjell lumturi dhe gëzim. Gruja duhet të konsultohet me burrin e saj lidhur me çështjet që kanë të bëjne me të, të merrë mendimin e tij dhe ta respektojë atë dhe familjen e tij. Burri duhet të konsultohet me gruan, të merrë mendimin e saj nëse ai është i saktë dhe ta trajtojë familjen e saj mirë. Në të ajo duhet të sheh mirësi që është në përputhje me zakonin.

45. Çelësi për një jetë të lumtur bashkëshortore.

Unë po e përfundoj me një këshillë, që duhet të zbatohet nga të gjithë bashkëshortët. Detyra më e madhe për të cilën duhet bashkëpunuar, është për të ndërtuar një familje fetare dhe ku të gjithë të kujdesur për fenë dhe drejtësinë. Secili duhet të ndihmojë tjetrin në fe. Kjo frymëzon harmoni, paqe dhe qetësi në shtëpi në një mënyrë që është e pashembullt. Harmonia më e madhe që është në një shtëpi varet në bashkëpunimin e çiftit në bindje ndaj Zotit të krijesave.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: 

“Allahu e mëshiroftë burrin i cili zgjohet natën për tu falur dhe e zgjon gruan e tij për t’u falur. Dhe në qoftë se ajo nuk e bën këtë, ai stërpik ujë mbi fytyrën e saj (kështu që ajo të ngritet dhe falet gjatë natës). Allahu e mëshiroftë gruan e cila zgjohet natën për tu falur dhe e zgjon burrin e saj për t’u falur. Dhe në qoftë se ai nuk e bën këtë, ajo stërpik ujë mbi fytyrën e tij (kështu që ai të ngritet dhe falet gjatë natës).” 1

Nëse bashkëshortët bashkëpunojnë në fe dhe zbatojnë përkujtimin e Allahut në shtëpinë e tyre, atëherë shtëpia e tyre do të jetë e gjallë me një jetë të mirë dhe të qëndrueshme.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Një shtëpi në të cilën përmendet Allahu dhe një shtëpi në të cilën Allahu nuk përmendet është sikurse i gjalli dhe i vdekuri.” 2

Nëse ka ndershmëri në një shtëpi, atëherë duhet të ketë edhe lumturi në të.

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Lumturia e njeriut qëndron në tre gjëra, dhe fatkeqësia e saj qëndron në tre gjëra. Prej lumturisë së njeriut është një grua e drejtë, një mjet i mirë i transportimit dhe një vendbanim i gjërë. Fatkeqësia e njeriut qëndron në tre gjëra; një strehim i keq, një grua e keqe dhe një mjet i keq i transportimit.” 3

Prej lumturisë së njeriut është që shtëpia e saj është e ndërtuar mbi ndershmëri. Pra kini frikë Allahun, dhe bashkëpunoni me gratë tuaja në lidhje me fenë dhe ndërtoni shtëpitë tuaja mbi devtoshmëri. Në këtë mënyrë ka ndonjë potencial për një jetë më të mirë:

مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ

“Kush bën vepër të mirë, qoftë mashkull ose femër, e duke qenë besimtar, Ne do t’i japim atij një jetë të mirë (në këtë botë), e (në botën tjetër) do t’u japim shpërblimin më të mirë për veprat e tyre.” 4

Allahu Azze ue Xhel pra garanton burrin dhe gruan një jetë të mirë në qoftë se ata bëjnë vepra të mira dhe besojnë. Pra, kini frikë Allahun, o robër të Allahut, dhe bashkëpunoni në devotshmëri dhe frikë ndaj Allahut dhe jo në mëkate dhe armiqësi.

Dhe Allahu e di më së miri. Mëshira dhe bekimi i Allahut qoftë mbi Muhamedin dhe familjen e tij.

___________________________________

1 - Ebu Davud (1307), Nasai (1610), Ibn Maxheh (1336), Ibn Khuzejmeh (2/1148), Ibn Hibani (6/2567), Hakimi (1/1164) dhe Ahmadi (2/250). Autentik sipas Hakimit sipas kushteve të Muslimit dhe i mirë sipas Imam Albanit në “Sahih Ebi Davud (5/1181)).

2 - Bukhari (6407).

3 - Ibn Hibani (9/4033), Hakim (2/2640), Ahmedi (1/168), et-Tajalisi (1/207) dhe te tjerët. Zinxhiri i transmetimit është i autentik sipas Hakimit. Hadithi është autentik sipas Dhehbiut dhe Imam Albanit në “es-Sahihah” (282).

4 - 16:97

TEMA TË RËNDËSISHME RRETH XHIHADIT.

Lavdëroi: Dijetari i madh Salih ibën Feuzan ibën Abdullah el Feuzan

Autor: Shejh Abdullah ibën Sead ibën Muhamed Eba Husejn

Përktheu: Dr. Bledar Karaj el Albani

 

Fjala e dijetarit të madh, Salih ibën Feuzan el Feuzan:

Lavdërimet i përkasin vetëm Allahut, dhe Mëshira dhe bekimi i Allahut qofshin mbi atë pas të cilit nuk ka të dërguar tjetër, Muhamedin dhe familjen e shokët e tij!

Pasi e lexova veprën “Tema të rëndësishme rreth Xhihadit”, të shejh Abdullah ibën Sead Eba Husejn, Allahu i dhëntë sukses, e gjeta atë një vepër me shumë vlerë, shumë të dobishme për temat që trajton, për të cilat nevoja është e madhe në këtë kohë. Allahu na dhëntë sukses të gjithëve për dije të dobishme dhe vepër të mirë! Allahu e shpërbleftë me të mira autorin e kësaj vepre!

Mëshira dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të Dërguarin tonë, Muhamedin dhe familjen e shokët e tij!

Shkroi: Salih ibën Feuzan ibën Abdullah el Feuzan; Anëtar i Komisionit të Përhershëm të Fetvave në Mbretërinë e Arabisë Saudite.

Parathënia e autorit:

Falënderimet i takojnë Allahut, që forcon të dashurit e Tij besimtarë dhe që gjunjëzon armiqtë e Tij jobesimtarë, idhujtarë e hipokritë!

Dëshmoj se nuk ka të adhuruar tjetër të merituar përveç Allahut, Një e të Pashoq, Ndihmuesit të të devotshmëve; dhe dëshmoj se Muhamedi është robi dhe i Dërguari i Tij, prijësi i muxhahidinëve të durueshëm, i dashuri i Zotit të botëve, i cili e përmbushi misionin, e çoi në vend amanetin, e këshilloi ymetin dhe u përpoq në rrugën e Allahut, deri san a la në rrugë të bardhë, ku nata është njësoj si dita, kështu që nuk devijon prej saj përveç dikujt që është i humbur. Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të, sa të vazhdojë nata të ndjekë ditën, për atë që ofroi, mësoi dhe sqaroi!

Allahu i Madhëruar i ka bërë njeriut disa detyrime, të cilat i ka sqaruar dhe na ka treguar rrugën se si të zbatohen, rrugë nga e cila ne nuk na lejohet të dalim. Ai na ka vendosur kufij të cilat nuk na lejohet t’i kapërcejmë; të gjitha këto detyrime dhe kufij janë vendosur nga i Urti, i Nderuari; I Urtë në urdhrat dhe ndalesat e Tij, dhe për këtë nderohet dhe falënderohet, I Urtë në paracaktimin dhe caktimin e Tij dhe për këtë nderohet dhe falënderohet; prandaj ne nuk na lejohet veçse nënshtrimi para Ligjit të Tij, pranimi i urtësisë së Tij dhe aprovimi e shprehja e falënderimit dhe lavdërimit të Tij. Madhëruar qoftë Allahu dhe Atij i qoftë falënderimi, i lartësuar qoftë Emri i Tij! Nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Tij.

Nga detyrimet që Allahu i ka bërë robëve të Vet është edhe Xhihadi dhe përpjekja me të gjitha mundësitë në Rrugën e Tij, në ndihmë të fesë së Tij dhe në mbrojtje të saj, si dhe në luftimin e kurtheve të armiqve të saj.

Kur Allahu na e bëri të detyrueshme këtë gjë, Ai na sqaroi gjithashtu mënyrën e përmbushjes së saj, dhe asesi nuk e ka lënë atë pa e sqaruar, por na e ka sqaruar mënyrën e saj në Librin e Tij dhe në gjuhën e të Dërguarit të Tij (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem); dhe tashmë rruga është sqaruar dhe prova është ngritur, kështu që nuk na lejohet neve asgjë tjetër veçse të ndjekim rrugën që Allahu na e ka vizuar për ta përmbushur këtë detyrë madhështore.

A nuk e sheh se namazi, me gjithë vlerën dhe vendin e lartë që ka, na është sqaruar fije për pe se si ta kryejmë atë, dhe nuk ka lënë asgjë për logjikën tonë në mënyrën e kryerjes së namazit?

Allahu i Madhëruar thotë: “Falni namazin!” [El Bekare, 43], “Namazi për besimtarët është detyrim në kohë të caktuar.” [En Nisa, 103]. Kurse i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Islami është ndërtuar mbi pesë shtylla…” dhe përmendi prej tyre Namazin, për të cilin ka thënë: “Premtimi mes nesh dhe atyre është namazi, prandaj kushdo që e lë atë, ka mohuar.”

Por nga ana tjetër, ne jemi ndaluar që të shtojmë sikur një rekat të vetëm në numrin e namazeve që janë përmendur në Sheriat, dhe shkaku është se njerëzit janë të urdhëruar ta adhurojnë të Adhuruarin e tyre në mënyrën që Ai dëshiron, konform Ligjit të Tij të urtë, të cilit nuk i afrohet e kota as nga afër as nga larg, sepse ai është shpallur nga i Urti, i Falënderuari.

Po kështu edhe Xhihadi, i cili është maja e kreshtës së Islamit dhe një nga shtyllat e tij, duhet të kryhet ashtu si e ka ligjëruar Allahu në Librin e Tij dhe në sunetin e të Dërguarit të Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), si dhe në atë formë që e kanë kuptuar dhe praktikuar shokët e të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe dijetarët e shquar të Islamit, pa dalë nga ajo rrugë asnjë fije në ndjekje të dëshirave apo epsheve tona, por duke pasur, duke u përulur dhe duke u nënshtruar para Ligjit të Allahut, sepse ne e adhurojmë Allahun ashtu si do Ai dhe jo ashtu si duam ne; dhe ne luftojmë e përpiqemi në Rrugë të Allahut sipas rrugës dhe ligjit të Allahut, dhe jo sipas rrugës së dikujt tjetër, kushdo qoftë.

Lexues i nderuar! Këto fletë që ke para duarve bëjnë fjalë për Xhihadin në Islam, nisur nga pështjellimi dhe ngatërrimi që vërehet sot në moskuptimin e bazave të tij në Islam. Jam përqendruar në disa nga temat kryesore të Xhihadit dhe jo në të gjitha ato, sepse fusha e tij është shumë e madhe dhe kërkon zgjerim dhe zgjatje të saj, por qëllimi i këtyre fletëve është kurimi i disa dyshimeve që vërehen të jenë ngjallur te disa të rinj dhe që i vishen bazave të Ehli Sunetit dhe Xhematit, kështu që aktualiteti e bën të domosdoshëm këtë punë.

Ky studim do të shqyrtohet në këtë mënyrë:

Së pari: Rëndësia e Xhihadit në Islam, ku përfshihet lidhja e xhihadit me udhëheqësit e muslimanëve qofshin të mirë apo të këqinj për nga veprat e tyre. Njëra prej temave të këtij kapitulli bën fjalë për Prijësin e muslimanëve dhe si caktohet ai; nisur nga fakti se xhihadi është i lidhur ngushtë me prijësin e muslimanëve. Prej çështjeve të kësaj teme do të jetë edhe ekzistenca e më shumë se një prijësi dhe marrja e secilit prej tyre titullin e prijësit.

Së dyti: Kufizimi dhe domethënia e Xhihadit.

Së treti: Kushtet e obligueshmërisë së Xhihadit.

Së katërti: Dispozitat dhe rregullat e Xhihadit: ku përfshihet edhe gjykimi sheriatik për xhihadin nëse është detyrim individual për të çdo musliman, apo është detyrim kolektiv për një pjesë të muslimanëve, apo nëse është i ndaluar (haram); këtu do të përmendet edhe një vërejtje rreth muslimanëve që hyjnë në vendet jomuslimane me vizë, dhe se kjo është garanci prej tyre për të, dhe atij nuk i lejohet t’u bëjë padrejtësi njerëzve të atij vendi apo t’i tradhëtojë ata.

Së pesti: Vërejtje rreth Xhihadit në ditët e sotme:

01. Diskutimi i obligueshmërisë apo jo të tij i përket vetëm njerëzve të veçantë që janë dijetarët e mëdhenj të thelluar në dije. Këtu bëhet paralajmërim ndaj njerëzve injorantë dhe të vegjël në dije, si dhe sqarohen cilësitë e dijetarëve të mëdhenj e të thelluar në dije. Do të ketë edhe një shënim rreth çështjes së kuptimit të qëllimeve madhore të Sheriatit Islam.

02. Kurrë mos akuzo dijetarët edhe nëse thonë diçka që nuk i përshtatet asaj që mendon apo beson ti.

03. Xhihadi është prej detyrave dhe të drejtave të prijësit dhe jo të popullit; këtu do të flitet edhe për të drejtën e prijësit në lidhjen e marrëveshjeve të paqes me ata që ai mendon se është për të mirën e muslimanëve; si dhe për hyrjen e shejtanit te shumë prej atyre që i adresohen dijes dhe thirrjes duke i futur mendim të keq për prijësit e vendit prej udhëheqësve dhe dijetarëve.

Së gjashti: Shenja dhe orientime për pasuesit e Sunetit që i mungojnë shumë prej të rinjve të ymetit:

- Ju do e keni një udhëheqës, prandaj përkraheni atë.

- Rregulli “Ruajtja e interesit publik është detyrë për çdo musliman”, nuk mund të përmbushet veçse me respektimin e prijësve, dhe nëse ata përçmohen, humbet interesi i ymetit musliman në tërësi.

- Të jeni të matur.

- Këshillimi i udhëheqësve.

- Feja është kokë kurse mbreti është rojë; ai që nuk ka kokë, është i rrëzuar, kurse ai që nuk ka rojë, është i humbur.

- Përfundim dhe rezultat.

Pas kësaj, falënderoj hirësinë e tij, dijetarin e nderuar Dr. Salih ibën Feuzan ibën Abdullah el Feuzan, anëtar i këshillit të përhershëm të fetvave, për nderin që më bëri me leximin e këtij studimi të thjeshtë dhe me shkrimin e parathënies dhe lavdërimit të librit nga ana e tij.

Sikur Allahu të mos ma mundësonte mirësinë e madhe të paraqitjes së këtij studimi një dijetari të urtë si ai, Allahu e ruajtë, nuk do të guxoja t’ia publikoja atë njerëzve; prandaj falënderuar qoftë Allahu në fillim e në fund, në publik e në fshehtësi, dhe vetëm Allahut i përket falënderimi deri sa të kënaqet dhe pasi të kënaqet. Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të Dërguarin tonë, Muhamedin dhe familjen e shokët e tij, deri në ditën e Gjykimit.

Shkroi: Abdullah ibën Sead ibën Muhamed Eba Husejn Rijad, më 15/01/1424 AH – 18/03/2003 AD

 

Së pari: Rëndësia e Xhihadit në Islam.

Xhihadi është çështje shumë e rëndësishme në Islam. Urdhri për të ka ardhur në Kuran dhe në Sunet, dhe dijetarët pasues të sunetit dhe xhematit kanë nxjerrë prej tyre (Kuranit dhe Sunetit) rregullat e xhihadit me të cilat dallojnë nga kundërshtuesit e tyre.

Nga rregullat e aprovuara prej tyre është edhe fjala e Ebu Xheafer et Tahaviu (RahimehUllah), që thotë: “Haxhi dhe xhihadi do të vazhdojnë gjithnjë përkrah udhëheqësve të muslimanëve, të mirëve e të këqinjëve, deri sa të bëhet Kiameti.” [Sherh et Tahavije, 2/555).

Dijetari i Islamit, Ibën Tejmije, i cili ka përcjellë në librin “El Vasitije”, akiden-bindjen dhe besimin e Ehli Sunetit dhe Xhematit, ndër tjera thotë: “Ehlu Suneti dhe Xhemati besojnë se Haxhi, Xhihadi dhe e Xhumaja kryhen me udhëheqësit, të mirë apo të këqinj qofshin ata.” [Mexhmuul Fetava, 3/158].

Shejh Abdulatif ibën Abdurrahman (RahimehUllah) thotë: “Kështu ka vazhduar të veprohet nga të gjithë dijetarët e ymetit, që nga zotërinjtë e parë e të gjithë imamët e ymetit; të urdhërojnë për bindje ndaj Allahut dhe të Dërguarit të Tij, dhe për të bërë Xhihad në rrugën e Allahut me çdo prijës, të mirë apo të keq; siç është e njohur mirë në librat e Bazave të Fesë dhe të Besimit.” [Eddurar es Sunijeh, 7/177-178].

Nga bindja e pasuesve të Sunetit dhe Xhematit është gjithashtu ajo që ka përcjellë Imam El Hasen ibën Ali el Barbahari, nga Imam Ahmedi (RahimehUllah) se: “Kushdo që merr udhëheqjen me zgjedhjen e njerëzve dhe dëshirën e tyre, ai është prijës i besimtarëve; dhe askujt nuk i lejohet që të flejë një natë të vetme duke menduar se ai nuk ka prijës, qoftë ai i mirë apo i keq.” [Sherhu Suneh, f. 28].

Për këtë rregull që ata kanë nxjerrë argumenton hadithi i nxjerrë nga Muslimi, se Abdullah ibën Umer (radijAll-llahu anhu) shkoi të Abdullah ibën Mutij kur ndodhi ngjarja e Huras në kohën e Jezid ibën Muavije, dhe ai tha: “I jepni Ebu Abdurrahmanit (d.m.th. Abdullah ibën Umerit) diçka që të mbështetet!” Por Ibën Umeri tha: “Nuk erdha që të ulem, por erdha që të tregoj një hadith që e kam dëgjuar nga i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), i cili ka thënë: “Kush heq dorë nga bindja ndaj udhëheqësit, do e takojë Allahun në ditën e Kiametit duke mos pasur asnjë justifikim, dhe kush vdes pa pasur besë të lidhur ndaj udhëheqësit të tij, vdes vdekje të injorancës.” Dhe kur njerëzit donin të rrëzonin Jezid ibën Muavijen, Abdullah ibën Umeri mblodhi njerëzit e fisit të tij dhe pasi tha shehadetin, tha: “Ne i japim besën tonë këtij burri (Jezidit), me besën e Allahut dhe të Dërguarit të Tij. Unë kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) të thotë: “Çdo tradhëtari do i ngulet një flamur në ditën e Kiametit!” Pra, ne i japim besën tonë këtij burri, sipas besës së Allahut dhe të Dërguarit të Tij; Unë nuk di tradhti më të madhe se sa t’i jepet besa e Allahut dhe e të Dërguarit të Tij një burri, pastaj të ngrihesh kundër tij me luftë. Kushdo prej jush që unë marr vesh ta ketë rrëzuar apo të mos ia ketë dhënë besën këtij burri (Jezidit), kjo gjë do të jetë ndarja mes meje dhe atij (që prish besën).” [Buhariu dhe Muslimi].

Pëërderisa është aprovuar rruga e Ehli Sunetit dhe Xhematit në lidhje me Xhihadin dhe se ai nuk lejohet të kryhet nga ata që janë nën besën e një udhëheqësi veçse me lejen e tij, atëherë ajo që duhet të sqarohet këtu janë fjalët e dijetarëve në lidhje me aprovimin e prijësit dhe si realizohet kjo gjë?

Dijetarët janë unanimisht të mendimit se prijësi zgjidhet me disa mënyra, nga të cilat:

01. “Me porosi nga i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) se filani do të jetë prijës i muslimanëve; me këtë porosi ai person arrin aprovimin e të qënit prijës i muslimanëve. Disa dijetarë thotë se pushteti i Ebu Bekrit (radijAllahu ‘anhu) ishte i këtij lloji, duke u bazuar në vendosjen e tij imam në namaz nga ana e të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) në ditët e fundit të jetës së tij, dhe kjo ishte shenjë se ai kishte më shumë të drejtë në udhëheqjen e madhe të muslimanëve.” [Aduaul Bejan, 1/51].

02. “Me zgjedhjen e dijetarëve të zgjidhjes dhe marrëveshjes.” [Aduaul Bejan, 1/51].

03. Caktimi i prijësit pasardhës nga prijësi paraardhës. Ebul Hasen el Mauerdi thotë: “Realizimi i udhëheqjes me trashëgimi nga prijësi paraardhës është një çështje për lejimin e të cilës ka unanimitet dijetarësh; dhe kjo ka ndodhur realisht me dy udhëheqës të muslimanëve për të cilët radë dakord të gjithë dhe nuk kundërshtoi askush: I pari ishte Ebu Bekri (radijAllahu ‘anhu) i cili la porosi që paasardhës i tij të ishte Umeri (radijAllahu ‘anhu); atëherë muslimanët e aprovuan udhëheqjen e Umerit pas Ebu Bekrit. Kurse i dyti ishte Umeri (radijAllahu ‘anhu) i cili e la porosi këtë gjë te grupi i konsultimit të gjashtë sahabeve më të shquar që të zgjidhnin njërin prej tyre, dhe ata e pranuan këtë gjë duke besuar se kjo porosi ishte e saktë, edhe pse sahabet e tjerë përjashtoheshin nga kjo e drejtë.” [El Ahkam es Sultanije, f. 39].

04. Rrëzimi i pushtetarit paraardhës me forcë. Imam Ahmedi (RahimehUllah), në Akiden që e ka përcjellë prej tij Abdullah ibën Malik el Attar, thotë: “Kush fiton mbi ta –d.m.th. mbi udhëheqësit- me anë të shpatës dhe arrin të bëhet udhëheqës në vend të tyre, dhe të quhet prijës i muslimanëve, atëherë nuk i lejohet askujt që beson Allahun dhe ditën e Fundit që të kalojë një natë të vetme pa e pranuar atë për prijës të tij, qoftë ai i mirë apo i keq.” [El Ahkam es Sultanije, i Ebu Jeala, f. 23; dhe Tabekatul Hanabile, i pot ë njëjtit autor, 1/241,246. Të shihet gjithashtu për Akiden e Ehli Sunetit në këtë pikë El Lalikai, 1/160.]

Ibën Umeri (radijAllahu ‘anhu), “në kohët e fitneve dhe trazirave, nuk vinte një prijës i ri, veçse falej pas tij në namaz dhe ia dorëzonte atij zekatin e pasurisë së vet.” [Ibën Sead, në Et Tabekat, 4/193.]

Buhariu transmeton nga Abdullah ibën Dinar, se ky ka thënë: “Kam dëgjuar Abdullah ibën Umerin (radijAllahu ‘anhu) në kohën kur njerëzit u bashkuan në aprovimin e udhëheqjes së Abdulmelikut, të thoshte: “Unë shpreh dëgjueshmërinë dhe bindjen ndaj Abdullah Abdulmelikut, prijësit të besimtarëve, sipas rrugës së Allahut dhe rrugës së të Dërguarit të Allahut, me të gjtha mundësitë e mia. Edhe fëmijët e mi shprehin të njëjtën gjë.”

Ibën Haxheri thotë: “Fjala e tij “kur njerëzit u bashkuan në aprovimin e udhëheqjes së Abdulmelikut”, ka për qëllim Abdulmelik ibën Mervan ibën ek Hakem; kurse me fjalën “u bashkuan” ka për qëllim, u bashkua fjala dhe mendimi i tyre që ai të jetë udhëheqës, ndërsa para kësaj ishin në kundërshtim me njëri-tjetrin për shkak se ishin dy kandidatë për prijës: Abdulmelik ibën Mervan dhe Abdullah ibën ez Zubejr.” [Fet’hul Bari, 13/194].

Më pas, Ibën Haxheri thotë: “Ibën Umeri gjatë kësaj kohe të paqëndrueshmërisë u distancua pa i dhënë besën as Ibën Zubejrit as Abdulmelikut, por kur Abdulmeliku e fitoi pushtetin me forcë dhe gjendja u stabilizua, atëherë ai ia dha besën atij.” [Fet’hul Bari, 13/195].

Bejhakiu në librin “Virtytet e Shafiut”, përmend një fjalë të tij të transmetuar nga Harmele, i cili thotë: “Kam dëgjuar Shafiun të thotë: “Kushdo që e merr hilafetin (udhëheqjen) me forcën e shpatës, pastaj quhet Halife dhe njerëzit bashkohen dhe e pranojnë atë si prijës të tyre, ai është në të vërtetë halifi (prijësi) i tyre.” [Menakibu esh Shafii, 1/448].

Ibën Haxheri thotë: “Dijetarët e fikhut janë bashkuar unanimisht në detyrueshmërinë e bindjes ndaj mbretit që ka ardhur në pushtet me forcë, dhe në bërjen e xhihadit bashkë me të.”

Shejh Abdulatif ibën Abdurrahman (RahimehUllah) ka përmendur se pushteti i fisit Al Mervan ka qenë arritur me forcë, por megjithatë, atyre ju nënshtruan të gjithë njerëzit e qyteteve e fshatrave. Po kështu ishte edhe themelimi i shtetit Abasit. Më pas thotë: “Përballë këtyre ngjarjeve dijetarët kanë qenë të një mendimi për bindjen ndaj atij që vjen në pushtet me forcë, zbatimin e ligjeve të tij dhe saktësinë e hilafetit të tij. Për këtë nuk kundërshtohen dy vetë.” [Mexhmuatu Rasail ue Mesail en Nexhdije, 3/167].

Iman Muhamed ibën Abdulvehab thotë: “Dijetarët e çdo medhhebi janë bashkuar unanimisht se kush vjen në pushtet me forcë, në një apo disa vende, gjykimi për të është se ai është prijësi i muslimanëve në gjithçka; sikur të mos ishte kjo, dynjaja nuk do të kishte stabilitet; madje që prej shumë kohës, që para imam Ahmedit e deri në kohën tonë, njerëzit nuk janë bashkuar kurrë unanimisht në caktimin e një prijësi të vetëm; dhe askush nga dijetarët nuk njihet të ketë thënë se ndonjë prej dispozitave që lidhen me prijësin nuk janë të sakta veçse me prijësin e madh!” [Ed Dura res Sunijeh, 9/5].

Përmenda fjalën e Shejh Abdulatif Abdurrahmanin para fjalës së imam Muhamed ibën Abdulvehab për një qëllim dhe dobi të posaçme në fjalën e këtij të fundit, që duhet përmendur: Saktësia e ekzistencës së më shumë se një prijësi njëherësh në raste të veçanta, dhe se zaptimi i një prijësi një zonë të caktuar, merr gjykimin prijësit të përgjithshëm në atë zonë. Për këtë arsye, shejhu i Islamit, Ibën Tejmije thotë: “Suneti është që të gjithë muslimanët të kenë një prijës të vetëm, kurse të tjerët janë zëvendës të tyre në vende të ndryshme. Por nëse ndodh që ata prijës të dalin nga ky rregull duke kundërshtuar bindjen ndaj prijësit kryesor apo për shkak të pamundësisë apo për shkakqe të tjera, dhe si rezultat të gjendet një numër prijësish, atëherë çdo njëri prej atyre prijësve e ka detyrë të vendosë kufijtë dhe të përmbushë detyrimet.” [Mexhmuul Fetava, 34/175, 176].

Kur Ibnu Kethiri flet rreth kësaj çështje në Tefsirin e tij, thotë: “Kjo i ngjan gjendjes së halifëve nga Beni Umeje dhe Abasitët në Irak, Fatimitë në Egjipt dhe Emevitë në Marok.” [Tefsiri i Ibën Kethirit, 1/74].

Imam Sheukani, në sqarimin që i bën fjalës së autorit të librit “El Ez’har” ku thotë: “Ekzistenca e dy prijësve nuk është e saktë”, thotë: “Por pas përhapjes së Islamit dhe zgjerimit të kufijve të tij me largësinë e tyre nga qendra, padyshim që në çdo zonë apo zona të pushtetit musliman u vendosën prijës apo mbretër të veçantë, ku secili prej tyre kishte pushtet në zonë e vet por jo në zonën e tjetrit. Pra, nuk ka problem në shtimin e numrit të prijësve apo mbretërve, dhe secili banor i secilit prej atyre vendeve e ka për detyrë bindjen ndaj prijësit të vendit të tij pasi ky të ketë marrë besën dhe aprovimin e të qenët prijës apo mbret i asaj zone apo vendi, dhe në atë vend të zbatohen urdhrat dhe ndalesat e tij. Nëse dikush nga kundërshtarët e prijësit të aprovuar ngrihet kundër tij, gjykimi për të është që të vritet nëse nuk pendohet dhe kthehet nga rruga e tij. Por, banorët e zonës tjetër nuk e kanë detyrim bindjen ndaj prijësit të kësaj zone dhe as hyrjen në pushtetin e tij.. Kjo është e ditur për çdokënd që ka njohuri rreth historisë dhe gjendjes së njerëzve dhe të vendeve.”

Në fund të fjalës së tij, Sheukani thotë: “Mësoje këtë sepse kjo është në përputhje me rregullat bazë të sheriatit dhe argumentet e sakta, dhe lër çdo gjë tjetër që thuhet në kundërshtim me këtë, sepse ndryshimi i gjendjes në të cilën ndodhej pushteti Islam në fillim të Islamit nga gjendja në të cilën ndodhemi ne tani, dallon më shumë se djelli i ditës me diell. Kush e mohon këtë është trillues dhe nuk meriton t’i flitet me argument, sepse ai nuk i percepton argumentet.” [Es Sejlul Xherar, 4/512].

Së dyti: Përkufizimi dhe domethënia e Xhihadit.

Në kuptimin morfologjik gjuhësor, Xhihadi është infinitivi i fjalës përpiqem, luftoj, orvatem në maksimum. Fjala përdoret gjithashtu kur dikënd e mund sëmundja dhe e lodh së tepërmi. Përdoret gjithashtu për nxitjen e kalit deri sa të nxjerrë të gjithë fuqinë e tij vrapuese. Fjala Xhehd vjen me kuptimin e lodhjes, kurse Xhuhd me kuptimin e fuqisë, dhe në çdo rast përfshin në vetvete domethënien arritjen e maksimumit në atë gjë.

Kurse në kuptimin Sheriatik të Islamit, Xhihadi është: “Përpjekja me të gjitha fuqitë në luftimin e mohuesve veçanërisht, ndryshe nga luftimi i kryengritësve muslimanë apo i bandave kaçake që u presin rrugën dhe plaçkisin e vrasin udhëtarët.”

Ibën Haxheri thotë: “Në kuptimin sheriatik, Xhihadi është përpjekja me të gjitha fuqitë për luftimin e mohuesve, por ai përdoret edhe për luftimin e dëshirave vetjake, të djallit dhe të njerëzve të prishur; luftimi i vetvetes apo i dëshirave vetjake bëhet me mësimin e fesë, zbatimin e saj dhe përçimin e saj te të tjerët; kurse luftimi i djallit bëhet me luftimin e dyshimeve që ai sjell dhe epsheve që i zbukuron njeriut; kurse luftimi i mohuesve bëhet me dorë, me pasuri, me gjuhë dhe me zemër; kurse luftimi i të prishurve e të shthururve bëhet me dorë, pastaj me gjuhë, pastaj me zemër.” [Fet’hul Bari, 6/3].

Gjykimi për Xhahadin: “Xhihadi në kuptimin e përgjithshëm është detyrë për çdo musliman, siç thotë Ibnul Kajjim e të tjerë, qoftë me zemër, me gjuhë, me pasuri apo me dorë. Çdo musliman e ka për detyrë të përpiqet me një apo më shumë nga këto lloje të xhihadit.” [Zadul Miad, 3/1-10; shih gjithashtu “Përmbledhje Fetvash dhe thënie të ndryshme të shejh Abdulaziz ibën Baz, 18/418; si dhe “Esh Sherh el Mumti”, të Ibën Uthejmin, 8/7].

Së treti: Kushtet e detyrueshmërisë së Xhihadit për muslimanin.

Dijetarët kanë përmendur shtatë kushte që xhihadi të jetë i detyrueshëm, e ato kushte janë: Islami (të qenët musliman), mosha madhore, mendja e shëndoshë, liria, gjinia mashkullore, shëndeti dhe trupi i plotë, mundësia financiare.

Sa i përket të qenët musliman, në moshë madhore dhe me mendje të shëndoshë, këto janë kushte që duhet të plotësohen për të gjitha detyrimet fetare.

Ibën Umeri (radijAllahu ‘anhu) transmeton dhe thotë: “Iu paraqita të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) në ditën e luftës së Uhudit për të marrë në luftë, ndërkohë që mosha ime ishte 14 vjeç, por ai nuk më lejoi që të shkoja e të luftoja.” [Muttefekun alejhi].

Kurse liria është kusht, bazuar në transmetimet ku thuhet se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) lidhte besën me njerëzit e lirë për Islamin dhe Xhihadin, kurse me robërit e skllevërit, ai lidhte besën për Islamin dhe jo për Xhihadin; dhe kjo sepse Xhihadi është adhurim që ka të bëjë me largim nga vendi, kështu që nuk është i detyrueshëm për skllavin që nuk e zotëron lirinë, por është në shërbim dhe bindje të zotëriut të vet, njësoj si edhe Haxhi që nuk është detyrim për skllavin.

Kurse të qenët mashkull është kusht, bazuar në transmetimin e Aishes (radijAllahu ‘anha), e cila thotë: “O i Dërguari i Allahut! A e kanë gratë detyrim Xhihadin?” Ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) it ha: “Ato kanë detyrim një xhihad në të cilin nuk ka luftë: Haxhin dhe Umran.” Dhe kjo sepse gratë nuk janë nga luftëtarët për shkak të dobësisë fizike dhe fizionomisë së saj.

Kurse shëndeti dhe trupi i plotë e pa të meta fizike, si për shembull të mos jetë i verbër, i çalë apo i sëmurë, bazuar në fjalën e Allahut: “Nuk është gjynah për të verbrin, as për të çalin, as për të sëmurin..” [En Nur, 61]. Dhe sepse këto gjëra e pengojnë atë nga xhihadi. Sa për sëmundjen, është për qëllim sëmundja e rëndë që e pengon nga xhihadi dhe e dobëson trupin, dhe jo sëmundjet e lehta si dhembja e dhëmballës apo e kokës, etj.

Kurse mundësia financiare është kusht bazuar në Fjalën e Allahut: “Nuk është gjynah të mos shkojnë në luftë të dobëtit, as të sëmurët, as ata që nuk mund të sigurojnë shpenzimet, nëse janë të sinqertë me Allahun dhe të Dërguarin e Tij. Nuk ka vend për vërejtje ndaj punëmirëve. Allahu është Falës dhe Mëshirëplotë.” [Et Teube, 91]. Dhe sepse xhihadi nuk mund të bëhet veçse me mjet dhe me armë. Nëse xhihadi bëhet në një vend të largët, është kusht që personi që shkon atje të ketë siguruar gjithashtu ushqimin dhe shpenzimet e familjes së tij për aq kohë sa do të mungojë, përveç armës dhe kafshës apo mjetit të udhëtimit nëse largësia është sa distanca në të cilën lejohet bashkimi i namazeve; bazuar në Fjalën e Allahut: “(Nuk ka gjynah) as për ata të cilët, kur vijnë te ti për të kërkuar kafshë shalimi e ti u thua: “Unë nuk mund t’ju siguroj kafshë shalimi”, kthehen me sytë e tyre që u rrjedhin lot, ngaqë nuk mundën të gjenin gjë për të dhënë (në rrugë të Allahut).” [Et Teube, 92].

Së katërti: Rregullat e Xhihadit

Xhihadi është farz kifaje – detyrim mbi një pjesë të shoqërisë muslimane që mjafton për kryerjen e tij. Ibën Atije thotë: “Unanimiteti i dijetarëve të Islamit ka vazhduar të qëndrojë në fjalën se xhihadi është detyrim kolektiv sipas nevojës (farz kifaje) i popullit të Muhamedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) në përgjithësi.” [El Xhamiu Li Ahkamil Kuran, i Kurtubit, 3/38].

Kurse në “El Hashije” të Ibën Abidin el Hanefi, thuhet: “Nëse hyn armiku në troje, xhihadi bëhet i detyrueshëm për çdo musliman që është pranë armikut, kurse për ata që janë më larg armikut, xhihadi është farz kifaje (kolektiv, sipas nevojës) që mund ta lënë nëse nuk është nevoja për ta.” [Hashije Ibën Abidin, 4/124].

Ibën Kudama thotë në librin “El Mukniu”: “Xhihadi është farz kifaje.” Pastaj thotë: “Kushdo që gjendet në llogore apo në rresht të parë me armikun prej atyre që i plotësojnë kushtet e xhihadit, ose vendi i të cilëve është rrethuar nga armiku, e kanë detyrim individual (farz ajn) xhihadin.” [El Mukniu, 10/6,14].

Pra, kjo është origjina e gjykimit të xhihadit, që ai është farz kifaje, por që mund të bëhet edhe farz ajn. Ibën Kudama, i bën sqarim fjalës së tij të mësipërme në librin “Esh Sherhul Kebir uel Insaf” të librit “El Mukniu”, me fjalët: “Përmbjedhja e çështjes është se xhihadi bëhet detyrim individual (farz ajn) në tre raste:

Rasti i parë: Kur përplasen dy ushtritë me njëra-tjetrën në fushëbetejë; në këtë rast është e ndaluar rreptësisht për ata që ndodhen atje që të largohen nga beteja apo të dezertojnë, por e kanë detyrim të qëndrojnë e të luftojnë.

Rasti i dytë: Kur jobesimtarët hyjnë në një vend të muslimanëve, të gjithë muslimanët e atij vendi e kanë detyrim luftimin dhe nxjerrjen e tyre nga vendi i tyre.

Rasti i tretë: Kur prijësi i muslimanëve dërgon një grup të caktuar në luftë, ata e kanë detyrim që të shkojnë.” [Esh Sherhul Kebir, 10/9-11].

Neveviu thotë: “Shokët tanë (dijetarët e medhhebit Shafii) thonë: “Xhihadi sot është farz kifaje, përveç nëse ndonjë armik zbret në ndonjë prej vendeve të muslimanëve, atëherë të gjitha banorët e atij vendi e kanë farz ajn xhihadin; dhe nëse banorët e atij vendi nuk janë të mjaftueshëm për nxjerrjen e armikut, atëherë detyrimi zgjerohet tek ata që janë më pranë tyre deri sa të plotësohet nevoja.” [Sherh Sahih Muslim, 8/63, 64].

Shejhu i Islamit, Ibën Tejmije thotë: “Nëse armiku futet në tokat muslimane, nuk ka dyshim se luftimi dhe nxjerrja e tij është detyrë për atë që janë më pranë e më pranë, sepse të gjitha tokat Islame janë si një tokë e vetme.” [Mexhmuul Fetava, 4/609].

Dijetarët e fikhut kanë përmendur se Xhihadi mund të jetë edhe i ndaluar. Për shembull, Imam Shafiu, në librin e tij “El Umm”, thotë: “Nuk i lejohet xhihadi atij që ka borxh për të larë, përveç nëse i jep lejë borxhliu, qoftë ai që i ke marrë borxhin musliman apo jomusliman.” [El Umm, 4/163].

Në librin “El Minhaxh” dhe në komentarin e tij “Mugnil Muhtaxh” (të medhhebit Shafii), thuhet: “Është haram për një burrë që të shkojë në xhihad jashtë vendit të vet pa i marrë lejen prindërve të tij.” [Mugnil Muhtaxh, 4/217].

Sheukani thotë: “Marrja e lejës nga prindërit për të shkuar në xhihad është e detyrueshme; kjo është fjala e shumicës dërmuese të dijetarëve, madje ata e ndalojnë rreptësisht xhihadin nëse prindërit apo njëri prej tyre e ndalon djalin e tij që të shkojë në xhihad; dhe bindja ndaj prindit është farz ajn (detyrim individual), kurse xhihadi është farz kifaje (detyrim kolektiv sipas nevojës).” [Nejlul Eutar, 7/231].

Rasti që përmend Sheukani ka të bëjë me xhihadin që është farz kifaje, sepse kur është farz ajn, nuk merret lejë nga prindërit në këtë rast.

Nga rastet dhe gjendjet në të cilat ndalohet xhihadi, siç thonë dijetarët e jurisprudencës Islame, është edhe kur numri i armikut është shumëfish më i madh se numri i muslimanëve dhe të gjithë mendojnë se nuk ka shpresë për fitore, madje mund të kenë humbje të mëdha, atëherë bëhet e detyrueshmë largimi nga beteja, në zbatim të Fjalës së Allahut: “Mos e çoni veten drejt vdekjes me duart tuaja!” [El Bekare, 195]. [Mugni el Muhtaxh, 4/226].

Në librin “El Kauanin el fikhije”, f. 165, Ibnu Xhezij thotë: “Nëse muslimanët e shohin se do të vriten të gjithë, atëherë largimi nga beteja është më parësor; po ashtu nëse e shohin se nuk do e dëmtojnë aspak armikun, e kanë detyrim të largohen. Ebu El Meali thotë: “Për këtë nuk ka kundërshtim mes dijetarëve.”

Sheukani thotë: “Nëse e shohin me shenja të forta se armiqtë janë më shumë dhe do të fitojnë mbi ta, atëherë duhet të largohen dhe të shtojnë numrin e luftëtarëve e t’i kërkojnë ndihmë muslimanëve të vendeve të tjera.” Argumenti për këtë është Fjala e Allahut: “Mos e çoni veten drejt vdekjes me duart tuaja!” [El Bekare, 195]. Kuptimi i përgjithshëm i ajetit e përfshin këtë gjykim, edhe pse shkaku i zbritjes së ajetit është për një ngjarje të posaçme; kur ensarët – banorët e Medinës iu drejtuan kultivimit të fushave dhe pasurive të tyre, dhe lanë xhihadin; atëherë Allahu zbriti këtë ajet për ata, (duke ju thënë se lënia e xhihadit është vetëvrasje, sepse në këtë mënyrë armiku do ju vijë në shtëpi). Këtë e ka nxjerrë Ebu Daudi, Nesai dhe Tirmidhiu, i cili e konsideron të saktë bashke me el Hakim.

Por siç është aprovuar në bazat e fikhut Islam: “Në konsideratë merret domethënia e përgjithshme e tekstit dhe jo shkaku i posaçëm i ardhjes së tij. Është e ditur gjithashtu se kush shkon në luftë dhe e di me siguri se do të vritet ose do të zihet rob, ai e ka çuar veten drejt vdekjes me duart e veta.” [Essejlul Xherar, 4/529].

Në librin “Essijer el Kebir”, thuhet: “Por nëse e sheh se nuk i bën asnjë lloj dëmi armikut, atëherë nuk lejohet që ta luftojë atë, sepse tek e fundit nuk do të arrijë asgjë që mund t’i japë gritje e krenari fesë, por vetëm sa do të vritet,” kurse Allahu thotë: “Mos e vrisni veten tuaj!” [En Nisa, 29].

Prandaj, Alusi në Tefsirin e tij, në lidhje me fjalën e Allahut: “Mos e çoni veten drejt vdekjes me duart tuaja!” [El Bekare, 195], thotë: “D.m.th. duke u futur në mes të luftës pa u menduar dhe duke e futur veten në rrezik.” [Tefsiri i Alusit, 2/77].

Ibën Haxheri, në çështjen e përballjes së një luftëtari musliman me disa prej ushtarëve të armikut, thotë: “Nëse kjo është thjesht shfaqje trimërie, atëherë është e ndaluar, veçanërisht nëse do të çonte në dobësim të muslimanëve.”

Shejhu i Islamit, Ibën Tejmije thotë: “Nëse dikush prej muslimanëve gjendet në një vend ku ndjehet i dobët, apo në një kohë kur ndjehet i dobët, atëherë të zbatojë ajetin e durimit dhe të faljes ndaj atyre që fyejnë Allahun dhe të Dërguarin e Tij prej Ithtarëve të Librit dhe idhujtarëve; kurse ata që kanë fuqi, duhet të zbatojnë ajetin e luftimit të prijësve të kufrit, të cilët cënojnë fenë, dhe me ajetin e luftimit të ithtarëve të Librit deri sa të japin xhizen në dorë dhe të poshtëruar.” [Es Sarim el Meslul, 2/413-414].

Nga rregullat bazë është se: “Largimi i të keqes paraprihet ndaj kërkimit të së mirës.”

El Merdavi përcjell në librin “El Insaf”:

“Xhihadi është farz ajn në dy raste:

Rasti i parë: Kur dy ushtritë përballen me njëra-tjetrën dhe ti je në rradhët e ushtrisë muslimane.

Rasti i dytë: Kur kufarët të kenë hyrë në vendin e muslimanëve, të gjithë banorët e atij vendi e kanë detyrim që të luftojnë, me përjashtim të dy personave: ai që duhet të ruajë familjen, vendin dhe pasurinë; dhe ai që ndalohet nga prijësi i muslimanëve nga shkuarja në betejë.

“Këto raste kanë të bëjnë me banorët e zonave kufitare dhe ata që janë pranë tyre, kurse muslimanët e vendeve më të largëta që e kalojnë largësinë e shkurtimit të namazeve, nuk e kanë detyrim që të shkojnë në betejë, përveç nëse muslimanët që luftojnë atje nuk janë të mjaftueshëm.”

El Merdavi thotë: “Po kështu ai që është larg dhe nuk ka mundësi të shkojë te armiku, ose është afër por nuk ka mundësi të shkojë te armiku për shkak të ndonjë sëmundje apo diçka tjetër, apo që e ka ndaluar prijësi i muslimanëve të shkojë atje.” [El Insaf, 10/15].

Nga fjala e dijetarëve të jurisprudencës Islame u bë qartë se xhihadi nuk është gjithnjë në të njëjtën formë apo gjykim, por ai ka kushte, rregulla dhe baza që duhet të plotësohen, njësoj si detyrimet e tjera të Islamit; dhe se origjina e gjykimit për të është se xhihadi është farz kifaje (detyrim kolektiv sipas nevojës), kurse në disa raste është farz ajn (detyrim individual), dhe në raste të tjera i ndaluar totalisht (haram). Përderisa është kështu, muslimanët nuk duhet t’i binden asnjë teorie të kujtdo që e thotë, por duhet të kthehen te dijetarët e thelluar në dije, të cilët i kthejnë argumentet e dyshimta te ato të sigurta e të qëndrueshme.

Vërejtje:

Një musliman që hyn në një vend jomusliman me vizë hyrje, nuk vret e nuk prish në atë vend; dijetarët për këtë thonë: “Siguria që ata i japin muslimanit që hyn atje, është edhe siguri e tyre nga ai musliman.” D.m.th. që jomuslimanët të jenë të sigurtë nga muslimani që hyn në vendet e tyre, patjetër që do të marrin një deklaratë nga muslimani se ata do të jenë të sigurtë prej tij gjithashtu, duke i dhënë atë që quhet vizë hyrje; në këtë rast muslimani e ka haram që t’u shkaktojë dëme atyre.

Është e njohur botërisht tashmë se kush hyn në një vend të huaj me sigurim (vizë hyrje), edhe ai vend ku hyn është i siguruar prej teje; dhe në bazat e sheriatit Islam thuhet: “Ajo që njihet nga zakoni, është njësoj si ajo që vendoset me kusht.”

Imam Shafiu thotë: “Nëse një grup nga muslimanët hyjnë me sigurim e garanci në një vend me të cilin janë në luftë, edhe armiqtë janë të siguruar prej tyre deri sa të dalin nga vendi i tyre, ose të përmbushin afatin e garancisë; gjatë kësaj kohe, nuk i lejohet këtyre muslimanëve që t’u bëjnë padrejtësi e t’i tradhtojnë jomuslimanët e atij vendi.” [El Umm, 4/263].

Ibën Kudameh thotë: “Kushdo që hyn në tokat e armikut me siguri e garanci prej tyre, nuk i lehohet që t’i tradhëtojë ata në pasuritë e tyre, as të punojë me ta me kamatë; sa për tradhtinë e tyre, kjo është haram sepse ata i kanë dhënë sigurinë atij me kusht që ai të mos i tradhëtojë ata dhe ata të jenë të sigurtë nga ai, edhe nëse kjo gjë nuk është përmendur me gojë, sepse kjo dihet dhe është e kuptuar.” [El Mugni, 13/152; Shih gjithashtu librin “Tebjijnul Hakaik Sherh Kenzie d Dakaik”, i Ez Zejlai el hanefi, për të parë edhe fjalët e dijetarëve hanefi në këtë çështje, 3/266].

Së pesti: Vërejtje rreth Xhihadit në ditët e sotme.

01. Të flasësh nëse xhihadi është i detyrueshëm apo jo në ngjarjet e reja është të flasësh për gjykimin e Allahut

Të flasësh nëse Xhihadi është i detyrueshëm apo jo në ngjarjet e reja që ndodhin është të flasësh për gjykimin e Allahut në lidhje me të; prandaj kujdes!

Kushdo që do Allahun dhe botën tjetër, duhet të matet mirë dhe të meditojë gjatë në ligjet e Allahut, dhe të mos i marrë çështjet me nxitim apo xhelozi të zhveshur nga dija e sigurtë, sepse ne jemi urdhëruar që ta adhurojmë Allahun e Madhëruar ashtu si do Ai dhe jo si duam ne.

Për këtë arsye, në vijim po paraqesim disa vërejtje që i interesojnë shumë muslimanit në këtë kohë, dhe të cilat i kanë përmendur dijetarët në librat e tyre dhe i kanë shkruar në kohë trazirash dhe rrëmuje të ngjashme me gjendjen tonë sot:

1. Të flasësh nëse xhihadi është i detyrueshëm apo jo në ngjarjet e reja është të flasësh për gjykimin e Allahut, gjë e cila i përket vetëm njerëzve të veçantë, e që janë dijetarët e thelluar në dije dhe juristët e fortë të Islamit (fukahatë); Allahu i Madhëruar thotë: “Prandaj pyesni njerëzit e Librit, nëse nuk e dini!” [En Nahl, 43].

Pasi shejhi i Islamit, Ibën Tejmije përmend ngjarjen e luftimit që Ebu Bekri (radijAllahu ‘anhu) i bëri dezertorëve të fesë dhe Musejleme gënjeshtarit, pastaj përballimin me luftimin e agresorëve dhe havarixhëve dhe asaj që ndodhi mes Aliut dhe Muavijes (radijAllahu ‘anhuma), tha: “Përfundimisht, studimi dhe kërkimi në këto çështje të holla është detyrë e të veçantëve nga njerëzit e dijes (dijetarët e mëdhenj).” [Minhaxhu Sunneh, 4/504].

Ka dallim shumë të madh mes aprovimit teorik të çështjeve të Xhihadit dhe mes zbatimit praktik të tyre; dhe pikërisht këtu ndryshojnë mendimet e njerëzve, prandaj dijetarët ia kanë mbyllur njerëzve të thjeshtë këtë rrugë me vendosjen e rregullit të madh e të pathyeshëm, që thotë: “Nëse bëhet një studim për një çështje të caktuar, duhet që ai studim t’i lihet atij që e ka më të lehtë dhe që ka të bëjë me specializimin e tij, pa i ndërhyrë dhe pa dalë para tij, sepse ai ka më shumë mundësi që t’ia qëllojë të vërtetës dhe të mos gabojë.” [Tefsiri i Seadit, 2/54-55].

Allahu i Madhëruar thotë: “Kur atyre[1] u vjen ndonjë lajm që ka të bëjë me sigurinë ose frikën, ata e përhapin atë.[2] E sikur ta përcillnin atë tek i Dërguari dhe paria e tyre, patjetër që hulumtuesit e tyre do të dinin të vepronin me të[3]. Sikur të mos ishte mirësia e Allahut[4] dhe mëshira e Tij për ju, do të ndiqnit djallin që të gjithë, përveç një pakice.[5]” [En Nisa, 83].

________________________

[1] - Që kompletojnë kundër asaj që thotë i Dërguari i Allahut, prej hipokritëve apo muslimanëve me besim të dobët.

[2] - Kur mësojnë ndonjë lajm të rëndësishëm që ka të bëjë me sigurinë apo frikën, lajm që sjellin formacionet e fshehta të Profetit, qoftë për fitore kundër armikut në betejë apo për ndonjë humbje, ata shpejtojnë në përhapjen e menjëhershme të atij lajmi para se vetë Profeti të sigurohet për vërtetësinë e tij dhe pastaj ta përhapë atë; me qëllim që të fusin panik në popull.

[3] - Njerëzit e ditur e të mençur me analizimet dhe hulumtimet e tyre do ta vërtetonin atë lajm pastaj do të shihnin nëse duhej përhapur apo jo në mesin e popullit, sepse kjo gjë ka të bëjë me interesat e përgjithshme të popullit dhe kështu që duhet të analizohet dhe të shqyrtohet mirë nga Profeti sa ishte gjallë dhe nga paria dhe njerëzit e ditur pas vdekjes së Profetit, para se të publikohen. Pra, çdo çështje duhet t’u kthehet atyre që u takon prej të specializuarve dhe organeve kompetente.

[4] - Në suksesin që ju ka dhënë, edukimin dhe mësimin e asaj që nuk e dinit.

[5] - Njeriu me natyrën e tij është injorant dhe i padrejtë dhe vetja e tij e shtyn gjithnjë nga e keqja, por nëse ai drejtohet tek Allahu dhe i kërkon mbrojtje Atij me këmbëngulje e përpjekje të vazhdueshme, patjetër që Allahu do ta mëshirojë atë, do t’i japë sukses për çdo të mirë dhe do ta mbrojë nga djalli i mallkuar.

________________________

Në tefsirin e këtij ajeti, Shejh Abdurrahman es Seadi thotë: “Ajeti ndalon nga nxitimi dhe shpejtimi në hapjen e lajmeve menjëherë sa i dëgjon dhe urdhëron për t’u menduar para se të flasësh dhe të shohësh nëse përhapja e atij lajmi është e dobishme që ta bësh, apo e dëmshme që ta lësh.” Më pas thotë: “Kur njeriut i vjen një lajm i rëndësishëm që ka të bëjë me interesin e përgjithshëm të shoqërisë muslimane, me sigurinë dhe gëzimin e tyre ose me frikën që ju kanoset, duhet që ai të sigurohet mirë për vërtetësinë e atij lajmi dhe të mos nxitohet në përhapjen e tij, por ta kthejë atë te i Dërguari i Allahut dhe të prijësit e njerëzve, njerëzit mendjendritur dhe me dije, këshillues të urtë e të pjekur, të cilët i kuptojnë gjërat dhe i dallojnë interesat e popullit nga e kundërta e tyre; Nëse ata shohin se përhapja e lajmit është në interes të shoqërisë muslimane, gjallëri e gëzim për besimtarët dhe ruajtje e tyre nga armiku, atëherë e lejojnë përhapjen e atij lajmi, kurse në të kundërt, nëse shohin se nuk ka interes, ose ka interes të pakët por e keqja e tij është më e madhe se interesi, ateherë nuk e përhapin atë.” [Tefsiri i Seadit, 2/54-55].

Prandaj dijetarët e Sunetit dhe të Xhematit kanë raportuar se Xhihadi është çështje që i takon udhëheqësit të muslimanëve dhe është përgjegjësi e tij, dhe nuk i takon askujt prej individëve apo qytetarëve të thjeshtë që nuk u lejohet as të japin opinionin e tyre.

Ibën AbdulBerr ka nxjerrë një transmetim të Umer ibën el Hattab (radijAllahu ‘anhu) ku ai thotë: “Nuk kam frikë për këtë popull nga ndonjë besimtar të cilin e ndalon besimi i vet, as nga një i shthurur i hapur, por kam frikë nga ndonjë njeri që lexon Kuran me majën e gjuhës së tij dhe e interpreton atë me interpretim të gabuar.” [Xhamiul Bejanil Ilmi ue Fadlihi, f. 568].

Një herë, shokët e Muavijes (radijAllahu ‘anhu) ishin ulur tek ai, e ai u tha: “Humbja më mashtruese për dikë që e lexon Kuranin është që të mos kuptojë gjë prej tij; mund të ndodhë që Kuranin e mëson një fëmijë, një skllav apo një grua e lirë apo skllave, pastaj polemizojnë me njerëzit e dijes dhe dijetarët!” [Xhamiul Bejanil Ilmi ue Fadlihi, f. 567].

Pra, nëse këto çështje të xhihadit i pështjellohen dikujt që beson Allahun dhe kërkon të arrijë kënaqësinë e Allahut, ai duhet të marrë për shembull dijetarët e mëdhenj, për dijen dhe urtësinë e të cilëve kanë dëshmuar mbarë ymeti musliman, dhe assesi nuk duhet që t’i ngrejë injorantët në vendin e dijetarëve.

Nga cilësitë më të rëndësishme që duhet të gjenden tek ai që pyet për këto çështje të mëdha, është se ai duhet të ketë njohuri rreth qëllimeve të Sheriatit dhe parimeve të tij, dhe t’i ketë perceptuar mirë ato.

Imam Shatibiu, në librin “El Muvafekat” thotë: “Kushti i parë për të arritur gradën e dijetarit që mund të japë opinion është kuptimi i qëllimeve të Sheriatit në mënyrë të plotë; kurse kushti i dytë dhe i fundit është që të jetë i aftë të nxjerrë ligje duke u mbështetur në kuptimin e tij të atyre teksteve.” [El Muvafekat, 4/105-106].

“Ibën Subki ka folur rreth atij që lejohet të imitohet nga njerëzit dhe aprovoi se ai dijetar i cili ka përmbushur gradën e ixhtihadit (nxjerrjes dhe dhënies së fetvasë – opinionit) dhe që ka njohuri të plotë në qëllimet dhe parimet e Sheriatit Islam dhe ka notuar në detet e tij, lejohet që të imitohet nga të tjerët, njësoj si është imituar Shafiu dhe imamët e tjerë.” [Sherhul Minhaxh, 1/55].

Kur flasim për marrjen në konsideratë të qëllimeve dhe parimeve të Sheriatit, kjo nuk është devijim nga e vërteta por kapje fortë për të. Shatibiu thotë: “Kur dikush arrin një gradë të caktuar në dije, ai i kupton qëllimet e Sheriatit në çdo çështje prej çështjeve të tij dhe në çdo fushë prej fushave të tij; ky arrin atë cilësi e cila është shkak për vendosjen e tij në vendin e pasardhësit të Pejgamberit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) në mësimin e të tjerëve, dhënien e fetvave – opinionit dhe në gjykimin sipas asaj që i bën Allahu të shohë.” [El Muvafekat, 4/106-107].

Kurse më tutje thotë: “Vendi i dijetarit dallohet më së shumti në kohë pavëmendësia ndaj konsiderimit të qëllimeve të Sheriatit në kuptimin që ai ka arritur të kuptojë.” [El Muvafekat, 4/170].

Kurse në librin “El I’tisam”, Shatibiu thotë: “Kur kërkon një gjykim për një çështje të caktuar në Sheriat, ai kërkohet nga kuptimi i përgjithshëm dhe qëllimet e përgjithshme të Sheriatit dhe jo nga një argument i caktuar i tij, çfarë do qoftë ai argument, edhe pse në vështrim të parë duket sikur shprehja e atij argumenti është gjykim i prerë për atë çështje, por ky është vetëm iluzion dhe nuk është gjykimi i vërtetë i Sheriatit.” [El I’tisam, 2/245].

Pastaj thotë: “Detyra e dijetarëve të mëdhenj është përfytyrimi i Sheriatit si një tablo e vetme, elementët e së cilës i shërbejnë njëra-tjetrës dhe plotësojnë njëra-tjetrën.”

Më tutje thotë: “Kurse puna e atyre që ndjekin argumentet që nuk janë plotësisht të qarta, është marrja e një argumenti të caktuar, çfarë do qoftë ai argument, dhe praktikimi i tij në mënyrë direkte dhe automatike, edhe pse gjenden argumente të tjera të përgjithshme apo të veçanta që e kundërshtojnë atë kuptim që marrin ata.” [El I’tisam, 2/245].

Ishin shkak qëllimet madhore të Sheriatit Islam ato që e bënë Umerin (radijAllahu ‘anhu) të pezullonte dënimin e vjedhjes në atë që quhet viti i urisë.

Kurse për ato që po ndodhin në kohën tonë, ne themi ashtu si ka thënë imam Shatibiu (RahimehUllah): “Hedhja e vështrimit te pasojat e veprave është qëllim i konsideruar në Sheriat, qofshin ato vepra konform apo në kundërshtim me ligjet e pjesshme të Sheriatit; kjo sepse dijetari muxhtehid nuk jep gjykim për një vepër të caktuar të një personi për nga kryerja apo madhësia e saj, por pasi vështron në pasojat e asaj vepre.” [El Muvafekat, 4/162].

Për shkak të këtyre qëllimeve, të cilat shumica e njerëzve nuk i kuptojnë, dijetarët kanë raportuar se çdo fetva përcaktohet sipas kohës, vendit dhe individit, dhe kjo nuk realizohet veçse me marrjen në konsideratë të pasojave dhe gjurmëve që ajo lë pas. Pradaj Ibnul Kajjim ka veçuar në librin e tij “I’lamul Muvakiin”, një kapitull me titull “Ndryshimi i fetvasë për shkak të ndryshimit të kohës dhe vendit”.

Për këto kuptime që jo të gjithë njerëzit i kuptojnë, dëshmon edhe pengimi i Profetit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) nga vrasja e hipokritëve, megjithëse ai e njihte shumicën e tyre dhe e dinte se ata meritonin të vriteshin, por ai thoshte: “Kam frikë se pastaj njerëzit do të thonë se Muhamedi ka vrarë shokët e tij.”

Po ashtu, ai nuk i prishi muret e Kabes që t’i vendoste në themelet e Ibrahimit (alejhis selam), dhe për këtë i tha Aishes (radijAllahu ‘anha): “Sikur populli yt të mos kishte dalë rishtazi nga kufri, do ta prishja Kaben dhe do ta ndërtojë atë mbi themelet e Ibrahimit…”

Një burrë erdhi te Ibën Abasi (radijAllahu ‘anhu) dhe i tha: “A ka pendim për atë që vret një besimtar me paramendim?” Ai iu përgjigj: “Jo, asgjë tjetër përveç Zjarrit të Xhehenemit!” Kur pyetësi u largua, dikush nga të pranishmit i tha Ibën Abasit: “A kështu jep fetva tani? Ti më parë na thoshe se kush vret, mund të pendohet dhe pendimi t’i pranohet!” Ibën Abasi tha: “Po, por unë pashë se ai ishte i nxehur dhe mund të kishte qëllim të shkonte e të vriste një besimtar.” Atëherë njerëzit shkuan dhe u siguruan për këtë që tha Ibën Abasi, dhe gjetën se ishte vërtetë ashtu si tha ai.” [Tefsiri i Kurtubiut, 4/97].

Atë dijetar, tek i cili përmbushen këto cilësi madhështore, e quajmë dijetar edukues (Rabbani), të thelluar në dije, mendjendritur dhe fakih (që e kupton Sheriatin), sepse ai sheh pasojat e veprave para se t’u përgjigjet pyetjeve, kurse të tjerët i përgjigjen pyetjes pa e vrarë mendjen për pasojat që mund të sjellë ajo përgjigje. [El Muvafekat, 4/232].

Pas kësaj, duhet të jetë e ditur se nga qëllimet më të mëdha të Sheriatit Islam është: “Bashkimi, ngritja e fesë dhe fuqizimi i muslimanëve”, kurse nga pasojat shkatërruese janë: “Përçarja dhe dobësimi i muslimanëve”.

Shejh Abdulatif ibën Abdurrahman ibën Hasen (Allahu i mëshiroftë të gjithë!) ka thënë: “Kush i njeh bazat e Sheriatit, e di se sa i domosdoshëm dhe i nevojshëm është udhëheqësi dhe bashkimi për çështjet e fesë dhe të dynjasë për njerëzit.” [Ed Duraru es Sunije, 9/19].

Nuk ka dyshim se një vepër e caktuar nuk mund të jetë në mbështetje të Islamit nëse ajo nuk kryhet konform Sunetit të Muhamedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), sipas praktikës së selefëve dhe e mbështetur mbi fjalën e dijetarëve të mëdhenj edukues të ymetit, të cilët hidhnin shikimin te pasojat para se t’u përgjigjeshin pyetjeve.

Që ta mësosh sa e madhe dhe e domosdoshme është pyetja e dijetarëve të vërtetë, medito pak në fjalën e Ibën Mesudit (radijAllahu ‘anhu) i cili thotë: “Njerëzit do të vazhdojnë të jenë të mirë dhe të kapur për fenë e Allahut përderisa dija do vazhdojë t’iu vijë nga shokët e Muhamedit dhe nga të mëdhenjtë e tyre; por kur dija t’iu vijë nga të vegjëlit e tyre, atëherë do të shkatërrohen.” [Taberani, 9/8589. Ibën Abdulberr në librin “Xhamiu Bejanil Ilmi ue Fadlihi”, f. 248].

Pasi t’u bë e qartë kjo çështje, bëj kujdes që të mos biesh në atë që ka paralajmëruar Umer ibën Abdulaziz (RahimehUllah), ku thotë: “Nëse sheh një grup njerëzish që mblidhen fshehurazi duke u ruajtur nga masat e gjera të popullit, dije se ata po themelojnë një humbje dhe humnerë.” [Imam Ahmedi në “Ez Zuhd”, f. 48; dhe Ed Darimi, 1/347].

Nëse të pështjellohen gjërat në çfarë do çështje qoftë, dhe sheh se njerëzit janë ndarë dhe nuk di se ku është e vërteta, atëherë kapu me të vjetrën, kapu me grupin (xhematin) para se të prishet; ashtu si ka thënë një numër i madh i të parëve (selefëve), nga të cilët përmendim fjalën e Nuajm ibën Hamad, që e ka përcjellë Ibnul Kajjim në “I’alamul muvakiin”, 3/397: “Nëse xhemati prishet, atëherë kapu për atë në të cilën ishte kapur xhemati para se të prishej; e nëse je i vetëm, atëherë xhemati je ti.”

Para disa vitesh ne ishim të gjithë të një fjale në lidhje me xhihadin dhe se ai ishte farz kifaje, edhe pse vëllezërit tanë në Palestinë vriten e dëbohen, dhe çdo ditë dëgjojmë e shohim diçka nga fatkeqësitë e tyre, por askush nga dijetarët nuk ka nxjerrë ndonjë fetva se xhihadi në Palestinë është farz ajn i detyrueshëm për çdo musliman në botë, megjithëse gjendja e muslimanëve atje është më e rëndë se e gjithë të tjerëve në vende të tjera ku ndodhën trazira pas tyre. Kjo ka qenë kështu që nga koha e Kryemuftiut të vendit (Arabisë Saudite), shejh Muhamed ibën Ibrahim (RahimehUllah) dhe po kështu ka vazhduar pas tij. Atëherë çfarë ka ndryshuar sot?

Trazirat dhe luftërat që po ndodhin në vende të tjera pas Palestinës, mos vallë nxori ndonjë të vërtetë apo të saktë të fshehur nga dijetarët; ndërkohë që çifutët vazhdojnë të qëndrojnë në Kuds prej kohësh dhe të bëjnë masakrat që ata bëjnë?! Madje këta po akuzojnë kundërshtarët e kësaj fetvaje të re (që xhihadi sot është detyrë për çdo musliman në botë) me akuza ta paqena.

Kur ndodhën ngjarjet e Bosnje-Hercegovinës, pastaj të Çeçenisë, shejh Abdulaziz ibën Baz (RahimehUllah) u pyet për gjendjen e muslimanëve të Bosnjes dhe atë që po kalojnë prej shkatërrimit me qëllim të shkuljes së rrënjëve të muslimanëve nga Evropa; pas gjithë këtij shkatërrimi dhe vrasje në masë, si dhe shkelje të nderit, a përsëri kemi dyshim se xhihadi atje është farz ajn (detyrim mbi çdo musliman)?

Shejh Ibën Baz u përgjigj: “E kemi sqaruar shumë herë se xhihadi është farz kifaje dhe jo farz ajn.” [Mexhmuu fetava ue mekalatin muteneviah, 18/312].

Shejh Salih el Feuzan (hafidhahUllah) ka thënë: “Xhihadi ka qenë farz ajn mbi çdo musliman kur armiku rrethonte një vend musliman, dhe ky gjykim ka qenë vetëm për nënshtetasit e atij vendi dhe për muslimanët që gjenden aty.” [El Munteka min Fetava shejh Salih el Feuzan, 5/199].

02. Kurrë mos akuzo dijetarët edhe nëse ata thonë të kundërtën e asaj që beson ti.

Mos i akuzo dijetarët kur thonë të kundërtën e asaj që beson ti, sepse kjo nuk është vepër e muslimanit të mirë; nëse entuziazmi yt është i lartë, dije se kjo është çështje e fesë dhe, nëse dijetarët do të flisnin ashtu si duan njerëzit, sheriati do të prishej dhe do të humbte. Për këtë arsye jemi urdhëruar që të kthehemi te Kurani dhe Suneti sipas kuptimit të Selefëve të mirë dhe ndjekësve të gjurmëve të tyre prej dijetarëve të ymetit.

Para disa dekadash, në vendet muslimane ndodhën trazira dhe rebelim, dhe dijetarët folën atë duhej thënë sipas ligjit të Allahut në atë kohë, kurse disa e kundërshtuan fjalën e tyre, madje disa injorantë guxuan të flisnin kundër dijetarëve, kështu që shumë prej dijetarëve shkruajtën artikuj të posaçëm në lidhje me këto çështje, ku në mesin e atyre që shkruajtën ishin: Sead ibën Atik (vdekur në vitin 1349 AH), Umer ibën Selim (1362), Muhamed ibën Abdulatif (1367), Abdullah el Ankari (1373), Muhamed ibën Ibrahim (1389) –Allahu i mëshiroftë të gjithë ata!- ku ndër tjera shkruajtën: “Shumë prej injorantëve kanë folur kundër dijetarëve dhe njerëzve të fesë duke i akuzuar ata për servilizëm, neglizhim, mos-kryerje të detyrës me të cilën i ka urdhëruar Allahu, fshehje të dijes së vërtetë dhe heshtjen para sqarimit të saj; por nuk e dinë këta që i thonë këto fjalë se mungesa e dijetarëve dhe tallja me nderin e besimtarëve është helm vrasës, sëmundje varrosëse dhe gjynah i madh i qartë; Allahu i Madhëruar thotë: “Ata që i lëndojnë besimtarët dhe besimtaret, duke i akuzuar për diçka që nuk e kanë bërë, në të vërtetë, i kanë ngarkuar vetes fajin për shpifje dhe një gjynah të qartë.” [El Ahzab, 58].

Poeti thotë:

“Pakësojeni qortimin e tyre, humbshit babanë!

Ose zini vendin që ata zunë nëse jeni të zotë!” [1]

Prej fjalëve të atyre dijetarëve ishte gjithashtu thënia e tyre: “Nga gjërat që shejtani ka futur tek disa fetarë është akuzimi i dijetarëve të muslimanëve për servilizëm, mendim të keq, mosmarrje prej tyre, gjë e cila padyshim që është humbje e dijes së dobishme, sepse dijetarët janë trashëgimtarët e profetëve në çdo vend apo kohë, dhe dija nuk mund të merret veçse prej tyre; kushdo që ndalohet nga marrja e dijes prej tyre dhe nuk e pranon atë që ata përcjellin, ka ndaluar veten nga trashëgimia e zotëriut të profetëve dhe e ka zëvendësuar atë me fjalët e injorantëve të pështjelluar të cilët nuk kanë haber nga sheriati Islam.” Dijetarët janë të besuarit e fesë së Allahut, prandaj është detyrë e çdo muslimani që ta marrë fenë nga dijetarët, siç kanë thënë selefët: “Kjo dije është fe, prandaj shihni mirë nga e merrni fenë tuaj!” [Edduraru es Sunije, 9/133].

Kujtojmë këtu gjendjen e disa sahabeve kur ligji i Sheriatit Islam erdhi në kundërshtim me xhelozinë dhe entuziazmin e tyre në marrëveshjen e Hudejbijes, ku i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) lidhi marrëveshje me vrasësit e Jasirit dhe Sumejes, dhe me torturuesit e sahabeve, madje disa prej tyre kishin goditur edhe vetë të Dërguarin (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe kishin vendosur të brendshmet e kafshëve mbi shpinën e tij, madje tentuan edhe ta vrisnin atë; por megjithatë, i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) lidhi marrëveshje me ta që të kthehej në Medine pa e bërë Umran për të cilën kishte veshur Ihramin dhe kishte ardhur në Meke bashkë me shokët e tij. Lidhi marrëveshje me ta që t’u kthente Ebu Xhendel, i cili filloi të ngrinte zërin në mesin e muslimanëve: “O muslimanë! A do të më ktheni te idhujtarët që të më sprovojnë në fenë time?!”

Madje Umeri (radijAllahu ‘anhu) i tha të Dërguari të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem):

- “A nuk je i dërguari i Allahut me të vërtetë?

- Po! – i tha i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).

- A nuk jemi ne në fenë e vërtetë kurse ata në të pavërtetën?

- Po! – i tha i dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).

- Atëherë përse ta ulim fenë tonë?!

- Unë jam i Dërguari i Allahut dhe nuk jam duke e kundërshtuar Allahun, dhe Allahu do të më ndihmojë dhe do më japë triumfin, -tha i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).

Pastaj Umeri shkoi te Ebu Bekri dhe i bëri të njëjtat pyetje, kurse ai iu përgjigj njësoj si i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), dhe i tha: “Kapu për inspirimin e tij, sepse pasha Allahun, ai është në rrugën e vërtetë!” [Buhariu dhe Ahmedi].

Pra, ata nuk folën kundër transmetuesit të sheriatit dhe nuk menduan kurrë keq për të, por u nënshtruan, u përulën dhe iu bindën atij. Kështu duhet të bëjmë edhe ne, nuk duhet ta prishim mendimin për transmetuesit e sheriatit të Allahut, as të ulim vlerën e tyre, edhe nëse ata vijnë me fjalë që kundërshtojnë dëshirat tona apo ëndërrat për triumfin e kësaj feje dhe kthimin mbrapsht të kurtheve të kurth-vënësve dhe armiqësisë së zullumqarëve, pa parë me vështrimin e sheriatit; sepse triumfi i fesë nuk ndodh me dëshirën apo xhelozinë tonë, por me zbatimin e fesë sipas Kuranit dhe Sunetit me kuptimin e transmetuesve të sheriatit dhe bartësve të dijes, të cilët i ka pastruar i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) me fjalën e tij: “Këtë fe do e mbartin njerëzit e drejtë të çdo brezi që do të vijë.”

Dobi: Një burrë i shkroi Umerit (radijAllahu ‘anhu) një letër ku e pyeste për dijen, dhe Umeri i shkroi: “Më pyetët për dijen; por dija është shumë herë më e madhe nga çmund të të shkruaj, por të kesh parasysh që të përpiqesh ta takosh Allahun me gjuhë të mbajtur nga përfolja e nderit të muslimanëve, me barrë të lehtë nga gjaku i tyre, me barkun bosh nga pasuria e tyre dhe i bashkuar me xhematin e tyre!” [Historia e Ibën Asakir, 10/259].

Dijetari i madh, Ibnul Kajim (RahimehUllah) ka thënë: “E gjen dikë të falet natën, të agjërojë ditën dhe të ruhet nga gjynahet e vogla për pak kohë, veç kur ai e lëshon gjuhën e tij me përgojim, mbartje të fjalëve (spiunllëk) dhe tallje me nderin e njerëzve.” [Iddetu es Sabirin, f 56].

________________________

[1] - Edduraru es Sunijetu (9/113).

03. Urdhri për Xhihad është nga detyrat dhe të drejtat e udhëheqësit.

Duhet të jetë e ditur nga të gjithë se urdhri për Xhihad është nga detyrat dhe të drejtat e udhëheqësit. El Hasen el Basri thotë: “Udhëheqësit zotërojnë pesë çështje kryesore të mbarë popullit: Udhëheqjen në namazin e Xhumasë, në namazin me xhemat, në namazin e Bajrameve, në llogoret e luftës dhe në zbatimin e ligjeve të sheriatit. Pasha Allahun! Nuk mund të zbatohet feja e Allahut në tokë veçse me ta në krye, edhe nëse ata bëjnë padrejtësi e zullum. Pasha Allahun! Allahu rregullon nëpërmjet tyre më shumë nga ajo që ata prishin.” [Xhamiul Ulumi uel hikemi, 2/117].

Sehl ibën Abdullah et Teseturi thotë: “Bindjuni sulltanit (udhëheqësit) në shtatë gjëra: Shtypjen e monedhave të arit e të argjendit, caktimin e masave dhe peshoreve, zbatimin e ligjeve, kryerjen e haxhit, të xhumasë dhe të dy festave, dhe për xhihadin.” [Tefsiri i Kurtubiut, 5/259].

Domethënien e “udhëheqjes / Pushtetit” e kanë përkufizuar dijetarët në fjalët e tyre; Ibën Abidin thotë: “Udhëheqja / Pushteti është drejtimi i pupollit në çështjet e fesë dhe të dynjasë, në vend të të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).” [El hashije, 1/571-572]; dhe natyrisht që xhihadi nuk del jashtë këtyre çështjeve të fesë apo të dynjase.

Pastaj thotë: “Udhëheqja është të kesh të drejtën të veprosh, pasi që zgjedhja e prijesëit nga “dijetarët e zgjidhjeve dhe të marrëveshjeve” nuk bëhet veçse për t’i aprovuar prijësit këtë të drejtë.” [El hashije, 1/571-572].

Pra, udhëheqësi apo prijësi zotëron të drejtën e veprimit dhe bindja ndaj tij është e detyrueshme për çdo individ apo qytetar, prandaj gjejmë el Kharki-n të thotë: “Është detyrë e popullit që kur vjen armiku, të lëvizin të gjithë, ata që kanë dhe ata që nuk kanë (mjete lufte), por nuk duhet të përballen me armikun veçse me lejen e prijësit, përveç nëse armiku i befason dhe nuk kanë mundësi as kohë që të njoftojnë prijësin, në këtë rast duhet ta luftojnë atë.” [Sherhu ez Zerkeshi ala metni el Kharki, 6/450].

Siç e shohim, el Kharki e konsideron detyrë mbi çdo individ (farz ajn) kushtin e marrjes së lejes nga udhëheqësi për sa i përket xhihadit.

Ez Zerkeshi thotë: “Nuk lejohet të dalësh për të luftuar armikun veçse me lejen dhe urdhrin e prijësit, sepse çështjet e luftës i janë besuar atij dhe vetëm ai e di numrin e armikut dhe vendndodhjen e tij (strategjinë ushtarake), prandaj ndiqet vendimi i tij në këtë gjë; përveç nëse në ndonjë rast të veçantë është e pamundur kërkimi i lejes nga prijësi, si për shembull kur shfaqet një armik i fuqishëm në mënyrë befasuese në një vend musliman, dhe muslimanët atje i frikësohen të keqes së armikut nëse do të prisnin sa të vinte leja e prijësit (bëhet fjalë për atë kohë kur nuk kishte mjete komunikimi si ato të teknologjisë së sotme), kështu që në këtë rast ata zgjedhin të keqen më të vogël (mospritjen e lejes së prijësit) për të shtyrë një të keqe më të madhe (armikun).” [Sherhu ez Zerkeshi ala Metni el Kharki, 6/450].

Ibën Kudame, në rastin e futjes së armikut në tokat muslimane, thotë: “Nuk i lejohet asnjë muslimani të atij vendi që të mos shkojë të luftojë armikun, përveç atyre që qëndrojnë për të mbrojtur vendin, popullin dhe pasuritë, dhe përveç atyre që i urdhëron prijësi të qëndrojnë mbrapa; sepse kur hyn armiku, luftimi i tij bëhet detyrim mbi të gjithë banorët e atij vendi… dhe nuk i lejohet askujt që të mos shkojë të luftojë armikun. Por, duhet pasur parasysh se nuk lejohet të dilet te armiku veçse me lejen dhe urdhrin e prijësit, sepse çështjet e luftës dhe xhihadit i janë besuar atij, dhe vetëm ai e di numrin e armikut dh vendndodhjen e tij, planet e armikut dhe strategjinë e tij, kështu që duhet vepruar sipas mendimit dhe urdhrit të tij; kjo është më e paqshme për muslimanët, përveç nëse kërkimi i lejes prej tij bëhet e pamundur për shkak të befasimit nga armiku, në këtë rast nuk është e detyrueshme të merret leja e prijësit, sepse interesi dhe e mira e muslimanëve është në luftimin e armikut dhe dalja tek ai, përndryshe pasojat do të ishin shumë të mëdha mbi muslimanët e atij vendi.” [El Mugni, 13/33-34].

Në një vend tjetër thotë: “Çështja e xhihadit i është besuar prijësit dhe vendimit të tij, kurse populli ka për detyrë t’i bindet prijësit për çdo vendim që aim err.” [El Mugni, 13/16].

Imam el Euzai, në lidhje me dy burra që dolën nga një vend musliman në drejtim të një vendi armik pa lejen e prijësit, tha: “Nëse dëshiron prijësi, ka të drejtë që t’i ndëshkojë ata dy.” [Er Radu ala Sijrati el Euzai, i autor Ebu Jusuf Jakub ibën Ibrahim, f. 76].

Imam Shafiu, në rastin e luftës dhe betejës thotë: “Por, ne e konsiderojmë të ndaluar daljen e një grupi të vogël përballë një grupi të madh armiku pa lejen e prijësit.” [El Umm, 7/353].

Ebu Jeala el Fera në librin “El Ahkam es Sultanije”, duke folur për caktimin e Sultanit një prijës në një zonë të caktuar, ndër tjera thotë: “Nëse provinca e këtij prijësi gjendet në kufi me armikun, nuk i lejohet banorëve të asaj province ta lufojnë vendin armik pa lejen e Sultanit, por nëse armiku sulmon, i lejohet prijësit të kësaj province t’i kthejë sulmin dhe t’i luftojë ata pa pritur urdhrin e Sultanit, sepse kthimi i sulmit është nga të drejtat e mbrojtjes dhe ruajtje e nderit.” [El ahkam es Sultanije, f. 37].

Dijetari i Islamit, Ibën Tejmije, ka thënë: “Duhet të jetë e ditur nga të gjithë se administrimi i çështjeve të njerëzve është nga detyrat më të mëdha fetare, madje as feja as dynjaja nuk do të mund të qëndronte pa të; interesi i njerëzve nuk mund të realizohet veçse në kolektiv, për shkak të nevojës që ata kanë për njeri-tjetrin, dhe kur ata grumbullohen, duhet patjetër që të kenë një kokë drejtuese, madje i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kur tre persona nisen në një udhëtim së bashku, njërin prej tyre duhet ta caktojnë si të parë të tyre.” E transmeton Ebu Daudi nga hadithi i Ebu Seidit dhe Ebu Hurejrës. Kurse Imam Ahmedi ka nxjerrë në librin “El Musned” hadithin e transmetuar nga Abdullah ibën Umeri (radijAllahu ‘anhu) se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Nuk i lejohet tre personave që janë në një zonë të pabanuar, pa caktuar një prijës mes tyre.” Pra, i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e ka bërë të detyruar caktimin e një prijësi kur bashkohet një grup i vogël në një udhëtim të caktuar, për të treguar se në çdo grumbullim duhet vepruar kështu; dhe sepse Allahu i Madhëruar e ka bërë të detyrueshme urdhërimin për mirë dhe ndalimin nga e keqja, gjë e cila nuk mund të realizohet veçse me force dhe pushtet. Po kështu, të gjitha ato që ka urdhëruar Allahu si: xhihadi, drejtësia mes njerëzve, kryerja e haxhit, e xhumave dhe e festave, ndihma e të shtypurit dhe zbatimi i ligjeve të sheriatit, të gjitha këto nuk mund të kryhen veçse me anë të pushtetit dhe forcës. Prandaj thuhet se “Sulltani është hija e Allahut në tokë”, apo se “Njëqind vite me udhëheqës zullumqar është më mirë se një natë të vetme pa udhëheqës”, dhe përvoja e ka provuar këtë gjë.” [Mexhumul Fetava, 28/390-391].

Lexuesi i fjalëve të Ibën Tejmijes vëren se ai i ka emërtuar udhëheqësit me të zotët e forcës dhe luftës, kurse dijetarët me të zotët e gjuhës dhe të punës. [El Istikame, f 31]. D.m.th. që pa udhëheqës, nuk ka luftë apo xhihad.

Dijetarët Sead ibën Atik, Umer ibën Selim, Muhamed ibën Abdulatif, Abdullah el Ankari dhe Muhamed ibën Ibrahim, thonë: “Nëse kuptohen mirë ajetet kuranore, hadithet profetike dhe fjalët e dijetarëve të përmendura më sipër në lidhje me detyrueshmërinë e bindjes ndaj prijësit dhe ndalimin e kundërshtimit të urdhrit të tij dhe kryengritjes ndaj tij, dhe se interesi fetar dhe material i popullit nuk mund të realizohet veçse me prijësin dhe qëndrimin të bashkuar, bëhet më se e qartë se dalja nga bindja ndaj prijësit dhe thurja e planeve kundër tij me luftë apo gjëra të tjera, është konsideruar mëkat dhe kundërshtim i Allahut dhe të Dërguarit të Tij, si dhe kundërshtim i rrugës së Ehli Sunetit dhe Xhematit.” [Ed Duraru es Sunije, 9/119].

Pastaj thonë: “Nëse kuptohet kjo, duhet të bëhet e ditur për të gjithë se Prijësi Abdulaziz ibën Abdurrahman Al Fejsal, ka marrë besën e popullit si prijës dhe udhëheqës, prandaj i gjithë populli e ka detyrim bindjen ndaj tij në ato gjëra që i ka urdhëruar Allahu prej të drejtave që i takojnë udhëheësit ndaj popullit; dhe prej këtyre të drejtave është urdhri për xhihad dhe luftimi i jomuslimanëve apo lidhja e marrëveshjeve të paqes dhe sigurisë me ta; sepse këto janë nga të drejtat e udhëheqësit; dhe nuk i lejohet askujt prej individëve nga populli që ta kundërshtojë atë në këto gjëra. Këto çështje ndërtohen mbi vështrimin dhe studimin e interesit të mbarë popullit musliman, dhe ky vështim e studim i është besuar udhëheqësit të shtetit.” [Ed Duraru es Sunije, 9/123].

Komisioni i përhershëm i Fetvave në Arabinë Saudite, ka nxjerrë fetvanë e mëposhtme:

“Xhihadi për ngritur lartë fjalën e Allahut, për të mbrojtur popullin dhe fenë Islame, për të bërë të mundur transmetimin dhe përhapjen e saj dhe për të ruajtur shenjtëritë e saj, është detyrim mbi çdo musliman që ka mundësi të bëjë diçka nga këto, por për këto gjëra duhet që prijësi të dërgojë ushtrinë dhe ta organizojë atë me qëllim që të mos bëhet rrëmujë dhe kaos; prandaj hyrja në xhihad dhe shpallja e tij është çështje që i takon udhëheqësit të muslimanëve, kurse dijetarët kanë detyrë t’ia bëjnë të qartë atij se çfarë duhet të bëjë dhe ta nxisin për luftë kur e shohin se duhet ashtu, dhe nëse ai vendos të fillojë luftën dhe kërkon ushtarë për të luftuar armikun, atëherë çdo musliman që ka mundësi duhet t’i përgjigjet thirrjes me nijetin e sinqertë për hir të Allahut, duke shpresuar fitoren e të vërtetës dhe mbrojtjen e muslimanëve dhe të Islamit; kurse ata që nuk i përgjigjen thirrjes në këtë rast, duke qenë se nuk kanë asgjë që i pengon, ata janë mëkatarë.” [Fetava el Lexhneh, 12/12].

Shejh Muhamed ibën Uthejmin (RahimehUllah) ka thënë: “Nuk i lejohet ushtrisë të fillojë luftë veçse me urdhrin e udhëheqësit të shtetit, si do që të jetë çështja, sepse ata, të cilëve iu drejtohet fjala për luftë dhe xhihad, janë udhëheqësit e shtetit dhe jo individët nga populli, sepse individët duhet të pasojnë dijetarët ekspertë të zgjidhjeve dhe marrëveshjeve (Ehlul Hili uel Akd). Askujt nuk i lejohet të luftojë pa urdhrin e prijësit, përveç në rast mbrojtje, kur armiku sulmon befasisht, në këtë rast iu lejohet të mbrohen sepse lufta iu është bërë detyrim. Kurse ndalimi që të luftohet armiku pa urdhrin e udhëheqësit, është sepse kjo çështje është e lidhur mgushtë me të; lufta pa urdhrin e udhëheqësit është dalje nga bindja ndaj tij dhe shkelje e kufijve dhe e të drejtave të tij; dhe sepse sikur të lejohej lufta pa lejen e udhëheqësit, do të bëhej kaos dhe shkatërrim, çdonjëri do i hipte kalit të vet dhe do të shkonte në luftë i vetëm, ose do të bashkohesh një grup dhe do të luftonte një grup tjetër, ose do të ngrihej kundër udhëheqësit, dhe kaosi e pasiguria do të mbretëronte në çdo vend.”

Në një vend tjetër, Ibën Uthejmin thotë: “Kur udhëheqësi thotë “Shkoni në luftë!”, duhet të shkohet; dhe kemi për qëllim udhëheqësin e shtetit, të parin e një shteti musliman, dhe nuk është kusht të jetë Halifja i të gjithë muslimanëve të botës, sepse kjo nuk ekziston që prej shumë kohësh, kurse i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Dëgjoni dhe binduni, edhe sikur udhëheqësi juaj të jetë një skllav nga Abisinia!” Nëse dikush bëhet prijës apo udhëheqës i një zone të caktuar, ai është në vendin e udhëheqësit të përgjithshëm të asaj zone apo të atij shteti, dhe fjala e tij duhet zbatuar. Që prej kohës së prijësit të besimtarëve, Uthman ibën Affanit (radijAllahu ‘anhu), ymeti musliman ka filluar të shpërndahet; Ibën Zubejri në Hixhaz, Ibën Mervani në Sham (Levant), el Muhtar ibën Ubejd e të tjerë në Irak; pra ymeti u shpërnda, dhe dijetarët e Islamit i jepnin besën e udhëheqjes dhe bindjes atyre që bëheshin udhëheqës të zonës apo vendit ku ata ndodheshin, edhe nëse ai nuk kishte të drejtën e udhëheqjes së tërësishme të muslimanëve (nuk ishte halife). Prej këtu, ne e shohim qartë humbjen e një grupi të shfaqur së fundmi që thotë se muslimanët në ditët e sotme nuk kanë udhëheqës, kështu që nuk i japin besën e imamit asnjë udhëheqësi, Allahu na ruajtë! Unë nuk e di nëse këta njerëz duan që gjendja e muslimanëve të shndërrohet në rrëmujë e kaos për shkak se njerëzit nuk kanë udhëheqës t’i drejtojë, apo duan të thonë se çdo njeri është prijës i vetvetes?!

Nëse këta njerëz vdesin pa pasur besë prijësi mbi qafat e tyre, ata vdesin me vdekje të injorancës, sepse të gjithë muslimanët, që prej shumë e shumë kohësh, i kanë dhënë besën çdonjërit që ka ardhur në pushtet në një zonë apo vend të caktuar, qoftë me paqe apo me forcë, dhe e kanë konsideruar atë për prijësin e tyre. Këtë gjë e kanë theksuar dijetarët në librat e tyre, si Saneani (ka vdekur në vitin 1768) në librin “Subulus Selam.”

Më pas (Ibën Uthejmin) thotë: “Kjo (hilafeti) është diçka e parealizueshme sot, dhe ky është aktualiteti. Vendet e një zone të caktuar bëjnë zgjedhje dhe grinden për pushtet, paguajnë ryshfet dhe shesin veten; kështu që, nëse njerëzit e një vendi të caktuar nuk mund të caktojnë një prijës për vendin e tyre veçse me zgjedhje të tilla të falsifikuara, atëherë si do të bëhej kjo e mundur për të caktuar udhëheqës për mbarë muslimanët?! Kjo është e pamundur.”

Kur udhëheqësi i një shteti urdhëron dikë për të shkuar në luftë, ai individ apo grup e ka për detyrë të shkojë, sespe Allahu i Madhëruar thotë: “O besimtarë! Çfarë keni që ngurroni e mbërtheheni fort për toke kur ju thuhet: “Dilni në luftë, në rrugën e Allahut?! A jeni të kënaqur me jetën e kësaj bote, në vend të së amshueshmes?! Kënaqësia e kësaj bote, në krahasim me atë të botës tjetër, është shumë e vogël. Nëse nuk shkoni në luftë, Ai do t’ju ndëshkojë me dënim të dhembshëm dhe do t’ju zëvendësojë me një popull tjetër; Atij ju nuk do të mund t’i bëni dëm aspak, se Allahu është i Fuqishëm për çdo gjë.” [Et Teube, 38-39].

Kurse i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kur urdhëroheni për të shkuar në luftë, shkoni menjëherë!”

“Dhe sepse, sikur njerëzit të mos i binden prijësit në këtë rast, do të ndodhte dëm i madh për Islamin dhe muslimanët, sepse armiku do të luftonte e do të përparonte kur nuk do të gjente kush t’i bënte ball dhe ta ndalte.” [Esh Sherh el Mumti, 8/12-13].

Vërejtje!

Pasi është bërë e qartë se çështja e xhihadit i është besuar prijësit të vendit, duhet të dihet nga të gjithë se prijësi ka të drejtë të bëjë marrëveshje armëpushimi dhe paqeje me atë vend që ai e sheh se është në të mirën e muslimanëve.

Ibën Kethiri thotë: “Në rast se armiku është i madh në numër, lejohet lidhja e marrëveshjes së paqes me të, siç argumenton ajeti i Kuranit: “Nëse ata shfaqin prirje për paqe, atëherë edhe ti ano nga ajo dhe mbështetu tek Allahu, sepse, vërtet, Ai dëgjon dhe di gjithçka.” [El Enfal, 61]. “Dhe siç veproi i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) në ditën e Marrëveshjes së Hudejbijes.” [Tefsiri i Ibën Kethirit, 2/322-323].

Kurse Ibën Haxheri thotë: “Lidhja e marrëveshjes për paqe kufizohet me kusht që ajo të jetë më e mirë për Islamin dhe muslimanët, por nëse Islami është në gjendje triumfi mbi armikun, dhe marrëveshja për paqe nuk ka ndonjë interes, atëherë nuk lejohet.” [Fet’hul Bari, 6/275-276].

Ai që e përcakton nëse duhet bërë marrëveshje paqeje apo jo është udhëheqësi i shtetit dhe askush tjetër. Ibën Kudame thotë: “Nuk lejohet lidhja e marrëveshjes për paqe veçse nga prijësi ose mëkëmbësi i tij, sepse kjo çështje lidhet me mendimin dhe vendimin e prijësit sipas asaj që ai e sheh më të dobishme, siç e sqaruam më sipër; dhe sepse lejimi i kësaj për dikë tjetër përveç prijësit, do të thotë shfuqizim i xhihadit në mënyrë totale apo në atë zonë të caktuar, dhe kjo është ndërhyrje në çështjet e prijësit dhe shkelje e të drejtës së tij.” [El Mugni, 13/157].

Më pas thotë: “Në rast se prijësi lidh marrëveshje për paqe pastaj vdes ose shkarkohet, marrëveshja e tij nuk prishet, por ai që vjen më pas duhet t’i përmbahet asaj, sepse prijësi i mëparshëm e ka lidhur atë me përpjekjen e tij për të bërë më të mirën.”

Pastaj thotë: “Nëse prijësi lidh marrëveshje për paqe, ai duhet ta zbatojë atë, sepse Allahu i Madhëruar thotë: “O besimtarë! Zbatoni marrëveshjet!” [El Maide, 1], dhe në një ajet tjetër thotë: “Respektojeni marrëveshjen me ta deri në fund.” [Et Teube, 4].” [El Mugni, 13/157].

Ebu Jeala el Fera’, në librin el Ahkam es Sultanije, në lidhje me detyrat e popullit kundrejt prijësit, thotë: “Prej këtyre detyrimeve është që t’ia besojnë atij çështjet e tyre dhe ta lënë atë t’i rregullojë ato, në mënyrë që të mos përplasen mendimet e tyre, ndërsa Allahu i Madhëruar thotë: “E sikur ta përcillnin atë çështje tek i Dërguari dhe paria e tyre, patjetër që hulumtuesit e tyre do të dinin të vepronin me të.” [En Nisa, 83]. Nëse njerëzve iu bëhet e qartë diçka që i ka shpëtuar prijësit, ia sqarojnë dhe i japin sugjerime atij, dhe kjo është diçka që Allahu e ka nxitur.” [El Ahkam es Sultanije, f. 47].

Kurse Ibnul Kajjim thotë: “I lejohet prijësit që të kërkojë marrëveshje për paqe nga armiku kur sheh se kjo është për të mirën e muslimanëve, dhe kjo nuk kufizohet vetëm me rastin kur armiku e kërkon këtë i pari.” [Zadul Miad, 3/304].

Përmendëm më sipër fjalën e disa dijetarëve si: Sead ibën Atik (vdekur në vitin 1349 H), Umer ibën Selim (v. 1362 H), Muhamed ibën Abdulatif (v. 1367 H), Abdullah el Ankari (v. 1373 H), Muhamed ibën Ibrahim (v. 1389 H) në lidhje me dhënien e besës Imam Abdulaziz ibën Abdurrahman Al Fajsal; por i përmendëm këtu me vitet e vdekjes së tyre, për ta kuptuar lexuesi i nderuar se në atë kohë (vitet 1900-1932) kanë ndodhur sprova dhe rrëmuja të mëdha, dhe injorantët flisnin kundër dijetarëve dhe udhëheqësve për shkak të marrëveshjeve që lidhte mbreti Abdulaziz me Anglezët.

Shejh Abdulaziz ibën Bazi (RahimehUllah) thotë: “Lejohet lidhja e marrëveshjes së paqes me armiqtë, qoftë në mënyrë të përkohshme apo të përhershme, nëse prijësi i muslimanëve mendon se kjo është për të mirën e muslimanëve, sepse Allahu i Madhëruar thotë: “Nëse ata shfaqin prirje për paqe, atëherë edhe ti ano nga ajo dhe mbështetu tek Allahu, sepse, vërtet, Ai dëgjon dhe di gjithçka.” [El Enfal, 61]; dhe sepse i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i ka bërë të dyja këto lloj marrëveshjesh.” [Mexhmuu Fetava ue mekalatin muteneviah, nga shejh Abdulaziz ibën Baz, 18/438].

Vlen të përmendet këtu se djalli i mallkuar i shkon nga rrugë të ndryshme atyre që i adresohen bamirësisë dhe dijes, ku fillimi dhe baza e atyre rrugëve është mendimi i keq për udhëheqësin e shtetit, gjë e cila është në kundërshtim me rrugën e selefëve, ndjekësve të gjurmëve profetike; Sead ibën Atik, Umer ibën Selim, Muhamed ibën Abdulatif, Abdullah el Ankari dhe Muhamed ibën Ibrahim, kanë thënë: “Nga gjërat që ka futur djalli, është gjithashtu mendimi i keq për udhëheqësin e shtetit dhe mosbindjen ndaj tij, gjë e cila është nga mëkatet më të mëdha dhe nga feja e injorantëve, të cilët nuk e shohin dëgjimin dhe bindjen ndaj prijësit prej fesë Islame, dhe secili prej tyre ecën me kokën e vet.” [Ed Duraru es Sunije, 9/135].

“Pra, është e ndaluar thyerja e urdhrit të udhëheqësit dhe kundërshtimi i tij në pushtetin e tij, në vendimet e tij dhe në marrëveshjet që ai lidh me shtetet e tjera, sepse ai është përfaqësues i muslimanëve dhe synon të mirën dhe interesin e tyre, madje vështrimi i tij për ata është më i mirë se vështrimi i vetë atyre për veten e tyre, sepse me anë të pushtetit të tij qëndron rregulli i fesë dhe bashkohet fjala e muslimanëve.” [Ed Duraru es Sunije, 9/135].

Së gjashti: Shenja dhe orientime për pasuesit e Sunetit që i mungojnë shumë prej të rinjve të ymetit.

Ebu Dheri (radijAllahu ‘anhu) thotë: “Ngadalë, ngadalë, o njerëzit e Islamit, sepse unë kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) të thotë: “Pas meje do të vijë një mbret, dhe ju duhet ta përkrahni atë. Kush kërkon ta poshtërojë atë (mbretin), ka bërë një të çarë në kufirin e Islamit dhe atij nuk i pranohet pendimi deri sa ta kthejë kufirin ashtu siç ishte!” [Es Sunnetu, i Ibën Ebi Asim, nr. 1079; shejh Albani ka thënë se zinxhiri i transmetuesve të tij është i saktë (sahih)].

El Karafi thotë: “Rregulli i përmbledhjes së interesave të përgjithshme shoqërore është i detyrueshëm dhe ai nuk mund të qëndrojë veçse me madhërimin e dijetarëve në zemrat e popullit; kur populi flet kundër diejtarëve apo i përçmon ata, atëherë interesi shoqëror është i paarritshëm.” [Edh Dhehijra, 13/234].

Abdullah ibën Mesudi (radijAllahu ‘anhu) ka thënë: “Do të vijë një kohë kur gjërat do të pështjellohen, por ju duhet të jeni të matur; që dikush të jetë ndjekës në të mirë është më mirë se të jetë kokë në të keqe.” [Musannef Ibën Ebi Shejbe, 7/456, dhe Shuabul Iman, i Bejhekiut, 7/297].

Imam Ahmedi ka nxjerrë një transmetim me sened të mirë nga Zejd ibën Thabit (radijAllahu ‘anhu) se ky ka thënë: “I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Tre gjëra nuk i urren kurrë zemra e muslimanit: Kryerja e e një vepre me sinqeritet për Hir të Allahut, këshillimi i udhëheqësve të shtetit dhe qëndrimi i bashkuar me masën e muslimanëve (xhematin), sepse lutja e tyre i përfshin ata nëse janë me xhematin.” [El Musned, 5/183].

Shejhu i Islamit, Ibën Tejmije thotë: “Këto tre gjëra përmbledhin të gjitha bazat e fesë dhe rregullat e saj, përmbledhin të drejtat e Allahut dhe të drejtat e robërve të Tij, dhe rregullojnë interesat e kësaj bote dhe të botës tjetër.” [Mexhmuul Fetava, 1/18].

Shejh Muhamed ibën Abdulvehab, në lidhje me këto tre gjëra, ka thënë: “Nuk ka ndodhur ndonjë çekuilibrim në fenë dhe jetesën e njerëzve veçse për shkak të prishjes së këtyre trejave ose njërës prej tyre.” [Çështjet e injorancës në veprat e shejh Muhamed ibën Abdulvehab, 1/236].

El Alusi, në interpretimin e fjalës së Allahut: “Sikur Allahu të mos i pengonte disa njerëz me të tjerë, toka do të ishte shkatërruar, por Allahu ka mirësi të madhe ndaj krijesave.” [El Bekare, 251], thotë: “Në këtë ajet theksohet virtyti i mbretit, pa të cilin nuk do të rregulloheshin çështjet e botës, prandaj thuhet: “Feja dhe mbreti janë binjakë; me ngritjen e njërit, ngrihet edhe tjetri, sepse feja është koka kurse mbreti është roja; kush nuk ka kokë, nuk ekziston, kurse kush nuk ka rojë, do të humbë.” [Ruhul Meani, 1/174].

Ibën Uthejmin, në lidhje me të drejtat e udhëheqësit dhe të popullit, thotë: “Mbushja e zemrave me urrejtje kundër udhëheqësve sjell sherr dhe rrëmujë, dhe po kështu, mbushja e zemrave me urrejtje kundër dijetarëve sjell nënçmim të tyre dhe si pasojë, nënçmim të Sheriatit që ata dijetarë mbartin. Nëse dikush përpiqet të pakësojë nga respekti i dijetarëve apo i udhëheqësve, atëherë do të humbë edhe sheriati edhe siguria.”

Mbyllje:

Pas këyre temave përkujtuese dhe këshilluese në çështjet e xhihadit, shtroj një pyetje rreth historisë së Ebu Basir Utbeh ibën Usejd (radijAllahu ‘anhu), i cili i tha të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), kur ky e ktheu atë te idhujtarët në bazë të marrëveshjes se Hudejbijes: “O i Dërguari i Allahut! A po më kthen te idhujtarët që të më sprovojnë në fenë time dhe të tallen me mua?”

Megjithatë, i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e ktheu atë te mohuesit kurashit, kurse zemrat e muslimanëve po dridheshin dhe sytë i kullonin lot për atë djalë të Islamit që po i dorëzohej njerëzve më të ulët në tokë; përse nuk e ndihmoi i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) Ebu Basirin dhe ata që ishin me të?

Përse i dorëzuan ata te idhujtarët kurashit?

Përse nuk dërgoi dikë prej sahabëve që t’i ndihmonin ata, qoftë edhe fshehurazi?

Ku është roli i popullit që nuk ka frikë askënd tjetër veç Allahut në fenë e Allahut, dhe luftojnë me trupat dhe pasuritë e tyre, madje kanë qenë shumë herë më të lartë se të rinjtë e kokës sonë në besim, largpamësi, frikë nga Allahu, kërkim të asaj që është tek Allahu dhe mos-interes në dynja por dashuri për botën tjetër… dhe… dhe…?

Përgjigja e këtyre pyetjeve është e gjithë ajo që kaloi në këto fletë, por në mënyrë të përmbledhur themi:

Islami qëndron me xhematin (masën e bashkuar të muslimanëve); xhemati qëndron me prijësin; prijësi qëndron me dëgjimin dhe bindjen e popullit ndaj tij; dhe se xhihadi dhe çdo gjë që lidhet me të nga marrëveshjet e ndryshme mes vendit musliman dhe vendeve të tjera, janë nga të drejtat e prijësit dhe detyrat e tij, dhe të askujt prej njerëzve të thjeshtë prej popullit, të cilët kanë vetëm të drejtën e këshillimit dhe konsultimit, duke vazhduar në dëgjim dhe bindje ndaj prijësit, edhe nëse mendimet e tyre ndryshojnë.

Për t’u qartësuar më shumë përgjigja:

Pyetje: Përse nuk u ndihmua Ebu Basiri dhe shokët e tij? Përse iu dërëzuan ata idhujtarëve kurashit? Përse nuk u dërguan ndihmues për të dhe shokët e tij qoftë edhe fshehurazi?

Përgjigje: Për shkak të marrëveshjes që kishte lidhur me mohuesit dhe idhujtarit dhe aktit të paqes me ta.

Pyetje: Ku është roli i popullit që nuk ka frikë askënd tjetër veç Allahut në fenë e Allahut, dhe luftojnë me trupat dhe pasuritë e tyre, madje kanë qenë shumë herë më të lartë se të rinjtë e kokës sonë në besim, largpamësi, frikë nga Allahu, kërkim të asaj që është tek Allahu dhe mos-interes në dynja por dashuri për botën tjetër… dhe… dhe…?

Përgjigje: Iu nënshtruan prijësit të tyre me dëgjim dhe bindje dhe besuan se çështjet e marrëveshjeve dhe akteve të paqes me idhutjarët i përkisnin prijësit të tyre (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) edhe pse mund të kishin mendim të kundërt me të.

Lus Allahun e Madhëruar të na udhëzojë ne dhe vëllezërit tanë muslimanë në të drejtën dhe në marrjen për gjykues Kuranin dhe Sunetin, dhe të na mundësojë mbyllje të jetës me mbylljen e lumturisë së përjetshme; Allahu na faltë ne, prindërit tanë dhe dijetarët tanë!

Allahu është i Gjithëdijshmi, dhe paqja e bekimet e Allahut qofshin mbi të Dërguarin tonë, Muhamedin, dhe mbi familjen e shokët e tij!

Përfundimi i shkrimit të këtyre fletëve ishte në datën 20/ Dhul Kaade / 1423 AH.

Allahu i dhëntë sukses të gjithë muslimanëve për nijet të pastër dhe vepër të mirë!

Allahu na bëftë prej thirrësve në të vërtetën dhe të qëndrueshëm në të!

Veçoritë e muajit Shaban.

 

Autor: ibn Rexhep el-Hanbeli.

Burimi: “le ta ful-mearit fima li-mevasil-am min vedhaif”

Autor: Abdulaziz Er-raxhih.

Burimi: “Ilmam bishej min akhami sijam”

Përktheu dhe përshtati: Nexhat Ceka

 

Quhet Shaban pasi që në këtë muaj arabët e kishin traditë të shpërndaheshin për të kërkuar ujë. Githashtu është thënë se njerëzit në këtë muaj kanë dla ënë shpella, disa kanë thënë se fjala “shaebe” ka kuptimin e shfaqjes së diçkaje ndërmjet muajve Rexheb dhe Ramazan, shumësi i saj është shabanat dhe shabijn.

Agjërimi gjatë muajit Shaban – Nga Aisheja (radijAllahu ‘anha) transemtohet se ka thënë: “Agjëronte i Dërguari i Allahut në Shaban aq shumë sa që mendonim se nuk do ta prish aspak dhe disa herë nuk agjëronte aq gjatë sa që menodnim se nuk do të agjëroj aspak. Nuk e kam parë të Dërguarin e Allahut të agjëroj ndonjë muaj të tërin vetëm se muajin e Ramazanit dhe nuk e kam parë të Dërguarin e Allahut të agjëroj në ndonjë muaj aq shumë ashti siç e kam e kam parë të agjëroj gjatë muajit të Shabanit.” (Transmeton Buhariu nr.1833 dhe Muslimi nr.1956)

Kuptimi i hadithit – Kanë thënë shumica e dijetarëve prej tyre dhe Abdullah ibn Mubareku (RahimehUllah) se: i Dërguari i Allahut nuk e ka agjëruar muajin Shaban të tërin, mirëpo e ka agjëruar shumicën e tij, për këtë është argument hadithi në Sahihul Muslim në të cilin thuhet: “Nuk e kam parë të Dërguarin e Allahut të agjëroj ndonjë muaj të tërin vetëm se muajin e Ramazanit.” Kurse në një transmetim tjetër të tij (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) thuhet: “Nuk kam vërejtur që i Dërguari i Allahut të agjëroj ndonjë muaj të plotë veç Ramazanit prej kur ka hyrë në Medine.” Kurse në transmetimin tjetër të Buhariut dhe Muslimit qëndron: “Nuk ka agjëruar i Dërguari i Allahut muaj të plotë veçse muajin e Ramazanit.” Transmetojnë Buhariu dhe Muslimi gjithashtu edhe nga ibn Abasi (radijAllahu ‘anhu) se ai e urente të ajgëroj ndonjë muaj të plotë përveç muajit të Ramazanit.

Ibn Haxheri - RahimehUllah, ka thënë: Agjëronte i Dërguari i Allahut në Shaban vullnetarisht më shumë se çdoherë , pra agjëronte shumicën e muajit Shaban.

Nga Usame ibn Zejd transmetohet se ka thënë: i thashë të Dërguari të Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem): “Pse o i Dërguari i Allahut të shoh duke agjëruar gjatë muajit Shaban si në asnjë muaj prej muajve tjerë?” i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) më tha: “Ky është muaj në të cilin njerëzit janë në gaflet (pakujdesi), ky muaj është ndërmjet muajve Rexheb dhe Ramazan në të cilin ngriten veprat tek Zoti i gjithësise e unë dëshiroj që veprat e mia të ngriten duke qenë unë i agjërueshëm.” (Nesaiu nr. 2076 në Sahih Tergib ue Terhib fq. 425)

Në një transmetim tjetër thuhet: “Muaji më i dashur tek i Dërguari i Allahut për ta agjëruar ishte muaji i Shabanit duke ia bashkangjitur Ramazanin.” (Transmetohet në Sahih ebu Davud nr.2076 2/461, Albani e konsideron Sahih)

Ibn Rexhepi ka thënë: Agjërimi gjatë muajit Shaban është më i vlefshëm se agjërimi në muajt e shenjtë dhe se agjërimi vullnetar më i vlefshëm është ai agjërim që është më afër muajit të Ramazanit, qoftë para tij ose pas tij. Pozita e këtij agjëirimi është sikur sunetet e forta para ose pas farzeve, të cilat janë plotësim i farzeve. E njejta është edhe me agjërimin para ose pas Ramazanit pra ashtu siç janë sunetet e forta, më të vlefshme se nafilet tjera në përgjithsi.

Fjala e të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem): “Ky është muaj në të cilin njerëzit janë në gaflet (pakujdesi), ky muaj është ndërmjet muajve Rexheb dhe Ramazan në të cilin ngriten veprat tek Zoti i gjithësise e unë dëshiroj që veprat e mia të ngriten duke qenë unë i agjërueshëm.” Ky hadith aludon në faktin se ky muaj gjendet ndërmjet dy muajve të vlefshëm, pra në mes muajit të shenjtë dhe muajit të agjërimit ku njerëzit duke u preukupuar me këto dy muaj e anashkalojnë muajin e Shabanit. Madje disa mendojnë se agjërimi në muajin Raxheb është më i vlefshëm se në muajin Shaban, por edhe pse Rexhepi është muaji i shenjtë realiteti është i kundërt.

Po ashtu hadithi i lartëpërmendur na bën të mësojmë se edhe pse disa gjëra njihen me vlera si pasojë e kohës apo vendit diçka tjetër mund të jetë më e vlefshme se ata nëse për të kanë ardhur argumente të sakta nga sheriati.

Në të njejtën kohë kjo është argument se është e preferuar që kur njerëzit janë të pakujdesshëm ndaj kohërave të vlefshme apo në ndonjë kohë në përgjithsi, shfrytëzimi i këtyre kohërave në adhurime na bën neve më të dashut tek Allahu i Lartësuar. Për këtë disa prej selefit e shihnin sit ë pëlqyer të faleshin në kohën mes akshamit dhe jatcisë sepse thonin: Kjo është ora e pakujdesisë. E njejtë me këtë është edhe përmendja e Allahut në tregje, pra është e vlefshme pasi që njerëzit në përgjithsi janë të pakujdesshëm dhe neglizhent në këto vende gjatë punës së tyre. Prandaj ringjallja e kohës me adhurim, kohë në të cilën njerëzit janë të pakujdesshëm ka disa dobi:

– Në këto raste e ruan veprën nga syefaqësia, sepse ruajtja e veprave vullnetare nga syte e njerëzve është shumë mirë e sidomos agjërimi i cili është secret mes robit dhe Zotit të tij, prandaj dhe për agjërimin kanë thënë se në të nuk ka syefaqësi. Disa prej selefit transmetohet se kanë agjëruar me vite të tëra pa e ditur një gjë të tillë askush. Kur dikush prej tyre dilte në treg merte me vete ushqim për të ngrën dhe kur largohej nga shtëpia e jepte sadaka, kështu që shtëpia e tij mendonte se ai atë e ka ngrën, kurse shokët e tij në treg ku punonin kujtonin se ai ka ngrën në shtepi. Gjithashtu disa prej selefit e shihnin të pëlqyeshme që atë ditë që agjëronin ta fshehin e të mos kuptohet agjërimi i tyre nga njerëzit e tjerë, transmeton ibn Mesudi (radijAllahu ‘anhu) duke thënë: Kur të gdhiheni ajgërueshëm krehuni dhe zbukurohuni atë ditë. Ndërsa Katadeja thotë: Për atë të cilin agjëron është e pëlqyeshme të krehet e të mos duket i lodhur e i raskapitur nga agjërimi i tij.

– Gjithashtu adhurimet kur njerëzit janë në neglizhencë janë më të rënda për epshin, prandaj prej shkaqeve të vlerësimit të një vepre është lodhja e shpirtit gjatë tyre. Pasi që kur një vepër e kryejnë të gjithë ajo është më e lehtë, e kur shumica e njerëzve janë neglizhent dhe nuk të shoqërojnë në ndonjë vepër, ajo është më e rëndë, epshi nuk e don një gjë të tillë, don ti shoqërosh të tjerët në të cilën janë dhe vështirë e përballon veprën tënde në të cilën ti dallon nga të tjerët.

– Në një hadith të transmetuat nga Muakel ibn Jesari thuhet: “Adhurimi në kohë fitnesh është sikur ai i cili bën hixhret për tek unë.” (Transmeton Muslimi nr. 2984) Pasi që njerëzit në këto kohra jepen pas epsheve e si pasojë përmbajtja e vetes dhe preukupimi me adhurim është një vepër e rëndë.

Kështu dijetarët kanë mendime të ndryshme rreth asaj se çfarë është shkaku që i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) agjëronte shumë në muajin e Shabanit:

01 – Nuk ka pasur mundësi të agjëron tre ditë çdo muaj pasi që ka qnë në udhëtim apo i zënë me obligime tjera, e si pasojë i kompenzonte në Shaban. Kjo edhe sepse i Dërguari i Allahut e kishte zakon që kur e bëntë një vepër vullnetare përqendrohej në të, pra e bëntë të vazhdueshme siç ka thënë edhe vetë në hadithin e njohur: “Vepra më e dashur tek Allahu është ajo vepër që është e vazhdueshme qofte ajo edhe pak.” E kur i iknin ndonjë herë veprat vullnetare ai i kompenzonte ato me vonesë.

02 – Disa kanë thënë se gratë e tij i agjëronin kaza ditët e muajit të Ramazanit të kaluar që nuk i kishin agjëruar, e si pasojë ai i shoqëronte ato në agjërim. Pasi që për këtë transmetohet se vet Aisheja (radijAllahu ‘anha) e ka vonuar agjërimin kaza deri në muajin Shaban pasi që ka qenë e zënë me të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) gjatë vitit.

03 – Po ashtu është thënë se në këtë muaj njerëzit janë të pakujdesshëm dhe ky mendim është më i sakti duke u bazuar në hadithin e cekur të Usames ku thuhet: “Ky është muaji në të cilin njerëzit janë në gaflet (pakujdesi), ky muaj është ndërmjet muajit Rexhep dhe muajit Ramazan.” (Transmeton Nesaiu, Sahih Terhib ue Tergib fq. 425)

Po ashtu kur hynte muaji i Shaban i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) agjëronte nafile ose nëse kishte ditë të agjërimit për kompenzim i kompenzonte ato fillimisht e më pas agjëronte vullnetarisht. Kjo ishte madje edhe praktika e tij edhe me namazet nafile, siç dihet kur të Dërguarit të Allahut i ikte nga lodhja namazi i natës ai e falte atë në kohën e duhasë me numër çift rekatesh. Gjithashtu edhe Aisheja (radijAllahu ‘anha) i agjëronte ditët e pa agjëruara po në këtë muaj, pasi që gjatë kohës tjetër ishte e zënë me të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem).

Kjo është një vërejtje për rikujtim, pra kujdes secilit që i ka mbet ndonjë ditë pa e agjëruar nga muaji i kaluar i Ramazanit duhet ti agjëroj përpara se ta hy Ramazani i ardhshëm sepse në këtë mënyrë quhet se ai nuk i ka agjëruar ditët. Pra secili prej nesh duhet ti mbaj mend dhe ti kompenzoj ditët e pa agjëruara sepse nuk lejohet vonimi i agjërimit pas ramazanit tjetër përpos në raste specifike (p.sh. si rasti kur nuk mund të agjëron deri sa të vi muaji tjetër i Ramazanit si shtatzënia, sëmundjet e ndryshme etj). Pasi që nëse ndodh që një person të mos arij ti kompenzoj ditët e pa agjëruara deri në hyrjen e muajit të ardhshëm të Ramazanit, ai obligohet ta kryen këtë kompenzim duke ushqyer një të varfër për çdo ditë ky është mendimi i Malikut, Shafiu dhe imam Ahmedit.

Po ashtu nga dobitë e agjërimit në muajin Shaban është se kjo lloaritet si një provë për Ramazanin e mëson trupin me agjërim, që kur të hy muaji i Ramazanit mos ti vjen besimtarit rëndë agjërimi, pra ai prapregatitet që ta pret atë aktiv, më padurim madje dhe i “ambientuar” me agjërimin.

Pasi që muaji Shaban llogaritet si hyrje para muajit të Ramazanit, preferohet që gjatë këtij muaji të bën disa gjëra që janë karakteristike për muajin e Ramazanit. Ku përveç agjërimit e shpeshton leximin e Kuranit, dhënien e sadakësë, namazet nafile, namazet me xhemat, mundohet ta fal namazin e natës nëse nuk është praktike e tij gjatë gjithë vitit apo e shton nëse veç e fal edhe jashtë muajit të Ramazanit. Selme ibn Suhejli tregon: Thuheshte muaji Shaban është muaji i lexuesve të Kuranit. Edhe Habib ibn ebi Tahbit kur hynte muaji i Shabanit thoshte: Ky është muaji i lexuesve të Kuranit. Ndërsa Amr ibn Kajs el-Mulai kur vinte muaji i Shabanit e mbyllte shitoren e tij dhe veçohej duke lexuar Kuran.

Agjërimi në fund të muajit Shaban:

Amr ibn Husejn (radijAllahu ‘anhu) tregon se i Dërguari i Allahut i ka thënë një njeriut: “A ke agjëruar nga fundi i këtij muaji diçka?” – tha personi: Jo. – i tha i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem): “Në krye të çdo muaji agjëro pak.” Në një transmetim të Buhariut: Mendoj Ramazani. Ndërsa në transmetimin e Muslimit: “A ke agjëruar diçka nga fundi i Shabanit?” (Transmeton Buhariu 4/200, Muslimi nr.1161)

Dijetarët kanë mendime të ndryshme në komentimin e fjalës “serar”, më i njohuri është se e ka kuptimin e fundit të muajit. Thuhet sirar dhe serar, pra fundi i muajit sirar sepse hëna humbet në ato ditë. Dikush mund të thotë se ebu Hurerta tregon se i Dërgauri i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Mos agjëroni para Ramazanit një apo dy ditë para tij përpos ndonjërit prej jush që ka e ka pasur agjërimin traditë (dmth vazhdimisht), ai le të agjëron.” (Transmeton Buhariu nr.1983, Muslimi nr.1082) Atëherë si mundet ti bashkojmë hadithin enxitjes dhe ndalesës në lidhje me agjërimin në fund të muajit? Përgjigja është se: Shumica e komentuesve të hadithit thuajnë se personi që ka pyetur të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) e ka paur traditë agjërimin, apo ishte zotuar për një gjë të tillë e si pasojë i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) urdhëroi që ta kompenzon atë. Po ashtu në këtë çështje ka edhe mendime tjera bdërsa agjërimi në fund të muajit Shaban ka tre gjendje:

01 – Të agjëron me nihet Ramazani duke marë më të sigurtën në lidhje me fillimin  tij (pra kur nuk është i sigurt kur fillon muaji i Ramazanit) – kjo është haram e ndaluar.

02 – Të agjëron me nijet të zotimit apo kompenzimit që i ka mbetur prej muajit të kaluar të Ramazanit apo si kefaret – dëmshpërblim – shumica e dijetarëve e lejojnë një gjë të tillë.

03 – Të agjëron me nijet nafile – e shohin të papëlqyeshme ata të cilët urdhërojnë ta dallohet muaji Shabani prej muajit të Ramazanit. Mirëpo po që se ajo ditë bie në ditën në të cilën ai akonisht e ka agjëruar (p.sh. hënë ose të enjte, nëse e ka traditë të agjëron në këto dy ditë), Maliku në këtë rast bën lehtësim ndërsa Shafiu, Euzaiu, imam Ahmedi dhe të tjerë janë me atë se a e ka pasur zakon agjërimin nafile apo jo.

Në përgjithsi hadithi i ebu Hurejres (radijAllahu ‘anhu) ka për qëllim (te shumica e dijetarëve) uryerjen e agjërimit një apo dy ditë para muajit të Ramazanit për një njeri që nuk e ka zakon agjërimin vullnetarë e as që ka agjëruar fillimin e muajit Shaban e që të agjëron diç edhe nga fundi i tij. Po që se dikush thotë pse është e uryer të agjërohet pak para muajit të Ramazanit për atë që nuk e ka zakon agjërimin, i themi:

E para – Të mos e shton agjërimin e ditëve të Ramazanit me shumë se sa duhet, pra ashtu siç e kemi të ndaluar ta agjërojmë ditën e Bajramit. Për të njejtin shkak duke na e tërhequr vërejtjen të mos bëhemi si ithtarët e librit të cilët i shtuan ditët e agjërimit duke vepruar sipas mendjes së tyre.

Po për këtë arsye jemi të ndaluar të agjërojmë ditëve të dyshimta. Madje thotë Amari se kush e agjëron këtë ditë e ka kundërshtuar ebu Kasimin (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem). Dita e dyshimit është dita e cila dyshohet a është nga muaji i Ramazanit apo jo? Apo ai i cili ka treguar për shikimin e hënës, për atë të cilin nuk i pranohet fjala, ndërsa sa i përket ditës me vranësirë për këtë disa dijetarë e kanë llogaritur si ditë të dyshimtë ku e kemi të ndalur agjërimin e saj, ky madje është edhe mendimi i shumicës.

E dyta – Është të bëhet dallimi ndërmjet agjërimit obligativ dhe atij vullnetarë ngase ky lloj dallimi është legjislativ në islam. Për këtë arsye është haram ajgërimi i ditës së Bajramit, po ashtu i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) ka urdhëruar që të ndahet namazi farz nga ai nafile me selam, dmth të mos falesh pa dhënë selam, apo edhe të falesh para namazit farz pa dhënë selam. Po ashtu vlen e njejta edhe për sunetet e Sabahut para namazit farz, ku duhet të ndahen sunetet e saj prej farzit, për këtë arsye është prej sunetit të të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) që sunetet e namazit të Sabahut ti falësh në shtëpi dhe të shtrihesh pak pas faljes së tyre.

Kështu që kur e pa i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem) një njeri duke u falur pasi kishte thirur ikameti i tha: “A ka sabahu katër (rekate) a?” (Transmeton Buhariu nr.663)

Ndoshta dikush mund të mendoj gabimisht e të thotë se agjërimi nuk lejohet në ditët e fundit të muajit Shaban që të ketë mundësi të ngopet para muajit të Ramazanit, e kjo pa dyshimse është injorancë dhe gabim, e Allahu e din më së miri dhe na dhashtë sukses.

Vlera e mexhliseve ku jepen këshilla.

 

Autor: El-Hafidh Ibn Rexheb el-Hanbeli (RahimehUllah)

Burimi: “Letaiful mearif”

Përktheu: Blerim Krasniqi

 

Suksesi im nuk mund të vijë nga askush tjetër përveç Allahut. Tek Ai mbështetem dhe Atij i drejtohem i penduar! I gjithë lavdërimi i përket Sunduesit Ngadhënjimtar, i Cili e kthen ditën në natë dhe natën në ditë! Dëshmoj se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut, i Cili është i vetëm dhe pa rival. Dëshmoj gjithashtu se Muhamedi është rob dhe i dërguar i Tij.

Në vijim, Allahu i Lartësuar thotë:

“Ne bëmë natën dhe ditën dy mrekulli. Natën e mbështollëm me errësirë, kurse ditës i dhamë ndriçim, që ju të kërkoni begati nga Zoti juaj e që të dini numrin e viteve dhe njehsimin e kohës. Çdo gjë e kemi shpjeguar hollësisht.” (El-Isra, 12)

“Ai e ka bërë Diellin burim drite, kurse Hënën e ka bërë të shkëlqejë, duke i caktuar asaj fazat, që ju të dini numrin e viteve dhe njehsimin e kohës.” (Jūnus, 5)

Pra, Allahu i Lartësuar njoftoi se llogaritjen e viteve dhe njehsimin e kohës e ka lidhur me caktimin e fazave të hënës. Është thënë, po ashtu, se Ai e bëri diellin burim drite dhe hënën të shkëlqejë, meqë llogaritja e viteve dhe e muajve bëhet përmes hënës; ndërsa e ditëve dhe e javëve përmes diellit; dhe përmes këtyre dy trupave qiellorë bëhet i mundur njehsimi i kohës.

“…e që të dini numrin e viteve dhe njehsimin e kohës.” Domethënë, përmes përllogaritjes. Llogaritjes së çdo gjëje për të cilën ka nevojë njeriu, pavarësisht se i përkasin interesave të fesë apo të kësaj bote, si, për shembull, fillimi dhe përfundimi i agjërimit, koha e haxhit, e zekatit, e zotimit, shlyerjes, afati kohor (i pritjes) për gratë, kohën e betimit (për të mos iu afruar gruas), kohën e qirasë, kohën për shlyerjen e borxhit e të tjera të kësaj natyre, që varen nga njohja e muajve dhe e viteve. Te muajt hënor ka përcaktuar disa detyra që duhet të kryejnë robërit e Tij, si: agjërimi, zekati, haxhi etj. Pastaj, disa muaj Allahu i Lartësuar i ka bërë më me vlerë se disa të tjerë. Në Kuran lexojmë:

“Katër prej tyre janë të shenjtë, sipas besimit të drejtë. Prandaj, mos i bëni vetes dëm, duke i shkelur këta muaj!” (Et-Teube, 36)

“Koha e haxhillëkut është në muaj të caktuar.” (El-Bekare, 197)

“Muaji i ramazanit është ai në të cilin ka zbritur Kurani.” (El-Bekare, 185)

Ashtu sikurse ka bërë me disa ditë e net, që janë më të vlefshme se disa të tjera. Natën e kadr-it e ka bërë më të vlefshme se njëmijë muaj. Është betuar për dhjetëshin, që është dhjetëshi (i parë) i muajit dhulhixhe, sipas mendimit më të saktë, gjë të cilës do i rikthehemi më poshtë. Në të gjitha këto sezone të dalluara kemi detyrime të caktuara që kanë të bëjnë me adhurimin e Tij dhe afrimin tek Ai. Në këto kohë lëshon një puhi të butësisë (mirësisë) së Tij, e cila u kthehet atyre që i përfshin mirësia dhe mëshira e Tij. I lumtur është ai që shfrytëzon sezonet e këtyre muajve, ditëve dhe orëve, dhe i afrohet Ndihmësit të vet gjatë këtyre kohëve përmes adhurimeve, me shpresën se mund të përfshihet nga një puhi ndër gjithë ato syresh, me anë të së cilës arrin lumturinë që e siguron nga Zjarri dhe gjërat e tjera përcëlluese.

Duke kërkuar mbarësi prej Allahu, vendosa të përmbledh në këtë libër detyrat që kemi gjatë muajve të vitit, si dhe ato adhurime që kanë të bëjnë drejtpërdrejt me muajt dhe sezonet e tyre, si: namazi, agjërimi, dhikr-i, shpërndarja e ushqimit, përhapja e selamit e kështu me radhë. Shpresoj që ky libër të jetë një ndihmesë për mua dhe vëllezërit e mi për t’u pajisur për botën tjetër! Shpresoj gjithashtu që të më mbajë në gatishmëri për vdekjen, duke qenë një përgatitje për të. Çështjen time ia dorëzoj Allahut. Vërtet që Allahu sheh çdo gjë që bëjnë robërit e Tij! Uroj gjithaq që të jetë i dobishëm për ata që i qasen këshillimit të njerëzve! Kjo sepse një prej veprave më të dashura tek Allahu për atë që kërkon fytyrën e Tij, është zgjimi i të fjeturve dhe përkujtimi i atyre që janë harruar. Allahu i Lartësuar thotë:

“Por këshillo, se vërtet këshilla u bën dobi besimtarëve.” (Edh-Dharijat, 55)

Këto detyra, që janë të lidhura me muajt, i kam ndarë në disa mexhlise, duke i renditur sipas muajve të kalendarit hënor. E kam nisur me muajin muharrem dhe e kam mbyllur me dhulhixhen. Te çdo muaj kam përmendur detyrat përkatëse; ndërsa tek ai muaj për të cilin nuk kemi diçka të posaçme, nuk kam cekur asgjë. Dhe të gjithë këtë e mbyll me detyrat e stinëve sipas vitit diellor, që janë tre mexhlise: ai i pranverës, verës dhe dimrit. E në fund librin e kam përmbyllur me një mexhlis për pendimin dhe përshpejtimin e tij para se jetës t’i vijë fundi; meqë pendimi është detyre e jetës mbarë.

Përpara se të filloj nga detyrat e muajve, e nis me një mexhlis rreth vlerës së përkujtimit (këshillës), që përmbledh disa prej vlerave të mexhliseve ku jepen këshilla; dhe e kam titulluar: Hollësitë e dijeve për detyrimet e sezoneve të vitit. E lus Allahun ta bëjë këtë vepër të sinqertë për Fytyrën e Tij fisnike! Të më afrojë pranë Tij në shtëpinë e Tij! Se ajo është shtëpia e paqes dhe e begative të pandërprera. E lus gjithashtu që kjo vepër të na bëjë dobi ne dhe robërve të Tij besimtarë! Të na jap sukses drejt asaj që Ai do dhe është i kënaqur! Të na e mbyllë jetën me të mirë duke qenë në gjendje të mirë! Vërtet që Ai është më bujari dhe më i mëshirshmi. Amin!

Tani është koha për të filluar me mexhlisin e parë, siç dhe e kushtëzuam. Ndryshimi e fuqia nuk vijnë ndryshe përveçse me ndihmën e Allahut!

Vlera e përkujtimit me allahun dhe e mexhliseve ku jepen këshilla.

Imam Ahmedi, Tirmidhiu dhe Ibn Hibani në Sahih-un e tij shënojnë hadithin e Ebu Hurejres, i cili thotë: “Thamë: – O i Dërguar i Allahut! Ç’është kështu me ne! Kur ndodhemi pranë teje, na zbuten zemrat, nuk joshemi nga kjo botë dhe ndihemi pjesëtarë të botës tjetër. Por, kur largohemi prej teje dhe bashkohemi me familjet tona e nuhasim fëmijët tanë, na dobësohet imani.” Atëherë, Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: – “Nëse edhe kur largoheni prej meje do ishit në po të njëjtën gjendje, do t’ju vizitonin engjëjt në shtëpitë tuaja dhe, nëse nuk do të bënit mëkate, Allahu do të sillte krijesa të reja në mënyrë që të bënin mëkate e më pas t’i falte.” – Unë i thashë: “O i Dërguar i Allahut! Nga se janë krijuar krijesat?” Ai tha: – “Prej ujit.” – Po ndërtesat e Xhenetit prej cilës lëndë janë ndërtuar? – “Tullat janë prej floriri dhe argjendi; llaçi prej misku safi; gurët janë perla e diamante dhe dheu është prej shafrani. Ai që hyn në të begatohet e nuk dëshpërohet; përjetësohet e nuk vdes. Veshjet nuk u vjetrohen dhe rinia e tyre nuk mbaron.” [1]

Shumica e mexhliseve të Profetit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) me shokët e tij ishin përkujtime ndaj njëri-tjetrit me emrin e Allahut, inkurajim dhe paralajmërim: duke lexuar Kuran, duke i këshilluar me urtësinë që i ka dhuruar Allahu (Suneti) dhe duke u dhënë dije rreth asaj që u bën dobi në fenë e tyre, pikërisht ashtu siç e ka urdhëruar Allahu në Librin e Tij: të përkujtojë, të këshillojë e t’ua komunikojë (shpalljen), si dhe të thërrasë në rrugën e Zotit të tij me mençuri e këshillë të bukur; të përgëzojë dhe t’u tërheqë vërejtje. Allahu e quajti:

“Përgëzues dhe paralajmërues; dhe thirrës për tek Allahu.” (El-Ahzab, 45-46)

Me përgëzim dhe paralajmërim nënkuptohet inkurajimi dhe frikësimi. Dhe mu për këtë, këshillat dhe mexhliset, – siç e përmend Ebu Hurejra në hadith – detyrimisht ndikonin në zbutjen e zemrave. Gjithë këtë e bënte që shokët e tij të mos joshen nga kjo botë, e nga ana tjetër të donin ahiretin.

Zbutja e zemrës nis që nga përkujtimi, sepse përmendja e Allahut e bën të përulur zemrën, e përmirëson, e zbut dhe largon prej saj harresën/shkujdesjen (gafleti). Allahu i Lartësuar thotë:

“Ata që besojnë dhe, zemrat e të cilëve qetësohen kur përmendet Allahu. Vërtetë që zemrat qetësohen me përmendjen e Allahut!” (Er-Rad, 28)

“Besimtarë të vërtetë janë vetëm ata, zemrat e të cilëve, kur përmendet Allahu fërgëllojnë, dhe kur u lexohen shpalljet e Tij u forcohet besimi dhe vetëm te Zoti i tyre mbështeten.” (El-Enfal, 2)

“Allahu ka shpallur Fjalën më të bukur (Kuranin) në formën e një libri, pjesët e të cilit i ngjasojnë njëra-tjetrës dhe përsëriten. Prej tij u rrëqethet lëkura atyre që i frikësohen Zotit të tyre e, mandej qetësohen lëkura dhe zemrat e tyre kur përmendet Allahu.” (Ez-Zumer, 23)

El-Irbad ibn Sarije thotë: “Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) na dha një këshillë prekëse, prej së cilës zemrat u drithëruan dhe sytë rrodhën lot.” [2]

Një njeri u ankua te El-Haseni për ashpërsinë/ngurtësinë e zemrës dhe ai i tha: “Afroju dhikrit.”

Po ashtu, ai ka thënë se “Mexhliset e dhikrit ngjallin dijen dhe shkaktojnë përuljen e zemrës.”

Zemra e vdekur ngjallet me dhikr, siç ngjallet toka e vdekur nga shiu.

Me përmendjen e Allahut qetësohen zemrat

Me përmendjen e Tij bota jonë bëhet e këndshme.

Ndërsa për sa i takon zuhd-it (asketizmit) dhe dhënies pas botës tjetër, kjo arrihet përmes asaj që mësohet në mexhliset e dhikrit, duke kujtuar të metat e dynjasë dhe duke e përçmuar atë; duke mos u joshur prej saj. Pastaj, duke kujtuar mirësitë e Xhenetit dhe duke e lavdëruar atë; duke nxitur drejt tij dhe, njëkohësisht, duke kujtuar Zjarrin dhe gjendjen e tij, si dhe duke paralajmëruar për të.

Në mexhliset e dhikrit zbret mëshira dhe mbretëron qetësia. Këto tubime rrethohen nga engjëjt; kurse pjesëmarrësit përmenden nga Allahu në prani të atyre krijesave që janë afër Tij. Çdokush që i bashkohet këtyre mexhliseve është çliruar nga mjerimi. Edhe ai që është mëkatar dhe ndodh që u bashkohet atyre mund të mëshirohet. Po ashtu, ngjet që ndonjë prej tyre të derdhë lot për hir të Zotit, dhe kjo më pas mund t’i përfshijë të gjithë ata që janë të pranishëm. Kur përfundon mexhlisi i dhikrit, pjesëmarrësit klasifikohen në disa grupe:

1. Ka të atillë që u rikthehen epsheve, dhe asgjë nga ajo që kanë dëgjuar në mexhlisin e dhikrit nuk ndikon tek ata; nuk ua shton udhëzimin dhe nuk bëhet shkak për të shmangur gjërat e ulëta. Kjo është pala më e dëmshme. Ajo që ata kanë dëgjuar do të shërbejë si dëshmi kundër tyre, dhe për këtë do t’u shtohet ndëshkimi. Këta i bëjnë padrejtësi vetes.

“Këta janë ata të cilëve Allahu ua ka vulosur zemrat, të dëgjuarit dhe të parët; pikërisht këta janë të shkujdesurit.” (En-Nahl, 108)

2. Ndër ta ka të atillë që përfitojnë nga ajo që kanë dëgjuar. Këta janë disa syresh:

a. Disa prej tyre largohen nga ndalesat për të cilat kanë dëgjuar, dhe njëkohësisht zbatojnë urdhëresat. Këta janë të mesmit, që i takojnë krahut të djathë.

b. Disa ngrihen edhe më lart duke iu përveshur adhurimeve vullnetare (nafile); duke u ruajtur nga veprimet e papëlqyeshme (mekruh), qofshin ato edhe krejt të imëta. Të tillë njerëz kanë dëshirë të fortë për të pasuar gjurmët e selefëve më të zgjedhur.

Te Sahih-u i Muslimit (2750) përcillet se Handhaleh (radijAllahu ‘anhu) ka thënë: “O i Dërguar i Allahut! Handhaleh është bërë munafik!” – Ai ia ktheu: – “Si është e mundur!” – Kur ndodhemi pranë teje, ti na përkujton Xhenetin dhe Zjarrin, derisa na duket sikur po i shohim me sy. Por, kur largohemi nga ti jepemi pas grave (familjes) dhe pas sigurimit të jetesës; dhe kështu harrohemi. – Atëherë, Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i tha: – “Nëse ju do të mbeteshit përherë në po të njëjtën gjendje, si në çastet kur largoheni prej meje, do t’ju shfaqeshin engjëjt në mexhliset dhe rrugët tuaja; mirëpo, o Handhaleh, herë kështu e herë ashtu.” – “Këtë të fundit e përsëriti tri herë.”

Domethënia e kësaj është se përkujtimi i ahiretit me zemër gjatë gjithë kohës është shumë i çmuar. Në fakt, shumica e njerëzve nuk mund ta bëjnë këtë. Pjesa dërrmuese mjaftohen me një përkujtim tek-tuk; dhe, për pasojë, gjatë kohës që angazhohen për të mirat e lejuara të kësaj bote janë të shkujdesur. Megjithatë, besimtari nuk e pëlqen këtë për veten e tij; ai e fajëson veten dhe shqetësohet për këtë.

Një kategori tjetër vazhdojnë me përkujtimin ashtu siç ndodhte në mexhlisin e dhikrit. Pra, ata vazhdojnë ta kujtojnë ahiretin me zemrat e tyre dhe të jenë të lidhur pas tij.

Këta ndahen në dy grupe:

Grupi i parë janë ata të cilët dhikri u bëhet pengesë për interesat e lejuara të kësaj bote. Kësisoj shkëputen lidhjet me të tjerët dhe nuk gjendet forca për të bashkëvepruar me ta, në mënyrë që të kryhen detyrimet ndaj tyre.

Te grupi i dytë bëjnë pjesë ata që me zemrat e tyre përkujtojnë Allahun, madhërinë e Tij, shpërblimin dhe dënimin e Tij; ndërsa me trupat e tyre qasen ndaj interesave të kësaj bote, duke fituar përmes hallallit dhe duke u përkujdesur për familjen. Bashkëveprojnë me krijesat atëherë kur është e dobishme, veprim ky që është adhurim në vetvete; siç është rasti me kërkimin e dijes, me xhihadin, urdhërimin për të mirë dhe ndalimin nga e keqja. Ky është grupi më i çmuar. Njerëz të tillë janë trashëgimtarë të profetëve.

Muslimi (867) përcjell se Xhabiri ka thënë: “Kur Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) mbante hutbe i shtohej zemërimi, i ngrihej zëri sikur ishte duke paralajmëruar për ardhjen e një ushtrie – me fjalët: – Do t’ju vijë (armiku befasisht) në mëngjes ose në mbrëmje!”

Një herë Aishja qe pyetur kështu: “Si dukej Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) kur veçohej me gratë e tij?” Ajo tha: “Ishte si të tjerët. Por, ai ishte njeriu më fisnik, me sjelljen e njeriut më të mirë dhe qeshte e buzëqeshte shumë.” [3] Kjo është pala trashëgimtare e profetëve, që zemrat e tyre ia përkushtuan Allahut, kurse me trupat e tyre jetuan me krijesat.

Këshilla është si një kamxhik me të cilin rrihet zemra, dhe ka atë ndikim që ka kamxhiku në trup. Rrahja pas kryerjes nuk ka atë ndikim që ka gjatë kohës që është duke u kryer. Megjithatë, gjurmët e dhembjes mbeten, në varësi të forcës apo dobësisë së tij. Sa më e fortë të jetë rrahja, aq më shumë zgjat dhembja.

Shumë nga selefët, kur dilnin nga mexhliset ku kishin dëgjuar këshilla, ishin të mbushur plot qetësi e përulje. Disa prej tyre, pas ngritjes nga të tilla kuvende, nuk mund të hanin as ushqim; kurse disa të tjerë, për një kohë të gjatë punonin sipas asaj që kishin dëgjuar.

Hasani, kur dilte që të këshillonte njerëzit dukej si një person që kish parë ahiretin me sy, e ka ardhur të kumtojë për të. Njerëzit dilnin nga tubimi i tij duke mos e bërë hesap fare këtë botë.

Sufjan Eth-Theuri, për të mos u joshur nga kjo botë, gjente ilaç në mexhliset e tij.

Disa prej të parëve tanë kanë thënë: “Në të vërtetë, këshilla e një dijetari që nuk synon Fytyrën e Allahut, rrëshqet nga zemrat siç rrëshqet pika e ujit prej rrasës së gurit.”

Jahja ibn Muadhi lexonte këtë poezi në mexhliset e tij:

Këshillat e këshilluesit nuk do pranohen

derisa të jetë ai i pari që i pranon.

O populli im! A ka më të padrejtë se një këshillues

që ç’ka thënë faqe botës vetë e kundërshton.

Ndër njerëz shfaq të mira andej-këndej,

e kur është vetëm, Atij që sheh çdo gjë i kundërvihet me tërësej.

Një dijetar që nuk punon me dijen e vet është si një qiri që u bën dritë të tjerëve duke u shuar vetë.

Edhe pas gjithë kësaj, njerëzit duhet me patjetër të urdhërojnë për të mirë dhe të ndalojnë nga e keqja, të këshillojnë e përkujtojnë. Nëse njerëzit do duhej t’i këshillonte vetëm një njeri i pagabueshëm, atëherë, pas Profetit nuk do të jepte askush këshilla, sepse pas tij nuk është i mbrojtur askush nga rënia në gabimeve.

Nëse mëkatarët nuk i këshillon ai që po ashtu gabon, atëherë, pas Muhamedit, kush i këshillon!?

Seid ibn Xhubejri thotë: “Sikur njeriu të mos urdhëronte për të mirë e të ndalonte nga e keqja, duke pritur që të çlirojë veten nga të gjitha gjynahet, atëherë askush nuk do të urdhëronte për të mirën e nuk do të ndalonte nga e keqja.”

Maliku thotë: “Të vërtetën ka thënë! Cili është ai që nuk ka gjë ?” [4]

Cili është ai që gjynahe kurrë s’ka ba?

E cili veç të mira ban pa pra?

Umer ibn Abdulazizi (RahimehUllah) një ditë majti hutbe, dhe, ndër të tjera, gjatë këshillës së tij tha: “E teksa po themi këto fjalë, nuk di të ketë dikush mëkate më shumë se unë! I kërkoj falje Allahut dhe pendohem tek Ai!”

Fjalët e Profetit: “…nëse nuk do bënit mëkate, Allahu do të sillte krijesa të tjera, në mënyrë që të bëjnë mëkate e Ai t’i falë.”

Muslimi përcjell nga Ebu Hurejra, se Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Nëse ju nuk do bënit mëkate, Allahu do t’iu hiqte ju e më pas do sillte një popull që do bënte mëkate e do pendoheshin, dhe kështu Ai do t’i falte.”

Nga kjo kuptojmë se Allahu i Lartësuar ka një urtësi të caktuar kur, me raste, bën që zemrat e besimtarëve të bien pre e gafletit, në mënyrë që ata të bëjnë disa mëkate; sepse nëse do ishin vigjilentë si gjatë kohës kur janë nën atmosferën e dhikrit (këshillës), nuk do bënin asnjë mëkat. E kur herë pas here bien në mëkate, së këndejmi rezultojnë dy dobi të rëndësishme:

1. Pranimi i mëkateve nga ana e mëkatarëve dhe mangësisë karshi Mbrojtësit të tyre, si dhe përmbysja e mahnitjes me veten. Kjo është më e dashur për Allahun se kryerja e shumë adhurimeve, sepse vazhdimësia në adhurime ka të ngjarë ta bëjë njeriun të mahnitet me vetveten.

Haseni thotë: “Sigurisht që, kur njeriu bën një mëkat dhe nuk e harron, dhe vazhdon të frikësohet prej tij derisa të hyjë në Xhenet.”

2. Arritja e mëshirës dhe faljes prej Allahut nga ana e njeriut. Kjo sepse Allahu e dëshiron faljen, ngaqë Ai është El-Gaffar (Falësi), El-Afūʿ (Mëkatfalësi), Et-Teuab (Pendimpranuesi) etj. Nëse njerëzit do ishin të pagabueshëm, kujt do i shërbente falja e mëkateve!?

Jahja ibn Muadhi thotë: “Sikur falja e mëkateve të mos ishte një nga gjërat më të dashura tek Ai, nuk do e sprovonte me mëkate krijesën më të dashur për Të.”

Fjalët e Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) drejtuar Ebu Hurejres (kur ai e pyeti se “nga se janë krijuar krijesat?”), “nga uji”, tregojnë se uji është origjina dhe materia e të gjitha krijesave. Pra, të gjitha krijesat u krijuan nga uji.

Te Sahih-u i Muslimit (2653) përcillet nga Abudullah ibn Amri se Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Allahu ka caktuar çdo gjë që ka të bëjë me krijesat pesëdhjetëmijë vjet para se të krijonte qiejt dhe tokën, ndërkohë që Arshi i Tij ndodhej mbi ujë.” [5]

Ndërtesat e xhenetit, llaçi, gurët dhe dheu.

Fjalët e Profetit drejtuar Ebu Hurejres kur e pyeti për ndërtesat e Xhenetit: “Tullat janë prej floriri dhe argjendi, llaçi prej misku safi, gurët janë perla e diamante, dhe dheu është prej shafrani.”

Në këtë rast kemi të bëjmë me katër gjëra:

E para: Me “ndërtesat e Xhenetit” ka të ngjarë të aludohet për ndërtimin e pallateve dhe shtëpive, ose për murin me të cilin është i rrethuar. Kjo e fundit është e mundshme. Një dëshmi që sqaron se me “ndërtesat e Xhenetit” aludohet për muret rrethuese, është hadithi që shënohet në dy librat e saktë të haditheve nga Ebu Musa, se Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Dy kopshte floriri, me enët dhe çfarë ndodhet në to; dhe dy kopshte argjendi, me enët dhe çdo gjë që ndodhet në to.” [6]

Safuan ibn Amri ka përcjellë nga disa mësues të tij se “Xheneti është i përbërë nga njëqind rangje.”

Rangu i parë është prej argjendi, ku përfshihen toka dhe banesat prej argjendi; ndërsa dheu është prej misku (ose mban erë misku). Rangu i dytë është prej floriri, ku bën pjesë toka prej floriri dhe enët po ashtu; ndërsa dheu është prej misku. Rangu i treti është me margaritarë, ku toka është përplot me ta, enët po ashtu; kurse toka, edhe këtu është prej misku. Ndërsa te nëntëdhjeteshtatë rangjet e tjera që vinë më pas është ajo që syri nuk e ka parë, veshi nuk e ka dëgjuar dhe mendja nuk e ka imagjinuar. Më pas lexoi këtë ajet:

“Askush nuk di se çfarë gëzimesh janë fshehur për ata (në jetën tjetër), si shpërblim për punët e mira që kanë bërë.” (Es-Sexhde, 17)

Në dy librat e saktë të haditheve përcillet nga Ebu Hurejra se Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Allahu i Lartësuar thotë: “Për robërit e Mi të devotshëm kam përgatitur atë që syri nuk e ka parë, që veshi nuk ka dëgjuar e që s’i ka shkuar në mendje askujt”.” Pastaj Ebu Hurejre tha: “Nëse doni, lexoni këtë ajet: “Askush nuk di se çfarë gëzimesh janë fshehur për ata (në jetën tjetër)…” [7]

Në Sahih-un e Muslimit përcillet ky rrëfim nga Mugire ibn Shubeh, të cilin ia atribuoi Profeti: “Musa (alejhis-selam!) e pyeti Zotin: – O Zoti im! Cili nga banorët e Xhenetit ka pozitën më të ulët? – Është njëri që do të vijë pasi banorët e Xhenetit të jenë futur në të. – Atij i thuhet: – Hyr në Xhenet! – O Zoti im, si është e mundur kur njerëzit kanë marrë shtëpitë dhe hiset e tyre? – A je i kënaqur të kesh sa mbretëria e një mbreti ndër mbretërit e asaj bote? – Plotësisht i kënaqur, o Zoti im. – Bashkë më të ke edhe një herë sa ajo; edhe një herë sa ajo; edhe një herë sa ajo; edhe një herë sa ajo.” Në herën e pestë ai u gjegj: “Jam i kënaqur, o Zoti im! – Atëherë i thuhet: – Kjo pra është për ty, madje edhe dhjetë herë sa ajo. Aty do të kenë çfarë t’u dojë shpirti e gjithçka që kënaq syrin. – Jam i kënaqur, Zoti im! – E cili është në rangun më të lartë? – Këta janë të përzgjedhurit e Mi, krenarinë/kënaqësinë e të cilëve e kam gdhendur me dorë dhe e kam vulosur. Për ta do të ketë atë që syri nuk e ka parë, që veshi nuk e ka dëgjuar e që asnjë mendje s’e ka imagjinuar.”

Kjo vërtetohet në Librin e Allahut:

“Askush nuk di se çfarë gëzimesh janë fshehur për ata (në jetën tjetër)…” [8]

E dyta: Llaçi i Xhenetit, që është prej misku të pastër. El-milat quhet llaçi. Thonë se është ai llaç me të cilin ndërtohen ndërtesat. El-Adhfer do të thotë “safi”.

Po te dy librat e saktë përcillet nga Enesi, se Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Hyra në Xhenet dhe aty gjeta kube prej margaritarësh, ndërsa dheu ishte prej misku.” [9] El-xhenabidh duken si kube. Kurse për sa i takon dheut, është thënë se bëhet fjalë për dheun e përzier me ujë.

Domethënë, llaçin e tij (të Xhenetit); sepse te Sahih-u i Buhariut përcillet nga Enesi se Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), në lidhje me Keuther-in ka thënë: “Llaçi i tij është misk safi.” [10]

E treta: Gurët e Xhenetit, të cilët janë perla/margaritarë e diamante. El-hesbah quhen gurët e vegjël, që ndryshe njihen edhe er-redrad. Te Musned-i përcillet nga Enesi (radijAllahu ‘anhu), se Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) kishte përmendur Keuther-in dhe kishte pohuar se “Guralecët (radradahu) e tij janë margaritarë.” [11] Në një përcjellje tjetër gjejmë: “Guralecët (hesbauhu) janë margaritarë.” [12] Ndërsa te Tirmidhiu kemi hadithin e Ibn Umerit nga Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Vendi nëpër të cilin ecet është prej perlave e diamanteve.” [13]

E katërta: Dheu i tij, i cili është prej shafrani. Është thënë se me dheun në këtë rast aludohet për dheun e asaj toke që nuk ka ujë. Kurse dheu që ka ujë është misk, siç u theksua. Po ashtu, u përmend në disa përcjellje se barishtet (bimët) e tokës dhe të dheut janë vetë shafrani.

Te Sahih-u i Muslimit (2928) përcillet hadithi i Ebu Seidit, ku përmendet se Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) pyeti Ibn Sajadin për dheun e Xhenetit, dhe ai tha: “Miell i bardhë, misk safi.” Ndërsa Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ia vërtetoi fjalët.

Ajo çfarë i bashkon të gjitha këto hadithe është fakti se dheu i Xhenetit ka ngjyrë të bardhë. Pastaj, për sa i takon bukurisë dhe shkëlqimit, ka lloje dherash që i ngjajnë shafranit, apo që kanë erë misku të pastër safi, ose që kanë një shije si të bukës së bardhë safi. Bardhësia mund të jetë e veçantë vetëm për të. Pra, aty u mblodhën të gjitha mirësitë.

Lusim Zotin që me mëshirën dhe bujarinë e Tij të mos na privojë nga këto mirësi!

Kënaqësitë e banorëve të xhenetit.

“Ai që hyn në të begatohet e nuk dëshpërohet, përjetësohet e nuk vdes. Veshjet nuk u vjetrohen dhe rinia e tyre nuk mbaron.” Këtu sinjalizohet për përjetësinë e Xhenetit dhe të të gjitha kënaqësive që ndodhen në të, si: rinia është cilësi e tyre e përkryer, që nuk ndryshon asnjëherë; rrobat nuk u vjetrohen kurrë etj. Kjo provohet edhe me disa vargje nga Kurani, ku thuhet:

“Si dhe për kopshtet ku do të ketë kënaqësi të përhershme për ta.” (Et-Teube, 21)

“Frutat dhe freskia e tij janë të përhershme.” (Er-Rad, 35)

“Ku do të banojnë përgjithmonë.” (En-Nisa, 57)

Paragrafin tek ajeti i fundit e gjejmë në shumë vende. Te Sahih-u i Muslimit (2836) përcillet nga Ebu Hurejra se Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Ai që hyn në Xhenet begatohet e nuk dëshpërohet. Rrobat nuk i vjetrohen e as rinia e tij nuk mbaron.”

Po ashtu, në të njëjtin libër përcillet se Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Për ju do të ketë begati/kënaqësi e nuk do dëshpëroheni kurrë. Për ju do ketë shëndet dhe nuk do sëmureni kurrë. Do të jeni të rinj e nuk do plakeni asnjëherë: “Dhe një zë do t’i thërrasë: ‘Ky është Xheneti që e keni merituar për atë që keni punuar”.” [14] (El-Aʿraf, 43)

Në një transmetim tjetër që nuk është te Muslimi kemi edhe këtë shtesë: “Do jetoni përgjithmonë dhe nuk do vdisni kurrë.” [15]

Përkohësia e kësaj bote dhe përçmimi i saj.

Fjalët e Profetit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) për sa i takon cilësive të atyre që do të hyjnë në Xhenet janë në kundërti me natyrën e kësaj bote kalimtare; sepse në këtë botë, edhe nëse njeriu kënaqet, gjithashtu do dëshpërohet; edhe nëse qëndron për një kohë të gjatë në të, gjithsesi do të vdesë një ditë. Rinia e njeriut në këtë jetë ka fund, teshat vjetërsohen, e bashkë me to edhe trupat.

Në Kuran kemi një kundërvënie të atillë, që përvijohet midis përbuzjes së kësaj bote dhe përkohshmërisë së saj nga njëra anë, dhe, nga ana tjetër, lavdërimit të ahiretit, përsosurisë dhe amshueshmërisë së tij. Allahu i Lartësuar thotë:

“Burrave u është hijeshuar dashuria për gjërat e dëshiruara: për gratë, fëmijët, arin dhe argjendin e grumbulluar, kuajt e bukur, bagëtitë dhe arat e lëruara. Këto janë kënaqësitë e kësaj jete, por shumë më i mirë është kthimi tek Allahu. Thuaj (o Muhamed!): ‘A doni t’ju tregoj për gjëra më të mira se ato? Për ata që janë të devotshëm, te Zoti i tyre do të ketë kopshte, nëpër të cilat rrjedhin lumenj dhe ku do të banojnë përgjithmonë. Aty do të kenë bashkëshorte të pastra dhe kënaqësi nga Allahu.’ Allahu i vrojton robërit e Vet.” (Al ʿImran, 14-15)

“Jeta e kësaj bote nuk është gjë tjetër përveçse argëtim dhe lojë. Ndërsa jeta e botës tjetër, pikërisht ajo është jeta e vërtetë. Sikur ta dinin!” (El-Ankebūt, 64)

Disa nga të parë tanë, duke shikuar njerëzit e shumtë dhe bukurinë e teshave të tyre me rastin e festës së bajramit, kishin thënë: “A shihni diç tjetër përveçse ca lecka që vjetrohen, apo ca mish që nesër bëhet ushqim për krimbat?”

Imam Ahmedi thoshte: “O shtëpi, do rrënohesh e banorët e tu do vdesin.”

Mutarifi thotë: “Përnjëmend që vdekja ua prish kënaqësinë atyre që e duan këtë jetë. Prandaj, kërkoni për një kënaqësi ku nuk ka vdekje në të.”

Kjo botë vetes i thirri:

Sikur të ish në këtë botë një që dëgjon!

Sa prej atyre që i besonin jetës ua këputa atë!

E atyre që pasuri tubuan ua shpërndava e mbetën pa të.

Disa selefë kanë thënë: “Çdo gëzim pasohet nga një hidhërim. Çdo e qeshur në këtë botë pasohet nga një e qarë. Çdokush që e njeh vërtet këtë botë, e përçmon dhe e urren atë; sikurse është thënë:

“Edhe sikur kjo botë të shitej për një qindarkë

do ndieja neveri për atë të mençur që e blen atë.”

Ai që e njeh ahiretin dhe madhështinë e tij do e dëshirojë atë.

Robër të Allahut! Ejani tek ajo shtëpi ku banorët e saj nuk vdesin, banesat e saj nuk rrënohen; aty ku të rinjtë nuk plaken, ku bukuria dhe mirësia e tyre nuk ndryshon. Ajri i kësaj shtëpie është zefir dhe uji prej tesnimi. Aty banorët vërtiten në mëshirën e më të Mëshirshmit ndër mëshirues. Ata kënaqen duke shikuar në çdo kohë Fytyrën e Tij fisnike:

“Dhe lutja e tyre aty do të jetë: ‘Qofsh i lavdëruar, o Zot!’. Përshëndetja e tyre do të jetë ‘selam’ dhe lutja e fundit e tyre është: ‘Falënderuar qoftë Allahu, Zoti i botëve’!” (Jūnus, 10)

________________________________________________

[1] - Ahmedi (2/304); Tirmidhiu (2526). Shejh Albani thotë: “Ky hadith është i saktë (sahih), përveç frazës ‘Nga se u krijuan krijesat’.” Shih veprën e tij Es-Sahihah, 2 / 692-693.

[2] - Pjesë e një hadithi që shënohet nga Ebu Davudi (4607), Tirmidhiu (2676) etj. Hadithi është i saktë (sahih).

[3] - Është shënuar te Musned-i i Is’hak ibn Rahwijes (3/1008).

[4] - Pra, të meta, dobësi, mëkate.

[5] - Nga një rrugë tjetër.

[6] - Buhariu (4878) dhe Muslimi (180).

[7] - Buhariu (3244) dhe Muslimi (180).

[8] - Muslimi, nr. 189.

[9] - Buhariu (3342) dhe Muslimi (163).

[10] - Buhariu, nr. 6581.

[11] - Ahmedi, 13012.

[12] - Ahmedi, 7983.

[13] - Sahih Xhami es-sagir, nr. 8744.

[14] - Muslimi, nr. 2837.

[15] - Ahmedi (8059) dhe Tirmidhiu (3246).

Faktorët përmirësues të shoqërisë.

 

Ligjëratë e mbajtur nga: shejh AbdulAziz bin Baz (RahimehUllah)

Burimi: www.binbaz.org.sa

Përktheu: Petrit Perçuku

Të gjitha lavd-falënderimet i takojnë Allahut, Zotit të botëve, dhe përfundimi i lumtur është për të devotshmit. Salati dhe selami më i përsosur e më i plotë qoftë për robin dhe të Dërguarin e Tij, Profetin dhe imamin tonë, Muhamedin, për familjen dhe shokët e tij, si dhe për gjithë ata që ecin shtegut të tij dhe udhëzohen me udhëzimin e tij, deri në Ditën e Gjykimit.

Më tej:

Shoqëria, qoftë islamike apo joislamike, ka nevojë të domosdoshme për përmirësim. Mirëpo, veçanërisht shoqërisë islamike patjetër i nevojitet të ecën shtegut të drejtë dhe t’i marrë parasysh faktorët, shkaqet e metodat përmes të cilave përmirësohet. Të ecën shtegut nëpër të cilin eci njeriu më i mirë, miku i ngushtë i të Gjithëmëshirshmit dhe robi më i zgjedhur i Tij, zotëria ynë Muhamedi (sal-lAllahu ‘alejhi ue ‘ala Aalihi ue sel-lem).

Dihet se faktorët përmes të cilëve përmirësohet shoqëria islamike dhe joislamike janë ata faktorë të cilët i ndërmori imami i të Dërguarve, vula e profetëve Muhamedi (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe shokët e tij të ndershëm me në krye katër kalifët e drejtë e të udhëzuar: Ebu Bekër Es-Siddik, Umer El Faruk, Uthman Dhun-Nurejn dhe Ebul Hasen, Alij El Murteda, pastaj të tjerët që ishin me ta prej shokëve të Profetit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), Allahu qoftë i kënaqur ndaj të gjithëve dhe na bëftë prej atyre që i pasojnë në të mira.

Gjithashtu, është e ditur se Profeti ynë (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) këta faktorë së pari i ndërmori në Mekë e pastaj në Medine, dhe nuk do ta përmirësojë fundin e këtij ummeti veçse ajo që e ka përmirësuar fillimin e tij. Këtë e thanë poseduesit e dijes dhe imanit, në mesin e të cilëve njëri ndër katër imamët, fekihu dhe imami i njohur e më i shquar i Medinës në kohën e tij, Malik bin Enes. Pastaj, dijetarët bashkëkohës të imamit dhe ata pas tij e morën (përcjellën) këtë fjalë nga ai dhe që të gjithë u pajtuan rreth saj (se): “Nuk do ta përmirësojë fundin e këtij ummeti veçse ajo që e ka përmirësuar fillimin e tij.”

Kuptimi i kësaj thënieje është: ajo që e përmirësoi fillimin e ummetit e që është pasimi i Librit të Allahut dhe i sunetit të të Dërguarit të Tij fisnik (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) është (pikërisht) ajo që e përmirëson fundin e tij, deri në Ditën e Kiametit.

Ai i cili dëshiron përmirësimin e shoqërisë islamike apo përmirësimin e shoqërive tjera në këtë botë me mënyra, metoda dhe faktorë tjerë veç atyre me të cilët u përmirësua fillimi i ummetit, bën gabim dhe thotë diç të pavërtetë. Nuk ka shteg tjetër përveç atij me të cilën u përmirësua fillimi i ummetit. Shtegu i vetëm për përmirësimin e njerëzve dhe drejtimin e tyre në rrugë të drejtë është ai nëpër të cilin eci Profeti ynë (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), shokët e tij të ndershëm dhe pasuesit e tyre në të mirë, deri në ditët tona. Kjo rrugë është përkujdesja ndaj Kuranit madhështor dhe sunetit të të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), thirrja e njerëzve në to, të mësuarit (kuptuarit) e tyre, përhapja e tyre mes njerëzve me dije e largpamësi, dhe qartësimi i asaj në të cilën aludojnë këto dy baza (Kurani dhe suneti) prej dispozitave të akides themelore e të vërtetë (saktë).

Ummeti islamik e ka obligim t’i dijë gjërat e ndaluara dhe kufijtë të cilët i ka caktuar Allahu dhe i Dërguari i Tij, në mënyrë që të ketë kujdes prej tyre dhe të ndalet tek to, ashtu siç thotë Allahu i Lartësuar: “Këta janë kufijtë e Allahut, prandaj mos iu afroni atyre!” (El Bekareh: 187).

Kufijtë (e Allahut) janë haramet të cilave jemi të ndaluar (nga Allahu) t’u afrohemi përmes kryerjes së mëkateve. Allahu, gjithashtu, ndaloi nga tejkalimi i kufijve të cilët i caktoi për robërit e Tij. Ato janë gjërat prej adhurimeve dhe dispozitave që Ai ua bëri obligim dhe i detyroi me to. Puna e parë të cilën Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e bëri dhe themeli i parë të cilin e vuri është thirrja e njerëzve në njësimin e Allahut (Teuhid) dhe në kryerjen e adhurimit sinqerisht vetëm për Të.

Kjo është puna dhe baza e parë me të cilën foli, thirri dhe eci në të, e që është thirrja e njerëzve në njësimin e Allahut dhe orientimi i tyre drejt detajeve të tij (Teuhidit). Fjala e cila aludon në këtë domethënie është la ilahe il-lAll-llah.

Kjo (fjalë) është baza e fortë dhe së bashku me të është edhe dëshmia Muhammedun resulull-llah. Këto dy baza dhe themele të rëndësishme janë baza e Islamit dhe e përmirësimit të këtij ummeti. Kush kapet dhe qëndron paluhatshëm në to në vepër, dije, thirrje dhe durim, do t’i përmirësohet gjendja dhe përmes tij Allahu do ta përmirësojë ummetin aq sa janë përpjekja, mundi dhe shkaqet që ai i ndërmerr. Ndërsa, ai i cili i braktis ata (Kuranin dhe sunetin), do të humbasë dhe do të shkatërrohet. Kur Allahu e dërgoi Profetin e Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe e zbriti Kuranin, gjëja e parë që ia shpalli ishte (kaptina El ‘Alek) “Lexo”, pastaj kaptina El Muddeththir. Atëherë, Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) filloi t’ua tërhiqte vërejtjen njerëzve, t’i thërriste në njësimin e Allahut (Teuhid) dhe t’i paralajmëronte nga zemërimi i Tij. Ai u thoshte: “O populli im, thoni: ‘la ilahe il-lAll-llah’ që të shpëtoni.”

Me të dëgjuar këtë fjalë, idhujtarët u treguan mendjemëdhenj dhe e kundërshtuan, sepse ishte një gjë e pazakontë për ta dhe një gjë që nuk e kishin gjetur tek pararendësit e tyre. Për këtë ata e kundërshtuan dhe, kur u urdhëruan për të, thanë: “A mos kërkon ai (Muhamedi) që të gjithë të adhuruarit t’i bëjë një të adhuruar të Vetëm? Vërtet që kjo është një gjë e çuditshme!” (Sad: 5).

Po ashtu, thanë: “Dhe thoshin: “Vallë, a t’i braktisim hyjnitë tona për shkak të një poeti të marrë?” (Es-Saffat: 36).

Dhe, para këtyre, fjala e Më të Lartit: “Kur u thuhej atyre: “Nuk ka të adhuruar me të drejtë veç Allahut (la ilahe illAll-llah)!”, ata tregoheshin mendjemëdhenj.” (Es-Saffat: 35).

Atëherë, Allahu iu kundërpërgjigj atyre me fjalën e Tij: “Nuk është ashtu (siç thonë ata), por ai (Muhamedi) ka sjellë të vërtetën dhe ka pohuar atë që thoshin të Dërguarit e mëparshëm.” (Es-Saffat: 37).

Për shkak të shkujdesjes së shumicës së dijetarëve, nxënësve të dijes dhe të shquarve nga ithtarët e Islamit, të cilët e mësuan (kuptuan) njësimin e Allahut (teuhidin), pra, për shkak të shkujdesjes së tyre ndaj kësaj baze të rëndësishme, në shumë vende u përhap shirku, u adhuruan varrezat dhe banorët e tyre krahas Allahut, dhe për to u kryen shumë prej adhurimeve që duhen të jenë vetëm për Të. Kështu, sheh njeri duke iu lutur banorit të varrit, tjetri kërkon shpëtim prej tij, një tjetër i zotohet atij, dikush tjetër kërkon ndihmë prej tij. Kjo është e njëjtë me atë që bënin Kurejshët dhe të tjerët në kohën e injorancës me Uzzën, dhe të tjerët pos tyre me Latën, me Menatën dhe me idhujt e tjerë. E njëjtë me atë që bëjnë idhujtarët e çdo kohe me idhujt e tyre në përnderim, lutje, kërkim shpëtimi, bekimi, ndihme dhe në fërkim për to.

Kjo është prej intrigave dhe kurtheve të shejtanit. Vërtet, ai është më i përkushtuari nga të gjithë që t’ua prishë njerëzve akiden dhe fenë e tyre dhe t’i largojë nga to me çfarëdo lloj metode.

Andaj është obligim mbi nxënësit e dijes, të cilët, pas Allahut të Madhërishëm, janë shpresa e ummetit në udhëheqjen e së ardhmes dhe burrat e së nesërmes, pavarësisht se nga cili universitet kanë diplomuar, që të drejtojnë gjërat me urtësi, me sinqeritet e vërtetësi, që të kujdesen për bazën (e fesë) dhe të njohin faktorin e vetëm madhështor, i cili është boshti i gjërave dhe të cilin e pason çdo gjë tjetër, e që është përkujdesja ndaj njësimit të Allahut (teuhidit), sinqeritetit ndaj Tij dhe përkujdesja ndaj besimit në Muhamedin (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, që domethënë) se ai është i Dërguar i vërtetë nga Allahu, se është obligim ndjekja e tij dhe ecja sipas metodologjisë së tij. Gjithashtu, (përkujdesja ndaj asaj) se shokët e tij janë pjesëtarët më të mirë dhe më me vlerë të ummetit, andaj patjetër duhet të kemi mendim të mirë për ta, të besojmë në drejtësinë (besnikërinë) e tyre, në atë se ata janë më të mirët e ummetit pas të Dërguarit të Allahut (sal-lAll-llahu alejhi ue sellem) dhe janë bartësit e Kuranit dhe të sunetit.

Për këtë, duhet të ecim metodologjisë së tyre, të lusim Allahun që të jetë i kënaqur me të gjithë ata dhe të besojmë se sahabët janë njerëzit më të mirë dhe më me vlerë pas profetëve, ashtu siç është saktësuar në dy Sahihat nga Abdullah bin Mes’udi (radijAll-llahu anhu) se Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Njerëzit më të mirë janë shekulli im, pastaj ata që vijnë pas tyre, pastaj ata që vijnë pas tyre.”

Ka edhe hadithe tjera të cilat aludojnë për një gjë të tillë. Pra, shokët e Profetit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) janë njerëzit më të mirë, njerëzit më me vlerë pas profetëve dhe në tërë këtë (mirësi/vlerë) janë në nivele.

Më të mirët ndër ta janë (katër) kalifët e drejtë, pastaj pjesa tjetër e të dhjetëve, për të cilët është dëshmuar (nga Profeti) se do të jenë prej banorëve të Xhenetit. Pastaj vijnë të tjerët sipas gradave, dijës dhe vlerës së tyre.

Pra, duhet të kujdesemi për këtë bazë (parim), t’i thërrasim njerëzit drejt teuhidit të Allahut, drejt kryerjes së adhurimit sinqerisht vetëm për Të dhe t’u tregojmë që të mos tejkalojnë kufijtë ndaj varreve, profetëve, evliave, të mos adhurojnë krahas Allahut dhe të mos bëjnë për ta ndonjë prej adhurimeve si: lutja, frika, shpresa apo të ngjashme me këto.

Gjithashtu, është obligim mbi nxënësin e dijes përnderimi i urdhrit dhe ndalimit të Allahut dhe që frika ndaj Tij t’i zërë vend në zemër mbi çdo gjë tjetër, dhe të mos mbajë gajle për atë që përhapin shpifarakët kundër të vërtetës dhe pasuesve të saj. Pastaj, në tërë këtë të ketë besim të paluhatshëm në Allahun dhe të jetë i bindur në premtimin e Allahut dhënë të Dërguarit të Tij, Muhamedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) si dhe gjithë profetëve të tjerë, ashtu siç thotë në fjalën e Tij:

“Mohuesit u thanë të dërguarve të tyre: “Ne do t’ju dëbojmë nga vendi ynë ose do të ktheheni në fenë tonë!” Atëherë, Zoti u shpalli (të dërguarve të Vet): “Ne do t’i zhdukim keqbërësit e, pas tyre, do t’ju vendosim në tokën e tyre. Kjo është për ata që kanë frikë nga qëndrimi para Meje (për gjykim) dhe i tremben premtimit (dënimit) Tim.” (Ibrahim: 13-14).

Andaj, nxënësi i dijes, dijetari dhe çdo udhëheqës largpamës nuk merakoset për shpifjet e adhuruesve të varrezave, as për shpifjet e heretikëve dhe as për shpifjet e atyre që e armiqësojnë Islamin nga cilido lloj qofshin, por qëndron i paluhatshëm në mejdan, duron, e lidh zemrën e tij tek Allahu, frikohet nga Ai dhe shpreson në ndihmën e Tij, sepse padyshim që Ai është Ndihmuesi dhe Mbrojtësi.

Allahu ka premtuar se do t’i ndihmojë ata që e ndihmojnë Atë dhe ka thënë: “O besimtarë, nëse e ndihmoni Allahun (çështjen e Tij), edhe Ai do t’ju ndihmojë dhe do t’ju bëjë të qëndroni fort në këmbët tuaja.” (Muhammed: 7).

Dhe Allahu i Patëmeta thotë: “Është detyra Jonë që t’i ndihmojmë besimtarët.” (Er-Rum: 47).

Mirëpo, (ndihma e Allahut vjen) me kusht që të kapemi fort për fenë e Allahut, për besimin në Të dhe në të Dërguarin (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) si dhe të qëndrojmë paluhatshëm në fenë e Tij. Ky është shkaku dhe kushti për ndihmën e Allahut ndaj nesh, ashtu siç thotë i Madhërishmi: “Vërtet, Allahu e ndihmon këdo që e ndihmon Atë. Allahu është vërtet i Fortë dhe i Plotfuqishëm. Ata të cilëve, nëse u japim pushtet në tokë, kryejnë faljet, japin zeqatin, urdhërojnë kryerjen e veprave të mira dhe pengojnë atë që është e mbrapshtë…” (El Haxhxh: 40-41).

Ndërsa, në një varg tjetër, i Lartësuari thotë: “Allahu u ka premtuar atyre prej jush që besojnë dhe që bëjnë vepra të mira se do t’i bëjë mëkëmbës në Tokë ashtu si i ka bërë ata para tyre dhe do t’ua sigurojë fuqinë për të zbatuar e përmbushur fenë e tyre, të cilën Ai e ka zgjedhur për ta (Islamin), dhe padyshim që frikën do t’ua shndërrojë në siguri, (me kusht që) këta besimtarë të më adhurojnë vetëm Mua dhe të mos më shoqërojnë asgjë…” (En- Nur: 55).

Pra, ky është premtimi i Allahut për këdo që qëndron paluhatshëm në besim, udhëzim dhe në vepër të mirë: Allahu do ta bëjë mëkëmbës në Tokë, do t’ia japë fuqinë për të zbatuar e përmbushur fenë e tij, do ta sigurojë dhe ruaj nga e keqja e armiqve, nga kurthet e tyre dhe do ta ndihmojë kundër tyre. Prej realizimit të dëshmisë “Muhammedun resulull-llah” është përnderimi i sunetit të Profetit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), thirrja tek ai, zbatimi i objektivave të tij, paralajmërimi nga e kundërta e tij dhe shpjegimi i vargjeve të Kuranit fisnik, të cilat mund të jenë të paqarta përmes tij (sunetit).

Sepse Kurani shpjegohet dhe qartësohet me anë të sunetit. Pra, suneti e qartëson dhe e sqaron Kuranin, aludon në të dhe shprehet për të, ashtu siç thotë Allahu i Madhërishëm: “Ty (o Muhamed) të zbritëm Përkujtesën (Kuranin/sunetin), me qëllim që t’u shpjegosh njerëzve atë që u është shpallur dhe që ata të mendojnë.” (En-Nahl: 44).

Prej kësaj baze madhështore duhet të jetë pikënisja e thirrësve të sinqertë e përmirësues në Tokë, të cilët dëshirojnë të marrin përsipër përmirësimin e shoqërisë dhe dëshirojnë dërgimin e saj në barkën e shpëtimit, drejt bregut të sigurt, në mënyrë që ky përmirësim të jetë i bazuar në faktorin më madhor: sinqeritetin ndaj Allahut në adhurim dhe besimin në të Dërguarin (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), përnderimin e urdhrit dhe ndalimit të tij përmes ndjekjes së sheriatit me të cilin ka ardhur ai dhe kujdesit ndaj çdo gjëje që e kundërshton atë. Pastaj, (thirrësi) shikon faktorët tjerë, të cilët e pasojnë këtë bazë. Kështu, ai thërret drejt zbatimit të obligimeve, si: namazi, zekati, agjërimi, haxhi etj., dhe ndalon nga haramet, si: shirku dhe mëkatet e mosbindjet më të vogla se ai. Thërret tek Allahu dhe nxiton në përmirësimin midis njerëzve përmes urdhërimit për të mirë dhe ndalimit nga e mbrapshta.

Pra, ai përpiqet skajshmërisht të përhapë (vendos) fenë e Allahut në tokën e Tij dhe që njerëzit t’i braktisin haramet, të ndalën tek kufijtë e Tij dhe të kenë kujdes nga bidatet në fe. Kështu duhet të jetë përmirësuesi i suksesshëm. Ai i ndërmerr faktorët (përmirësues) një nga një, duke i kushtuar vëmendje themelit të fortë e që është realizimi i dëshmisë la ilahe il-lAll-llah, Muhammedun resulull-llah në dije dhe në vepër. Ai ua mëson atë njerëzve dhe vepron me të në vetën e tij. Kështu, ai e njëson Allahun, e veçon Atë me adhurim dhe i dorëzohet sheriatit të Tij duke e pasuar të Dërguarin, Muhamedin (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem); e pranon sunetin dhe përnderon atë ashtu siç e përnderonin sahabët; ecë shtegut dhe kërkesave të tij së bashku me Librin e Allahut, ashtu siç ecën sahabët. Vërtet që sahabët e kishin marrë dijen e tyre nga Libri i Allahut dhe nga suneti i të Dërguarit të Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Ata nuk kishin libra tjerë. Librat kanë ardhur pas tyre.

Sa i përket mënyrës së jetës dhe veprave të sahabëve e tabi’inëve, ato ishin të nxjerra nga Kurani madhështor dhe gjithashtu nga suneti. Ata përsiatnin mbi të dhe e lexonin duke pasur qëllim të mirën: dijen, dobinë dhe të vepruarit. Gjithashtu, e studionin dhe e mësonin përmendsh sunetin dhe prej tij merrnin dije dhe vepër. Kështu ishin sahabët e të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe tabi’inët (pasuesit) e tyre në të mira, para se të ekzistonin librat e Hadithit apo librat e tjerë.

Andaj, mundohu ta gjesh veten në mesin e tyre dhe nxirr nga libri i Allahut, nga suneti i të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe nga fjalët e dijetarëve atë që të ndihmon në kuptimin e librit të Allahut dhe të sunetit. Përkushtohu në mësimin dhe kuptimin e fesë, në mënyrë që të mundesh të drejtosh shoqërinë në rrugën e drejtë dhe në mënyrë që të dish se si të duhet të veprosh. Andaj, së pari fillon me veten tënde dhe përpiqesh në përmirësimin e sjelljes dhe garës sate drejt çdo të mire. Kështu, ji së bashku me të parët në namaz dhe në çdo të mirë.

Gjithashtu, ji prej me të largëtëve nga çdo e keqe. Zbatoje Librin e Allahut dhe sunetin e të Dërguarit të Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) në punët dhe në fjalët e tua, së bashku me shokët, vëllezërit dhe përkrahësit tu. Kështu duhet të jetë besimtari. Kështu ishin sahabët (radijAll-llahu anhum), tabi’inët, etbau’t-tabi’inët, përmirësuesit dhe imamët e udhëzimit. Ata e studionin Librin e Allahut, punonin me të, ua lexonin e mësonin atë njerëzve dhe i orientonin ata drejt kuptimeve të tij. Njëkohësisht ua mësonin sunetin dhe i nxisnin që të kapeshin për të dhe ta mësonin mirë. I porositnin për përnderimin e urdhrave, ndalimeve, për ndaljen tek kufijtë e caktuar nga Allahu dhe i Dërguari i Tij (sal-All-llahu alejhi ue sel-lem) sa të ishin gjallë në këtë botë.

Çdo faktor prej faktorëve përmirësues kërkon sinqeritet dhe vërtetësi. Kështu, thirrja në njësimin e Allahut (teuhid) ka nevojë për sinqeritet, për vërtetësi dhe (ka nevojë) për qartësimin e la ilahe il-lAll-llah dhe se kuptimi i saj është: nuk ka të adhuruar me të drejtë, përveç Allahut, dhe se patjetër duhet të kihet kujdes nga shirku në tërësi, i madhu e i vogli dhe të paralajmërohen njerëzit prej tij, ashtu siç bëri i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe shokët e tij (radijAllahu anhum ue erdahum). Përmes përsiatjes mbi Kuranin madhështor, bëhet shumë e qartë kjo çështje (që u cek deri më tani).

Gjithashtu, duhet të përnderohet suneti dhe të thirren njerëzit drejt tij, pas besimit se Muhamedi është i Dërguari i Allahut, t’u tregohet atyre se është obligim pasimi i tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe se Allahu e dërgoi për të gjithë njerëzit, arabët dhe joarabët, xhinët dhe njerëzit, meshkujt dhe femrat, andaj që të gjithë banorët e Tokës duhet patjetër ta pasojnë atë, ashtu siç thotë Allahu i Patëmeta:

“Thuaj (o Muhamed): “O njerëz, unë jam i Dërguari i Allahut për të gjithë ju, i Atij që i përket sundimi i qiejve dhe i Tokës. Nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë veç Atij; Ai jep jetë dhe vdekje, prandaj besoni në Allahun dhe në të Dërguarin e Tij, Profetin që nuk di shkrim e lexim e që beson në Allahun dhe Fjalët e Tij! Shkoni pas Tij, që të jeni në rrugën e drejtë!” (El A’raf: 158).

Ndërsa, para këtij vargu Allahu tha: “Prandaj, ata që do ta besojnë (Muhamedin), përkrahin dhe nderojnë atë, duke ndjekur dritën që është zbritur me të, pikërisht ata janë të fituarit.” (El A’raf: 157).

Andaj, ai që e ndjek atë, e përnderon urdhrin dhe ndalimin e tij, është i fituar, ndërsa kush ia kthen kurrizin dhe e pason epshin e shejtanin, është i humbur dhe i shkatërruar – ue la haule ue la kuwwete il-la bil-lah -.

Faktorët (përmirësues) shtohen sipas asaj drejt secilës thërret apo asaj nga e cila ndalon. Kështu, përpiqu në zgjedhjen e faktorit përmes të cilit qëndron faktori sheriatik, bazën e të cilit e ke të njohur dhe gjithashtu e ke të njohur mënyrën e nxjerrjes së tij nga Libri i Allahut dhe nga suneti i të Dërguarit të Tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Pra, ti i thërret njerëzit drejt fesë së Allahut, drejt zbatimit të obligimeve dhe lënies së mëkateve sipas metodës të cilën e praktikoi i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).

Faktorët dhe shoqëritë ndryshojnë, prandaj shoqëria e cila e lufton fenë dhe në të cilën s’ka udhëheqës që do të të ndihmonte për përmirësimin dhe orientimin e njerëzve, aty (në atë shoqëri) vepron ashtu siç veproi i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) në Mekë. (Pra) thërret për tek Allahu me metodë të mirë, me fjalët të buta e të këndshme, derisa ajo që predikon të hyjë në zemra dhe të ndikohen njerëzit përmes saj, e në këtë mënyrë zemrat të joshen drejt bindjes ndaj Allahut dhe njësimit (teuhidit) të Tij. Ndihmohu me vëllezërit e tu dhe me ata që ecin shtegut tënd në thirrjen e njerëzve dhe udhëzimin e tyre me metoda të buta në vendet ku mund të prezantosh, ashtu që ky besim (islam) të zërë vend në zemra dhe të përhapet mes njerëzve përmes argumenteve të tij të qarta.

Në tërë këtë duhet të ecësh rrugës së drejtë duke përdorur butësinë, urtësinë dhe durimin, ashti siç thotë i Madhërishmi:

“Për kohën! Me të vërtetë, njeriu është në humbje, përveç atyre që besojnë dhe bëjnë vepra të mira, i këshillojnë njëri-tjetrit të vërtetën e i këshillojnë njëri-tjetrit durimin.” (El ‘Asr: 1-3).

Patjetër duhet të ketë durim, këshillim të ndërsjellë për të vërtetën dhe thirrje tek ajo, në mënyrë që të kesh sukses në detyrën tënde. Gjithashtu, përgjegjësit dhe njerëzit me pozitë nga sherri i të cilëve frikohemi për davetin, këshillohen me metodë të mirë, u tregohet rruga e drejtë dhe thirren drejt saj përmes shkrimit apo gojarisht nga dijetarët e shquar, burrat, udhëheqësit dhe prijësit e ummetit. Ashtu siç thotë Allahu:

“Në sajë të mëshirës së Allahut, u solle butësisht me ta (o Muhamed). Sikur të ishe i ashpër dhe i vrazhdë, ata do të largoheshin prej teje.” (Al ‘Imran: 159).

Dhe ashtu siç i tha Allahu Musës dhe Harunit (‘alejhis–selam) kur i dërgoi tek Faraoni:

“Flitini atij fjalë të buta, se ndoshta kujtohet a frikësohet!” (TA HA: 44).

Andaj, është obligim mbi përmirësuesit dhe thirrësit që të ecin kësaj rruge, t’i trajtojnë problemet e shoqërisë me urtësi e këshillë të bukur dhe t’i flasin çdo njeriu me metodën e duhur për të, në mënyrë që të kenë sukses thirrja dhe të arrijnë synimin e tyre.

Gjithashtu, thirrësi për tek Allahu dhe ai që lakmon në përmirësimin e të tjerëve, përveç dy faktorëve të parë (që u cekën), duhet t’u kushtojë vëmendje edhe dy faktorëve të tjerë: këshillimit dhe porosisë së ndërsjellë për të vërtetën, me vëllezërit dhe shokët e tij si dhe me njerëzit autoritar të shoqërisë dhe udhëheqësit e saj. Po ashtu, duhet t’i kushtojë vëmendje faktorit tjetër: durimit ndaj shqetësimeve (fyerjeve/dëmeve) të shkaktuara, qoftë nga ai me pozitë apo dikush tjetër, gjithmonë duke e zbatuar atë në të cilën aludon kaptina e lartcekur (El ‘Asr) dhe duke e ndjekur shembullin e profetëve fisnik (‘alejhimus-salatu ues-selam), siç i thotë Allahu i Lartësuar Profetit të Tij, Muhamedit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) në fund të kaptinës El Ahkaf, e cila ka zbritur në Mekë:

“Prandaj, ti bëhu i durueshëm (o Muhamed) ashtu siç kanë duruar me këmbëngulje të Dërguarit e vendosur dhe mos kërko shpejtimin e dënimit për ata!” (El Ahkaf: 35).

Dhe thotë në kaptinën Al ‘Imran, e cila ka zbritur në Medine:

“Ju, me siguri, do të sprovoheni në pasurinë e në jetën tuaj dhe do të dëgjoni shumë fyerje nga popujt që u është dhënë Libri para jush, si dhe nga paganët. Por, nëse ju duroni dhe ruheni (nga të këqijat), atëherë kjo vërtet është përcaktuese e çështjeve.” (Al ‘Imran: 186).

Gjithashtu, pasi që Allahu në këtë kaptinë ndaloi të merren idhujtarët për miq dhe këshilltarë të afërt, tha:

“…por, nëse ju duroni dhe ruheni nga gjynahet, dinakëritë e tyre nuk mund t’ju dëmtojnë aspak. Vërtet, Allahu është Rrethues për çdo gjë që punojnë ata.” (Al ‘Imran: 120).

Allahu i Patëmeta, në fund të kapinës En-Nahl, e cila po ashtu ka zbritur në Medine, thotë: “Prandaj duro! Durimi yt është vetëm me ndihmën e Allahut. Dhe mos u pikëllo për ta e mos u ngushto, për shkak të dredhive të tyre! Vërtet, Allahu është me ata që e kanë frikë dhe që janë bamirës.” (En-Nahl: 127-128).

Janë të shumta vargjet që flasin rreth kësaj tematike.

Çdo thirrës dhe përmirësues që ecë rrugës së profetëve, do të ketë sukses në thirrjen (davetin) e tij, do të ngadhënjejë me përfundim të lavdishëm dhe me ndihmë ndaj kundërshtarëve. Kushdo që gjurmon rreth kësaj dhe studion jetëshkrimin e përmirësuesve, do të dijë një gjë të tillë dhe se ajo patjetër do të realizohet. Andaj, e lus Allahun me Emrat e Tij të Bukur dhe Cilësitë e Tij të larta, që t’i përmirësojë gjendjet e myslimanëve, t’u dhurojë të kuptuarit e fesë, t’u japë sukses udhëheqëseve të tyre drejt çdo të mire dhe t’ua përmirësojë këshilltarët e afërt. E lus Allahun t’i ruajë të gjithë myslimanët, kudo qofshin ata, nga sprovat lajthitëse dhe nga bindja ndaj epshit e shejtanit. Vërtet, Ai është Poseduesi i një gjëje të tillë dhe ka fuqinë për të bërë atë!

O Allah, dërgo salate dhe selame mbi Profetin tonë, Muhamedin, mbi familjen dhe mbarë shokët e tij!

Veprat e mira nuk ndërpriten me mbarimin e Ramadanit.

 

Autor: Shejkh Muhamed ibn Salih el-Uthejmin

Burimi: https://www.sahab.net/

Përktheu: Umm ‘Akil (Alban Malaj)

 

Me të vërtetë lavdërimet i takojnë Allahut, Atë e lavdërojmë dhe prej Tij ndihmë e falje kërkojmë. Kërkojmë mbrojtjen e Allahut prej të këqijave të veteve dhe veprave tona. Atë që e udhëzon Allahu nuk ka kush ta humbasë dhe atë që Allahu e humb nuk ka udhëzues për të. Dëshmoj se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut të Vetëm e të Pashok dhe dëshmoj se Muhamedi është rob dhe i Dërguari i Tij. E dërgoi Allahu i Lartësuar me Udhëzimin dhe Fenë e vërtetë dhe ai e përcolli Mesazhin, e përmbushi Amanetin dhe e këshilloi Umetin dhe luftoi për Allahun me një Xhihad të Vërtetë. Lavdërimet dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të, mbi Familjen e Tij, mbi Shokët e tij dhe mbi ata që i ndjekin me mirësi deri në Ditën e Gjykimit.

E më pas:

O vëllezër, është me vend që të flasim rreth dy temave:

Tema e parë: A përfundojnë veprat e njeriut me përfundimin e muajit të Ramadanit?

Përgjigja për këtë pyetje është: Jo. Veprat e njeriut nuk ndërpriten veçse me vdekjen, ngase Allahu – Tebarake ue Te’ala – thotë:

وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ

“Dhe adhuroje Zotin tënd derisa të të vijë e sigurta.” (el-Hixhr, 99

Domethënë derisa të të vijë vdekja. Dhe nga thënia e të Lartësuarit për Jakubin:

يَا بَنِيَّ إِنَّ اللهَ اصْطَفَى لَكُمُ الدِّينَ فَلا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ

“O bijtë e mi! Pa dyshim, Allahu ka zgjedhur për ju fenë e vërtetë, prandaj mos vdisni ndryshe veçse duke qenë muslimanë. ” (el-Bekareh, 132)

Dhe nga thënia e Pejgamberit – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem –:

إذا مات الإنسان انقطع عمله إلا من ثلاث

“Kur njeriu vdes ndërpritet vepra e tij, me përjashtim të tre rasteve.”

Pra, Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue ‘ala aalihi ue sel-lem – nuk e kufizon ndërprerjen e veprave, përveçse me vdekjen.

Pastaj, a ndërpriten me mbarimin e Ramadanit veprat të cilat kryen gjatë këtij muaji të tilla si: agjërimi, namazi i natës apo sadakaja?

Jo, ka agjërim në ditë të ligjëruara me sheriat përveç Ramadanit, siç është agjërimi i gjashtë ditëve të Sheualit, ngase me të vërtetë Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue ‘ala alihi ue sel-lem –, ka thënë:

من صام رمضان ثم أتبعه ستًا من شوال فكأنما صام الدهر

“Kush agjëroi Ramadanin, pastaj e pasoi atë me gjashtë ditët e Sheualit, është njësoj sikur ka agjëruar gjithë vitin.”

Dhe këto gjashtë ditë duhet të vijojnë pas muajit Ramadan, d.m.th ato janë ligjëruar për njeriun që nga dita e dytë e Sheualit dhe ai vazhdon më tej me veprat e mira që bënte më parë sepse kjo është më e lehtë. Ngase njeriu është mësuar me agjërimin në Ramadan dhe e ka më të lehtë të vazhdojë me agjërim. Dhe për faktin se njeriu nëse e vonon atë, ndoshta e merr me të shtyrë dhe thotë: “Do të agjëroj nesër”, “Do të agjëroj nesër”, derisa mbarojnë ditët. Dhe këto gjashtë ditë janë vazhdimësi e Ramadanit. Kush i agjëron ato përpara se të agjërojë ditët që i kanë mbetur nga Ramadani nuk merr shpërblim e Sheualit sepse i Dërguari i Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – ka thënë: “Kush agjëroi Ramadanin, pastaj e pasoi atë...” Edhe sikur t’i agjërojë ato përpara plotësimit të ditëve, quhet e pasuar dhe jo pasuese.

E nëse dikush thotë: ndoshta ka pasur justifikim, ndoshta e ka lënë agjërimin e Ramadanit për shkak të sëmundjes, e sëmundja i ka zgjatur deri në fund të Sheualit, pastaj Allahu e shëroi dhe ai filloi të kompesonte ditët, mirëpo Sheuali doli.

Në këtë rast themi: agjërimi i tij është pasues i Ramadanit edhe pse në muajin Dhul-K’adeh, edhe pse muaji Sheual ka dalë e kjo për faktin se ai e la agjërimin në muajin Sheual me arsye dhe e plotësoi më pas ashtu siç e lë Ramadanin me arsye dhe e kompeson më vonë.

Prej agjërimeve të ligjëruara me sheriat është edhe agjërimi i ditës së Arafatit. Me të vërtetë, Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue ‘ala alihi ue sel-lem –, ka thënë:

أحتسب على الله أن يكفر السنة التي قبله والسنة التي بعده

“Shpresoj tek Allahu që të shlyejë mëkatet e vitit pararendës dhe atij pasardhës.”

Me përjashtim të atij që bën Haxhin. Pra, nuk është sunet për të agjërimi i ditës së Arafatit, për shkak se ai duhet të jetë i fuqishëm, i përkushtuar me lutje atë ditë.

Po ashtu, prej agjërimeve të ligjëruara me sheriat është edhe agjërimi i ditës së Ashures, e cila i bie ditën e dhjetë të muajit Muharrem dhe ajo është dita kur Allahu shpëtoi Musain dhe popullin e tij dhe shkatërroi Faraonin dhe popullin e tij. Por, përpara saj agjërohet dita e nëntë, ngase Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue ‘ala alihi ue sel-lem – ka thënë:

لئن بقيت إلى قابل لأصومن التاسع

Nëse jetoj deri vitin e ardhshëm do ta agjëroj ditën e nëntë.”

Prej agjërimeve të ligjëruara me sheriat është edhe agjërimi i dhjetë ditëve të Dhul-Hixhes, ngase Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue ‘ala alihi ue sel-lem – ka thënë:

ما من أيام العمل الصالح فيهن أحب إلى الله من هذه الأيام العشر

“Nuk ka ditë në të cilat veprat e mira janë më të dashura tek Allahu, sesa këto dhjetë ditët.”

Dhe agjërimi është prej veprave të mira.

Prej agjërimeve të ligjëruara me sheriat është agjërimi i tre ditëve për çdo muaj, qoftë në fillim, në mes apo në fund të muajit, ngase Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue ‘ala alihi ue sel-lem –, agjëronte çdo muaj nga tre ditë, nuk i vinte rëndësi a i agjëronte ato në fillim të muajit, në mes apo në fund të tij, por më mirë është të agjërohen në ditët e bardha, d.m.th ditën e trembëdhjetë, katërmbëdhjetë dhe pesëmbëdhjetë (hixhrij).

Gjithashtu, prej agjërimeve të ligjëruara me sheriat është agjërimi i ditës së hënë dhe të enjte, ngase Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue ‘ala alihi ue sel-lem – i agjëronte këto dy ditë dhe thoshte:

إنهما يومان تعرض فيهما الأعمال على الله ، فأحب أن يعرض عملي وأنا صائم

“Me të vërtetë ato janë dy ditë në të cilat paraqiten veprat tek Allahu dhe dëshiroj të paraqiten veprat e mija duke qenë agjërueshëm.”

Prej agjërimeve të ligjëruara me sheriat është edhe agjërimi një ditë po e një ditë jo dhe ky është agjërimi më i mirë, ngase Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – i tha Abdullah ibën ‘Amr el-‘Asit – radij-Allahu ‘anhuma –:

صم يومًا وأفطر يومًا فذلك صيام داوود وهو أفضل الصيام

“Agjëro një ditë po dhe një ditë jo, pasi kështu agjëronte Daudi dhe ai është agjërimi më i mirë”.

Atëherë, a i jepet fund agjërimit me mbarimin e Ramadanit?! Jo.

A i jepet fund namazit të natës me mbarimin e Ramadanit? Jo.

Namazi i natës është ligjëruar që të falet për çdo natë dhe më mirë është të falet pas mesnatës deri sa të mbetet një e gjashta (1/6) e natës e pastaj të flejë dhe më mirë është të flihet gjysmën e parë të natës, pastaj ngrihesh në një të tretën e natës, pastaj fle një të gjashtën. Kështu e ka udhëzuar Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – Abdullah ibën ‘Amr el-‘Asin – radij-Allahu ‘anhuma – dhe i ka thënë:

إن هذا قيام داوود وهو أفضل القيام

“Me të vërtetë ky është namazi i natës që falte Daudi dhe ai është namazi më i mirë.”

Dhe nëse kjo nuk është e lehtë për ty, ngrihu sikur edhe për pak në një të tretën e fundit të natës sepse Allahu – ‘Azze ue Xhel-le – zbret në qiellin e dunjasë, kur ka mbetur pjesa e tretë e fundit e natës dhe thotë:

من يدعوني فأستجيب له ، من يسألني فأعطيه ، من يستغفرني فأغفر له

“Kush më lutet, i përgjigjem; kush më kërkon, i jap; kush më kërkon falje, e fal.”

Pastaj e mbyll namazin e natës me një rekat vitr, ngase Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – u pyet për namazin e natës dhe tha:

مثنى مثنى ، فإذا خشي أحدكم الصبح صلى واحدة فأوترت ما قد صلى

“Fal dy e dy rekate, dhe nëse frikësohet ndonjëri prej jush se mos hyn sabahu, atëherë fal një rekat dhe bëhet tek numri i namazeve qe ka falur.”

Ndërsa sa i përket sadakasë, as ajo nuk ndërpritet. Sadakaja është ligjëruar me sheriat që të jepet në çdo kohë. Madje, fatlumi e bën ushqimin, pijen dhe shpenzimin e familjes së tij sadaka: shpenzimi për veten është sadaka, shpenzimi për familjen është sadaka dhe për më tepër, shpenzimi për familjen është sadakaja më e mirë. Kështu, nëse ke me vete 10 rijalë dhe thua: a t’ia jap sadaka një të varfëri apo t’i shpenzoj për familjen, ngase janë nevojtarë?!

Themi: shpenzoji për familjen.

Po ashtu, leximi i Kur’anit nuk ndërpritet me mbarimin e Ramadanit. Leximi i Kur’anit është ligjëruar të bëhet në çdo kohë dhe duhet që njeriu të caktojë një pjesë nga Kur’ani që ta mësojë për çdo ditë, në mënyrë që të mos i ikin ditët kot, pa lexuar Kur’an.

Ndërsa çështja e dytë: për të cilën dua të flas është se prej urtësisë së Allahut – ‘Azze ue Xhel-le – është se kur i mbaron koha njërës prej shtyllave të Islamit, hyn koha e shtyllës tjetër; mbaroi Ramadani, i cili është koha e kryerjes së njërës prej shtyllave të Islamit dhe ai është agjërimi, në këtë moment kur del Ramadani, hyjnë muajt e Haxhit. Ne tani jemi në muajt e Haxhit sepse muajt e Haxhit hyjnë me perëndimin e diellit të ditës së fundit të Ramadanit dhe kjo është urtësia e Allahut, në mënyrë që të ndjejmë se të gjitha kohët tona i japin përparësi bindjes ndaj Allahut – ‘Azze ue Xhel-le; me të mbaruar farzi i Agjërimit, vjen farzi i Haxhit.

Haxhi është obligim për çdo musliman, por prej mëshirës dhe butësisë së Allahut është se Ai e ka bërë atë obligim vetëm një herë në jetë, qoftë ai edhe më pasaniku i robërve të Allahut, ai e ka obligim kryerjen e Haxhit vetëm një herë, ngase Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue ‘ala alihi ue sel-lem – ka thënë:

الحج مرة فما زاد فهو تطوع

“Haxhi bëhet vetëm një herë, e nëse bëhet më shumë se një herë është nafile.”

Haxhi është obligim vetëm për atë që ka mundësi ta kryejë haxhin. Ai që nuk ka mundësi nuk e ka obligim kryerjen e tij. Supozojmë se një njeri është i varfër, nuk zotëron asgjë; a e ka ai obligim kryerjen e Haxhit? D.m.th a duhet të marrë borxh që të bëjë Haxhin? Jo, edhe sikur ta takojë Zotin e tij pa e bërë Haxhin, e ka takuar Zotin e tij duke i pasur të plotësuara shtyllat e Islamit të tij, pasi shtylla e pestë, që është Haxhi, nuk është obligim për të kur ai nuk ka mundësi ta kryejë.

A është Haxhi obligim për personin e sëmurë?

Jo, edhe sikur të ketë para. Por, nëse ka shpresë se sëmundja e tij do të shërohet, ai pret derisa të shërohet dhe e kryen Haxhin vetë. Por, nëse nuk ka shpresë për shërimin e sëmundjes dhe zotëron pasuri, ai ngarkon dikë tjetër që ta bëj Haxhin për të, bazuar në hadithin e Ibn Abbasit (radij-Allahu ‘anhuma):

“Një grua erdhi te Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue ‘ala alihi ue sel-lem – dhe i tha: “O i Dërguari i Allahut, Allahu e ka bërë Haxhin obligim për robërit e Tij, kam parë se babai im është i shtyrë në moshë dhe nuk e përballon dot udhëtimin, a ta kryej unë Haxhin për të?” (Ai – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: “Po.””

Pra, ai nuk mundi ta bënte Haxhin për shkak të sëmundjes dhe nëse shpreson se sëmundja do të shërohet, pret: në të kundërt, ngarkon dikë tjetër që ta kryejë Haxhin në emër të tij, nëse ka para. Ndërsa ai që nuk ka, për të nuk ka Haxh.

Një grua ka pasuri, por nuk ka mahrem me të cilin ta kryejë Haxhin: a është obligim Haxhi për të?

Jo, edhe sikur të jetë nga gratë më pasanike, por nuk ka mahrem, kështu që ajo nuk e kryen Haxhin.

Ndërsa, nëse ajo ka mahrem dhe i thotë atij: bëje Haxhin me mua dhe unë do të t’i heq të gjitha shpenzimet. A e ka obligim ai ta kryejë Haxhin me të?

Jo, nuk ka obligim. Veçse, nëse ai nuk e ka kryer obligimin e Haxhit dhe ajo i jep atij para që t’i mjaftojnë për Haxhin. Dhe në këtë rast themi: Për të Haxhi bëhet obligim për shkak se ai nuk e ka kryer obligimin e tij dhe jo për shkakun që të jetë mahrem i saj, pra në këtë rast ai e shoqëron atë.

Atëherë, a bën të mërzitet gruaja e cila ka pasuri, por nuk gjen mahrem dhe e humb Haxhin?

Jo, as të mërzitet dhe as t’i frikësohet dënimit, sepse ajo nuk e ka obligim ta kryejë Haxhin, edhe sikur ta takojë Allahun – ‘Azze ue Xhel-le – (pa e bërë Haxhin), ajo e takon Allahun pa gjynah për sa i përket Haxhit.

Një njeri ka para, por ai i ka borxh dikujt dhe huadhënësi i kërkon paratë. Ai ka për shembull një milion, me të cilat mund ta bëjë Haxhin, mirëpo huadhënësi i kërkon borxhin. A e ka ai obligim Haxhin?

Jo, sepse ka borxhe. Dhe nuk ka Haxh për atë që ka borxhe dhe nuk ka me çfarë ta shlyejë borxhin, ngase Allahu i Lartësuar thotë:

وَللهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً

“Dhe Allahu ka bërë obligim për njerëzit vizitën për Haxh të Shtëpisë (Kabes) për këdo që ka mundësi ta përballojë rrugën” (Aali-Imran, 97)

Dhe ndoshta shumë njerëz futen në borxh për të bërë Haxhin, dhe kjo është e gabuar. Nuk është kjo ajo që është ligjëruar me Sheriat, që të marrësh borxh për të bërë Haxhin. Haxhi nuk është obligim për ty. Njësoj si i varfëri; a është obligim për të dhënia e Zekatit?

Përgjigja është: Jo, nuk është obligim. Tani për ty nuk është obligim Haxhi sepse nuk ke mundësi, atëherë pse të të vrasë ndërgjegjja? Pse mërzitesh? Pse shqetësohesh? Mos u shqetëso o vëlla, ti s’ke asnjë detyrim.

Nëse njeriu ka borxhe dhe njëkohësisht ka në dorë një shumë parash, atij i është mbushur mendja se nëse e lan borxhin atij do t’i mbeten para. Për shembull: Fondi për Zhvillimin e Pasurisë së Patundshme. Shumë njerëz kanë marrë hua nga Fondi për Zhvillim, mirëpo ata janë të bindur se nëse shlyejnë këstin do t’u mbeten para, dhe tani ata kanë aq para sa të mund të kryejnë Haxhin. A është Haxhi obligim për ta?

Po, e kanë obligim Haxhin sepse e kanë mundësinë. Por, nëse thotë: unë nuk jam i sigurtë a do të më mjaftojnë paratë nëse shlyej këstin dhe tani jam duke mbledhur, atëherë në këtë rast nuk ka Haxh për të sepse ai është borxhli.

Shumë njerëz thonë: si mendon, nëse më lejon huadhënësi, a ta kryejë Haxhin?

Themi: jo, edhe sikur të të lejojë huadhënësi sepse nëse të lejon ty nuk të bie barra e borxhit. Por, nëse ai të thotë: shko në Haxh dhe unë do ta ul shumën e shpenzimeve të Haxhit. Atëherë, në këtë rast themi: bëje Haxhin.

Por ama, nëse ai të thotë: “Unë të pyes ty, çfarë leverdie kam unë nëse të bëj ulje që ti të bësh Haxhin?” S’ka leverdi! Kështu, shumë njerëz pyesin e thonë: “Huadhënësi më lejoi.”

Ne themi: nuk është çështja të lejoi apo nuk të lejoi; çështja është se ndërgjegjja jote është peng dhe lënia e ndërgjegjes peng i borxhit është gjë e madhe.

Po u tregoj se Pejgamberit – ‘alejhis-salatu ues-selam – iu soll xhenazja e një Sahabiu prej Ensarëve; teksa hodhi disa hapa ai pyeti:

“A ka lënë borxhe pas?” I thanë: “Po o i Dërguari i Allahut.” Ai tha: “Atëherë faluni për shokun tuaj.” Dhe ai nuk u fal. Ndenji mbrapa derisa u ngrit Ebu Katade – radij-Allahu ‘anhu – dhe i tha: “O i Dërguari i Allahut, më gjenden dy dinarë.” Tha Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue ‘ala alihi ue sel-lem –: “A iu dha haku borxhdhënësit dhe u lirua detyrimi i të vdekurit.” – D.m.th shlyerja e huadhënësit e liron të vdekurin nga borxhi që i ka atij. Ai tha: “Po.” Pastaj ai doli para dhe u fal.

Pra, pasja borxh deri në këtë pikë e pengoi Pejgamberin – ‘alejhis-salatu ues-selam – që t’i falte namazin borxhliut për sa kohë që nuk shlyet. Kurse ne sot bëjmë lëshime tek kjo; njeriu bën Umre dhe është në borxh, kryen Haxhin dhe është në borxh, mobilon shtëpinë me mobilje luksoze dhe është në borxh, blen makinë luksoze dhe është në borxh, e sheh se e blen makinën 40.000 rijalë, ndërkohë që mund të gjejë makinë me 10.000 rijalë. A nuk është kështu?! Madje, unë kam dëgjuar se disa njerëz blejnë makinë më shumë se 40.000 rijalë, kur atij i mjafton të blejë një makinë me 10.000 rijalë. Ky është budallallëk! Mos e nënvlerësoni kurrë borxhin! Borxhi është i vështirë, prandaj thuhet: “Borxhi ditën të bën hije, kurse natën të lë pa gjumë.” Por, për të mençurin ama, se ai që nuk e vret mendjen, ai s’do t’ia dijë fare.

E lusim Allahun të na japë sukses neve dhe juve në çdo gjë që Ai do dhe kënaqet; me të vërtetë Ai është i Plotfuqishëm për gjithçka.

Kënaqësia bashkëshortore.

 

Titulli i Librit: “Çfarë keni dashur të dini e që nuk keni mundur të pyesni për jetën martesore në islam”

Autor: Shejkh Muhamed Nasirud-Din el-Albani, (RahimehUllah)

Istanbuli: Vedad Lut

Recensent: Jusuf Hajrullahu

Lektor: Lejla Shala

Përmbajtja:

01 - JETA SEKSUALE:

02 - MARRËDHËNIET INTIME NË KURAN DHE NË SUNNET:

03 - DISPOZITAT LIDHUR ME MARTESËN DHE ME MARRËDHËNIET INTIME:

04 - Bontoni me rastin e natës së parë të martesës:

05 - Vendosja e dorës në kokën e bashkëshortes dhe leximi i duasë:

06 - Falja e namazit të përbashkët të bashkëshortëve:

07 - Çfar duhet të thonë bashkëshortët gjatë marrëdhënieve intime?

08 - Si duhet bashkëshorti t'i afrohet gruas së tij?

09 - Ndalimi i marrëdhënieve seksuale në vrimën anale:

10 - Marrja e avdesit në mes dy marrëdhënieve seksuale:

11 - Larja është më e vlefshme:

12 - Larja e përbashkët e bashkëshortëve:

13 - Marrja e avdesit nga ana e njeriut xhunub para fjetjes:

14 - Dispozitat lidhur me këtë avdes:

15 - Tejemumi te personi xhunub e zëvendëson avdesin:

16 - Larja para gjumit është më e mirë:

17 - Ndalimi i marrëdhënieve seksuale me gruan gjatë menstruacioneve:

18 - Kefareti për personin që ka marrëdhënie intime me gruan gjatë menstruacioneve:

19 - Çka i lejohet njeriut te gruaja në menstruacione?

20 - Kur lejohen marrëdhëniet seksuale pasi që gruaja të pastrohet?

21 - Lejimi i azlit:

22 - Më mirë është të mos bëhet azli:

23 - ÇFARË DËSHIROJNË BASHKËSHORTËT ME MARTESË?

24 - Çfarë bëhët në mëngjësin e martesës?

25 - Shtëpia patjetër duhet të ketë banjo:

26 - Ndalimi i përhapjes së fshehtësive martesore:

27 - Obligimi i gostis së dasmës:

28 - Sunetet e gostisë së dasmës:

29 - Lejohet gostia e dasmës edhe pa mish:

30 - Pjesëmarrja materiale e të pasurve në gostinë martesore:

31 - Ndalohet thirrja në dasmë vetëm e të pasurve:

32 - Obligueshmëria qe t'i përgjigjemi thirrjes:

33 - Duhet t'i përgjigjemi thirrjes, madje edhe nëse jemi agjërueshëm:

34 - Prishja e agjërimit me insistim të atij që ka ftuar në gosti:

35 - ATË QË DUHET TA DIJË SECILI BASHKËSHORTË.

36 - A i lejohet burrit që të shikojë në organin gjenital të gruas së tij dhe gruas të shikojë në organin gjenital të burrit të saj?

37 - A është sunnet që bashkëshorti të lozë me gruan dhe ta ledhatojë atë para marrëdhënieve seksuale?

38 - Bashkëshorti a mund të lozë me gruan gjatë agjërimit?

39 - A lejohet thithja e gjuhës dhe buzëve të gruas?

40 - A është e lejuar që burri dhe gruaja të bisedojnë e të flasin gjatë marrëdhënieve seksuale?

41 - A lejohen psherëtimat dhe zëri i lartë gjatë marrëdhënieve seksuale?

42 - Çfarë u lejohet burrit te gruaja me rastin e marrëdhënieve seksuale?

43 - A i lejohet burrit që të kënaqet me pjesën e jashtme të prapanicës, pa marrëdhënie seksuale në vrimën anale?

44 - Cila është dispozita e prekjes dhe puthjes së organit gjenital të bashkëshortëve?

45 - KUR ËSHTË E OBLIGUAR LARJA E BASHKËSHORTËVE?

46 - ÇKA ËSHTË MIRË GRUAJA TË BËJË PARA MARRËDHËNIEVE?

47 - CILAT JANË POZICIONET MË TË MIRA NË MARRËDHËNIET SEKSUALE?

48 - A ekzistojnë pozita të tjera?

49 - Orgazma më shpejt vjen te burri apo te gruaja?

50 - Si ta vendosim balancën seksuale mes burrit e gruas?

51 - Cila është lidhja në mes gjinjve dhe organit gjenital?

52 - A ndikon gjatësia e organit gjenital të burrit në kënaqjen seksuale të gruas?

53 - Si të ruhet dashuria e zjarrtë në martesë?

54 - ZONAT EROGJENE NË TRUPIN E BURRIT DHE GRUAS.

55 - DISA PROBLEME NË JETËN SEKSUALE DHE SHËRIMI I TYRE.

56 - Sihri a ndikon në aftësinë seksuale?

57 - A ndikon masturbimi në marrëdhëniet seksuale?

58 - Puna intelektuale a ndikon në dobësimin e dëshirës seksuale?

59 - A ndikon diabeti në aftësinë seksuale?

60 - Ejakulimi i burrit para gruas a është shenjë e dobësisë seksuale?

61 - Si të ndalohet ejakulimi i parakohshëm?

62 - Afrodiziakët që forcojnë dëshirën seksuale:

63 - A ekziston lidhja në mes hurmave të thata e të buta dhe seksit?

64 - A ekziston lidhja në mes mjaltit dhe aftësisë seksuale?

65 - A ekziston lidhja në mes mishit të peshkut dhe aftësisë seksuale?

66 - A ekziston lidhja në mes disa llojeve të perimeve dhe aftësisë seksuale?

67 - Cila është lidhja në mes disa llojeve të pemëve dhe aftësisë seksuale?

68 - Cila është lidhja në mes disa pijeve dhe aftësisë seksuale?

69 - Cila është lidhja mes barishteve dhe aftësisë seksuale?

70 - Fund.

- “Ju lajmërojmë se ky libër është kompilacion i disa librave që flasin për këtë temë: (Adabu lejletiz-zefaf) prej shejh Nasiruddin Albani, (Tuhfetul-arus) prej istanbuliut dhe (Muasheretuz-zevxhije) prej Vedad Lut (Vër. Redakt).”

JETA SEKSUALE:

Jeta e myslimanit është e bazuar e ndëtuar në principe, themele dhe në baza që duhet t’i praktikojë e t’i pasojë si mysliman, ndërsa para së gjithash si njeri të cilin Allahu i Lartësuar e ka nderuar kur thotë:

“Ne i kemi nderuar bijët e Ademit.” (El Isra, 70)

Në një vend tjetër thuhet: “Në të vërtetë, Ne e krijuam njeriun në trajtën më të përkryer.” (Et Tin, 4)

Kjo krijesë e mrekullueshme e Allahut është krijesë të cilës Allahu i dha dinjitet, e dalloi dhe e lartësoi mbi krijesat tjera, e krijoi në formën më të bukur dhe e ngriti në vendin më të lartë. Për këtë shkak thotë: “Pa dyshim, ata që besojnë dhe punojnë vepra të mira – pikërisht ata janë krijesat më të mira.” (El Bejine, 7)

Ai, shkalla e të cilit është kështu e lartë te Krijuesi i tij, ai duhet të kujdeset që të udhëheqë e të veprojë sipas programit dhe urdhërit të cilin ja ka shpallur Krijuesi i tij dhe që dëshirat e tij seksuale t’i shfrytëzojë ashtu siç do të jet i kënaqurë Allahu i Lartësuar e jo t’u nënshtrohet shejtanëve xhinë dhe njerëz, të cilët do ta çojnë majtas e djathtas, poashtu nuk duhet ti nënshtohet erës së amoralitetit i cili do ta bartë e hedhë prej një vendi në një vend tjetër, prej një stacioni në një stacion tjetër, prej humnerës në një humnerë tjetër, prej çmendurisë në një çmenduri tjetër…

Këtë sferë të jetës së njeriut duhet ta sqarojmë më hollësisht dhe duhet të gjejmë zgjidhje adekuate me qëllim që njeriu në këto principe ta vendos jetën dhe ta ndërtojë ardhmërinë e tij. Jo vetëm kjo, mbi këto principe e parime ai ta ndërtojë ardhmërinë e shumë gjeneratave të këtij ummeti i cili ka kaluar nëpër etapa të rënda, ka përballuar sëmundje të ndryshme dhe ka tejkaluar kriza të ndryshme.

I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Po ua lë dy gjëra me të cilat nuk do të humbni; Librin e Allahut dhe sunnetin tim.” (El Mustedrek)

Për këtë njeriu është bujar dhe i denjë, sepse Allahu i Lartësuar e ka bërë kalif në Tokë, e ka bërë që të udhëheqë e të drejtojë në Tokë: “Unë do të krijoj një mëkëmbës (që do të zbatojë ligjet e Zotit) në tokë.”

Në këtë libër të vogël, do të flasim për këtë nevojë të njeriut me anë të Kuranit dhe sunnetit të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

MARRËDHËNIET INTIME NË KURAN DHE NË SUNNET:

- Që në fillim dëshirojmë që të flasim për atë që e thotë Allahu i Lartësuar në Librin e Tij lidhur me marrëdhëniet intime mës mashkullit e femrës, rreth asaj që e thotë i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe rreth asaj që e kanë thënë dijetarët myslimanë duke i komentuar këto fjalë, me qëllim që ndonjë me dituri të mangët, mos të lajmrohet e të thotë se kjo temë është #tabu, se kjo është turp dhe se për këtë nuk duhet të flitet. Në anën tjetër, prindërit e kanë për obligim që t'i mësojnë fëmijët e tyre për principet islame lidhur me marrëdhëniet seksuale, me qëllim që fëmijët diturinë e tyre mos ta marrin prej burimeve të prishura dhe prej njerëzve të prishur.

Allahu i Lartësuar thotë: “Dhe një prej shenjave të Tij është që prej jush krijoi për ju bashkëshortet tuaja, që të qetsoheni pran tyre, duke vënë ndërmjet jush dashuri dhe mëshirë. Me të vërtetë, në këtë ka shenja, për njerëzitë që mendojnë.” (Er-Rumë, 21)

Nëse lexojmë suren e Kuranit, El-Bekare, do të hasim ajetin: “Gratë tuaja janë “ara” për ju, prandaj iu afroni “arave” tuaja si të doni. Por bëni diçka (të mirë) për veten tuaj.” (El-Bekare, 223)

- Duke folur për tefsirin e këtij ajeti, njëri prej mufesirëve thotë: “Afrojuni grave tuaja nga cila do anë, para, prapa, duke qenë shtrirë ose nën, duke qenë në këmbë ose në shtrat, duke qenë ulur para ose prapa, por marrëdhënia duhet të kryhet në vaginë. Ky është qëndrimi i të gjithë sahabëve, tabiinëve, dijetarëve dhe imamëve të cilët thonë se marrëdhëniet në vrimën anale janë të ndaluara.” (Fethul-bejan fi mekasidil-Kuran, Ebu Tajjib el-Fettuhi, Katar.)

- Autorët e pëmbledhjeve të haditheve për mendim prej Xhabirit se kishte thënë se si hebrenjët thonin: “Njeriu nëse afrohet gruas së tij nga mbrapa, duke kryer marrdhënie në vaginë dhe ajo mbetet shtatzënë dhe lind fëmijë, ai fëmijë do të jetë i vengër.” Pas kësaj, si përgjigje ndaj pohimit të tyre, është shpallur ky ajet. (Buhari dhe Muslimi)

Ibn Abbasi tregon: “Omeri radijAllahu ‘anhu kishte shkuar te i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe kishte thënë: “O i Dërguari i Allahut, u shkatrrova.” “Çfar të shkatërroi?” - kishte pyetur Pejgamberi. Omeri kishte thënë: “Mbrëmë kam pasur mardhënie me gruan nga mbrapa.” Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem heshti dhe pastaj u shpall ajeti: “Grat tuaja janë “ara” për ju, prandaj iu afroni “arave” tuaja si të doni.” (El-Bekare, 223)

“Kjo do të thotë, prej përpara dhe mbrapa, por ruajuni prej vrimës anale dhe marrëdhënieve gjatë menstruacioneve.” (Ahmedi, Trimidhiu, ndëra Nesaiu thotë se hadithi është i mirë.)

Hudhejme b. Sabiti tregon se një njeri kishte shkuar te i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe e kishte pyetur për marrëdhëniet intime nga mbrapa dhe i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem kishte thënë:

“Nëse mendon t'i afrohesh gruas nga mbrapa e të kesh marrëdhënie në vrimën përpara, atëherë kjo është e lejuar, por mbrapa në vrimën anale, kjo nuk është e lejuar. Me të vërtet Allahu nuk turpërohet nga e vërteta dhe mos kryeni marrëdhënie me grat në vrimat anale.” (Trimidhiu.)

Ndërsa Ibën Abbasi thotë: “I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Me të vërtet, Allahu nuk e shikon njeriun që ka marrëdhënie me gruan në vrimën anale.” (Ahmedi dhe Bejhekiu)

Ibën kethiri në tefsirin e këtij ajeti thotë: “Gratë tuaja janë “ara” për ju.” Fjala “ara” tregon vendmjelljen e fëmijës...” prandaj iu afroni “arave” tuaja si të doni”, që do të thotë si të doni: përpara ose mbrapa, por në një vend, siç e vërtetojnë këtë hadhithet.

El-Buhari e përmend thënien e Xhabirit i cili kishte thënë se hebrenjtë kanë thënë “Nëse marrëdhëniet kryhen nga mbrapa, fëmija lind i vëngër.” Atëherë u shpall: “Gratë tuaja janë “ara” për ju, prandaj iu afroni “arave” tuaja si të doni.” (Transmetojnë Muslimi dhe Ebu Davudi)

Ibën Ebi Hatimi përmend prej Xhabirit se hebrenjët u kishin thënë myslimanëve: “Kush i afrohet gruas së tij nga mbrapa, fëmija do të lind i vëngër” dhe Allahu kishte shpallur: “Gratë tuaja janë “ara” për ju, prandaj iu afroni “arave" tuaja si të doni.”

Ibën Xhurejxhi në një hadith thotë se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem kishte thënë: “Nga përpara ose nga mbrapa, kjo le të ndodh në organin gjenital!”

Ekzistojnë edhe shumë hadithe të tjera që japin liri në marrëdhëniet intime, me kusht që ato të kryhen në një vend, pra në vaginë. Po ashtu, ekziston ndalesa e marrëdhënieve intime në vrimën anale.:

- Duke komentuar pjesën e ajetit: “Por bëni diçka (të mirë) për veten tuaj”, Ibën Kethiri thotë:

“Kjo do të thotë që para marrëdhënieve të thuhet besmelja, sepse Muslimi përmend prej Ibën Abbasit se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem kishte thënë:

“Kush thotë kur i afrohet gruas së tij: Bismilahi, Allahumme xhenIbënadh-shejtan ve xhenibbish-shejtan mimma rezaktena - Në emrin e Allahut. Allah, na mbroj neve prej shejtanëve dhe mbroje prej shejtanit atë me të cilën na furnizon, dhe prej asaj marrëdhënie lind fëmijë, shejtani aspak nuk do ta dëmtojë.”

Një prej kuptimeve të kësaj pjese të ajetit është edhe ajo që njeriu brenda marrëdhënieve intime t'i përfshijë edhe puthjet, ledhatimet, prekjet e buzëve. Paraloja është diçka që pranohet me sheriat, me mendje dhe kjo është në natyrën e njeriut, madje edhe të kafshëve.

Janë shumë hadithe që flasin për këtë problematikë. Ibën Abbasi transmeton se një grua kishte shkuar te i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem derisa ai ishte me Ebu Bekrin dhe me Halid b. Zejdin dhe kishte thënë: “Isha e martuar për Rifai el-Karziun dhe ai më shkurorëzoi dhe pas tij u martova me Abdurrahman b. Zebirin, kurse ai (organin gjenital) e ka sa një njerith.” Ajo e kapi një pjesë të mantelit të saj duke sjell shembull. Shikojeni këtë pamje para të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe Ebu Bekrit! Gruaja e përshkruan organin e burrit të vet, madje ajo ankohet se ai është i dobët dhe se nuk mund ta kryejë obligimin e tij ndaj gruas. Në natyrën e gruas është që ta urrejë burrin që nuk mundet seksualisht ta kënaqë dhe i cili ka epsh të dobët. Pejgamberi salallahu aleji ue selem në këtë buzëqeshi dhe tha: “A dëshiron të kthehesh te burri yt i parë? Jo, derisa nuk e përjeton kënaqësinë e tij dhe ai nuk e përjeton kënaqësinë tënde.” (Hadithin e përmend Buhariu dhe Muslimi).

- Kjo ngjarje tregon se në islam nuk ka tema tabu, por se është e patjetërsushme të bisedohet që i preokupojnë njerëzit.

Buhariu në librin e martesës përmend prej Xhabirit se ai duke u kthyer prej një ekspedite me të Dërguarin e Allahut, kishte thënë se kishte shpejtuar me deven e tij. Dikush ishte pas tij dhe Xhabiri ishte kthyer dhe e kishte parë të Dërguarin e Allahut. Ai e kishte pyetur: “Pse po shpejton?” Pejgamberi e pyeti: “A ke martuar virgjëresh apo vejush?” Ai i kishte thënë: “Vejushë.” Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Pse nuk ke martuar ndonjë vajzë që të lozësh me të dhe ajo me ty?”

Muslimi transmeton prej Abdullah b. Amrit se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem kishte thënë: “Dynjaja është kënaqësi, ndërsa kënaqësia më e mirë është gruaja e mirë.”

Ajo që duhet t'i paraprijë marrëdhënieve seksuale është paraloja, në të cilën burri e përkëdhel gruan, e puthë atë dhe ia thithë gjuhën asaj. “Ebu Davudi transmeton se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e kishte puthur Aishen dhe e kishte thithur gjuhën e saj.” (E përmend Ebu Davudi (2386) dhe në kapitullin e agjërimit (234), kurse në zinxhir ka dobësi.)

Janë të shumta qëndrimet e dijetarëve të cilët flasin për marrëdhëniet intime. Ibën Kajimi në Zadul-Mead thotë: “Kur është në pyetje marrëdhënia seksuale, atëherë udhëzimi i Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem është i plotë dhe i përsosur në ruajtjen e shëndetit, në arritjen e plotë të knaqësisë, në arritjen e knaqësisë shpirtërore dhe në plotësimin e të gjitha intencave që dëshirohen të arrihen me anë të marrëdhënieve seksuale. Në esencë, eksistojnë tre qëllime që të arrihen me të:

- Ruajtja dhe përhapja e llojit njerëzorë;

- Largimi i lëngjeve, grumbullimi i të cilave në trup i bëjnë dëmë njeriut;

- Arritja e knaqësisë dhe kënaqja në begatitë.”

Në librin e imam Ahmedit Ez-Zuhd thuhet se imami kishte thënë: “Mund të përmbahen prej ushqimit e pijes, por nuk mund të përmbahen prej grave (mendohet në gratë që i ka hallall).”

Ahnef b. Kajsi kishte hyrë te Muavia b. Ebi Sufjani te i cili ishte djali i tij Jezidi i cili shikonte i mahnitur. Muaviu e pyeti: “Ebu Bahr, çka mendon për fëmijët?” Ai u përgjigjë: “O prijës i besimtarëve, ata janë shtylla te të cilët mbështetemi dhe gëzimi i syve tanë. Me anë të tyre i tejkalojmë armiqët tanë dhe ata janë trashëguesit tanë. Atyre u ka hije shtrati i butë që i mbron prej tokës dhe mjegulla që u bën hije prej diellit. Nëse të kërkojnë diçka, jep dhe mos ua ndalo e që pastaj ta urrejnë afërsinë tënde, ta urrejnë jetën tënde dhe ta dëshirojnë vdekjen tënde.” Muaviu i tha: “Allahu të shpërbleftë o Ebu Bahr, ata janë pikërisht ashtu siç përshkrove.”

DISPOZITAT LIDHUR ME MARTESËN DHE ME MARRËDHËNIET INTIME:

• Bontoni me rastin e natës së parë të martesës:

Njeriu kur hynë te bashkëshortja e tijm është e pëlqyer që të sillet në mënyrë të mirë me të, si për shembull; t'i ofroj diçka të pijë e të ngjajshme, sepse transmetohet një hadith se Esma b. Jezid b. Sekeni kishte thënë: “Unë e stolisa Aishen për Pejgamberin sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, shkova te ai dhe e thirra që të shikojë atë të zbuluar, ai u ul afër saj dhe ia ofroi një gotë të madhe me qumësht prej së cilës Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem piu dhe ia ofroi asaj, mirëpo ajo e uli kokën dhe u turpërua.” Më tej Esma thotë: “Unë e qortova dhe i thashë: ‘Merr prej dorës së të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem’ dhe ajo mori dhe piu pak.”

Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i tha: “Jepi shoqes tënde.”

Esma tha: “Jo o i Dërguari i Allahut, merre ti dhe pi prej saj dhe ma ofro me dorën tënde.” Esma thotë: “Pastaj u ula dhe e vendosa enën në gjurin tim, pastaj fillova ta lëviz me buzët e mia me qëllim që ta qëlloj vendin prej ku ka pirë i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, kurse ai ju tha grave që ishin te unë: “Merrni.” Ato thanë: “Nuk duam.”

Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Mos e bashkoni urinë me gënjeshtër.” (Transmeton Ahmedi (||/438,452,453,458.)

• Vendosja e dorës në kokën e bashkëshortes dhe leximi i duasë:

- Burri duhet ta vendosë dorën e tij në ballin e bashkëshortes kur hynë te ajo ose para se të hyjë, të përmend emrin e Allahut, të lutët për bereqet dhe për bekim dhe ta thotë atë që transmetohet në fjalët e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem se kishte thënë: “Kur ndonjëri prej jush martohet ose blen ndonjë shërbëtore, le t'ia vendosë dorën ne ballë, le ta përmend emrin e Allahut, le të lutet për bekim duke thënë: “Zoti im, të lutem Ty që prej saj të kem vetëm të mira me të mirën të cilën Ti e ke krijuar, ndërsa kërkoj mbrojtje prej të keqes së saj dhe të keqen e asaj me të cilën Ti e ke krijuar.” (Pra, të keqen me të cilën ti e ke krijuar dhe e cila është mbjellë te ajo.)

“Kush blenë deve, le ta kapë për majën e gungës dhe le të thotë dua të njëjtë.” (Hadithin e përmend Buhariu në Efalul-ibad në f. 88, Ebu Daudi I/336, Ibën Maxhe I/592, Hakimi II/185, Bejhekiu VII/148.)

• Falja e namazit të përbashkët të bashkëshortëve:

- Është mirë që bashkëshortët bashkarisht t'i falin dy rekate, sepse kjo transmetohet prej selefëve të ndershëm. Lidhur me këtë ekzistonë dy thënie.

- E para prej tyre thënia që transmetohet prej Ebu Seidit, tutorit të Ebu Usejdit, se kishte thënë: “Kam qenë rob kur u martova. E thira një grup të sahabëve të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, në mesin e të cilëve ishin Ibën Mes'udi, Ebu Dherri dhe Hudhejfe.” U ngritëm të falim namaz dhe Ebu Dheri u nis para nesh, kurse ata thanë: “Na prij në namaz.” Unë iu priva në namaz, ndërsa unë isha rob. Ata më mësuan dhe më thanë: “Kur te ti hyn gruaja jote, fali dy rekate, pastaj lute Allahun për të mirën që është te ajo dhe kërko prej Tij mbrojtje prej të keqes që është te ajo, pastaj bën çfar të duash.” (E përmend Ebu Bekr b. Ebi Shejbe.)

- Thënia e dytë është ajo që përmendet prej Shekikut se kishte thënë: “Kishte ardhur një njeri me emrin Ebu Harith dhe kishte thënë: “Jam martuar me një robëreshë të re dhe kam frik se do të më urrejë.” Abdullah b. Mes'udi tha: “Me të vërtetë afërsia dhe harmonia janë prej Allahut të Lartësuar, kurse ndarja dhe dis'harmonia janë prej shejtanit. Ai dëshiron që ju t'i urreni gjërat të cilat Allahu ua ka lejuar. Për këtë, kur vjen te ti, urdhëroje që me ty t'i falë dy rekate.” Në rivajetin tjetër transmetohet se Ibën Mes'udi kishte thënë: “Allahu im, më jep bereqet te gruaja ime dhe asaj te unë. Bëje që takimi dhe jeta jonë të jetë vetëm se mirë, ndërsa nëse na ndanë, na mundëso që edhe në të, të ketë mirësi.” (E përmend Ebu Bekr b. Shejbe, po ashtu edhe Abdur-Rezaku.)

• Çfar duhet të thonë bashkëshortët gjatë marrëdhënieve intime?

- Burri kur i afrohet gruas së tij, duhet të thotë: “Allahumme xhenibënash-shejtane ue xhenibbnish-shejtane mimma rezaktena - Allahu im, largoje shejtanin prej nesh dhe largoje shejtanin prej atij që do të niset.” Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Nëse Allahu e cakton që t'u lind fëmijë, shejtani kurrë nuk do ta dëmtojë.” (E përmend Buhariu në Sahihun e tij IX/187.)

• Si duhet bashkëshorti t'i afrohet gruas së tij?

- Burrit i lejohet që të ketë marrdhënie intime me bashkëshorten nga cilado anë, përpara ose nga mbrapa, por në vaginë, sepse Allahu i Lartësuar thotë: “Gratë tuaja janë “ara” për ju, prandaj iu afroni "arave" tuaja si të doni.” (El-Bekare, 223) Kjo do të thotë, si të dëshironi, përpara ose nga mbrapa. Në këtë temë do t'i përmendim dy hadithe.

- Hadithi i parë transmetohet prej Xhabirit radijallahu anhu se kishte thënë: “Hebrenjët kanë thënë: Kur burri ka marrdhënie me gruan e tij nga mbrapa në vaginë, fëmija që do të mbarset në këtë marrdhënie, do të jetë i vengët.”

Allahu i Lartësuar e ka shpallur ajetin: “Gratë tuaja janë “ara” për ju, prandaj iu afroni “arave” tuaja si të doni.” (El-Bekare, 223)

Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Nga para ose nga mbrapa, vetëm le të jetë në organin gjenital.” (Hadithin e transmeton Buhariu VIII/154, Muslimi IV/156.)

- Transmetohet prej Ibën Abbasit se kishte thënë: “Ensarët kanë jetuar me hebrenjët ndërsa kanë qenë idhujtarë, kurse hebrenjtë kanë qenë ithtarë të Librit. Ensarët i kanë konsideruar ata më superior në dituri dhe kanë pasur shumicën e veprimeve të tyre. Kitabijtë u afroheshin grave të tyre vetëm prej anësh dhe ensarët këtë traditë e kishin marrë prej tyre.”

- Pasi që muhaxhirët erdhën në Medinë, njëri prej muhaxhirëve e kishte martuar një grua ensare. Ai ishte nisur që t'i afrohet asaj, por ajo e kishte refuzuar duke i thënë: “Burrat tanë u afrohen grave prej anësh, vepro kështu ose largohu prej meje”, derisa kjo nuk u bë një çështje e madhe serioze e cila depërtoi deri te i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe Allahu e shpalli ajetin: “Gratë tuaja janë “ara” për ju, prandaj iu afroni “arave” tuaja si të doni.” (El-Bekare, 223) Kjo do të thotë përpara, mbrapa, në shpinë, mirëpo në vendin e lindjes së fëmijës."

• Ndalimi i marrëdhënieve seksuale në vrimën anale:

Burri e ka të ndaluar që të ketë marrëdhënie seksuale me bashkëshorten e tij në vrimën anale në bazë të kuptimit të ajetit të cituar më parë: “Gratë tuaja janë “ara” për ju, prandaj iu afroni “arave” tuaja si të doni.” (El-Bekare, 223)

Njëherësh edhe për shkak të shumë haditheve që të njëjtën e ndalojnë, kurse disa prej tyre i përmendëm. Përveç tyre, ekzistojnë edhe hadithe dhe të tjera:

Transmetohet prej Ummu Seleme radijAllahu ‘anha se kishte thënë: “Muhaxhirët pasi që ishin vendosur në Medinë, ensarët filluan që të martohen me gratë e tyre. Gratë muhaxhire e kishin praktikë që me rastin e marrëdhënieve seksuale t'i vendosin duart në gjunjë ose në tokë ose të lakohen me fytyrë, derisa gratë ensare këtë nuk e bënin. Një burrë muhaxhir kishte kërkuar prej gruas së tij ensare që të veprojë kështu dhe ajo kishte refuzuar derisa nuk e kishte pyetur të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, mirëpo kisha turp që të pyes dhe e pyeta Ummu Selemen.” Atëherë u shpall ajeti: “Gratë tuaja janë “ara" për ju, prandaj iu afroni “arave” tuaja si të doni.” (El-Bekare, 223)

Pejgamberi salallahu aleji ue selem tha: “Por, marrëdhënia seksuale duhet të kryhet në organin gjenital të gruas.” (E përmend Ahmedi VI/305, 310, 318, Trimidhiu III/75, ai thotë se është sahih.)

Thënien e dytë e transmeton Ibën Abbasi radijAllahu ‘anhu duke thënë: “Erdhi Omer b. Hatabi radijAllahu ‘anhu te i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe i tha: “O i Dërguari i Allahut, u shkatërrova.” Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e pyeti: “Çfar të shkatërroi?” Ai u përgjigjë: “E kam ndërruar pozitën gjatë marrëdhënieve me gruan time.” Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem nuk i tha asgjë. Pas kësaj, të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i zbriti ajeti: “Gratë tuaja janë “ara” për ju, prandaj iu afroni “arave” tuaja si të doni.” (El-Bekare, 223)

Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem iu përgjigjë: “Afroju asaj nga para ose nga mbrapa, por ruaju marrëdhënieve në vrimën anale dhe derisa është në menstruacione.” (Transmeton Nesaiu në Ashere II/76, Trimidhiu II/162, Ibën Ebi Hatimi I/39, Teberani III/156, Vahidi f. 53 në zixhir të mirë. Trimidhiu thotë se është hasen.)

Thënien e tretë e transmeton Huzejme b. Sabiti radijAllahu ‘anhu se një njeri kishte shkuar te i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe e kishte pyetur lidhur me situatën kur burri ka marrëdhënie seksuale me gruan në vrimën anale. Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem iu përgjigjë: “Është e lejuar.” Njeriu pasi që u kthye që të largohet, Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e thirri ose e dërgoi dikë që ta thërrasë dhe iu drejtua: “Si the? A the në të dyja vrimat? Nëse the se i afrohesh gruas nga mbrapa e që marrëdhënia të kryhet në organin gjenital, atëherë kjo është e lejuar, ndërsa nëse ke menduar që burri t'i afrohet gruas nga mbrapa dhe që të ketë marrëdhënie në vrimën anale, atëherë kjo nuk ështe e lejuar. Me të vërtetë Allahu nuk turpërohet prej të vërtetës, mos kryeni marrëdhënie intime me gratë tuaja në vrimën e tyre anale.” (Transmetojnë Shafiu, II/260, Bejhekiu, VII/196.)

Hadithi i katërtë thotë: “Allahu i Lartësuar nuk e shikon atë njeri që ka marrëdhënie intime me gruan e tij në vrimën e saj anale.” (E përmend Nesaiu në veprën e tij Ashere, II/87-88, Trimidhiu, I/218, Ibënu Hibbani f. 1302.)

“I mallkuar është ai që ka marrëdhënie intime me gruan e tij në vrimën e saj anale.” (E përmend Ibën Adij I/211, duke transmetuar prej Ukbe Ibënu Amirit me zinxhir të mirë.)

“Kush kryen marrëdhënie intime me gruan derisa ajo është në menstruacione ose në vrimën e saj anale ose shkon te falltori dhe beson në atë që ai thotë, ai është bërë jobesimtarë në atë që i është shpallur Muhamedit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.” (E përmendin katër autorët e Suneneve.)

• Marrja e avdesit në mes dy marrëdhënieve seksuale:

Burri kur ka marrëdhënie seksuale me gruan e tij, pastaj dëshiron që të njëjtën ta përsërisë, ai duhet të marrë avdes, sepse i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem thotë:

“Ai që ka marrëdhënie seksuale me gruan e tij, pastaj dëshiron që të njëjtën ta përsërisë, le të marr avdes (pra, ndërmjet dy marrëdhënieve seksuale le të marrë avdes.)” Në një rivajet tjetër transmetohet se ka thënë: “Le të marrë avdes sikur për namaz, sepse kjo e shton aktivitetin.” (E përmend Muslimi, I/171.)

• Larja është më e vlefshme:

Mirëpo larja është më e vlefshme sesa marrja e avdesit për shkak të hadithit që e transmeton Ebu Rafi' se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem një ditë i kishte vizituar gratë e tij, duke u larë te secila. Unë i thash: “O i Dërguari i Allahut, pse gjithë këtë nuke përfundove me një larje?” Ai u përgjigjë: “Kështu është më pastër, më përshtatshëm dhe më mirë.” (E transmeton Ebu Davudi.)

• Larja e përbashkët e bashkëshortëve:

Bashkëshortët e kanë të lejuar që bashkë të lahen në një vend, edhe nëse burri shikon në gruan e tij dhe gruaja në burrin e saj. Lidhur me këtë ekzistojnë hadithe që e vërtetojnë këtë.

Argumenti i parë është ai të cilin e transmeton Aisha radijAllahu ‘anha: “Unë jamë larë bashkë me të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem prej një ene, ashtu që të na përziheshin duart, ai merrte më shumë ujë saqë fillova t'i them: “Më lër mua, më lër mua.” Aisha thotë: “Ndërsa të dytë ishim xhunub.” (Transmeton Buhariu, Muslimi dhe Ebu Avane. Albani thotë: “Kjo është dëshmi për pasaktësinë e asaj që transmetohet prej Aishes radijAllahu ‘anha se kishte thënë “Kurrë nuk e kam parë vendin e turpshëm të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem”)

Transmetohet prej Muavija b. Hajdit se kishte thënë: “O i Dërguari i Allahut, kur janë në pyetje vendet tona të turpit, çka është e lejuar e çka muk është e lejuar?” Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Ruaje vendin tënd të turpit përveç bashkëshortes tënde dhe prej asaj që është nën pushtetin tënd.” (Ibën Urve el-Hanbeli në veprën e tij El-Kevakib thotë: “Secili bashkëshortë e ka të lejuar të shikojë dhe ta prek tërë trupin e bashkëshort (es) it, madje edhe organin gjenital për shkak të këtij hadithi, sepse bashkëshorti e ka të lejuar që të knaqet duke shikuar dhe duke prekur organin gjenital të bashkëshort (es) it të vet. Kjo i lejohet ngjashëm siç lejohet që të shikojë dhe t'i prekë pjesët tjera të trupit.”

Ky është mendimi i Malikut dhe i të tjerëve, ndërsa e transmeton Ibënu Sadi prej Vakidit se kishte thënë: “E kam par Malik b. Enesin dhe Ibënu Ebi Zi'bin se nuk kanë konsideruar si diçka të keqe që njeriu ta shikojë organin gjenital të gruas dhe që gruaja ta shikojë organin gjenital të burrit.”)

• Marrja e avdesit nga ana e njeriut xhunub para fjetjes:

Personi që është xhunub, nuk duhet të flejë pa avdes. Lidhur me këtë çështje ekzistojnë hadithe të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Hadithi i parë transmetohet prej Aishes radijAllahu ‘anha se kishte thënë: “I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem kur dëshironte të flejë ose të hajë gjersa ishte xhunub, ai e lante vendin e tij të turpshëm dhe merrte avdes sikur për namaz.” (E përmend Buhariu, Muslimi dhe Ebu Avane në Sahihet e tyre.)

Hadithi tjetër transmetohet prej Ibën Omerit se Omeri radijAllahu ‘anhu kishte thënë: “O i Dërguari i Allahut, a mundemi të flemë gjersa jemi xhunubë?” I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem u përgjigjë: “Mundet pasi që të marr avdes.” Ndërsa në një rivajet tjetër thuhet se kishte thënë: “Po, merr avdes, pastaj flen derisa të mos pastrohet atëherë kur të dëshirojë.” Kurse në rivajetin tjetër thuhet: “Po, mund të flejë, ndërsa nëse dëshiron, mund të marrë avdes.” (Këtë hadith e përmendin tre veta në Sahihet e tyre dhe Ibënu Asakiri, II/223)

Hadithin e tretë e transmeton Ammar b. Jasiri se i Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem kishte thënë: “Meleku nuk do t'u afrohet tre njerëzve: kufomës së vdekur të jobesimtarit, personit që së tepërmi është lyer me erë (Kjo aromë është prej shafranit dhe prej llojeve tjera të aromave. Ky është i ndaluar për shkak se kjo aromë është e grave.) dhe personit xhunub derisa të mos marrë avdes.” (Hadithi është hasen, e përmend Ebu Davudi në Sunenin e tij II/192-193 me dy zinxhirë.)

• Dispozitat lidhur me këtë avdes:

Ky avdes nuk është vaxhib - i obligueshëm. Ai është mustehab i fortë për shkak të hadithit që transmetohet prej Omerit se e kishte pyetur të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem se a mund të flejë njeriu qe është xhunub. I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i kishte thënë: “Po, nësë do mund të marrë avdes.” (E transmeton Ibën Hibbani në Sahihun e tij.)

Këtë e vërteton edhe hadithi i Aishes radijAllahu ‘anha e cila kishte thënë: “Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem flinte, ndërsa me këtë rast ai as që e kishte prekur ujin. (Derisa nuk zgjohej e nuk lahej).” (E transmeton Ibën Ebi Shejbe I/45.)

Në një rivajet tjetër thuhet se kishte thënë: “I Dërguari Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem flinte duke qenë xhunub, vinte Bilalli dhe thërriste për namazin e sabahut. Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ngrihej dhe lahej. E kam parë se si i pikonte uji nga koka. Pastaj ai dilte dhe unë e ndëgjoja zërin e tij në namazin e sabahut, ditën e kalonte duke agjëruar.” Transmetuesi ka thënë: “I thashë Amirit: ‘Në Ramazan?” Ai u përgjigj: “Po, në Ramazan ose jashtë tij.” (Transmetojnë Ibën Ebi Shejbe, II/183 prej Mesrukut.)

• Tejemumi te personi xhunub e zëvendëson avdesin:

Bashkëshortëve u lejohet që në disa situata, në vend të avdesit të marrin tejmum për shkak të hadithit në të cilin Aisha radijAllahu ‘anha thotë: “I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem kur ishte xhunub, ndërsa dëshironte të flejë, ai merrte avdes ose tejmum.” (Transmeton Bejhekiu, I/200)

• Larja para gjumit është më e mirë:

Larja e bashkëshortëve para gjumit është më e mirë për shkak të hadithit të cilin e transmeton Abdullah b. Kajsi, në të cilin thuhet: “E pyeta Aishen radijAllahu ‘anha: “Çfarë bënte i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem kur ishte xhunub? A pastrohej fillimisht ose më parë flinte e pastaj lahej?” Ajo u përgjigjë: “Ai i vepronte të dyja, nganjëherë më parë lahej e flinte, ndërsa nganjëherë merrte avdes dhe flinte.” Unë i thash: “Falënderimi i takon Allahut që në këtë gjë ka dhënë fleksibilitet.” (Transmetojnë Muslimi, I/181, Ebu Avanem I/278 dhe Ahmedi, VI/149 dhe 73.)

• Ndalimi i marrëdhënieve seksuale me gruan gjatë menstruacioneve:

Buri e ka të ndaluar që të ketë marrëdhënie seksuale me bashkëshorten derisa ajo është në menstruacione, për shkak të ajetit në të cilin Allahu i Lartësuar thotë: “Të pyesin ty (Muhamed) për të përmuajshmet e femrave. Thuaju: “Ajo është gjendje e dëmshme.” Prandaj, gjatë kësaj kohe, mos iu afroni atyre (për marrëdhënie) derisa të pastrohen. Pasi të pastrohen, atëherë afrohuni tek ato ashtu si ju ka urdhëruar Allahu. Pa dyshim, Allahu i do ata që pendohen fort (për gjynahet) dhe ata që pastrohen.” (EL-Bekare, 222)

Lidhur me këtë temë, ekzistojnë edhe hadithe të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Në hadithin e parë thuhet: “Kush kryen marrëdhënie intime me gruan derisa ajo është në menstruacione ose në vrimën anale apo shkon te falltori dhe i beson se çfarë ai thotë, ai e ka mohuar atë që i është shpallur Muhamedit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.” (Hadithi është sahih. Transmetojnë autorët e Suneneve, ashtu siç e tham këtë në kapitujt e mëparshëm.)

Në hadithin e dytë transmetohet prej Enesit radijAllahu ‘anhu se kishte thënë: “Hebrenjët gratë e tyre, deri sa ishin me menstruacione, i largonin prej shtëpive, nuk hanin e as nuk pinin me to e as që përziheshin me to nëpër shtëpi.” Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ishte pyetur lidhur me këtë dhe i ishte shpallur ajeti: “Të pyesin ty (Muhamed) për të përmuajshmet e femrave. Thuaju: “Ajo është gjendje e dëmshme.” Prandaj, gjatë kësaj kohe, mos iu afroni atyre (për marrëdhënie) derisa të pastrohen.” (EL-Bekare, 222)

Dhe Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem kishte thënë: “Përzihuni me to dhe punoni të gjitha gjërat me to përveç marrëdhënieve seksuale.” Pas kësaj, hebrenjët kishin thënë: “Çfarë dëshiron ky njeri, nuk gjendet gjë në fenë tonë të cilën ai nuk e kundërshton.”

Usejd b. Hudajri dhe Ubade b. Bishri kishin shkuar te i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe i kishte thënë: “O i Dërguari i Allahut, hebrenjët po thonë kështu, vallë ne nuk bëjmë marrëdhënie me gratë tona gjatë menstruacioneve.” Fytyra e të Dërguarit të Allahut u ndryshua, ashtu që ne menduam se u zemërua mbi këta dy persona. Ata dolën, por ata i priti dhurata e Pejgamberit në qumësht. Ai e dërogi dikë pas tyre dhe ju dha të pinë. Atëherë menduan se ai nuk ishte zemruar me ta.” (E përmend Muslimi dhe Ebu Avene në Sahihet e tyre. Po ashtu edhe Ebu Davudi, ndërsa këto janë fjalët e tij.)

• Kefareti për personin që ka marrëdhënie intime me gruan gjatë menstruacioneve:

Atë njeri që e pushtojnë epshet dhe kryen marrëdhënie intime me gruan e tij para se ajo të pastrohet prej menstruacioneve, ai duhet të japë sadaka në një lartësi prej gjysëm funte angleze të aritë ose një të katërtën e saj për shkak të hadithit të cilin e transmeton Abdullah b. Abbasi prej Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i cili lidhur me këtë kishte thënë: “Jep një dinar ose gjysëm dinari.” (E Përmendin autorët e Suneneve, Teberani në “Mu-xhumul-kebir”, Ibënul Arabi në Mu'xhemu, Deramiu, Hakimi, Bejhekiu me zinxhir sahih sipas kushteve të Buhariut. Vlera e një dinarit të aritë është një çerekut osmanlij që peshon 1.80 gr. (vër. recens.)

• Çka i lejohet njeriut te gruaja në menstruacione?

Burrit i lehohet që të kënaqet me tërë trupin e gruas përveç organit gjenital. Lidhur me këtë ekzistojnë hadithe të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Burri le të bëjë çfarë të dojë, me përjashtim të marrëdhënieve seksuale.” (Hadithi është pjesë e një hadithi më të gjerë të cilin e transmeton Enesi.)

Në hadithin tjetër transmetohet se Aisha radijAllahu ‘anha kishtë thënë: “Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem disave prej nesh, derisa ishim me menstruacione, na urdhëronte që të shtrëngoheshim në bel, pastaj shtrihej me të.” Me një rast edhe kishte thënë: “Dhe prekte trupin e saj.” (Transmetohet se Sahba' bintu Kerimi kishte thënë: “I thash Aishes: “Burri çfarë ka të drejtë te gruaja e tij derisa ajo është në hajz?” Ajo tha: “Gjithçka, përveç marrëdhënieve seksuale.” (Këtë hadith e transmeton Ibënu Sadi. Transmetohet prej Aishes radijAllahu ‘anha një hadith i ngjashëm që fletë për agjëruesin, kurse ne e kemi shpjeguar në veprën “El-ehadithu-sahiha.”)

Hadithi i tretë transmetohet prej disa grave të Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem se kishin thënë: “I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem kur dëshironte diçka prej gruas së tij derisa ajo ishte me menstruacione, ai e mbulonte vendin e saj të turpit me rroba e pastaj bënte atë që dëshironte.” (E përmend Ebu Davudi dhe ky është versioni i tij.)

• Kur lejohen marrëdhëniet seksuale pasi që gruaja të pastrohet?

“Gruaja pasi që të pastrohet prej menstruacioneve dhe kur ndërpritet rrjedhja e gjakut prej organit të saj gjenital, atëherë pasi që ta pastrojë vendin në të cilën është paraqitur gjaku, merr avdes ose lahet, atëherë lejohen marrëdhëniet seksuale. Çfarë do që të veprojë prej kësaj, burrit i lejohen marrëdhëniet seksuale me të.” (Ky është medhhebi i Ibën Hazmit)

Argument për këtë janë fjalët e Allahut të Lartësuar: “Pasi të pastrohen, atëherë afrohuni tek ato ashtu si ju ka urdhëruar Allahu. Pa dyshim, Allahu i do ata që pendohen fort (për gjynahet) dhe ata që pastrohen.” (EL-Bekare, 222)

• Lejimi i azlit:

Burrit i lejohet që të eakulojë jashtë vaginës së gruas. Lidhur me këtë ekzistojnë hadithe të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Në hadithin e parë transmetohet se Xhabiri radijAllahu ‘anhu kishte thënë: “Ne e bënim azlin në kohën derisa Kurani shpallej.” Ndërsa në rivajetin tjetër thuhet: “Ne e bënim azlin në kohën e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, ai dëgjoi për këtë, ndërsa ai nuk na e ndaloi.” (E transmetojnë Buhariu, IX/251, Muslimi, IV/165. Rivajeti i dytë është i Muslimit.)

Transmetohet prej Ebu Seid el-Hudrit se një njeri kishte shkuar te i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe i kishte thënë: “O i Dërguari i Allahut, unë e kam një robëreshë me të cilën me rastin e marrëdhënieve seksuale e përdori azlin, duke dëshiruar prej saj atë që e duan meshkujt, kurse hebrenjët po thonë se kjo është vrasje e vogël.” I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Hebrenjët kanë gënjyer, sepse sikur të dëshironte Allahu që ta krijojë, ti nuk do të ishe në gjendje që ta ndalosh.” (Transmeton Nesaiu në veprën El-Ashere, Ebu Davudi I/237, Tahaviu, II/371, Trimidhiu, II/193 dhe Ahmedi III/33, 51, 53 me zinxhir sahih.)

Transmetohet prej Xhabirit radijAllahu ‘anhu se një njeri kishte shkuar te i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe i kishte thënë: “Unë kam një robëreshë që na shërben. Unë kam marrëdhënie intime me të, por nuk dua që të mbetet shtatzënë.” Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i tha: “Nëse do bënë azlin, por do të ndodhë ashtu siç e ka caktuar Allahu.” Njeriu pas kësaj erdhi dhe tha: “Robëresha mbeti shtatzën.” I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i tha: “Unë ju lajmërova se do të ndodhë ashtu siç e ka caktuar Allahu.” (E përmend Muslimi, IV/160, Ebu Davudi, I/339, Bejhekiu VIII/229, Ahmedi, III/312, 386.)

• Më mirë është të mos bëhet azli:

Mos kryerja e azlit ëshë më e vlefshme për shkak të këtyre gjërave:

E para: Në azël është dëmi për gruan, sepse ajo nuk kënaqet plotësisht. Nëse edhe gruaja pajtohet me azlin, atëherë dëmi është si vijon: Humbin disa qëllime të martesës, pra numri i ummetit të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-leme për shkak të hadithit në të cilin ai thotë:

“Martohuni me vajza të reja dhe me ato që lindin, sepse vërtet unë do të krenohem me numrin tuaj para popujve tjerë.” (Hadithi është sahih, transmetojnë Ebu Davudi, I/320, Nesaiu, II/81.)

Për këtë shkak, i Dërguari iAllahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem kur ishte pyetur për azlin, ai e kishte përshkruar këtë dukuri si vrasje të fshehtë:

“Ajo është vrasje e fshehtë.” (E përmend Muslimi)

Për këtë shkak, Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka treguar në prioritetin e lënies së azlit në hadithin të cilin e transmeton Ebu Seid el-Hudriu radijAllahu ‘anhu në të cilin thuhet: “Me një rast te i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem u përmend azli dhe ai tha: “Pse ndonjëri prej jush e bën azlin?”

Nuk kishtë thënë: “Asnjëri prej jush mos ta bëjë azlin.”

“Shpirti nuk mund të krijohet e Allahu mos të jetë Krijues i tij.”

Në një rivajet tjetër thuhet: “Ju me siguri këtë e bëni, ju me siguri këtë e bëni, nuk ka shpirt të cilit nuk i është caktuar që të jetojë deri në ditën e kiametit e që nuk ka jetuar.” (Hadithin e përmend Muslimi, IV/158 dhe 159 me dy rivajete.)

ÇFARË DËSHIROJNË BASHKËSHORTËT ME MARTESË?

Bashkëshortët me martesën e tyre duhet të synojne dëlirësinë dhe rehatinë e shpirtit si dhe shpëtimin prej marrëdhënieve seksuale të cilat i ka ndaluar Allahu i Lartësuar. Allahu i Lartësuar për marrëdhëniet seksuale të bashkëshortëve ka caktuar shpërblimin si dhe ndarjen e sadakasë.

Në këtë tregon hadithi të cilin e transmeton Ebu Dherri radijAllahu ‘anhu në të cilin thuhet: “Disa njerëz kishin shkuar te i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe kishin thënë: “O i Dërguari i Allahut, na tejkaluan pasanikët, ata falen sikurse ne, agjërojnë sikurse ne, por duke falënderuar pasurisë së tyre, ata japin edhe sadaka."

I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Allahu a nuk ua ka dhënë edhe juve atë me të cilën do të ndani sadaka? Me të vërtetë, në secilin tekbir ka sadaka, në secilën thënie të fjalëve: La ilahe il-lAllah ka sadaka, në secilin falenderim të Allahut ka sadaka, në çdo urdhërim në të mirë ka sadaka, në qdo ndalim të të keqes ka sadaka, në marrëdhënie intime të ndonjerit prej jush me gruan e vet ka sadaka.” Sahabët thanë: “O i Dërguari i Allahut, vallë në zbrazjen e epsheve të ndonjërit prej nesh ka sadaka?” Ai u përgjigj: “Çka mendoni, a ka mëkat nëse këtë e bëni në mënyrë të ndaluar?” Sahabët iu përgjigjën: “Gjithsesi se po o i Dërguari i Allahut.” Ai iu përgjigj: “Pra sipas kësaj, nëse këtë e bën në mënyrë hallall, ai ka shpërblim.” (Transmetojnë Muslimi, III/82 dhe ky është versioni i tij, Nesaiu, II/1178, Ahmedi, V/167,168,178.)

• Çfarë bëhët në mëngjësin e martesës?

Është mirë që njeriu në mëngjesinë e martesës të shkoj te të afërmit e tij të cilët kanë ardhur në shtëpin e tij, t'i përshëndes me selam dhe ta lutë Allahun për ta, kurse edhe ata ta përshëndesin, sepse transmetohet prej Enesit radijAllahu ‘anhu se kishte thënë: “Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem kishte përgaditur gosti kur ishte martuar me Zejneben, ashtu që muslimanët ishin ngopur me bukë e me mish. Pastaj i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem kishte shkuar te nënat e besimtarëve, i kishte përshëndetur dhe e kishte lutur Allahun për to, por edhe ato e kishin përshëndetur dhe ishin lutur për të. Kjo kishte ndodhur në mëngjesin e martesës.” (Transmetojnë Ibën Sa'di, VIII/108 dhe Nesaiu në veprën El-Velime, II/66 me zinxhir sahih.)

• Shtëpia patjetër duhet të ketë banjo:

Bashkëshortët e kanë për obligim që në shtëpi të posedojnë vend të caktuar për t'u larë. Ata e kanë të ndaluar që të shkojnë në banjon e qytetit, sepse vërtetë kjo është haram dhe për këtë ekzistojnë hadithe të të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.

Transmetohet prej Xhabirit radijAllahu ‘anhu se kishte thënë: “I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush beson në Allahun dhe në ditën e gjykimit, gruaja e tij të mos të hyjë në hamam, kush beson në Allahun dhe në ditën e gjykimit, mos të hyjë në hamam përveç duke qenë i mbështjellë, kush beson në Allahun dhe në ditën e gjykimit, mos të ulet në atë tavolinë ku konsumohet alkoholi.” (E përmend Hakimi, IV/288, Trimidhi, Nesaiu, Ahmedi, III/339.)

Transmetohet prej Ummi Derda se kishte thënë: “Dola prej hamamit dhe më takoi i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe më tha: “Prej ku po vjen Ummu Derda?” Iu përgjigja: “Prej hamamit.” Ndërsa ai tha: “Pasha Atë në dorën e të Cilit është shpirti im, nuk ka grua e cila i hjek rrobet e saj në ndonjë vend tjetër përveçse në shtëpin e nënës së vet e të mos coptohet perdja që gjendet në mes saj dhe Mëshiruesit.” (E përmend Ahmedi dhe Davlabi, me dy zinxhirë.)

Transmetohet prej Ebu Muhejlit se kishte thënë: “Kishin hyrë gratë prej Shami te Aisha radijAllahu ‘anha dhe ajo i kishte pyetur: “Prej nga po vini?” Ato ishin përgjigjur: “Prej Shamit." Aisha i tha atyre: “Ndoshta ndonjëra prej jush viziton hamamim?” Ato u përgjigjën: “Po.” Aisha radijAllahu ‘anha tha: “Me të vërtetë unë e kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem duke thënë: “Nuk ka grua e cila i hjek rrobet e saj në ndonjë vend tjetër përveçse në shtëpinë e vet e të mos coptohet perdja që gjendet në mes saj dhe Allahut të Lartësuar.” (E përmendin autorët e Suneneve, përveç Nesaiut.)

• Ndalimi i përhapjes së fshehtësive martesore:

Secili prej bashkëshortëve e ka të ndaluar që t'i tregojë fshehtësitë lidhur me jetën e tyre seksuale.

I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem thotë: “Me të vërtetë në pozitën më të keqe te Allahu në ditën e gjykimit do të jenë njerëzit që kanë marrdhënie intime me gratë e tyre dhe gratë që kanë marrëdhënie me burrat e tyre, pastaj të njëjtit i tregojnë fshehtësitë e tyre.” (Transmetojnë Ibën Ebi Shejbe, VIII/67, Muslimi IV/157, Ahmedi, III/69, Ebu Ne'imi, Ibën Senijj, Bejhekiu, VII/193-194 prej Ebu Seid el-Hudriut.)

Transmetohet prej Esma b. Jezidit se kishgte qenë te i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, derisa te ai ishin gra e burra dhe ai tha: “Ndoshta në mesin tuaj ka burra të cilët e tregojnë atë që e bëjnë me gratë e tyre, por ndoshta ka edhe gra që tregojnë atë që e bëjnë me burrat e tyre.”

- Njerëzit heshtën, ndërsa unë thashë: “Po për Allahun, o i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem gratë e bëjnë këtë, por të njëjtën e bëjnë edhe burrat.”

- Ai tha: “Mos e bëni këtë, sepse vërtetë ai që e bënë këtë, ai është i ngjajshëm me shejtanin i cili rrugës e takon shejtanin femër dhe me të kryen marrëdhënie, kurse njerëzitë tjerë këtë e shikojnë.” (E përmend Ahmedi)

• Obligimi i gostis së dasmës:

Është e domosdoshme që të përgaditet solemniteti i martesës, sepse i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e kishte urdhëruar Abdurrahman b. Aufin që të përgadisë gostinë e martesës, por edhe për shkak të hadithit të cilin e transmeton Burejde b. Husejbi ku thuhet: “Aliu pasi që e kishte kërkuar dorën e Fatimës radijAllahu ‘anha, Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Patjetër që dhëndërri të përgadisë gostinë e dasmës.” (Transmeton Ahmedi, V/359, Taberani, I/112, Tahaviu, IV/144-145, Ibënu Asakiri).

Më tej thotë: “Sa'di tha: “Unë e kam një dash.” Tjetri tha: “Unë kam bajagi misër.” Në një rivajet tjetër, thuhet: “Një grup i ensarëve i mblodhën një sasi të misrit.”

• Sunetet e gostisë së dasmës:

Patjetër të kemi vëmendjen në këto gjëra:

Dasma duhet të zgjasë tre ditë, sepse kjo transmetohet prej Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem. Transmetohet prej Enesit radijAllahu ‘anhu se kishte thënë: “Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ishte martuar me njërën prej grave të tij dhe më dërgoi e unë i thirra njerëzit për ushqim.” (Transmeton Buhariu IX/189, 194 Bejhekiu, VII/260).

Prej tij po ashtu transmetohet: “Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem u martua me Safijën, liria e saj ishte dhurata e martesës dhe përgaditi gostinë e martesës e cila zgjati tri ditë.” (E përmend Ebu Ja'la me zinxhirin hasen).

E dyta: Që në gosti t'i thërrasë robërit e mirë e të devotshëm, qofshin ata të varfër ose të pasur, sepse i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem thotë: “Shoqërohu vetëm me besimtarin dhe ushqimin tënd le ta hajë vetëm ai që është i devotshëm.” (Transmetojnë Ebu Davudi, Tirmidhiu, Hakimi, IV/387 dhe Ahmedi prej Ebu Seid el-Hudriut. Hakimi thotë: “Zinxhiri i tij është sahih.”)

E treta: Të bëjë gosti duke therë një dele ose më shumë, sepse transmetohet prej Enesit radijAllahu ‘anhu se kishte thënë: “Abdurrahman b. Aufi erdhi në Medinë dhe i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e vëllazëroi me Sa'di b. Rebia. Sa'di e mori në shtëpinë e tij. Kishin kërkuar ushqim dhe kishin ngrënë. Pas ngrënies, Sa'di iu drejtua: “Vëlla, unë jam njëri prej njerëzve më të pasur në Medinë”, në një rivajet tjetër thuhet: “Unë jam ensari më i pasur.” “Shiko në gjysmën e pasurisë time dhe merre atë.”

(Në rivajet tjetër thuhet: “Eja në kopshtin tim dhe unë do ta jap gjysmën e saj. Unë i kam dy gra (kurse ti je vëllai im në fe dhe nuk je i martuar), shiko se cila prej këtyre dyjave po të pëlqen më shumë, unë do ta shkurorëzoj (dhe kur t'i kaloj iddeti) ti martoje atë.” Abdurrahmani tha: “(Jo për Allahun) Allahu të begoftë në familje dhe pasuri, ma trego tregun.” Ai e dërgoi në treg, ai shkoi atje, bleu dhe shiti dhe kështu përfitoi. U kthye me pak djathë dhe tëlyen dhe me këto gjëra shkoi te familja e tij.Kaloi aq kohë sa deshti Allahu që të kaloj dhe ai u kthye, ndërsa në të kishte gjurmë të shafranit (në një rivajet tjetër: “një lloj parfumi prej shafrani (bëhet fjalë për aromën që e përdor dhëndrri), i Dërguari i i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem tha: “Çka është kjo?” Abdurrahmani u përgjigj: “O i Dërguari i Allahut, jam martuar (me ensare).”

Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e pyeti: “Sa ishte mehri yt?”

Ai u përgjigj: “Pesë dërhemë.” I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i tha: “(Allahu të bëkoftë) Bëre një gosti, edhe nëse e therë një dele (dhe ia lejoi këtë).”

Abdurrahmani thotë: “Sikur të më shihje sikur të ngrihja një gur prej toke, do të prisja që nën të të gjejë ari ose argjend.”

Enesi thotë: “Kam parë pjesët që i trashëguan gratë e tij pas vdekjes së tij, secilapjesë arrinte njëqind mijë dinarë.” (Transmeton Buhariu, IV/232, VII/89, IX, 95 dhe 190-192, Nesaiu,II/93, Ibënu Sa'di, III/77, Bejhekiu, VII/258, Ahmedi, III/165, 190, 204, 226, 271).

Transmetohet prej Enesit radijAllahu ‘anhu se kishte thënë: “Nuk kam parë që i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e ka bërë gostinë sikur kur ishte martuar me Zejneben. Ai e theri një dele (njerëzit kanë ngrënë bukë dhe mish derisa nuk u ndalën vetë).” (Transmeton Buhariu,VII/192, Muslimi, IV/149, shtojca është në versionin e tij. Ebu Davudi, II/137, Ibënu Maxhe, I/59, Ahmedi, III/98, 99, 105, 163, 172, 195).

• Lejohet gostia e dasmës edhe pa mish:

Lejohet që të bëjnë gosti dasme me çfardo ushqimi, edhe nëse në të nuk ka mish, sepse transmetohet se Enesi radijAllahu ‘anhu kishte thënë: “Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem kishte qëndruar tri netë mes Hajberit dhe Medinës kur ishte martuar me Safijën. Ai i kishte ftuar muslimanët në gostinë e dasmës, ndërsa nuk kishte as buk as mish. Kishte urdhëruar që në rërë të shtrijnë hasrat e lëkurës dhe të njëjtat i shtrinë (në rivajet tjetër thuhet se e kishin bërë një gropë në rërë dhe njerëzitë kishin sjellë dhe këtu i kishin vendosur ato që i kishin.) Disa kishin sjellë hurma, disa djathë, disa tëlyen (dhe kështu njerëzitë ishin ngopur).” (Transmeton Buhariu, VIII/387)

• Pjesëmarrja materiale e të pasurve në gostinë martesore:

Ata që posedojnë mjete dhe pasuri është mirë të marrin pjesë në përgaditjen e gostisë së dasmës, sepse transmetohet se Enesi radijAllahu ‘anhu në tregimin rreth martesës së Pejgamberit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem me Safijën, kishte thënë:

“Për rrugëtim, Safijën e kishte përgaditur Ummu Sulejma dhe ajo ia kishte dorëzuar të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem natën, kështu që ai kishte gdhirë si dhëndër.” Ai kishte thënë: “Kush ka prej jush diçka, le të sjellë (në rivajetin tjetër: “Kush ka disa furnizime të vlefshme, le të na i sjellë).”

Enesi vashdon: “Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e shtriu hasrën e lëkurës dhe njerëzitë vinin duke sjellë djathë, hurma dhe tëlyen dhe prej tyre përgaditën ushqim dhe pinë shiun e grumbulluar në basen). Kjo ishte gostia e dasmës e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.” (E përmend Buhariu dhe Muslimi, Ahmedi, III/102, 159. Ai trasmeton rivajet tjetër. Ibënu Sa'di, VIII/122-123, Bejhekiu, VII/259, ky citat është i tij, ndërsa në citatin e Muslimit është shtojca, IV/148.)

• Ndalohet thirrja në dasmë vetëm e të pasurve:

Nuk lejohet që në gostinë e martesës të preferohen vetëm të pasurit, duke i injoruar të varfërit, sepse i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë:

“Gostia më e keqe është ajo gosti në të cilën thirren vetëm të pasurit, kurse injorohen të varfërit. Ajo që nuk i përgjigjet thirrjes, ai ka bërë mekat ndaj Allahut dhe ndaj Pejgamberit të Tij.” (Transmetojnë Muslimi, IV/154 dhe Bejhekiu, VII/262 prej Ebu Hurejres.)

• Obligueshmëria qe t'i përgjigjemi thirrjes:

Secili që thirret në gostinë e martesës, ai e ka për obligim që t'i përgjigjet thirrjes dhe të prezentojë, sepse për këtë përmenden hadithe që transmetohen prej të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ku thuhet:

“Lironi robërit, përgjigjuni atij që ju thërret dhe vizitoni të sëmurët.” (Transmeton Buhariu prej Ebu Musa el-Esh'ariut.)

“Kur të thirreni në gostinë e martesës, përgjigjuni asaj, ai që nuk përgjigjet, ai ka bërë gjunah ndaj Allahut dhe ndaj Pejgamberit të Tij.)” (Transmeton Buhariu, IX/198, Muslimi, IV/152, Ahmedi nr. 6337, Bejhekiu, VII/262 prej Ibënu Omerit.)

• Duhet t'i përgjigjemi thirrjes, madje edhe nëse jemi agjërueshëm:

Njeriu duhet t'i përgjigjet thirrjes, edhe nëse është duke agjëruar, sepse i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem thotë:

“Kur ndonjëri prej jush thirret në udhqim, le të përgjigjet, nëse nuk është duke agjëruar le të hajë, ndërsa nëse është duke agjëruar, le të vijë, që do të thotë, le t'i përgjigjet thirrjes.” (Transmeton Muslimi, IV/153)

• Prishja e agjërimit me insistim të atij që ka ftuar në gosti:

Njeriu mund të bëjë iftar nëse është duke agjëruar në mënyrë vullnetare, posaçërisht kur këtë e insiston ai që e ka ftuar në gosti.

I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem thotë: “Kur ndonjëri prej jush thirret në gosti, le të përgjigjet, nëse do të hajë, le të hajë, ndërsa nëse nëse nuk do, mund të mos hajë.” (Transmetojnë Muslimi, Ahmedi, III/392.)

I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem thotë: “Ai që agjëron vullnetarisht, ai vetë e vendosë, nëse do ai mund ta vazhdojë agjërimin, ndërsa nëse do mund ta prishë.)” (Transmeton Nesaiu në veprën El-Kubra, II/64, Hakimi, I/439, Bejhekiu, IV/276 prej Simak b. Harbit, ai prej Ebu Salihut, ai prej Ummu Hane si merfu'.)

Transmetohet prej Aishes radijAllahu ‘anha se kishte thënë: “Një ditë te unë erdhi i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe më pyeti: “A ka diçka për të ngrënë?” Unë iu përgjigja: “Nuk ka.” Kaloi një pjesë e ditës, ndërsa mua më sollën një ushqim të quajtur hajsa - ushqim prej hurmave, djathit dhe tëlyenit. Një pjesë të ushqimit ia lashë të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem, kurse ai e donte shumë këtë udhqim. I thash: “O i Dërguari i Allahut, më erdhi si dhuratë ky ushqim - hajsi dhe të lash pak prej tij.” Ai tha: “Ma sjell, me të vërtetë kam gdhirë si agjërues.” Ai hëngri dhe tha: “Shembulli i agjërimit vullnetar është sikurse shembulli i njeriut i cili prej pasurisë së tij ka ndarë një pjesë për sadaka, nëse do, mund ta ofrojë, ndërsa nëse do, mund ta kthejë.” (E përmend Nesaiu me zinxhir sahih.)

ATË QË DUHET TA DIJË SECILI BASHKËSHORTË.

Ne kemi shumë nevojë dhe është me rëndësi kruciale që të paraqiten dhe të studiohen këto çështje që kanë të bëjnë me marrëdhëniet martesore dhe intime mes bashkëshortëve.

Kjo nevojë posaçërisht sot ka ardhur në shprehje për shkak të hovit të madh të shumë traditave të këqija dhe të aktiviteteve amorale, programeve dhe propagandave.

• A i lejohet burrit që të shikojë në organin gjenital të gruas së tij dhe gruas të shikojë në organin gjenital të burrit të saj?

Disa dijetarë transmetojnë hadithe joautentike që flasin për ndalimin e shikimit të bashkëshortëve në njëri-tjetrin. Qëndrimi i dijetarëve ëshë se burrit dhe gruas u lejohet në çdo situatë që të shikojnë në organin gjenital të bashkëshortit të vet.

“Argument për këtë janë fjalët e Aishes e cila kishte treguar se bashkë me të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ishte larë prej të njëjtës enë.” (Ahmedi, 3/383

Imam Maliku ishte pyetur se a mundet njeriu të ketë marrëdhënie me gruan, nëse mes tyre nuk ka rroba që i ndajnë dhe ai këtë e kishte lejuar. Kur i kishin thënë se disa këtë e konsiderojnë të ndaluar, ai kishte thënë: “Largohu prej asaj që e thonë ata. I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem është larë bashkë me Aishen, kurse që të dy ishin të zhveshur.”

• A është sunnet që bashkëshorti të lozë me gruan dhe ta ledhatojë atë para marrëdhënieve seksuale?

Mjekja Ikram Tal’at thotë: “Marrëdhëniet seksuale në mes bashkëshortëve i përfshin të gjitha llojet e prekjeve ledhatuse në mes bashkëshortëve.

Marrëdhënia e plotë seksuale i përfshin tri etapa:

- Paraloja dhe argëtimi të cilat psikologjikisht e përgatisin gruan për marrëdhënie seksuale;

- Ndezja e dashurisë së ndërsjellë dhe emocionet që arrihen me prekje dhe me puthje;

- Vetë akti i marrëdhënieve seksuale që fillon me hyrjen e organit gjenital të mashkullit në organin gjenital të gruas dhe zgjatë deri në përfundim.”

Këtu duhet të përmendim se paraloja është sunnet, sepse shejhul-islam Ibën Kajjim thotë: “Ajo që i paraprin marrëdhënieve seksuale është lozja me gruan, puthjet dhe thithja e gjuhës, sepse i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka lozur me bashkëshortet e tij dhe i ka puthur ato.”

Në bazë të gjithë kësaj, duhet të tregojmë se paraloja është fara e dashurisë, qetësimi i zemrës, rehatia e shpirtit, aktivitet i trupit dhe lind besimin e njërit bashkëshort ndaj tjetrit.

• Bashkëshorti a mund të lozë me gruan gjatë agjërimit?

“Në mënyrë autektike është transmetuar prej të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem se ai gjatë agjërimit i kishte puthur gratë e tij, i kishte përkëdhelur dhe i kishte përqafuar, por pa prekjen e organit gjenital. Argument për këtë janë fjalët e Aishes radijAllahu ‘anha e cila kishte treguar se si i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem i kishte puthur gratë e tij derisa kishte agjëruar.” (Buhariu, 113/1.)

• A lejohet thithja e gjuhës dhe buzëve të gruas?

“Lejohet që bashkëshortëve t'ia thithim gjuhën, buzët dhe të thithet pështyma e gruas, sepse transmetohet se Ebu Hurejre ishte pyetur lidhur me këtë dhe ai kishte thënë se këtë e bën edhe kur është duke agjëruar.” (Hadithi është në Musnif dhe është autentik.)

• A është e lejuar që burri dhe gruaja të bisedojnë e të flasin gjatë marrëdhënieve seksuale?

Autoriteti i shquar Siddik Hasan Han në librin Revdatun-nedije të cilin e ka komentuar imam Albani, thotë se nuk ka kurrfarë problemi e pengese që bashkëshortët gjatë marrëdhënjeve seksuale të bisedojnë dhe biseda është e lejuar dhe nuk është e ndaluar. “Koha e marrëdhënieve seksuale është koha e kënaqësisë dhe në ato momente pritet prej bashkëshortëve që ta shprehin zjarrin e dashurisë dhe me fjalët e tyre ta përforcojnë dëshirën, mallin dhe epshet e njërit ndaj tjetrit dhe një bisedë e tillë është e lejuar.”

• A lejohen psherëtimat dhe zëri i lartë gjatë marrëdhënieve seksuale?

Po, lejohen psherëtimat, ngritja e zërave dhe dihatja gjatë marrëdhënieve seksuale, nëse kjo e nxitë epshin seksual te burri ose te gruaja dhe nuk shkakton reagime negative te ndonjëri prej këtyre dyve. Kjo është e ndaluar nëse këtë e sheh ose e dëgjon fëmija.

• Çfarë u lejohet burrit te gruaja me rastin e marrëdhënieve seksuale?

Burrit i lejohet që të kënaqet me gruan kur të dëshirojë, si të dëshirojë dhe kudo që të dëshirojë, përveç në një periudhë dhe në një vend.

Koha e ndaluar është koha e menstruacioneve dhe pastrimit pas lindjes dhe burrit atëherë nuk i lejohet që në këtë periudhë të ketë marrëdhënie me gruan.

Vendi që është i ndaluar është vrima anale dhe kjo sipas qëndrimit të dijetarëve është haram. Të këtij qëndrimi janë Abdullah b. Amr b. Asi, Ebu Hurejre, Abdullah b. Abbasi, Ibën Mes'udi.

• A i lejohet burrit që të kënaqet me pjesën e jashtme të prapanicës, pa marrëdhënie seksuale në vrimën anale?

Imam Shafiu ka thënë: “Nuk është problematike që burri të kënaqet me prapanicën e gruas së tij pa pasur marrëdhënie seksuale në vrimën anale.”

“Qëndrim të njejtë ka edhe El-Makdisi i cili thotë se burrit i lejohet që të kënaqet në mes dy pjesëve të prapanicës, por pa marrëdhënie seksuale në vrimën anale.” (Kitabul-kafi, 124/3)

Ibën Xheuzi e konsideron të ndaluar ejakulimin ndërmejt dy pjesëve të prapanicës, sepse kjo mund të shkaktojë marrëdhënie seksuale në vrimën anale dhe si preventivë e konsideron të ndaluar.

• Cila është dispozita e prekjes dhe puthjes së organit gjenital të bashkëshortëve?

Kurtubiu në Tefsirin e tij thotë: “Njerzitë kanë mendime të ndryshme se a është e lejuar që burri të shikojë në organin gjenital të gruas së tij dhe njëri prej qëndrimeve është se kjo është e lejuar. Ky është qëndrimi i numrit më të madh të dijetarëve të cilët thonë se burrit i lejohet që me gjuhë ta prekë organin gjenital të gruas së tij. Kadi Ebu Ja'la, dijetar hanbelij thotë se burrit i lejohet puthja, thithja dhe me gjuhë ta prekë organin gjenital të gruas, por gjithashtu kjo i lejohet dhe gruas me qëllim që të arrihet harmonia mes tyre. Në këtë mënyrë do të përgaditen që sa më me epsh duke u kënaqur të përfundojnë marrëdhënien seksuale. Burrit dhe gruas u lejohet që me buzë ta prekin e ta thithin çdo pjesë të bashkëshortit. Të gjitha këto i ka lejuar Allahu i Lartësuar, sikurse burrit ashtu edhe gruas në të njëjtën kohë, sepse gruaja është partnerja e burrit dhe asaj i lejohet ajo që i lejohet burrit. Edhe burrit, edhe gruas u lejohet që ta prekin organin gjenital të bashkëshortit të vet dhe kjo është një lloj kënaqësie dhe nuk ekzistojnë argumente sheriatike për ndalimin e kësaj.”

(Doktor Jusuf el-Kardavi lidhur me këtë çështje ka thënë: “Kur është në pyetje puthja, dijetarët atë e lejojnë. Nuk ka kurrfarë pengese që gruaja ta puth organin gjenital të burrit dhe burri ta puth organin gjenital të gruas së vet. Nëse këtu mendohet në ejakulim në gojën e bashkëshortes, atëherë ndoshta këtu mund të ekzistojë qortimi, por nuk mund të them se kjo është e ndaluar, sepse nuk ekziston argument kategorik që tregon në ndalesën.” Disa dijetarë e kushtëzojnë lejimin e seksit oral me atë që kjo mos t'i dëmtojë bashkëshortët dhe që papastërtia mos të depërtojë në organizmin e ndonjërit prej tyre (vër. Recens.) Dmth edhepse çdo gjë është e lejuar, nuk është e përjashtushme që të aplikohet)

KUR ËSHTË E OBLIGUAR LARJA E BASHKËSHORTËVE?

Larja është e obligueshme në këto situata:

- Me rastin e derdhjes së spermës dhe sekrecionit të grave, pa marrë parasysh se a është arritur kjo me anë të marrëdhënieve seksuale në ëndërr, në lojë me bashkëshortin. Ummu Seleme kishte shkuar te i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem dhe e kishte pyetur: “O i Dërguari i Allahut. Allahu nuk turpërohet prej të vërtetës. Gruaja a është e obliguar që të lahet nëse ejakulon në gjumë?” Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem u përgjigjë: “Po, kur vërenë gjurmët e lëngut.” (Buhariu, 61/1)

- Nëse vjen deri te kontakti i organeve gjenitale, edhe nëse nuk vjen deri te ejakulimi. Disa njerëz pa dituri konsiderojnë se larja është e obliguar vetëm nëse vjen deri te dalja e spermës. Ky është mendim i gabuar dhe larja bëhet obligim në atë moment kur vjen te kontakti i majës së organit gjenital të burrit dhe vaginës së gruas. Pra, atë moment kur në vaginë hyn maja e organit gjenital të burrit, obligohet larja;

- Nëse vjen deri te seksi oral, pa ardhur te ejakulimi, nuk është obligim larja. Larja obligohet vetëm në situatën kur vjen te kontakti i organeve gjenitale ose në raste të tjera, kur vjen deri te ejakulimi.

ÇKA ËSHTË MIRË GRUAJA TË BËJË PARA MARRËDHËNIEVE?

- Të përpiqet që t'i plotësojë dëshirat dhe kërkesat e burrit,

- Që të zbukurohet dhe të parfumohet, me qëllim që burri te ajo mos të vërej asgjë që urren ose që nuk e do;

- Gruaja duhet të marrë pjesë në mënyrë aktive në marrëdhënien seksuale dhe duhet t'i përgjigjet burrit dhe ajo nuk duhet që të qëndrojë sikur një mur i palëvizshëm;

- Gruaja duhet të përgadisë një leckë me të cilën pas marrëdhënieve do ta mbledh lëngun prej burrit të saj dhe prej vetes, sepse transmetohet prej Aishes, nënës së besimtarëve, se kishte thënë: “Gruas së mençur i ka hije që para marrëdhënieve ta përgatitë leckën.”

CILAT JANË POZICIONET MË TË MIRA NË MARRËDHËNIET SEKSUALE?

Pozita më e mirë është që gruaja pas paralojës dhe përkdheljeve, të shtrihet në shpinë, ndërsa burri shtrihet mbi të.

Imam Sujuti thotë: “Ekzistojnë shumë pozita në marrdhëniet seksuale, ndërsa pozita më e mirë është që gruaja të shtrihet me shpinë në shtrat, me qëllim që njeriu të varet mbi të dhe pozitën gjysëm të shtrirë, ajo të jetë me gjunjë të ngritur dhe me kokë të balancuar, jo shumë të ngritur, sepse kështu ofron kënaqësi më të madhe.”

Gruaja nëse dëshiron të mbetet shtatzënë, me këtë rast, gjatë derdhjes së spermës ajo duhet t'i ngritë lartë gjunjët dhe ta çojë mbrapa kokën. Pas kryerjes marrëdhënieve, gruaja duhet të qëndrojë në këtë pozitë për një kohë, me qëllim që sperma të depërtojë në thellësinë e mitrës. Nëse gruaja e trashë dëshiron të mbetet shtatzënë, atëherë është më mirë ta përdorë pozitën, ashtu që ajo të mbetet në gjunjë, sepse kështu më mirë hapet dhe sperma depërton më thëllë.

Në fund, edhe burri edhe gruaja kanë te drejtë të plotë që ta zgjedhin atë pozitë e cila më së miri u përshtatet të dyve. Gjithë atë që e thonë dijetarët lidhur me këto pozita, është fryt i përfundimeve të tyre. Burri dhe gruaja kanë lirinë e plotë për të zgjedhur pozitën që më së miri u përshtatet; misionare, në gjunjë, në anën e djathtë ose të majtë...

• A ekzistojnë pozita të tjera?

Kuptohet se po dhe ato janë të lejuara, kur burri i afrohet gruas prej anësh, kur burri i afrohet gruas prej nga shpina. Me rastin e natës së parë të martesës, gruaja më së miri është të shtrihet në shpinë, që deri në gjoks t'i afrojë gjunjët me qëllim që të hapen buzët e vogla dhe që burri ta depërtojë himenin. Në situatën kur gruaja është shtatzënë, më së miri është ajo të jetë mbi burrin e saj, kurse burri të shtrihet në shpinë, sepse në të kundërtën, burri mundet, posaçërishtë në muajt e parë të shtatzënisë, të ndikojë dëmshëm në frytin. Në të gjitha situatat tjera, bashkëshortët mund ta përdorin atë pozitë të cilën më së shumti e duan; qoftë në shtrat ose në dysheme, në këmbë ose ulur, që gruaja të ulet në karrige, kurse burri përmbi, që burri të ulet në karrige, ndërsa gruaja të qëndrojë përmbi, atë pozitë të cilën bashkëshortet e duan, të njëjtën duhet ta praktiojnë.

• Orgazma më shpejt vjen te burri apo te gruaja?

Dijetarët flasin se burri e ka për obligim që ta zgjasë paralojën me gruan e tij në shtrat, që sa më shumë ta përkëdhelë, që t'i thithë buzët e saj, që të lozë me gjinjtë e saj, që të përkëdhelë prapanicën e saj dhe pjesën e poshtme të shpindës, duke i nxitur kështu zonat erogjene derisa gruaja mos ta ndryshojë fytyrën. Atëherë burri mundet ngadalë dhe gradualisht ta fusë organin e tij gjenital në organin gjenital të gruas dhe me tempo të shpejtë ta çojë deri te orgazmi, për shkak se gruaja shumë ngadalë e përjeton kulminacionin sesa burri dhe burri duhet ta ketë parasysh.

• Si ta vendosim balancën seksuale mes burrit e gruas?

Për fat të keq, sot ka shumë burra të cilët vetë kënaqen në jetën seksuale, ndërsa nuk ua lejojnë grave të tyre që ta përjetojnë të njëjtën. Kjo dukuri vetvetiu është shkak i ikjes së gruas prej marrëdhënieve seksuale. Vetë fakti se gruaja më ngadalë vjen deri te orgazmi në marrëdhëniet seksuale, kjo e bën burrin faktor kryesor në këto marrëdhënie dhe të obligueshëm që të përpiqet me qëllim që sa më vonë ta prolongojë orgazmën e tij dhe në përputhje me gruan e tij. Hulumtuesit shpesh theksojnë se afërsia e arritjes së orgazmës te gruaja dhe burri është shenjë e suksesit të jetës seksuale.

• Cila është lidhja në mes gjinjve dhe organit gjenital?

Lidhja në mes këtyre dyjave është shumë e fortë dhe e pandashme deri në atë masë, saqë e gjithë ajo që shkakton nxitje seksuale te njëra, ajo shkakton nxitje seksuale edhe tjetra. Gjithë ajo që shkakton nxitje seksuale në gjoks, ajo shkakton nxitje seksuale në organet gjenitale dhe në sistemin nervor të gruas.

• A ndikon gjatësia e organit gjenital të burrit në kënaqjen seksuale të gruas?

Është e vërtetuar se gjatësia e organit gjenital të mashkullit nuk ka rëndësi në kënaqjen seksuale të gruas. Mund të ndodhë që gruaja të përjetojë orgazmën edhe pa përdorimin e organit gjenital të mashkullit, gjatë kohës së paralojës para vetë aktit seksual. Gjatësia mesatare e organit gjenital të mashkullit sillet prej 13 deri në 18 cm, ndërsa thellësi të këtillë ka edhe organi gjenital i femrës. Këtu duhet të përmendet edhe ajo se organi gjenital i femrës nuk merr pjesë i tëri në nxitjen seksuale dhe në arritjen e orgazmat, por në këtë rol ka vetëm hyrja në vagjinë.

• Si të ruhet dashuria e zjarrtë në martesë?

01. Dhuroi gruas lule e cila do ta tregojë tërë madhështinë e dashurisë;

02. Gëzoje atë, duke i dërguar asaj nganjëherë kafjallin në shtrat;

03. Mos i harro ditët e rëndësishme nga jeta jote;

04. Thirre shpesh në telefon nga puna dhe tregoi se sa mendon për të dhe se sa i mungon;

05. Shko me të në piknin gjatë vikendit;

06. Shetitu me të në në kohën e lindjes dhe perëndimit të diellit;

07. Foli asaj për ëndërrat dhe idetë tua, edhe ajo le të marrë pjesë në planifikime;

08. Përpiqu më shpesh ta gëzosh me ndonjë parfum ose me ndonjë dhuratë të ngjashme;

09. Shpesh thuaji se krenohesh me të dhe se mahnitesh;

10. Puthe kur të nisesh prej banesës dhe kur të kthehesh.

ZONAT EROGJENE NË TRUPIN E BURRIT DHE GRUAS.

Në trupin e burrit e gruas gjenden shumë zona erogjene:

- Goja, buzët dhe gjuha: lidhja në mes organeve gjenitale dhe gojës, buzëve dhe gjuhës është shumë e fortë. Për këtë shkak, puthja qysh prej kohërave të lashta ka qenë mënyrë për shprehjen e dashurisë dhe ajo është njëra prej llojit kryesor të paralojës së burrit dhe femrës;

- Veshët: prekja e veshëve me buzë ose me gjuhë e shton kënaqësinë dhe ndez epshet. Ngacmimi i veshit mund të bëhet me prekjen e laprave me gjuhë ose brendinë e veshit ose duke pëshpëritur fjalë romantike të cilat i nxisin epshet dhe dëshirën. Po ashtu, ky efekt mund të arrihet me frymëmarrje të shtuar dhe me psherëtima në vesh;

- Gjinjtë: erogjeniteti i ktyre pjesëve të trupit është e dukshme dhe përfshin vendin e dytë në mesin e organeve, menjëherë pas organeve gjenitale. Madje, vetëm shikimi i gjinjve të gruas te burri shkakton ndikim të fortë dhe sikurse magji ndikojnë në mendimet e tij dhe në fantazinë seksuale. Edhe nëse njeriu nuk ka dëshirë të shprehur seksuale, ajo dëshirë nxitet me vetë shikimin e gjinjve të gruas.

Secili kontakt me gjoksin e gruas, qoftë me duar ose me buzë, duhet të jetë krejtësisht i butë, sepse ngacmimi i tyre është nxitës i epsheve edhe te burri, edhe te gruaja. Duhet të kemi parasysh se zona më e fuqishme erogjene te gratë në gjoks mund të jetë ne mes, por edhe nuk do të thotë se është, kjo dallon prej gruas në grua. Burri duhet ta hulumtojë trupin e gruas së tij;

- Kofshët dhe gjunjët: ashtu hyjnë në zonat erogjene te gruaja dhe ngacmimi i tyre ndikon fuqishëm në aktivitetin seksual.

Të gjitha këto zona te burri dhe gruaja nxiten duke i përkdhelur dhe duke i prekur, duke dërguar kështu të fuqishme deri te sistemi nervor dhe në tru, ku kjo ndjenjë mund të ndalet vetëm me kontaktin e organeve gjenitale.

DISA PROBLEME NË JETËN SEKSUALE DHE SHËRIMI I TYRE.

• Sihri a ndikon në aftësinë seksuale?

Sihri është realitet të cilin mund ta mohojë vetëm mendjemadhi dhe mund të ndikoj në aftësinë seksuale. Secili njeri që është i goditur me këtë lloj të sihrit, duhet të përpiqet që të çlirohet prej tij, duke kërkuar ndihmë dhe mbrojtje prej Allahut të Lartësuar, të bëjë ibadete dhe të lutet sa më shumë. Në shërim përdoren metodat tradicionale sheriatike të shërimit të sihrit.

• A ndikon masturbimi në marrëdhëniet seksuale?

Dijetarët myslimanë kanë mendime të ndryshme lidhur me dispozitën e masturbimit. Shafijtë dhe ata që pajtohen me ta, masturbimin e konsiderojnë të ndaluar, duke u mbështetur në fjalët e Allahut: ...“të cilët e ruajnë nderin e tyre (nga marrëdhëniet e jashtëligjshme), përveçse me gratë e tyre ose me skllavet që kanë në zotërim...” (El-Mu’minun, 5-6)

Të dytët, hanbelijtë konsiderojnë se burri në momentin e sulmit të epsheve dhe të dominimit të tyre mbi njeriun, me qëllim që të mos bjerë në mëkat, ai e ka lejuar të masturbojë. Mjekët konsiderojnë se masturbimi ka pasoja të dëmshme, prej të cilave i përmendin:

- Nuk arrihet kënaqësia e plotë seksuale;

- Është një zakon i lig dhe tërheq pas vetes rrezik të madh psikologjik;

- Praktikimi i shpeshtë te meshkujt shkakton paraqitjen e plagëve nëpër organet gjenitale dhe dhembje në testise. Te gratë shkakton gjakderdhje të madhe në rastin e menstruacioneve dhe ndikon në sistemin e gjakut të gruas. Po ashtu, mund të shkaktojë dhembje të shtuar gjatë menstruacionit;

- Praktikimi i këtij aktiviteti te djemtë dhe vajzat shkakton formimin e qëndrimit të caktuar rreth kënaqësisë seksuale dhe ka efekte të fuqishme psikologjike, kurse shpesh shkakton edhe pakënaqësi me jetën seksuale në martesë;

- Te virgjëresha, masturbimi i shpeshtë mund të shkaktojë mosparaqitjen e gjakut në natën e parë të martesës dhe kështu të shkaktojë probleme në martesë.

• Puna intelektuale a ndikon në dobësimin e dëshirës seksuale?

Po, puna intelektuale ndikon në dobësimin e dëshirës seksuale, sepse njeriu në gjendje të këtillë i nënshtrohet shqetsimit, ngarkesës nervore, por edhe histerisë. Për këtë shkak, një punë e këtillë duhet të jetë e kufizuar në kohë dhe në hapsirë, sepse njeriu ka obligime ndaj trupit të vet.

• A ndikon diabeti në aftësinë seksuale?

Po, diabeti ndikon në aftësinë seksuale dhe problemet e para që paraqiten këtu janë ereksioni i dobët, ndërsa për shkak të dobësimit të qarkullimit përiferik dhe për shkak të dobësimit të sistemit nervorë periferik.

Shërimi i këtij problemi arrihet me rregullimin e mirë të nivelit të sheqerit në gjak, duke iu larguar ushqimit me indeks të lartë glikemik, me përdorimin e terapisë dhe me aktivitete sportive, posaçërisht me shëtitje.

• Ejakulimi i burrit para gruas a është shenjë e dobësisë seksuale?

Ky është mendim i gabuar të cilën e kanë disa njerëz. Një qënrim i këtillë zgjon pesimizmin dhe futë shqetësim te shumë njerëz.

• Si të ndalohet ejakulimi i parakohshëm?

Burri në shumë mënyra mund të ndikojë në prolongimin e ejakulimit:

- Me futjen e organit gjenital në organin gjenital të gruas ngadalë, butë dhe me kujdes;

- Menjëherë pas futjes së organit gjenital, duhet t’i ndalojë lëvizjet;

- Duhet të mendojë për gjëra indirekte gjatë marrëdhënieve seksuale;

- Lëvizjet duhet t’i bëjë gradualisht.

• Afrodiziakët që forcojnë dëshirën seksuale:

Nuk mund të kontestohet lidhja e forte në mes ushqimit të cilin njeriu e konsumon dhe dëshirës e aftësisë seksuale. Në këtë kapitull do të flasim diçka më shumë lidhur me këtë lidhje dhe rreth asaj se cilat udhqime ndikojnë pozitivisht në forcimin e dëshirës dhe aftësisë seksuale.

• A ekziston lidhja në mes hurmave të thata e të buta dhe seksit?

Allahu i Lartësuar thotë:

“Dhembjet e lindjes e detyruan atë që të shkonte te trungu I një hurme. Ajo tha: “Ah, sikur të kisha vdekur para kësaj (ngjarjeje) dhe të isha harruar krejt!” Një zë e thirri nga poshtë: “Mos u pikëllo, se Zoti yt të ka bërë një burim uji poshtë teje! Shkunde trungun e palmës, që të bien mbi ty hurma të freskëta! Ha, pi dhe qetësohu.” (Merjem, 23-26)

Në anën tjetër, i Dërguari I Allahut sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem thotë: “Banorët e shtëpisë në të cilën nuk ka hurma, ata janë të uritur.” (Buhariu)

Ibën Kajimi thotë se hurmat, të thata e të njoma, janë shumë të dobishme dhe të ushqyeshme për trupin dhe e forcojnë fuqinë seksuale. Njeriu kur vazhdon në konsumimin e tyre, ato e forcojnë shpretkën. Posaçërisht janë të dobishme për forcimin e aftësisë seksuale kur janë të përziera me kokrra të pishës.

Hurmat janë të pasura me vitaminë A, B2 dhe B6 dhe të gjitha këto vitamina ndikojnë fuqishëm në metabolizmin e qelizave. Vitamina A është posaçërishtë e rëndësishme në përtëritjen e qelizave seksuale te burri dhe te gruaja.

Hurma është e pasur dhe me aminoacide që ndikojnë pozitivisht në punën e drejtë të kanaleve të sperms dhe të prostates.

• A ekziston lidhja në mes mjaltit dhe aftësisë seksuale?

Allahu i Lartësuar thotë: “Nga barku i tyre del lëng ngjyrash të ndryshme, në të cilin ka ilaç e shërim për njerëzit.” (En-Nahl, 69)

Mjeku antik Hipokrati ka thënë: “Kush dëshiron që edhe pas të dyzetave ta ruaj rininë, atëherë në udhqim le ta fuse mjaltin.”

Studimet e shumta tregojnë për dobinë e madhe të mjaltit në forcimin e aftësisë seksuale dhe në përgjithësi në shëndetin e përgjithshëm në gjithë këtë ka edhe qumshti i bletës i cili e forcon organizmin dhe aftësitë seksuale.

• A ekziston lidhja në mes mishit të peshkut dhe aftësisë seksuale?

Peshku dhe kafshët tjera të detit përmbajnë sasi të madhe të jodit që është element shumë i rëndësishëm në nxitjen e dëshirës për marrdhënie seksuale edhe gjatë vetë marrëdhënieve. Po ashtu përmbajnë edhe fosfor që është shumë i rëndësishëm në transmetimin e sinjaleve elektronike prej sistemit periferik në atë qendror gjatë marrëdhënieve seksuale.

Po ashtu përmbajnë edhe sasi të madhe të proteinave që kanë vlerë të madhe energjetike edhe aminoacidet që hyjnë në përbërjen e sistemit të organeve për riprodhim. Për këtë shkak, duhet të hamë sa më shumë mish peshku, sepse marrëdhënia seksuale kërkon trup të forte e të shëndetshëm, ndërsa që trupi të jetë i këtillë, duhet të ushqehet me ushqim të shëndetshëm.

• A ekziston lidhja në mes disa llojeve të perimeve dhe aftësisë seksuale?

Lakra dhe sallata e gjelbër hyjnë në mesin e llojit që bluhen më lehtë, por në të njëjtën kohë të pasura dhe me vitamina dhe me ndikim të fuqishëm si afrodiziakë.

Le të jetë praktikë e jona që në ditë të hamë një pjatë të sallatës së gjelbër, me lëngë limoni, sepse kjo ndikon në mënyrën të mire jo vetëm në fuqinë seksuale, por edhe në tërë organizmin. Sallata e gjelbër dhe lakra qëmoti janë të njohura si afrodiziakë të fuqishëm.

Po ashtu, afrodiziak i forte janë edhe të gjitha llojet e hudhrave, mirëpo kur është në pyetje hudhra, atëherë ajo duhet të përdoret në pajtim të dyanshëm të bashkëshortëve për shkak të ërës jo të mirë.

• Cila është lidhja në mes disa llojeve të pemëve dhe aftësisë seksuale?

Për shkak se aftësia seksuale dukshëm mbështetet në ekuilibrinë psikik dhe në rehatinë nervore, atëherë roli i pemëve në këtë është e pashmangshme. Duhet të theksojmë se këtu të dobishme janë pjeshka, portokalli, dardha, rrushi. Këto lloje të frutave janë afrodiziakë natyrorë që e përmirsojnë gjakun dhe lidhjen e sistemit periferik me atë qendror nervor.

• Cila është lidhja në mes disa pijeve dhe aftësisë seksuale?

Orkideja (në popull e njohur si salep): rrënjët e orkides janë të njohura si ushqyese dhe lëvizëse të fuqishme të epsheve. Kjo pije përgaditet ashtu që pluhuri i rrënjeve të orkidesë zhytet në pak ujë të ftohtë, pastaj zhytet në sasinë më të madhe të ujit të ngrohtë dhe zihet mire dhe lihet derisa të bashkohet. Pas kësaj merret me lugë në intervale të shpejta.

Gjëmbaçi: (gjembaçi i bardhë, artiçoku i egër) është bimë e njohur që përdoret si afrodiziak i fuqishëm, posaçërisht i zier me mjaltë. Pija me këtë bimë përgaditet ashtu që farat e kësaj bime pastrohen dhe në një gotë me ujë të ftohtë hidhen dy lugë. Kështu qëndron rreth tri orë, pastaj ngrohet në zjarr dhe vlon një minutë. Ky çaj pihet dy-tre filxhanë në ditë, të ëmbëlsuar me mjaltë.

Kanellë: Kanella është melmesë e njohur aromatike, pluhuri i së cilës përdoret për përmirsimin e punës së sistemit të gjakut dhe për forcimin e aftësisë seksuale.

Tri lugë kanellë vendosen në një gotë ujë dhe kjo zihet në zjarr derisa uji most a ndryshojë ngjyrën në të kuqe dhe kështu pihet.

Karafili: karafili është afrodiziak shumë I forte dhe kthen rininë, posaçërishtë kur përdoret me jogurt dhe me qumësht. Pija prej karafilit përgaditet ashtu që një lugë e vogël e kokrrave të karafilit treten në një gotë ujë dhe lihet që të vlojë në zjarr, kur të ftohet, pihet.

Xhenxhefili: xhenxhefili është shumë I dobishëm për tërë trupin, neutralizon gazrat, është i këndshëm dhe i butë për stomakun, e përmirëson tretjen, ndihmon në nxjerrjen e ujit prej organizmi dhe e përforcon aftësinë seksuale.

Xhenxhefili përdoret me mjaltë në formë të xhemit, hahet i ftohtë pas përzierjes, por mund pak të ngrohet që të lëshohet. Si pije përdoret ashtu që gjysëm lugë xhënxhëfili në pluhur përzihet me një lugë mjaltë. Kjo përzihet mirë, pastaj kësaj përzierje i shtohet një gotë ujë të ngrohtë dhe pihet sipas nevojës. Allahu i Lartësuar duke folur për xhenxhefilin thotë:

“Aty do të pinë gota me pije të përzier me xhenxhefil.” (El-Insan, 17)

Anason: është afrodiziak i mirë, madje edhe Ibën Sina e ka përmendur për këto karakteristika. Mjekësia moderne vërteton se kjo bimë është e dobishme te grate në përforcimin e vezoreve, gjatë lindjes dhe lehtëson problemet menstruale. Përgaditet ashtu që një lugë e frytit të bluar të kësaj bime zihet në ujë të vluar dhe kjo lihet që të qëndrojë, kur të ftohet pihet nga një ose nga një gotë e gjysmë të këtij çaji. Nuk rekomandohet që të pihet më shumë se kjo dozë.

Qimnon: bimë e njohur që në mjekësinë tradicionale përmendet si nxitës i epsheve. Kjo pije përgaditet ashtu që një lugë e frutave të bluar vendoset në një gotë të ujit të vluar dhe kjo pihet gjatë një dite.

• Cila është lidhja mes barishteve dhe aftësisë seksuale?

Safrani: emër me prejardhje semite që do të thotë i verdhë, sepse kjo bimë lëshon ngjyrë të verdhë. Lulet e kësaj bime mblidhen pas lulëzimit dhe thahen në vende të posaçme. Kjo bimë qysh prej kohërave të lashta është e njohur si afrodiziak.

Maraq: ose maraq i egër është bimë që njihet që nga lashtësia dhe qysh prej atëherë ëshët e njohur si bimë mëlmese. U shtohet sallatave si mëlmesë dhe e forcon fuqinë seksuale.

F U N D.

 

Muaji Muharrem.

 

Autor: Shejh Dr. Ibrahim bin Amir Er-Ruhajlij (hafidhahUllah)

Burimi: www.al-rehaili.net

Përktheu: Petrit Perçuku

 

Me emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit!

Çdo lavdërim dhe falënderim i përket Allahut, i Cili krijoi natën dhe ditën që të vijnë njëra pas tjetrës, si këshillë për ata që duan ta kujtojnë ose duan ta falënderojnë. Salati, selami, bekimi i Allahut qofshin për robin dhe të dërguarin e Tij, Muhamedin, i cili u dërgua nga Zoti si thirrës, që i fton njerëzit në rrugën e Allahut me urdhrin e Tij dhe si pishtar ndriçues!

Më tej:

Vërtet që në ndërrimin e ditëve, në kalimin e çasteve, në përfundimin e kohëve ka mësime për atë që ndalet e mendon. Vitet dhe muajt që i lejmë pas e që përfundojnë, s’janë gjë tjetër pos faza të jetës së njeriut, fletët dhe regjistrat e të cilave palosen e pastaj vulosen; nëse ai ka bërë mirë do të gjejë mirë, e nëse jo, atëherë do të gjejë keq.

Këto ditë, njerëzit po e përcjellin një vit të vjetër dhe po e presin një të ri. Por, nuk është e rëndësishme se kur përfundon apo fillon viti. Ajo ndaj të cilës duhet të ketë vëmendje nga të gjithë është se si përfundoi viti, dhe me çfarë veprash duhet ta presim vitin tonë të ri.

Andaj, besimtari e ndal veten e tij që ta llogarisë dhe ta kontrollojë për ditët e kaluara, dhe kërkon falje për gabimet e bëra. Pastaj, ndalet e përgatitet për vepra të mira gjatë ditëve që i ka përpara, duke kërkuar ndihmën e Zotit në kryerjen e adhurimit ndaj Tij, dhe duke e vënë në praktikë fjalën e më të Lartit: “Vetëm Ty të adhurojmë dhe vetëm prej Teje ndihmë kërkojmë!” (El-Fatiha, 5)

Më poshtë, do përmend disa mesele që ndërlidhen me dispozitat e këtij muaji, muajit Muharrem, si dhe meseletë që kanë nevojë të qartësohen, për të cilat ndodh që njerëzit pyesin.

Andaj them, ndërkohë që suksesi është në Dorën e Allahut:

Së pari: Vendimi lidhur me urimin për hyrjen e vitit të ri, në fillim të këtij muaji:

Në tekstet fetare nuk ka ardhur diçka që aludon për ligjshmërinë e urimit lidhur me fillimin e vitit të ri. Po ashtu, lidhur me këtë, s’është përcjellë asgjë nga selefët. Mirëpo, kohëve të fundit është përhapë një gjë e tillë në mesin e njerëzve, ku ata e urojnë njëri- tjetrin me fjalët: “Urime (qofshi mirë) për motmot!.”

Ndërkohë që dijetarët kanë dhënë mendime të ndryshme për këtë:

Disa prej tyre mendojnë se urimi për vitin e ri është një gjë e zakonshme që nuk ka të bëjë asgjë me fenë, andaj, duke u bazuar në këtë, urimi nuk hynë në rrafshin e bidateve. Ndër dijetarët që mendonin kësisoj ishte edhe shejh Uthejmini, siç përgjigjej në disa fetua të tij.

Kështu, sipas këtij mendimi, s’ka gjë të keqe në urimin e ndërsjellë për vitin e ri, nëse nuk besohet se një gjë e tillë është prej sunetit. Dhe (sipas tyre) është mirë që atij që i urohet viti i ri me fjalët: “Urime (qofshi mirë) për motmot!” të ia kthejë duke e lutur Allahun që: “të jetë vit i mirësisë dhe i begatisë.” (Shih El-likau el-babul-meftuh, dita e enjte, 25 Dhul Hixhxhe, 1415 h.)

Disa dijetarë të tjerë thonë se urimi për vitin e ri nuk ishte i njohur tek selefët, andaj edhe nuk duhet të fillohet një gjë e tillë. Mirëpo, kur dikujt i urohet me fjalët: “Urime (qofshi mirë) për motmot!”, s’ka asgjë të keqe që ai t’ia kthejë: “Gjithashtu edhe ju!”, apo me shprehje të kësaj natyre. Këtë mendim e ndante shejh AbdulAziz bin Baz, siç lexojmë në disa prej fetvave të tij, kur u pyet për këtë mesele. (Shih faqen zyrtare të shejhut në internet www.binbaz.org.sa).

Ndërsa, disa dijetarë të tjerë thanë se urimi me rastin e vitit të ri hixhrik është i ndaluar dhe këtë e konsideruan prej bidateve (sajesave), për arsyen se nuk është përmendur në tekstet fetare dhe se nuk ka ndonjë bazë tek thëniet e selefit. Po ashtu, sepse në të ka përngjasim me të krishterët gjatë urimeve që i bëjnë me rastin e vitit të ri miladij. Këtë mendim e mbështesin në faktin se urimi hynë në sferën e adhurimeve, për të cilat nëse nuk aludon ndonjë dëshmi fetare, atëherë ato janë bidate të sajuara. Drejt këtij mendimi anon edhe shejh Salih el Feuzan, në disa fetua të tij. (Shih faqen zyrtare të shejhut në internet www.alfawzan.af.org.sa).

Ajo çfarë mua më duket më e saktë është se urimi për ripërtëritjen e begative renditet ndër gjërat e zakonshme, të cilat feja as nuk i ka urdhëruar dhe as nuk i ka ndaluar. Pastaj ndodh që myslimani edhe të shpërblehet për të (urimin), ngaqë e ka gëzuar vëllanë e tij mysliman.

Ndërsa, urimi që ndërlidhet me ripërtëritjen e kohëve duhet të shtjellohet:

Nëse bëhet gjatë dy bajrameve, atëherë kjo ka bazë në fe, dhe nga selefët janë përcjellë thënie që e përkrahin këtë.

Ndërsa, urimi për sezonet e tjera vjetore, si për fillimin e vitit hixhrik, apo atij shkollor, apo urimi pas kthimit nga pushimet vjetore, assesi nuk është i përligjur në fe. Kështu, vendimi për të, vërtitet midis lejimit dhe bërjes së tij bidat.

Ata dijetarë që e shohin si bidat, këtë mendim e mbështesin mbi faktin se urimi nuk ishte i njohur në kohën e Profetit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe selefëve, edhe pse ekzistonte shkaku për një gjë të tillë.

Mendimi i dijetarëve që e ndalon urimin me rastin e vitit të ri është ai tek i cili qetësohet zemra, dhe atë për disa gjëra:

1. Në bërjen e tij në mënyrë të vazhdueshme ka rivalitet (konkurrencë/imitim) ndaj urimeve për dy bajramet, ndërkohë që në përkufizimin e bidatit thuhet se: “Ai është çdo rrugë e shpikur në fe, që i bën konkurrencë apo i ngjason fesë dhe përmes saj kihet për qëllim teprimi në adhurimin ndaj Allahut të Lartësuar.” (El-I’tisam i Shatibiut, 1/37)

2. Në të ka ngjasim me të krishterët, të cilët e urojnë njëri – tjetrin me rastin e vitit të ri miladij (gregorian), ndërkohë që përngjasimi me ta është i ndaluar në fenë tonë.

3. Ekziston frika që me kalimin e kohës dhe me përhapjen e tij në mesin e njerëzve, të mendohet se është një gjë e ligjshme në fe. Po ashtu, mund të bëhet metodë që shpie drejt kremtimit të vitit të ri dhe bërjes së tij festë. Dhe kjo është një gjë e ndaluar.

4. Në lënien e tij ka siguri për fenë e njeriut. Kështu, nëse vendimi për ndonjë gjë sillet midis lejueshmërisë dhe bërjes së saj bidat, atëherë është më e sigurt që ajo të lihet anash. Ngaqë, në lënien e saj, edhe nëse është e lejuar, parimisht s’ka gjë të keqe, duke ia bashkangjitur edhe shfajësimin përmes ruajtjes nga rënia në bidat, ndryshe nëse veprohet e kundërta e saj.

Së dyti: Të njohurit me këtë muaj dhe vlerën e tij:

Ky është muaji i Allahut Muharrem, që njëkohësisht është njëri ndër muajt e shenjtë, të cilët janë: Dhul Ki’de, Dhul-Hixhe, Muharrem dhe Rexheb. Për shenjtërinë e këtyre muajve aludon fjala e më të Lartit: “Vërtet, numri i muajve tek Allahu është dymbëdhjetë, sipas Librit të Allahut, që prej ditës kur krijoi qiejt dhe Tokën. Katër prej tyre janë të shenjtë, sipas besimit të drejtë. Prandaj, mos i bëni vetes dëm, duke i shkelur këta muaj!” (Et-Teube, 36).

Taberiu dhe të tjerët përcjellin nga ibën Abbasi, i cili gjatë shpjegimit të ajetit: “Prandaj, mos i bëni vetes dëm, duke i shkelur këta muaj!”

tha: “(Domethënë) Mos i bëni dëm vetes gjatë tërë muajve të vitit; pastaj në mesin e tyre, Allahu i veçoi katër muaj, duke i bërë të shenjtë dhe duke e ngritur lartë shenjtërinë e tyre. Po ashtu bëri që mëkati gjatë tyre të jetë më i madh (se në muajt e tjerë) dhe gjithashtu edhe vepra e mirë dhe shpërblimi.” (Tefsiri i Taberiut, 6/366).

Dijetarët patën kundërshti mendimesh se cili nga këta muaj të shenjtë është më i mirë:

Kështu, Hasen El-Basriu dhe të tjerë thanë se më i miri është muaji Muharrem. Ibën Rexhebi thotë se këtë mendim e shohin si më të peshuar (me argumente) shumica e të mëvonshmëve.

Se’îd bin Xhubejri thotë se muajt e shenjtë më të mirë janë Dhul K’ide dhe Dhul Hixhe.

Disa nga radhët e shafive thanë se më i miri ndër ta është muaji Rexheb. Ibën Rexhebi sqaron se ky mendim është i papranueshëm. (Shih Letaiful-Me’arif, fq. 79).

Së treti: Veprat e ligjësuara gjatë tij:

Ka ardhur inkurajimi, në mënyrë të veçantë, për kryerjen e disa veprave që afrojnë tek Allahu gjatë këtij muaji, duka ia shtuar edhe veprat e tjera të ligjësuara gjatë tij, sikurse në muajt e tjerë.

Prej këtyre veprave të veçanta janë:

1. Inkurajimi për agjërimin e këtij muaji përgjithësisht, për shkak të hadithit që shënohet në Sahih-un e Muslimit, të cilin e përcjellë Ebu Hurejre (radijAllahu ‘anhu), se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) kishte thënë: “Agjërimi më i mirë pas Ramazanit është agjërimi i muajit të Allahut, Muharrem. Ndërsa, namazi më i mirë pas atyre të obligueshmëve është namazi i natës.” (Përcjellë nga Muslimi, 1163)

Është sunet që njeriu të agjërojë aq sa ka mundësi prej ditëve të këtij muaji, mirëpo pa e plotësuar të tërin, për shkak të hadithit të Aishes (radijAllahu anha) që shënohet në dy Sahih-ët: “Nganjëherë i Dërguari i Allahut agjëronte aq shumë sa që thoshim: “Nuk do ta ndërpresë agjërimin.” Dhe nganjëherë nuk agjëronte për një kohë të gjatë, derisa thoshim: “S’ka për të agjëruar.” Unë kurrë nuk e kam parë atë të ketë plotësuar agjërimin e ndonjë muaji, përveç muajit Ramazan, dhe kurrë nuk e kam parë të agjëronte më shumë sesa në muajin Shaban.” (Buhariu, 1969 dhe Muslimi, 1156).

Ndërsa në një version tjetër që përcillet nga ajo qëndron: “Nuk e kam parë të agjëronte në ndonjë muaj më shumë sesa në muajin Shaban. Ai e agjëronte muajin Shaban të tërin; ai e agjëronte muajin Shaban, përveç një pjesë të vogël të tij.” (Muslimi 1156).

2. Inkurajimi për agjërimin e ditës së Ashurasë. Suneti ka aluduar për përparësinë (vlerën) që e ka agjërimi i kësaj dite, në veçanti, ndaj veprave të tjera. Kjo për shkak të hadithit të ibën Abbasit (radijAllahu ‘anhu), i cili përcillet në dy Sahih-ët: “Kurrë nuk e kam parë Profetin (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) të kujdesej për agjërimin e ndonjë dite, të cilës i jepte përparësi (vlerë) ndaj ditëve të tjera, përveç ditës së Ashurasë dhe këtij muaji, domethënë, Ramazanit.” (Buhariu, 2006 dhe Muslimi, 1123).

Ndërsa, në hadithin e Ebu Katades qëndron se Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) kishte thënë: “Shpresoj tek Allahu që agjërimi i ditës të Arafatit t’i shlyejë gabimet e vitit para saj dhe vitit pas saj. Dhe shpresoj tek Allahu që agjërimi i ditës së Ashurasë t’i shlyejë gabimet e vitit para saj.” (Muslimi, 1162).

Agjërimi i kësaj dite i ka dy nivele:

1. Që njëkohësisht është më i ploti: të agjërohet dita e nëntë dhe dhjetë. Për këtë aludojnë shumica e haditheve.

2. Veçimi i ditës së dhjetë me agjërim. Këtë e përmend ibën Kajjimi (RahimehUllah)

Është përmendur edhe niveli i tretë: agjërimi i ditës para saj dhe i ditës pas saj, mirëpo, nuk ka argument të saktë (vërtetë) që tregon për këtë. Kjo për shkak të dobësisë në transmetimin: “Ditën para saj dhe ditën pas saj.” (shih: fusnotën në Zadul Me’ad, 2/76)

Së katërti: Bidatet e shpikura gjatë tij:

1. Agjërimi i ditës së parë të këtij muaji, nën pretekstin e hapjes së vitit të ri hixhrik me agjërim, duke ia bashkëngjitur edhe agjërimin e ditës së fundit të Dhul Hixhes, po ashtu nën pretekstin e mbylljes së vitit me agjërim. Këtë bidat e shpikën masa e rëndomtë e njerëzve, duke u mbështetur në atë që mendjet e tyre e panë si të mirë dhe ua hijeshuan.

Kjo vepër nuk ka asnjë dëshmi në fe që aludon për të, andaj edhe renditet në bidatet e shpikura, të cilat nuk i përligji Profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Në dy Sahih-ët shënohet fjala e tij: “Kushdo që shpikë në çështjen (fenë) tonë diçka që s’është prej saj, ajo vepër nuk i pranohet.”

2. Prej bidateve që njerëzit i kanë shpikur qysh moti dhe që sot e kësaj dite disa nga ta ende i bëjnë është pirja e qumështit apo asaj që ndryshe quhet “kafeja e ëmbël” (qumësht i përzier me bajame). Ky qumësht pihet në mëngjesin e ditës së parë të vitit të ri. Përse? Në mënyrë që, sipas tyre, me fillimin e vitit të ri, zemrat të jenë të pastra e të bardha!! Këtë vepër nuk e justifikon as mendja, as arsyeja dhe as feja, përkundrazi ajo është prej bidateve të shpikura.

Bidatet e shpikura gjatë ditës së Ashurasë:

1. Shfaqja e pikëllimit, shqyerja e rrobave, goditja e faqeve, vajtimi dhe të qarët. Të gjitha këto i shpikën Rafiditë, duke pretenduar shfaqjen e pikëllimit për vrasjen e Husejnit (radijAllahu ‘anhu) në këtë ditë.

2. Shfaqja e shenjave të gëzimit, si lyerja e syve (me kuhël) dhe e duarve (me kanë), shtimi i furnizimit për familjen, si dhe gjëra të tjera të shpikura nga Neuasib-ët, në shenjë refuzimi ndaj bidatit të Rafidive, të cilët, në këtë ditë shfaqin pikëllim. Pastaj, kjo gjë u përhap në mesin e disa njerëzve, pa e ditur shkakun e vërtetë të saj.

Duke e përshkruar gjendjen e këtyre që i shpikën këto bidate, ibën Tejmije thotë: “Kështu, këta e kremtojnë ditën e Ashurasë si të ishte ndonjë sezonë feste apo gëzimi, ndërsa këta të tjerët, e marrin si të ishte ndonjë ceremoni varrimi dhe shfaqin në të pikëllim dhe mërzi të madhe. Mirëpo, të dyja palët gabojnë dhe janë të dala nga suneti.” (Mexhmu’ul fetaua, 25/310).

Po ashtu thotë: “As i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe as kalifët e tij të drejtë, nuk i përligjën këto gjëra në ditën e Ashurasë; as shfaqjet e pikëllimit e të mërzisë dhe as ato të gëzimit e të haresë. Por, ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) kur erdhi në Medine, i gjeti hebrenjtë duke e agjëruar ditën e Ashurasë dhe i pyeti: “Përse po agjëroni?” Ata thanë: “Kjo është dita në të cilën Allahu e shpëtoi Musain nga fundosja, andaj edhe e agjërojmë.” Profeti tha:  “Ne jemi më meritorë për Musain se ju.” Kështu, ai e agjëroi atë ditë dhe i urdhëroi njerëzit ta agjëronin.” (Mexhmu’ul fetaua, 25/310)

Allahu e di më mirë.

Salati, selami dhe begatia e Allahut qofshin për robin dhe të dërguarin e Tij, Muhamedin, për familjen dhe mbarë shokët e tij!

Dhikri i Mëngjesit, dhe Mbrëmjes.

 

Autor: Shejkh Abdur-Rezak ibën Abdul-Muhsin el-Abbad

Burimi: “Kitabudh-dhikri ued-du'aai”

Përktheu: Servet Mata.

 

01 - Dhikri i Mëngjesit.

Duaja: (1)

بِسْمِ اللَّهِ الَّذِي لَا يَضُرُّ مَعَ اسْمِهِ شَيْءٌ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي السَّمَاءِ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ

Bismil-Lahil-ledhii la jedurru me‘a ismiHi shej-un fil-erdi ue la fis-semaai, ue Hues-Semii‘ul-‘Alim. 

(tre herë)

“Kërkoj ndihmë dhe mbrojtje me Emrin e Allahut, me përmendjen e të Cilit nuk të dëmton asgjë në tokë dhe nuk të godet asnjë bela që zbret nga qielli! Dhe Ai është Dëgjuesi i fjalëve tona dhe i Gjithdituri i çështjeve tona!”  [1]

 

Duaja: (2)

يَا حَيُّ يَا قَيُّومُ بِرَحْمَتِكَ أَسْتَغِيثُ أَصْلِحْ لِي شَأْنِيَ كُلَّهُ وَلاَ تَكِلْنِي إِلَى نَفْسِي طَرْفَةَ عَيْنٍ

Ja Hajju ja Kajjuum biRahmetiKe estegiith, aslih lii she'nije kul-lehu, ue la tekilnii ila nefsii tarfete ‘ajn.

“O i Gjalli i përhershëm, o i Vetëmjaftueshëm (Mbikëqyrës)! Kërkoj ndihmë me Mëshirën tënde, ma përmirëso gjithë gjendjen time, dhe mos më lër t’i mbështetem vetes time as sa një përpëlitje syri!”  [2]

Duaja: (3)

سُبْحَانَ اللهِ وَبِحَمْدِهِ

SubhanAllahi ue bihamdiHi

(100 herë)

“I Pastër nga çdo mangësi është Allahu dhe Atij i takon Lavdia.” [3]

Duaja: (4)

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ

قُلْ هُوَ اللَّـهُ أَحَدٌ ﴿١﴾ اللَّـهُ الصَّمَدُ ﴿٢﴾ لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ ﴿٣﴾ وَلَمْ يَكُن لَّهُ كُفُوًا أَحَدٌ ﴿٤﴾

Me Emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshiruesit.

“Thuaj (o Muhamed)! Ai është Allahu, Ai është Një dhe i Vetëm (Nuk ka të barabartë me Të, as ndihmues, as të ngjashëm me Të)! Allahu është Es-Samed (Atij i drejtohen krijesat për nevojat e tyre, Ai është i Vetëmjaftueshëm (Mbikëqyrës), i Gjallë i përhershëm)! Ai as nuk ka lindur kënd, dhe as nuk është i lindur. Dhe askush nuk është i barabartë dhe i krahasueshëm me Të.”

(tre herë)

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ

قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ ﴿١﴾ مِن شَرِّ مَا خَلَقَ ﴿٢﴾ وَمِن شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ ﴿٣﴾ وَمِن شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِي الْعُقَدِ ﴿٤﴾ وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ ﴿٥﴾

Me Emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshiruesit.

“Thuaj! Kërkoj mbrojtjen e Zotit të agimit! Nga e keqja e të gjitha krijesave (Xhehenemit, Iblisit dhe pasuesve të tij)! Dhe nga e keqja e errësirës së natës, kur ajo bie! Dhe nga e keqja e magjistarëve, që lidhin dhe fryjnë nyja! Dhe nga e keqja e smirëkeqit kur ka zili!”

(tre herë)

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ

قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ ﴿١﴾ مَلِكِ النَّاسِ ﴿٢﴾ إِلَـٰهِ النَّاسِ ﴿٣﴾ مِن شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ ﴿٤﴾ الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النَّاسِ ﴿٥﴾ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ ﴿٦﴾

Me Emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshiruesit.

“Thuaj! Kërkoj mbrojtjen e Zotit të njerëzve! Sunduesit të njerëzve! Të Adhuruarit të njerëzve! Prej të keqes së atij (shejtanit) që pëshpërit (të keqen në zemrat e njerëzve), i cili fshihet (kur dikush e përmend Allahun). I cili hedh vesvese në zemrat e njerëzve! (Qoftë ai që vepron këtë) prej Xhinëve apo prej njerëzve!”  [4]

(tre herë)

Duaja: (5)

اللَّهُمَّ أَنْتَ رَبِّي لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، خَلَقْتَنِي وَأَنَا عَبْدُكَ، وَأَنَا عَلَى عَهْدِكَ وَوَعْدِكَ مَا اسْتَطَعْتُ، أَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ مَا صَنَعْتُ، أَبُوءُ لَكَ بِنِعْمَتِكَ عَلَيَّ، وَأَبُوءُ بِذَنْبِي فَاغْفِرْ لِي فَإِنَّهُ لاَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ أَنْتَ

Allahumme Ente Rabbii, la ilahe il-la Ente. Khalektenii, ue ene ‘abduKe, ue ene ‘ala ‘ahdiKe ue u‘adiKe mas-tet‘atu. E‘uudhu biKe min sherri ma san‘atu. Ebuu-u leKe bi ni‘ametiKe ‘alejje, ue ebuu-u bi dhenbii, fe-gfir lii, fe innehu la jegfirudh-dhunuube il-la Ente.

“O Allah! Ti je Zoti im, nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Teje! Ti më ke krijuar mua, dhe unë jam robi Yt! Unë do të jem besnik ndaj marrëveshjes dhe premtimit tim që kam ndaj Teje, aq sa të mundem! Kërkoj mbrojtjen Tënde prej të keqes që kam bërë! Ty të jam mirënjohës për mirësitë e mia! Unë i pranoj mëkatet e mia, prandaj më fal mua, pasi askush nuk mund t’i fal mëkatet përveç Teje!” [5]

 Duaja: (6)

أَصْبَحْنَا وَأَصْبَحَ الْمُلْكُ لِلَّهِ، وَالْحَمْدُ لِلَّهِ. لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ. رَبِّ أَسْأَلُكَ خَيْرَ مَا فِي هَذَا الْيَومِ وَخَيْرَ مَا بَعْدَهُ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ مَا فِي هَذَا الْيَومِ وَشَرِّ مَا بَعْدَهُ، رَبِّ أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْكَسَلِ وَسُوءِ الْكِبَرِ، رَبِّ أَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابٍ فِي النَّارِ وَعَذَابٍ فِي الْقَبْرِ

Asbahna ue asbahal-mulku lil-Lah, uel hamdu li-Lah. La ilahe il-lAllahu uahdeHu la sherike leH, leHul-mulku ue leHul-hamdu ue Hue ‘ala kul-li shej-in kadiir. Rabbi es-eluKe khajra ma fii hadhal-jeumi ue khajra ma b‘adehu, ue e‘uudhu biKe min sherri ma fii hadhal-jeumi ue sherri me b‘adehu. Rabbi e‘uudhu biKe minel-keseli ue suuil-kiber, Rabbi e‘uudhu biKe min ‘adhabin fin-nari ue ‘adhabin fil-kabr.

“E arritëm mëngjesin, i gjithë sundimi dhe e gjithë lavdia i takojnë Allahut! Nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut, të Vetëm dhe të Pashok. Atij i takon Sundimi dhe Lavdia dhe Ai është Plotfuqishëm për çdo gjë. O Zoti im! Të kërkoj Ty të mirën e asaj që gjendet në këtë ditë, dhe të mirën e ditëve në vazhdim! Dhe kërkoj mbrojtjen Tënde prej të keqes që gjendet në këtë ditë, dhe të keqes së ditëve në vazhdim! O Zoti im! Kërkoj mbrojtjen Tënde prej përtacisë dhe prej pleqërisë së thellë! O Zoti im! Kërkoj mbrojtjen Tënde prej dënimit të Zjarrit dhe prej dënimit të varrit!” [6]

Duaja: (7)

اللَّهُمَّ بِكَ أَصْبَحْنَا، وَبِكَ أَمْسَيْنَا، وَبِكَ نَحْيَا، وَبِكَ نَمُوتُ وَإِلَيْكَ النُّشُورُ

Allahumme biKe asbahna ue biKe emsejna, ue biKe nahja ue biKe nemuutu, ue ilejKen-nushuur

“O Allah! Me Lejen Tënde u gdhimë dhe me Lejen Tënde u ngrysëm, me Lejen Tënde jetojmë dhe me Lejen Tënde do të vdesim, dhe te Ty është kthimi!” [7]

Duaja: (8)

للَّهُمَّ عَالِمَ الغَيْبِ والشَّهَادَةِ، فَاطِرَ السَّموَاتِ والأرْضِ، رَبَّ كُلِّ شَيءٍ ومَلِيْكَهُ، أشْهَدُ أنْ لا إلَهَ إلاَّ أنْتَ، أعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ نَفْسِي، وَمِنْ شَرِّ الشَّيْطَانِ وَشِرْكِهِ، وَأَنْ أَقْتَرِفَ عَلَى نَفْسِي سُوأً، أَوْ أَجُرَّهُ إلَى مُسْلِمٍ

Allahumme ‘Aalimel-gajbi uesh-shehadeh, Fatires-semauati uel-erd, Rabbe kul-li shej-in ue meliikeh, esh’hedu en la ilahe il-la Ente. E‘uudhu biKe min sherri nefsii, ue min sherrish-shejtani ue shirkihi, ue en ekterife ‘ala nefsii suuen, eu exhurrahu ila muslim.

“O Allah! Ti je Ai që di të fshehtën dhe të dukshmen, Krijuesi i qiejve dhe i tokës, Zoti i gjithçkaje dhe Sunduesi i tyre, dëshmoj se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Teje! Kërkoj Mbrojtjen Tënde nga e keqja e vetes time, nga e keqja e shejtanit dhe thirrjes së tij për në shirk. Kërkoj mbrojtjen Tënde që të mos i bëj dëm vetes time apo ndonjë Muslimani!” [8]

Duaja: (9)

اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ الْعَفْوَ وَالْعَافِيَةَ فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ، اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ الْعَفْوَ وَالْعَافِيَةَ فِي دِينِي وَدُنْيَايَ، وَأَهْلِي، وَمَالِي، اللَّهُمَّ اسْتُرْ عَوْرَاتِي ، وَآمِنْ رَوْعَاتِي ، اللَّهُمَّ احْفَظْنِي مِنْ بَيْنِ يَدَيَّ، وَمِنْ خَلْفِي، وَعَنْ يَمِينِي، وَعَنْ شِمَالِي، وَمِنْ فَوْقِي، وَأَعُوذُ بِعَظَمَتِكَ أَنْ أُغْتَالَ مِنْ تَحْتِي

Allahumme inni es-eluKel-‘af'ue uel-‘aafijete fid-dunja uel-akhirah. Allahumme inni es-eluKel-‘af'ue uel-‘aafijete fi dijni ue dunjaje ue ehli ue mali. Allahumme-stur ‘aurati ue aamin rau’aati. Allahumme-hfedhni min bejni jedejje ue min khalfi, ue ‘an jemijni ue ‘an shimali, ue min feudi ue e‘uudhu bi‘adhametiKe en ugtaale min tahti.

“O Allah! Kërkoj faljen dhe shpëtimin Tënd në këtë botë dhe në Botën tjetër! O Allah! Kërkoj faljen dhe mbrojtjen Tënd në Fenë time, dunjanë time, familjen dhe pasurinë time! O Allah! M’i mbulo të metat e mia, dhe më qetëso në momentet trishtuese! O Allah! Më ruaj nga para meje, nga mbrapa meje, nga e djathta ime, nga e majta ime, nga sipër meje dhe kërkoj me Fuqinë Tënde të më ruash që të mos më lëshojë toka!” [9]

Duaja: (10)

لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَريكَ لَهُ ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ ؛ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ

La ilahe il-lAllahu uahdeHu la sherijke leH, leHul-mulku ue leHul-hamdu ue Hue ala kul-li shej-in Kadijr

“Nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut, të Vetëm dhe të Pashok, Atij i takon Sundimi dhe Lavdia dhe Ai është Fuqishëm për çdo gjë.” [10]

Duaja: (11)

سُبْحَانَ اللهِ وَ بِحَمْدِهِ عَدَدَ خَلْقِهِ، وَ رِضَا نَفْسِهِ، وَ زِنَةَ عَرْشِهِ، وَ مِدَادَ كَلِمَاتِهِ

SubhanAllahi ue bihamdiHi ‘adede khalkiHi, ue ridaa nefsiHi, ue zinete ‘arshiHi, ue midade kelimatiHi

(tre herë)

“I Pastër nga të metat është Allahu dhe Atij i takon Lavdia; sa numri i krijesave të Tij, sa dëshiron Ai prej robërve të Tij, sa pesha e Arshit të Tij dhe sa pafundësia e Fjalëve të Tij.” [11]

Duaja: (12)

أَصْبَحْنَا عَلَى فِطْرَةِ الْإِسْلَامِ ، وَعَلَى كَلِمَةِ الْإِخْلَاصِ ، وَعَلَى دِينِ نَبِيِّنَا مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، وَعَلَى مِلَّةِ أَبِينَا إِبْرَاهِيمَ، حَنِيفًا مُسْلِمًا ، وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ

Asbahna ‘ala fitratil Islam, ue ‘ala kelimetil Ikhlas, ue ‘ala diini Nebijjina Muhammed sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, ue ‘ala mil-leti ebijna Ibrahime hanijfen Muslimen ue ma kane minel-mushrikiin.

“E arritëm mëngjesin duke qenë në pastërtinë e Fesë Islame, dhe në fjalën e sinqertë (La ilahe il-lAllah Muhammed ResulUllah), në Fenë e Pejgamberit tonë Muhammedit – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem –, dhe në Fenë e babit tonë Ibrahimit (alejhis-selam), i cili ka qenë larg besimeve të kota, dhe ishte Musliman e nuk ishte prej idhujtarëve.” [12]

Duaja: (13)

اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ عِلْمًا نَافِعًا، وَرِزْقًا طَيِّبًا، وَعَمَلًا مُتَقَبَّلًا

Allahumme innii es'eluKe ‘ilmen nafi‘an, ue rizkan tajjiben, ue ‘amelen mutekabbelen.

“O Allah! Të kërkoj Ty të më furnizosh me dije të dobishme, furnizim të mirë, dhe vepra të pranuara!” [13]

Fundnotat:

[1] - Transmeton ‘Uthman ibn ‘Affan – RadijAllahu anhu – se i Dërguari i Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – ka thënë: “Çdokush që thotë në mëngjesin dhe mbrëmjen çdo dite: “Kërkoj ndihmë dhe mbrojtje me Emrin e Allahut me përmendjen e të Cilit nuk të dëmton asgjë në tokë dhe nuk të godet asnjë bela që zbret nga qielli! Dhe Ai është Dëgjuesi i fjalëve tona dhe i Gjithdituri i çështjeve tona”, nuk do ta dëmtojë atë asgjë.” [Transmeton Tirmidhiu, 3388]

[2] - Transmeton Enes ibn Malik – RadijAllahu ‘anhu –, i cili thotë: I Dërguari i Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – i tha Fatimes – RadijAllahu ‘anha –: “Çfarë të pengon ty, që të veprosh diçka me të cilën të këshilloj; të thuash në sabah dhe në mbrëmje: “O i Gjalli i Përhershëm, o i Vetëmjaftueshëm (Mbikëqyrës)! Kërkoj ndihmë me Mëshirën tënde, ma përmirëso gjithë gjendjen time, dhe mos më lër t’i mbështetem vetes time as sa një përpëlitje syri!” [Transmeton Nesaiu në Sunen el-Kubra, 10330]

[3] - Transmeton Ebu Hurejrah – RadijAllahu ‘anhu – se i Dërguari i Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – ka thënë: “Kush thotë njëqind herë në mëngjes dhe në mbrëmje “I Pastër nga çdo mangësi është Allahu dhe Atij i takon Lavdia”, nuk do të vijë asnjë Ditën e Gjykimit me diçka më të mirë se kjo që ka bërë ky, përveç dikujt që ka thënë aq sa ka thënë ai, apo më tepër se ai.” [Transmeton Muslimi, 2692]

[4] - Transmeton Abdullah ibn Khubejb, i cili thotë: Dolëm në një natë shumë të errët me shi, të kërkonim të Dërguarin e Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – që të na printe në namaz. Pasi e arrita atë, më tha: “Thuaj diçka!” Ndërsa unë nuk thash asgjë! Pastaj më tha përsëri: “Thuaj diçka!”, dhe unë nuk thash përsëri asgjë. Ai më tha përsëri: “Thuaj diçka!”, atëherë unë i thash: “Çfarë të them?!” Ai tha: “Thuaj: “Kul Hua Allahu Ehad” dhe dy Suret e kërkimit të mbrojtjes (Kul e'uudhu biRabbil-felek, dhe Kul e'uudhu biRabbin-nas) në mbrëmje dhe në mëngjes tre herë, dhe do të të mjaftojnë ty për çdo gjë!” [Transmeton Ebu Daudi, 5082 dhe Tirmidhiu, 3575]

[5] - Transmeton Sheddad ibn Eus – RadijAllahu ‘anhu – se Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – ka thënë: “Zotëria i Istigfareve (kërkimit të faljes) është të thuash: “O Allah! Ti je Zoti im, nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Teje! Ti më ke krijuar mua, dhe unë jam robi Yt! Unë do qëndroj besnik ndaj marrëveshjes dhe premtimit tim që kam ndaj Teje, sa të mundem! Kërkoj mbrojtjen Tënde prej të keqes që kam bërë! Ty të jam mirënjohës për mirësitë e mia! Unë i pranoj mëkatet e mia, prandaj më fal mua, pasi askush nuk mund t’i fal mëkatet përveç Teje!” Kush e thotë këtë në sabah, duke qenë i bindur në të, dhe vdes po atë ditë pa ardhur mbrëmja, do të jetë prej banorëve të Xhennetit. Dhe kush e thotë këtë në mbrëmje, me bindje në të, dhe vdes pa ardhur mëngjesi, do të jetë prej banorëve të Xhennetit.” [Transmeton Bukhari, 6306]

[6] - Transmeton Abdullah ibn Mes'ud – RadijAllahu ‘anhu – se Pejgamberi i Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – në mbrëmje thoshte: “E arritëm mbrëmjen, i gjithë sundimi dhe e gjithë lavdia i takojnë Allahut...” Dhe në mëngjes thoshte gjithashtu: “E arritëm mëngjesin, i gjithë sundimi dhe e gjithë lavdia i takojnë Allahut...” [Transmeton Muslimi, 2723]

[7] - Transmeton Ebu Hurejrah – RadijAllahu anhu –, i cili thotë: I Dërguari i Allahut – sal-lAllahu alejhi ue sel-lem – i mësonte shokët të tij dhe u thoshte: “Nëse e arrin mëngjesin ndonjëri prej jush, le të thotë: “O Allah! Me Lejen Tënde u gdhimë dhe me Lejen Tënde u ngrysëm, me Lejen Tënde jetojmë dhe me Lejen Tënde do të vdesim dhe te Ty është kthimi!” Dhe nëse e arrin mbrëmjen le të thotë: “O Allah me Lejen Tënde u ngrysëm dhe me Lejen Tënde do të gdhijmë, me Lejen Tënde jetojmë dhe me Lejen Tënde do të vdesim dhe te Ty është kthimi!” [Transmeton Bukhari në El-Edebul-Mufred, 1199 dhe Nesaiu, 10323]

[8] - Transmeton Ebu Hurejrah – RadijAllahu ‘anhu – se Ebu Bekr Es-Siddik – RadijAllahu ‘anhu – tha: O i Dërguari i Allahut! Më urdhëro me disa fjalë që ti them ato në mëngjes dhe në mbrëmje! I Dërguari i Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – tha: “Thuaj: “O Allah! Ti je Ai që di të fshehtat dhe të dukshmet, Krijuesi i qiejve dhe i tokës, Zoti i gjithçkaje dhe Sunduesi i tyre, dëshmoj se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Teje! Kërkoj Mbrojtjen Tënde nga e keqja e vetes time, dhe nga e keqja e shejtanit dhe thirrjes së tij për në shirk. Dhe kërkoj mbrojtjen Tënde që të mos i bëjë dëm vetes time apo ndonjë Muslimani!” Pastaj tha: “Thuaji këto fjalë në mëngjes, në mbrëmje dhe kur të shtrihesh për të fjetur gjumë.”  [Transmeton Tirmidhiu, (3392), (3529) dhe Ebu Daudi, (5067), (5083)]

[9] - Transmeton Ibn Umer – RadijAllahu ‘anhuma –, i cili thotë: I Dërguari i Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem  – nuk e ka lënë pa bërë asnjëherë këtë lutje në mëngjes dhe në mbrëmje: “O Allah! Kërkoj faljen dhe shpëtimin Tënd në këtë botë, dhe në Botën Tjetër...” [Transmeton Ebu Daudi, 5074 dhe Ibn Maxheh, 3871]

[10] - Transmeton Ebu ‘Ajjash Ez-Zurakij – RadijAllahu ‘anhu – se i Dërguari i Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – ka thënë: “Kush thotë në mëngjes: “Nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut...”; Ka shpërblim sa për lirimin e një robi prej bijve të Ismailit (alejhis-selam), i shkruhen dhjetë sevape, i fshihen dhjetë gjynahe, i ngrihen dhjetë grada dhe do të jetë i mbrojtur prej shejtanit deri sa të vijë mbrëmja. Dhe nëse e thotë atë në mbrëmje, do të ketë të njëjtat gjëra deri në mëngjes.” [Transmeton Ebu Daud, 5077 dhe Ibn Maxheh, 3867]

[11] - Transmeton nëna e besimtarëve, Xheurijjeh – RadijAllahu ‘anha – se Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – doli prej dhomës së saj herët në mëngjes për të falur namazin e Sabahut, ndërkohë që ajo ishte në vendin e saj të faljes (duke bërë Dhikr). Pastaj u kthye pas lindjes së diellit, dhe ajo ishte përsëri e ulur në atë vend, dhe i tha: “Akoma vazhdon të jesh në atë gjendje që të lashë?!” Ajo i tha: Po! Atëherë Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – i tha: “Me të vërtetë që kam thënë katër fjalë, tre herë! Nëse do të përfshiheshin (në peshoren e veprave) me ato lutje që ke bërë ti nga falja e Sabahut deri tani, ato do të peshonin më shumë! (Ato fjalë janë): “I Pastër nga të metat është Allahu dhe Atij i takon Lavdia; sa numri i krijesave të Tij...” [Transmeton Muslimi, 2726]

[12] - Transmeton AbduRrahman ibn Ebza – RadijAllahu ‘anhu –, i cili thotë: I Dërguari i Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – në mëngjes thoshte: “E arritëm mëngjesin duke qenë në pastërtinë e Fesë Islame...” [Transmeton Imam Ahmedi, 15367]

[13] - Transmeton nëna e besimtarëve Ummu Selemeh – RadijAllahu ‘anha – se Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – pasi jepte selam në namazin e Sabahut thoshte: “O Allah! Të kërkoj Ty të më furnizosh me dije të dobishme...” [Transmeton Imam Ahmedi, 26602 dhe Ibn Maxheh 925]

02 - Dhikri i Mbrëmjes.

Duaja: (1)

بِسْمِ اللَّهِ الَّذِي لَا يَضُرُّ مَعَ اسْمِهِ شَيْءٌ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي السَّمَاءِ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ

Bismil-Lahil-ledhii la jedurru me‘a ismiHi shej-un fil-erdi ue la fis-semaai, ue Hues-Semii‘ul-‘Alim. 

(tre herë)

“Kërkoj ndihmë dhe mbrojtje me Emrin e Allahut, me përmendjen e të Cilit nuk të dëmton asgjë në tokë dhe nuk të godet asnjë bela që zbret nga qielli! Dhe Ai është Dëgjuesi i fjalëve tona dhe i Gjithdituri i çështjeve tona!” [1]

Duaja: (2)

أَعُوذُ بِكَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّاتِ مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ

E‘uudhu biKelimaatil-Lahit-taammaati min sherri ma khalak.   

(tre herë)

“Kërkoj mbrojtje me Fjalët e përsosura të Allahut prej së keqes që ka krijuar!” [2]

Duaja: (3)

يَا حَيُّ يَا قَيُّومُ بِرَحْمَتِكَ أَسْتَغِيثُ أَصْلِحْ لِي شَأْنِيَ كُلَّهُ وَلاَ تَكِلْنِي إِلَى نَفْسِي طَرْفَةَ عَيْنٍ

Ja Hajju ja Kajjuum biRahmetiKe estegiith, aslih lii she'nije kul-lehu, ue la tekilnii ila nefsii tarfete ‘ajn.

“O i Gjalli i përhershëm, o i Vetëmjaftueshëm (Mbikëqyrës)! Kërkoj ndihmë me Mëshirën tënde, ma përmirëso gjithë gjendjen time, dhe mos më lër t’i mbështetem vetes time as sa një përpëlitje syri!” [3]

Duaja: (4)

سُبْحَانَ اللهِ وَبِحَمْدِهِ

SubhanAllahi ue bihamdiHi  

(100 herë)

“I Pastër nga çdo mangësi është Allahu dhe Atij i takon Lavdia.” [4]

Duaja: (5)

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ

قُلْ هُوَ اللَّـهُ أَحَدٌ ﴿١﴾ اللَّـهُ الصَّمَدُ ﴿٢﴾ لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ ﴿٣﴾ وَلَمْ يَكُن لَّهُ كُفُوًا أَحَدٌ ﴿٤﴾

Me Emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshiruesit.

“Thuaj (o Muhamed)! Ai është Allahu, Ai është Një dhe i Vetëm (Nuk ka të barabartë me Të, as ndihmues, as të ngjashëm me Të)!  Allahu është Es-Samed (Atij i drejtohen krijesat për nevojat e tyre, Ai është i Vetëmjaftueshëm (Mbikëqyrës), i Gjallë i përhershëm)!  Ai as nuk ka lindur kënd, dhe as nuk është i lindur. Dhe askush nuk është i barabartë dhe i krahasueshëm me Të.”

(tre herë)

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ

قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ ﴿١﴾ مِن شَرِّ مَا خَلَقَ ﴿٢﴾ وَمِن شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ ﴿٣﴾ وَمِن شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِي الْعُقَدِ ﴿٤﴾ وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ ﴿٥﴾

Me Emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshiruesit.

“Thuaj! Kërkoj mbrojtjen e Zotit të agimit! Nga e keqja e të gjitha krijesave (Xhehenemit, Iblisit dhe pasuesve të tij)! Dhe nga e keqja e errësirës së natës, kur ajo bie! Dhe nga e keqja e magjistarëve, që lidhin dhe fryjnë nyja! Dhe nga e keqja e smirëkeqit kur ka zili!”

(tre herë)

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ

قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ ﴿١﴾ مَلِكِ النَّاسِ ﴿٢﴾ إِلَـٰهِ النَّاسِ ﴿٣﴾ مِن شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ ﴿٤﴾ الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النَّاسِ ﴿٥﴾ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ ﴿٦﴾

Me Emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshiruesit.

“Thuaj! Kërkoj mbrojtjen e Zotit të njerëzve! Sunduesit të njerëzve! Të Adhuruarit të njerëzve!  Prej të keqes së atij (shejtanit) që pëshpërit (të keqen në zemrat e njerëzve), i cili fshihet (kur dikush e përmend Allahun). I cili hedh vesvese në zemrat e njerëzve! (Qoftë ai që vepron këtë) prej Xhinëve apo prej njerëzve!” [5]

(tre herë)

Duaja: (6)

اللَّهُمَّ أَنْتَ رَبِّي لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، خَلَقْتَنِي وَأَنَا عَبْدُكَ، وَأَنَا عَلَى عَهْدِكَ وَوَعْدِكَ مَا اسْتَطَعْتُ، أَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ مَا صَنَعْتُ، أَبُوءُ لَكَ بِنِعْمَتِكَ عَلَيَّ، وَأَبُوءُ بِذَنْبِي فَاغْفِرْ لِي فَإِنَّهُ لاَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ أَنْتَ

Allahumme Ente Rabbii, la ilahe il-la Ente. Khalektenii, ue ene ‘abduKe, ue ene ‘ala ‘ahdiKe ue u‘adiKe mas-tet‘atu. E‘uudhu biKe min sherri ma san‘atu. Ebuu-u leKe bi ni‘ametiKe ‘alejje, ue ebuu-u bi dhenbii, fe-gfir lii, fe innehu la jegfirudh-dhunuube il-la Ente.

“O Allah! Ti je Zoti im, nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Teje! Ti më ke krijuar mua, dhe unë jam robi Yt! Unë do të jem besnik ndaj marrëveshjes dhe premtimit tim që kam ndaj Teje, aq sa të mundem! Kërkoj mbrojtjen Tënde prej të keqes që kam bërë! Ty të jam mirënjohës për mirësitë e mia! Unë i pranoj mëkatet e mia, prandaj më fal mua, pasi askush nuk mund t’i fal mëkatet përveç Teje!” [6]

Duaja: (7)

أَمْسَيْنَا وَأَمْسَى الْمُلْكُ لِلَّهِ، وَالْحَمْدُ لِلَّهِ. لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ. رَبِّ أَسْأَلُكَ خَيْرَ مَا فِي هَذِهِ الْلَيْلَةِ وَخَيْرَ مَا بَعْدَهَا، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ مَا فِي هَذِهِ الْلَيْلَةِ وَشَرِّ مَا بَعْدَهَا، رَبِّ أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْكَسَلِ وَسُوءِ الْكِبَرِ، رَبِّ أَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابٍ فِي النَّارِ وَعَذَابٍ فِي الْقَبْرِ

Emsejna ue emsaa el-mulku lil-Lah, uel hamdu li-Lah. La ilahe il-lAllahu uahdeHu la sherike leH, leHul-mulku ue leHul-hamdu ue Hue ‘ala kul-li shej-in kadiir. Rabbi es-eluKe khajra ma fii hadhihil-lejleti ue khajra ma b‘adeha, ue e‘uudhu biKe min sherri ma fii hadhihil-lejleti ue sherri ma b‘adeha. Rabbi e‘uudhu biKe minel-keseli ue suuil-kiber, Rabbi e‘uudhu biKe min ‘adhabin fin-nari ue ‘adhabin fil-kabr.

“E arritëm mbrëmjen, i gjithë sundimi dhe e gjithë lavdia i takojnë Allahut! Nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut, të Vetëm dhe të Pashok. Atij i takon Sundimi dhe Lavdia dhe Ai është Plotfuqishëm për çdo gjë. O Zoti im! Të kërkoj Ty të mirën e asaj që gjendet në këtë natë, dhe të mirën e netëve në vazhdim! Dhe kërkoj mbrojtjen Tënde prej të keqes që gjendet në këtë natë, dhe të keqes së netëve në vazhdim! O Zoti im! Kërkoj mbrojtjen Tënde prej përtacisë dhe prej pleqërisë së thellë! O Zoti im! Kërkoj mbrojtjen Tënde prej dënimit të Zjarrit dhe prej dënimit të varrit!” [7]

Duaja: (8)

اللَّهُمَّ بِكَ أَمْسَيْنَا، وَبِكَ أَصْبَحْنَا، وَبِكَ نَحْيَا، وَبِكَ نَمُوتُ وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ

Allahumme biKe emsejna ue biKe asbahna, ue biKe nahja ue biKe nemuutu, ue ilejKel-mesiir

“O Allah! Me Lejen Tënde e arritëm mbrëmjen dhe me Lejen Tënde do të na arrijë mëngjesi, me Lejen Tënde jetojmë dhe me Lejen Tënde do të vdesim, dhe te Ty është kthimi!” [8]

Duaja: (9)

للَّهُمَّ عَالِمَ الغَيْبِ والشَّهَادَةِ، فَاطِرَ السَّموَاتِ والأرْضِ، رَبَّ كُلِّ شَيءٍ ومَلِيْكَهُ، أشْهَدُ أنْ لا إلَهَ إلاَّ أنْتَ، أعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ نَفْسِي، وَمِنْ شَرِّ الشَّيْطَانِ وَشِرْكِهِ، وَأَنْ أَقْتَرِفَ عَلَى نَفْسِي سُوأً، أَوْ أَجُرَّهُ إلَى مُسْلِمٍ

Allahumme ‘Aalimel-gajbi uesh-shehadeh, Fatires-semauati uel-erd, Rabbe kul-li shej-in ue meliikeh, esh’hedu en la ilahe il-la Ente. E‘uudhu biKe min sherri nefsii, ue min sherrish-shejtani ue shirkihi, ue en ekterife ‘ala nefsii suuen, eu exhurrahu ila muslim.

“O Allah! Ti je Ai që di të fshehtën dhe të dukshmen, Krijuesi i qiejve dhe i tokës, Zoti i gjithçkaje dhe Sunduesi i tyre, dëshmoj se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Teje! Kërkoj Mbrojtjen Tënde nga e keqja e vetes time, nga e keqja e shejtanit dhe thirrjes së tij për në shirk. Kërkoj mbrojtjen Tënde që të mos i bëj dëm vetes time apo ndonjë Muslimani!” [9]

Duaja: (10)

اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ الْعَفْوَ وَالْعَافِيَةَ فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ، اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ الْعَفْوَ وَالْعَافِيَةَ فِي دِينِي وَدُنْيَايَ، وَأَهْلِي، وَمَالِي، اللَّهُمَّ اسْتُرْ عَوْرَاتِي ، وَآمِنْ رَوْعَاتِي ، اللَّهُمَّ احْفَظْنِي مِنْ بَيْنِ يَدَيَّ، وَمِنْ خَلْفِي، وَعَنْ يَمِينِي، وَعَنْ شِمَالِي، وَمِنْ فَوْقِي، وَأَعُوذُ بِعَظَمَتِكَ أَنْ أُغْتَالَ مِنْ تَحْتِي

Allahumme inni es-eluKel-‘af'ue uel-‘aafijete fid-dunja uel-akhirah. Allahumme inni es-eluKel-‘af'ue uel-‘aafijete fi dijni ue dunjaje ue ehli ue mali. Allahumme-stur ‘aurati ue aamin rau’aati. Allahumme-hfedhni min bejni jedejje ue min khalfi, ue ‘an jemijni ue ‘an shimali, ue min feudi ue e‘uudhu bi‘adhametiKe en ugtaale min tahti.

“O Allah! Kërkoj faljen dhe shpëtimin Tënd në këtë botë dhe në Botën tjetër! O Allah! Kërkoj faljen dhe mbrojtjen Tënd në Fenë time, dunjanë time, familjen dhe pasurinë time! O Allah! M’i mbulo të metat e mia, dhe më qetëso në momentet trishtuese! O Allah! Më ruaj nga para meje, nga mbrapa meje, nga e djathta ime, nga e majta ime, nga sipër meje dhe kërkoj me Fuqinë Tënde të më ruash që të mos më lëshojë toka!” [10]

Duaja: (11)

لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَريكَ لَهُ ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ ؛ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ

La ilahe il-lAllahu uahdeHu la sherijke leH, leHul-mulku ue leHul-hamdu ue Hue ala kul-li shej-in Kadijr

“Nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut, të Vetëm dhe të Pashok, Atij i takon Sundimi dhe Lavdia dhe Ai është Fuqishëm për çdo gjë.” [11]

Fundnotat:

[1] - Transmeton ‘Uthman ibn ‘Affan – RadijAllahu anhu – se i Dërguari i Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – ka thënë: “Çdokush që thotë në mëngjesin dhe mbrëmjen çdo dite: “Kërkoj ndihmë dhe mbrojtje me Emrin e Allahut me përmendjen e të Cilit nuk të dëmton asgjë në tokë dhe nuk të godet asnjë bela që zbret nga qielli! Dhe Ai është Dëgjuesi i fjalëve tona dhe i Gjithdituri i çështjeve tona”, nuk do ta dëmtojë atë asgjë.” [Transmeton Tirmidhiu, 3388]

[2] - Transmeton Ebu Hurejrah – RadijAllahu anhu –, i cili ka thënë: Erdhi një burrë te Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – dhe tha: “O i Dërguari i Allahut, mbrëmë më shqetësoi një dhimbje e fortë nga pickimi i një akrepi!” I Dërguari i Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – i tha: “Nëse do të thoshe në mbrëmje: “Kërkoj mbrojtje me Fjalët e përsosura të Allahut prej së keqes që ka krijuar!”, nuk do të të dëmtonte asgjë!” [Transmeton Muslimi, 2709]

Ndërsa në një transmetim tjetër të Tirmidhiut:

I Dërguari i Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – ka thënë: “Kush thotë në mbrëmje tre herë: “Kërkoj mbrojtje me Fjalët e përsosura të Allahut prej së keqes që ka krijuar!”, nuk do ta dëmtojë atë pickimi i asnjë krijese helmuese në atë natë!  [Transmeton Tirmidhiu, 3604]

[3] - Transmeton Enes ibn Malik – RadijAllahu ‘anhu –, i cili thotë: I Dërguari i Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – i tha Fatimes – RadijAllahu ‘anha –: “Çfarë të pengon ty, që të veprosh diçka me të cilën të këshilloj; të thuash në sabah dhe në mbrëmje: “O i Gjalli i Përhershëm, o i Vetëmjaftueshëm (Mbikëqyrës)! Kërkoj ndihmë me Mëshirën tënde, ma përmirëso gjithë gjendjen time, dhe mos më lër t’i mbështetem vetes time as sa një përpëlitje syri!” [Transmeton Nesaiu në Sunen el-Kubra, 10330]

[4] - Transmeton Ebu Hurejrah – RadijAllahu ‘anhu – se i Dërguari i Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – ka thënë: “Kush thotë njëqind herë në mëngjes dhe në mbrëmje “I Pastër nga çdo mangësi është Allahu dhe Atij i takon Lavdia”, nuk do të vijë asnjë Ditën e Gjykimit me diçka më të mirë se kjo që ka bërë ky, përveç dikujt që ka thënë aq sa ka thënë ai, apo më tepër se ai.” [Transmeton Muslimi, 2692]

[5] - Transmeton Abdullah ibn Khubejb, i cili thotë: Dolëm në një natë shumë të errët me shi, të kërkonim të Dërguarin e Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – që të na printe në namaz. Pasi e arrita atë, më tha: “Thuaj diçka! “Ndërsa unë nuk thash asgjë!” Pastaj më tha përsëri: “Thuaj diçka!”, dhe unë nuk thash përsëri asgjë. Ai më tha përsëri: “Thuaj diçka!”, atëherë unë i thash: “Çfarë të them?!” Ai tha: “Thuaj: “Kul Hua Allahu Ehad” dhe dy Suret e kërkimit të mbrojtjes (Kul e'uudhu biRabbil-felek, dhe Kul e'uudhu biRabbin-nas) në mbrëmje dhe në mëngjes tre herë, dhe do të të mjaftojnë ty për çdo gjë!” [Transmeton Ebu Daudi, 5082 dhe Tirmidhiu, 3575]

[6] - Transmeton Sheddad ibn Eus – RadijAllahu ‘anhu – se Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – ka thënë: “Zotëria i Istigfareve (kërkimit të faljes) është të thuash: “O Allah! Ti je Zoti im, nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Teje! Ti më ke krijuar mua, dhe unë jam robi Yt! Unë do qëndroj besnik ndaj marrëveshjes dhe premtimit tim që kam ndaj Teje, sa të mundem! Kërkoj mbrojtjen Tënde prej të keqes që kam bërë! Ty të jam mirënjohës për mirësitë e mia! Unë i pranoj mëkatet e mia, prandaj më fal mua, pasi askush nuk mund t’i fal mëkatet përveç Teje!” Kush e thotë këtë në sabah, duke qenë i bindur në të, dhe vdes po atë ditë pa ardhur mbrëmja, do të jetë prej banorëve të Xhennetit. Dhe kush e thotë këtë në mbrëmje, me bindje në të, dhe vdes pa ardhur mëngjesi, do të jetë prej banorëve të Xhennetit.” [Transmeton Bukhari, 6306]

[7] - Transmeton Abdullah ibn Mes'ud – RadijAllahu ‘anhu – se Pejgamberi i Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – në mbrëmje thoshte: “E arritëm mbrëmjen, i gjithë sundimi dhe e gjithë lavdia i takojnë Allahut...” Dhe në mëngjes thoshte gjithashtu: “E arritëm mëngjesin, i gjithë sundimi dhe e gjithë lavdia i takojnë Allahut...” [Transmeton Muslim, 2723]

[8] - Transmeton Ebu Hurejrah – RadijAllahu anhu –, i cili thotë: I Dërguari i Allahut – sal-lAllahu alejhi ue sel-lem – i mësonte shokët të tij dhe u thoshte: “Nëse e arrin mëngjesin ndonjëri prej jush, le të thotë: “O Allah! Me Lejen Tënde u gdhimë dhe me Lejen Tënde u ngrysëm, me Lejen Tënde jetojmë dhe me Lejen Tënde do të vdesim dhe te Ty është kthimi!” Dhe nëse e arrin mbrëmjen le të thotë: “O Allah me Lejen Tënde u ngrysëm dhe me Lejen Tënde do të gdhijmë, me Lejen Tënde jetojmë dhe me Lejen Tënde do të vdesim dhe te Ty është kthimi!” [Transmeton Bukhari në El-Edebul-Mufred, 1199 dhe Nesaiu, 10323]

[9] - Transmeton Ebu Hurejrah – RadijAllahu ‘anhu – se Ebu Bekr Es-Siddik – RadijAllahu ‘anhu – tha: O i Dërguari i Allahut! Më urdhëro me disa fjalë që ti them ato në mëngjes dhe në mbrëmje! I Dërguari i Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – tha: “Thuaj: “O Allah! Ti je Ai që di të fshehtat dhe të dukshmet, Krijuesi i qiejve dhe i tokës, Zoti i gjithçkaje dhe Sunduesi i tyre, dëshmoj se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Teje! Kërkoj Mbrojtjen Tënde nga e keqja e vetes time, dhe nga e keqja e shejtanit dhe thirrjes së tij për në shirk. Dhe kërkoj mbrojtjen Tënde që të mos i bëjë dëm vetes time apo ndonjë Muslimani!” Pastaj tha: “Thuaji këto fjalë në mëngjes, në mbrëmje dhe kur të shtrihesh për të fjetur gjumë.”  [Transmeton Tirmidhiu, (3392), (3529) dhe Ebu Daudi, (5067), (5083)]

[10] - Transmeton Ibn Umer – RadijAllahu ‘anhuma –, i cili thotë: I Dërguari i Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem  – nuk e ka lënë pa bërë asnjëherë këtë lutje në mëngjes dhe në mbrëmje: “O Allah! Kërkoj faljen dhe shpëtimin Tënd në këtë botë, dhe në Botën Tjetër...” [Transmeton Ebu Daudi, 5074 dhe Ibn Maxheh, 3871]

[11] - Transmeton Ebu ‘Ajjash Ez-Zurakij – RadijAllahu ‘anhu – se i Dërguari i Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – ka thënë: “Kush thotë në mëngjes: “Nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut...”; Ka shpërblim sa për lirimin e një robi prej bijve të Ismailit (alejhis-selam), i shkruhen dhjetë sevape, i fshihen dhjetë gjynahe, i ngrihen dhjetë grada dhe do të jetë i mbrojtur prej shejtanit deri sa të vijë mbrëmja. Dhe nëse e thotë atë në mbrëmje, do të ketë të njëjtat gjëra deri në mëngjes.” [Transmeton Ebu Daud, 5077 dhe Ibn Maxheh, 3867]

Netët e mira në kalendarin islam (saktësim dhe analizë)

 

 

Sa më shumë që afrohemi nga Ramazani aq më shumë shtohen dhe pyetjet e njerëzve në lidhje me netët e mira dhe kjo gjë ka nevojë për një studim të detajuar për të saktësuar vërtetësinë e këtyre netëve, çfarë punësh bëhen gjatë tyre dhe a festohen këto netë apo jo?

Atëherë themi se netët e mira të përmendura në kalendarin mysliman janë katër: Nata e Regaibit, nata e Israsë dhe Miraxhit, nata e Beraetit dhe nata e Kadrit.

01- Nata e Ragaibit, nata e xhumasë së parë të muajit Rexhep.

Një hadith i shpikur përmendet shpesh herë për mirësinë e kësaj nate: “Kush agjëron të enjten e parë të muajit Rexhep dhe pastaj fal mes akshamit dhe jacisë 12 rekate…, i falen të gjitha gjynahet edhe nëse i ka sa shkuma e detit, numri i grimcave të rërës, pesha e maleve, numri i gjetheve dhe ndërmjetëson ditën e kiametit për shtatëqind veta prej të afërmëve të tij për të cilët është bërë detyrë zjarri.” (El-Hafidh El-Iraki thotë: “Hadith i shpikur.”)

Pra, mirësia e kësaj nate është e shpikur dmth: pa bazë në fenë e Allahut dhe ja çfarë thotë dijetari i madh nga Andaluzia Ebu Bekr Et-Turtushi (i vdekur në vitin 520 H) në librin e tij “Shpikjet dhe Bidatet”:

“Një burrë me emrin Ebu Muhamed El-Makdisi nga xhamia e Aksasë më ka treguar: Përsa i përket namazit të Ragaibit nuk është shpikur te ne në xhaminë e Aksasë veçse pas vitit 480 të hixhretit dhe nuk e kemi pas parë dhe as dëgjuar para kësaj kohe.”

02 - Nata e Israsë dhe Miraxhit.

Kanë rënë dakord të gjithë dijetarët e ymetit se Israja dhe miraxhi janë të vërteta. Të dyja kanë ndodhur brenda një nate: Israja, udhëtimi i profetit sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem nga Qabja për në xhaminë e Aksasë dhe Miraxhi, udhëtimi i profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem nga xhamia e Aksasë për në qiejt e lartë. Këtë udhëtim e kanë transmetuar shumë sahabë, por dijetarët kanë mospërputhje mendimesh në lidhje me vitin dhe muajin kur ka ndodhur siç tregon Imam Ibn Kethiri: “Ibn Is’haku mendon se ka qenë në vitin e 10 pas dërgimit të tij që i bie të ketë qenë 3 vjet para se të emigronte në Medine. Imam Ez-Zuhri e disa dijetarë të tjerë mendojnë se ka qenë 1 vit para se të mbërrinte në Medine. Imam Es-Sudi mendon se ka qenë 1 vit e katër muaj para se të mbërrinte në Medine. Ndërsa në lidhje me muajin, thuhet se ka qenë në muajin Rabiul-Euel, thuhet në Dhil-Kade dhe thuhet se ka qenë në Rexhep natën e 27 të tij.”

Data më e njohur në lidhje me këtë natë është nata e 27 e muajit Rexhep siç dhe e shënon kalendari ynë mirëpo fakti që ka kundërshtim në lidhje me të do të thotë se nuk ka mirësi në festimin e saj sepse po të kishte pasur mirësi do të ishte ruajtur nga myslimanët brez pas brezi.

03 - Nata e Beraetit, nata e gjysmës së muajit Shaban (nata e pesëmbëdhjetë).

Profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem thotë: “Allahu i madhëruar u shfaqet krijesave të tij natën e gjysmës së muajit Shaban dhe i falë ata përveç mushrikut dhe atij që i mban mëri tjetrit.” (Hadithi transmetohet nga Muadh bin Xhebel, Ebu Thalebe El-Khushenij, Abdullah bin Amr, Ebu Musa El-Esharij dhe Ebu Hurejra radiallahu anhum dhe e saktëson Sheikh Albani)

Nuk ka namaz të veçantë në këtë natë sikurse bëhet në disa vende se kjo nuk ka argument dhe as është njohur veçse nga gjysma e shekullit të pestë të hixhretit.

Ebu Bekr Et-Turtushi (RahimehUllah) në librin e tij “Shpikjet dhe Bidatet” shënon se ky namaz është shpikur në xhaminë e Aksasë në vitin 448 H: “Më ka treguar Ebu Muhamed El-Makdisi se në vitin 448 H erdhi te ne në xhaminë e Aksasë një burrë nga Nabulusi (vend në Palestinë) i cili njihej me emrin Ibn Ebil-Hamra dhe kishte një zë të bukur në leximin e Kuranit. Ai u ngrit dhe u fal në xhaminë e Aksasë natën e gjysmës së Shabanit dhe atij i bashkohet një burrë e pas një i tretë, i katërt dhe kur mbaroi, ishin bërë një grup i madh. Pastaj kur erdhi viti tjetër u falën me të një grup i madh njerëzish dhe u përhap në xhami. Kështu u përhap namazi në xhaminë e Aksasë dhe shtëpitë e njerëzve dhe u bë si synet deri në ditët tona. Ebu Bekr Et-Turtushi i thotë: Të kam parë duke e falur këtë namaz me xhemat? Ebu Muhamed El-Makdisi I thotë: “Po, dhe unë i kërkoj falje Allahut për këtë (punë).”

04 - Nata e Kadrit.

Për vlerën e natës së kadrit dëshmojnë katër gjëra:

01 - Zbritja e Kuranit siç thotë Allahu i madhëruar: “Ne e kemi zbritur atë (Kuranin) natën e Kadrit” (El-Kadr, 1)

02 - Punët e mira në këtë natë shumëfishohen sa e bëjnë atë më të mirë se një mijë muaj siç thotë Allahu në Kuran: “Nata e Kadrit është më e mirë se një mijë muaj.” (El-Kadr, 3)

03 - Zbresin Melaiket dhe Xhibrili me caktimet e vitit siç thotë Allahu në Kuran: “Në të zbresin melaiket dhe shpirti (Xhibrili) me caktimin e çdo gjëje.” (El-Kadr, 4)

04 - Kush e kalon atë natë me namaz i falen të gjitha gjynahet e kaluara siç thotë profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem: “Kush e kalon në namaz natën e Kadrit duke besuar në shpërblimin e Allahut dhe duke e llogaritur atë, i falen gjynahet e kaluara.” (E transmeton Buhariu dhe Muslimi)

Kur është kjo natë?

Një gjë dihet e sigurtë që nata e kadrit është në dhjetëditëshin e fundit të Ramazanit siç thotë Ebu Said El-Khudri se profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “O ju njerëz, më është qartësuar nata e kadrit dhe unë kur dola t’ju njoftoj më erdhën dy burra duke u zënë me njeri-tjetrin dhe me ta ishte shejtani dhe kështu e harrova atë. Prandaj kërkojeni atë në dhjetëditëshin e fundit të Ramazanit” (E transmeton Muslimi)

Gjithashtu profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka njoftuar se ajo është në netët teke siç tregon Aisha radiallahu anha se profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kërkojeni natën e Kadrit në netët teke të dhjetëditëshit të fundit të Ramazanit” (E transmeton Buhariu dhe Muslimi)

Caktimi i këtyre netëve teke ka ardhur në dy mënyra:

01 - Duke iu referuar netëve që kanë kaluar dhe i bie të jetë njëra nga këto netë: 21, 23, 25, 27, 29.

02 - Duke iu referuar netëve që kanë mbetur siç ka ardhur në disa hadithe prej tyre hadithi i Ibn Abasit (radijAllahu ‘anhu) i cili tregon se profeti -sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem- ka thënë: “Kërkojeni natën e Kadrit në dhjetë ditët e fundit të Ramazanit kur të kenë mbetur nëntë ditë apo shtatë ditë apo pesë ditë” (E transmeton Buhariu)

Kjo mënyrë llogaritje ka qenë zakon te arabet sepse ata kur i afroheshin fundit të muajit llogarisnin ditët e mbetura dhe nëse muaji është me 30 ditë atëherë nëntë netë mbesin kur kalojnë 21 netë dhe nata e 22 është nata teke dhe po ashtu pesë netë mbesin kur kalojnë 25 netë dhe nata e 26 është nata teke e kështu me radhë deri në fund të muajit. Pra, çdo natë çifte sipas mënyrës së parë kthehet në natë teke sipas mënyrës së dytë mirëpo nëse muaji është me 29 ditë atëherë netët teke sipas mënyrës së parë barazohen me netët e teke sipas mënyrës së dytë.

Njëri prej sahabëve i cili është Ubej bin Kab (radijAllahu ‘anhu) e ka përcaktuar me ditë të veçantë dhe është betuar se është nata 27 e Ramazanit.

E transmeton Muslimi. Kjo thënie është thënie sahabiu e cila edhe pse ka peshën e saj nuk ka sigurinë e fjalës profetike.

Atëherë bazuar në këtë sqarim themi se më e mira gjë në lidhje me natën e Kadrit është kërkimi i saj në të gjithë 10 netët e fundit të Ramazanit se vetëm kështu ka siguri të plotë dhe prandaj profeti sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e ka ndërruar ngujimin e tij në Ramazan nga dhjetëditëshi i mesit të tij në dhjetëditëshin e fundit siç ka ardhur në hadithin e Ebu Saidi El-Khudri sipas transmetimit të Buhariut dhe fakti që profeti (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e ka harruar atë natë ka qenë për një qëllim të caktuar nga Allahu në mënyrë që myslimanët ti kushtojnë rëndësi të gjithë këtij dhjetëditëshi sepse shpërblimet e mëdha arrihen me përpjekje të madha.

Përfundimi.

Pas sqarimit të lartpërmendur arrijmë në përfundimin se:

01 - Nata e ragaibit nuk ka bazë fare në sheriat dhe e gjitha është e trilluar, edhe nata edhe adhurimi në të.

02 - Nata e Israsë dhe e Miraxhit është e vërtetë por nuk dihet me saktësi se kur ka ndodhur as viti dhe as muaji.

03 - Nata e Beraetit është e vërtetë dhe dihet se kur është por adhurimi në të nuk ka bazë në fenë e Allahut.

04 - Nata e Kadrit është nata me saktësinë më të madhe në fe dhe vlera e saj nuk mohohet nga askush, po ashtu edhe adhurimi në të veçse kërkimi i saj në të gjithë dhjetëditëshin e fundit ka siguri të plotë në arritjen e bereqetit të saj. Gjithashtu edhe ai që e kërkon atë veçanërisht në natën e 27 nuk kritikohet se ka për bazë fjalën e Ubej bin Kab radiallahu anhu.

Pyetje: A lejohet festimi i këtyre netëve që dihen me ushqime e sidomos ëmbëlsira siç bëjnë njerëzit?

Përgjigja: Nata e Beraetit është për të rregulluar marrëdhëniet e besimit me Allahun dhe marrëdhëniet morale me njerëzit kurse nata e kadrit është për adhurim. Pra, këto netë nuk janë për festim siç bëjnë njerëzit dhe për këtë thotë Ebu Bekr Et-Turtushi: Prej bidateve është bashkimi i njerëzve në Andalozi për të blerë ëmbëlsira natën e 27 të Ramazanit.

 

Përgatiti: Dr. Abdullah Nabolli.

Burimi: Udha e Besimtarëve